← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 53/2018 du 26 avril 2018 Numéro du rôle : 6633 En cause : les
questions préjudicielles relatives à l'article 807 du Code judiciaire, posées par le Tribunal de première
instance de Flandre orientale, division Termonde."
| Extrait de l'arrêt n° 53/2018 du 26 avril 2018 Numéro du rôle : 6633 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 807 du Code judiciaire, posées par le Tribunal de première instance de Flandre orientale, division Termonde. | Uittreksel uit arrest nr. 53/2018 van 26 april 2018 Rolnummer 6633 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Dendermonde. He samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul,(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 53/2018 du 26 avril 2018 | Uittreksel uit arrest nr. 53/2018 van 26 april 2018 |
| Numéro du rôle : 6633 | Rolnummer 6633 |
| En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 807 du | In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 807 van het |
| Code judiciaire, posées par le Tribunal de première instance de | Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg |
| Flandre orientale, division Termonde. | Oost-Vlaanderen, afdeling Dendermonde. |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, des juges T. | samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters |
| Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, et, conformément à | T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, en, |
| l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour | overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 |
| constitutionnelle, du président émérite E. De Groot, assistée du | op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter E. De Groot, bijgestaan |
| greffier F. Meersschaut, présidée par le président émérite E. De | door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van emeritus |
| Groot, | voorzitter E. De Groot, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
| Par jugement du 17 février 2017 en cause d'Agnette Van Hee contre | Bij vonnis van 17 februari 2017 in zake Agnette Van Hee tegen Gerry |
| Gerry Merckx avec Patric Lanoye comme partie intervenante | Merckx, met Patric Lanoye als vrijwillig tussenkomende partij, waarvan |
| volontairement, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le | |
| 8 mars 2017, le Tribunal de première instance de Flandre orientale, | de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 8 maart 2017, |
| heeft de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling | |
| division Termonde, a posé les questions préjudicielles suivantes : | Dendermonde, de volgende prejudiciële vragen gesteld : |
| 1. « L'article 807 du Code judiciaire viole-t-il les articles 10 et 11 | 1. « Schendt artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek, de artikelen 10 |
| de la Constitution, combinés avec le principe des droits de défense, | en 11 van de Grondwet, samen gelezen met de beginselen van de rechten |
| de la loyauté de la procédure et de l'égalité des armes, en ce qu'il | van verdediging, de loyauteit van de procesvoering en de |
| dispose qu'une partie demanderesse originaire peut uniquement étendre | wapengelijkheid, waar het bepaalt dat een oorspronkelijke eisende |
| ou modifier sa demande si elle est basée sur un fait ou un acte | partij zijn vordering enkel kan uitbreiden of wijzigen voor zover |
| invoqué dans l'acte introductif d'instance, alors qu'une telle | gebaseerd op een feit of een akte die in de inleidende akte aangevoerd |
| restriction n'existe pas pour le défendeur originaire, demandeur sur | staat, terwijl een degelijke beperking niet bestaat voor de |
| reconvention ? »; | oorspronkelijke verweerder, eiser op tegenvordering ? »; |
| 2. « L'article 807 du Code judiciaire viole-t-il les articles 10 et 11 | 2. « Schendt artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek, de artikelen 10 |
| de la Constitution, combinés avec le principe des droits de défense, | en 11 van de Grondwet, samen gelezen met de beginselen van de rechten |
| de la loyauté de la procédure et de l'égalité des armes, en ce qu'il | van verdediging, de loyauteit van de procesvoering en de |
| dispose qu'une partie demanderesse originaire peut uniquement étendre | wapengelijkheid, waar het bepaalt dat een oorspronkelijke eisende |
| ou modifier sa demande si elle est basée sur un fait ou un acte | partij zijn vordering enkel kan uitbreiden of wijzigen voor zover |
| invoqué dans l'acte introductif d'instance, alors qu'une telle | gebaseerd op een feit of een akte die in de inleidende akte aangevoerd |
| restriction n'existe pas pour le demandeur sur reconvention, tandis | staat, terwijl een degelijke beperking niet bestaat voor de eiser op |
| que le demandeur originaire étend ou modifie sa demande en réponse à | tegenvordering, terwijl oorspronkelijke eiser zijn vordering uitbreidt |
| la demande reconventionnelle du défendeur originaire, demandeur sur | of wijzigt in antwoord op de tegenvordering van de oorspronkelijke |
| reconvention ? ». | verweerder, eiser op tegenvordering ? ». |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1. Par la première question préjudicielle, le juge a quo souhaite | B.1. Met de eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter te |
| savoir si l'article 807 du Code judiciaire est compatible avec les | vernemen of artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek bestaanbaar is |
| articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec les principes des | met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de |
| droits de la défense, de la loyauté procédurale et de l'égalité des | beginselen van de rechten van verdediging, de loyauteit van de |
| armes, en ce que le demandeur originaire ne peut étendre ou modifier | procesvoering en de wapengelijkheid, in zoverre de oorspronkelijke |
| sa demande que s'il se fonde sur un fait ou un acte invoqué dans la | eiser zijn vordering slechts kan uitbreiden of wijzigen indien dit |
| citation, alors qu'une telle limitation n'existe pas pour le défendeur | berust op een feit of een handeling in de dagvaarding aangevoerd, |
| originaire qui introduit une demande reconventionnelle en premier | terwijl een dergelijke beperking niet bestaat voor de oorspronkelijke |
| degré de juridiction. | verweerder die in eerste aanleg een tegenvordering instelt. |
| La seconde question préjudicielle interroge la Cour sur la même | Met de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof ondervraagd over |
| différence de traitement, dans le cas où le demandeur originaire | hetzelfde verschil in behandeling, in het geval waarin de |
| souhaite étendre ou modifier sa demande en réponse à la demande | oorspronkelijke eiser zijn vordering wil uitbreiden of wijzigen in |
| reconventionnelle du défendeur originaire. | antwoord op de tegenvordering van de oorspronkelijke verweerder. |
| B.2. L'article 807 du Code judiciaire dispose : | B.2. Artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : |
| « La demande dont le juge est saisi peut être étendue ou modifiée, si | « Een vordering die voor de rechter aanhangig is, kan uitgebreid of |
| les conclusions nouvelles, contradictoirement prises, sont fondées sur | gewijzigd worden, indien de nieuwe, op tegenspraak genomen conclusies, |
| un fait ou un acte invoqué dans la citation, même si leur | berusten op een feit of akte in de dagvaarding aangevoerd, zelfs |
| qualification juridique est différente ». | indien hun juridische omschrijving verschillend is ». |
| L'article 14 du Code judiciaire dispose : | Artikel 14 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : |
| « La demande reconventionnelle est la demande incidente formée par le | « De tegenvordering is een tussenvordering die de verweerder instelt |
| défendeur et qui tend à faire prononcer une condamnation à charge du demandeur ». | om tegen de eiser een veroordeling te doen uitspreken ». |
| B.3. En ce qui concerne la différence de traitement qui fait l'objet | B.3. Met betrekking tot het verschil in behandeling dat het voorwerp |
| de la première question préjudicielle, la Cour a déjà jugé par son | is van de eerste prejudiciële vraag heeft het Hof zich reeds |
| arrêt n° 77/2007 du 10 mai 2007 que l'article 807 du Code judiciaire | uitgesproken bij zijn arrest nr. 77/2007 van 10 mei 2007 en heeft het |
| geoordeeld dat artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek de artikelen | |
| ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. Dans la | 10 en 11 van de Grondwet niet schendt. In de voorliggende zaak dient |
| présente affaire, la Cour doit en outre examiner si elle doit statuer | het Hof bijkomend te onderzoeken of in dezelfde zin moet worden |
| dans le même sens lorsque l'extension ou la modification de la demande | geoordeeld wanneer de uitbreiding of wijziging van de oorspronkelijke |
| originaire est la conséquence de la demande reconventionnelle | vordering het gevolg is van de tegenvordering van de oorspronkelijke |
| introduite par le défendeur originaire. | verweerder. |
| B.4.1. L'article 807 précité du Code judiciaire requiert des liens | B.4.1. Het voormelde artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek vereist |
| étroits entre la demande originaire et la demande étendue ou modifiée. | een nauwe band tussen de oorspronkelijke vordering en de uitgebreide |
| of gewijzigde vordering. Die bepaling strekt immers ertoe het recht | |
| Cette disposition tend, en effet, à garantir le droit de défense du | van verdediging van de oorspronkelijke verweerder te waarborgen en te |
| défendeur originaire et à éviter qu'après avoir pris connaissance des | voorkomen dat die verweerder, die aan de hand van de gedinginleidende |
| akte kennis heeft gekregen van de feiten of handelingen die aan de | |
| faits ou actes fondant la demande originaire par l'acte introductif | oorspronkelijke vordering ten grondslag liggen, zou worden verrast |
| d'instance, ce défendeur ne soit surpris par l'allégation de faits | door het aanvoeren van nieuwe feiten of handelingen die niet in de |
| nouveaux ou d'actes non mentionnés dans l'acte introductif (Cass., 26 | inleidende akte zijn vermeld (Cass., 26 mei 1976, Arr. Cass., |
| mai 1976, Pas., 1976, p. 1032). | 1975-1976, p. 1068). |
| B.4.2. La demande reconventionnelle est, aux termes de l'article 14 du | B.4.2. De tegenvordering is, luidens artikel 14 van het Gerechtelijk |
| Code judiciaire, la demande incidente par laquelle le défendeur tend à | Wetboek, een tussenvordering die de verweerder instelt om tegen de |
| faire condamner le demandeur originaire. Lorsqu'elle est formée au | oorspronkelijke eiser een veroordeling te doen uitspreken. Wanneer zij |
| premier degré de juridiction, elle ne doit pas nécessairement | in eerste aanleg wordt ingesteld, hoeft zij niet noodzakelijk een |
| présenter un lien avec la demande originaire et est recevable jusqu'à | verband te vertonen met de oorspronkelijke vordering en is zij |
| la clôture des débats. La demande reconventionnelle est donc autonome | ontvankelijk tot de sluiting van de debatten. De tegenvordering staat |
| par rapport à la demande originaire, de sorte que l'article 807 du | dus los van de oorspronkelijke vordering, zodat artikel 807 van het |
| Code judiciaire n'est pas applicable à son introduction (Cass., 30 | Gerechtelijk Wetboek niet van toepassing is op het instellen ervan |
| mars 1979, Pas., 1979, p. 902; Cass., 31 mars 2003, Pas., 2003, n° | (Cass., 30 maart 1979, Arr. Cass., 1978-1979, p. 900; Cass., 31 maart |
| 217). | 2003, Arr. Cass., 2003, nr. 217). |
| B.4.3. Il en résulte une différence de traitement entre le demandeur | B.4.3. Hieruit vloeit een verschil in behandeling voort tussen de |
| originaire qui souhaite modifier ou étendre la demande, en réponse ou | oorspronkelijke eiser die de vordering wenst te wijzigen of uit te |
| non à la demande reconventionnelle du défendeur originaire, et le | breiden, al dan niet in antwoord op de tegenvordering van de |
| défendeur originaire qui introduit une demande reconventionnelle au | oorspronkelijke verweerder, en de oorspronkelijke verweerder die in |
| premier degré de juridiction. | eerste aanleg een tegenvordering instelt. |
| B.5.1. La disposition en cause poursuit un but légitime : en effet, le | B.5.1. De in het geding zijnde bepaling streeft een wettig doel na : |
| législateur a pu accorder une protection particulière des droits du | de wetgever vermocht immers een bijzondere bescherming toe te kennen |
| défendeur originaire confronté à une modification de la demande | aan de rechten van de oorspronkelijke verweerder die wordt |
| originaire en exigeant, d'abord, que celle-ci fasse l'objet de | geconfronteerd met een wijziging van de oorspronkelijke vordering door |
| conclusions contradictoires et, ensuite, qu'elle trouve un fondement | te vereisen, allereerst, dat zij het voorwerp uitmaakt van conclusies |
| op tegenspraak en, vervolgens, dat zij een grondslag vindt in de | |
| dans les faits ou les actes invoqués dans l'acte introductif | feiten of handelingen die in de gedinginleidende akte worden |
| d'instance. | aangevoerd. |
| B.5.2. La différence de traitement repose sur un critère objectif et | B.5.2. Het verschil in behandeling berust op een objectief en |
| pertinent : le demandeur originaire qui souhaite étendre ou modifier | pertinent criterium : de oorspronkelijke eiser die zijn vordering |
| sa demande, en réponse ou non à la demande reconventionnelle du | wenst uit te breiden of te wijzigen, al dan niet in antwoord op de |
| défendeur originaire, a eu toute la latitude, par l'acte introductif | tegenvordering van de oorspronkelijke verweerder, heeft met de |
| d'instance, de définir les prétentions qu'il entendait faire valoir à | gedinginleidende akte alle vrijheid gehad zijn aanspraken ten aanzien |
| l'encontre du défendeur et de circonscrire ainsi l'objet du litige. Le | van de verweerder te definiëren en het onderwerp van het geschil aldus |
| demandeur sur reconvention, lorsqu'il formule sa demande au premier | te omschrijven. De eiser op tegenvordering definieert, wanneer hij |
| degré de juridiction, définit pour la première fois l'objet des | zijn vordering in eerste aanleg instelt, voor het eerst het onderwerp |
| prétentions qu'il entend obtenir du demandeur originaire. Le demandeur | van zijn aanspraken ten aanzien van de oorspronkelijke eiser. De eiser |
| sur reconvention se trouve à cet égard dans la situation du demandeur | op tegenvordering bevindt zich in dat opzicht in de situatie van de |
| originaire, lorsque celui-ci introduit sa demande. | oorspronkelijke eiser wanneer deze zijn vordering indient. |
| B.5.3. Cette différence de traitement ne porte pas atteinte de manière | B.5.3. Dat verschil in behandeling doet niet op onevenredige wijze |
| disproportionnée aux droits du demandeur originaire. En effet, | afbreuk aan de rechten van de oorspronkelijke eiser. Vermits de |
| puisqu'il a intenté le procès, le demandeur originaire a eu toute la | oorspronkelijke eiser het geding heeft ingesteld, heeft hij immers |
| liberté d'en déterminer l'étendue dans l'acte introductif d'instance. | alle vrijheid gehad de omvang ervan in de gedinginleidende akte te |
| Le fait que l'extension ou la modification de la demande soit la | bepalen. Het feit dat de uitbreiding of wijziging van de vordering het |
| conséquence de la demande reconventionnelle du défendeur originaire | gevolg is van de tegenvordering van de oorspronkelijke verweerder |
| n'influence pas ce constat. | beïnvloedt die vaststelling niet. |
| B.5.4. En vertu de l'article 807 du Code judiciaire, la demande dont | B.5.4. Krachtens artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek kan een |
| le juge est saisi peut être étendue ou modifiée, si les conclusions | vordering die voor de rechter aanhangig is, worden uitgebreid of |
| nouvelles, contradictoirement prises, sont fondées sur un fait ou un | gewijzigd, indien nieuwe, op tegenspraak genomen conclusies berusten |
| acte invoqué dans la citation, même si leur qualification juridique | op een feit of handeling in de dagvaarding aangevoerd, zelfs indien de |
| est différente. Cette disposition n'exige toutefois pas que la demande | juridische omschrijving ervan verschillend is. Die bepaling vereist |
| evenwel niet dat de nieuwe vordering uitsluitend zou berusten op het | |
| nouvelle se fonde exclusivement sur un fait ou un acte invoqué dans la | feit of de handeling in de dagvaarding aangevoerd (Cass., 3 december |
| citation (Cass., 3 décembre 1981, Pas., 1982, n° 222; Cass., 4 octobre | 1981, Arr. Cass., 1981-1982, nr. 222; Cass., 4 oktober 1982, Arr. |
| 1982, Pas., 1983, n° 83; Cass., 11 mai 1990, Pas., 1990, n° 536; | Cass., 1982-1983, nr. 83; Cass., 11 mei 1990, Arr. Cass., 1989-1990, |
| Cass., 6 juin 2005, Pas., 2005, n° 317). Le juge doit également se | nr. 536; Cass., 6 juni 2005, Arr. Cass., 2005, nr. 317). De rechter |
| prononcer sur la demande modifiée ou étendue dans le respect des faits | moet ook uitspraak doen over de gewijzigde of uitgebreide vordering |
| qui se sont produits au cours de la procédure et qui ont une incidence | met inachtneming van de feiten die zich in de loop van het geding |
| hebben voorgedaan en die een weerslag hebben op het geschil (Cass., 8 | |
| sur le litige (Cass., 8 décembre 1980, Pas., 1981, n° 213; Cass., 15 | december 1980, Arr. Cass., 1980-1981, nr. 213; Cass., 15 juni 1981, |
| juin 1981, Pas., 1981, n° 590; Cass., 11 mai 1990, Pas., 1990, n° 536; | Arr. Cass., 1980-1981, nr. 590; Cass., 11 mei 1990, Arr. Cass., |
| Cass., 20 mai 1999, Pas., 1999, n° 296). | 1989-1990, nr. 536; Cass., 20 mei 1999, Arr. Cass., 1999, nr. 296). |
| B.5.5. En outre, la disposition en cause n'affecte pas le droit du | B.5.5. Daarenboven raakt de in het geding zijnde bepaling niet aan het |
| demandeur originaire, défendeur sur reconvention, de se défendre par | recht van de oorspronkelijke eiser, verweerder op tegenvordering, om |
| différents moyens contre la demande reconventionnelle du défendeur | zich met diverse middelen te verweren tegen de tegenvordering van de |
| originaire. | oorspronkelijke verweerder. |
| B.5.6. Rien n'empêche enfin le demandeur originaire, s'il ne se trouve | B.5.6. Ten slotte belet niets de oorspronkelijke eiser, indien hij |
| pas dans les conditions pour étendre ou modifier la demande originaire | niet in de voorwaarden verkeert om de oorspronkelijke vordering uit te |
| conformément à l'article 807 du Code judiciaire, d'introduire le cas | breiden of te wijzigen overeenkomstig artikel 807 van het Gerechtelijk |
| échéant par voie séparée une demande nouvelle et d'invoquer les faits | Wetboek, in voorkomend geval afzonderlijk een nieuwe vordering in te |
| ou les actes nouveaux au fondement de ses prétentions nouvelles. | stellen en de nieuwe feiten of handelingen aan te voeren waarop zijn |
| nieuwe aanspraken berusten. | |
| B.6. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. | B.6. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| L'article 807 du Code judiciaire ne viole pas les articles 10 et 11 de | Artikel 807 van het Gerechtelijk Wetboek schendt niet de artikelen 10 |
| la Constitution, combinés avec les principes des droits de la défense, | en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de beginselen van de |
| de la loyauté procédurale et de l'égalité des armes. | rechten van verdediging, de loyauteit van de procesvoering en de |
| wapengelijkheid. | |
| Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
| la Cour constitutionnelle, le 26 avril 2018. | op 26 april 2018. |
| Le greffier, | De griffier, |
| F. Meersschaut | F. Meersschaut |
| Le président, | De voorzitter, |
| E. De Groot | E. De Groot |