Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 20/2018 du 22 février 2018 Numéro du rôle : 6508 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 70 du Code des droits de succession, lu en combinaison avec l'article 7 du même Code, posée par le Tribunal de pr La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges T. Merckx-(...)"
Extrait de l'arrêt n° 20/2018 du 22 février 2018 Numéro du rôle : 6508 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 70 du Code des droits de succession, lu en combinaison avec l'article 7 du même Code, posée par le Tribunal de pr La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges T. Merckx-(...) Uittreksel uit arrest nr. 20/2018 van 22 februari 2018 Rolnummer 6508 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 70 van het Wetboek der successierechten, in samenhang gelezen met artikel 7 van hetzelfde Wetboek, gesteld door de Recht Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters T. (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 20/2018 du 22 février 2018 Uittreksel uit arrest nr. 20/2018 van 22 februari 2018
Numéro du rôle : 6508 Rolnummer 6508
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 70 du Code In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 70 van het Wetboek
des droits de succession, lu en combinaison avec l'article 7 du même der successierechten, in samenhang gelezen met artikel 7 van hetzelfde
Code, posée par le Tribunal de première instance du Hainaut, division Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Henegouwen,
Mons. afdeling Bergen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges T. samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, et, conformément à T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, en,
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989
constitutionnelle, du président émérite E. De Groot, assistée du op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter E. De Groot, bijgestaan
greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Spreutels, door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 23 juin 2016 en cause de Jacques Fievez contre l'Etat Bij vonnis van 23 juni 2016 in zake Jacques Fievez tegen de Belgische
belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 16 Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 16
septembre 2016, le Tribunal de première instance du Hainaut, division september 2016, heeft de Rechtbank van eerste aanleg Henegouwen,
Mons, a posé la question préjudicielle suivante : afdeling Bergen, de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 70 du Code des droits de succession, lu en combinaison « Schendt artikel 70 van het Wetboek der successierechten, in
samenhang gelezen met artikel 7 van hetzelfde Wetboek, de artikelen
avec l'article 7 du même Code, viole-t-il les articles 10, 11 et 16 de 10, 11 en 16 van de Grondwet, in zoverre het de erfgenamen, algemene
la Constitution en ce qu'il impose un traitement identique, aux legatarissen en begiftigden in de nalatenschap van een Rijksinwoner
héritiers, légataires et donataires universels dans la succession d'un een identieke behandeling oplegt, waarbij die ertoe geroepen zijn,
habitant du Royaume, ceux-ci étant appelés à acquitter, chacun en ieder in verhouding tot zijn erfdeel, de successierechten te betalen
proportion de leur part héréditaire, les droits de succession dus par die verschuldigd zijn door de legatarissen of begiftigden onder
les légataires ou donataires à titre universel ou à titre particulier algemene titel of onder bijzondere titel, zonder een onderscheid te
sans distinguer suivant qu'ils sont en concours avec un légataire à maken naargelang zij opkomen met een legataris onder bijzondere titel,
titre particulier auquel le legs doit être délivré et dont il est par aan wie het legaat moet worden afgegeven en bij wie het bijgevolg
conséquent possible de s'assurer qu'il acquittera les droits de mogelijk is zich ervan te vergewissen dat hij de successierechten zal
succession, ou avec le bénéficiaire de donations mobilières, qui betalen, of met de begunstigde van schenkingen van roerende goederen,
reçoit directement le don des mains du de cujus sans l'intervention die de schenking rechtstreeks ontvangt uit handen van de erflater,
des héritiers, légataires et donataires universels qui ne sont donc zonder het optreden van de erfgenamen, algemene legatarissen en
pas en mesure de s'assurer du paiement des droits de succession dus en begiftigden, die zich dus niet ervan kunnen vergewissen dat de
successierechten zijn betaald die verschuldigd zijn wegens die
raison de cette donation, assimilée à un legs en vertu de l'article 7 schenking, die krachtens artikel 7 van het Wetboek der
du Code des droits de succession ? ». successierechten met een legaat wordt gelijkgesteld ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité avec les articles B.1.1. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid van
10, 11 et 16 de la Constitution de l'article 70 du Code des droits de artikel 70 van het Wetboek der successierechten, gelezen in samenhang
succession, lu en combinaison avec l'article 7 du même Code. met artikel 7 ervan, met de artikelen 10, 11 en 16 van de Grondwet.
B.1.2. L'article 7 du Code des droits de succession dispose : B.1.2. Artikel 7 van het Wetboek der successierechten bepaalt :
« Les biens dont l'Administration établit que le défunt a disposé à « De goederen, waarover, naar het door het Bestuur geleverd bewijs, de
titre gratuit dans les trois années précédant son décès, sont afgestorvene kosteloos beschikte gedurende de drie jaar vóór zijn
considérés comme faisant partie de sa succession si la libéralité n'a overlijden, worden geacht deel uit te maken van zijn nalatenschap,
pas été assujettie au droit d'enregistrement établi pour les indien de bevoordeling niet onderworpen werd aan het registratierecht
donations, sauf le recours des héritiers ou légataires contre le gevestigd voor de schenkingen, behoudens verhaal van de erfgenamen of
donataire pour les droits de succession acquittés à raison desdits legatarissen op de begiftigde voor de wegens die goederen gekweten
biens. successierechten.
S'il est établi par l'Administration ou par les héritiers et Wanneer er door het Bestuur of door de erfgenamen en legatarissen
légataires que la libéralité a été faite à telle personne déterminée, bewezen wordt dat de bevoordeling een bepaalde persoon gold, wordt
celle-ci est réputée légataire de la chose donnée ». deze voor legataris van de geschonken zaak gehouden ».
B.1.3. L'article 70 du Code des droits de succession, tel qu'il était applicable au litige pendant devant le juge a quo, disposait : « Les héritiers, légataires et donataires sont tenus envers l'Etat des droits de succession ou de mutation par décès et des intérêts, chacun pour ce qu'il recueille. En outre, les héritiers, légataires et donataires universels dans la succession d'un habitant du Royaume sont tenus ensemble, chacun en proportion de sa part héréditaire, de la totalité des droits et intérêts dus par les légataires et donataires à titre universel ou à titre particulier. Cette règle n'est pas applicable aux droits et intérêts dus sur les déclarations nouvelles prévues à l'article 37, lorsqu'il ne leur incombe pas de déposer ces déclarations ». B.2. La Cour est interrogée sur le traitement identique imposé par B.1.3. Artikel 70 van het Wetboek der successierechten, zoals het van toepassing was op het geschil dat voor de verwijzende rechter hangende is, bepaalde : « De erfgenamen, legatarissen en begiftigden zijn tegenover de Staat aansprakelijk voor de rechten van successie of van overgang bij het overlijden en voor de interesten, ieder voor het door hem verkregene. Bovendien, zijn de erfgenamen, algemene legatarissen en begiftigden in de nalatenschap van een Rijksinwoner samen aansprakelijk, ieder in verhouding van zijn erfdeel, voor de gezamenlijke rechten en interesten verschuldigd door de legatarissen en begiftigden onder algemene titel of onder bijzondere titel. Deze regel is niet van toepassing op de rechten en interesten verschuldigd op de in artikel 37 voorziene nieuwe aangiften, wanneer het op hen niet berust deze aangiften in te leveren ». B.2. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de identieke behandeling
l'article 70, lu en combinaison avec l'article 7, du Code des droits die bij artikel 70, in samenhang gelezen met artikel 7, van het
de succession, aux héritiers, légataires et donataires universels dans Wetboek der successierechten wordt opgelegd aan de erfgenamen,
la succession d'un habitant du Royaume, ceux-ci étant appelés à algemene legatarissen en begiftigden in de nalatenschap van een
acquitter, chacun en proportion de leur part héréditaire, les droits rijksinwoner, waarbij zij, ieder in verhouding tot hun erfdeel, de
de succession dus par les légataires ou donataires à titre universel ou à titre particulier sans distinguer suivant qu'ils sont en concours avec des légataires particuliers auxquels le legs doit être délivré et dont il est par conséquent possible de s'assurer qu'ils acquitteront les droits de succession, ou avec des bénéficiaires de donations mobilières, qui reçoivent directement le don des mains du de cujus dans les trois années précédant le décès, sans l'intervention des héritiers, légataires et donataires universels qui ne sont donc pas en mesure de s'assurer de la même garantie à l'égard d'une donation door de legatarissen of begiftigden onder algemene of bijzondere titel verschuldigde successierechten dienen te betalen, zonder een onderscheid te maken naargelang zij opkomen met bijzondere legatarissen aan wie het legaat moet worden afgegeven en waarbij het bijgevolg mogelijk is zich ervan te vergewissen dat zij de successierechten zullen betalen, dan wel met begunstigden van schenkingen van roerende goederen, die de schenking in de drie jaar vóór het overlijden rechtstreeks verkrijgen uit handen van de erflater, zonder het optreden van de erfgenamen, algemene legatarissen en begiftigden, die dus niet in staat zijn zich te vergewissen van dezelfde waarborg ten aanzien van een schenking, gelijkgesteld met een
assimilée à un legs en vertu de l'article 7 du Code des droits de succession. B.3.1. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure en cause, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant legaat op grond van artikel 7 van het Wetboek der successierechten. B.3.1. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de in het geding zijnde maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld
compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel
nature des principes en cause; le principe d'égalité et de en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van
non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat
de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende
et le but visé. middelen en het beoogde doel.
B.3.2. Par son arrêt n° 162/2011 du 20 octobre 2011, la Cour a jugé, B.3.2. Bij zijn arrest nr. 162/2011 van 20 oktober 2011 heeft het Hof,
en ce qui concerne le bénéfice du capital d'une assurance-vie, wat betreft het recht op het kapitaal van een levensverzekering, dat
assimilé à un legs en vertu de l'article 8 du Code des droits de krachtens artikel 8 van het Wetboek der successierechten wordt
succession, que « l'article 70, lu en combinaison avec l'article 8, du gelijkgesteld met een legaat, geoordeeld dat « artikel 70, in
samenhang gelezen met artikel 8, van het Wetboek der successierechten
Code des droits de succession viole les articles 10, 11 et 16 de la [...] de artikelen 10, 11 en 16 van de Grondwet [schendt], in zoverre
Constitution, en ce qu'il prévoit que les héritiers, légataires et het bepaalt dat de erfgenamen, algemene legatarissen en begiftigden in
donataires universels dans la succession d'un habitant du Royaume sont de nalatenschap van een rijksinwoner samen aansprakelijk zijn, ieder
in verhouding tot zijn erfdeel, voor de gezamenlijke rechten en
tenus ensemble, chacun en proportion de sa part héréditaire, de la interesten verschuldigd door de legatarissen en begiftigden onder
totalité des droits et intérêts dus par les légataires et donataires à algemene titel of onder bijzondere titel, zelfs wanneer de
titre universel ou à titre particulier, même lorsque les premiers eerstgenoemden niet de mogelijkheid hebben gehad zich ervan te
n'ont pas eu la possibilité de s'assurer que les seconds acquitteront vergewissen dat de laatstgenoemden de rechten en interesten zullen
les droits et intérêts dont ils sont redevables ». betalen die zij verschuldigd zijn ».
L'article 91 de la loi du 21 décembre 2013 « portant des dispositions Bij artikel 91 van de wet van 21 december 2013 « houdende diverse
fiscales et financières diverses » a ajouté dans l'article 70, alinéa fiscale en financiële bepalingen » is in artikel 70, tweede lid, van
het Wetboek der successierechten een zin toegevoegd waarin wordt
2, du Code des droits de succession une phrase qui dispose que la bepaald dat de regel van hoofdelijkheid waarin is voorzien bij het in
règle de solidarité prévue par l'article 70, alinéa 2, en cause ne het geding zijnde artikel 70, tweede lid, niet van toepassing is op de
s'applique pas aux droits et intérêts dus sur une acquisition qui est rechten en interesten verschuldigd op een verkrijging die door artikel
assimilée à un legs par l'article 8. Cette exception au principe de la 8 met een legaat wordt gelijkgesteld. Die uitzondering op het principe
responsabilité solidaire des héritiers, légataires et donataires van de hoofdelijke aansprakelijkheid van de erfgenamen, algemene
universels a été ajoutée dans l'article 70, alinéa 2, en cause afin de legatarissen en begiftigden is in het in het geding zijnde artikel 70,
tweede lid, toegevoegd teneinde « een einde [te maken] » aan de in het
mettre « fin à l'inconstitutionnalité observée » dans l'arrêt n° voormelde arrest nr. 162/2011 « vastgestelde ongrondwettigheid »
162/2011 précité (Doc. parl., Chambre, 2013-2014, DOC 53-3236/001, p. 52). (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3236/001, p. 52).
Cette modification est sans incidence sur l'examen de la présente Die wijziging is zonder weerslag op het onderzoek van de thans
question préjudicielle. voorliggende prejudiciële vraag.
B.4. Le droit de succession est un impôt qui naît au décès d'un B.4. Het successierecht is een belasting die ontstaat bij het
habitant du Royaume et qui est établi sur la valeur, déduction faite overlijden van een rijksinwoner en die wordt gevestigd op de waarde,
des dettes, de tout ce qui est recueilli dans la succession de cet na aftrek van de schulden, van al wat uit de nalatenschap van die
habitant du Royaume (articles 1er et 15 du Code des droits de rijksinwoner wordt verkregen (artikelen 1 en 15 van het Wetboek der
succession). successierechten).
Les droits de succession sont levés sur l'universalité des biens De successierechten worden geheven op alle goederen die door vererving
transmis par héritage, sans distinguer si ceux-ci sont transmis zijn overgegaan, ongeacht of zij ingevolge wettelijke devolutie,
ensuite de dévolution légale, de disposition testamentaire ou uiterste wilsbeschikking of contractuele erfstelling worden
d'institution contractuelle (article 2 du Code des droits de succession). overgemaakt (artikel 2 van het Wetboek der successierechten).
B.5. L'article 7 du Code des droits de succession établit une fiction B.5. Bij artikel 7 van het Wetboek der successierechten wordt een
selon laquelle les biens dont l'administration établit que le défunt a fictie ingesteld volgens welke de goederen waarover, naar het door het
disposé à titre gratuit dans les trois années précédant son décès, et bestuur geleverd bewijs, de overledene kosteloos beschikte in de drie
qui n'ont pas été assujettis au droit d'enregistrement établi pour les jaar vóór zijn overlijden en die niet onderworpen werden aan het
donations, sont considérés comme faisant partie de l'actif de la registratierecht gevestigd voor de schenkingen, geacht worden deel uit
succession. Le bénéficiaire d'une telle libéralité est réputé te maken van het actief van de nalatenschap. De begunstigde van een
légataire de la chose donnée. En conséquence, des droits de succession dergelijke bevoordeling wordt voor legataris van de geschonken zaak
gehouden. Bijgevolg zijn op die goederen successierechten
sont dus sur ces biens. verschuldigd.
B.6.1. L'article 70, alinéa 1er, du Code des droits de succession B.6.1. Artikel 70, eerste lid, van het Wetboek der successierechten
détermine la mesure de l'obligation à la dette de droits de succession bepaalt de omvang van de verplichting tot de schuld aan
des héritiers, légataires et donataires. En vertu de cette successierechten van de erfgenamen, legatarissen en begiftigden.
disposition, les héritiers, légataires et donataires s'acquittent des Krachtens die bepaling voldoen de erfgenamen, legatarissen en
droits de succession, chacun pour ce qu'il recueille. La mesure de begiftigden de successierechten, ieder voor het door hem verkregene.
leur contribution à la dette est déterminée par l'article 75 du même Code, qui dispose : De omvang van hun bijdrage tot de schuld wordt vastgesteld in artikel 75 van hetzelfde Wetboek, dat bepaalt :
« Les droits de succession et de mutation par décès, s'il n'y a des dispositions à ce contraires, sont supportés par les héritiers, légataires et donataires, chacun pour ce qu'il recueille ». B.6.2. L'article 70, alinéa 2, du même Code prévoit en outre que les héritiers, légataires et donataires universels dans la succession d'un habitant du Royaume sont, sans préjudice des exceptions que cet alinéa prévoit, tenus ensemble, chacun en proportion de sa part héréditaire, de la totalité des droits et intérêts dus par les légataires et donataires à titre universel ou à titre particulier. « In zoverre er geen andersluidende beschikkingen bestaan, worden de rechten van successie en van overgang bij overlijden gedragen door de erfgenamen, legatarissen en begiftigden, ieder voor datgeen wat door hem verkregen wordt ». B.6.2. Artikel 70, tweede lid, van hetzelfde Wetboek bepaalt bovendien dat, onverminderd de uitzonderingen waarin bij dat lid is voorzien, de erfgenamen, algemene legatarissen en begiftigden in de nalatenschap van een rijksinwoner samen aansprakelijk zijn, ieder in verhouding tot zijn erfdeel, voor de gezamenlijke rechten en interesten verschuldigd door de legatarissen en begiftigden onder algemene titel of onder bijzondere titel.
B.6.3. Alors que l'article 75 procède du souci de répartir la charge B.6.3. Terwijl artikel 75 voortvloeit uit de bekommernis om de last
des droits de succession en fonction de l'avantage dévolu aux van de successierechten te verdelen naar gelang van het aan de
bénéficiaires, l'article 70, alinéa 2, constitue, à côté notamment des begunstigden toegevallen voordeel, vormt artikel 70, tweede lid, naast
sûretés réelles dont les modalités sont prévues par les articles 84 à met name zakelijke zekerheden die in de artikelen 84 tot 93 van het
93 du Code des droits de succession, une garantie qui vise à assurer Wetboek der successierechten worden geregeld, een waarborg die ertoe
l'Etat du recouvrement de ces droits et qui trouve son origine dans strekt de invordering van die rechten voor de Staat te verzekeren en
l'article 2 de la loi du 27 décembre 1817 pour la perception des die zijn oorsprong vindt in artikel 2 van de wet van 27 december 1817
droits de succession, laquelle visait à assurer les intérêts du Trésor. Il résulte de ces dispositions que, si la dette de droits de succession est conçue comme une dette individuelle de chaque héritier, légataire ou donataire, en fonction de la part que chacun recueille dans la succession, les garanties prévues pour le recouvrement des droits de succession portent, compte tenu de ce que les héritiers et légataires universels ont vocation à recueillir toute la succession, sur les biens successoraux dans leur globalité, sans distinguer dans le patrimoine de quel successeur ces biens sont transférés ou appelés à l'être. L'assiette de la garantie pour le recouvrement des droits de succession est donc indépendante de la dévolution successorale, puisqu'elle est déterminée par les droits du défunt sur les biens qu'il laisse à son décès et non par les droits des héritiers, légataires ou donataires sur les biens transmis. voor de inning van de successierechten, die ertoe strekte de belangen van de Schatkist te verzekeren. Uit die bepalingen vloeit voort dat, hoewel de schuld van de successierechten is opgevat als een individuele schuld van elke erfgenaam, legataris of begiftigde volgens het aandeel dat elkeen in de nalatenschap verkrijgt, de vastgestelde waarborgen voor de invordering van de successierechten, rekening houdend met het feit dat de erfgenamen en algemene legatarissen gerechtigd zijn om de gehele nalatenschap te verkrijgen, betrekking hebben op de erfgoederen in het algemeen, zonder een onderscheid te maken naar gelang van de erfopvolger in wiens patrimonium die goederen worden of moeten worden overgedragen. De grondslag van de waarborg voor de invordering van de successierechten staat dus los van de erfopvolging, vermits hij wordt bepaald door de rechten van de overledene op de goederen die hij bij zijn overlijden nalaat en niet door de rechten van de erfgenamen, legatarissen of begiftigden op de overgedragen goederen.
B.7. Les dispositions en cause peuvent en outre se justifier par la B.7. De in het geding zijnde bepalingen kunnen bovendien worden
crainte de négligences ou de fraudes aboutissant à faire échapper à verantwoord door de vrees voor onachtzaamheid of fraude die ertoe
l'impôt l'objet des legs particuliers; elles ne portent pas, par leidt dat het voorwerp van de bijzondere legaten aan de belasting
elles-mêmes, une atteinte disproportionnée aux droits des intéressés, wordt onttrokken; op zich doen zij niet op onevenredige wijze afbreuk
les héritiers, donataires et légataires universels ayant la faculté, aan de rechten van de betrokkenen, aangezien de erfgenamen, algemene
lorsque le legs particulier doit être délivré, de s'assurer que le legatarissen en begiftigden de mogelijkheid hebben, wanneer het
bijzondere legaat moet worden afgegeven, zich ervan te vergewissen dat
bénéficiaire acquittera les droits de succession y afférents et de begunstigde de daarop betrekking hebbende successierechten zal
disposant contre celui-ci du recours prévu à l'article 75 du Code. betalen en aangezien zij tegen hem over het in artikel 75 van het
Par elles-mêmes, les dispositions en cause ne portent donc atteinte ni Wetboek bedoelde rechtsmiddel beschikken.
au principe d'égalité et de non-discrimination, ni au droit de Op zich doen de in het geding zijnde bepalingen dus geen afbreuk aan
het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, noch aan het
propriété garanti par la disposition constitutionnelle à laquelle la eigendomsrecht dat is gewaarborgd bij de grondwetsbepaling waarnaar de
question préjudicielle se réfère, la Cour tenant compte, dans son prejudiciële vraag verwijst, waarbij het Hof bij zijn onderzoek
examen, des dispositions conventionnelles ayant une portée analogue à rekening houdt met de verdragsbepalingen die een draagwijdte hebben
celle de l'article 16 de la Constitution, dont les garanties forment die analoog is aan die van artikel 16 van de Grondwet en waarvan de
un ensemble indissociable avec celles qui sont inscrites dans cette waarborgen een onlosmakelijk geheel vormen met die welke in die
disposition constitutionnelle, en l'espèce l'article 1er du Premier grondwetsbepaling zijn ingeschreven, te dezen artikel 1 van het Eerste
Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme. B.8. Toutefois, lorsque l'administration établit l'existence, dans les trois années précédant le décès, d'une donation mobilière du de cujus à un donataire, et que cette libéralité n'a pas été assujettie au droit d'enregistrement établi pour les donations, cette libéralité, assimilée à un legs par l'article 7, en cause, du Code des droits de succession, a été délivrée directement par le de cujus à son bénéficiaire dans les trois années précédant son décès, sans l'intervention des héritiers ou légataires universels, tenus à la Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. B.8. Echter, wanneer het bestuur het bestaan, in de drie jaar vóór het overlijden, aantoont van een schenking van roerende goederen van de erflater aan een begiftigde en wanneer die bevoordeling niet onderworpen werd aan het registratierecht gevestigd voor de schenkingen, is die bevoordeling, die met een legaat wordt gelijkgesteld door het in het geding zijnde artikel 7 van het Wetboek der successierechten, rechtstreeks door de erflater in de drie jaar vóór zijn overlijden aan de begunstigde ervan afgegeven zonder het optreden van de tot de schuld gehouden erfgenamen of algemene
dette. Ceux-ci - qui peuvent avoir accepté la succession, sans avoir legatarissen. Deze laatsten - die de nalatenschap kunnen hebben
connaissance de l'existence de cette donation et qui, celle-ci n'étant aanvaard zonder op de hoogte te zijn van het bestaan van die schenking
pas instituée par testament, ne peuvent exercer la faculté de renoncer en die, aangezien die niet bij testament is ingesteld, geen gebruik
à la succession prévue par l'article 783 du Code civil lorsqu'un legs kunnen maken van de in artikel 783 van het Burgerlijk Wetboek bedoelde
ignoré d'héritiers qui ont accepté la succession a une valeur mogelijkheid om de nalatenschap te verwerpen wanneer een legaat dat
supérieure à celle de la moitié de cette succession - non seulement onbekend is voor erfgenamen die de nalatenschap hebben aanvaard, een
n'ont pas la possibilité de s'assurer que le bénéficiaire acquittera hogere waarde heeft dan die van de helft van die nalatenschap - hebben
les droits de succession, mais se retrouvent en outre solidairement niet alleen niet de mogelijkheid om zich ervan te vergewissen dat de
tenus au paiement de droits de succession sur des biens qu'ils begunstigde de successierechten zal betalen, maar zijn bovendien
auraient eu vocation à hériter, en l'absence de ces libéralités effectuées par le défunt dans les trois ans précédant son décès. Dans cette hypothèse, les dispositions en cause sont discriminatoires en ce qu'elles traitent de manière identique les deux catégories d'héritiers décrites en B.2 et peuvent, en ce qui concerne la seconde de celles-ci, porter une atteinte disproportionnée au droit de propriété. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. Par ces motifs, la Cour hoofdelijk gehouden tot de betaling van successierechten op goederen die zij hadden kunnen erven bij ontstentenis van die bevoordelingen die door de overledene zijn gedaan in de drie jaar vóór zijn overlijden. In dat geval zijn de in het geding zijnde bepalingen discriminerend in zoverre zij de twee in B.2 beschreven categorieën van erfgenamen op identieke wijze behandelen en kunnen zij, met betrekking tot de laatstgenoemde categorie, op onevenredige wijze afbreuk doen aan het eigendomsrecht. B.9. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 70, lu en combinaison avec l'article 7, du Code des droits Artikel 70, in samenhang gelezen met artikel 7, van het Wetboek der
de succession viole les articles 10, 11 et 16 de la Constitution, successierechten schendt de artikelen 10, 11 en 16 van de Grondwet, in
samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij
combinés avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het
Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'il prévoit que bepaalt dat de erfgenamen, algemene legatarissen en begiftigden in de
les héritiers, légataires et donataires universels dans la succession nalatenschap van een rijksinwoner samen aansprakelijk zijn, ieder in
d'un habitant du Royaume sont tenus ensemble, chacun en proportion de verhouding tot zijn erfdeel, voor de gezamenlijke rechten en
sa part héréditaire, de la totalité des droits et intérêts dus par les interesten verschuldigd door de legatarissen en begiftigden onder
légataires et donataires à titre universel ou à titre particulier, algemene titel of onder bijzondere titel, zelfs wanneer de
même lorsque les premiers n'ont pas eu la possibilité de s'assurer que eerstgenoemden niet de mogelijkheid hebben gehad zich ervan te
les seconds acquitteront les droits et intérêts dont ils sont vergewissen dat de laatstgenoemden de rechten en interesten zullen
redevables. betalen die zij verschuldigd zijn.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 22 février 2018. op 22 februari 2018.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^