← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 76/2018 du 21 juin 2018 Numéro du rôle : 6491 En cause : le
recours en annulation de la loi du 29 janvier 2016 relative à l'utilisation de la vidéoconférence pour
la comparution d'inculpés en détention préventive, introd La Cour constitutionnelle, composée du président J. Spreutels, du juge
L. Lavrysen, faisant fonc(...)"
Extrait de l'arrêt n° 76/2018 du 21 juin 2018 Numéro du rôle : 6491 En cause : le recours en annulation de la loi du 29 janvier 2016 relative à l'utilisation de la vidéoconférence pour la comparution d'inculpés en détention préventive, introd La Cour constitutionnelle, composée du président J. Spreutels, du juge L. Lavrysen, faisant fonc(...) | Uittreksel uit arrest nr. 76/2018 van 21 juni 2018 Rolnummer 6491 In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 29 januari 2016 betreffende het gebruik van videoconferentie voor de verschijning van inverdenkinggestelden in voorlopige h Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter J. Spreutels, rechter L. Lavrysen, waarnemen(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 76/2018 du 21 juin 2018 | Uittreksel uit arrest nr. 76/2018 van 21 juni 2018 |
Numéro du rôle : 6491 | Rolnummer 6491 |
En cause : le recours en annulation de la loi du 29 janvier 2016 | In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 29 januari 2016 |
relative à l'utilisation de la vidéoconférence pour la comparution | betreffende het gebruik van videoconferentie voor de verschijning van |
d'inculpés en détention préventive, introduit par l'Ordre des barreaux | inverdenkinggestelden in voorlopige hechtenis, ingesteld door de « |
francophones et germanophone. | Ordre des barreaux francophones et germanophone ». |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée du président J. Spreutels, du juge L. Lavrysen, faisant | samengesteld uit voorzitter J. Spreutels, rechter L. Lavrysen, |
fonction de président, et des juges J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. | waarnemend voorzitter, en de rechters J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. |
Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, R. Leysen et J. | Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, R. Leysen en J. |
Moerman, assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le | Moerman, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder |
président J. Spreutels, | voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 11 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 11 augustus |
août 2016 et parvenue au greffe le 12 août 2016, l'Ordre des barreaux | 2016 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 12 |
francophones et germanophone, assisté et représenté par Me M. Neve et | augustus 2016, heeft de « Ordre des barreaux francophones et |
germanophone », bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. M. Neve en Mr. | |
Me Z. Maglioni, avocats au barreau de Liège, a introduit un recours en | Z. Maglioni, advocaten bij de balie te Luik, beroep tot vernietiging |
annulation de la loi du 29 janvier 2016 relative à l'utilisation de la | ingesteld van de wet van 29 januari 2016 betreffende het gebruik van |
vidéoconférence pour la comparution d'inculpés en détention préventive | videoconferentie voor de verschijning van inverdenkinggestelden in |
(publiée au Moniteur belge du 19 février 2016, quatrième édition). | voorlopige hechtenis (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 19 |
februari 2016, vierde editie). | |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Le recours en annulation a pour objet la loi du 29 janvier 2016 « | B.1. Het beroep tot vernietiging heeft betrekking op de wet van 29 |
relative à l'utilisation de la vidéoconférence pour la comparution | januari 2016 « betreffende het gebruik van videoconferentie voor de |
d'inculpés en détention préventive ». | verschijning van inverdenkinggestelden in voorlopige hechtenis ». |
B.2.1. L'article 2 de la loi du 29 janvier 2016 insère les mots « par | B.2.1. Bij artikel 2 van de wet van 29 januari 2016 worden de woorden |
vidéoconférence ou non lorsque l'inculpé se trouve en détention | « al dan niet in een videoconferentie indien de inverdenkinggestelde |
préventive » dans l'article 127 du Code d'instruction criminelle qui, | zich in voorlopige hechtenis bevindt » ingevoegd in artikel 127 van |
à la suite de cette modification, dispose : | het Wetboek van strafvordering, dat na die wijziging bepaalt : |
« § 1er. Lorsque le juge d'instruction juge son instruction terminée, | « § 1. Wanneer de onderzoeksrechter oordeelt dat zijn onderzoek |
il communique le dossier au procureur du Roi. | voltooid is, zendt hij het dossier over aan de procureur des Konings. |
Si le procureur du Roi ne requiert pas l'accomplissement d'autres | Indien de procureur des Konings geen andere onderzoekshandelingen |
devoirs, il prend des réquisitions en vue du règlement de la procédure | vordert, vordert hij de regeling van de rechtspleging door de |
par la chambre du conseil. | raadkamer. |
§ 2. La chambre du conseil fait indiquer, quinze jours au moins | § 2. De raadkamer laat ten minste vijftien dagen vooraf in een daartoe |
d'avance, dans un registre spécial tenu au greffe, les lieu, jour et | bestemd register ter griffie melding maken van plaats, dag en uur van |
verschijning. De termijn wordt teruggebracht tot drie dagen indien een | |
heure de la comparution. Ce délai est réduit à trois jours lorsqu'un | van de inverdenkinggestelden zich in voorlopige hechtenis bevindt. |
des inculpés est en détention préventive. [...] | [...] |
[...] § 4. La chambre du conseil statue sur le rapport du juge d'instruction, le procureur du Roi, la partie civile et l'inculpé entendus. Les parties peuvent se faire assister d'un conseil ou être représentées par lui. La chambre du conseil peut néanmoins ordonner la comparution personnelle des parties, par vidéoconférence ou non lorsque l'inculpé se trouve en détention préventive. Cette ordonnance n'est pas susceptible de recours. L'ordonnance est signifiée à la partie qu'elle concerne à la requête du procureur du Roi et emporte citation à comparaître à la date fixée. Si ladite partie ne comparaît pas, la chambre du conseil statue et l'ordonnance est réputée contradictoire. | [...] § 4. De raadkamer doet uitspraak op verslag van de onderzoeksrechter na de procureur des Konings, de burgerlijke partij en de inverdenkinggestelde gehoord te hebben. De partijen kunnen bijgestaan of vertegenwoordigd worden door een advocaat. De raadkamer kan evenwel de persoonlijke verschijning van de partijen bevelen, al dan niet in een videoconferentie indien de inverdenkinggestelde zich in voorlopige hechtenis bevindt. Tegen deze beschikking staat geen rechtsmiddel open. De beschikking wordt betekend aan de desbetreffende partij op vordering van de procureur des Konings en brengt dagvaarding mee om te verschijnen op de vastgestelde datum. Als deze partij niet verschijnt, wordt uitspraak gedaan en geldt de beschikking als op tegenspraak gewezen. |
[...] ». | [...] ». |
B.2.2.1. Les articles 3 à 6 de la loi du 29 janvier 2016 insèrent, | B.2.2.1. Bij de artikelen 3 tot 6 van de wet van 29 januari 2016 wordt |
dans plusieurs dispositions du Code d'instruction criminelle, une | in verscheidene bepalingen van het Wetboek van strafvordering een zin |
phrase libellée comme suit : | ingevoegd, luidende : |
« La chambre des mises en accusation peut décider que l'inculpé qui se | « De kamer van inbeschuldigingstelling kan beslissen dat de |
trouve en détention préventive comparaîtra par vidéoconférence ». | inverdenkinggestelde die zich in voorlopige hechtenis bevindt in een videoconferentie verschijnt ». |
B.2.2.2. A la suite de sa modification par l'article 3 de cette loi, | B.2.2.2. Na de wijziging ervan bij artikel 3 van die wet bepaalt |
l'article 135 du Code d'instruction criminelle dispose : | artikel 135 van het Wetboek van strafvordering : |
« § 1er. Le ministère public et la partie civile peuvent interjeter | « § 1. Het openbaar ministerie en de burgerlijke partij kunnen hoger |
appel de toutes les ordonnances de la chambre du conseil. | beroep instellen tegen alle beschikkingen van de raadkamer. |
[...] | [...] |
§ 3. L'appel est interjeté dans un délai de quinze jours par une | § 3. Het hoger beroep moet worden ingesteld binnen een termijn van |
déclaration faite au greffe du tribunal qui a rendu l'ordonnance. Ce | vijftien dagen door een verklaring ter griffie van de rechtbank die de |
délai court à compter du jour de l'ordonnance. | beschikking heeft gewezen. Deze termijn gaat in op de dag waarop de |
beschikking is gewezen. | |
[...] | [...] |
Le greffier donne avis aux parties et à leurs conseils, par télécopie | De griffier stelt de partijen en hun advocaten per faxpost of bij een |
ou par lettre recommandée à la poste, des lieu, jour et heure de | ter post aangetekende brief in kennis van plaats, dag en uur van de |
l'audience. Le dossier est mis à leur disposition quinze jours au moins avant l'audience. La chambre des mises en accusation statue sur l'appel, le procureur général, les parties et leurs conseils entendus. Elle entend, en audience publique si elle en décide ainsi à la demande de l'une des parties, le procureur général, la partie civile et l'inculpé en leurs observations. La chambre des mises en accusation peut décider que l'inculpé qui se trouve en détention préventive comparaîtra par vidéoconférence. § 4. Lorsque toutefois l'un des inculpés est détenu, l'appel est interjeté dans un délai de vingt-quatre heures, qui court contre le ministère public et contre chacune des parties, à compter du jour où | zitting. Het dossier wordt ten laatste vijftien dagen voor de zitting ter beschikking gesteld. De kamer van inbeschuldigingstelling doet uitspraak over het hoger beroep, nadat de procureur-generaal, de partijen en hun advocaten zijn gehoord. Zij hoort, in openbare terechtzetting indien ze op vraag van een partij daartoe besluit, de opmerkingen van de procureur-generaal, de burgerlijke partij en de inverdenkinggestelde. De kamer van inbeschuldigingstelling kan beslissen dat de inverdenkinggestelde die zich in voorlopige hechtenis bevindt in een videoconferentie verschijnt. § 4. Wanneer echter een van de inverdenkinggestelden van zijn vrijheid is beroofd, dan wordt het hoger beroep ingesteld binnen een termijn van vierentwintig uren, die ten aanzien van het openbaar ministerie en elk van de partijen, begint te lopen vanaf de dag waarop de |
la décision est rendue ». | beschikking is gewezen ». |
B.2.2.3. A la suite de sa modification par l'article 4 de la loi du 29 | B.2.2.3. Na de wijziging ervan bij artikel 4 van de wet van 29 januari |
janvier 2016, l'article 136bis du Code d'instruction criminelle | 2016 bepaalt artikel 136bis van het Wetboek van strafvordering : |
dispose : « Le procureur du Roi fait rapport au procureur général de toutes les | « De procureur des Konings doet verslag aan de procureur-generaal |
affaires sur lesquelles la chambre du conseil n'aurait point statué | omtrent alle zaken waarover de raadkamer geen uitspraak heeft gedaan |
dans l'année à compter du premier réquisitoire. | binnen een jaar te rekenen van de eerste vordering. |
S'il l'estime nécessaire pour le bon déroulement de l'instruction, la | Indien hij oordeelt dat het noodzakelijk is voor het goede verloop van |
légalité ou la régularité de la procédure, le procureur général prend, | het onderzoek, de wettigheid of de regelmatigheid van de procedure, |
à tout moment, devant la chambre des mises en accusation, les | doet de procureur-generaal te allen tijde voor de kamer van |
réquisitions qu'il juge utiles. | inbeschuldigingstelling de vorderingen die hij nuttig acht. |
Dans ce cas, la chambre des mises en accusation peut, même d'office, | In dat geval kan de kamer van inbeschuldigingstelling, zelfs |
prendre les mesures prévues par les articles 136, 235 et 235bis. Le procureur général est entendu. La chambre des mises en accusation peut entendre le juge d'instruction en son rapport, hors la présence des parties si elle l'estime utile. Elle peut également entendre la partie civile, l'inculpé et leurs conseils, sur convocation qui leur est notifiée par le greffier, par télécopie ou par lettre recommandée à la poste, au plus tard quarante-huit heures avant l'audience. La chambre des mises en accusation peut décider que l'inculpé qui se trouve en détention préventive comparaîtra par vidéoconférence ». | ambtshalve, de bij de artikelen 136, 235 en 235bis bepaalde maatregelen nemen. De procureur-generaal wordt gehoord. De kamer van inbeschuldigingstelling kan de onderzoeksrechter in zijn verslag horen, buiten de aanwezigheid van de partijen indien zij dat nuttig acht. Zij kan eveneens de burgerlijke partij, de inverdenkinggestelde en hun advocaten horen, na kennisgeving die hen door de griffier ten laatste achtenveertig uur voor de zitting per faxpost of bij een ter post aangetekende brief wordt gedaan. De kamer van inbeschuldigingstelling kan beslissen dat de inverdenkinggestelde die zich in voorlopige hechtenis bevindt in een videoconferentie verschijnt ». |
B.2.2.4. A la suite de sa modification par l'article 5 de la loi du 29 | B.2.2.4. Na de wijziging ervan bij artikel 5 van de wet van 29 januari |
janvier 2016, l'article 235bis du Code d'instruction criminelle qui | 2016 bepaalt artikel 235bis van het Wetboek van strafvordering dat het |
concerne la Cour d'assises dispose : | hof van assisen betreft : |
« § 1er. Lors du règlement de la procédure, la chambre des mises en | « § 1. Bij de regeling van de rechtspleging onderzoekt de kamer van |
accusation contrôle, sur la réquisition du ministère public ou à la | inbeschuldigingstelling, op vordering van het openbaar ministerie of |
requête d'une des parties, la régularité de la procédure qui lui est | op verzoek van een van de partijen, de regelmatigheid van de haar |
soumise. Elle peut même le faire d'office. | voorgelegde procedure. Zij kan dit zelfs ambtshalve doen. |
§ 2. La chambre des mises en accusation agit de même, dans les autres | § 2. De kamer van inbeschuldigingstelling handelt op dezelfde wijze in |
cas de saisine. | de andere gevallen waarin ze kennis neemt van de zaak. |
§ 3. Lorsque la chambre des mises en accusation contrôle d'office la | § 3. Wanneer de kamer van inbeschuldigingstelling ambtshalve de |
régularité de la procédure et qu'il peut exister une cause de nullité, | regelmatigheid van de rechtspleging onderzoekt en er een nietigheid, |
d'irrecevabilité ou d'extinction de l'action publique, elle ordonne la réouverture des débats. § 4. La chambre des mises en accusation entend, en audience publique si elle en décide ainsi à la demande de l'une des parties, le procureur général, la partie civile et l'inculpé en leurs observations et ce, que le contrôle du règlement de la procédure ait lieu sur la réquisition du ministère public ou à la requête d'une des parties. La chambre des mises en accusation peut décider que l'inculpé qui se trouve en détention préventive comparaîtra par vidéoconférence. | een grond van niet-ontvankelijkheid of van verval van de strafvordering kan bestaan, beveelt ze de debatten te heropenen. § 4. De kamer van inbeschuldigingstelling hoort, in openbare terechtzitting indien ze op verzoek van een partij daartoe besluit, de opmerkingen van de procureur-generaal, de burgerlijke partij en de inverdenkinggestelde, en zulks ongeacht of het toezicht op de regeling van de rechtspleging gebeurt op verzoek van een partij dan wel op vordering van het openbaar ministerie. De kamer van inbeschuldigingstelling kan beslissen dat de inverdenkinggestelde die zich in voorlopige hechtenis bevindt in een videoconferentie verschijnt. |
§ 5. Les irrégularités, omissions ou causes de nullités visées à | § 5. De onregelmatigheden, verzuimen of nietigheden als bedoeld in |
l'article 131, § 1er, ou relatives à l'ordonnance de renvoi, et qui | artikel 131, § 1, of met betrekking tot de verwijzingsbeschikking die |
ont été examinées devant la chambre des mises en accusation ne peuvent | door de kamer van inbeschuldigingstelling zijn onderzocht, kunnen niet |
plus l'être devant le juge du fond, sans préjudice des moyens touchant | meer opgeworpen worden voor de feitenrechter, behoudens de middelen |
à l'appréciation de la preuve. Il en va de même pour les causes | die verband houden met de bewijswaardering. Hetzelfde geldt voor de |
d'irrecevabilité ou d'extinction de l'action publique, sauf | gronden van niet-ontvankelijkheid of van verval van de strafvordering, |
lorsqu'elles ne sont acquises que postérieurement aux débats devant la | behalve wanneer ze zijn ontstaan na de debatten voor de kamer van |
chambre des mises en accusation. Les dispositions du présent | inbeschuldigingstelling. De bepalingen van deze paragraaf zijn niet |
paragraphe ne sont pas applicables à l'égard des parties qui ne sont | van toepassing ten aanzien van de partijen die pas na de verwijzing |
appelées dans l'instance qu'après le renvoi à la juridiction de | naar het vonnisgerecht in de rechtspleging betrokken zijn, behalve |
jugement, sauf si les pièces sont retirées du dossier conformément à | indien de stukken uit het dossier worden verwijderd overeenkomstig |
l'article 131, § 2, ou au § 6, du présent article. | artikel 131, § 2, of overeenkomstig § 6 van dit artikel. |
§ 6. Lorsque la chambre des mises en accusation constate une | § 6. Wanneer de kamer van inbeschuldigingstelling een |
irrégularité, omission ou cause de nullité visée à l'article 131, § 1er, | onregelmatigheid, verzuim of nietigheid als bedoeld in artikel 131, § |
ou une cause d'irrecevabilité ou d'extinction de l'action publique, | 1, of een grond van niet-ontvankelijkheid of van verval van de |
elle prononce, le cas échéant, la nullité de l'acte qui en est entaché | strafvordering vaststelt, spreekt zij, als daartoe grond bestaat, de |
et de tout ou partie de la procédure ultérieure. Les pièces annulées | nietigheid uit van de handeling die erdoor is aangetast en van een |
sont retirées du dossier et déposées au greffe du tribunal de première | deel of het geheel van de erop volgende rechtspleging. |
instance. La chambre des mises en accusation statue, dans le respect | Nietigverklaarde stukken worden uit het dossier verwijderd en |
des droits des autres parties, dans quelle mesure les pièces déposées | neergelegd ter griffie van de rechtbank van eerste aanleg. De kamer |
au greffe peuvent encore être consultées lors de la procédure pénale | van inbeschuldigingstelling oordeelt, met inachtneming van de rechten |
van de andere partijen, in welke mate de ter griffie neergelegde | |
et utilisées par une partie. La chambre des mises en accusation | stukken nog in de strafprocedure mogen worden ingezien en aangewend |
indique dans sa décision à qui il faut rendre les pièces ou ce qu'il | door een partij. De kamer van inbeschuldigingstelling geeft in haar |
beslissing aan, aan wie de stukken moeten worden teruggegeven, dan wel | |
advient des pièces annulées ». | wat er gebeurt met de nietigverklaarde stukken ». |
B.2.2.5. A la suite de sa modification par l'article 6 de la loi du 29 | B.2.2.5. Na de wijziging ervan bij artikel 6 van de wet van 29 januari |
janvier 2016, l'article 235ter du Code d'instruction criminelle | 2016 bepaalt artikel 235ter van het Wetboek van strafvordering : |
dispose : « § 1er. La chambre des mises en accusation est chargée de contrôler | « § 1. De kamer van inbeschuldigingstelling is belast met de controle |
[...] la mise en oeuvre des méthodes particulières de recherche | [...] over de toepassing van de bijzondere opsporingsmethoden |
d'observation et d'infiltration et l'application de la mesure visée à | observatie en infiltratie, en over de toepassing van de maatregel |
l'article 46sexies si un dossier confidentiel a été ouvert dans ce | bedoeld in artikel 46sexies indien daarbij een vertrouwelijk dossier |
cadre. | werd aangelegd. |
Dès la clôture de l'information dans laquelle ces méthodes ont été | De kamer van inbeschuldigingstelling onderzoekt, op vordering van het |
utilisées et avant que le ministère public ne procède à la citation | openbaar ministerie, de regelmatigheid van de bijzondere |
directe, la chambre des mises en accusation examine, sur la | opsporingsmethoden observatie en infiltratie en van de maatregel |
réquisition du ministère public, la régularité des méthodes | bedoeld in artikel 46sexies bij het afsluiten van het |
particulières de recherche d'observation et d'infiltration et de la | opsporingsonderzoek waarin deze methoden werden toegepast en alvorens |
mesure visée à l'article 46sexies. | het openbaar ministerie tot rechtstreekse dagvaarding overgaat. |
Dès le moment où le juge d'instruction communique son dossier au | De kamer van inbeschuldigingstelling onderzoekt op het ogenblik dat de |
procureur du Roi en vertu de l'article 127, § 1er, alinéa 1er, la | onderzoeksrechter zijn dossier aan de procureur des Konings overzendt |
chambre des mises en accusation examine, sur la réquisition du | krachtens artikel 127, § 1, eerste lid, op vordering van het openbaar |
ministère public, la régularité des méthodes particulières de | ministerie, de regelmatigheid van de bijzondere opsporingsmethoden |
recherche d'observation et d'infiltration et de la mesure visée à | observatie en infiltratie en van de maatregel bedoeld in artikel |
l'article 46sexies qui ont été appliquées dans le cadre de l'instruction ou de l'information qui l'a précédée. § 2. La chambre des mises en accusation se prononce dans les trente jours de la réception de la réquisition du ministère public. Ce délai est ramené à huit jours si l'un des inculpés se trouve en détention préventive. La chambre des mises en accusation entend, séparément et en l'absence des parties, le procureur général en ses observations. Elle entend séparément les parties civiles et les inculpés, en présence du procureur général, après convocation qui leur est notifiée par le greffier par télécopie ou par lettre recommandée à la poste au plus tard quarante-huit heures avant l'audience. Le greffier les informe également dans cette convocation, que le dossier répressif est mis à leur disposition au greffe, en original ou en copie pour consultation pendant cette période. La chambre des mises en accusation peut décider que l'inculpé qui se trouve en détention préventive comparaîtra par vidéoconférence. Pour les méthodes particulières de recherche d'observation et d'infiltration et la mesure visée à l'article 46sexies, elle peut entendre, séparément et en l'absence des parties, le juge d'instruction et l'officier de police judiciaire visé aux articles | 46sexies die werden toegepast in het kader van het gerechtelijk onderzoek of in het daaraan voorafgaande opsporingsonderzoek. § 2. De kamer van inbeschuldigingstelling doet uitspraak binnen dertig dagen na ontvangst van de vordering van het openbaar ministerie. Deze termijn wordt teruggebracht tot acht dagen indien één van de inverdenkinggestelden zich in voorlopige hechtenis bevindt. De kamer van inbeschuldigingstelling hoort, afzonderlijk en buiten de aanwezigheid van de partijen, de opmerkingen van de procureur-generaal. Zij hoort, in aanwezigheid van de procureur-generaal, afzonderlijk de burgerlijke partijen en de inverdenkinggestelden, na kennisgeving die hen door de griffier ten laatste achtenveertig uur vóór de zitting per faxpost of bij een ter post aangetekende brief wordt gedaan. De griffier stelt hen in dezelfde post eveneens ter kennis dat het strafdossier tijdens deze periode op de griffie in origineel of in kopie ter inzage ligt. De kamer van inbeschuldigingstelling kan beslissen dat de inverdenkinggestelde die zich in voorlopige hechtenis bevindt in een videoconferentie verschijnt. Zij kan, met betrekking tot de toegepaste bijzondere opsporingsmethoden observatie en infiltratie en de maatregel bedoeld in artikel 46sexies, de onderzoeksrechter, de in de artikelen |
47sexies, § 3, 6°, et 47octies, § 3, 6°, et l'officier de police | 47sexies, § 3, 6°, en 47octies, § 3, 6°, bedoelde officier van |
judiciaire chargé de diriger la mise en oeuvre de la mesure visée à | gerechtelijke politie, en de officier van gerechtelijke politie belast |
l'article 46sexies. | met de leiding over de uitvoering van de maatregel bedoeld in artikel |
La chambre des mises en accusation peut charger le juge d'instruction | 46sexies, afzonderlijk en buiten de aanwezigheid van de partijen horen. |
d'entendre les fonctionnaires de police chargés d'exécuter | De kamer van inbeschuldigingstelling kan de onderzoeksrechter gelasten |
l'observation et l'infiltration, le civil visé à l'article 47octies, § | de politieambtenaren die belast zijn met de uitvoering van de |
1er, alinéa 2, en application des articles 86bis et 86ter, les | observatie en infiltratie, en de in artikel 47octies, § 1, tweede lid, |
fonctionnaires de police chargés de la mise en oeuvre de la mesure | bedoelde burger, de politieambtenaren belast met de uitvoering van de |
visée à l'article 46sexies et le civil visé à l'article 46sexies, § 1er, | maatregel bedoeld in artikel 46sexies, en de in artikel 46sexies, § 1, |
alinéa 2. Elle peut décider d'être présente à l'audition menée par le | tweede lid, bedoelde burger te horen met toepassing van de artikelen |
juge d'instruction ou de déléguer un de ses membres à cet effet. | 86bis en 86ter. Zij kan beslissen bij het verhoor door de |
onderzoeksrechter aanwezig te zijn of één van haar leden daartoe af te vaardigen. | |
§ 3. Le ministère public soumet au président de la chambre des mises | § 3. Het openbaar ministerie legt aan de voorzitter van de kamer van |
inbeschuldigingstelling het vertrouwelijk dossier voor bedoeld in de | |
en accusation le dossier confidentiel visé aux articles 46sexies, § 3, | artikelen 46sexies, § 3, zevende lid, 47septies, § 1, tweede lid, of |
alinéa 7, 47septies, § 1er, alinéa 2, ou 47novies, § 1er, alinéa 2, | 47novies, § 1, tweede lid, dat betrekking heeft op het |
qui porte sur l'information ou sur l'instruction visée au § 1er. Seuls | opsporingsonderzoek of gerechtelijk onderzoek bedoeld in § 1. Enkel de |
les magistrats de la chambre des mises en accusation ont le droit de | magistraten van de kamer van inbeschuldigingstelling hebben het recht |
consulter ce dossier confidentiel. | dit vertrouwelijk dossier in te zien. |
Le président de la chambre des mises en accusation prend les mesures | De voorzitter van de kamer van inbeschuldigingstelling neemt de nodige |
nécessaires en vue d'assurer la protection du dossier confidentiel. Il | maatregelen ter beveiliging van het vertrouwelijk dossier. Hij bezorgt |
le restitue immédiatement au ministère public après en avoir pris | het vertrouwelijk dossier, na kennisname ervan, onmiddellijk aan het |
connaissance. | openbaar ministerie terug. |
§ 4. L'arrêt de la chambre des mises en accusation ne peut pas faire | § 4. In het arrest van de kamer van inbeschuldigingstelling mag geen |
mention du contenu du dossier confidentiel, ni du moindre élément | gewag worden gemaakt van de inhoud van het vertrouwelijk dossier, noch |
susceptible de compromettre les moyens techniques et les techniques | van enig element dat de afscherming van de gebruikte technische |
d'enquête policière utilisés ou la garantie de la sécurité et de | hulpmiddelen en de politionele onderzoekstechnieken of de vrijwaring |
l'anonymat de l'indicateur, des fonctionnaires de police chargés de | van de veiligheid en de afscherming van de identiteit van de |
informant, de politieambtenaren die belast zijn met de uitvoering van | |
l'exécution de l'observation, de l'infiltration ou de la mesure visée | de observatie, de infiltratie of de maatregel bedoeld in artikel |
à l'article 46sexies, et du civil visé aux articles 46sexies, § 1er, | 46sexies, en de in de artikelen 46sexies, § 1, derde lid, en 47octies, |
alinéa 3, et 47octies, § 1er, alinéa 2. | § 1, tweede lid, bedoelde burger in het gedrang kan brengen. |
§ 5. Il est procédé pour le surplus conformément à l'article 235bis, § | § 5. Er wordt verder gehandeld overeenkomstig artikel 235bis, § § 5 en |
§ 5 et 6 ». | 6 ». |
B.3.1. L'article 7 de la loi du 29 janvier 2016 insère les mots « , | B.3.1. Bij artikel 7 van de wet van 29 januari 2016 worden de woorden |
par vidéoconférence ou non, » dans l'article 23 de la loi du 20 | « al dan niet in een videoconferentie » ingevoegd in artikel 23 van de |
juillet 1990 relative à la détention préventive qui, à la suite de | wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, dat na die |
cette modification, dispose : | wijziging bepaalt : |
« Pour l'application des articles 21 et 22 les règles suivantes | « Voor de toepassing van de artikelen 21 en 22 gelden de volgende |
doivent être observées : | regels : |
1° la procédure se déroule à huis clos, ce dont il est fait mention dans la décision; 2° l'inculpé comparaît en personne ou représenté par un avocat. La chambre du conseil peut, sans que sa décision puisse faire l'objet d'aucun recours, ordonner la comparution en personne, par vidéoconférence ou non, au moins trois jours avant la comparution. Cette décision est signifiée à la partie concernée à la requête du ministère public. Si l'inculpé ou son avocat ne comparaît pas, il est statué en leur absence; 3° à tous les stades de la procédure, la chambre du conseil peut, si la qualification des faits visés au mandat d'arrêt lui paraît inadéquate, la modifier après avoir donné aux parties l'occasion de s'en expliquer. Elle ne peut y substituer d'autres faits; 4° la chambre du conseil doit répondre aux conclusions des parties. Si celles-ci, dans leurs conclusions, contestent, en faisant état | 1° de rechtspleging verloopt met gesloten deuren, hetgeen wordt vermeld in de beslissing; 2° de verdachte verschijnt persoonlijk of in de persoon van een advocaat. De raadkamer kan de persoonlijke verschijning bevelen al dan niet in een videoconferentie ten minste drie dagen voor de verschijning, zonder dat tegen haar beslissing een rechtsmiddel kan worden ingesteld. Deze beslissing wordt op verzoek van het openbaar ministerie aan de betrokkene betekend. Indien de verdachte of zijn advocaat niet verschijnt, wordt uitspraak gedaan in hun afwezigheid; 3° in elk stadium van de rechtspleging kan de raadkamer, indien zij de kwalificatie van de in het bevel tot aanhouding bedoelde feiten niet passend acht, en na de partijen de gelegenheid te hebben geboden hun standpunt daarover mede te delen, de kwalificatie wijzigen. Zij mag er evenwel geen andere feiten voor in de plaats stellen; 4° de raadkamer moet antwoorden op de conclusies van de partijen. |
d'élément de fait, l'existence d'indices sérieux de culpabilité, la | Betwisten de partijen in hun conclusies het bestaan van ernstige |
chambre du conseil doit, si elle maintient la détention, préciser | aanwijzingen van schuld, onder vermelding van feitelijke gegevens, dan |
quels sont les éléments qui lui paraissent constituer de tels indices | moet de raadkamer, indien zij de voorlopige hechtenis handhaaft, |
preciseren welke gegevens volgens haar dergelijke aanwijzingen van | |
». | schuld uitmaken ». |
B.3.2. L'article 8 de la loi du 29 janvier 2016 insère une deuxième | B.3.2. Bij artikel 8 van de wet van 29 januari 2016 wordt een tweede |
phrase au troisième paragraphe de l'article 30 de la loi du 20 juillet | zin ingevoegd in de derde paragraaf van artikel 30 van de wet van 20 |
1990, qui, à la suite de cette modification, dispose : | juli 1990, dat na die wijziging bepaalt : |
« § 1er. L'inculpé, le prévenu ou l'accusé, et le ministère public | « § 1. De verdachte, de beklaagde of de beschuldigde en het openbaar |
peuvent faire appel devant la chambre des mises en accusation, des | ministerie kunnen voor de kamer van inbeschuldigingstelling hoger |
ordonnances de la chambre du conseil rendues dans les cas prévus par | beroep instellen tegen de beschikkingen van de raadkamer gegeven in de |
les articles 21, 22 et 28. S'il s'agit d'un jugement du tribunal | gevallen bedoeld in de artikelen 21, 22 en 28. Over het hoger beroep |
correctionnel ou du tribunal de police, rendu conformément à l'article | ingesteld tegen het vonnis van de correctionele rechtbank of van de |
27, il est statué sur l'appel, selon le cas, par la chambre des appels correctionnels ou par le tribunal correctionnel siégeant en degré d'appel. § 2. L'appel doit être interjeté dans un délai de vingt-quatre heures, qui court contre le ministère public à compter du jour de la décision et contre l'inculpé, le prévenu ou l'accusé, du jour où elle lui est signifiée dans les formes prévues à l'article 18. Cette signification est faite dans les vingt-quatre heures. L'acte de signification contient avertissement à l'inculpé du droit qui lui est accordé d'appeler et du terme dans lequel il doit être exercé. La déclaration d'appel est faite au greffe du tribunal qui a rendu la décision attaquée, et est consignée au registre des appels en matière correctionnelle. Les pièces sont, s'il y a lieu, transmises par le procureur du Roi au procureur général près la cour d'appel. Le conseil de l'inculpé est avisé par le greffier de la juridiction d'appel. § 3. Il est statué sur l'appel toutes affaires cessantes, le ministère public et l'inculpé, le prévenu ou l'accusé et/ou son conseil entendus. La chambre des mises en accusation peut décider que l'inculpé comparaîtra par vidéoconférence. L'inculpé reste en détention jusqu'à la décision sur l'appel pourvu qu'elle intervienne dans les quinze jours de la déclaration d'appel; l'inculpé est mis en liberté si la décision n'est pas rendue dans ce délai. Les règles prévues à l'article 23, 1° à 4°, sont d'application à la procédure devant la chambre des mises en accusation. § 4. La juridiction d'appel statue en tenant compte des circonstances de la cause au moment de sa décision. Si la chambre des mises en | politierechtbank, gewezen overeenkomstig artikel 27, wordt uitspraak gedaan, naar het geval, door de kamer belast met correctionele zaken in hoger beroep of door de correctionele rechtbank die zitting houdt in hoger beroep. § 2. Het hoger beroep moet worden ingesteld binnen een termijn van vierentwintig uren die, ten aanzien van het openbaar ministerie, begint te lopen vanaf de dag van de beslissing en ten aanzien van de verdachte, de beklaagde of de beschuldigde, vanaf de dag waarop die hem betekend is in de vorm bepaald in artikel 18. Deze betekening wordt gedaan binnen vierentwintig uren. In de akte van betekening wordt aan de verdachte kennis gegeven van het hem toekomende recht van hoger beroep en van de termijn waarbinnen dit recht moet worden uitgeoefend. De verklaring van hoger beroep wordt gedaan op de griffie van de rechtbank die uitspraak heeft gedaan, en wordt ingeschreven in het register van hoger beroep in correctionele zaken. De stukken worden, in voorkomend geval, door de procureur des Konings bezorgd aan de procureur-generaal bij het hof van beroep. Aan de raadsman van de verdachte wordt bericht gegeven door de griffier van het gerecht in hoger beroep. § 3. Over het hoger beroep wordt uitspraak gedaan met voorrang boven alle andere zaken, het openbaar ministerie en de verdachte, de beklaagde of de beschuldigde en/of zijn raadsman gehoord. De kamer van inbeschuldigingstelling kan beslissen dat de inverdenkinggestelde in een videoconferentie verschijnt. De verdachte blijft in hechtenis totdat over het hoger beroep is beslist, voor zover dit geschiedt binnen vijftien dagen nadat het beroep is ingesteld; de verdachte wordt in vrijheid gesteld als de beslissing niet gewezen is binnen die termijn. Op de rechtspleging voor de kamer van inbeschuldigingstelling zijn de bij artikel 23, 1° tot 4°, bepaalde regels van toepassing. § 4. Het gerecht dat over het hoger beroep beslist, doet uitspraak rekening houdend met de omstandigheden van de zaak op het ogenblik van zijn uitspraak. Indien de kamer van inbeschuldigingstelling, in de |
accusation, dans les cas des articles 21, 22 et 28, décide de | gevallen van de artikelen 21, 22 en 28, beslist dat de voorlopige |
hechtenis gehandhaafd blijft, levert het arrest een titel van | |
maintenir la détention préventive, l'arrêt forme un titre de privation | vrijheidsbeneming op voor een maand te rekenen van de beslissing |
de liberté pour un mois à partir de la décision si elle porte sur la | indien zij betrekking heeft op de eerste of de tweede beschikking van |
première ou la deuxième ordonnance de la chambre du conseil ou pour | de raadkamer, of voor twee maanden te rekenen van de beslissing indien |
deux mois à partir de la décision si elle porte une ordonnance | zij betrekking heeft op een daaropvolgende beschikking. |
subséquente. Si, à la suite de l'application des articles 135 et 235 du Code | Wanneer, bij toepassing van de artikelen 135 en 235 van het Wetboek |
van Strafvordering, de kamer van inbeschuldigingstelling een | |
d'instruction criminelle, la chambre des mises en accusation saisit un | onderzoeksmagistraat met een zaak belast en de inverdenkinggestelde |
magistrat instructeur et que l'inculpé est détenu, la chambre des | van zijn vrijheid is beroofd, doet de kamer van |
mises en accusation statue sur la détention préventive par un arrêt | inbeschuldigingstelling uitspraak over de voorlopige hechtenis in een |
séparé qui, en cas de maintien de la détention préventive, forme titre | afzonderlijk arrest dat, in geval van handhaving van de voorlopige |
de détention pour deux mois ». | hechtenis, geldt als titel van vrijheidsbeneming voor twee maanden ». |
B.4. L'article 9 de la loi du 29 janvier 2016 dispose : | B.4. Artikel 9 van de wet van 29 januari 2016 bepaalt : |
« Le Roi détermine les modalités d'utilisation de la vidéoconférence | « De Koning bepaalt de nadere regels omtrent het gebruik van de |
pour la comparution d'inculpés qui se trouvent en détention préventive | videoconferentie voor de verschijning van inverdenkinggestelden die |
». | zich in voorlopige hechtenis bevinden ». |
Quant à l'intérêt de l'Ordre des barreaux francophones et germanophone | Ten aanzien van het belang van de « Ordre des barreaux francophones et germanophone » |
B.5. L'article 142, alinéa 3, de la Constitution et l'article 2, | B.5. Artikel 142, derde lid, van de Grondwet en artikel 2, eerste lid, |
alinéa 1er, 2°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour | 2°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof |
constitutionnelle requièrent que toute personne morale qui introduit | vereisen dat elke rechtspersoon die een beroep tot vernietiging |
un recours en annulation justifie d'un intérêt. | instelt, doet blijken van een belang. |
Ne justifie de l'intérêt requis que la personne morale dont la | Van dat vereiste belang doet slechts blijken de rechtspersoon wiens |
situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la | situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen |
norme attaquée. | worden geraakt. |
Dat belang dient te bestaan op het ogenblik van de indiening van het | |
Cet intérêt doit exister au moment de l'introduction de la requête et | verzoekschrift en dient te blijven bestaan tot de uitspraak van het arrest. |
subsister jusqu'au prononcé de l'arrêt. | B.6.1. Op het ogenblik van de indiening van het beroep bepaalde |
B.6.1. Au moment de l'introduction du recours, l'article 495 du Code | artikel 495 van het Gerechtelijk Wetboek : |
judiciaire disposait : | |
« L'Ordre des barreaux francophones et germanophone et l'Orde van | « De Orde van Vlaamse Balies en de Ordre des Barreaux francophones et |
Vlaamse Balies ont, chacun en ce qui concerne les barreaux qui en font | germanophone hebben, elk voor de balies die er deel van uitmaken, de |
partie, pour mission de veiller à l'honneur, aux droits et aux | taak te waken over de eer, de rechten en de gemeenschappelijke |
intérêts professionnels communs de leurs membres et sont compétents en | beroepsbelangen van hun leden en zijn bevoegd voor de juridische |
ce qui concerne l'aide juridique, le stage, la formation | bijstand, de stage, de beroepsopleiding van de advocaten-stagiairs en |
professionnelle des avocats-stagiaires et la formation de tous les | de vorming van alle advocaten behorende tot de balies die er deel van uitmaken. |
avocats appartenant aux barreaux qui en font partie. | Ze nemen initiatieven en maatregelen die nuttig zijn voor de |
[Ils] prennent les initiatives et les mesures utiles en matière de | opleiding, de tuchtrechtelijke regels en de loyauteit in het beroep en |
formation, de règles disciplinaires et de loyauté professionnelle | voor de behartiging van de belangen van de advocaat en van de |
ainsi que pour la défense des intérêts de l'avocat et du justiciable. | rechtzoekende. |
[Chacun d'eux] peut faire, en ces matières, des propositions aux | Elk van beide kan betreffende die aangelegenheden voorstellen doen aan |
autorités compétentes ». | de bevoegde overheden ». |
Cette disposition habilite notamment l'Ordre des barreaux francophones | Bij die bepaling wordt met name de « Ordre des barreaux francophones |
et germanophone à demander l'annulation de dispositions législatives | et germanophone » ertoe gemachtigd de vernietiging te vorderen van |
susceptibles de porter atteinte aux intérêts du justiciable. | wettelijke bepalingen die afbreuk kunnen doen aan de belangen van de |
B.6.2. Les articles 2 à 8 de la loi du 29 janvier 2016 attribuent à la | rechtzoekende. B.6.2. Bij de artikelen 2 tot 8 van de wet van 29 januari 2016 wordt |
chambre du conseil ou à la chambre des mises en accusation le pouvoir | aan de raadkamer of aan de kamer van inbeschuldigingstelling de |
bevoegdheid toegewezen te beslissen dat een gedetineerde | |
de décider qu'un inculpé détenu comparaîtra devant la juridiction au | inverdenkinggestelde voor het rechtscollege zal verschijnen door |
moyen de la technique de la vidéoconférence. L'article 9 de la même | middel van de techniek van de videoconferentie. Bij artikel 9 van |
loi habilite le Roi à déterminer les modalités d'utilisation de cette | dezelfde wet wordt de Koning ertoe gemachtigd de nadere regels omtrent |
technique. | het gebruik van die techniek te bepalen. |
Les dispositions attaquées peuvent dès lors affecter directement et | De bestreden bepalingen kunnen derhalve de belangen van de advocaten |
défavorablement les intérêts des avocats et des justiciables. L'Ordre | en rechtzoekenden rechtstreeks en ongunstig raken. De « Ordre des |
des barreaux francophones et germanophone justifie donc de l'intérêt | barreaux francophones et germanophone » doet dus blijken van het |
requis au recours. | vereiste belang bij het beroep. |
B.7. Le recours en annulation est recevable. | B.7. Het beroep tot vernietiging is ontvankelijk. |
Quant au premier moyen | Ten aanzien van het eerste middel |
B.8.1. La Cour est invitée à statuer sur la compatibilité des articles | B.8.1. Het Hof wordt verzocht uitspraak te doen over de |
2 à 9 de la loi du 29 janvier 2016 avec les articles 12, alinéa 2, et | bestaanbaarheid van de artikelen 2 tot 9 van de wet van 29 januari |
14 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 49 de la | 2016 met de artikelen 12, tweede lid, en 14 van de Grondwet, in |
Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne. | samenhang gelezen met artikel 49 van het Handvest van de grondrechten |
van de Europese Unie. | |
B.8.2. L'article 49.1 de la Charte des droits fondamentaux de l'Union | B.8.2. Artikel 49, lid 1, van het Handvest van de grondrechten van de |
européenne dispose : | Europese Unie bepaalt : |
« Nul ne peut être condamné pour une action ou une omission qui, au | « Niemand mag worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten dat |
moment où elle a été commise, ne constituait pas une infraction | geen strafbaar feit naar nationaal of internationaal recht uitmaakte |
d'après le droit national ou le droit international. De même, il n'est | ten tijde van het handelen of nalaten. Evenmin mag een zwaardere straf |
infligé aucune peine plus forte que celle qui était applicable au | worden opgelegd dan die, die ten tijde van het begaan van het |
moment où l'infraction a été commise. Si, postérieurement à cette | strafbare feit van toepassing was. Indien de wet na het begaan van het |
infraction, la loi prévoit une peine plus légère, celle-ci doit être | strafbare feit in een lichtere straf voorziet, is die van toepassing |
appliquée ». | ». |
B.8.3. L'article 51.1 de la même Charte dispose : | B.8.3. Artikel 51, lid 1, van hetzelfde Handvest luidt : |
« Les dispositions de la présente Charte s'adressent [...] aux Etats | « De bepalingen van dit Handvest zijn gericht [...], uitsluitend |
membres uniquement lorsqu'ils mettent en oeuvre le droit de l'Union. | wanneer zij het recht van de Unie ten uitvoer brengen, tot de |
En conséquence, ils respectent les droits, observent les principes et | lidstaten. Derhalve eerbiedigen zij de rechten, leven zij de |
en promeuvent l'application, conformément à leurs compétences | beginselen na en bevorderen zij de toepassing ervan overeenkomstig hun |
respectives et dans le respect des limites des compétences de l'Union | respectieve bevoegdheden en met inachtneming van de grenzen van de |
telles qu'elles lui sont conférées dans les traités ». | bevoegdheden zoals deze in de Verdragen aan de Unie zijn toegedeeld ». |
B.8.4. La loi du 29 janvier 2016 n'a pas pour objet de mettre en | B.8.4. De wet van 29 januari 2016 heeft niet als doel het recht van de |
oeuvre le droit de l'Union européenne. | Europese Unie ten uitvoer te leggen. |
Zij zou dus niet onverenigbaar kunnen worden geacht met artikel 49, | |
Elle ne pourrait donc être jugée incompatible avec l'article 49.1 de | lid 1, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. |
la Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne. | B.9.1. Uit de uiteenzetting van het middel blijkt dat het Hof ook |
B.9.1. Il ressort de l'exposé du moyen que la Cour est aussi invitée à | wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid van de |
statuer sur la compatibilité des articles 2 à 8 de la loi du 29 | artikelen 2 tot 8 van de wet van 29 januari 2016 met de artikelen 12, |
janvier 2016 avec les articles 12, alinéa 2, et 14 de la Constitution, | tweede lid, en 14 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel |
lus en combinaison avec l'article 7.1 de la Convention européenne des | 7.1 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met |
droits de l'homme et avec l'article 15.1 du Pacte international | artikel 15, lid 1, van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten |
relatif aux droits civils et politiques, en ce que, faute d'énoncer | en politieke rechten, in zoverre die wettelijke bepalingen, doordat |
les motifs pour lesquels un inculpé en détention préventive doit | zij niet de redenen vermelden waarom een inverdenkinggestelde in |
comparaître par vidéoconférence, ces dispositions législatives | voorlopige hechtenis in een videoconferentie moet verschijnen, de |
confèrent un pouvoir d'appréciation trop large à la chambre du conseil | raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling een te ruime |
ou à la chambre des mises en accusation. | beoordelingsbevoegdheid verlenen. |
B.9.2.1. L'article 12, alinéa 2, de la Constitution dispose : | B.9.2.1. Artikel 12, tweede lid, van de Grondwet bepaalt : |
« Nul ne peut être poursuivi que dans les cas prévus par la loi, et | « Niemand kan worden vervolgd dan in de gevallen die de wet bepaalt en |
dans la forme qu'elle prescrit ». | in de vorm die zij voorschrijft ». |
L'article 14 de la Constitution dispose : | Artikel 14 van de Grondwet bepaalt : |
« Nulle peine ne peut être établie ni appliquée qu'en vertu de la loi ». | « Geen straf kan worden ingevoerd of toegepast dan krachtens de wet ». |
B.9.2.2. L'article 7.1 de la Convention européenne des droits de | B.9.2.2. Artikel 7.1 van het Europees Verdrag voor de rechten van de |
l'homme dispose : | mens bepaalt : |
« Nul ne peut être condamné pour une action ou une omission qui, au | « Niemand kan worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten, dat |
moment où elle a été commise, ne constituait pas une infraction | geen strafbaar feit naar nationaal of internationaal recht uitmaakte |
d'après le droit national ou international. De même il n'est infligé | ten tijde dat het handelen of nalaten geschiedde. Evenmin mag een |
aucune peine plus forte que celle qui était applicable au moment où | zwaardere straf worden opgelegd dan die welke ten tijde van het begaan |
l'infraction a été commise ». | van het strafbare feit van toepassing was ». |
L'article 15.1 du Pacte international relatif aux droits civils et | Artikel 15, lid 1, van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten |
politiques dispose : | en politieke rechten bepaalt : |
« Nul ne sera condamné pour des actions ou omissions qui ne | « Niemand kan worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten, dat |
constituaient pas un acte délictueux d'après le droit national ou | geen strafbaar feit naar nationaal of internationaal recht uitmaakte |
international au moment où elles ont été commises. De même, il ne sera | ten tijde dat het handelen of nalaten geschiedde. Evenmin, mag een |
infligé aucune peine plus forte que celle qui était applicable au | zwaardere straf worden opgelegd dan die welke ten tijde van het begaan |
moment où l'infraction a été commise. Si, postérieurement à cette | van het strafbare feit van toepassing was. Indien, na het begaan van |
infraction, la loi prévoit l'application d'une peine plus légère, le | het strafbare feit de wet mocht voorzien in de oplegging van een |
délinquant doit en bénéficier ». | lichtere straf, dient de overtreder daarvan te profiteren ». |
B.9.3. Ni les articles 2 à 8 de la loi du 29 janvier 2016, ni les | B.9.3. Noch de artikelen 2 tot 8 van de wet van 29 januari 2016, noch |
dispositions du Code d'instruction criminelle ou de la loi du 20 | de bepalingen van het Wetboek van strafvordering of van de wet van 20 |
juillet 1990 que ces articles modifient, n'ont pour objet de | juli 1990 die bij die artikelen worden gewijzigd, hebben als doel, met |
déterminer, en application de l'article 12, alinéa 2, de la | toepassing van artikel 12, tweede lid, van de Grondwet, de « gevallen |
Constitution, les « cas » dans lesquels une poursuite est autorisée | » te bepalen waarin vervolging is toegestaan, aangezien zij bepaalde |
dès lors qu'ils n'érigent pas en infraction certains comportements ni | gedragingen niet tot een strafbaar feit maken, noch de vervolging van |
n'empêchent la poursuite de comportements incriminés. Ces textes | strafbaar gestelde gedragingen beletten. Bij die teksten wordt evenmin |
n'établissent pas non plus une peine au sens de l'article 14 de la | een straf ingevoerd in de zin van artikel 14 van de Grondwet. |
Constitution. | |
En conférant à la chambre du conseil ou à la chambre des mises en | Door de raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling de |
accusation le pouvoir de décider qu'un inculpé en détention préventive | bevoegdheid te verlenen te beslissen dat een inverdenkinggestelde in |
devra comparaître par vidéoconférence, les dispositions attaquées | voorlopige hechtenis in een videoconferentie zal moeten verschijnen, |
règlent la « forme » des poursuites visée à l'article 12, alinéa 2, de | regelen de bestreden bepalingen de in artikel 12, tweede lid, van de |
la Constitution. | Grondwet bedoelde « vorm » van de vervolging. |
B.9.4. En ce qu'il dispose que nul ne peut être poursuivi que dans la | B.9.4. Doordat het bepaalt dat niemand kan worden vervolgd dan in de « |
« forme » que la loi prescrit, l'article 12, alinéa 2, de la | vorm » die de wet voorschrijft, drukt artikel 12, tweede lid, van de |
Constitution énonce les principes de la légalité et de la | Grondwet de beginselen uit van de wettigheid en de voorspelbaarheid |
prévisibilité de la procédure pénale. | van de strafrechtspleging. |
Le principe de la légalité n'oblige pas le pouvoir législatif à régler | Het wettigheidsbeginsel verplicht de wetgevende macht niet ertoe elk |
lui-même chaque aspect de la procédure pénale. Il n'empêche pas l'attribution d'un pouvoir d'appréciation au juge pour tenir compte du caractère de généralité des dispositions législatives et de la diversité des situations auxquelles elles s'appliquent. Le principe de prévisibilité garantit à chacun qu'il ne pourra faire l'objet d'une information, d'une instruction et de poursuites que selon une procédure établie par la loi et dont il peut prendre connaissance avant sa mise en oeuvre. B.9.5. En ce qu'ils garantissent les principes de la légalité et de la | aspect van de strafrechtspleging zelf te regelen. Het staat niet eraan in de weg dat aan de rechter een beoordelingsbevoegdheid wordt toegekend om rekening te houden met het algemene karakter van de wettelijke bepalingen en de uiteenlopende situaties waarop zij van toepassing zijn. Het beginsel van voorspelbaarheid waarborgt eenieder dat tegen hem enkel een opsporingsonderzoek, een gerechtelijk onderzoek en vervolging kunnen worden ingesteld volgens een bij de wet vastgestelde procedure waarvan hij vóór de aanwending ervan kennis kan nemen. B.9.5. In zoverre zij de beginselen van de wettigheid en de voorspelbaarheid van de strafrechtspleging waarborgen, hebben artikel |
prévisibilité de la procédure pénale, l'article 7.1 de la Convention | 7.1 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en artikel |
européenne des droits de l'homme et l'article 15, paragraphe 1, du | 15, lid 1, van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en |
Pacte international relatif aux droits civils et politiques ont une | politieke rechten een draagwijdte die analoog is aan artikel 12, |
portée analogue à l'article 12, alinéa 2, de la Constitution. | tweede lid, van de Grondwet. |
Les garanties fournies par ces dispositions forment, dès lors, dans | De door die bepalingen verstrekte waarborgen vormen in die mate dan |
cette mesure, un ensemble indissociable. | ook een onlosmakelijk geheel. |
B.9.6.1. Les dispositions attaquées n'énoncent pas les motifs sur la | B.9.6.1. De bestreden bepalingen vermelden niet de redenen op grond |
base desquels la chambre du conseil ou la chambre des mises en | waarvan de raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling de |
accusation peut ordonner la comparution par vidéoconférence d'un | verschijning in een videoconferentie kan bevelen van een |
inculpé en détention préventive, sans avoir obtenu le consentement de | inverdenkinggestelde in voorlopige hechtenis, zonder diens instemming |
celui-ci. Il appartient à ces juridictions de statuer « au cas par cas | te hebben verkregen. Het komt die rechtscolleges toe « geval per geval |
» (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-0993/004, p. 6). | [te] beslissen » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-0993/004, p. 6). |
B.9.6.2. L'attribution de ce pouvoir à ces juridictions a, certes, été | B.9.6.2. De toewijzing van die bevoegdheid aan die rechtscolleges is |
justifiée par le souci de réduire le « coût important » du transport | weliswaar verantwoord door de zorg om de « grote kosten » te reduceren |
de l'inculpé de la prison vers le « palais de justice » et de diminuer | van het vervoer van de inverdenkinggestelde van de gevangenis naar het |
les « risques » pour la « sécurité » inhérents à ce type de transport, | « justitiepaleis » en de « veiligheidsrisico's » te verminderen die |
inherent zijn aan dat soort van vervoer, zoals de risico's van | |
tels que les risques d'évasion (ibid., DOC 54-0993/001, p. 3; ibid., | ontsnapping (ibid., DOC 54-0993/001, p. 3; ibid., DOC 54-0993/004, p. |
DOC 54-0993/004, p. 3; CRI, Chambre, 21 janvier 2016, pp. 46-47). Telles qu'elles sont libellées, les dispositions attaquées n'interdisent cependant pas à la chambre du conseil ou à la chambre des mises en accusation d'ordonner la comparution d'un inculpé en détention préventive pour des motifs qui n'ont pas de lien avec l'objectif poursuivi par ces dispositions. Au surplus, le coût du transport d'un détenu, dont il est question dans les travaux préparatoires des dispositions attaquées, ne peut justifier en soi la décision de la chambre du conseil ou de la chambre des mises en accusation d'ordonner la comparution par vidéoconférence | 3; Integraal Verslag, Kamer, 2015-2016, 21 januari 2016, CRIV 54 PLEN 095, pp. 46-47). Zoals zij zijn geformuleerd, verbieden de bestreden bepalingen de raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling echter niet te bevelen dat een inverdenkinggestelde in voorlopige hechtenis verschijnt om redenen die geen verband houden met de doelstelling die met die bepalingen wordt nagestreefd. Bovendien kan de kostprijs van het vervoer van een gedetineerde, waarvan sprake is in de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepalingen, de beslissing van de raadkamer of van de kamer van inbeschuldigingstelling om de verschijning in een videoconferentie van |
d'un inculpé en détention préventive. Une telle décision doit, en | een inverdenkinggestelde in voorlopige hechtenis te bevelen, op |
zichzelf niet verantwoorden. Een dergelijke beslissing moet immers een | |
effet, poursuivre un autre « but légitime, tel qu'un risque pour | ander « wettig doel [nastreven], zoals een risico voor de openbare |
l'ordre public ou la sécurité des témoins » (Doc. parl., Chambre, | orde of de veiligheid van getuigen » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC |
2015-2016, DOC 54-0993/004, p. 6) ou « la réduction des délais liés | 54-993/004, p. 6) of « de vermindering van de termijnen verbonden aan |
aux transferts des détenus, et donc [...] la simplification et [...] | de overbrengingen van de gevangenen en dus tot de vereenvoudiging en |
l'accélération des procès pénaux » (CEDH, 5 octobre 2006, Marcello | de versnelling van de strafrechtelijke procedures strekken » (EHRM, 5 |
Viola c. Italie, § 70; CEDH, 16 février 2016, Yevdokimov e.a. c. | oktober 2006, Marcello Viola t. Italië, § 70; 16 februari 2016, |
Russie, § 43). | Yevdokimov e.a. t. Rusland, § 43). |
C'est au pouvoir législatif qu'il appartient toutefois de déterminer expressément les cas dans lesquels ces juridictions peuvent ordonner une telle comparution. Il résulte de ce qui précède que le pouvoir d'appréciation conféré à la chambre du conseil ou à la chambre des mises en accusation à propos de la comparution par vidéoconférence de l'inculpé en détention préventive ne permet pas à celui-ci de prévoir, à suffisance, les motifs pour lesquels la juridiction pourrait décider de lui ordonner de comparaître par vidéoconférence et n'exclut dès lors pas l'adoption | Het komt evenwel aan de wetgever toe uitdrukkelijk de gevallen te bepalen waarin die rechtscolleges een dergelijke verschijning kunnen bevelen. Uit het voorgaande volgt dat de aan de raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling verleende beoordelingsbevoegdheid in verband met de verschijning in een videoconferentie van de inverdenkinggestelde in voorlopige hechtenis hem niet de mogelijkheid biedt om op voldoende wijze de redenen te voorzien waarom het rechtscollege zou kunnen beslissen hem te bevelen in een videoconferentie te verschijnen en derhalve niet uitsluit dat niet voorzienbare jurisdictionele beslissingen worden genomen. |
de décisions juridictionnelles non prévisibles. | B.10.1. Uit de uiteenzetting van het middel blijkt dat het Hof |
B.10.1. Il ressort de l'exposé du moyen que la Cour est, ensuite, | vervolgens wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid |
invitée à statuer sur la compatibilité de l'article 9 de la loi du 29 | van artikel 9 van de wet van 29 januari 2016 met de artikelen 12, |
janvier 2016 avec les articles 12, alinéa 2, et 14 de la Constitution, | tweede lid, en 14 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel |
lus en combinaison avec l'article 7.1 de la Convention européenne des | 7.1 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met |
droits de l'homme et avec l'article 15.1 du Pacte international | artikel 15, lid 1, van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten |
relatif aux droits civils et politiques, en ce que, en conférant au | en politieke rechten, in zoverre die wettelijke bepaling, door aan de |
Roi le pouvoir de déterminer les modalités d'utilisation de la | Koning de bevoegdheid te verlenen de nadere regels te bepalen omtrent |
vidéoconférence pour la comparution d'inculpés en détention | het gebruik van de videoconferentie voor de verschijning van |
préventive, cette disposition législative contient une délégation au | inverdenkinggestelden in voorlopige hechtenis, een delegatie aan de |
Roi incompatible avec le principe de la légalité de la procédure | Koning bevat die onverenigbaar is met het beginsel van de wettigheid |
pénale. | van de strafrechtspleging. |
B.10.2. L'article 9 de la loi du 29 janvier 2016 n'a pas pour objet de | B.10.2. Artikel 9 van de wet van 29 januari 2016 heeft niet ten doel, |
déterminer, en application de l'article 12, alinéa 2, de la | met toepassing van artikel 12, tweede lid, van de Grondwet, de « |
Constitution, les « cas » dans lesquels une poursuite est autorisée | gevallen » te bepalen waarin vervolging is toegestaan, aangezien het |
dès lors qu'il n'érige pas en infraction certains comportements ni | bepaalde gedragingen niet tot een strafbaar feit maakt, noch de |
n'empêche la poursuite de comportements incriminés. Cette disposition | vervolging van strafbaar gestelde gedragingen belet. Bij die bepaling |
n'établit pas non plus de peine au sens de l'article 14 de la | wordt evenmin een straf ingevoerd in de zin van artikel 14 van de |
Constitution. | Grondwet. |
En conférant au Roi le pouvoir de déterminer les modalités | Door aan de Koning de bevoegdheid te verlenen de nadere regels te |
d'utilisation de la vidéoconférence pour certains inculpés, la | bepalen omtrent het gebruik van videoconferentie voor bepaalde |
disposition attaquée règle la « forme » des poursuites visée à | inverdenkinggestelden, regelt de bestreden bepaling de in artikel 12, |
l'article 12, alinéa 2, de la Constitution. | tweede lid, van de Grondwet bedoelde « vorm » van de vervolging. |
B.10.3. Le principe de la légalité de la procédure pénale n'empêche | B.10.3. Het beginsel van de wettigheid van de strafrechtspleging belet |
pas une délégation au Roi pour autant que cette habilitation soit | een delegatie aan de Koning niet voor zover die machtiging voldoende |
définie en des termes suffisamment précis et porte sur l'exécution de | nauwkeurig is omschreven en betrekking heeft op de tenuitvoerlegging |
mesures dont les éléments essentiels sont fixés préalablement par le | van maatregelen waarvan de essentiële elementen vooraf door de |
pouvoir législatif. | wetgevende macht zijn vastgesteld. |
B.10.4.1. Si l'article 6 de la Convention européenne des droits de | B.10.4.1. Al is artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van |
l'homme n'est en principe pas applicable au cours de la phase | de mens in beginsel niet van toepassing in de fase voorafgaand aan de |
préalable à la procédure pénale devant les juridictions qui statuent | strafrechtspleging voor de rechtscolleges die over de gegrondheid van |
sur le bien-fondé de l'action publique, il convient d'avoir égard au | de strafvordering uitspraak doen, toch dient ermee rekening te worden |
fait que les exigences de l'article 6 peuvent jouer un rôle avant la | gehouden dat de vereisten van artikel 6 een rol kunnen spelen vóór de |
saisine du juge du fond si et dans la mesure où leur inobservation | aanhangigmaking van de zaak bij de rechter ten gronde, indien en voor |
initiale risque de compromettre gravement le caractère équitable du | zover de initiële niet-naleving ervan het eerlijk karakter van het |
procès (CEDH, 24 novembre 1993, Imbrioscia c. Suisse, § 36). L'article | proces ernstig in het gedrang dreigt te brengen (EHRM, 24 november |
6 précité ainsi que l'article 14 du Pacte international relatif aux | 1993, Imbrioscia t. Zwitserland, § 36). Het voormelde artikel 6 van |
het Europees Verdrag voor de rechten van de mens alsook artikel 14 van | |
droits civils et politiques garantissent en effet à toute personne qui | het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten |
se trouve en détention préventive le droit à un procès équitable | waarborgen immers eenieder die zich in voorlopige hechtenis bevindt |
puisque le droit à la liberté individuelle constitue un droit de | het recht op een eerlijk proces aangezien het recht op persoonlijke |
caractère civil au sens de l'article 6 de cette Convention. | vrijheid een burgerlijk recht in de zin van artikel 6 van dat Verdrag |
La comparution d'un inculpé revêt une « importance capitale dans | uitmaakt. De verschijning van een inverdenkinggestelde is « van wezenlijk belang |
l'intérêt d'un procès pénal équitable et juste », en raison notamment | om ervoor te zorgen dat het strafproces billijk en eerlijk verloopt », |
met name om reden van zijn recht om te worden gehoord en om reden van | |
de son droit à être entendu et de la nécessité de contrôler | de noodzaak om de juistheid van zijn beweringen te controleren (EHRM, |
l'exactitude de ses affirmations (CEDH, 5 octobre 2006, Marcello Viola | 5 oktober 2006, Marcello Viola t. Italië, § 50; 27 november 2007, |
c. Italie, § 50; 27 novembre 2007, Asciutto c. Italie, § 57). | Asciutto t. Italië, § 57). |
Le droit d'un inculpé à un procès équitable comprend le « droit de | Het recht van een inverdenkinggestelde op een eerlijk proces omvat het |
participer réellement à son procès », ce qui « inclut en principe, | « recht om werkelijk deel te nemen aan zijn proces », hetgeen « in |
entre autres, le droit non seulement d'y assister, mais aussi | beginsel, onder meer, het recht omvat om niet alleen het proces bij te |
d'entendre et suivre les débats » (CEDH, 5 octobre 2006, Marcello | wonen maar ook om de debatten te horen en te volgen » (EHRM, 5 oktober |
Viola c. Italie, § 53; 27 novembre 2007, Zagaria c. Italie, § 28; 27 | 2006, Marcello Viola t. Italië, § 53; 27 november 2007, Zagaria t. |
novembre 2007, Asciutto c. Italie, § 57). Il comprend aussi le droit | Italië, § 28; 27 november 2007, Asciutto t. Italië, § 57). Het omvat |
de « se défendre lui-même » ou d'« avoir l'assistance d'un défenseur | ook het recht om « zichzelf te verdedigen » of om « de bijstand te |
de son choix » (article 6.3, c), de la Convention européenne des | hebben van een raadsman naar keuze » (artikel 6.3, c), van het |
droits de l'homme), ce qui suppose le droit de « communiquer avec son | Europees Verdrag voor de rechten van de mens), hetgeen het recht |
veronderstelt om « met zijn advocaat te communiceren buiten | |
avocat hors de portée d'ouïe d'un tiers » qui constitue une « exigence | gehoorsafstand van een derde » dat een « elementaire vereiste van een |
élémentaire du procès équitable » (CEDH, grande chambre, 2 novembre | eerlijk proces » vormt (EHRM, grote kamer, 2 november 2010, Sakhnovski |
2010, Sakhnovski c. Russie, § 97). L'utilité de l'assistance d'un | t. Rusland, § 97). Het nut van de bijstand van een advocaat zou sterk |
avocat serait fortement réduite s'il ne lui était pas possible de | afnemen indien het voor hem niet mogelijk zou zijn met zijn cliënt te |
s'entretenir avec son client sans « surveillance » et d'en recevoir | spreken zonder « toezicht » en van hem « vertrouwelijke instructies » |
des « instructions confidentielles » (CEDH, grande chambre, 2 novembre | te ontvangen (EHRM, grote kamer, 2 november 2010, Sakhnovski t. |
2010, Sakhnovski c. Russie, § 97). Le droit à être effectivement | Rusland, § 97). Het recht om daadwerkelijk te worden verdedigd door |
défendu par un avocat figure parmi les éléments fondamentaux du procès | een advocaat behoort tot de fundamentele elementen van een eerlijk |
équitable (CEDH, 5 octobre 2006, Marcello Viola c. Italie, § 59; 27 | proces (EHRM, 5 oktober 2006, Marcello Viola t. Italië, § 59; 27 |
novembre 2007, Asciutto c. Italie, § 58). | november 2007, Asciutto t. Italië, § 58). |
La participation d'un inculpé à la procédure pénale par | De deelname van een inverdenkinggestelde aan de strafrechtspleging via |
vidéoconférence n'est compatible avec le droit à un procès équitable | videoconferentie is slechts verenigbaar met het recht op een eerlijk |
et public que si le recours à cette technique de communication | en openbaar proces indien met het gebruik van die communicatietechniek |
poursuit un but légitime, et si l'inculpé est en mesure de suivre la | een wettig doel wordt nagestreefd en indien de inverdenkinggestelde de |
procédure, d'être entendu sans obstacles techniques, et de communiquer | rechtspleging kan volgen, zonder technische belemmeringen kan worden |
gehoord en daadwerkelijk en vertrouwelijk met zijn advocaat kan | |
de manière effective et confidentielle avec son avocat (CEDH, 5 | communiceren (EHRM, 5 oktober 2006, Marcello Viola t. Italië, § 67; |
octobre 2006, Marcello Viola c. Italie, § 67; grande chambre, 2 | grote kamer, 2 november 2010, Sakhnovski t. Rusland, § 98). |
novembre 2010, Sakhnovski c. Russie, § 98). | |
B.10.4.2. Lors des travaux préparatoires de la loi du 29 janvier 2016, | B.10.4.2. Tijdens de parlementaire voorbereiding van de wet van 29 |
une députée a précisé que, au moment de déterminer, en application de | januari 2016 heeft een volksvertegenwoordigster gepreciseerd dat de |
l'article 9 de cette loi, les modalités d'utilisation de la | Koning, op het ogenblik dat Hij, met toepassing van artikel 9 van die |
wet, de nadere regels omtrent het gebruik van videoconferentie | |
vidéoconférence, le Roi devrait tenir compte de la nécessité de | bepaalt, rekening zou moeten houden met de noodzaak om de raadkamer of |
permettre à la chambre du conseil ou à la chambre des mises en | de kamer van inbeschuldigingstelling die tot de verschijning in een |
accusation qui déciderait la comparution par vidéoconférence de mener | videoconferentie zou besluiten, de mogelijkheid te bieden een « |
un « débat interactif » autorisant l'inculpé à « intervenir dans le | interactief debat » te voeren waarbij aan de inverdenkinggestelde |
débat » et à « suivre l'audience ' live ' », ainsi que de la nécessité | toegestaan wordt « tussen [te] komen » en « de zitting dus ' live ' |
de permettre à l'inculpé de « s'entretenir de manière confidentielle | [te] volgen », alsook met de noodzaak om de inverdenkinggestelde de |
mogelijkheid te bieden « een vertrouwelijk gesprek [te] voeren met | |
avec son avocat » (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-0993/004, p. | zijn advocaat » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-0993/004, p. 6; |
6; Chambre, 2015-2016, 21 janvier 2016, CRIV 54 PLEN 095, p. 48). La | Integraal Verslag, Kamer, 2015-2016, 21 januari 2016, CRIV 54 PLEN |
même députée estimait que le Roi devrait permettre à l'avocat qui se | 095, p. 48). Dezelfde volksvertegenwoordigster was van mening dat de |
trouve en salle d'audience de « s'entretenir personnellement par | Koning de advocaat die zich bevindt in de raadkamer de mogelijkheid |
zou moeten bieden om « een persoonlijk contact via telefoon » te | |
téléphone » avec le « détenu qui se trouve en prison » (Doc. parl., | hebben met de « gedetineerde in de gevangenis » (Parl. St., Kamer, |
Chambre, 2015-2016, DOC 54-0993/004, p. 6). | 2015-2016, DOC 54-0993/004, p. 6). |
Lors de ces mêmes travaux, le ministre de la Justice a aussi souligné | Tijdens diezelfde parlementaire voorbereiding heeft de minister van |
que « les circonstances d'une vidéoconférence doivent être | Justitie ook onderstreept dat « de omstandigheden waarin een |
équivalentes à celles d'une comparution personnelle dans un seul local | videoconferentie [plaatsvindt] gelijkwaardig moeten zijn aan een |
» et qu'une « vidéoconférence en matière pénale requiert une | persoonlijke verschijning in eenzelfde ruimte » en dat een « |
videoconferentie in strafzaken [...] een vrij ontwikkelde installatie | |
installation relativement sophistiquée devant répondre aux normes de | [vereist] die aan de hoogste kwalitatieve normen moet beantwoorden », |
qualité les plus élevées » et doit permettre au « client » et à l'« | de « cliënt » en de « advocaat » de mogelijkheid moet bieden « een |
avocat » de « s'entretenir de manière confidentielle » et au juge d'« | confidentieel gesprek » te hebben en de rechter de mogelijkheid moet |
être en mesure de voir simultanément les différentes parties » (ibid., | bieden « de verschillende partijen tezelfdertijd [te] kunnen zien » |
p. 7). Il a aussi renvoyé au « cadre [...] fixé » à la suite d'une « | (ibid., p. 7). Hij heeft ook verwezen naar het « kader » dat werd « |
demande de la Commission européenne » (ibid., p. 7) et considéré que | vastgelegd » in « opdracht van de Europese Commissie » (ibid., p. 7) |
l'arrêté royal à adopter en exécution de l'article 9 de la loi du 29 | en beschouwd dat het ter uitvoering van artikel 9 van de wet van 29 |
janvier 2016 pouvait prévoir « que l'avocat et le suspect doivent être | januari 2016 aan te nemen koninklijk besluit erin kon voorzien « dat |
ensemble » (ibid., p. 7). | de advocaat en de verdachte samen moeten zitten » (ibid., p. 7). |
B.10.4.3. Ces précisions ne sont toutefois pas reprises dans la loi, | B.10.4.3. Die preciseringen zijn evenwel niet opgenomen in de wet, |
alors qu'il s'agit d'éléments relatifs à la comparution par | terwijl het gaat om elementen met betrekking tot de verschijning in |
vidéoconférence qui sont essentiels au regard des exigences du droit | een videoconferentie die essentieel zijn ten aanzien van de vereisten |
au procès équitable rappelées en B.10.4.1. | van het recht op een eerlijk proces waaraan in B.10.4.1 wordt |
Ni l'article 9 de la loi du 29 janvier 2016, ni aucune autre | herinnerd. Noch artikel 9 van de wet van 29 januari 2016, noch enige andere |
disposition législative ne garantit à l'inculpé qui se trouve en | wetsbepaling waarborgt de inverdenkinggestelde in voorlopige hechtenis |
détention préventive et que la chambre du conseil ou la chambre des | die door de raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling ertoe |
mises en accusation oblige à comparaître par vidéoconférence qu'il | wordt verplicht te verschijnen in een videoconferentie, dat hij in |
sera en mesure, de manière effective, de participer à la procédure, | staat zal zijn effectief aan de rechtspleging deel te nemen, zonder |
d'être entendu sans obstacles techniques et de communiquer de manière | technische belemmeringen te worden gehoord en op vertrouwelijke wijze |
confidentielle avec son avocat. | te communiceren met zijn advocaat. |
La loi ne dit rien non plus concernant la place de l'avocat de l'inculpé qui se trouve en détention préventive en cas de comparution obligatoire de son client par vidéoconférence. Elle ne précise pas si cet avocat sera, lors des débats, tenu d'être physiquement présent dans la même salle que les membres de la juridiction appelée à trancher ou s'il pourra se trouver au même endroit que son client. Elle ne contient pas non plus de garanties quant à la manière dont celui-ci pourrait s'entretenir, de manière confidentielle, avec son conseil si ce dernier ne pouvait se trouver physiquement à ses côtés. La disposition attaquée n'encadre pas davantage le pouvoir conféré au | De wet zegt evenmin iets over de plaats van de advocaat van de inverdenkinggestelde in voorlopige hechtenis in geval van een verplichte verschijning van zijn cliënt in een videoconferentie. Zij preciseert niet of die advocaat, tijdens de debatten, fysiek aanwezig zal moeten zijn in dezelfde zaal als de leden van het rechtscollege die uitspraak zullen moeten doen dan wel of hij zich op dezelfde plaats als zijn cliënt zal kunnen bevinden. Zij bevat evenmin waarborgen ten aanzien van de manier waarop die laatste vertrouwelijk overleg zal kunnen plegen met zijn raadsman indien deze zich niet fysiek aan zijn zijde kon bevinden. De bestreden bepaling bakent evenmin de aan de Koning verleende |
Roi par une référence aux « normes de qualité » ou au « cadre » conçu | bevoegdheid af door te verwijzen naar de « kwaliteitsnormen » of het « |
à l'initiative de l'Union européenne dont il est question dans ses | kader » dat is vastgelegd op initiatief van de Europese Unie waarvan |
travaux préparatoires. | sprake is in de parlementaire voorbereiding ervan. |
B.10.4.4. En L'habilitant à régler les « modalités d'utilisation de la | B.10.4.4. Door Hem ertoe te machtigen de « nadere regels omtrent het |
gebruik van de videoconferentie » te bepalen, verleent artikel 9 van | |
vidéoconférence », l'article 9 de la loi du 29 janvier 2016 confère | de wet van 29 januari 2016 de Koning dus een bevoegdheid die de |
donc au Roi un pouvoir qui excède l'exécution d'éléments essentiels | tenuitvoerlegging van door de wetgevende macht voorafgaandelijk |
préalablement fixés par le pouvoir législatif. | vastgelegde essentiële elementen overschrijdt. |
B.11. Il ressort de ce qui précède que les articles 2 à 9 de la loi du | B.11. Uit het voorgaande blijkt dat de artikelen 2 tot 9 van de wet |
29 janvier 2016 violent l'article 12, alinéa 2, de la Constitution, lu | van 29 januari 2016 artikel 12, tweede lid, van de Grondwet, in |
en combinaison avec l'article 7.1 de la Convention européenne des | samenhang gelezen met artikel 7.1 van het Europees Verdrag voor de |
droits de l'homme et avec l'article 15.1 du Pacte international | rechten van de mens en met artikel 15, lid 1, van het Internationaal |
relatif aux droits civils et politiques. | Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, schenden. |
Le premier moyen est, dans cette mesure, fondé. | Het eerste middel is in die mate gegrond. |
La loi attaquée doit donc être annulée. | De bestreden wet moet dus worden vernietigd. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
annule la loi du 29 janvier 2016 relative à l'utilisation de la | vernietigt de wet van 29 januari 2016 betreffende het gebruik van |
vidéoconférence pour la comparution d'inculpés en détention | videoconferentie voor de verschijning van inverdenkinggestelden in |
préventive. | voorlopige hechtenis. |
Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue | Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, |
allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier | overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op |
1989 sur la Cour constitutionnelle, le 21 juin 2018. | het Grondwettelijk Hof, op 21 juni 2018. |
Le greffier, | De griffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
Le président, | De voorzitter, |
J. Spreutels | J. Spreutels |