Extrait de l'arrêt n° 52/2018 du 26 avril 2018 Numéro du rôle : 6621 En cause : le recours en annulation des articles 25 à 27 de la loi-programme du 3 août 2016, introduit par la « Confédération des syndicats chrétiens de Belgique » et a(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. S(...) | Uittreksel uit arrest nr. 52/2018 van 26 april 2018 Rolnummer 6621 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 25 tot 27 van de programmawet van 3 augustus 2016, ingesteld door het « Algemeen Christelijk Vakverbond van België (...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 52/2018 du 26 avril 2018 | Uittreksel uit arrest nr. 52/2018 van 26 april 2018 |
Numéro du rôle : 6621 | Rolnummer 6621 |
En cause : le recours en annulation des articles 25 à 27 de la | In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 25 tot 27 van |
loi-programme (II) du 3 août 2016, introduit par la « Confédération | de programmawet (II) van 3 augustus 2016, ingesteld door het « |
des syndicats chrétiens de Belgique » et autres. | Algemeen Christelijk Vakverbond van België » en anderen. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. | samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de |
Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et R. Leysen, | rechters J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en R. |
assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président A. | Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder |
Alen, | voorzitterschap van voorzitter A. Alen, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 16 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 16 februari |
février 2017 et parvenue au greffe le 20 février 2017, un recours en | 2017 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 20 |
februari 2017, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen | |
annulation des articles 25 à 27 de la loi-programme (II) du 3 août | 25 tot 27 van de programmawet (II) van 3 augustus 2016 (bekendgemaakt |
2016 (publiée au Moniteur belge du 16 août 2016) a été introduit par | in het Belgisch Staatsblad van 16 augustus 2016) door het « Algemeen |
la « Confédération des syndicats chrétiens de Belgique », la « | Christelijk Vakverbond van België », het « Algemeen Belgisch |
Fédération générale du travail de Belgique », la « Centrale Générale | Vakverbond », de « Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België |
des Syndicats Libéraux de Belgique », « CSC Alimentation et Services | », « ACV Voeding en Diensten », « ABVV Horval », Mario Coppens, Rudy |
», « FGTB Horval », Mario Coppens, Rudy De Leeuw, Marc Leemans, Alain | De Leeuw, Marc Leemans, Alain Detemmerman, Pia Stalpaert, Arnaud |
Detemmerman, Pia Stalpaert, Arnaud Delfosse et Peter Geurs, assistés | Delfosse en Peter Geurs, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. J. |
et représentés par Me J. Buelens, avocat au barreau de Bruxelles. | Buelens, advocaat bij de balie te Brussel. |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Quant aux dispositions attaquées et à l'étendue du recours | Ten aanzien van de bestreden bepalingen en de omvang van het beroep |
B.1.1. Les articles 25 à 27 attaqués de la loi-programme (II) du 3 | B.1.1. De bestreden artikelen 25 tot 27 van de programmawet (II) van 3 |
août 2016 disposent : | augustus 2016 bepalen : |
« Art. 25.A l'article 31, alinéa 1er, de la loi du 16 novembre 2015 |
« Art. 25.In artikel 31, eerste lid, van de wet van 16 november 2015 |
portant des dispositions diverses en matière sociale, les | houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken worden de volgende |
modifications suivantes sont apportées : | wijzigingen aangebracht : |
1° les mots ' 143 heures ' sont remplacés par les mots ' 91 heures '; | 1° de woorden ' 143 uren ' worden vervangen door de woorden ' 91 uren |
2° les mots ' article 26bis, § 2bis, alinéa 3 ' sont remplacés par les | '; 2° de woorden ' artikel 26bis, § 2bis, derde lid ' worden vervangen |
mots ' article 26bis, § 2bis, alinéa 1er '. | door de woorden ' artikel 26bis, § 2bis, eerste lid '. |
Art. 26.A l'article 35 de la même loi, les mots ' effectuées |
Art. 26.In artikel 35 van dezelfde wet worden de woorden ' verricht |
conformément à l'article 32 ' sont remplacés par les mots ' visées à | overeenkomstig artikel 32 ' vervangen door de woorden ' bedoeld in |
l'article 31 '. | artikel 31 '. |
Art. 27.Les articles 25 et 26 produisent leurs effets le 1er janvier |
Art. 27.De artikelen 25 en 26 hebben uitwerking met ingang van 1 |
2016 ». | januari 2016 ». |
B.1.2. Les articles 31 et 35, ainsi modifiés, de la loi du 16 novembre | B.1.2. De aldus gewijzigde artikelen 31 en 35 van de wet van 16 |
2015 portant des dispositions diverses en matière sociale disposent : | november 2015 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken bepalen |
« Art. 31.Les 91 heures visées à l'article 26bis, § 2bis, alinéa 1er, |
: « Art. 31.De 91 uren als bedoeld in artikel 26bis, § 2bis, eerste |
de la loi du 16 mars 1971 sur le travail, qui ne doivent pas, à la | lid, van de arbeidswet van 16 maart 1971, die op vraag van de |
demande du travailleur, être récupérées, sont augmentées à 300 heures | werknemer niet moeten worden ingehaald, worden verhoogd tot 300 uren |
par année calendrier chez les employeurs ou, en cas de travail | per kalenderjaar bij de werkgevers of, in geval van uitzendarbeid, bij |
intérimaire, chez les utilisateurs dont l'activité ressort de la | de gebruikers van wie de activiteit ressorteert onder het paritair |
commission paritaire de l'industrie hôtelière (PC 302). | comité voor het hotelbedrijf (PC 302). |
Elles sont augmentées à 360 heures pour les travailleurs qui sont | Zij worden verhoogd tot 360 uren voor de werknemers tewerkgesteld bij |
engagés par des employeurs qui en tout lieu d'exploitation font usage | werkgevers die in elke plaats van uitbating gebruik maken van het |
de la caisse enregistreuse visée dans l'arrêté royal du 30 décembre | geregistreerd kassasysteem als bedoeld in het koninklijk besluit van |
2009 fixant la définition et les conditions auxquelles doit répondre | 30 december 2009 tot het bepalen van de definitie en de voorwaarden |
un système de caisse enregistreuse dans le secteur horeca et qui ont | waaraan een geregistreerd kassasysteem in de horecasector moet |
déclaré cette caisse enregistreuse auprès de l'administration fiscale | voldoen, en die dit kassasysteem overeenkomstig dat besluit hebben |
conformément à cet arrêté ». | aangegeven bij de belastingadministratie ». |
« Art. 35.Le sursalaire prévu à l'article 29, § 1er, de la loi du 16 |
« Art. 35.Het overloon bepaald bij artikel 29, § 1, van de arbeidswet |
mars 1971 sur le travail n'est pas applicable aux heures | van 16 maart 1971 is niet van toepassing op de overuren bedoeld in |
supplémentaires visées à l'article 31 ». | artikel 31 ». |
B.1.3. L'article 26bis, § 2bis, de la loi du 16 mars 1971 sur le | B.1.3. Artikel 26bis, § 2bis, van de arbeidswet van 16 maart 1971, |
travail, auquel l'article 31 de la loi du 16 novembre 2015 se réfère, | waarnaar in artikel 31 van de wet van 16 november 2015 wordt verwezen, |
dispose : | bepaalt : |
« A la demande du travailleur, 91 heures par année civile, prestées en | « Op vraag van de werknemer worden 91 uren per kalenderjaar, |
vertu de l'article 25 ou de l'article 26, § 1er, 3°, ne seront pas | gepresteerd overeenkomstig artikel 25 of artikel 26, § 1, 3°, niet |
comptées dans le calcul de la moyenne prévue au paragraphe 1er et ne | aangerekend bij de berekening van het gemiddelde bedoeld in paragraaf |
seront pas prises en compte pour le respect de la limite prévue au | 1 en niet in aanmerking genomen voor de naleving van de grens bedoeld |
paragraphe 1erbis. | bij paragraaf 1bis. |
Cette demande du travailleur doit être formulée avant l'échéance de la | De werknemer moet deze vraag gesteld hebben nog voor de betaalperiode |
période de paie au cours de laquelle ces prestations ont été effectuées. | gedurende welke de prestaties werden verricht, verlopen is. |
Ces 91 heures peuvent être portées à 130 heures ou à 143 heures selon | Deze 91 uren kunnen worden verhoogd tot 130 uren of tot 143 uren |
les procédures fixées par le Roi. Dans le cadre de ces procédures, le | volgens de procedures vastgesteld door de Koning. In het kader van |
Roi peut autoriser de déroger aux articles 11 et 12 de la loi du 8 | deze procedures kan de Koning toelaten om af te wijken van de |
avril 1965 instituant les règlements de travail. Dans l'application de | artikelen 11 en 12 van de wet van 8 april 1965 tot instelling van de |
ces procédures, une attention particulière sera accordée à l'emploi, à | arbeidsreglementen. Bij de toepassing van deze procedures, zal |
bijzondere aandacht besteed worden aan de werkgelegenheid, de | |
la santé et à la sécurité des travailleurs et à la qualité du travail | gezondheid en veiligheid van de werknemers en de kwaliteit van de |
». | arbeid ». |
B.2. Les dispositions attaquées ont été justifiées comme suit : | B.2. De bestreden bepalingen werden als volgt verantwoord : |
« L'article 25 a pour objectif de mettre en concordance l'article 31 | « Artikel 25 heeft tot doel om artikel 31 van de wet van 16 november |
de la loi du 16 novembre 2015 portant des dispositions diverses en | 2015 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken in |
matière sociale avec l'intention initiale du législateur de porter | overeenstemming te brengen met de oorspronkelijke bedoeling van de |
automatiquement dans le secteur Horeca, via la loi, le crédit d'heures | wetgever door het op vraag van de werknemer niet in te halen |
supplémentaires non récupérables, à la demande du travailleur, à 300 | overurenkrediet in de horecasector automatisch via wet op te trekken |
ou 360 heures, dans la mesure où il est fait usage de la caisse | tot 300 of 360 uren, al naar gelang gebruik wordt gemaakt van het |
enregistreuse, tel que prévu à l'article 31 de la loi du 16 novembre | geregistreerd kassasysteem, bepaald in artikel 31 van de wet van 16 |
2015 portant des dispositions diverses en matière sociale. | november 2015 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken. |
Ces modifications ont pour conséquence que le crédit d'heures | Deze wijzigingen hebben tot gevolg dat het niet in te halen |
supplémentaires non récupérables, visé à l'article 26bis, § 2bis, de | overurenkrediet, bedoeld in artikel 26bis, § 2bis, van de arbeidswet |
la loi du 16 mars 1971 sur le travail, est augmenté automatiquement | van 16 maart 1971, in de horecasector automatisch via de wet - |
dans le secteur Horeca via la loi - à savoir sur la base du nouvel | namelijk op grond van het nieuwe eerste lid van artikel 31 van de wet |
alinéa 1er de l'article 31 de la loi du 16 novembre 2015 portant des | van 16 november 2015 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken |
dispositions diverses en matière sociale - à 300 heures ou 360 heures | - wordt verhoogd tot 300 uren of 360 uren bij gebruik van het |
en cas d'utilisation d'une caisse enregistreuse, comme prévu dans le | geregistreerd kassasysteem, bepaald in hetzelfde artikel 31. |
même article 31. Il ne s'agit donc pas d'un crédit maximum de 300/360 heures qui peut | Het gaat dus niet om een maximumkrediet van 300/360 uren dat slechts |
seulement être mis en oeuvre par une convention collective sectorielle | op grond van een sectorale collectieve arbeidsovereenkomst kan worden |
» (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1941/002, p. 3). | toegepast » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1941/002, p. 3). |
« L'article 26 concerne une simple amélioration technique législative | « Artikel 26 betreft een louter wetgevingstechnische verbetering » |
» (ibid., p. 5). | (ibid., p. 5). |
« L'article 27 règle l'entrée en vigueur des articles 25 et 26. Ces | « Artikel 27 regelt de inwerkingtreding van de artikelen 25 en 26. |
articles produiront leurs effets à partir du 1er janvier 2016. | Deze artikelen zullen uitwerking hebben met ingang van 1 januari 2016. |
L'entrée en vigueur rétroactive peut être motivée par le fait que : | De inwerkingtreding met uitwerking naar het verleden toe kan worden gemotiveerd door het feit dat : |
- il s'agit d'une rectification permettant de mettre le texte de loi | - het gaat om een rechtzetting, waarmee de wettekst in overeenstemming |
en concordance avec l'intention initiale du législateur à l'époque de | wordt gebracht met de oorspronkelijke bedoeling van de wetgever ten |
l'entrée en vigueur; | tijde van de inwerkingtreding; |
- cette intention initiale à l'époque de l'entrée en vigueur fut aussi | - deze oorspronkelijke bedoeling ten tijde van de inwerkingtreding ook |
communiquée en tant que telle, de sorte que les travailleurs et les | als dusdanig werd gecommuniceerd, zodat de werknemers en de werkgevers |
employeurs du secteur de l'Horeca pouvaient légitimement s'attendre à | van de horecasector de gerechtvaardigde verwachting hadden vanaf 1 |
ce qu'à compter du 1er janvier 2016, ils puissent (faire) prester un | |
crédit de 300 ou 360 heures supplémentaires socialement et fiscalement | januari 2016 een krediet van 300 of 360 sociaal en fiscaal voordelig |
avantageuses et ont déjà sur cette base exécuté ou planifié leurs | behandelde overuren te kunnen (laten) presteren en hun prestaties |
prestations, alors que sur base du texte de loi actuel, ils ne peuvent | reeds op grond hiervan hebben uitgevoerd of ingepland, terwijl zij op |
(faire) prester qu'un crédit de 91 heures supplémentaires | grond van de huidige wettekst slechts een krediet van 91 voordelige |
avantageuses; | overuren kunnen (laten) presteren; |
- les entreprises ayant déjà dépassé ce crédit courent le risque de se | - de ondernemingen die dit krediet reeds hebben overschreden het |
voir imposer des rectifications et des paiements rétroactifs de | risico lopen op rechtzettingen en nabetaling van socialezekerheids- en |
cotisations de sécurité sociale et fiscales; | fiscale bijdragen; |
- il s'agit d'un crédit par année civile, de sorte que l'entrée en | - het een krediet per kalenderjaar betreft, zodat de inwerkingtreding |
vigueur au 1er janvier 2016 n'entraîne pas de conséquences | op 1 januari 2016 geen fundamentele gevolgen heeft; |
fondamentales; - eu égard à ce qui précède, l'entrée en vigueur garantit la sécurité | - de inwerkingtreding met uitwerking naar het verleden toe, gelet op |
juridique pour toutes les parties concernées » (ibid., p. 6). | het voorgaande, de rechtszekerheid garandeert voor alle betrokken partijen » (ibid., p. 6). |
Quant à la recevabilité | Ten aanzien van de ontvankelijkheid |
B.3.1. Le Conseil des ministres conteste la recevabilité du recours en | B.3.1. De Ministerraad betwist de ontvankelijkheid van het beroep tot |
annulation faute pour les parties requérantes de justifier de | vernietiging bij gebrek aan het rechtens vereiste belang van de |
l'intérêt requis. | verzoekende partijen. |
B.3.2. L'une des parties requérantes est un salarié ordinaire du | B.3.2. Eén van de verzoekende partijen is een gewone werknemer in de |
secteur horeca qui est lié par un contrat de travail à temps plein. Il | horecasector die verbonden is door een voltijdse arbeidsovereenkomst. |
justifie de l'intérêt requis pour postuler l'annulation de la | Hij doet blijken van het vereiste belang bij de vernietiging van de |
disposition attaquée, qui concerne la prestation d'heures | bestreden bepaling, die het presteren van overuren in de horecasector |
supplémentaires dans le secteur horeca. | betreft. |
Il n'y a pas lieu dès lors de vérifier si les autres parties | Er is derhalve geen aanleiding om na te gaan of de andere verzoekende |
requérantes disposent de l'intérêt requis. | partijen over het vereiste belang beschikken. |
B.4.1. Le Conseil des ministres fait ensuite valoir que le recours en | B.4.1. De Ministerraad voert voorts aan dat het beroep tot |
annulation est tardif, étant donné que le moyen unique serait en | vernietiging laattijdig is, omdat het enige middel in werkelijkheid |
réalité dirigé contre le contenu non modifié de la loi du 16 novembre | gericht zou zijn tegen de niet gewijzigde inhoud van de wet van 16 |
2015, et non pas contre les dispositions actuellement attaquées. | november 2015, en niet tegen de thans bestreden bepalingen. |
B.4.2. Pour satisfaire aux exigences de l'article 3, § 1er, de la loi | B.4.2. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 3, § 1, van de |
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, un recours | bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof moet een |
en annulation doit être introduit dans le délai de six mois suivant la | beroep tot vernietiging worden ingesteld binnen een termijn van zes |
publication de la norme attaquée. | maanden na de bekendmaking van de bestreden norm. |
Lorsque, dans une législation nouvelle, le législateur reprend une | Wanneer een wetgever in nieuwe wetgeving een oude bepaling overneemt |
disposition ancienne et s'approprie de cette manière son contenu, un recours peut être introduit contre la disposition reprise, dans les six mois de sa publication. Toutefois, lorsque le législateur se limite à une intervention purement légistique ou linguistique ou à une coordination de dispositions existantes, il n'est pas censé légiférer à nouveau et les griefs sont irrecevables ratione temporis, en ce qu'ils sont en réalité dirigés contre les dispositions qui existaient déjà antérieurement. Il faut dès lors vérifier si le recours est dirigé contre des dispositions nouvelles ou s'il concerne des dispositions non modifiées. | en zich op die wijze de inhoud ervan toe-eigent, kan tegen de overgenomen bepaling een beroep worden ingesteld binnen zes maanden na de bekendmaking ervan. Wanneer de wetgever zich evenwel beperkt tot een louter legistieke of taalkundige ingreep of tot een coördinatie van bestaande bepalingen, wordt hij niet geacht opnieuw te legifereren en zijn de grieven ratione temporis onontvankelijk in zoverre zij in werkelijkheid tegen de voorheen reeds bestaande bepalingen zijn gericht. Bijgevolg moet worden nagegaan of het beroep tegen nieuwe bepalingen is gericht dan wel of het niet gewijzigde bepalingen betreft. |
B.4.3. L'article 25 attaqué de la loi-programme (II) du 3 août 2016 | B.4.3. Het bestreden artikel 25 van de programmawet (II) van 3 |
modifie l'article 31 de la loi du 16 novembre 2015, qui prévoit pour | augustus 2016 wijzigt artikel 31 van de wet van 16 november 2015, dat |
le secteur horeca une augmentation du nombre d'heures supplémentaires | voor de horecasector voorziet in de verhoging van het aantal overuren |
que le travailleur peut accomplir sans repos compensatoire. | dat de werknemer zonder inhaalrust kan presteren. |
En vertu de l'article 31 originaire, cette augmentation du nombre | Krachtens het oorspronkelijke artikel 31 diende die verhoging van het |
d'heures supplémentaires non récupérables devait être établie | aantal niet in te halen overuren te worden vastgesteld overeenkomstig |
conformément à la procédure fixée par le Roi, à savoir par une | de door de Koning vastgestelde procedure, namelijk bij een collectieve |
convention collective de travail ou par une modification du règlement | arbeidsovereenkomst of door een wijziging van het arbeidsreglement |
de travail (arrêté royal du 19 septembre 2005 déterminant la procédure | (koninklijk besluit van 19 september 2005 tot vaststelling van de |
de négociation augmentant le quota d'heures supplémentaires pour | onderhandelingsprocedure tot verhoging van het quotum overuren |
lesquelles le travailleur peut renoncer à la récupération en | waarvoor de werknemer kan afzien van de inhaalrust met toepassing van |
application de l'article 26bis, § 2bis, de loi du 16 mars 1971 sur le | artikel 26bis, § 2bis, van de arbeidswet van 16 maart 1971). |
travail). L'article 25 attaqué de la loi-programme (II) du 3 août 2016 vise à | Het bestreden artikel 25 van de programmawet (II) van 3 augustus 2016 |
établir cette augmentation par la loi elle-même. En supprimant ainsi | strekt ertoe die verhoging bij de wet zelf vast te stellen. Door aldus |
l'exigence d'une convention collective de travail ou d'une | de vereiste van een collectieve arbeidsovereenkomst of van een |
modification du règlement de travail, le législateur peut être réputé | wijziging van het arbeidsreglement te schrappen, kan de wetgever |
avoir à nouveau légiféré dans la matière concernée. | worden geacht opnieuw normerend te zijn opgetreden inzake de betrokken |
aangelegenheid. | |
En ce qu'il est dirigé contre l'article 25 de la loi-programme (II) du | In zoverre het beroep gericht is tegen artikel 25 van de programmawet |
3 août 2016, le recours est recevable. Il en va de même de l'article | (II) van 3 augustus 2016, is het ontvankelijk. Hetzelfde geldt voor |
27 attaqué de la même loi, dans la mesure où il règle l'entrée en | het bestreden artikel 27 van dezelfde wet, in zoverre het de |
vigueur de l'article 25 et est donc indissociablement lié à cette | inwerkingtreding van artikel 25 regelt en dus onlosmakelijk ermee |
disposition. | verbonden is. |
B.4.4. L'article 26 attaqué de la loi-programme (II) du 3 août 2016 | B.4.4. Het bestreden artikel 26 van de programmawet (II) van 3 |
apporte une correction purement légistique, qui tend à rectifier une | augustus 2016 houdt een louter legistieke verbetering in, die beoogt |
référence erronée dans l'article 35 de la loi du 16 novembre 2015. En | een verkeerde verwijzing in artikel 35 van de wet van 16 november 2015 |
effet, la disposition citée en dernier lieu se référait erronément à | recht te zetten. Laatstgenoemde bepaling verwees immers verkeerdelijk |
l'article 32 au lieu de l'article 31 de la même loi. Cette adaptation, | naar artikel 32 in plaats van naar artikel 31 van dezelfde wet. Die |
qui n'entraîne pas de modification du contenu du texte originaire, ne | wijziging, die geen inhoudelijke verandering van de oorspronkelijke |
peut être considérée comme une manifestation de la volonté du | tekst tot gevolg heeft, kan niet als een uiting van de wil van de |
législateur de légiférer à nouveau en la matière. | wetgever worden beschouwd om in de betrokken aangelegenheid opnieuw te legifereren. |
En ce qu'il est dirigé contre l'article 26 de la loi-programme (II) du | In zoverre het beroep gericht is tegen artikel 26 van de programmawet |
3 août 2016, le recours est irrecevable ratione temporis. Il en va de | (II) van 3 augustus 2016, is het ratione temporis onontvankelijk. |
même de l'article 27 attaqué de la même loi, dans la mesure où il | Hetzelfde geldt voor het bestreden artikel 27 van dezelfde wet, in |
règle l'entrée en vigueur de l'article 26 et est donc | zoverre het de inwerkingtreding van artikel 26 regelt en dus |
indissociablement lié à cette disposition. | onlosmakelijk ermee verbonden is. |
B.5.1. Le Conseil des ministres allègue enfin que le recours en | B.5.1. De Ministerraad voert ten slotte aan dat het beroep tot |
annulation est partiellement irrecevable, faute d'exposé des moyens. | vernietiging gedeeltelijk niet ontvankelijk is bij gebrek aan uiteenzetting van de middelen. |
B.5.2. Pour satisfaire aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale | B.5.2. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 6 van de bijzondere |
du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les moyens de la requête doivent non seulement faire connaître, parmi les règles dont la Cour garantit le respect, celles qui seraient violées, mais aussi les dispositions qui violeraient ces règles, et exposer en quoi ces règles auraient été transgressées par ces dispositions. La Cour examine le moyen dans la mesure où il satisfait aux exigences précitées. Quant au fond | wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof moeten de middelen van het verzoekschrift niet alleen te kennen geven welke van de regels waarvan het Hof de naleving waarborgt, zouden zijn geschonden, maar ook welke de bepalingen zijn die deze regels zouden schenden, en uiteenzetten in welk opzicht die regels door de bedoelde bepalingen zouden zijn geschonden. Het Hof onderzoekt het middel in zoverre het aan de voormelde vereisten voldoet. Ten gronde B.6. Het enige middel is afgeleid uit een schending van de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met |
B.6. Le moyen unique est pris de la violation, par l'article 25 | bepalingen van internationaal recht, door het bestreden artikel 25 van |
attaqué de la loi-programme (II) du 3 août 2016, des articles 10, 11 | de programmawet (II) van 3 augustus 2016. |
et 23 de la Constitution, combinés ou non avec des dispositions de droit international. | In het eerste onderdeel van het middel voeren de verzoekende partijen |
Dans la première branche du moyen, les parties requérantes font valoir | aan dat de bestreden bepaling op discriminerende wijze afbreuk doet |
que la disposition attaquée porte une atteinte discriminatoire au | aan het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, |
droit à des conditions de travail équitables et à une juste | |
rémunération, en ce qu'elle permet aux employeurs de demander aux | in zoverre zij aan de werkgevers de mogelijkheid biedt werknemers uit |
travailleurs du secteur horeca jusqu'à 300 ou 360 heures de travail | de horecasector tot 300 respectievelijk 360 overuren op jaarbasis te |
supplémentaires sur une base annuelle, sans devoir proposer de repos | doen presteren, zonder dat daarvoor inhaalrust moet worden geboden of |
compensatoire ni payer un sursalaire. | een hoger loon moet worden uitbetaald. |
Dans la seconde branche du moyen, les parties requérantes font valoir | In het tweede onderdeel van het middel voeren de verzoekende partijen |
que la disposition attaquée est discriminatoire dans la mesure où, en | aan dat de bestreden bepaling discriminerend is in zoverre zij, wat de |
ce qui concerne la possibilité d'effectuer des heures supplémentaires, | mogelijkheid tot het presteren van overuren betreft, de werknemers uit |
les travailleurs du secteur horeca qui sont au service d'un employeur | de horecasector die in dienst zijn van een werkgever zonder |
non équipé d'une caisse enregistreuse et les travailleurs du secteur | geregistreerde kassa op dezelfde wijze behandelt als de werknemers uit |
horeca qui sont au service d'un employeur équipé d'une caisse | de horecasector die in dienst zijn van een werkgever met een |
enregistreuse sont traités de la même manière. | geregistreerde kassa. |
B.7.1. L'article 31 de la loi du 16 novembre 2015 prévoyait déjà une | B.7.1. Artikel 31 van de wet van 16 november 2015 voorzag reeds in de |
augmentation, pour le secteur horeca, du nombre d'heures | verhoging, voor de horecasector, van het aantal overuren dat de |
supplémentaires que le travailleur peut effectuer, sans repos | werknemer zonder inhaalrust en zonder een hoger loon kan presteren tot |
compensatoire et sans sursalaire, respectivement jusqu'à 300 et 360 | 300 uren respectievelijk tot 360 uren per kalenderjaar, naargelang de |
heures par année civile, selon que l'employeur fait ou non usage de la | werkgever al dan niet gebruik maakt van de geregistreerde kassa. |
caisse enregistreuse. | |
Par suite du recours en annulation que les parties requérantes ont | Ingevolge het beroep tot vernietiging dat de verzoekende partijen |
introduit contre cette disposition, la Cour a, par son arrêt n° | tegen die bepaling hebben ingesteld, heeft het Hof, bij zijn arrest |
107/2017 du 28 septembre 2017, rejeté un moyen formulant les mêmes | nr. 107/2017 van 28 september 2017, een middel verworpen waarin |
griefs : « B.23.2. Les travailleurs concernés peuvent demander à l'employeur de | dezelfde grieven werden geformuleerd. |
payer immédiatement leurs heures supplémentaires et donc de ne pas | « B.23.2. De betrokken werknemers kunnen de werkgever vragen hun |
leur octroyer un repos compensatoire. Le choix incombe dès lors au | overuren onmiddellijk uit te betalen en hun dus geen inhaalrust te |
travailleur, si bien qu'il n'est pas porté atteinte de manière | verlenen. De keuze ligt derhalve bij de werknemer, zodat niet op |
discriminatoire au droit à des conditions de travail équitables. | discriminerende wijze afbreuk wordt gedaan aan het recht op billijke |
arbeidsvoorwaarden. | |
Pour satisfaire à l'article 16, b), de la directive 2003/88/CE du | Om te voldoen aan artikel 16, b), van de richtlijn 2003/88/EG van het |
Parlement européen et du Conseil du 4 novembre 2003 concernant | Europees Parlement en de Raad van 4 november 2003 betreffende een |
certains aspects de l'aménagement du temps de travail, le législateur | aantal aspecten van de organisatie van de arbeidstijd heeft de |
a prévu que la période de référence pour le calcul du temps de travail | wetgever bepaald dat de referentieperiode voor het berekenen van de |
maximum n'est pas supérieure à quatre mois. | maximale arbeidstijd ' niet langer is dan vier maanden '. |
B.23.3. Lorsqu'un travailleur opte pour le paiement immédiat de ses | B.23.3. Wanneer een werknemer kiest voor de onmiddellijke uitbetaling |
heures supplémentaires, celles-ci sont ' entièrement exonérée [s] de | van zijn overuren, zijn die 'volledig vrijgesteld van fiscale en |
coûts fiscaux et parafiscaux ' (Doc. parl., Chambre, 2014-2015, DOC 54-1297/001, p. 8). Cette exonération justifie l'exclusion d'une rémunération plus élevée du travail supplémentaire. B.24. Enfin, le régime attaqué qui prévoit la possibilité d'effectuer des heures supplémentaires n'est pas directement lié à l'utilisation de la caisse enregistreuse. Compte tenu de sa marge d'appréciation étendue en matière socio-économique, le législateur n'avait donc pas à instaurer une différence de traitement entre les travailleurs selon que leur employeur fait ou non usage de la caisse enregistreuse. Le principe d'égalité et de non-discrimination ne s'oppose pas non plus à ce que le législateur encourage l'utilisation de la caisse enregistreuse en traitant différemment, dans une certaine mesure, les deux catégories de travailleurs, comme il l'a fait avec l'article 31, attaqué, en l'occurrence en prévoyant une augmentation supplémentaire du nombre d'heures supplémentaires lorsque l'employeur fait usage de la caisse enregistreuse. B.25. Pour le surplus, les parties requérantes ne tirent aucun argument des dispositions internationales, lues en combinaison avec les articles de la Constitution invoqués, appelant à d'autres | parafiscale lasten' (Parl. St., Kamer, 2014-2015, DOC 54-1297/001, p. 8). Die vrijstelling verantwoordt de uitsluiting van de hogere betaling van overwerk. B.24. De bestreden regeling voor het presteren van overuren staat ten slotte niet in rechtstreeks verband met het gebruik van de geregistreerde kassa. Rekening houdend met zijn ruime beoordelingsvrijheid in sociaaleconomische aangelegenheden, diende de wetgever derhalve geen verschil in behandeling in te voeren tussen werknemers, naargelang hun werkgever wel of niet gebruik maakt van de geregistreerde kassa. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie staat er evenmin aan in de weg dat de wetgever het gebruik van de geregistreerde kassa aanmoedigt door beide categorieën van werknemers in zekere mate verschillend te behandelen zoals hij met het bestreden artikel 31 heeft gedaan, meer bepaald door het aantal overuren bijkomend te verhogen indien de werkgever gebruik maakt van de geregistreerde kassa. B.25. Voor het overige leiden de verzoekende partijen uit de internationale bepalingen, in samenhang gelezen met de aangevoerde grondwetsartikelen, geen argumenten af die tot een andere conclusie |
conclusions ». | nopen ». |
B.7.2. Il en va de même des griefs identiques que les parties requérantes invoquent contre la disposition actuellement attaquée. Les parties requérantes ne démontrent pas en quoi la circonstance que, par la disposition attaquée, le législateur a lui-même établi l'augmentation du nombre d'heures supplémentaires non récupérables pour le secteur horeca par l'article 31 de la loi du 16 novembre 2015, sans qu'une convention collective de travail ou une modification du règlement de travail soient encore requises pour ce faire, nécessiterait une autre conclusion quant au respect du principe d'égalité et du droit à des conditions de travail équitables et à une juste rémunération. B.7.3. Pour les mêmes motifs que ceux exposés dans l'arrêt précité, | B.7.2. Hetzelfde geldt ten aanzien van de identieke grieven die de verzoekende partijen aanvoeren tegen de thans bestreden bepaling. De verzoekende partijen tonen niet aan waarom het gegeven dat de wetgever, bij de bestreden bepaling, de verhoging van het aantal niet in te halen overuren voor de horecasector bij artikel 31 van de wet van 16 november 2015 zelf heeft vastgesteld, zonder dat daarvoor nog een collectieve arbeidsovereenkomst of een wijziging van het arbeidsreglement vereist is, tot een andere conclusie ten aanzien de inachtneming van het gelijkheidsbeginsel en het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning zou nopen. B.7.3. Om dezelfde redenen als in het voormelde arrest uiteengezet, |
l'article 25 attaqué de la loi-programme (II) du 3 août 2016 ne viole | schendt het bestreden artikel 25 van de programmawet (II) van 3 |
pas les dispositions invoquées au moyen. | augustus 2016 de in het middel aangevoerde bepalingen niet. |
B.8. Dans leur mémoire en réponse, les parties requérantes font encore | B.8. In hun memorie van antwoord voeren de verzoekende partijen nog |
valoir que la disposition attaquée, en supprimant l'exigence d'une | aan dat de bestreden bepaling, door de vereiste van een collectieve |
convention collective de travail, porte atteinte au droit à la | arbeidsovereenkomst te schrappen, afbreuk doet aan het recht op |
négociation collective, tel qu'il est garanti par l'article 23 de la Constitution. Ce grief n'apparaît pas dans la requête et il s'agit dès lors d'un moyen nouveau, qui est, pour cette raison, irrecevable. B.9. Le moyen unique n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 26 avril 2018. Le greffier, F. Meersschaut Le président, | collectief onderhandelen, zoals gewaarborgd bij artikel 23 van de Grondwet. Die grief komt niet voor in het verzoekschrift en betreft bijgevolg een nieuw middel, dat om die reden niet ontvankelijk is. B.9. Het enige middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 26 april 2018. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, |
A. Alen | A. Alen |