Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 51/2018 du 26 avril 2018 Numéros du rôle : 6603 et 6604 En cause : les recours en annulation des articles 52 et 59, 4°, du décret de la Région flamande du 15 juillet 2016 relatif à la politique d'implantation commerciale La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, des juges T. Merckx-(...)"
Extrait de l'arrêt n° 51/2018 du 26 avril 2018 Numéros du rôle : 6603 et 6604 En cause : les recours en annulation des articles 52 et 59, 4°, du décret de la Région flamande du 15 juillet 2016 relatif à la politique d'implantation commerciale La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, des juges T. Merckx-(...) Uittreksel uit arrest nr. 51/2018 van 26 april 2018 Rolnummers 6603 en 6604 In zake : de beroepen tot vernietiging van de artikelen 52 en 59, 4°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 15 juli 2016 betreffende het integraal handelsvestigi Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters T. (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 51/2018 du 26 avril 2018 Uittreksel uit arrest nr. 51/2018 van 26 april 2018
Numéros du rôle : 6603 et 6604 Rolnummers 6603 en 6604
En cause : les recours en annulation des articles 52 et 59, 4°, du In zake : de beroepen tot vernietiging van de artikelen 52 en 59, 4°,
décret de la Région flamande du 15 juillet 2016 relatif à la politique van het decreet van het Vlaamse Gewest van 15 juli 2016 betreffende
d'implantation commerciale intégrale, introduits par la ville de het integraal handelsvestigingsbeleid, ingesteld door de stad
Vilvorde et par la SA « Alcovil ». Vilvoorde en door de nv « Alcovil ».
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, des juges T. samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, de rechters
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, et, conformément à T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, en,
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989
constitutionnelle, du président émérite E. De Groot, assistée du op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter E. De Groot, bijgestaan
greffier F. Meersschaut, présidée par le président émérite E. De door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van emeritus
Groot, voorzitter E. De Groot,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des recours et procédure I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging
a. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le a. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 26 januari
2017 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 31
26 janvier 2017 et parvenue au greffe le 31 janvier 2017, la ville de januari 2017, heeft de stad Vilvoorde, bijgestaan en vertegenwoordigd
Vilvorde, assistée et représentée par Me J. Roggen et Me J. Poets, door Mr. J. Roggen en Mr. J. Poets, advocaten bij de balie van
avocats au barreau du Limbourg, a introduit un recours en annulation Limburg, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 59, 4°, van het
de l'article 59, 4°, du décret de la Région flamande du 15 juillet decreet van het Vlaamse Gewest van 15 juli 2016 betreffende het
2016 relatif à la politique d'implantation commerciale intégrale integraal handelsvestigingsbeleid (bekendgemaakt in het Belgisch
(publié au Moniteur belge du 29 juillet 2016). Staatsblad van 29 juli 2016).
b. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le b. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 26 januari
26 janvier 2017 et parvenue au greffe le 31 janvier 2017, la SA « 2017 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 31
Alcovil », assistée et représentée par Me Y. Loix, avocat au barreau januari 2017, heeft de nv « Alcovil », bijgestaan en vertegenwoordigd
door Mr. Y. Loix, advocaat bij de balie te Antwerpen, beroep tot
d'Anvers, a introduit un recours en annulation des articles 52 et 59, vernietiging ingesteld van de artikelen 52 en 59, 4°, van hetzelfde
4°, du même décret. decreet.
Ces affaires, inscrites sous les numéros 6603 et 6604 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 6603 en 6604 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions attaquées Ten aanzien van de bestreden bepalingen
B.1.1. Les parties requérantes dans les affaires jointes nos 6603 et B.1.1. De verzoekende partijen in de samengevoegde zaken nrs. 6603 en
6604 demandent l'annulation de l'article 59, 4°, du décret du 15 6604 vorderen de vernietiging van artikel 59, 4°, van het decreet van
juillet 2016 relatif à la politique d'implantation commerciale 15 juli 2016 betreffende het integraal handelsvestigingsbeleid (hierna
intégrale (ci-après : le décret du 15 juillet 2016), qui règle : het decreet van 15 juli 2016), dat de inwerkingtreding van artikel
l'entrée en vigueur de l'article 52 du même décret. La partie 52 van datzelfde decreet regelt. De verzoekende partij in de zaak nr.
requérante dans l'affaire n° 6604 demande également l'annulation de 6604 vordert eveneens de vernietiging van dat artikel 52.
cet article 52. B.1.2. Le décret du 15 juillet 2016 vise à régler la politique B.1.2. Het decreet van 15 juli 2016 strekt tot het regelen van het
d'implantation commerciale en Région flamande. Ce régime remplace le handelsvestigingsbeleid voor het Vlaamse Gewest. Die regeling vervangt
régime contenu dans la loi du 13 août 2004 relative à l'autorisation de regeling vervat in de wet van 13 augustus 2004 betreffende de
d'implantations commerciales, abrogée par l'article 51 du décret vergunning van handelsvestigingen, die bij artikel 51 van het
précité avec effet à une date à fixer par le Gouvernement flamand. voormelde decreet wordt opgeheven met ingang van een door de Vlaamse
Regering te bepalen datum.
B.1.3. Le décret du 15 juillet 2016 a été adopté à la suite du B.1.3. Het decreet van 15 juli 2016 werd aangenomen ingevolge de
transfert vers les régions de la compétence relative aux conditions overheveling, bij artikel 17 van de bijzondere wet van 6 januari 2014
d'accès à la profession, opéré par l'article 17 de la loi spéciale du met betrekking tot de Zesde Staatshervorming, van de bevoegdheid
6 janvier 2014 relative à la sixième réforme de l'Etat. En vertu de inzake de vestigingsvoorwaarden naar de gewesten. Krachtens het bij de
l'article 6, § 1er, VI, alinéa 1er, 6°, de la loi spéciale du 8 août voormelde bepaling ingevoegde artikel 6, § 1, VI, eerste lid, 6°, van
1980 de réformes institutionnelles, inséré par la disposition de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen
précitée, les régions sont compétentes, depuis le 1er juillet 2014, zijn de gewesten sedert 1 juli 2014 bevoegd om « de
pour régler « les conditions d'accès à la profession » qui incluent vestigingsvoorwaarden » te regelen, hetgeen met name het beleid inzake
notamment la politique des implantations commerciales et celle des handelsvestigingen en inzake handelsvestigingsvergunningen omvat
autorisations d'implantations commerciales (Doc. parl., Sénat,
2012-2013, n° 5-2232/1, pp. 91-92). A cet égard, les régions doivent (Parl. St., Senaat, 2012-2013, nr. 5-2232/2, pp. 91-92). De gewesten
tenir compte de l'obligation de notification et de concertation prévue dienen daarbij rekening te houden met de kennisgevings- en
à l'article 6, § 5bis, de la loi spéciale du 8 août 1980, tel qu'il a overlegverplichting die is neergelegd in artikel 6, § 5bis, van de
été inséré par l'article 31 de la même loi spéciale du 6 janvier 2014, bijzondere wet van 8 augustus 1980, zoals ingevoegd bij artikel 31 van
qui dispose : diezelfde bijzondere wet van 6 januari 2014, dat bepaalt :
« Avant que puisse être autorisée une implantation commerciale, visée « Alvorens de toestemming kan worden gegeven voor een
à l'article 6, § 1er, VI, alinéa 1er, 6°, d'une surface commerciale handelsvestiging, bedoeld in artikel 6, § 1, VI, eerste lid, 6°, met
nette de plus de 20 000 m2 et qui est située à une distance de moins een netto-handelsoppervlakte van meer dan 20 000 m2 gelegen op een
de vingt kilomètres d'une autre région ou de plusieurs autres régions, afstand van minder dan twintig kilometer van een ander gewest of van
le gouvernement de la région dans laquelle l'implantation commerciale verschillende andere gewesten, geeft de regering van het gewest op het
est située notifie le projet d'implantation commerciale au grondgebied waar de handelsvestiging gelegen is, kennis van het
gouvernement de chacune des régions concernées. ontwerp van handelsvestiging aan de regering van elk betrokken gewest.
Si le gouvernement d'une région concernée le demande, une concertation Indien de regering van een betrokken gewest hierom verzoekt, wordt er
a lieu ». tussen de betrokken regeringen overleg gepleegd ».
B.2. Les dispositions attaquées, qui font partie du chapitre 9 (« B.2. De bestreden bepalingen, die deel uitmaken van hoofdstuk 9 («
Dispositions finales ») du décret du 15 juillet 2016, sont libellées comme suit : Slotbepalingen ») van het decreet van 15 juli 2016, luiden :
«

Art. 52.L'échéance prévue à l'article 13 de la loi du 13 août 2004

«

Art. 52.De vervaltermijn voorzien in artikel 13 van de wet van 13

relative à l'autorisation d'implantations commerciales pour les augustus 2004 betreffende de vergunning van handelsvestigingen voor
autorisations d'implantations commerciales encore valables octroyées nog geldende vergunningen voor handelsvestigingen die verleend werden
en application de la loi du 29 juin 1975 sur les implantations met toepassing van de wet van 29 juni 1975 betreffende de
commerciales et la loi du 13 août 2004 relative à l'autorisation handelsvestigingen en de wet van 13 augustus 2004 betreffende de
d'implantations commerciales est suspendue tant qu'un recours en vergunning van handelsvestigingen, wordt geschorst zolang een beroep
annulation de l'autorisation est en instance auprès du Conseil d'Etat tot vernietiging van de vergunning aanhangig is bij de Raad van State
et tant qu'un appel en annulation d'éventuels autres permis, en zolang een beroep tot vernietiging van eventuele andere
habilitations ou autorisations requis pour le projet est en instance au Conseil d'Etat ou au Conseil [pour les contestations des autorisations]. La même échéance, si elle s'applique à un permis socio-économique pour une exploitation commerciale pour laquelle un permis d'urbanisme ou un permis d'environnement sont également requis, est suspendue tant que le permis d'urbanisme ou le permis d'environnement n'ont pas été définitivement octroyés. Dans ce cas, l'échéance prévue à l'article 13 de la loi du 13 août 2004 relative à l'autorisation d'implantations commerciales ne commence qu'au jour où le permis d'urbanisme et/ou le permis d'environnement sont définitivement délivrés ». vergunningen, machtigingen of toelatingen, benodigd voor het project, aanhangig is bij de Raad van State of de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Dezelfde vervaltermijn, wanneer van toepassing op een socio-economische vergunning voor een handelsvestiging waarvoor eveneens een stedenbouwkundige of een milieuvergunning nodig is, wordt geschorst zolang de stedenbouwkundige vergunning of de milieuvergunning niet definitief werd verleend. In dat geval gaat de termijn bepaald in artikel 13 van de wet van 13 augustus 2004 betreffende de vergunning van handelsvestigingen pas in op de dag dat de stedenbouwkundige vergunning en/of de milieuvergunning definitief wordt verleend ».
«

Art. 59.Le présent décret entre en vigueur à la date de publication

«

Art. 59.Dit decreet treedt in werking op de datum van publicatie in

au Moniteur belge, à l'exception de : het Belgisch Staatsblad, met uitzondering van :
[...] [...]
4° l'article 52. Le présent article produit ses effets à partir du 1er juillet 2014 ». 4° artikel 52. Dit artikel heeft uitwerking vanaf 1 juli 2014 ».
B.3.1. Le décret du 15 juillet 2016 prévoit une obligation B.3.1. Het decreet van 15 juli 2016 voorziet in een vergunningsplicht
d'autorisation pour certaines activités de commerce de détail (article voor welbepaalde kleinhandelsactiviteiten (artikel 11 van het decreet
11 du décret du 15 juillet 2016). Cette autorisation est intégrée dans van 15 juli 2016). Die vergunning wordt geïntegreerd in de
le permis d'environnement et est délivrée conformément au décret du 25 omgevingsvergunning en wordt verleend overeenkomstig het decreet van
avril 2014 relatif au permis d'environnement (article 12 du décret du 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning (artikel 12 van het
15 juillet 2016). Conformément à l'article 59, 2°, du décret du 15 decreet van 15 juli 2016). Overeenkomstig artikel 59, 2°, van het
juillet 2016, cette réglementation entre en vigueur le 1er janvier decreet van 15 juli 2016 treedt die regeling in werking op 1 januari
2018. 2018.
B.3.2. En vertu de l'article 99, § 1er, alinéa 1er, 5°, du décret du B.3.2. Krachtens artikel 99, § 1, eerste lid, 5°, van het decreet van
25 avril 2014 relatif au permis d'environnement, tel qu'il a été 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, zoals ingevoegd bij
inséré par l'article 48 du décret du 15 juillet 2016, le permis artikel 48 van het decreet van 15 juli 2016, vervalt de
d'environnement délivré pour des activités de commerce de détail omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten van rechtswege « als
expire de plein droit « si les activités de commerce de détail ne de kleinhandelsactiviteiten niet binnen vijf jaar na het verlenen van
commencent pas dans les cinq ans suivant l'octroi du permis de definitieve omgevingsvergunning aanvangen ». Artikel 101 van het
d'environnement définitif ». L'article 101 du décret du 25 avril 2014 decreet van 25 april 2014 voorziet in een schorsing van die
prévoit une suspension de ce délai de déchéance « tant que le Conseil vervaltermijn « zolang een beroep tot vernietiging van de
pour les contestations des autorisations est saisi d'un recours en omgevingsvergunning aanhangig is bij de Raad voor
annulation du permis d'environnement ». Vergunningsbetwistingen ».
B.3.3. L'article 52, attaqué, du décret du 15 juillet 2016 prévoit, en B.3.3. Het bestreden artikel 52 van het decreet van 15 juli 2016
ce qui concerne le délai de péremption de l'autorisation voorziet, wat de vervaltermijn voor de handelsvestigingsvergunning
d'implantation commerciale, un régime transitoire pour les betreft, in een overgangsregeling voor de nog geldende vergunningen
autorisations d'implantations commerciales encore valables octroyées voor handelsvestigingen die werden verleend met toepassing van de wet
en application de la loi du 29 juin 1975 relative aux implantations van 29 juni 1975 betreffende de handelsvestigingen en de wet van 13
commerciales et de la loi du 13 août 2004 relative à l'autorisation augustus 2004 betreffende de vergunning van handelsvestigingen.
d'implantations commerciales.
L'article 13 de ladite loi du 13 août 2004 dispose que l'autorisation Artikel 13 van de laatstgenoemde wet van 13 augustus 2004 bepaalt dat
expire de plein droit lorsque le projet n'a pas été mis en oeuvre dans de vergunning van rechtswege vervalt wanneer de uitvoering van het
un délai de quatre années à compter du jour où elle a été délivrée, project niet wordt aangevat binnen een termijn van vier jaar na de
autorisation qui peut être prorogée pour une période d'un an, à la afgifte ervan, die op verzoek van de aanvrager met één jaar kan worden
requête du demandeur. Contrairement à l'article 101 du décret du 25 verlengd. Anders dan artikel 101 van het decreet van 25 april 2014
avril 2014, la loi précitée ne prévoit pas une suspension du délai de voorziet de voormelde wet niet in een schorsing van de vervaltermijn
déchéance dans certaines situations. in welbepaalde situaties.
En vertu de l'article 52 du décret du 15 juillet 2016, le délai de Krachtens artikel 52 van het decreet van 15 juli 2016 wordt de
déchéance prévu à l'article 13 de la loi du 13 août 2004 en ce qui vervaltermijn waarin is voorzien in artikel 13 van de wet van 13
concerne les autorisations encore valables qui ont été octroyées en augustus 2004 voor de nog geldende vergunningen verleend met
application de la législation fédérale est suspendu tant qu'un recours toepassing van de federale wetgeving geschorst zolang een beroep tot
en annulation de l'autorisation ou d'autres permis, habilitations ou vernietiging van de vergunning of van andere vergunningen,
autorisations requis pour le même projet est en instance auprès du machtigingen of toelatingen benodigd voor hetzelfde project aanhangig
Conseil d'Etat ou du Conseil pour les contestations des autorisations, is bij de Raad van State of bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen,
et tant que le permis d'urbanisme ou le permis d'environnement requis alsook zolang de stedenbouwkundige vergunning of de milieuvergunning
pour le projet n'ont pas été définitivement octroyés. die benodigd is voor het project niet definitief werd verleend.
B.4. L'article 59 du décret du 15 juillet 2016 fixe l'entrée en B.4. Artikel 59 van het decreet van 15 juli 2016 bepaalt de
vigueur du décret à la date de sa publication au Moniteur belge, à inwerkingtreding van het decreet op de datum van bekendmaking in het
Belgisch Staatsblad, zij het met uitzondering van verschillende
l'exception toutefois de plusieurs dispositions. Ainsi, le chapitre 4 bepalingen. Aldus is de inwerkingtreding van hoofdstuk 4 («
(« Permis d'environnement pour activités de commerce de détail ») Omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten ») (artikelen 11 tot
(articles 11 à 13) et le chapitre 6 (« Maintien de la politique 13) en hoofdstuk 6 (« Handhaving van het handelsvestigingsbeleid »)
d'implantation commerciale ») (articles 15 à 27) entrent en vigueur le (artikelen 15 tot 27) bepaald op 1 januari 2018 (artikel 59, 2°). De
1er janvier 2018 (article 59, 2°). Le chapitre 7 (« Dispositions inwerkingtreding van hoofdstuk 7 (« Wijzigingsbepalingen ») (artikelen
modificatives ») (articles 28 à 50) et le chapitre 8 (« Disposition 28 tot 50) en hoofdstuk 8 (« Opheffingsbepaling ») (artikel 51) is
abrogatoire ») (article 51) entrent en vigueur à une date à fixer par bepaald op een door de Vlaamse Regering per artikel vast te stellen
article par le Gouvernement flamand (article 59, 3°). L'article 52, datum (artikel 59, 3°). Het bestreden artikel 52 heeft uitwerking
attaqué, produit ses effets à partir du 1er juillet 2014 (article 59, vanaf 1 juli 2014 (artikel 59, 4°).
4°). Quant à l'intérêt Ten aanzien van het belang
B.5.1. Le Gouvernement flamand conteste l'intérêt des parties B.5.1. De Vlaamse Regering betwist het belang van de verzoekende
requérantes à l'annulation des dispositions attaquées. Leur intérêt ne partijen bij de vernietiging van de bestreden bepalingen. Hun belang
serait qu'indirect et hypothétique. zou slechts onrechtstreeks en hypothetisch zijn.
B.5.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la B.5.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of
qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken
justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de
pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en
attaquée. ongunstig zou kunnen worden geraakt.
B.5.3. Les parties requérantes dans les affaires jointes nos 6603 et B.5.3. De verzoekende partijen in de samengevoegde zaken nrs. 6603 en
6604 sont engagées dans des procédures judiciaires, dans lesquelles 6604 zijn verwikkeld in gerechtelijke procedures, waarin zij aanvoeren
elles font valoir qu'une autorisation d'implantation commerciale a dat een handelsvestigingsvergunning is vervallen overeenkomstig
expiré, conformément à l'article 13 de la loi du 13 août 2004. Les artikel 13 van de wet van 13 augustus 2004. De verzoekende partijen
parties requérantes reprochent aux dispositions attaquées de faire verwijten de bestreden bepalingen dat zij beogen de bedoelde
renaître rétroactivement l'autorisation d'implantation commerciale en handelsvestigingsvergunning met terugwerkende kracht te doen herleven.
question. La partie requérante dans l'affaire n° 6603 indique que les De verzoekende partij in de zaak nr. 6603 voert aan dat de bestreden
dispositions attaquées ont une incidence sur sa politique en matière bepalingen een impact hebben op haar stedenbouwkundig beleid en op
d'urbanisme, d'implantations commerciales et de mobilité, qui tient haar handelsvestigings- en mobiliteitsbeleid, waarin met het verval
compte de la péremption de cette autorisation. La partie requérante van die vergunning rekening was gehouden. De verzoekende partij in de
dans l'affaire n° 6604 fait valoir que la « renaissance » de zaak nr. 6604 voert aan dat het herleven van de bedoelde
l'autorisation d'implantation commerciale visée hypothèque ses chances handelsvestigingsvergunning haar eigen kansen hypothekeert om een
d'obtenir elle-même une autorisation d'implantation commerciale pour handelsvestigingsvergunning voor een ander project gelegen in dezelfde
un autre projet situé dans la même zone urbanistique. stedenbouwkundige zone te verkrijgen.
B.5.4. Les parties requérantes démontrent qu'elles sont susceptibles B.5.4. De verzoekende partijen maken aannemelijk dat zij rechtstreeks
d'être affectées directement et défavorablement par les dispositions en ongunstig kunnen worden geraakt door de bestreden bepalingen.
attaquées. B.6. L'exception est rejetée. B.6. De exceptie wordt verworpen.
Quant au fond Ten gronde
En ce qui concerne le deuxième moyen dans l'affaire n° 6604 Wat het tweede middel in de zaak nr. 6604 betreft
B.7. La partie requérante dans l'affaire n° 6604 prend un deuxième B.7. De verzoekende partij in de zaak nr. 6604 voert in haar tweede
moyen de la violation, par les articles 52 et 59, 4°, du décret du 15 middel een schending aan, door de artikelen 52 en 59, 4°, van het
juillet 2016, des articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec decreet van 15 juli 2016, van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
les principes généraux de la sécurité juridique et de la in samenhang gelezen met de algemene beginselen van rechtszekerheid en
non-rétroactivité. van niet-retroactiviteit.
Selon la partie requérante, les conditions d'application de l'article Volgens de verzoekende partij zijn de toepassingsvoorwaarden van het
52 attaqué du décret du 15 juillet 2016 ne sont pas claires, ce qui bestreden artikel 52 van het decreet van 15 juli 2016 onduidelijk,
serait source d'insécurité juridique. Etant donné que ce moyen hetgeen aanleiding zou geven tot rechtsonzekerheid. Nu dat middel de
concerne la portée des dispositions attaquées et qu'en outre, s'il draagwijdte van de bestreden bepalingen betreft en daarenboven, indien
s'avérait fondé, non seulement il conduirait à l'annulation de het gegrond zou blijken, niet enkel tot de vernietiging van artikel 52
l'article 52, mais il aurait aussi pour conséquence que l'article 59, zou leiden, maar ook tot gevolg zou hebben dat het bestreden artikel
4°, attaqué, du décret du 15 juillet 2016, qui règle l'entrée en 59, 4°, van het decreet van 15 juli 2016, dat de inwerkingtreding
vigueur dudit article 52, serait sans objet, il y a lieu d'examiner ervan regelt, zonder voorwerp zou worden, dient het eerst te worden
d'abord le deuxième moyen. onderzocht.
B.8.1. Selon l'article 52, alinéa 1er, attaqué, du décret du 15 B.8.1. Volgens het bestreden artikel 52, eerste lid, van het decreet
juillet 2016, le délai de déchéance prévu à l'article 13 de la loi du van 15 juli 2016 wordt de vervaltermijn waarin is voorzien in artikel
13 août 2004 pour les autorisations d'implantations commerciales 13 van de wet van 13 augustus 2004 voor de nog geldende vergunningen
encore valables octroyées en application de la législation fédérale die met toepassing van de federale wetgeving werden verleend,
est suspendu « tant qu'un recours en annulation de l'autorisation est geschorst « zolang een beroep tot vernietiging van de vergunning
en instance auprès du Conseil d'Etat et tant qu'un appel en annulation aanhangig is bij de Raad van State en zolang een beroep tot
d'éventuels autres permis, habilitations ou autorisations requis pour vernietiging van eventuele andere vergunningen, machtigingen of
le projet est en instance au Conseil d'Etat ou au [Conseil pour les toelatingen, benodigd voor het project, aanhangig is bij de Raad van
contestations des autorisations] ». State of de Raad voor Vergunningsbetwistingen ».
Dans l'exposé des motifs, cette disposition a été justifiée comme suit In de memorie van toelichting werd die bepaling als volgt verantwoord
: :
« Ce régime de suspension doit supprimer l'actuelle iniquité due au « Deze schorsingsregeling moet de huidige onbillijkheid wegnemen
fait que dans certains cas une autorisation d'implantation commerciale waarbij in sommige gevallen een vergunning betreffende de
ne peut être mise en oeuvre parce que d'autres permis requis ne sont handelsvestiging niet kan uitgevoerd worden omdat andere noodzakelijke
vergunningen niet uitvoerbaar zijn omwille van
pas exécutoires en raison de procédures d'annulation, alors que, vernietigingsprocedures, terwijl anderzijds de vervaltermijn, voorzien
d'autre part, le délai de déchéance, prévu pour inciter le titulaire om de projecthouder aan te zetten tot realisatie van zijn project,
du projet à réaliser son projet, continue à s'écouler. Cette blijft doorlopen. Met deze bepaling wordt aldus de huidige regeling
disposition aligne donc le régime actuel sur le régime du permis afgestemd op de regeling voorzien voor de omgevingsvergunning, in
d'environnement, dans l'attente de l'entrée en vigueur complète du afwachting van de volledige inwerkingtreding van de
permis d'environnement » (Doc. parl., Parlement flamand, 2015-2016, n° omgevingsvergunning » (Parl. St., Vlaams Parlement, 2015-2016, nr.
767/1, p. 85). 767/1, p. 85).
B.8.2. Selon la partie requérante, il n'est pas clairement établi si B.8.2. Volgens de verzoekende partij is het onduidelijk of de
les conditions de suspension du délai de déchéance, qui sont énoncées voorwaarden voor de schorsing van de vervaltermijn die in het
dans l'article 52 attaqué du décret du 15 juillet 2016, sont bestreden artikel 52 van het decreet van 15 juli 2016 worden vermeld,
al dan niet cumulatief zijn. Voorts zou de draagwijdte van de
cumulatives ou non. En outre, la portée des mots « d'éventuels autres bewoordingen « eventuele andere vergunningen, machtigingen of
permis, habilitations ou autorisations requis pour le projet » serait toelatingen, benodigd voor het project » dermate ruim zijn dat
à ce point étendue que les justiciables ne seraient pas rechtzoekenden niet in redelijke mate zouden kunnen voorzien in welke
raisonnablement en mesure de prévoir les circonstances dans lesquelles omstandigheden de termijn al dan niet geschorst is.
le délai est suspendu ou non.
B.8.3. Dans les travaux préparatoires de l'article 52, attaqué, du B.8.3. In de parlementaire voorbereiding van het bestreden artikel 52
décret du 15 juillet 2016, il a été précisé que « le délai de van het decreet van 15 juli 2016 is verduidelijkt dat « de
déchéance prévu à l'article 13 de la loi du 13 août 2004 [...] est vervaltermijn voorzien in artikel 13 van de wet van 13 augustus 2004
suspendu tant qu'un recours en annulation de l'autorisation ou [...] wordt geschorst zolang een beroep tot vernietiging van de
d'éventuels autres permis, habilitations ou autorisations requis pour vergunning, of van eventuele andere vergunningen, machtigingen of
le même projet sont en instance au Conseil d'Etat » (Doc. parl., toelatingen benodigd voor hetzelfde project, aanhangig is bij de Raad
Parlement flamand, 2015-2016, n° 767/1, p. 85). van State » (Parl. St., Vlaams Parlement, 2015-2016, nr. 767/1, p.
Le mot « et » est une conjonction de coordination qui, en fonction du 85). Het woord « en » is een nevenschikkend voegwoord dat, afhankelijk van
contexte, peut avoir une signification aussi bien cumulative de context, zowel een cumulatieve als een alternatieve betekenis kan
qu'alternative. hebben.
Il ressort clairement des travaux préparatoires que les conditions de Uit de parlementaire voorbereiding blijkt duidelijk dat de in de
suspension énoncées dans la disposition attaquée sont des conditions bestreden bepaling vermelde schorsingsvoorwaarden alternatief en niet
alternatives et non des conditions cumulatives. Ceci découle aussi de cumulatief zijn. Dit volgt ook uit de ratio legis van die bepaling,
la ratio legis de cette disposition, telle qu'elle est exprimée dans zoals die tot uiting komt in de in B.8.1 vermelde parlementaire
les travaux préparatoires mentionnés en B.8.1. L'article 52, attaqué, voorbereiding. Het bestreden artikel 52 strekt ertoe te verhinderen
vise à empêcher que le délai de déchéance, qui a lui-même pour but dat de vervaltermijn, die zelf is voorgeschreven teneinde de
d'inciter le titulaire de l'autorisation à réaliser le projet qui fait vergunninghouder aan te zetten tot het verwezenlijken van het vergunde
l'objet de l'autorisation, continue à s'écouler tant que la project, loopt zolang de mogelijkheid om dat project te verwezenlijken
possibilité de réaliser ce projet est précaire parce que le titulaire precair is omdat de vergunninghouder niet over alle benodigde
de l'autorisation ne dispose pas de tous les permis, habilitations ou vergunningen, machtigingen of toelatingen beschikt. Het volstaat dat
autorisations requis. Il suffit que l'autorisation d'implantation de handelsvestigingsvergunning of één van de andere benodigde
commerciale ou un des autres permis, habilitations ou autorisations vergunningen, toelatingen of machtigingen bij de Raad van State of bij
requis soit attaqué devant le Conseil d'Etat ou devant le Conseil pour de Raad voor Vergunningsbetwistingen wordt bestreden opdat er
les contestations des autorisations pour que la possibilité de onzekerheid bestaat over de mogelijkheid om het project te
réaliser le projet soit incertaine et que la suspension du délai de verwezenlijken en de schorsing van de vervaltermijn geboden is.
déchéance s'impose. B.8.4. Eu égard à la ratio legis précitée, l'emploi des mots « B.8.4. In het licht van de voormelde ratio legis is het gebruik van de
d'éventuels autres permis, habilitations ou autorisations requis pour woorden « eventuele andere vergunningen, machtigingen of toelatingen,
le projet » est aussi suffisamment clair. Il s'agit manifestement de benodigd voor het project » eveneens voldoende duidelijk. Het betreft
tous les permis, habilitations ou autorisations qui doivent être klaarblijkelijk alle vergunningen, machtigingen of toelatingen die
délivrés par l'autorité compétente pour que le projet qui fait l'objet door de bevoegde overheid dienen te worden verleend opdat het project
de l'autorisation d'implantation commerciale puisse être réalisé. dat het voorwerp van de handelsvestigingsvergunning uitmaakt, kan
worden verwezenlijkt.
B.9.1. De plus, la partie requérante dans l'affaire n° 6604 fait B.9.1. De verzoekende partij in de zaak nr. 6604 voert voorts aan dat
valoir que la portée de la condition selon laquelle il faut disposer de draagwijdte van de vereiste te beschikken over een « nog geldende
d'une « autorisation encore valable » n'est pas claire, étant donné vergunning » onduidelijk is, nu ter zake een tegenstrijdigheid zou
qu'à cet égard les dispositions attaquées seraient en contradiction bestaan tussen de parlementaire voorbereiding en de bestreden
avec les travaux préparatoires. Elle renvoie sur ce point à la bepalingen. Zij verwijst ter zake naar de verklaring tijdens de
déclaration, faite lors des travaux préparatoires, selon laquelle
l'article 52 s'applique aux « autorisations encore valables au jour de parlementaire voorbereiding dat artikel 52 van toepassing is op een «
nog geldende vergunning op de dag van de publicatie van dit decreet in
la publication du [...] décret au Moniteur belge » (Doc. parl., het Belgisch Staatsblad » (Parl. St., Vlaams Parlement, 2015-2016, nr.
Parlement flamand, 2015-2016, n° 767/1, p. 85). 767/1, p. 85).
B.9.2. En vertu de l'article 59, 4°, du décret du 15 juillet 2016, B.9.2. Krachtens artikel 59, 4°, van het decreet van 15 juli 2016
l'article 52 du même décret produit ses effets à partir du 1er juillet heeft artikel 52 van datzelfde decreet uitwerking vanaf 1 juli 2014.
2014. Il est donc clair que par les mots « autorisations encore Het is bijgevolg duidelijk dat met de woorden « nog geldende
valables », contenus dans cette dernière disposition, il faut entendre vergunningen » in de laatstgenoemde bepaling, de vergunningen worden
les autorisations qui étaient encore valables à cette date. Cette bedoeld die op die datum nog geldig waren. Die lezing werd bovendien
interprétation a en outre été confirmée expressément lors des travaux uitdrukkelijk bevestigd tijdens de parlementaire voorbereiding (Parl.
préparatoires (Doc. parl., Parlement flamand, 2015-2016, n° 767/5, p. St., Vlaams Parlement, 2015-2016, nr. 767/5, p. 22). Uit de
22). Enfin, il ressort de l'exposé du premier moyen dans les affaires uiteenzetting van het eerste middel in de samengevoegde zaken, waarin
jointes, qui dénonce la rétroactivité de l'article 52 du décret du 15 de retroactieve werking van artikel 52 van het decreet van 15 juli
juillet 2016, que les parties requérantes ont interprété en ce sens 2016 wordt bestreden, blijkt tot slot dat de verzoekende partijen de
les dispositions attaquées. bestreden bepalingen in die zin hebben begrepen.
B.10. Puisqu'il n'y a donc pas d'ambiguïté en ce qui concerne la B.10. Vermits er aldus geen onduidelijkheid is over de draagwijdte van
portée des dispositions attaquées, il n'est pas porté atteinte de de bestreden bepalingen, wordt niet op discriminerende wijze afbreuk
manière discriminatoire au principe de la sécurité juridique. gedaan aan het rechtszekerheidsbeginsel.
B.11. Le second moyen dans l'affaire n° 6604 n'est pas fondé. B.11. Het tweede middel in de zaak nr. 6604 is niet gegrond.
En ce qui concerne le premier moyen dans les affaires nos 6603 et 6604 Wat het eerste middel in de zaken nrs. 6603 en 6604 betreft
B.12.1. Les parties requérantes prennent un premier moyen de la B.12.1. De verzoekende partijen voeren in hun eerste middel een
violation, par l'article 59, 4°, du décret du 15 juillet 2016, des schending aan, door artikel 59, 4°, van het decreet van 15 juli 2016,
articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 2 du van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met
Code civil, avec le principe de la sécurité juridique, avec le artikel 2 van het Burgerlijk Wetboek, met het rechtszekerheid- en het
principe de confiance et avec le principe de la non-rétroactivité, en vertrouwensbeginsel en met het beginsel van niet-retroactiviteit,
ce que cette disposition donne un effet rétroactif à l'article 52 du doordat die bepaling terugwerkende kracht verleent aan artikel 52 van
décret du 15 juillet 2016, affecterait donc des situations het decreet van 15 juli 2016 en aldus definitief verworven situaties
définitivement acquises et influencerait des litiges judiciaires zou aantasten en hangende rechtsgedingen zou beïnvloeden, zonder dat
pendants, sans qu'existe une justification adéquate à cet égard. daarvoor een afdoende verantwoording zou bestaan.
B.12.2. La Cour n'est pas compétente pour contrôler la disposition B.12.2. Het Hof is niet bevoegd om de bestreden bepaling te toetsen
attaquée au regard de normes législatives qui ne sont pas des règles aan wetskrachtige normen die geen bevoegdheidverdelende regels zijn.
répartitrices de compétence. Elle prend cependant en compte le Het houdt echter rekening met het algemeen beginsel van de
principe général de la non-rétroactivité des lois, tel qu'il est niet-retroactiviteit van de wetten, zoals het met name is uitgedrukt
notamment exprimé par l'article 2 du Code civil. in artikel 2 van het Burgerlijk Wetboek.
B.13.1. La non-rétroactivité des lois est une garantie ayant pour but de prévenir l'insécurité juridique. Cette garantie exige que le contenu du droit soit prévisible et accessible, de sorte que le justiciable puisse prévoir, dans une mesure raisonnable, les conséquences d'un acte déterminé au moment où cet acte est accompli. La rétroactivité ne se justifie que si elle est indispensable à la réalisation d'un objectif d'intérêt général. S'il s'avère que la rétroactivité a en outre pour but ou pour conséquence d'influencer l'issue de procédures juridictionnelles dans un sens déterminé ou d'empêcher les juridictions de se prononcer sur une question de droit dont elles ont été saisies, la nature du principe en cause exige que des circonstances exceptionnelles ou des motifs impérieux d'intérêt général justifient l'intervention du législateur, laquelle porte atteinte, au préjudice d'une catégorie de citoyens, aux garanties juridictionnelles offertes à tous. B.13.1. De niet-retroactiviteit van de wetten is een waarborg die tot doel heeft rechtsonzekerheid te voorkomen. Die waarborg vereist dat de inhoud van het recht voorzienbaar en toegankelijk is, zodat de rechtzoekende de gevolgen van een bepaalde handeling in redelijke mate kan voorzien op het ogenblik dat die handeling wordt gesteld. De terugwerkende kracht is enkel verantwoord indien die absoluut noodzakelijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang. Indien blijkt dat de terugwerkende kracht bovendien tot doel of tot gevolg heeft dat de afloop van gerechtelijke procedures in een welbepaalde zin wordt beïnvloed of dat rechtscolleges verhinderd worden zich uit te spreken over een aanhangig gemaakte rechtsvraag, vergt de aard van het in het geding zijnde beginsel dat uitzonderlijke omstandigheden of dwingende motieven van algemeen belang een verantwoording bieden voor het optreden van de wetgever, dat ten nadele van een categorie van burgers inbreuk maakt op de jurisdictionele waarborgen die aan allen worden geboden.
B.13.2. Etant donné que l'article 59, 4°, attaqué, du décret du 15 B.13.2. Doordat het bestreden artikel 59, 4°, van het decreet van 15
juillet 2016 fixe rétroactivement la date d'entrée en vigueur de juli 2016 de inwerkingtreding van artikel 52 met terugwerkende kracht
l'article 52 du même décret, l'issue des procédures juridictionnelles bepaalt, kan de afloop van hangende gerechtelijke procedures worden
pendantes peut changer, dès lors que les juridictions devront gewijzigd, nu de rechtscolleges op grond van die bepalingen zullen
constater, sur la base de ces dispositions, qu'une autorisation qui moeten vaststellen dat een vergunning die op grond van artikel 13 van
avait expiré en vertu de l'article 13 de la loi du 13 août 2004 est à de wet van 13 augustus 2004 vervallen was, opnieuw geldig wordt.
nouveau valable. Partant, la Cour doit examiner si la rétroactivité Bijgevolg moet het Hof nagaan of de terugwerkende kracht absoluut
est absolument nécessaire pour la réalisation d'un objectif d'intérêt noodzakelijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van
général et si elle est justifiée par des circonstances exceptionnelles algemeen belang en verantwoord is door uitzonderlijke omstandigheden
ou des motifs impérieux d'intérêt général. of dwingende motieven van algemeen belang.
B.14.1. La rétroactivité de l'article 52 attaqué a été justifiée comme B.14.1. De retroactieve inwerkingtreding van het bestreden artikel 52
suit dans l'exposé des motifs : « Pour des raisons d'égalité et d'équité, il est nécessaire werd in de memorie van toelichting als volgt verantwoord :
d'appliquer le régime de suspension - censé supprimer, au moyen de « Om redenen van gelijkheid en billijkheid is het noodzakelijk de
l'article 52 en projet (à combiner avec l'article 53), l'iniquité du schorsingsregeling die, middels het ontworpen artikel 52 (dat samen
régime de déchéance, tel qu'il est prévu par l'article 13 de la loi du met artikel 53 moet worden gelezen), de onbillijkheid van de
13 août 2004 - aux autorisations d'implantations commerciales qui vervalregeling zoals voorzien in artikel 13 van de wet van 13 augustus
étaient encore exécutoires au moment du transfert vers les régions de 2004 moet wegnemen, toe te passen op de vergunningen handelsvestiging
la compétence relative aux implantations commerciales, c'est-à-dire au die op het ogenblik van de bevoegdheidsoverdracht inzake de
1er juillet 2014. Ce transfert de compétence est aussi l'occasion handelsvestiging naar de gewesten, zijnde 1 juli 2014, nog uitvoerbaar
d'offrir la sécurité juridique nécessaire aux entrepreneurs qui waren. Van deze bevoegdheidsoverdracht wordt gebruikgemaakt om de
disposaient d'une autorisation d'implantation commerciale au 1er ondernemers die op 1 juli 2014 beschikten over een vergunning
juillet 2014. Puisque la compétence relative aux implantations handelsvestiging, de nodige rechtszekerheid te verlenen. Vermits de
commerciales était du ressort de l'autorité fédérale avant le 1er bevoegdheid inzake de handelsvestiging vóór 1 juli 2014 bij de
juillet 2014, l'entrée en vigueur de la disposition finale instaurée federale overheid lag, kan de inwerkingtreding van de slotbepaling die
au moyen du présent décret ne peut être antérieure à la date du 1er middels onderhavig decreet wordt ingevoerd zich niet situeren vóór de
juillet 2014. La date du 1er juillet 2014 est donc indissociablement datum van 1 juli 2014. De datum van 1 juli 2014 is aldus inherent
liée aux règles répartitrices de compétence. La rétroactivité de verbonden aan de bevoegdheidsrechtelijke verdeling. De retroactieve
l'article 52 en projet est dès lors indispensable pour conserver l'égalité entre tous les titulaires d'une autorisation d'implantation commerciale qui était exécutoire au 1er juillet 2014, pour supprimer au maximum l'iniquité et pour créer la sécurité juridique. Il convient de souligner que le Conseil d'Etat a déjà jugé, dans ses arrêts, qu'aussi longtemps que subsiste l'incertitude quant à la validité de l'autorisation et, partant, des obligations qui en sont le corollaire, le délai imparti pour mettre en oeuvre l'autorisation est interrompu à l'égard de celui qui s'abstient d'en faire usage : [...]. La disposition proposée consacre donc la jurisprudence du Conseil werking van het ontworpen artikel 52 is derhalve onontbeerlijk om de gelijkheid te bewaren tussen alle houders van een op 1 juli 2014 uitvoerbare vergunning handelsvestiging en om maximaal de onbillijkheid weg te nemen en rechtszekerheid te creëren. Het is passend erop te wijzen dat de Raad van State reeds in arresten het standpunt heeft ingenomen dat zolang er onzekerheid is over de geldigheid van een machtiging en van de ermee samenhangende verplichtingen, de toegekende termijn om de machtiging aan te wenden wordt gestuit ten aanzien van degene die nalaat er gebruik van te maken : [...] De voorgestelde bepaling zorgt aldus voor een rechtszekere verankering
d'Etat » (Doc. parl., Parlement flamand, 2015-2016, n° 767/1, pp. van deze stelling van de Raad van State » (Parl. St., Vlaams
89-90). Parlement, 2015-2016, nr. 767/1, pp. 89-90).
B.14.2. Il apparaît dès lors que le législateur décrétal a considéré B.14.2. Aldus blijkt dat de decreetgever de terugwerkende kracht van
la rétroactivité de l'article 52 du décret du 15 juillet 2016 comme artikel 52 van het decreet van 15 juli 2016 « onontbeerlijk [achtte]
étant « indispensable pour conserver l'égalité entre tous les
titulaires d'une autorisation d'implantation commerciale qui était om de gelijkheid te bewaren tussen alle houders van een op 1 juli 2014
exécutoire au 1er juillet 2014, pour supprimer au maximum l'iniquité uitvoerbare vergunning handelsvestiging en om maximaal de
et pour créer la sécurité juridique ». onbillijkheid weg te nemen en rechtszekerheid te creëren ».
B.14.3. L'iniquité et la sécurité juridique nécessaire auxquelles le B.14.3. De onbillijkheid en de nood aan rechtszekerheid waarnaar de
législateur décrétal fait référence concernent la situation qui, selon decreetgever verwijst, betreft de situatie die volgens hem voortvloeit
lui, découle de l'article 13 de la loi du 13 août 2004 et dans uit artikel 13 van de wet van 13 augustus 2004, « waarbij in sommige
laquelle « une autorisation d'implantation commerciale ne peut parfois gevallen een vergunning betreffende de handelsvestiging niet kan
être mise en oeuvre parce que d'autres permis requis ne sont pas uitgevoerd worden omdat andere noodzakelijke vergunningen niet
exécutoires en raison de procédures d'annulation, alors que, d'autre uitvoerbaar zijn omwille van vernietigingsprocedures, terwijl
part, le délai de déchéance, prévu pour inciter le titulaire du projet anderzijds de vervaltermijn, voorzien om de projecthouder aan te
à réaliser son projet, continue à s'écouler » (Doc. parl., Parlement zetten tot realisatie van zijn project, blijft doorlopen » (Parl. St.,
flamand, 2015-2016, n° 767/1, p. 85). Vlaams Parlement, 2015-2016, nr. 767/1, p. 85).
B.15.1. Il relève du pouvoir d'appréciation du législateur décrétal de B.15.1. Het behoort tot de beoordelingsvrijheid van de decreetgever te
beslissen op welke wijze hij gebruik maakt van de aan de gewesten
décider des modalités selon lesquelles il fait usage des compétences overgedragen bevoegdheden en hij vermag daarbij te voorzien in een
transférées aux régions et il peut prévoir un autre régime que celui andere regeling dan diegene die van kracht was onder de voordien
en vigueur sous l'empire de la législation fédérale antérieure. La geldende federale wetgeving. Het wegwerken van de onbillijkheid
suppression de l'iniquité née, selon le législateur décrétal, de l'ancienne législation fédérale relative à la péremption des autorisations d'implantations commerciales est certes un objectif qui peut amener le législateur décrétal à modifier ce régime, mais elle n'est pas suffisante pour justifier la rétroactivité de la disposition attaquée. B.15.2. Le même raisonnement vaut en ce qui concerne l'objectif consistant à ancrer dans un texte législatif la jurisprudence du Conseil d'Etat citée par le législateur décrétal. Cette jurisprudence concernait en outre exclusivement les litiges mettant en cause l'autorisation même d'implantation commerciale et avait une portée plus limitée que l'article 52 attaqué. De surcroît, cette jurisprudence ne pouvait être considérée comme constante et prévisible au point de susciter chez les justiciables des attentes légitimes quant à la validité de l'autorisation qui avait été délivrée en vertu waartoe de vroegere federale regeling inzake het verval van de handelsvestigingsvergunning volgens de decreetgever aanleiding geeft, is weliswaar een doelstelling die hem ertoe kan brengen die regeling te wijzigen, maar zij volstaat op zich niet om retroactieve werking aan de bestreden bepaling te verlenen. B.15.2. Hetzelfde geldt ten aanzien van de doelstelling om de door de decreetgever aangehaalde rechtspraak van de Raad van State wettelijk te verankeren. Die rechtspraak had bovendien uitsluitend betrekking op geschillen waarbij de handelsvestigingsvergunning zelf werd betwist en had een beperktere draagwijdte dan het bestreden artikel 52. Voorts kon die rechtspraak niet als zodanig vaststaand en voorspelbaar worden beschouwd dat de rechtsonderhorigen daarop gewettigde verwachtingen konden gronden met betrekking tot de geldigheid van de vergunning die
de la législation fédérale, laquelle ne prévoyait pas de suspension du op basis van de federale wetgeving was verleend en die niet in een
délai de déchéance. schorsing van de vervaltermijn voorzag.
B.16.1. La rétroactivité de l'article 52 attaqué a été également justifiée par la nécessité de traiter de manière égale tous les titulaires d'une autorisation qui était encore valable au 1er juillet 2014. Pour justifier le choix de cette date, il est renvoyé au fait que c'est depuis celle-ci que les régions sont compétentes en matière d'implantations commerciales, y compris en matière d'autorisations d'implantations commerciales. B.16.2. Le fait que la Région flamande soit compétente pour régler les implantations commerciales depuis le 1er juillet 2014 limite sa compétence dans le temps mais ne saurait justifier la rétroactivité du nouveau régime jusqu'à cette date. En effet, tant que le législateur décrétal n'avait pas fait usage de sa compétence, la législation fédérale antérieure est restée d'application. Le législateur décrétal ne peut modifier rétroactivement l'ordre juridique sans qu'il soit satisfait aux conditions mentionnées en B.13.1. B.16.3. Les personnes qui disposaient d'une autorisation B.16.1. De terugwerkende kracht van het bestreden artikel 52 wordt eveneens verantwoord door de noodzaak om alle houders van een op 1 juli 2014 nog geldige vergunning voor handelsvestigingen, gelijk te behandelen. Voor de keuze van die datum wordt verwezen naar het feit dat de gewesten sedert die datum bevoegd zijn inzake de handelsvestigingen, met inbegrip van de vergunningen daartoe. B.16.2. Het feit dat het Vlaamse Gewest sedert 1 juli 2014 bevoegd is om de handelsvestigingen te regelen, begrenst zijn bevoegdheid in de tijd maar biedt geen verantwoording om de nieuwe regeling tot die datum te laten terugwerken. Zolang de decreetgever van zijn bevoegdheid geen gebruik heeft gemaakt, is immers de voorheen geldende federale wetgeving van toepassing gebleven. De decreetgever vermag niet de rechtsorde retroactief te wijzigen, zonder dat voldaan is aan de in B.13.1 vermelde voorwaarden. B.16.3. De personen die op 1 juli 2014 over een geldige
d'implantation commerciale valable au 1er juillet 2014 se trouvaient handelsvestigingsvergunning beschikten, bevonden zich op het ogenblik
au moment de la publication des dispositions attaquées dans des van de bekendmaking van de bestreden bepalingen in wezenlijk
situations essentiellement différentes selon qu'à ce moment cette verschillende situaties naargelang die vergunning op dat ogenblik al
autorisation avait expiré ou non en vertu de l'ancienne législation dan niet vervallen was op grond van de vroegere federale wetgeving.
fédérale. B.17.1. Sans la rétroactivité qui lui est conférée par l'article 59, B.17.1. Zonder de terugwerkende kracht die door artikel 59, 4°, van
4°, du décret du 15 juillet 2016, l'article 52 dudit décret serait entré en vigueur à la date de la publication du décret au Moniteur belge, conformément à l'article 59. Si l'article 52 était entré en vigueur immédiatement, il n'aurait été applicable qu'aux titulaires d'une autorisation encore valable à cette date. En donnant un effet rétroactif à cette disposition, l'article 59, 4°, du décret vise dès lors à faire bénéficier de celle-ci les personnes qui disposaient d'une autorisation valable au 1er juillet 2014, mais dont l'autorisation avait expiré à la date de la publication du décret attaqué au Moniteur belge, conformément à la législation fédérale het decreet van 15 juli 2016 wordt verleend aan artikel 52, zou de laatstvermelde bepaling overeenkomstig artikel 59 in werking zijn getreden op de datum van de bekendmaking van het decreet in het Belgisch Staatsblad. Aldus zou artikel 52, door de onmiddellijke inwerkingtreding ervan, enkel van toepassing zijn op de houders van een handelsvestigingsvergunning die op die datum nog geldig was. Door aan die bepaling terugwerkende kracht te verlenen, beoogt artikel 59, 4°, van het decreet derhalve ten goede te komen aan de personen die op 1 juli 2014 over een geldige vergunning beschikten, doch wier vergunning op de datum van de bekendmaking van het bestreden decreet in het Belgisch Staatsblad op grond van de vroegere federale regeling
antérieure. La rétroactivité de l'article 52, attaqué, peut en effet reeds was vervallen. De terugwerkende kracht van het bestreden artikel
avoir pour conséquence que ces autorisations d'implantations 52 kan immers tot gevolg hebben dat die vervallen
commerciales périmées redeviennent valables de plein droit. Ce régime handelsvestigingsvergunningen van rechtswege opnieuw geldig worden.
protège donc principalement des intérêts privés. Aldus beschermt die regeling voornamelijk private belangen.
Les personnes dont l'autorisation d'implantation commerciale avait De personen van wie de handelsvestigingsvergunning was vervallen op
expiré conformément à l'ancienne législation fédérale avant l'adoption grond van de vroegere federale wetgeving vóór de totstandkoming van
du décret du 15 juillet 2016 ne pouvaient pas s'attendre légitimement à ce que cette autorisation « renaisse » du fait d'une intervention rétroactive du législateur décrétal. B.17.2. Une telle rétroactivité a pour conséquence d'influencer des situations définitivement acquises et peut porter atteinte à la confiance légitime et à la situation juridique de personnes autres que les anciens titulaires d'autorisations. Il se peut en effet que, suite à la péremption d'une autorisation d'implantation commerciale, des personnes autres que le titulaire de l'autorisation initiale aient obtenu une autorisation d'implantation commerciale pour la même zone territoriale et aient déjà fait des investissements en vue de réaliser leur projet. De plus, il est possible que l'autorité qui délivre les autorisations ait revu sa politique pour le lieu concerné en tenant compte de la péremption d'une autorisation et ait aligné ses actes sur cette révision. Enfin, il est également possible que d'autres tiers se soient fondés sur cette situation pour poser certains actes juridiques. B.17.3. Dès lors que la « renaissance » de plein droit d'autorisations périmées peut donc conduire à l'existence simultanée de décisions d'autorisation ou de décisions de l'autorité inconciliables ou peut porter atteinte à la confiance légitime des citoyens, les dispositions attaquées compromettent la sécurité juridique pour les tiers qui ont agi en fonction de la péremption des autorisations d'implantation commerciale délivrées. het decreet van 15 juli 2016 konden geen gewettigde verwachting hebben dat die vergunning alsnog zou herleven door een optreden van de decreetgever met terugwerkende kracht. B.17.2. Een dergelijke terugwerkende kracht heeft tot gevolg dat wordt ingegrepen in definitief voltrokken situaties en kan afbreuk doen aan het gewettigd vertrouwen en aan de rechtssituatie van andere personen dan de gewezen vergunninghouders. Het is immers mogelijk dat ingevolge het verval van een handelsvestigingsvergunning andere personen dan de oorspronkelijke vergunninghouder een handelsvestigingsvergunning hebben verkregen voor hetzelfde ruimtelijk gebied en reeds investeringen hebben gedaan om hun project te realiseren. Voorts is het mogelijk dat de vergunningverlenende overheid, rekening houdend met het verval van een vergunning, haar beleid voor de betrokken locatie heeft herzien en haar handelen daarop heeft afgestemd. Ten slotte is het ook mogelijk dat andere derden zich op die situatie hebben gebaseerd om bepaalde rechtshandelingen te stellen. B.17.3. In zoverre het van rechtswege opnieuw geldig worden van vervallen vergunningen aldus aanleiding kan geven tot het gelijktijdig bestaan van met elkaar onverzoenbare vergunnings- en beleidsbeslissingen of afbreuk kan doen aan het gewettigd vertrouwen van de burgers, brengen de bestreden bepalingen de rechtszekerheid in het gedrang voor derden die zich in hun handelen hebben laten leiden door het verval van de toegekende handelsvestigingsvergunningen.
L'article 59, 4°, attaqué, du décret du 15 juillet 2016 ne crée donc Het bestreden artikel 59, 4°, van het decreet van 15 juli 2016 brengt
pas un juste équilibre entre, d'une part, les intérêts privés des derhalve geen billijk evenwicht tot stand tussen, enerzijds, de
anciens titulaires d'autorisations et, d'autre part, ceux des pouvoirs private belangen van de gewezen vergunninghouders en, anderzijds, die
publics et autres tiers qui ont agi en fonction de la péremption des van de overheden en andere derden die hun handelen op het verval van
autorisations visées. de bedoelde vergunningen hadden afgestemd.
B.17.4. Le fait de remédier rétroactivement à la situation des B.17.4. Het verhelpen, met terugwerkende kracht, van de situatie van
personnes qui disposaient encore d'une autorisation d'implantation de personen die op 1 juli 2014 nog een geldige
commerciale valable au 1er juillet 2014 ne saurait être considéré handelsvestigingsvergunning hadden, kan niet als noodzakelijk worden
comme nécessaire à la réalisation d'un objectif d'intérêt général et beschouwd voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen
n'est pas justifié par des circonstances exceptionnelles ou des motifs belang en is niet gerechtvaardigd door uitzonderlijke omstandigheden
impérieux d'intérêt général. of dwingende motieven van algemeen belang.
B.18. Le premier moyen dans l'affaire n° 6603 et le premier moyen dans B.18. Het eerste middel in de zaak nr. 6603 en het eerste middel in de
l'affaire n° 6604 sont fondés. L'article 59, 4°, du décret du 15 zaak nr. 6604 zijn gegrond. Artikel 59, 4°, van het decreet van 15
juillet 2016 doit dès lors être annulé. juli 2016 dient bijgevolg te worden vernietigd.
B.19. Les deuxième et troisième moyens dans l'affaire n° 6603 ne B.19. Vermits het tweede en het derde middel in de zaak nr. 6603 niet
pouvant aboutir à une annulation plus ample, il n'y a pas lieu de les tot een ruimere vernietiging kunnen leiden, dienen zij niet te worden
examiner. onderzocht.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
annule l'article 59, 4°, du décret de la Région flamande du 15 juillet vernietigt artikel 59, 4°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van
2016 relatif à la politique d'implantation commerciale intégrale. 15 juli 2016 betreffende het integraal handelsvestigingsbeleid.
Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits,
allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
1989 sur la Cour constitutionnelle, le 26 avril 2018. het Grondwettelijk Hof, op 26 april 2018.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
E. De Groot E. De Groot
^