← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 140/2017 du 30 novembre 2017 Numéro du rôle : 6600 En cause
: la question préjudicielle concernant l'article 11, § 5, de la loi du 19 décembre 2003 relative
au mandat d'arrêt européen, posée par la chambre des mises La
Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...)"
Extrait de l'arrêt n° 140/2017 du 30 novembre 2017 Numéro du rôle : 6600 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 11, § 5, de la loi du 19 décembre 2003 relative au mandat d'arrêt européen, posée par la chambre des mises La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...) | Uittreksel uit arrest nr. 140/2017 van 30 november 2017 Rolnummer 6600 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 11, § 5, van de wet van 19 december 2003 betreffende het Europees aanhoudingsbevel, gesteld door de kamer van inbeschuldi Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 140/2017 du 30 novembre 2017 | Uittreksel uit arrest nr. 140/2017 van 30 november 2017 |
Numéro du rôle : 6600 | Rolnummer 6600 |
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 11, § 5, de | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 11, § 5, van de wet van |
la loi du 19 décembre 2003 relative au mandat d'arrêt européen, posée | 19 december 2003 betreffende het Europees aanhoudingsbevel, gesteld |
par la chambre des mises en accusation de la Cour d'appel de | door de kamer van inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te |
Bruxelles. | Brussel. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de |
Lavrysen, A. Alen, T. Merckx-Van Goey, F. Daoût et T. Giet, assistée | rechters L. Lavrysen, A. Alen, T. Merckx-Van Goey, F. Daoût en T. |
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels, | Giet, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par arrêt du 12 janvier 2017 en cause du ministère public contre J.B., | Bij arrest van 12 januari 2017 in zake het openbaar ministerie tegen |
dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 18 janvier | J.B., waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 18 |
2017, la chambre des mises en accusation de la Cour d'appel de | januari 2017, heeft de kamer van inbeschuldigingstelling van het Hof |
Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : | van Beroep te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 11, § 5, de la loi du 19 décembre 2003 relative au mandat | « Schendt artikel 11, § 5, van de wet van 19 december 2003 betreffende |
d'arrêt européen, étant inspiré par l'article 35, § 4, de la loi du 20 | het Europees aanhoudingsbevel, dat geïnspireerd is op artikel 35, § 4, |
juillet 1990 relative à la détention préventive, viole-t-il les | van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, de |
articles 10 et 11 de la Constitution, dans la mesure où cet article ne | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre dat artikel niet |
prévoit pas la possibilité de recours contre la décision (de la | voorziet in de mogelijkheid van beroep tegen de beslissing (van het |
juridiction d'instruction) relative à l'attribution de la caution à | onderzoeksgerecht) met betrekking tot de toewijzing van de borgsom aan |
l'Etat, alors que les décisions prises en application des articles 35 | de Staat, terwijl tegen de beslissingen genomen ter uitvoering van de |
et 36 de ladite loi du 20 juillet 1990 sont, en vertu de l'article 37 | artikelen 35 en 36 van de genoemde wet van 20 juli 1990, krachtens |
de cette loi, susceptibles des mêmes recours que les décisions prises | artikel 37 van die wet, dezelfde rechtsmiddelen openstaan als tegen de |
en matière de détention préventive ? ». | beslissingen die inzake voorlopige hechtenis worden genomen ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. La Cour est interrogée sur l'article 11, § 5, de la loi du 19 | B.1. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over artikel 11, § 5, van de |
décembre 2003 relative au mandat d'arrêt européen qui dispose : | wet van 19 december 2003 betreffende het Europees aanhoudingsbevel, dat bepaalt : |
« [...] | « [...] |
De borgsom wordt aan de Staat toegewezen zodra de betrokken persoon | |
Le cautionnement est attribué à l'Etat dès que la personne concernée, | zonder gegronde reden van verschoning het Belgische grondgebied heeft |
sans motif légitime d'excuse, a quitté le territoire belge sans en | verlaten zonder de Belgische rechterlijke autoriteiten in te lichten |
informer les autorités judiciaires belges ou s'est soustrait à | of zich heeft onttrokken aan de tenuitvoerlegging van het Europees |
l'exécution du mandat d'arrêt européen ». | aanhoudingsbevel ». |
B.2. Le juge a quo demande à la Cour si la disposition en cause viole | B.2. De verwijzende rechter vraagt aan het Hof of de in het geding |
les articles 10 et 11 de la Constitution, dans la mesure où, | zijnde bepaling de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, in |
contrairement à l'article 37 de la loi du 20 juillet 1990 relative à | zoverre zij, in tegenstelling tot artikel 37 van de wet van 20 juli |
la détention préventive, elle ne prévoit pas la possibilité de recours | 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, niet voorziet in de |
contre la décision relative à l'attribution du cautionnement à l'Etat | mogelijkheid van beroep tegen de beslissing met betrekking tot de |
dans le cadre de l'exécution d'un mandat d'arrêt européen. | toewijzing van de borgsom aan de Staat in het kader van de |
B.3. L'article 35, § 4, de la loi précitée du 20 juillet 1990 dispose : « Le juge peut également exiger le paiement préalable et intégral d'un cautionnement, dont il fixe le montant. Il peut motiver sa décision notamment sur la base de sérieux soupçons que des fonds ou des valeurs tirés de l'infraction ont été placés à l'étranger ou dissimulés. Le cautionnement est versé à la Caisse des dépôts et consignations, et le ministère public, au vu du récépissé, fait exécuter l'ordonnance ou l'arrêt de mise en liberté. Nonobstant le délai fixé à l'article 35, § 1er, et sans préjudice de | tenuitvoerlegging van een Europees aanhoudingsbevel. B.3. Artikel 35, § 4, van de voormelde wet van 20 juli 1990 bepaalt : « De rechter kan ook de voorafgaande en volledige betaling van een borgsom vorderen, waarvan hij het bedrag bepaalt. Hij kan zijn beslissing met name gronden op ernstige vermoedens dat gelden of waarden afkomstig van het misdrijf in het buitenland zijn geplaatst ofwel verborgen gehouden. De borgsom wordt in de Deposito- en Consignatiekas gestort en het openbaar ministerie doet, op vertoon van het ontvangstbewijs, de beschikking of het arrest van invrijheidstelling ten uitvoer leggen. Niettegenstaande de termijn bepaald in artikel 35, § 1, en |
l'application de l'article 36, le cautionnement est restitué si | onverminderd de toepassing van artikel 36, wordt de borgsom |
l'inculpé s'est présenté à tous les actes de la procédure et pour | teruggegeven indien de verdachte bij alle proceshandelingen, alsook |
l'exécution du jugement. Si la condamnation est conditionnelle, il suffit que l'inculpé se soit présenté à tous les actes de la procédure. Le cautionnement est attribué à l'Etat dès que l'inculpé, sans motif légitime d'excuse, est resté en défaut de se présenter à un acte quelconque de la procédure ou pour l'exécution du jugement. Néanmoins, en cas de renvoi des poursuites, d'acquittement, d'absolution, de condamnation conditionnelle ou de prescription de l'action publique, le jugement ou l'arrêt en ordonne la restitution, sauf prélèvement des frais extraordinaires auxquels le défaut de se présenter aura pu donner lieu. Le défaut, par l'inculpé, de s'être présenté à un acte de la procédure | ter tenuitvoerlegging van het vonnis, verschenen is. Wanneer de veroordeling voorwaardelijk is, is het voldoende dat de verdachte bij alle proceshandelingen verschenen is. De borgsom wordt toegewezen aan de Staat, zodra gebleken is dat de verdachte zonder wettige reden van verschoning niet verschenen is bij enige proceshandeling of ter tenuitvoerlegging van het vonnis. In geval echter van buitenvervolgingstelling, vrijspraak, ontslag van rechtsvervolging, voorwaardelijke veroordeling of verjaring van de strafvordering, beveelt het vonnis of het arrest de teruggave, onder voorbehoud van de buitengewone kosten waartoe de niet-verschijning aanleiding mocht hebben gegeven. De niet-verschijning van de verdachte bij een proceshandeling wordt |
est constaté par le jugement ou l'arrêt de condamnation, lequel | vastgesteld door het vonnis of het arrest van veroordeling, waarbij |
déclare, en même temps, que le cautionnement est acquis à l'Etat. | eveneens verklaard wordt dat de borgsom aan de Staat vervalt. |
Le défaut, par le condamné, de se présenter pour l'exécution du | De niet-verschijning van de veroordeelde ter tenuitvoerlegging van het |
jugement est constaté, sur les réquisitions du ministère public, par | vonnis wordt, op vordering van het openbaar ministerie, vastgesteld |
le tribunal qui a prononcé la condamnation. Le jugement déclare, en | door de rechtbank die de veroordeling heeft uitgesproken. Het vonnis |
même temps, que le cautionnement est acquis à l'Etat ». | verklaart tevens dat de borgsom aan de Staat vervalt ». |
L'article 37 de la même loi dispose : | Artikel 37 van dezelfde wet bepaalt : |
« Les décisions prises en application des articles 35 et 36 sont | « De beslissingen genomen ter uitvoering van de artikelen 35 en 36 |
worden aan de partijen betekend met inachtneming van de vormen bepaald | |
signifiées aux parties dans les formes prévues en matière de détention | voor de voorlopige hechtenis. Tegen deze beslissingen staan dezelfde |
préventive et sont susceptibles des mêmes recours que les décisions | rechtsmiddelen open als tegen de beslissingen die inzake voorlopige |
prises en cette matière. | hechtenis worden genomen. |
[...] ». | [...] ». |
B.4. Contrairement à l'article 37 de la loi précitée du 20 juillet | B.4. In tegenstelling tot artikel 37 van de voormelde wet van 20 juli |
1990, wordt bij het in het geding zijnde artikel 11, § 5, van de wet | |
1990, l'article 11, § 5, de la loi du 19 décembre 2003 en cause | van 19 december 2003 niet uitdrukkelijk een beroep georganiseerd voor |
n'organise pas expressément de recours dans le chef de l'inculpé ou du | de verdachte of de beklaagde tegen wie een Europees aanhoudingsbevel |
prévenu à l'encontre duquel un mandat d'arrêt européen a été décerné | |
et auquel on oppose un refus de restituer le cautionnement. | is uitgevaardigd en aan wie men weigert de borgsom terug te geven. |
Toutefois, les travaux préparatoires de la loi du 19 décembre 2003 sur | In de parlementaire voorbereiding van de wet van 19 december 2003 op |
le mandat d'arrêt indiquent que : | het aanhoudingsbevel wordt echter vermeld : |
« En effet, conformément à l'esprit de la reconnaissance mutuelle, les | « In de geest van de wederzijdse erkenning blijven de procedurele |
aspects procéduraux de l'exécution du mandat d'arrêt européen restent | aspecten van het Europees aanhoudingsbevel immers onderworpen aan het |
soumis au droit interne des Etats membres. A cet égard, il importait | nationale recht van de lidstaten. In dit verband moesten zowel de |
d'assurer à la fois l'efficacité du déroulement de la justice et la | doeltreffendheid van de rechtsbedeling als de naleving van de |
garantie du respect des droits fondamentaux de la personne faisant | grondrechten van de persoon tegen wie het aanhoudingsbevel is |
l'objet du mandat d'arrêt européen. Dans cette optique, le | uitgevaardigd, worden gewaarborgd. Daarom heeft de regering ervoor |
gouvernement a choisi de reprendre le plus largement possible la | gekozen de procedure die thans in het Belgische recht met betrekking |
procédure actuellement [en] vigueur en droit belge en matière de | tot de voorlopige hechtenis van kracht is, zoveel mogelijk over te |
détention préventive » (Doc. parl., Chambre, exposé des motifs, | nemen » (Parl. St., Kamer, memorie van toelichting, 2003-2004, DOC |
2003-2004, DOC 51-279/001, p. 8). | 51-279/001, p. 8). |
Diezelfde bedoeling werd in herinnering gebracht met betrekking tot | |
Cette même intention est rappelée à propos de la section 2 du projet | afdeling 2 van het wetsontwerp met betrekking tot de procedure van |
de loi relative à la procédure d'exécution, qui mentionne que « le | tenuitvoerlegging, waarin wordt vermeld dat « de regering [...] ervoor |
gouvernement a choisi de faire en sorte que la procédure d'exécution | gekozen [heeft] om de procedure van tenuitvoerlegging van het bevel |
de celui-ci corresponde le plus largement possible à la procédure en | maximaal in overeenstemming te brengen met de procedure die in het |
vigueur en droit belge en matière de détention préventive » (ibid., p. | Belgische recht inzake de voorlopige hechtenis van kracht is » (ibid., |
18), le commentaire de l'article 11 en cause renvoyant expressément à | p. 18), waarbij in de bespreking van het in het geding zijnde artikel |
la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention préventive : | 11 uitdrukkelijk wordt verwezen naar de wet van 20 juli 1990 op de |
« Les derniers alinéas du paragraphe 4 de l'article 11 disposent des | voorlopige hechtenis : « De laatste leden van paragraaf 4 van artikel 11 betreffen de |
conséquences du non-respect des conditions imposées à la mise en | gevolgen van niet-naleving van de voorwaarden voor de |
liberté, ainsi que des possibilités d'adapter ou de supprimer toutes | invrijheidstelling, evenals de mogelijkheden om die voorwaarden aan te |
ou certaines de ces conditions en fonction de l'évolution de la | passen of te schrappen naargelang het verloop van de situatie. Die |
situation. Ils s'inspirent des articles 36, paragraphe 1er, et 38, | bepalingen zijn gegrond op de artikelen 36, § 1, en 38, § 2, van de |
paragraphe 2 de la loi du 20 juillet 1990 sur la détention préventive. | wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis. |
Comme il est prévu à l'article 35, paragraphe 4, de la loi de 1990, la | Zoals bepaald in artikel 35, § 4, van de wet van 1990 kan de |
mise en liberté peut être subordonnée au paiement préalable et | invrijheidstelling afhankelijk worden gesteld van de voorafgaande en |
intégral d'un cautionnement dont le juge d'instruction fixe le | volledige betaling van een borgsom, waarvan de onderzoeksrechter het |
montant. Ces conditions et modalités sont conformes au régime | bedrag bepaalt. Voornoemde voorwaarden en modaliteiten zijn conform |
applicable dans le cadre de la loi sur la détention préventive » | het stelsel van toepassing in het kader van de wet op de voorlopige |
(ibid., p. 21). | hechtenis » (ibid, p. 21). |
B.5. Il est sans justification raisonnable de refuser au prévenu le | B.5. Het is zonder redelijke verantwoording dat aan de beklaagde het |
droit d'introduire un recours contre la décision d'attribution d'un | recht wordt geweigerd op beroep tegen de beslissing tot toewijzing van |
een borgsom aan de Staat in het kader van de tenuitvoerlegging van een | |
cautionnement à l'Etat dans le cadre de l'exécution d'un mandat | Europees aanhoudingsbevel in te stellen terwijl dat recht voor de |
d'arrêt européen, alors que ce droit est organisé pour l'inculpé ou le | verdachte of de beklaagde, in dezelfde situatie, wordt georganiseerd |
prévenu, dans la même situation, sur la base de la loi du 20 juillet | op grond van de wet van 20 juli 1990. |
1990. Il en résulte que la décision attribuant le cautionnement à l'Etat | Daaruit volgt dat de beslissing waarbij de borgsom aan de Staat wordt |
dans le cadre de la loi sur le mandat d'arrêt européen doit pouvoir | toegewezen in het kader van de wet op het Europees aanhoudingsbevel, |
faire l'objet d'un recours. | het voorwerp moet kunnen uitmaken van een beroep. |
B.6. La disposition en cause n'est pas compatible avec les articles 10 | B.6. De in het geding zijnde bepaling is niet bestaanbaar met de |
et 11 de la Constitution, en ce qu'elle ne prévoit pas une possibilité | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij niet voorziet in |
de recours contre la décision attribuant un cautionnement à l'Etat | een beroepsmogelijkheid tegen de beslissing waarbij een borgsom aan de |
dans le cadre de l'exécution de la loi sur le mandat d'arrêt européen. | Staat wordt toegewezen in het kader van de uitvoering van de wet op |
het Europees aanhoudingsbevel. | |
B.7. Dès lors que le constat de la lacune qui a été fait en B.5 est | B.7. Aangezien de in B.5 gedane vaststelling van de lacune is |
exprimé en des termes suffisamment précis et complets qui permettent | uitgedrukt in voldoende nauwkeurige en volledige bewoordingen die |
l'application de la disposition en cause dans le respect des normes de | toelaten de in het geding zijnde bepaling toe te passen met |
référence sur la base desquelles la Cour exerce son contrôle, il | inachtneming van de referentienormen op grond waarvan het Hof zijn |
appartient au juge a quo de mettre fin à la violation de ces normes. | toetsingsbevoegdheid uitoefent, staat het aan de verwijzende rechter |
een einde te maken aan de schending van die normen. | |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 11, § 5, de la loi du 19 décembre 2003 relative au mandat | Artikel 11, § 5, van de wet van 19 december 2003 betreffende het |
d'arrêt européen viole les articles 10 et 11 de la Constitution en ce | Europees aanhoudingsbevel schendt de artikelen 10 en 11 van de |
qu'il ne prévoit pas de possibilité de recours contre la décision qui | Grondwet in zoverre het niet voorziet in een beroepsmogelijkheid tegen |
attribue le cautionnement à l'Etat. | de beslissing waarbij de borgsom aan de Staat wordt toegewezen. |
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 30 novembre 2017. | op 30 november 2017. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
J. Spreutels | J. Spreutels |