← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 132/2017 du 23 novembre 2017 Numéro du rôle : 6546 En cause
: la question préjudicielle relative aux articles 39 et 40 de la loi du 5 août 1978 de réformes économiques
et budgétaires, posée par le Tribunal de première in La Cour
constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges J.-(...)"
Extrait de l'arrêt n° 132/2017 du 23 novembre 2017 Numéro du rôle : 6546 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 39 et 40 de la loi du 5 août 1978 de réformes économiques et budgétaires, posée par le Tribunal de première in La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges J.-(...) | Uittreksel uit arrest nr. 132/2017 van 23 november 2017 Rolnummer 6546 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 39 en 40 van de wet van 5 augustus 1978 houdende economische en budgettaire hervormingen, gesteld door de Rechtban Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 132/2017 du 23 novembre 2017 | Uittreksel uit arrest nr. 132/2017 van 23 november 2017 |
Numéro du rôle : 6546 | Rolnummer 6546 |
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 39 et 40 de | In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 39 en 40 van |
la loi du 5 août 1978 de réformes économiques et budgétaires, posée | de wet van 5 augustus 1978 houdende economische en budgettaire |
par le Tribunal de première instance de Liège, division Liège. | hervormingen, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Luik, |
afdeling Luik. | |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges | samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de |
J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et R. Leysen, | rechters J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en R. |
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. | Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder |
Spreutels, | voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par jugement du 17 novembre 2016 en cause de Krystian Baczkiewicz et | Bij vonnis van 17 november 2016 in zake Krystian Baczkiewicz en |
autres contre la SCIRL « Publifin », dont l'expédition est parvenue au | anderen tegen de icvba « Publifin », waarvan de expeditie ter griffie |
greffe de la Cour le 24 novembre 2016, le Tribunal de première | van het Hof is ingekomen op 24 november 2016, heeft de Rechtbank van |
instance de Liège, division Liège, a posé la question préjudicielle | eerste aanleg Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële vraag |
suivante : | gesteld : |
« Les articles 39 et 40 de la loi du 5 août 1978 de réformes | « Schenden de artikelen 39 en 40 van de wet van 5 augustus 1978 |
économiques et budgétaires violent-ils les articles 10 et 11 de la | houdende economische en budgettaire hervormingen de artikelen 10 en 11 |
Constitution en ce qu'ils ont pour effet de priver de certains | van de Grondwet in zoverre zij tot gevolg hebben dat de |
compléments à la pension les retraités qui atteignent un des deux | gepensioneerden die door het loutere feit van een volledige loopbaan |
plafonds légaux qu'ils instituent du seul fait d'une carrière complète | een van de twee daarbij ingestelde wettelijke plafonds bereiken, |
alors que les retraités qui, toutes choses restant égales par | sommige pensioenaanvullingen worden ontzegd, terwijl de |
ailleurs, n'atteignent pas ce plafond en l'absence d'une carrière | gepensioneerden die ceteris paribus dat plafond niet bereiken bij |
complète peuvent en bénéficier ? ». | ontstentenis van een volledige loopbaan, het voordeel ervan kunnen genieten ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. La question préjudicielle porte sur les articles 39 et 40 de la | B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 39 en 40 |
loi du 5 août 1978 de réformes économiques et budgétaires. | van de wet van 5 augustus 1978 houdende economische en budgettaire |
hervormingen. | |
L'article 39 de cette loi dispose : | Artikel 39 van die wet bepaalt : |
« Sans préjudice de l'application des dispositions du Titre V de la | « Onverminderd de toepassing van de bepalingen van Titel V van de wet |
loi du 26 juin 1992 portant des dispositions sociales et diverses, les | van 26 juni 1992 houdende sociale en diverse bepalingen, mogen de in |
pensions de retraite visées à l'article 38 ne peuvent excéder les 3/4 | artikel 38 bedoelde rustpensioenen de 3/4 niet overschrijden van de |
du traitement qui sert de base à leur liquidation. Toutefois, les | |
bonifications de temps accordées du chef d'emprisonnement, de | wedde die als grondslag voor de uitkering heeft gediend. De toegekende |
déportation, de services militaires de guerre et des services y | tijdsbonificaties uit hoofde van hechtenis, deportatie, militaire |
assimilés produisent leurs effets dans la limite extrême des 9/10èmes | oorlogsdiensten en ermede gelijkgestelde diensten, hebben evenwel |
de ce traitement. | uitwerking tot de uiterste grens der 9/10 van die wedde. |
En outre, ces pensions, y compris les bonifications précitées, de même | Bovendien mogen die pensioenen, met inbegrip van de voormelde |
que les pensions de survie visées à l'article 38, ne peuvent excéder | bonificaties, alsook de in artikel 38 bedoelde overlevingspensioenen, |
le montant de 46.882,74 euros par an. Ce montant est lié à l'indice | niet meer bedragen dan 46.882,74 EUR per jaar. Dit bedrag is gekoppeld |
138,01 des prix à la consommation et varie de la manière prévue par la | aan het indexcijfer 138,01 van de consumptieprijzen en schommelt op de |
loi du 1er mars 1977 organisant un régime de liaison à l'indice des prix à la consommation du Royaume de certaines dépenses dans le secteur public. Pour l'application des plafonds prévus ci-avant, les pensions, compléments de pensions, rentes, allocations et autres avantages tenant lieu de pension afférents à une même carrière et à une même période d'activité professionnelle sont additionnés. La réduction éventuelle est appliquée, par priorité, à la part de la pension qui est à la charge directe du pouvoir public, de l'employeur ou du fonds de pension qu'il a institué et, subsidiairement, à la part de la | wijze vastgesteld door de wet van 1 maart 1977 houdende inrichting van een stelsel waarbij sommige uitgaven in de overheidssector aan het indexcijfer van de consumptieprijzen van het Rijk worden gekoppeld. Voor de toepassing van de hierbovenvermelde maximumbedragen, worden de pensioenen, pensioenaanvullingen, renten, toelagen, en andere als pensioen geldende voordelen met betrekking tot dezelfde loopbaan en tot dezelfde periode van beroepsactiviteit samengeteld. De eventuele vermindering wordt bij voorrang toegepast op het pensioengedeelte dat rechtstreeks ten laste valt van de openbare macht, van de werkgever of van het door hem opgerichte pensioenfonds en vervolgens, op het |
pension à charge du régime de pension des travailleurs salariés ou des | pensioengedeelte ten laste van de pensioenregeling voor werknemers of |
travailleurs indépendants. | voor zelfstandigen. |
[...] ». | [...] ». |
L'article 40 de cette loi dispose : | Artikel 40 van die wet bepaalt : |
« Le cumul de plusieurs pensions visées à l'article 38 entre elles, et | « De onderlinge cumulatie van meerdere in artikel 38 vermelde |
le cumul de ces pensions avec une pension de retraite ou de survie de | pensioenen, en de cumulatie van deze pensioenen met een rust- of |
travailleur salarié, de travailleur indépendant ou de travailleur | overlevingspensioen als werknemer, als zelfstandige of als begunstigde |
bénéficiant de la Sécurité sociale d'Outre-mer ne peut excéder le | van de Overzeese Sociale Zekerheid, mag niet meer bedragen dan |
montant de 46.882,74 euros par an. Ce montant est lié à l'indice | 46.882,74 EUR per jaar. Dit bedrag is gekoppeld aan het indexcijfer |
138,01 des prix à la consommation et varie de la manière prévue par la | 138,01 van de consumptieprijzen en schommelt op de wijze vastgesteld |
loi du 1er mars 1977 organisant un régime de liaison à l'indice des | door de wet van 1 maart 1977 houdende inrichting van een stelsel |
prix à la consommation du Royaume de certaines dépenses dans le | waarbij sommige uitgaven in de overheidssector aan het indexcijfer van |
secteur public. | de consumptieprijzen van het Rijk worden gekoppeld. |
Pour l'application du plafond prévu ci-avant, les pensions, | Voor de toepassing van het voormelde plafond worden de pensioenen, |
compléments de pensions, rentes, allocations et autres avantages | pensioenaanvullingen, renten, toelagen en andere als rust- en |
tenant lieu de pension de retraite et de survie sont additionnés ». | overlevingspensioenen geldende voordelen samengeteld ». |
B.2. La Cour est interrogée sur la compatibilité de ces dispositions | B.2. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid van |
avec les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elles créent une différence de traitement entre les pensionnés qui, n'ayant pas eu une carrière complète, bénéficient d'une pension qui n'atteint pas les plafonds mentionnés et peuvent dès lors se voir octroyer certains compléments de pension offerts par leur ancien employeur public et les pensionnés qui, ayant eu une carrière complète, bénéficient d'une pension qui atteint au moins l'un des deux plafonds mentionnés et qui, en conséquence, ne peuvent se voir octroyer les mêmes compléments de pension. B.3. Le juge a quo estime que les dispositions en cause sont applicables à l'allocation de fin d'année et au pécule de vacances prévus par le statut des pensions applicable aux demandeurs devant lui, dès lors qu'il s'agit de compléments de la pension des travailleurs et veufs et veuves de travailleur. La Cour examine les dispositions en cause dans cette interprétation. | die bepalingen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre zij een verschil in behandeling doen ontstaan tussen de gepensioneerden die, aangezien zij geen volledige loopbaan hebben gehad, een pensioen genieten dat de vermelde grensbedragen niet bereikt en aan wie derhalve bepaalde door hun voormalige openbare werkgever aangeboden pensioenaanvullingen kunnen worden toegekend, en de gepensioneerden die, aangezien zij een volledige loopbaan hebben gehad, een pensioen genieten dat ten minste een van de twee vermelde grensbedragen bereikt en aan wie bijgevolg niet dezelfde pensioenaanvullingen kunnen worden toegekend. B.3. De verwijzende rechter oordeelt dat de in het geding zijnde bepalingen van toepassing zijn op de eindejaarstoelage en het vakantiegeld waarin is voorzien bij het pensioenstatuut dat van toepassing is op de eisers voor hem, aangezien het gaat om aanvullingen bij het pensioen van de werknemers en de weduwnaars en weduwen van werknemers. Het Hof onderzoekt de in het geding zijnde bepalingen in die interpretatie. |
B.4.1. Les articles 38 et suivants de la loi du 5 août 1978 de | B.4.1. De artikelen 38 en volgende van de wet van 5 augustus 1978 |
réformes économiques et budgétaires s'inscrivent dans le cadre d'une | houdende economische en budgettaire hervormingen maken deel uit van |
série de réformes de structure et de mesures d'assainissement du | een reeks structuurhervormingen en maatregelen tot sanering van de |
begroting en tot heroriëntering van de openbare uitgaven, vanuit een | |
budget et de réorientation des dépenses publiques, dans un souci « de | bekommernis van « sociale rechtvaardigheid, billijkheid en |
justice sociale, d'équité et d'harmonisation » (Doc. parl., Chambre, | harmonisatie » (Parl. St., Kamer, 1977-1978, nr. 450/1, p. 1; nr. |
1977-1978, n° 450/1, p. 1; n° 450/23, pp. 189-191 et 195-197; Sénat, | 450/23, pp. 189-191 en 195-197; Senaat, 1977-1978, nr. 436/2, pp. |
1977-1978, n° 436/2, pp. 91-93). | 91-93). |
Il ressort des travaux préparatoires que le gouvernement entendait | Blijkens de parlementaire voorbereiding wilde de Regering enkele |
apporter quelques modifications fondamentales en matière de pensions | fundamentele wijzigingen invoeren inzake rust- en |
de retraite et de survie, afin de réaliser des économies tout en | overlevingspensioenen, ten einde besparingen te doen en tevens bij te |
contribuant à l'harmonisation des différents régimes. Selon l'exposé | dragen tot de harmonisatie van de verschillende stelsels. Luidens de |
des motifs, étaient spécialement visées dans le secteur public « | memorie van toelichting werden, inzonderheid wat de openbare sector |
l'instauration d'un maximum pour les pensions de retraite et de survie | betreft, beoogd « het invoeren van een maximum voor de rust- en |
payées à une même personne, la généralisation progressive d'un plafond | overlevingspensioenen betaald aan éénzelfde persoon, de geleidelijke |
proportionnel au traitement pour le calcul de la pension et la | veralgemening van een proportioneel weddeplafond voor de berekening |
limitation des cumuls entre pensions et activités professionnelles » | van het pensioen en de beperking van de cumulaties tussen pensioenen |
(Doc. parl., Chambre, 1977-1978, n° 450/1, p. 10). | en beroepsactiviteiten » (Parl. St., Kamer, 1977-1978, nr. 450/1, p. |
B.4.2. Il apparaît encore de l'exposé des motifs que le législateur | 10). B.4.2. Uit de memorie van toelichting blijkt voorts dat de wetgever de |
avait l'intention d'appliquer les plafonds en cause à « toutes les | bedoeling had de in het geding zijnde grensbedragen toe te passen op « |
pensions du secteur public, au sens le plus large du terme », en vue | alle pensioenen van de overheidssector, in de meest ruime zin van dat |
de « conférer aux mesures proposées un caractère aussi efficace | woord », opdat « de voorgestelde maatregelen een zowel doeltreffend |
qu'équitable ». Ainsi, le gouvernement s'était fixé « pour objectif de | als rechtvaardig karakter zouden hebben ». Zo had de Regering zich « |
conférer aux mesures restrictives qu'il [proposait] à l'égard des | tot doel » gesteld « om aan de pensioenbeperkende maatregelen die zij |
pensions du secteur public, un champ d'application général de sorte | in de overheidssector [voorstelde] een algemeen toepassingsgebied te |
que sont visés tant les pensions octroyées directement en vertu de | verlenen, zodat zowel de pensioenen rechtstreeks toegekend krachtens |
régimes de pension propres au secteur public que les revenus de | de eigenlijke pensioenregelingen voor de overheidssector, als de |
pension qui sont constitués par analogie à ces régimes » (ibid., p. | pensioeninkomens die naar analogie daarmee werden samengesteld, worden |
53). A l'égard des membres du personnel de certains organismes publics | beoogd » (ibid., p. 53). Ten aanzien van de personeelsleden van |
dont le revenu complet de pension était composé de plusieurs éléments, | bepaalde openbare instellingen wier volledig pensioeninkomen uit |
verscheidene elementen bestond, is gepreciseerd dat « deze | |
il a été précisé qu'il convenait de « globaliser ces divers éléments | onderscheiden elementen voor de toepassing van de [...] opgelegde |
en vue de l'application des restrictions apportées » (ibid., p. 54). | beperkingen geglobaliseerd [dienden] te worden » (ibid., p. 54). |
B.4.3. Le choix du législateur d'instaurer des plafonds limitant les | B.4.3. De keuze van de wetgever om grensbedragen in te stellen die de |
pensions plutôt que d'imposer une réduction d'un certain pourcentage | pensioenen beperken, veeleer dan alle pensioenen een vermindering met |
du montant à toutes les prestations de pension a par ailleurs été | een bepaald percentage van het bedrag op te leggen, is daarenboven |
justifié par la volonté du gouvernement « de protéger au maximum les | verantwoord door de wil van de Regering om « de essentiële behoeften |
besoins essentiels des plus faibles et des moins favorisés en | der zwaksten en minstbevoorrechten [maximaal te beschermen] door een |
réclamant un effort plus important de ceux auxquels sera ôté un | belangrijkere inspanning te vragen van diegenen aan wie een zekere |
certain superflu » (Doc. parl., Chambre, 1977-1978, n° 450/23, p. | overvloed zal ontnomen worden » (Parl. St., Kamer, 1977-1978, nr. |
191). | 450/23, p. 191). |
B.5. De maatregel die erin bestaat rekening te houden met alle | |
B.5. La mesure qui consiste à tenir compte de tous les éléments du | elementen van het pensioeninkomen, met inbegrip van de extralegale |
revenu de pension, en ce compris les avantages extra-légaux comme le | voordelen zoals het vakantiegeld en de eindejaarstoelage, is relevant |
pécule de vacances et l'allocation de fin d'année est pertinente et | en verantwoord, zowel ten aanzien van de doelstelling besparingen te |
justifiée tant à l'égard de l'objectif de réaliser des économies qu'à l'égard de l'objectif d'harmonisation des différents régimes. La mesure qui instaure les mêmes plafonds pour tous les pensionnés, quel que soit le montant théorique auquel ils auraient droit eu égard à leurs états de service et à leur carrière passée est quant à elle pertinente et justifiée par rapport à l'objectif de justice sociale poursuivi par le législateur. B.6. Dès lors que les mêmes plafonds sont appliqués à tous les pensionnés, sans égard au montant théorique dont ils auraient pu bénéficier en l'absence de ces plafonds, il est également justifié qu'ils s'appliquent de la même manière à ceux qui ont eu une carrière complète et à ceux qui n'ont pas eu une telle carrière. La circonstance que les personnes qui ont eu une carrière complète atteignent plus rapidement les plafonds en cause que celles qui n'ont pas eu une telle carrière, de sorte que ces dernières peuvent voir leur pension complétée du pécule de vacances et de l'allocation de fin d'année offerts par leur ancien employeur public tant que les plafonds | verwezenlijken als ten aanzien van de doelstelling de verschillende regelingen te harmoniseren. De maatregel waarbij voor alle gepensioneerden dezelfde grensbedragen worden ingesteld, ongeacht het theoretische bedrag waarop zij recht zouden hebben gelet op hun staat van dienst en hun voorbije loopbaan, is zijnerzijds relevant en verantwoord ten opzichte van de door de wetgever nagestreefde doelstelling van sociale rechtvaardigheid. B.6. Aangezien dezelfde grensbedragen worden toegepast op alle gepensioneerden, zonder te letten op het theoretische bedrag waarvan zij het voordeel hadden kunnen genieten bij ontstentenis van die grensbedragen, is het eveneens verantwoord dat zij op dezelfde wijze van toepassing zijn op diegenen die een volledige loopbaan hebben gehad alsook op diegenen die een dergelijke loopbaan niet hebben gehad. De omstandigheid dat de personen die een volledige loopbaan hebben gehad de in het geding zijnde grensbedragen sneller bereiken dan diegenen die een dergelijke loopbaan niet hebben gehad, zodat zolang de grensbedragen niet worden bereikt, het pensioen van die laatsten kan worden aangevuld met het vakantiegeld en de eindejaarstoelage die door hun voormalige openbare werkgever worden |
ne sont pas atteints, n'est que la conséquence de l'application des | aangeboden, is slechts het gevolg van de toepassing van dezelfde |
mêmes plafonds à toutes les pensions concernées. | grensbedragen op alle betrokken pensioenen. |
B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
Les articles 39 et 40 de la loi du 5 août 1978 de réformes économiques | De artikelen 39 en 40 van de wet van 5 augustus 1978 houdende |
et budgétaires ne violent pas les articles 10 et 11 de la | economische en budgettaire hervormingen schenden de artikelen 10 en 11 |
Constitution. | van de Grondwet niet. |
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 23 novembre 2017. | op 23 november 2017. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
J. Spreutels | J. Spreutels |