← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 118/2017 du 12 octobre 2017 Numéro du rôle : 6509 En cause :
la question préjudicielle relative à l'absence de disposition législative qui permette de prendre en
compte, pour déterminer le rang des enfants, la charge eff La Cour constitutionnelle, composée
des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...)"
| Extrait de l'arrêt n° 118/2017 du 12 octobre 2017 Numéro du rôle : 6509 En cause : la question préjudicielle relative à l'absence de disposition législative qui permette de prendre en compte, pour déterminer le rang des enfants, la charge eff La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...) | Uittreksel uit arrest nr. 118/2017 van 12 oktober 2017 Rolnummer 6509 In zake : de prejudiciële vraag betreffende het ontbreken van een wetgevende bepaling die toelaat, voor het bepalen van de rang van kinderen, de last in aanmerking te nemen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 118/2017 du 12 octobre 2017 | Uittreksel uit arrest nr. 118/2017 van 12 oktober 2017 |
| Numéro du rôle : 6509 | Rolnummer 6509 |
| En cause : la question préjudicielle relative à l'absence de | In zake : de prejudiciële vraag betreffende het ontbreken van een |
| disposition législative qui permette de prendre en compte, pour | wetgevende bepaling die toelaat, voor het bepalen van de rang van |
| déterminer le rang des enfants, la charge effectivement assumée par | kinderen, de last in aanmerking te nemen die daadwerkelijk door elk |
| chacun des parents dans l'hébergement et l'éducation de leurs enfants | van de ouders wordt gedragen voor de huisvesting en de opvoeding van |
| nés d'une précédente union, lorsque ces enfants sont hébergés de | hun kinderen uit een vorig huwelijk, wanneer die kinderen op een |
| manière égalitaire par les parents, telle qu'elle résulte de l'arrêt | gelijkmatig verdeelde wijze door de ouders worden gehuisvest, zoals |
| n° 23/2008 de la Cour, posée par le Tribunal du travail de Liège, | zulks voortvloeit uit het arrest nr. 23/2008 van het Hof, gesteld door |
| division Liège. | de Arbeidsrechtbank te Luik, afdeling Luik. |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de |
| Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. | rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. |
| Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée | Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. |
| du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Spreutels, | Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
| Par jugement du 15 septembre 2016 en cause de J.C. et D.G., agissant | Bij vonnis van 15 september 2016 in zake J.C. en D.G., handelend |
| au nom de leur fille E.G., contre le SPF Finances et contre Famifed, | namens hun dochter E.G., tegen de FOD Financiën en tegen Famifed, |
| dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 19 septembre | waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 19 |
| 2016, le Tribunal du travail de Liège, division Liège, a posé la | september 2016, heeft de Arbeidsrechtbank te Luik, afdeling Luik, de |
| question préjudicielle suivante : | volgende prejudiciële vraag gesteld : |
| « Dans son arrêt 23/2008, la Cour a constaté une violation | « In zijn arrest 23/2008 heeft het Hof een grondwetsschending |
| vastgesteld die voortvloeit uit een leemte. Is die leemte van zodanige | |
| constitutionnelle par lacune. Cette lacune est-elle de telle nature | aard dat de rechterlijke instanties haar zouden kunnen opvullen ten |
| que les juridictions pourraient la combler devant la carence du | overstaan van de nalatigheid van de wetgever om in die zin op te |
| législateur à agir dans ce sens ? ». | treden ? ». |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| Quant à la compétence de la Cour et à la recevabilité de la question | Ten aanzien van de bevoegdheid van het Hof en de ontvankelijkheid van |
| préjudicielle | de prejudiciële vraag |
| B.1. Le Tribunal du travail de Liège a posé à la Cour la question | B.1. De Arbeidsrechtbank te Luik stelt aan het Hof de volgende |
| préjudicielle suivante : | prejudiciële vraag : |
| « Dans son arrêt 23/2008, la Cour a constaté une violation | « In zijn arrest 23/2008 heeft het Hof een grondwetsschending |
| vastgesteld die voortvloeit uit een leemte. Is die leemte van zodanige | |
| constitutionnelle par lacune. Cette lacune est-elle de telle nature | aard dat de rechterlijke instanties haar zouden kunnen opvullen ten |
| que les juridictions pourraient la combler devant la carence du | overstaan van de nalatigheid van de wetgever om in die zin op te |
| législateur à agir dans ce sens ? ». | treden ? ». |
| B.2. Le Gouvernement wallon conteste la compétence de la Cour pour | B.2. De Waalse Regering betwist de bevoegdheid van het Hof om op de |
| répondre à la question préjudicielle ainsi que la recevabilité de | prejudiciële vraag te antwoorden alsook de ontvankelijkheid van die |
| cette question, à défaut de précision. | vraag, bij gebrek aan nauwkeurigheid. |
| B.3.1. Il ressort du libellé de la question préjudicielle que le juge | B.3.1. Uit de bewoordingen van de prejudiciële vraag blijkt dat de |
| a quo n'indique ni les dispositions qui font l'objet de la question ni | verwijzende rechter noch de bepalingen vermeldt die het onderwerp |
| les articles pertinents de la Constitution ou des lois spéciales, | uitmaken van de vraag, noch de artikelen van de Grondwet of van de |
| comme l'exige, en principe, l'article 27, § 2, de la loi spéciale du 6 | bijzondere wetten die ter zake dienend zijn, zoals artikel 27, § 2, |
| janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle. | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof dat |
| B.3.2. Il appartient cependant à la Cour de déterminer l'étendue de la | in beginsel vereist. B.3.2. Het staat echter aan het Hof om de omvang van de saisine te |
| saisine sur la base des éléments contenus dans la décision de renvoi; | bepalen op basis van de elementen die in de verwijzingsbeslissing zijn |
| ces éléments doivent être suffisamment précis pour permettre à la Cour | vervat; die elementen dienen voldoende nauwkeurig te zijn om het Hof |
| de déterminer correctement la saisine sur cette base. | toe te laten om op basis daarvan de saisine correct vast te stellen. |
| Il ressort de la décision de renvoi que la question préjudicielle | Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat de prejudiciële vraag |
| porte sur la compatibilité de l'article 42, § 1er, des lois relatives | betrekking heeft op de bestaanbaarheid van artikel 42, § 1, van de |
| aux allocations familiales pour travailleurs salariés, coordonnées par | wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders, gecoördineerd |
| arrêté royal du 19 décembre 1939, avec les articles 10 et 11 de la | bij koninklijk besluit van 19 december 1939, met de artikelen 10 en 11 |
| Constitution. Le Tribunal du travail de Liège relève que la Cour a | van de Grondwet. De Arbeidsrechtbank te Luik wijst erop dat het Hof in |
| constaté dans son arrêt n° 23/2008 du 21 février 2008 l'existence | zijn arrest nr. 23/2008 van 21 februari 2008 het bestaan heeft |
| d'une lacune législative et il demande à la Cour de clarifier la | vastgesteld van een leemte in de wetgeving en zij vraagt het Hof de |
| nature de cette lacune, compte tenu de l'évolution de sa jurisprudence | aard van die leemte te verduidelijken, rekening houdend met de |
| en matière de lacunes. | evolutie van zijn rechtspraak inzake leemten. |
| Il appartient à la Cour de contrôler la compatibilité de l'article 42, | Het komt het Hof toe de bestaanbaarheid van het voormelde artikel 42, |
| § 1er, précité, avec les articles 10 et 11 de la Constitution en | § 1, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet te toetsen, in |
| tenant compte, le cas échéant, d'éléments survenus depuis un arrêt | voorkomend geval rekening houdend met elementen die zich hebben |
| rendu antérieurement qui se prononcerait sur un point de droit | voorgedaan sinds een voordien gewezen arrest waarbij uitspraak zou |
| analogue ou identique. Ainsi précisée, la question préjudicielle | zijn gedaan over een analoge of identieke rechtsvraag. Aldus |
| relève de la compétence de la Cour et est recevable. | gepreciseerd, valt de prejudiciële vraag onder de bevoegdheid van het |
| Hof en is zij ontvankelijk. | |
| Quant au fond | Ten gronde |
| B.4. La question préjudicielle porte sur l'article 42, § 1er, des lois | B.4. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 42, § 1, van de |
| coordonnées, qui dispose : | gecoördineerde wetten dat bepaalt : |
| « § 1er. Pour la détermination du rang visé aux articles 40, 42bis, | « § 1. Voor de bepaling van de rang, bedoeld bij de artikelen 40, |
| 44, 44bis et 50ter, il est tenu compte de la chronologie des | 42bis, 44, 44bis en 50ter wordt rekening gehouden met de volgorde van |
| naissances des enfants bénéficiaires en vertu des présentes lois, de | geboorten van de kinderen, die rechtgevend zijn krachtens deze wetten, |
| l'arrêté royal du 8 avril 1976 établissant le régime des prestations | het koninklijk besluit van 8 april 1976 houdende regeling van de |
| familiales en faveur des travailleurs indépendants, de l'arrêté royal | gezinsbijslag ten voordele van de zelfstandigen, het koninklijk |
| du 26 mars 1965 relatif aux allocations familiales allouées à | besluit van 26 maart 1965 betreffende de kinderbijslag voor bepaalde |
| certaines catégories du personnel rétribué par l'Etat, de la loi du 20 | categorieën van het door de Staat bezoldigd personeel, de wet van 20 |
| juillet 1971 instituant des prestations familiales garanties et des | juli 1971 tot instelling van gewaarborgde gezinsbijslag en de |
| conventions internationales de sécurité sociale en vigueur en | internationale overeenkomsten van de sociale zekerheid van kracht in |
| Belgique. | België. |
| Les allocations familiales sont accordées compte tenu du nombre | De kinderbijslag die betaald wordt aan een enkele bijslagtrekkende |
| d'enfants bénéficiaires, lorsqu'elles sont payées à un seul allocataire. | wordt verleend rekening houdend met het aantal rechtgevende kinderen. |
| Lorsqu'il y a plusieurs allocataires, pour la détermination du rang | Indien er verschillende bijslagtrekkenden zijn wordt voor de |
| visée à l'alinéa 1er, il est tenu compte de l'ensemble des enfants | rangbepaling bedoeld in het eerste lid rekening gehouden met het |
| bénéficiaires aux conditions suivantes : | geheel van de rechtgevende kinderen onder de volgende voorwaarden : |
| 1° les allocataires doivent avoir la même résidence principale au sens | 1° de bijslagtrekkenden moeten dezelfde hoofdverblijfplaats hebben in |
| de l'article 3, alinéa 1er, 5°, de la loi du 8 août 1983 organisant un Registre national des personnes physiques, exception faite des cas dans lesquels il ressort d'autres documents officiels produits à cet effet, que la cohabitation des allocataires est effective bien qu'elle ne corresponde pas ou plus avec l'information obtenue auprès du Registre national; 2° les allocataires doivent être, soit conjoints, soit parents ou alliés au premier, au deuxième ou au troisième degré, soit des personnes déclarant former un ménage de fait. Cette déclaration vaut jusqu'à preuve du contraire. La parenté acquise par adoption est prise en considération. | de zin van artikel 3, eerste lid, 5°, van de wet van 8 augustus 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke personen, behalve wanneer uit andere daartoe overgelegde officiële documenten blijkt dat de bijslagtrekkenden wel degelijk samenwonen, ook al stemt dat niet of niet meer overeen met de informatie verkregen van het Rijksregister; 2° de bijslagtrekkenden moeten ofwel echtgenoten zijn ofwel bloed- of aanverwanten in de eerste, tweede of derde graad, ofwel personen die verklaren een feitelijk gezin te vormen. Die verklaring geldt tot bewijs van het tegendeel. Het ouderschap dat is verworven door adoptie wordt in aanmerking genomen. |
| [...] ». | [...] ». |
| B.5. Il ressort des faits et de la motivation du jugement de renvoi | B.5. Uit de feiten en uit de motivering van het verwijzingsvonnis |
| que la Cour est interrogée sur la différence de traitement entre | blijkt dat het Hof wordt ondervraagd over het verschil in behandeling |
| enfants bénéficiaires d'allocations familiales, en ce qui concerne la | tussen kinderen die recht geven op kinderbijslag, wat betreft het |
| détermination du rang à prendre en considération pour le calcul du | bepalen van de rang die in aanmerking moet worden genomen voor de |
| berekening van het bedrag aan kinderbijslag, naargelang één van hun | |
| montant des allocations, selon que l'un de leurs parents est ou non | ouders al dan niet bijslagtrekkend is tegenover oudere kinderen uit |
| allocataire à l'égard d'enfants plus âgés nés d'une union précédente | een vorig huwelijk wiens last op een gelijkmatig verdeelde wijze wordt |
| et dont la charge est assumée de manière égalitaire par les parents séparés. | gedragen door de gescheiden ouders. |
| B.6. La réglementation, telle qu'elle est soumise à la Cour, a été | B.6. De regeling, zoals ze aan het Hof wordt voorgelegd, werd |
| instaurée par l'arrêté royal du 21 avril 1997 « portant certaines | ingevoerd door het koninklijk besluit van 21 april 1997 « houdende |
| dispositions relatives aux prestations familiales en exécution de | sommige bepalingen betreffende de gezinsbijslag ter uitvoering van |
| l'article 21 de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation de la | artikel 21 van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de |
| sécurité sociale et assurant la viabilité des régimes légaux des | sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de |
| pensions », confirmé par la loi du 12 décembre 1997. | wettelijke pensioenstelsels », bekrachtigd bij wet van 12 december |
| Selon le rapport au Roi, l'arrêté royal précité entend « adapter le | 1997. Volgens het verslag aan de Koning beoogt vermeld koninklijk besluit « |
| régime des allocations familiales pour travailleurs salariés aux | de regeling van de kinderbijslag voor werknemers aan te passen aan de |
| modifications des conditions sociales et, plus particulièrement, aux | gewijzigde maatschappelijke omstandigheden en, meer in het bijzonder, |
| différentes formes de ménage. La manière dont le groupement des | de verschillende gezinsvormen. De wijze waarop de groepering van de |
| enfants doit être opéré pour le calcul du rang de l'enfant a fait | kinderen dient te geschieden voor de berekening van de rang van het |
| l'objet d'une nouvelle approche. La notion de rang de l'enfant part du | kind maakt het voorwerp uit van een nieuwe benadering. Het begrip rang |
| postulat que la charge à supporter par la famille augmente en fonction | van het kind gaat uit van het beginsel dat de te dragen last door het |
| de sa taille. [...] le groupement doit se faire [désormais] autour de | gezin vergroot volgens de omvang. [...] [Voortaan gebeurt] een |
| l'allocataire, c'est-à-dire la personne qui élève l'enfant et à qui | groepering rond de bijslagtrekkende, m.a.w. de persoon die het kind |
| les allocations familiales sont payées, ou autour des allocataires | opvoedt en aan wie kinderbijslag wordt betaald, of rond meerdere |
| dans le même ménage » (Moniteur belge du 30 avril 1997, pp. | bijslagtrekkenden in hetzelfde gezin » (Belgisch Staatsblad, 30 april |
| 10514-10515). | 1997, pp. 10514-10515). |
| B.7. L'octroi d'allocations familiales vise à contribuer aux frais | B.7. De toekenning van kinderbijslag strekt ertoe bij te dragen in de |
| d'entretien et d'éducation des enfants. Il offre une compensation | kosten van onderhoud en opvoeding van de kinderen. Zij biedt een |
| partielle à l'augmentation des charges supportées par le ménage lors | gedeeltelijke compensatie voor de toegenomen lasten die door het gezin |
| de l'extension de celui-ci. Ce sont les enfants concernés qui sont bénéficiaires des allocations. La notion de rang au sein du ménage et la progressivité correspondante des montants des allocations servies partent de la charge de l'enfant dans sa famille. B.8. Le principe pour la détermination du rang est que le groupement des enfants bénéficiaires doit se faire autour de l'allocataire lorsque les allocations sont payées à un seul allocataire, ou autour de plusieurs allocataires lorsqu'ils ont la même résidence principale et ont un lien de parenté ou forment un ménage de fait. Ce groupement tend à prendre en considération la charge de l'enfant | worden gedragen wanneer het uitbreidt. Het zijn de betrokken kinderen die recht geven op bijslag. Het begrip rang binnen het gezin en het overeenkomstige progressieve karakter van de bedragen van de uitgekeerde bijslag gaan uit van de last van het kind binnen het gezin. B.8. Het beginsel voor het bepalen van de rang is dat de groepering van de rechtgevende kinderen gebeurt rond de bijslagtrekkende wanneer de kinderbijslag aan een enkele bijslagtrekkende wordt uitbetaald, of rond meerdere bijslagtrekkenden wanneer zij dezelfde hoofdverblijfplaats hebben en bloed- of aanverwanten zijn of een feitelijk gezin vormen. Die groepering strekt ertoe de last van het kind binnen het gezin in |
| dans la famille, tout en évitant, en cas de séparation des parents, de | aanmerking te nemen en daarbij te vermijden, in geval van scheiding |
| cumuler le rang des enfants qui pourraient naître d'unions | van de ouders, de rang te cumuleren van de kinderen die eventueel uit |
| postérieures. | een later huwelijk zouden worden geboren. |
| B.9.1. L'article 69 des lois coordonnées, modifié par l'arrêté royal | B.9.1. Artikel 69 van de gecoördineerde wetten, gewijzigd bij het |
| précité du 21 avril 1997, dispose : | voormelde koninklijk besluit van 21 april 1997, bepaalt : |
| « § 1er. Les allocations familiales et de naissance sont payées à la | « § 1. De kinderbijslag en het kraamgeld worden uitgekeerd aan de |
| mère. | moeder. |
| Si la mère n'élève pas effectivement l'enfant, les allocations | Als de moeder het kind niet daadwerkelijk opvoedt, wordt de |
| familiales sont payées à la personne physique ou morale qui remplit ce | kinderbijslag betaald aan de natuurlijke of rechtspersoon die deze rol |
| rôle. | vervult. |
| Lorsque les deux parents qui ne cohabitent pas exercent conjointement | Wanneer de twee ouders die niet samenwonen het ouderlijk gezag |
| l'autorité parentale au sens de l'article 374 du Code civil et que | gezamenlijk uitoefenen in de zin van artikel 374 van het Burgerlijk |
| l'enfant n'est pas élevé exclusivement ou principalement par un autre | Wetboek en het kind niet uitsluitend of hoofdzakelijk door een andere |
| allocataire, les allocations sont payées intégralement à la mère. | bijslagtrekkende wordt opgevoed, wordt de kinderbijslag integraal aan |
| Toutefois, les allocations familiales sont payées intégralement au | de moeder uitbetaald. Toch wordt de kinderbijslag op zijn vraag |
| père, à sa demande, lorsque l'enfant et lui-même ont la même résidence | integraal aan de vader uitbetaald, wanneer het kind en hijzelf |
| principale au sens de l'article 3, alinéa 1er, 5°, de la loi du 8 août | dezelfde hoofdverblijfplaats hebben in de zin van artikel 3, eerste |
| 1983 organisant un Registre national des personnes physiques. A la | lid, 5°, van de wet van 8 augustus 1983 tot regeling van een |
| demande des deux parents, le versement peut être effectué sur un | Rijksregister van de natuurlijke personen. Op verzoek van de beide |
| compte auquel ils ont l'un et l'autre accès. Lorsque les parents ne | ouders kan de uitbetaling gebeuren op een rekening waartoe zij beiden |
| s'accordent pas sur l'attribution des allocations familiales, ils | toegang hebben. Wanneer de ouders niet overeenkomen over de toekenning |
| peuvent demander au Tribunal du travail de désigner l'allocataire et | van de kinderbijslag, kunnen zij de arbeidsrechtbank vragen om de |
| ce dans l'intérêt de l'enfant. | bijslagtrekkende aan te duiden en dit in het belang van het kind. |
| La prime d'adoption est payée à l'adoptant. | De adoptiepremie wordt betaald aan de adoptant. |
| Si les époux ou les cohabitants, au sens de l'article 343 du Code | Als echtgenoten of samenwonenden in de zin van artikel 343 van het |
| civil, ont adopté ensemble l'enfant, ils désignent celui d'entre eux à | Burgerlijk Wetboek het kind samen geadopteerd hebben, bepalen zij aan |
| qui la prime d'adoption est payée. En cas de contestation ou de | wie van beiden de adoptiepremie betaald wordt. In geval van betwisting |
| non-désignation, la prime est payée à l'adoptante si les époux ou les | of van niet-aanwijzing, wordt de premie uitbetaald aan de vrouwelijke |
| cohabitants sont de sexe différent, ou au plus âgé des époux ou des | adoptant indien de echtgenoten of samenwonenden van verschillend |
| cohabitants lorsque ceux-ci sont de même sexe. | geslacht zijn of aan de oudste van de echtgenoten of de samenwonenden |
| indien deze van hetzelfde geslacht zijn. | |
| [...] ». | [...] ». |
| B.9.2. L'article 69 des lois coordonnées concerne la désignation de | B.9.2. Artikel 69 van de gecoördineerde wetten betreft de aanwijzing |
| l'allocataire, à savoir la personne à laquelle sont versées les | van de bijslagtrekkende, namelijk de persoon aan wie de kinderbijslag |
| allocations familiales. | wordt uitbetaald. |
| Le principe est, selon le rapport au Roi précédant l'arrêté royal | Het beginsel is, volgens het verslag aan de Koning dat voorafging aan |
| précité du 21 avril 1997, que « les allocations familiales sont payées | het voormelde koninklijk besluit van 21 april 1997, dat « de |
| kinderbijslag wordt betaald aan de persoon die het kind daadwerkelijk | |
| à la personne qui élève effectivement l'enfant » (Moniteur belge du 30 | opvoedt » (Belgisch Staatsblad van 30 april 1997, p. 10515). |
| avril 1997, p. 10515). | |
| La mère, qui « est réputée élever l'enfant » (ibid.), se voit | Aan de moeder, die « wordt geacht het kind op te voeden » (ibid.), |
| reconnaître la qualité d'allocataire de principe, y compris lorsque | wordt in principe de hoedanigheid van bijslagtrekkende toegekend, ook |
| les parents séparés exercent l'autorité parentale conjointe. | wanneer de gescheiden ouders het ouderlijk gezag gezamenlijk |
| L'article 69 des lois coordonnées prévoit toutefois qu'« à la demande | uitoefenen. Artikel 69 van de gecoördineerde wetten bepaalt niettemin dat « op |
| des deux parents, le versement peut être effectué sur un compte auquel | verzoek van de beide ouders [...] de uitbetaling [kan] gebeuren op een |
| ils ont l'un et l'autre accès ». | rekening waartoe zij beiden toegang hebben ». |
| B.9.3. C'est par conséquent l'article 69 des lois coordonnées qui | B.9.3. Het is bijgevolg artikel 69 van de gecoördineerde wetten dat de |
| règle la désignation de l'allocataire, notamment lorsque l'autorité | aanwijzing van de bijslagtrekkende regelt, onder meer wanneer het |
| parentale est exercée conjointement, ce qui est en principe le cas | ouderlijk gezag gezamenlijk wordt uitgeoefend, hetgeen in principe het |
| puisque la loi du 13 avril 1995 a introduit dans l'article 374 du Code | geval is aangezien de wet van 13 april 1995 in artikel 374 van het |
| civil le principe de l'exercice conjoint de l'autorité parentale. | Burgerlijk Wetboek het beginsel heeft ingevoerd van de gezamenlijke |
| uitoefening van het ouderlijk gezag. | |
| L'exercice conjoint de l'autorité parentale, qui suppose que les | De gezamenlijke uitoefening van het ouderlijk gezag, die veronderstelt |
| parents assument conjointement la charge financière des enfants, | dat de ouders gezamenlijk de financiële last van de kinderen op zich |
| n'implique toutefois pas nécessairement l'hébergement égalitaire par | nemen, impliceert echter niet noodzakelijk een gelijkmatig verdeelde |
| les parents séparés, cette forme d'hébergement n'ayant été privilégiée | huisvesting door de gescheiden ouders, doordat die vorm van |
| par le législateur que depuis l'entrée en vigueur de la loi du 18 | huisvesting pas door de wetgever werd bevoorrecht vanaf de |
| juillet 2006 « tendant à privilégier l'hébergement égalitaire de | inwerkingtreding van de wet van 18 juli 2006 « tot het bevoorrechten |
| l'enfant dont les parents sont séparés et réglementant l'exécution | van een gelijkmatig verdeelde huisvesting van het kind van wie de |
| ouders gescheiden zijn en tot regeling van de gedwongen | |
| forcée en matière d'hébergement d'enfant », qui a notamment modifié | tenuitvoerlegging inzake huisvesting van het kind », die onder meer |
| l'article 374 du Code civil. | artikel 374 van het Burgerlijk Wetboek heeft gewijzigd. |
| B.9.4. Lorsque, toutefois, les enfants sont hébergés de manière | B.9.4. Wanneer niettemin de kinderen op een gelijkmatig verdeelde |
| égalitaire par les parents séparés, ce que le législateur souhaite | wijze door de gescheiden ouders worden gehuisvest, hetgeen de wetgever |
| privilégier depuis la loi du 18 juillet 2006, leur charge est | sedert de wet van 18 juli 2006 wenst te bevoorrechten, wordt hun last |
| effectivement assumée par les parents de manière égalitaire, et cette répartition de la charge effective de l'enfant entre les parents séparés devrait en principe être prise en compte dans le système d'octroi des allocations familiales, dès lors que celui-ci tend à compenser la charge réelle de l'enfant dans la famille. B.10.1. La différence de traitement critiquée concerne non pas les enfants hébergés de manière égalitaire par des parents séparés, mais les enfants nés d'une seconde union de chacun des deux parents séparés avec une tierce personne. En pareille hypothèse de recomposition des familles, la détermination du rang de l'enfant par la prise en compte des autres enfants bénéficiaires d'une union précédente d'un de ses parents dépend de la qualité d'allocataire dudit parent. B.10.2. L'article 42, § 1er, alinéas 2 et 3, des lois coordonnées a en effet pour conséquence que les enfants bénéficiaires ne sont pris en compte, pour la détermination du rang à prendre en considération pour | daadwerkelijk op een gelijkmatig verdeelde wijze door de ouders gedragen, en die verdeling van de daadwerkelijke last van het kind over de gescheiden ouders zou in principe in aanmerking moeten worden genomen in het stelsel van toekenning van de kinderbijslag omdat dit stelsel ertoe strekt de werkelijke last van het kind binnen het gezin te compenseren. B.10.1. Het bekritiseerde verschil in behandeling heeft geen betrekking op de kinderen die op een gelijkmatig verdeelde wijze door hun gescheiden ouders worden gehuisvest, maar wel op de kinderen uit een tweede huwelijk van elk van de gescheiden ouders met een derde persoon. In zulk een geval van nieuwe samenstelling van gezinnen, is het bepalen van de rang van het kind door het in aanmerking nemen van de andere rechtgevende kinderen uit een vorig huwelijk van een van zijn ouders, afhankelijk van de hoedanigheid van bijslagtrekkende van de genoemde ouder. B.10.2. Artikel 42, § 1, tweede en derde lid, van de gecoördineerde wetten heeft immers tot gevolg dat de rechtgevende kinderen, voor het bepalen van de rang die in aanmerking moet worden genomen voor de berekening van het bedrag aan kinderbijslag voor een kind uit een |
| le calcul du montant des allocations de l'enfant né d'une seconde | tweede huwelijk, alleen in aanmerking worden genomen wanneer de |
| union, que lorsque les allocations familiales sont payées soit à un | kinderbijslag wordt uitbetaald hetzij aan één enkele bijslagtrekkende, |
| seul allocataire, soit à des parents allocataires qui ne sont pas | hetzij aan bijslagtrekkende ouders die niet zijn gescheiden. |
| séparés. L'article 42, § 1er, alinéa 3, des lois coordonnées empêche par contre | Artikel 42, § 1, derde lid, van de gecoördineerde wetten, verhindert |
| de prendre en compte, à l'égard de l'enfant du parent non allocataire, | echter dat, tegenover het kind van de ouder die niet bijslagtrekkend |
| pour la détermination du rang à prendre en considération pour le | is, voor het bepalen van de rang die in aanmerking moet worden genomen |
| calcul du montant des allocations, les enfants bénéficiaires d'une | voor de berekening van het bedrag aan kinderbijslag, de rechtgevende |
| union précédente, même si les parents séparés hébergent leurs enfants | kinderen uit een vorig huwelijk in aanmerking worden genomen, zelfs |
| de manière égalitaire. | wanneer de gescheiden ouders hun kinderen op een gelijkmatig verdeelde |
| wijze huisvesten. | |
| B.11.1. En empêchant que des parents séparés qui hébergent leurs | B.11.1. Door te verhinderen dat de hoedanigheid van bijslagtrekkende |
| enfants de manière égalitaire se voient reconnaître chacun la qualité | wordt toegekend aan elk van de gescheiden ouders die hun kinderen op |
| d'allocataire, l'article 42, § 1er, alinéa 3, des lois coordonnées a | een gelijkmatig verdeelde wijze huisvesten, heeft artikel 42, § 1, |
| pour conséquence qu'un seul des parents pourra bénéficier de la prise | derde lid, van de gecoördineerde wetten tot gevolg dat voor slechts |
| en compte des enfants nés de l'union précédente, pour la détermination | één van beide ouders de kinderen uit een vorig huwelijk in aanmerking |
| du rang des enfants nés d'une seconde union. Cette disposition est justifiée par l'objectif légitime que des enfants ne soient pas deux fois pris en compte pour la détermination du montant des allocations des autres enfants de chacun de leurs parents. B.11.2. La circonstance que la qualité d'allocataire ait été attribuée à un des parents dans la convention de divorce est donc indifférente, puisque la disposition en cause empêche en toute hypothèse que la qualité d'allocataire soit reconnue à chaque parent séparé. Bien qu'un de leurs parents assume partiellement la charge des enfants nés d'une précédente union, le rang de certains enfants ne pourra donc pas être déterminé en prenant en compte cette charge effectivement assumée. Cette différence de traitement entre enfants bénéficiaires quant à la détermination du rang qu'ils occupent dans le ménage, en fonction du groupement autour du seul parent allocataire, n'est pas raisonnablement justifiée par rapport à l'objectif du législateur de tenir compte de l'augmentation des charges corrélatives à l'augmentation de la taille de la famille et de la situation effective de l'éducation des enfants dans le contexte familial concret. B.11.3. S'il est légitime que le législateur souhaite éviter que tous les enfants de parents séparés cumulent des montants d'allocations familiales élevés, en bénéficiant de la prise en compte des enfants nés d'une union précédente, qui interviendraient donc deux fois dans un groupement pour la détermination du rang, il est toutefois disproportionné d'admettre, d'une part, qu'il faut privilégier l'hébergement égalitaire et par conséquent la répartition de la charge des enfants entre les parents séparés, tout en refusant, d'autre part, que la qualité d'allocataire soit prise en compte, à tout le moins | kunnen worden genomen voor het bepalen van de rang van de kinderen uit een tweede huwelijk. Die bepaling wordt verantwoord door de legitieme doelstelling dat kinderen niet tweemaal in aanmerking worden genomen voor het bepalen van het bedrag aan kinderbijslag voor de andere kinderen van elk van hun ouders. B.11.2. De omstandigheid dat de hoedanigheid van bijslagtrekkende aan een van de ouders werd toegekend in de echtscheidingsovereenkomst, is dus onbelangrijk omdat de in het geding zijnde bepaling alleszins verhindert dat de hoedanigheid van bijslagtrekkende aan elk van de gescheiden ouders wordt toegekend. Hoewel een van hun ouders gedeeltelijk de last op zich neemt van de kinderen uit een vorig huwelijk, kan de rang van sommige kinderen dus niet worden bepaald op grond van die daadwerkelijk gedragen last. Dat verschil in behandeling tussen rechtgevende kinderen wat het bepalen betreft van de rang die zij binnen het gezin innemen, op grond van de groepering rond alleen de bijslagtrekkende ouder, is niet redelijk verantwoord ten aanzien van de doelstelling van de wetgever, die erin bestaat rekening te houden met de toename van de te dragen last naarmate de omvang van het gezin toeneemt en met de effectieve situatie van de opvoeding van de kinderen in een concreet gezinsverband. B.11.3. Ook al is het gewettigd dat de wetgever wil vermijden dat alle kinderen van gescheiden ouders hoge bedragen aan kinderbijslag cumuleren doordat zij het voordeel genieten van het in aanmerking nemen van de kinderen uit een vorig huwelijk, die dus tweemaal zouden worden gegroepeerd voor het bepalen van de rang, is het niettemin onevenredig te erkennen, enerzijds, dat men een gelijkmatig verdeelde huisvesting en bijgevolg een verdeling van de last van de kinderen tussen de gescheiden ouders moet bevoorrechten, maar daarbij te weigeren, anderzijds, dat de hoedanigheid van bijslagtrekkende in aanmerking wordt genomen, althans gedeeltelijk, voor de kinderen uit een tweede huwelijk. Dat onverantwoorde verschil in behandeling vindt echter niet zijn |
| partiellement, pour les enfants nés d'une seconde union. | oorsprong in de in het geding zijnde bepaling, maar in het ontbreken |
| Cette différence de traitement injustifiée ne trouve toutefois pas sa | van een wetgevende bepaling die toelaat, voor het bepalen van de rang |
| source dans la disposition en cause, mais dans l'absence de | van kinderen, de last in aanmerking te nemen die daadwerkelijk door |
| disposition législative qui permette de prendre en compte, pour | elke ouder wordt gedragen voor de huisvesting en de opvoeding van hun |
| déterminer le rang des enfants, la charge effectivement assumée par | kinderen uit een vorig huwelijk, wanneer die kinderen op een |
| chaque parent dans l'hébergement et l'éducation de leurs enfants nés | gelijkmatig verdeelde wijze door de ouders worden gehuisvest. |
| d'une précédente union, lorsque ces enfants sont hébergés de manière | B.12. Wanneer de vaststelling van een lacune is uitgedrukt in |
| égalitaire par les parents. B.12. Lorsque le constat d'une lacune est exprimé en des termes | voldoende nauwkeurige en volledige bewoordingen die toelaten de in het |
| suffisamment précis et complets qui permettent l'application de la | geding zijnde bepaling toe te passen met inachtneming van de |
| disposition en cause dans le respect des normes de référence sur la | referentienormen op grond waarvan het Hof zijn toetsingsbevoegdheid |
| base desquelles la Cour exerce son contrôle, la Cour indique qu'il | uitoefent, geeft het Hof aan dat het aan de rechter staat een einde te |
| appartient au juge de mettre fin à la violation de ces normes. | maken aan de schending van die normen. |
| Tel n'est pas le cas dans la présente affaire. En effet, la Cour ne | Zulks is in de thans voorliggende zaak niet het geval. Het Hof kan de |
| peut pas préciser davantage le constat de lacune exprimé en B.11.3 dès | in B.11.3 uitgedrukte vaststelling van een leemte immers niet nader |
| lors qu'elle ne dispose pas d'un pouvoir d'appréciation équivalent à | preciseren aangezien het niet beschikt over een |
| celui du législateur. A défaut de précisions, la lacune constatée en | beoordelingsbevoegdheid die gelijkwaardig is met die van de wetgever. |
| B.11.3 ne peut pas être comblée directement par le juge a quo. C'est | Bij gebrek aan preciseringen kan de in B.11.3 vastgestelde leemte door |
| donc au législateur, et à lui seul, qu'il appartient d'apprécier, dans | de verwijzende rechter niet rechtstreeks worden opgevuld. Het staat |
| dus aan de wetgever, en aan hem alleen, om te oordelen, met | |
| le respect des articles 10 et 11 de la Constitution, de quelle manière | inachtneming van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, hoe en in |
| welke mate de last die daadwerkelijk door de ouders wordt gedragen | |
| et dans quelle mesure la charge effectivement assumée par les parents | voor hun kinderen, in aanmerking moet worden genomen in het geval van |
| pour leurs enfants doit être prise en compte, dans le cas de familles | de zogenoemde « nieuw samengestelde » gezinnen, rekening houdend met |
| dites « recomposées », compte tenu de l'objectif d'égalité entre | de in B.11.1 in herinnering gebrachte doelstelling van gelijkheid |
| enfants rappelé en B.11.1. | tussen kinderen. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| - L'article 42, § 1er, des lois relatives aux allocations familiales | - Artikel 42, § 1, van de wetten betreffende de kinderbijslag voor |
| pour travailleurs salariés, coordonnées par arrêté royal du 19 | loonarbeiders, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 19 december |
| décembre 1939, ne viole pas les articles 10, 11 et 22 de la Constitution. | 1939, schendt de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet niet. |
| - L'absence de disposition législative qui permette de prendre en | - Het ontbreken van een wettelijke bepaling die toelaat, voor het |
| compte, pour déterminer le rang des enfants, la charge effectivement | bepalen van de rang van kinderen, de last in aanmerking te nemen die |
| assumée par chacun des parents dans l'hébergement et l'éducation de | daadwerkelijk door elk van de ouders wordt gedragen voor de |
| leurs enfants nés d'une précédente union, lorsque ces enfants sont | huisvesting en de opvoeding van hun kinderen uit een vorig huwelijk, |
| hébergés de manière égalitaire par les parents, viole les articles 10 | wanneer die kinderen op een gelijkmatig verdeelde wijze door de ouders |
| et 11 de la Constitution. | worden gehuisvest, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
| Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
| la Cour constitutionnelle, le 12 octobre 2017. | op 12 oktober 2017. |
| Le greffier, | De griffier, |
| F. Meersschaut | F. Meersschaut |
| Le président, | De voorzitter, |
| J. Spreutels | J. Spreutels |