Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 65/2017 du 1 er juin 2017 Numéros du rôle : 6304 et 6308 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 171, 6°, deuxième tiret, du Code des impôts sur les revenus 1992, posées par le Tribunal de La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...)"
Extrait de l'arrêt n° 65/2017 du 1 er juin 2017 Numéros du rôle : 6304 et 6308 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 171, 6°, deuxième tiret, du Code des impôts sur les revenus 1992, posées par le Tribunal de La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...) Uittreksel uit arrest nr. 65/2017 van 1 juni 2017 Rolnummers 6304 en 6308 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 171, 6°, tweede streepje, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtbank van eerste aa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 65/2017 du 1er juin 2017 Uittreksel uit arrest nr. 65/2017 van 1 juni 2017
Numéros du rôle : 6304 et 6308 Rolnummers 6304 en 6308
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 171, 6°, In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 171, 6°, tweede
deuxième tiret, du Code des impôts sur les revenus 1992, posées par le streepje, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld
Tribunal de première instance de Liège, division Liège, et par le door de Rechtbank van eerste aanleg Luik, afdeling Luik, en door de
Tribunal de première instance du Brabant wallon. Rechtbank van eerste aanleg Waals-Brabant.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, F. Daoût et T. Giet, assistée du rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, F. Daoût en T. Giet,
greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Spreutels, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
a. Par jugement du 9 novembre 2015 en cause de Cédric Sacré et Julie a. Bij vonnis van 9 november 2015 in zake Cédric Sacré en Julie
Andernack contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au Andernack tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie
greffe de la Cour le 20 novembre 2015, le Tribunal de première van het Hof is ingekomen op 20 november 2015, heeft de Rechtbank van
instance de Liège, division Liège, a posé les questions préjudicielles eerste aanleg Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële vragen
suivantes : gesteld :
« 1. L'article 171, 6° [deuxième tiret] du C.I.R./92, tel « 1. Schendt artikel 171, 6°, [tweede streepje,] van het WIB 1992,
qu'interprété par l'Etat belge, SPF Finances, Administration des zoals geïnterpreteerd door de Belgische Staat, FOD Financiën,
Contributions directes, viole-t-il les articles 10, 11 et 172 de la Administratie der directe belastingen, de artikelen 10, 11 en 172 van
Constitution en ce que : de Grondwet in zoverre :
- Bénéficient du régime de taxation distincte les arriérés - de achterstallige erelonen die in het kader van de juridische
d'honoraires perçus dans le cadre de l'aide juridique de seconde ligne tweedelijnsbijstand zijn geïnd en betrekking hebben op prestaties die
et se rapportant à des prestations accomplies pendant une période d'une durée supérieure à 12 mois (' les indemnités pro deo ') par des avocats stagiaires; - Bénéficient du régime de taxation distincte les arriérés d'honoraires perçus dans le cadre de l'aide juridique de seconde ligne et se rapportant à des prestations accomplies pendant une période d'une durée supérieure à 12 mois par des avocats ayant terminé leur stage et inscrits à la liste des avocats du Barreau dont ils dépendent pour des prestations effectivement accomplies alors qu'ils étaient encore inscrits à la liste des stagiaires; - Ne bénéficient pas du régime de taxation distincte les arriérés d'honoraires perçus dans le cadre de l'aide juridique de seconde ligne et se rapportant à des prestations accomplies pendant une période d'une durée supérieure à 12 mois par des avocats ayant terminé leur stage et inscrits à la liste des avocats du Barreau dont ils dépendent ? 2. L'article 171, 6° [deuxième tiret] du C.I.R./92, tel qu'interprété par l'Etat belge, SPF Finances, Administration des Contributions gedurende een periode van meer dan twaalf maanden door advocaten-stagiairs zijn verricht (' de pro-Deovergoedingen '), het stelsel van afzonderlijke belasting genieten; - de achterstallige erelonen die in het kader van de juridische tweedelijnsbijstand zijn geïnd en betrekking hebben op prestaties die gedurende een periode van meer dan twaalf maanden zijn verricht door advocaten die hun stage hebben beëindigd en zijn ingeschreven op de lijst van de advocaten bij de balie waarvan zij afhangen, voor prestaties die daadwerkelijk zijn verricht terwijl zij nog op de lijst van de stagiairs waren ingeschreven, het stelsel van afzonderlijke belasting genieten; - de achterstallige erelonen die in het kader van de juridische tweedelijnsbijstand zijn geïnd en betrekking hebben op prestaties die gedurende een periode van meer dan twaalf maanden zijn verricht door advocaten die hun stage hebben beëindigd en zijn ingeschreven op de lijst van de advocaten bij de balie waarvan zij afhangen, het stelsel van afzonderlijke belasting niet genieten ? 2. Schendt artikel 171, 6°, [tweede streepje,] van het WIB 1992, zoals geïnterpreteerd door de Belgische Staat, FOD Financiën, Administratie
directes, viole-t-il les articles 10, 11 et 172 de la constitution en der directe belastingen, de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet in
ce que : zoverre :
- Bénéficient du régime de taxation distincte les arriérés - de achterstallige erelonen die door beoefenaars van vrije beroepen
d'honoraires perçus par des titulaires de professions libérales, zijn geïnd, door de Belgische Staat zijn gestort en betrekking hebben
versés par l'Etat belge et se rapportant à des prestations accomplies op prestaties die gedurende een periode van meer dan twaalf maanden
pendant une période d'une durée supérieure à 12 mois alors que le zijn verricht, het stelsel van afzonderlijke belasting genieten,
système de provision est possible; terwijl de voorschotregeling mogelijk is;
- Ne bénéficient pas du régime de taxation distincte les arriérés - de achterstallige erelonen die in het kader van de juridische
d'honoraires perçus dans le cadre de l'aide juridique de seconde tweedelijnsbijstand zijn geïnd, door de Belgische Staat zijn gestort
en betrekking hebben op prestaties die gedurende een periode van meer
ligne, versés par l'Etat belge et se rapportant à des prestations dan twaalf maanden door advocaten zijn verricht, het stelsel van
accomplies pendant une période d'une durée supérieure à 12 mois par afzonderlijke belasting niet genieten, terwijl de voorschotregeling
des avocats alors que le système de provision est impossible ? ». niet mogelijk is ? ».
b. Par jugement du 29 juin 2015 en cause de David Straet contre l'Etat b. Bij vonnis van 29 juni 2015 in zake David Straet tegen de Belgische
belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 8 Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 8
décembre 2015, le Tribunal de première instance du Brabant wallon a december 2015, heeft de Rechtbank van eerste aanleg Waals-Brabant de
posé la question préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« Interprétée en ce sens qu'elle réserve le bénéfice de la taxation, « Schendt de bepaling van het tweede streepje van het 6° van artikel
au taux afférent à l'ensemble des autres revenus imposables, des 171 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen, geïnterpreteerd in
profits visés à l'article 23, § 1er, 2°, du Code des impôts sur les die zin dat zij het voordeel van de belasting, tegen de aanslagvoet
revenus, qui se rapportent à des actes accomplis pendant une période met betrekking tot het geheel van de andere belastbare inkomsten, van
d'une durée supérieure à 12 mois et dont le montant n'a pas, par le de baten vermeld in artikel 23, § 1, 2°, van het Wetboek van de
fait de l'autorité publique, été payé au cours de l'année de inkomstenbelastingen, die betrekking hebben op gedurende een periode
prestation mais a été réglé en une seule fois et ce exclusivement pour van meer dan twaalf maanden geleverde diensten en die door toedoen van
la partie qui excède proportionnellement un montant correspondant à 12 de overheid niet betaald zijn in het jaar van de prestaties maar in
mois de prestations, aux seuls profits dont la tardiveté du paiement eenmaal worden vergoed, en zulks uitsluitend voor het evenredige deel
est due à une faute ou une négligence de l'autorité publique, la dat een vergoeding van twaalf maanden prestaties overtreft,
disposition du deuxième tiret du 6° de l'article 171 du Code des voorbehoudt aan uitsluitend de baten waarvan de niet-tijdige betaling
impôts sur les revenus, viole-t-elle les articles 10, 11, 23, alinéa te wijten is aan een fout of een nalatigheid van de overheid, de
3, 2°, et 172 de la Constitution, le cas échéant, combinés aux artikelen 10, 11, 23, derde lid, 2°, en 172 van de Grondwet, eventueel
articles 1er du Premier protocole additionnel à la Convention in samenhang gelezen met de artikelen 1 van het Eerste Aanvullend
Protocol bij het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van
européenne de sauvegarde des Droits de l'Homme et/ou 7 du Pacte de mens en/of 7 van het Internationaal Verdrag inzake economische,
international relatif aux droits économiques, sociaux et culturels ? sociale en culturele rechten ? ».
». Ces affaires, inscrites sous les numéros 6304 et 6308 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 6304 en 6308 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition en cause et son contexte Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de context ervan
B.1. Tel qu'il était applicable aux exercices d'imposition 2010 et B.1. Zoals het van toepassing was op de aanslagjaren 2010 en 2011,
bepaalde artikel 171, 6°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen
2011, l'article 171, 6°, du Code des impôts sur les revenus 1992 1992 (hierna : WIB 1992), dat deel uitmaakt van de onderafdeling II («
(ci-après : CIR 1992) - qui fait partie de la sous-section II («
Impositions distinctes ») de la section II (« Régimes spéciaux de Afzonderlijke aanslagen ») van afdeling II (« Bijzondere stelsels van
taxation ») du chapitre III (« Calcul de l'impôt ») du titre II (« aanslag ») van hoofdstuk III (« Berekening van de belasting ») van
Impôt des personnes physiques ») de ce Code - disposait : titel II (« Personenbelasting ») van dat Wetboek :
« Par dérogation aux articles 130 à 168, sont imposables « In afwijking van de artikelen 130 tot 168, zijn afzonderlijk
distinctement, sauf si l'impôt ainsi calculé, majoré de l'impôt belastbaar, behalve wanneer de aldus berekende belasting, vermeerderd
met de belasting betreffende de andere inkomsten, meer bedraagt dan
afférent aux autres revenus, est supérieur à celui que donnerait die welke zou voortvloeien uit de toepassing van de evenvermelde
l'application desdits articles à l'ensemble des revenus imposables : artikelen op het geheel van de belastbare inkomsten :
[...] [...]
6° au taux afférent à l'ensemble des autres revenus imposables : 6° tegen de aanslagvoet met betrekking tot het geheel van de andere belastbare inkomsten :
- le pécule de vacances qui est acquis et payé au travailleur ou au - het vakantiegeld dat, tijdens het jaar dat de werknemer of de
dirigeant d'entreprise occupé dans le cadre d'un contrat de travail, bedrijfsleider die is tewerkgesteld met een arbeidsovereenkomst, zijn
durant l'année où il quitte son employeur; werkgever verlaat, is opgebouwd en aan hem wordt betaald;
- les profits visés à l'article 23, § 1er, 2°, qui se rapportent à des - de in artikel 23, § 1, 2°, vermelde baten die betrekking hebben op
actes accomplis pendant une période d'une durée supérieure à 12 mois gedurende een periode van meer dan 12 maanden geleverde diensten en
et dont le montant n'a pas, par le fait de l'autorité publique, été die door toedoen van de overheid niet betaald zijn in het jaar van de
payé au cours de l'année des prestations mais a été réglé en une seule prestaties maar in eenmaal worden vergoed, en zulks uitsluitend voor
fois, et ce exclusivement pour la partie qui excède
proportionnellement un montant correspondant à 12 mois de prestations; het evenredige deel dat een vergoeding van 12 maanden prestaties overtreft;
- les rentes visées à l'article 90, 4°; - de in artikel 90, 4°, vermelde uitkeringen;
- les rémunérations visées à l'article 31, alinéa 2, 1° et 4°, du mois - de in artikel 31, tweede lid, 1° en 4°, bedoelde bezoldigingen van
de décembre qui sont, pour la première fois, payées ou attribuées par de maand december die door een overheid voor het eerst zijn betaald of
une autorité publique au cours de ce mois de décembre au lieu du mois toegekend tijdens die maand december in plaats van tijdens de maand
de janvier de l'année suivante suite à une décision de cette autorité januari van het volgend jaar ingevolge een beslissing van die overheid
publique de payer ou d'attribuer les rémunérations du mois de décembre om de bezoldigingen van de maand december voortaan in de maand
dorénavant au cours de ce mois de décembre au lieu d'au cours du mois december te betalen of toe te kennen in plaats van tijdens de maand
de janvier de l'année suivante ». januari van het volgend jaar ».
B.2.1. L'« aide juridique de deuxième ligne » est « accordée à une B.2.1. « Juridische tweedelijnsbijstand » wordt « verleend aan een
personne physique sous la forme d'un avis juridique circonstancié », natuurlijke persoon in de vorm van een omstandig juridisch advies »,
d'une « assistance juridique dans le cadre ou non d'une procédure » ou van « bijstand al dan niet in het kader van een procedure » of van «
d'une « assistance dans le cadre d'un procès » (article 508/1, 2°, du bijstand bij een geding » (artikel 508/1, 2°, van het Gerechtelijk
Code judiciaire, inséré par l'article 4 de la loi du 23 novembre 1998 Wetboek, ingevoegd bij artikel 4 van de wet van 23 november 1998 «
« relative à l'aide juridique »). betreffende de juridische bijstand »).
Elle est assurée par les avocats « désireux d'accomplir » des Hij wordt verzekerd door de advocaten die in dat kader prestaties «
prestations à ce titre, et organisée par le bureau d'aide juridique wensen te verrichten », en wordt georganiseerd door het bureau voor
établi au sein de chaque barreau (article 446bis, alinéa 2, du Code juridische bijstand dat bij elke balie is ingesteld (artikel 446bis,
judiciaire, inséré par l'article 2 de la loi du 23 novembre 1998; tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 2 van
article 508/7, alinéas 1er et 3, du Code judiciaire, inséré par de wet van 23 november 1998; artikel 508/7, eerste en derde lid, van
l'article 4 de la loi du 23 novembre 1998, avant sa modification par het Gerechtelijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 4 van de wet van 23
l'article 3 de la loi du 6 juillet 2016 « modifiant le Code judiciaire november 1998, vóór de wijziging ervan bij artikel 3 van de wet van 6
juli 2016 « tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek met betrekking
en ce qui concerne l'aide juridique »). tot de juridische bijstand »).
Ces avocats sont tenus de faire régulièrement rapport au bureau d'aide Die advocaten moeten geregeld aan het bureau voor juridische bijstand
juridique (article 508/11, alinéa 1er, du Code judiciaire, inséré par verslag doen (artikel 508/11, eerste lid, van het Gerechtelijk
l'article 4 de la loi du 23 novembre 1998). Wetboek, ingevoegd bij artikel 4 van de wet van 23 november 1998).
B.2.2. L'Etat alloue des indemnités aux avocats en raison des B.2.2. Het Rijk kent vergoedingen toe aan de advocaten voor hun
prestations accomplies au titre de l'aide juridique de deuxième ligne, prestaties inzake juridische tweedelijnsbijstand, « onder de in
« aux conditions visées à l'article 508/19 » (article 446bis, alinéa artikel 508/19 bedoelde voorwaarden » (artikel 446bis, derde lid, van
3, du Code judiciaire, inséré par l'article 2 de la loi du 23 novembre het Gerechtelijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 2 van de wet van 23
1998). november 1998).
L'article 508/19 du Code judiciaire, inséré par l'article 4 de la loi Artikel 508/19 van het Gerechtelijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 4
du 23 novembre 1998, disposait, avant sa modification par l'article 9 van de wet van 23 november 1998, bepaalde, vóór de wijziging ervan bij
de la loi du 6 juillet 2016 : artikel 9 van de wet van 6 juli 2016 :
« § 1er. L'avocat perçoit l'indemnité de procédure accordée au « § 1. De advocaat int de aan de begunstigde toegekende
bénéficiaire. rechtsplegingsvergoeding.
§ 2. Les avocats chargés de l'aide juridique de deuxième ligne § 2. De advocaten belast met de gedeeltelijk of volledig kosteloze
partiellement ou complètement gratuite font rapport au bureau sur juridische tweedelijnsbijstand doen verslag aan het bureau over elke
chaque affaire pour laquelle ils ont accompli des prestations à ce behandelde zaak waarvoor zij in dit raam prestaties hebben verricht.
titre. Ce rapport mentionne également l'indemnité de procédure perçue Dit verslag vermeldt eveneens de door de advocaat geïnde
par l'avocat. rechtsplegingsvergoeding
Le bureau attribue des points aux avocats pour ces prestations et en Het bureau kent voor die prestaties aan de advocaten punten toe en het
fait rapport au bâtonnier. doet hierover verslag aan de stafhouder.
Le bâtonnier communique le total des points de son barreau aux De stafhouder deelt het totaal van de punten van de balie mee aan de
autorités visées à [l']article 488, lesquelles communiquent le total in artikel 488 bedoelde overheden die het totaal van de punten van
des points de tous les barreaux au ministre de la Justice. alle balies meedelen aan de Minister van Justitie.
§ 3. Dès réception de l'information visée au § 2, le ministre de la § 3. Zodra hij de mededeling heeft ontvangen van de informatie bedoeld
Justice peut faire effectuer un contrôle selon les modalités qu'il in § 2, kan de Minister van Justitie een controle laten uitvoeren op
détermine après concertation avec les autorités visées à l'article de wijze die hij bepaalt na raadpleging van de in artikel 488 bedoelde
488. Il ordonne le paiement de l'indemnité à ces autorités qui en overheden. Hij gelast de betaling van de vergoeding aan die overheden
assurent la répartition par le biais des Ordres des avocats ». die via de Ordes van Advocaten voor de verdeling ervan zorgen ».
Les « autorités visées à l'article 488 » du Code judiciaire sont De « in artikel 488 [van het Gerechtelijk Wetboek] bedoelde overheden
l'Ordre des barreaux francophones et germanophone et l'« Orde van » zijn de « Ordre des barreaux francophones et germanophone » en de
Vlaamse balies ». Orde van Vlaamse balies.
B.2.3. Les conditions d'octroi, le tarif et les modalités de paiement B.2.3. De voorwaarden voor de toekenning, het tarief en de wijze van
de l'indemnité précitée sont fixés par l'article 2 de l'arrêté royal uitbetaling van de voormelde vergoeding worden bepaald bij artikel 2
du 20 décembre 1999 « contenant les modalités d'exécution relatives à van het koninklijk besluit van 20 december 1999 « houdende
l'indemnisation accordée aux avocats dans le cadre de l'aide juridique uitvoeringsbepalingen inzake de vergoeding die aan advocaten wordt
de deuxième ligne et relatif au subside pour les frais liés à toegekend in het kader van de juridische tweedelijnsbijstand en inzake
l'organisation des bureaux d'aide juridique ». de subsidie voor de kosten verbonden aan de organisatie van de bureaus voor juridische bijstand ».
Sur la base du rapport remis par l'avocat, le bureau d'aide juridique Op basis van het verslag dat door de advocaat wordt ingediend,
attribue, en principe, des points à celui-ci lorsqu'il justifie avoir verleent het bureau voor juridische bijstand, in principe, punten aan
die laatste wanneer hij aantoont dat hij tijdens het afgelopen
accompli des prestations effectives au cours de l'année judiciaire gerechtelijk jaar of tijdens de voorgaande jaren daadwerkelijk
écoulée ou des années antérieures (article 2, 1°, de l'arrêté royal du prestaties heeft verricht (artikel 2, 1°, van het koninklijk besluit
20 décembre 1999, avant sa modification par l'article 1er de l'arrêté van 20 december 1999, vóór de wijziging ervan bij artikel 1 van het
royal du 21 juillet 2016). koninklijk besluit van 21 juli 2016).
Avant le 31 octobre de chaque année, les bâtonniers des Ordres des Vóór 31 oktober van elk jaar bezorgen de stafhouders van de Ordes van
avocats informent l'« Orde van Vlaamse balies » ou l'Ordre des advocaten aan de Orde van Vlaamse balies of aan de « Ordre des
barreaux francophones et germanophone du nombre total des points barreaux francophones et germanophone » het totaal aantal punten die
attribués aux avocats ayant accompli de telles prestations par les door de bureaus voor juridische bijstand zijn toegekend aan de
bureaux d'aide juridique (article 2, 2°, du même arrêté royal). Avant advocaten die zulke prestaties hebben verricht (artikel 2, 2°, van
hetzelfde koninklijk besluit). Vóór 1 februari van het volgende jaar
le 1er février de l'année suivante, ces deux Ordres font au ministre doen die twee Ordes een voorstel aan de minister van Justitie
de la Justice une proposition concernant le calcul de la valeur d'un betreffende de berekening van de waarde van een punt (artikel 1,
point (article 1er, premier tiret, et article 2, 3°, du même arrêté eerste streepje, en artikel 2, 3°, van hetzelfde koninklijk besluit).
royal). Après vérification, le ministre détermine le montant total des Na controle bepaalt de minister het totale bedrag van de vergoedingen,
indemnités, établit la valeur d'un point, et verse aux deux Ordres le stelt hij de waarde van een punt vast en betaalt hij aan de twee Ordes
montant des indemnités (article 2, 4°, du même arrêté royal). Ceux-ci het bedrag van de vergoeding uit (artikel 2, 4°, van hetzelfde
versent ensuite les montants auxquels les avocats ont droit sur un koninklijk besluit). Zij maken vervolgens de bedragen waarop de
compte spécial, ouvert à cet effet par chaque barreau (article 2, 5°, advocaten recht hebben, over op een bijzondere rekening die elke balie
du même arrêté royal) qui répartit ces montants entre ses avocats daartoe opent (artikel 2, 5°, van hetzelfde koninklijk besluit), die
(article 2, 6°, du même arrêté royal), étant entendu que chaque die bedragen onder haar advocaten verdeelt (artikel 2, 6°, van
hetzelfde koninklijk besluit) met dien verstande dat elk dossier dat
dossier confié à un avocat par le bureau d'aide juridique ne donne door het bureau voor juridische bijstand aan een advocaat wordt
lieu au paiement que d'une seule indemnité (article 2, 7°, du même toevertrouwd slechts eenmaal wordt vergoed (artikel 2, 7°, van
arrêté royal). hetzelfde koninklijk besluit).
Quant à la première question préjudicielle dans l'affaire n° 6304 Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag in de zaak nr. 6304
B.3. La Cour est invitée à statuer sur la compatibilité, avec les B.3. Het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de
articles 10, 11 et 172 de la Constitution, de l'article 171, 6°, bestaanbaarheid, met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, van
deuxième tiret, du CIR 1992, tel qu'il était applicable aux exercices artikel 171, 6°, tweede streepje, van het WIB 1992, zoals het van
d'imposition 2010 et 2011, en ce que cette disposition introduirait toepassing was op de aanslagjaren 2010 en 2011, in zoverre die
bepaling een verschil in behandeling zou invoeren tussen twee
une différence de traitement entre deux catégories d'avocats percevant categorieën van advocaten die een vergoeding ontvangen voor prestaties
une indemnité en raison de prestations d'aide juridique de deuxième van juridische tweedelijnsbijstand die gedurende een periode van meer
ligne accomplies durant une période supérieure à douze mois : d'une dan twaalf maanden zijn verricht : enerzijds, de advocaten die die
part, ceux qui ont accompli ces prestations lorsqu'ils étaient prestaties hebben verricht toen zij waren ingeschreven op de lijst van
inscrits à la liste des stagiaires de l'Ordre des avocats, et, d'autre de stagiairs van de Orde van advocaten en, anderzijds, de advocaten
part, ceux qui ont accompli ces prestations après leur inscription au die die prestaties hebben verricht na hun inschrijving op het tableau
tableau de l'Ordre des avocats. Seuls les avocats de la première catégorie pourraient revendiquer l'application de l'imposition distincte prévue par la disposition en cause. B.4. Comme le relève le Conseil des ministres, la disposition en cause ne fait aucune distinction entre l'avocat qui perçoit une indemnité en raison de prestations d'aide juridique de deuxième ligne accomplies durant une période supérieure à douze mois lorsqu'il était inscrit à la liste des stagiaires de l'Ordre des avocats, et l'avocat qui perçoit une telle indemnité pour des prestations accomplies après son inscription au tableau de l'Ordre des avocats. van de Orde van advocaten. Alleen de advocaten van de eerste categorie zouden aanspraak kunnen maken op de toepassing van de afzonderlijke aanslag waarin de in het geding zijnde bepaling voorziet. B.4. Zoals de Ministerraad erop wijst, maakt de in het geding zijnde bepaling geen enkel onderscheid tussen een advocaat die een vergoeding ontvangt voor prestaties van juridische tweedelijnsbijstand die gedurende een periode van meer dan twaalf maanden zijn verricht op het ogenblik dat hij was ingeschreven op de lijst van de stagiairs van de Orde van advocaten, en een advocaat die zulk een vergoeding ontvangt voor prestaties die zijn verricht na zijn inschrijving op het tableau van de Orde van advocaten.
B.5. La première question préjudicielle dans l'affaire n° 6304 appelle B.5. De eerste prejudiciële vraag in de zaak nr. 6304 dient ontkennend
une réponse négative. te worden beantwoord.
Quant à la seconde question préjudicielle dans l'affaire n° 6304 Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag in de zaak nr. 6304
B.6. La Cour est invitée à statuer sur la compatibilité, avec les B.6. Het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de
articles 10, 11 et 172 de la Constitution, de l'article 171, 6°, bestaanbaarheid, met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, van
deuxième tiret, du CIR 1992, tel qu'il était applicable aux exercices artikel 171, 6°, tweede streepje, van het WIB 1992, zoals het van
d'imposition 2010 et 2011, en ce que cette disposition introduirait toepassing was op de aanslagjaren 2010 en 2011, in zoverre die
une différence de traitement entre deux catégories de titulaires de bepaling een verschil in behandeling zou invoeren tussen twee
professions libérales à qui l'Etat verse, en une fois, des arriérés categorieën van beoefenaars van vrije beroepen aan wie de Staat, in
d'honoraires en raison de prestations accomplies durant une période eenmaal, achterstallige erelonen uitbetaalt voor prestaties die
supérieure à douze mois : d'une part, les avocats percevant une gedurende een periode van meer dan twaalf maanden zijn verricht :
indemnité due en raison de prestations d'aide juridique de deuxième enerzijds, de advocaten die een vergoeding ontvangen voor prestaties
ligne, qui n'ont pu demander une provision, et, d'autre part, les van juridische tweedelijnsbijstand, die geen voorschot hebben kunnen
autres titulaires de professions libérales percevant des arriérés d'honoraires de l'Etat, qui, eux, ont pu lui demander une provision. Seuls ces derniers pourraient revendiquer l'application de l'imposition distincte prévue par la disposition en cause. B.7. L'article 172, alinéa 1er, de la Constitution consacre le principe d'égalité et de non-discrimination en matière fiscale. Ce principe n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'examen de la compatibilité d'une disposition législative avec ce principe suppose notamment l'identification de deux catégories de personnes qui font l'objet d'un traitement différent. B.8. La seconde catégorie de personnes décrite en B.6 rassemble les « vragen en, anderzijds, de andere beoefenaars van vrije beroepen die van de Staat achterstallige erelonen ontvangen en die hem wel een voorschot hebben kunnen vragen. Alleen die laatsten zouden aanspraak kunnen maken op de toepassing van de afzonderlijke aanslag waarin de in het geding zijnde bepaling voorziet. B.7. In artikel 172, eerste lid, van de Grondwet is het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie in fiscale aangelegenheden neergelegd. Dat beginsel sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het onderzoek van de bestaanbaarheid van een wetskrachtige bepaling met dat beginsel veronderstelt met name de identificatie van twee categorieën van personen die het voorwerp uitmaken van een verschillende behandeling. B.8. De in B.6 beschreven tweede categorie van personen omvat de
titulaires de professions libérales » autres que les avocats, tandis andere « beoefenaars van vrije beroepen » dan de advocaten, terwijl de
que la première catégorie de personnes décrite comprend une partie des beschreven eerste categorie van personen een deel van de advocaten
avocats. omvat.
L'examen de la constitutionnalité de la différence de traitement Het onderzoek van de grondwettigheid van het verschil in behandeling
évoquée par la seconde question préjudicielle suppose que la Cour soit dat is vermeld in de tweede prejudiciële vraag veronderstelt dat het
en mesure d'identifier les règles applicables à la catégorie des « Hof de regels kan identificeren die van toepassing zijn op de
titulaires de professions libérales » (entre autres, en ce qui categorie van de « beoefenaars van vrije beroepen » (onder andere wat
concerne la demande de provision sur honoraires) qui, selon la het verzoek om een voorschot op erelonen betreft) en die, volgens de
question préjudicielle, différeraient de celles qui sont applicables prejudiciële vraag, zouden verschillen van die welke van toepassing
aux avocats précités, ainsi que les objectifs de ces règles. zijn op de voornoemde advocaten, alsook de doelstellingen van die
La disposition en cause ne fait aucune distinction entre plusieurs regels. De in het geding zijnde bepaling maakt geen enkel onderscheid tussen
catégories de « titulaires de professions libérales ». verschillende categorieën van « beoefenaars van vrije beroepen ».
Ni les termes de la question préjudicielle, ni les motifs de la Noch de bewoordingen van de prejudiciële vraag, noch de motieven van
décision de renvoi ne permettent à la Cour de circonscrire la de verwijzingsbeslissing stellen het Hof in staat om de categorie van
catégorie des « titulaires de professions libérales » (autres que les de « beoefenaars van vrije beroepen » (andere dan de advocaten) te
avocats) ni a fortiori d'identifier les règles applicables à ces omschrijven, noch a fortiori de voor die personen geldende regels te
personnes. identificeren.
B.9. La seconde question préjudicielle dans l'affaire n° 6304 est B.9. De tweede prejudiciële vraag in de zaak nr. 6304 is
irrecevable et n'appelle dès lors pas de réponse. onontvankelijk en behoeft bijgevolg geen antwoord.
Quant à la question préjudicielle dans l'affaire n° 6308 Ten aanzien van de prejudiciële vraag in de zaak nr. 6308
B.10. La Cour est invitée à statuer sur la compatibilité, avec les B.10. Het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de
articles 10, 11, 23, alinéa 3, 2°, et 172 de la Constitution, lus ou bestaanbaarheid, met de artikelen 10, 11, 23, derde lid, 2°, en 172
non en combinaison avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 1 van
het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de
à la Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 7 rechten van de mens en met artikel 7 van het Internationaal Verdrag
du Pacte international relatif aux droits économiques, sociaux et inzake economische, sociale en culturele rechten, van artikel 171,
culturels, de l'article 171, 6°, du CIR 1992, tel qu'il était eerste lid, 6°, van het WIB 1992, zoals het van toepassing was op de
applicable aux exercices d'imposition 2010 et 2011, en ce que cette aanslagjaren 2010 en 2011, in zoverre die bepaling het voordeel van de
disposition réserve le bénéfice du taux particulier qu'elle instaure bijzondere aanslagvoet die zij invoert voorbehoudt aan de
au contribuable qui a été payé tardivement par l'autorité publique en belastingplichtige die niet tijdig door de overheid is betaald wegens
raison d'une faute ou d'une négligence de celle-ci. een fout of een nalatigheid van die laatste.
B.11.1. Par son arrêt n° 30/2016 du 25 février 2016, la Cour a répondu B.11.1. Bij zijn arrest nr. 30/2016 van 25 februari 2016 heeft het Hof
à la question préjudicielle suivante : op de volgende prejudiciële vraag geantwoord :
« L'article 171, 60, 2e tiret [lire : article 171, 6°, deuxième « Schendt artikel 171, 60 [lees : 6°], tweede streepje, van het
tiret], du Code des impôts sur les revenus 1992 viole-t-il les Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 de artikelen 10, 11, 23,
articles 10, 11, 23, alinéa 3, 2°, et 172 de la Constitution, le cas derde lid, 2°, en 172 van de Grondwet, in voorkomend geval in
échéant combinés aux articles 1er du Premier protocole additionnel à samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij
la Convention européenne de Sauvegarde des Droits de l'Homme et/ou 7 het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en/of artikel 7 van
du Pacte International relatif aux droits économiques, sociaux et het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele
culturels, dans la mesure où, pour bénéficier d'une imposition rechten, in zoverre het, om een afzonderlijke belasting te genieten
distincte des profits de professions libérales payés tardivement par van de baten van vrije beroepen die door toedoen van een overheid niet
le fait d'une autorité publique, il exige que la tardiveté du paiement tijdig zijn betaald, vereist dat de laattijdigheid van de betaling of
ou de l'attribution de rémunération doit être imputable à une faute ou van de toekenning van een vergoeding toe te schrijven is aan een fout
à une négligence de l'autorité publique ? ». of een nalatigheid van de overheid ? ».
Cette question est, en substance, identique à celle de l'affaire n° Die vraag is in wezen identiek aan die in de zaak nr. 6308.
6308. Par son arrêt n° 30/2016, la Cour a dit pour droit : Bij zijn arrest nr. 30/2016 heeft het Hof voor recht gezegd :
« - Interprété comme exigeant que la tardiveté du paiement soit « - In die zin geïnterpreteerd dat het vereist dat de niet-tijdige
imputable à une faute ou à une négligence de l'autorité publique pour betaling toe te schrijven is aan een fout of een nalatigheid vanwege
que le contribuable puisse bénéficier d'une imposition distincte des de overheid opdat de belastingplichtige een afzonderlijke belasting
profits de professions libérales payés tardivement par le fait d'une kan genieten van de baten van vrije beroepen die niet tijdig zijn
autorité publique, l'article 171, 6°, deuxième tiret, du Code des betaald door toedoen van een overheid, schendt artikel 171, 6°, tweede
impôts sur les revenus 1992 viole les articles 10, 11 et 172 de la Constitution. streepje, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet.
- Interprétée comme n'exigeant pas que la tardiveté du paiement soit - In die zin geïnterpreteerd dat zij niet vereist dat de niet-tijdige
imputable à une faute ou à une négligence de l'autorité publique pour betaling toe te schrijven is aan een fout of een nalatigheid vanwege
que le contribuable puisse bénéficier d'une imposition distincte des de overheid opdat de belastingplichtige een afzonderlijke belasting
profits de professions libérales payés tardivement par le fait d'une kan genieten van de baten van vrije beroepen die niet tijdig zijn
autorité publique, la même disposition ne viole pas les articles 10, betaald door toedoen van een overheid, schendt dezelfde bepaling de
11 et 172 de la Constitution ». artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet niet ».
B.11.2. Les motifs de cet arrêt se lisent comme suit : B.11.2. Dat arrest werd als volgt gemotiveerd :
« B.2.1. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, il « B.2.1. In tegenstelling tot wat de Ministerraad aanvoert, blijkt uit
apparaît de la question préjudicielle et des motifs de la décision de renvoi que la juridiction a quo invite la Cour à comparer la situation des contribuables qui perçoivent les profits visés par la disposition en cause tardivement en raison d'une faute ou d'une négligence des pouvoirs publics débiteurs et celle des contribuables qui perçoivent les mêmes profits tardivement, sans qu'une faute ou une négligence puisse être mise à charge des pouvoirs publics débiteurs. Dans l'interprétation de l'article 171, 6°, deuxième tiret, retenue par la juridiction, les premiers bénéficient du traitement fiscal favorable établi par la disposition en cause, alors que les seconds n'en bénéficient pas. de prejudiciële vraag en de motieven van de verwijzingsbeslissing dat het verwijzende rechtscollege het Hof verzoekt de situatie van de belastingplichtigen die de in de in het geding zijnde bepaling beoogde baten niet tijdig innen wegens een fout of een nalatigheid van de overheid die ze verschuldigd is, te vergelijken met die van de belastingplichtigen die dezelfde baten niet tijdig innen, zonder dat de overheid die ze verschuldigd is, een fout of een nalatigheid ten laste kan worden gelegd. In de door het rechtscollege in aanmerking genomen interpretatie van artikel 171, 6°, tweede streepje, genieten de eerstgenoemden de door de in het geding zijnde bepaling vastgestelde gunstige fiscale behandeling, terwijl de laatstgenoemden die niet genieten.
B.2.2. La différence de traitement en cause dans la question B.2.2. Het verschil in behandeling dat in de prejudiciële vraag in het
préjudicielle repose sur le critère de la faute ou de la négligence geding is, berust op het criterium van de fout of de nalatigheid van
commise par les pouvoirs publics débiteurs des revenus, faute ou de overheid die de inkomsten verschuldigd is, waarbij een fout of een
négligence ayant causé la tardiveté du paiement. nalatigheid heeft geleid tot de niet-tijdige betaling.
Un tel critère est objectif. La Cour doit examiner s'il est pertinent Een dergelijk criterium is objectief. Het Hof moet nagaan of het
par rapport à l'objectif poursuivi par la disposition en cause. relevant is ten aanzien van het met de in het geding zijnde bepaling
B.3. L'article 171 du CIR 1992 déroge, pour les revenus qu'il énumère, nagestreefde doel. B.3. Artikel 171 van het WIB 1992 wijkt, voor de daarin opgesomde
au principe de la globalisation, en vertu duquel le revenu imposable à inkomsten, af van het principe van de globalisatie, krachtens hetwelk
l'impôt des personnes physiques est constitué de l'ensemble des het in de personenbelasting belastbare inkomen wordt gevormd door het
revenus nets, soit la somme des revenus nets des catégories énumérées totale netto-inkomen, zijnde de som van de netto-inkomens van de in
dans l'article 6 du CIR 1992, à savoir les revenus des biens artikel 6 van het WIB 1992 opgesomde categorieën, namelijk het inkomen
immobiliers, les revenus des capitaux et biens mobiliers, les revenus van onroerende goederen, het inkomen van roerende goederen en
professionnels et les revenus divers, diminuée des dépenses kapitalen, het beroepsinkomen en de diverse inkomsten, verminderd met
déductibles mentionnées aux articles 104 à 116 du CIR 1992. L'impôt de in de artikelen 104 tot 116 van het WIB 1992 vermelde aftrekbare
est calculé sur cette somme selon les règles fixées aux articles 130 et suivants. bestedingen. Op die som wordt de belasting berekend volgens de regels bepaald in de artikelen 130 en volgende.
L'article 171 du CIR 1992 fixe un mode de calcul particulier de Artikel 171 van het WIB 1992 stelt een bijzondere berekeningswijze
l'impôt et des taux d'imposition spéciaux pour certains revenus, à voor de belasting en speciale aanslagvoeten voor bepaalde inkomsten
condition toutefois que le régime de l'addition de tous les revenus vast, op voorwaarde evenwel dat het stelsel van de volledige
imposables, en ce compris ceux qui peuvent être imposés distinctement, samentelling van alle belastbare inkomsten, met inbegrip van die welke
ne s'avère pas plus avantageux pour le contribuable. afzonderlijk kunnen worden belast, niet voordeliger uitvalt voor de
B.4. Par l'article 23 de la loi du 20 novembre 1962 portant réforme belastingplichtige. B.4. Met artikel 23 van de wet van 20 november 1962 houdende
des impôts sur les revenus, qui est devenu plus tard l'article 93 du hervorming van de inkomstenbelastingen, dat later artikel 93 van het
CIR 1964 et l'article 171 du CIR 1992, le législateur a voulu éviter WIB 1964 en artikel 171 van het WIB 1992 is geworden, wilde de
les conséquences sévères que l'application rigoureuse de la wetgever de strenge gevolgen vermijden die de strikte toepassing van
progressivité de l'impôt des personnes physiques entraînerait pour les de progressiviteit van de personenbelasting zou meebrengen voor
contribuables qui recueillent certains revenus ayant un caractère belastingplichtigen die sommige inkomsten met een veeleer
plutôt exceptionnel. Selon les travaux préparatoires de l'article 23, uitzonderlijk karakter verkrijgen. Luidens de parlementaire
qui a instauré les impositions distinctes, le législateur a voulu ' voorbereiding van artikel 23, dat afzonderlijke aanslagen heeft
freiner la progressivité de l'impôt, lorsque le revenu imposable ingesteld, beoogde de wetgever ' de progressiviteit van de belasting
te remmen wanneer het belastbaar inkomen niet-periodieke inkomsten
comprend des revenus non périodiques ' (Doc. parl., Chambre, behelst ' (Parl. St., Kamer, 1961-1962, nr. 264/1, p. 85; ibid., nr.
1961-1962, n° 264/1, p. 85; ibid., n° 264/42, p. 126). 264/42, p. 126).
B.5. L'article 171, 6°, deuxième tiret, procède d'une intention B.5. Artikel 171, 6°, tweede streepje, gaat uit van een soortgelijke
similaire. L'exposé des motifs de la loi de réorientation économique bedoeling. In de memorie van toelichting bij de wet tot economische
du 4 août 1978 (qui modifia l'article 93 précité) indique : ' Dans l'état actuel de la législation, les honoraires et autres profits qui se rapportent à des prestations accomplies pendant une période d'une durée supérieure à douze mois et dont le montant n'a pas, par le fait de l'autorité publique, été payé au cours de l'année des prestations mais a été réglé en une seule fois, sont taxés comme des revenus de l'année pendant laquelle ils ont été perçus avec application du taux normal d'imposition. Pour y pallier, il est proposé d'appliquer aux honoraires et autres profits de l'espèce un régime analogue à celui qui s'applique déjà actuellement aux " pécules de vacances promérités " payés aux employés. Ceci revient en fait à appliquer aux arriérés d'honoraires, etc., le taux d'impôt applicable à ce qui correspond normalement à douze mois heroriëntering van 4 augustus 1978 (waarbij het voormelde artikel 93 gewijzigd werd) wordt het volgende aangegeven : ' De erelonen en andere baten die betrekking hebben op gedurende een periode van meer dan twaalf maanden geleverde prestaties en die, wegens het feit van de openbare overheid, niet betaald worden in het jaar van de prestaties maar in eenmaal worden vergoed, worden in de huidige stand van de wetgeving belast als een inkomen van het jaar waarin ze worden ontvangen, met toepassing van het normaal belastingtarief. Om zulks te verhelpen wordt voorgesteld op dergelijke erelonen en baten een stelsel toe te passen analoog met datgene wat thans reeds geldt voor het " vervroegd vakantiegeld " van de bedienden. Het komt er in feite op neer dat achterstallige erelonen, enz., belast zullen worden tegen het tarief dat normaal toegepast zou worden voor een ereloon van twaalf maanden prestaties ' (Parl. St., Senaat,
de prestations ' (Doc. parl., Sénat, 1977-1978, n° 415/1, pp. 33 et 1977-1978, nr. 415/1, pp. 33 en 34).
34). Le rapport de la commission du Sénat précise : In het verslag van de Senaatscommissie wordt gepreciseerd :
' Le chapitre II règle le problème de la taxation des honoraires payés ' [Hoofdstuk II] regelt het probleem van de taxatie der erelonen die
par une autorité publique aux titulaires de professions libérales pour door de overheid betaald worden aan de beoefenaars van vrije beroepen
des prestations qui sont étalées sur une période de plus de douze voor prestaties geleverd tijdens een periode van meer dan twaalf
mois. maanden.
Pour éviter une surtaxation due à la progressivité du taux de l'impôt, Om de overbelasting te vermijden, die te wijten is aan de
la quotité des honoraires qui excède proportionnellement un montant progressiviteit van de belastingtarieven, zal het gedeelte van de
correspondant à douze mois de prestations sera imposée distinctement erelonen dat een bedrag van twaalf maand prestaties overtreft,
au taux afférent à l'ensemble des autres revenus imposables ' (ibid., afzonderlijk belast worden tegen hetzelfde tarief als het geheel van
n° 415/2, p. 51). de andere belastbare inkomens ' (ibid., nr. 415/2, p. 51).
En commission du Sénat, le ministre a indiqué : In de Senaatscommissie gaf de minister de volgende toelichting :
' Les honoraires qui se rapportent à des prestations accomplies ' Erelonen, die betrekking hebben op prestaties die over meer dan
pendant une période supérieure à douze mois et qui, par le fait de twaalf maanden worden geleverd en die, wegens de openbare overheid,
l'autorité publique, ne sont pas payés pendant l'année des prestations niet in het jaar van de prestaties worden betaald maar in éénmaal
mais liquidés en une seule fois, sont actuellement imposés au cours de worden vergoed, worden thans belast voor het jaar waarin ze zijn
l'année de l'encaissement et le taux d'imposition progressif est uitbetaald en het progressief belastingtarief wordt zonder mildering
appliqué sans atténuation. toegepast.
Dans l'article 51 du projet, il est suggéré un régime analogue à celui In artikel 51 van het ontwerp wordt voorgesteld een stelsel toe te
passen analoog aan datgene dat thans reeds geldt voor het vervroegd
qui existe à présent pour le pécule de vacances promérité à l'employé; vakantiegeld van de bedienden; voortaan zullen die erelonen worden
dorénavant donc ces honoraires seront subdivisés en deux parties : gesplitst in twee delen :
a) Une première partie qui correspond à douze mois de prestations sera a) Een eerste deel dat overeenstemt met twaalf maanden prestaties en
ajoutée aux autres revenus de l'année pour constituer la base dat bij de andere inkomsten van het jaar zal worden gevoegd en er
imposable; samen mee zal worden belast;
b) Une deuxième partie - le reste - qui sera taxée distinctement b) Een tweede deel - de rest - dat zal worden belast tegen hetzelfde
suivant le tarif appliqué aux revenus sub a). tarief als toegepast op het inkomen sub a).
[...] [...]
Ce régime existe déjà pour le pécule de vacances promérité payé à Dit stelsel bestaat reeds voor het vervroegd vakantiegeld van een
l'employé qui quitte l'entreprise. bediende die de onderneming verlaat.
Il ne peut être appliqué aux honoraires privés, car la règle reste Het stelsel kan niet toegepast worden voor privé-erelonen want de
toujours l'annualité de l'impôt. En outre, dans le secteur privé, il regel blijft nog altijd de annaliteit van de belasting. Bovendien is
est loisible de régler les paiements en fonction de la fourniture des men in de privé-sector vrij de betalingen te regelen volgens de
prestations et des intérêts des deux parties. Il est superfétatoire levering van de prestaties en volgens de belangen van de beide
que le législateur prévoie encore des facilités supplémentaires sur la partijen. Het is overbodig dat de wetgever nog bijkomende faciliteiten
base de commodité purement fiscale d'une des parties ' (ibid., n° schept op grond van louter fiscale overwegingen voor één der partijen
415/2, pp. 71 et 72). ' (ibid., nr. 415/2, pp. 71 en 72).
Un amendement visant à supprimer les mots ' par le fait de l'autorité Een amendement dat ertoe strekte de woorden ' door toedoen van de
publique ' fut rejeté, tant au Sénat (ibid., p. 74) qu'à la Chambre overheid ' te schrappen, werd zowel in de Senaat (ibid., p. 74) als in
des représentants (Doc. parl., Chambre, 1977-1978, n° 470/9, p. 30), de Kamer van volksvertegenwoordigers (Parl. St., Kamer, 1977-1978, nr.
pour les motifs suivants : ' Le Ministre rappelle tout d'abord que la mesure contenue dans 470/9, p. 30) om de volgende motieven verworpen :
l'article 51 est demandée depuis longtemps et qu'elle permettra de ' De Minister herinnert eraan dat sedert lang om de in artikel 51
mieux réaliser l'égalité des contribuables devant l'impôt. Le Ministre vervatte maatregel wordt gevraagd en dat daardoor een grotere
s'oppose ensuite à l'amendement en soulignant qu'en matière de gelijkheid onder de belastingplichtigen wordt geschapen. De Minister
paiement, le secteur privé est assujetti à d'autres règles que spreekt zich dan tegen het amendement uit. Hij wijst erop dat de privé
l'autorité publique et que dès lors, le paiement peut facilement être sector inzake betalingen aan andere regels onderworpen is dan de
étalé dans le temps. Le Ministre souligne enfin que l'autorité overheid en dat daar de betalingen gemakkelijk in de tijd te spreiden
publique a été définie de manière très large (cf. rapport du Sénat, p. zijn. De Minister zegt ten slotte dat ' openbare overheid ' zeer ruim
73) ' (ibid., p. 30). is opgevat (cfr. verslag van de Senaat, blz. 73) ' (ibid., p. 30).
B.6.1. Il apparaît des travaux préparatoires cités en B.5 que le B.6.1. Uit de in B.5 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt
législateur a entendu prendre en compte la situation particulière des dat de wetgever rekening heeft willen houden met de bijzondere
titulaires de profits qui sont payés avec retard par le fait d'une situatie van de houders van baten die niet tijdig zijn betaald door
autorité publique, en raison du caractère particulier de cette toedoen van een overheid, wegens het bijzondere karakter van die
autorité en tant que débiteur, des règles spécifiques qui s'appliquent overheid als schuldenaar, de specifieke regels die van toepassing zijn
aux autorités publiques en matière de paiement et des retards qui en op de overheden inzake de betaling en de daaruit voortvloeiende
résultent. vertragingen.
B.6.2. A cet égard, il s'impose de relever que le retard avec lequel B.6.2. In dat opzicht dient te worden opgemerkt dat de vertraging
les indemnités d'aide juridique sont payées aux avocats par l'autorité waarmee de vergoedingen van juridische bijstand door de overheid aan
publique est dû à la mise en oeuvre de la procédure organisée par de advocaten worden betaald, te wijten is aan de uitvoering van de
procedure die is geregeld bij artikel 2 van het koninklijk besluit van
l'article 2 de l'arrêté royal du 20 décembre 1999 contenant les 20 december 1999 houdende uitvoeringsbepalingen inzake de vergoeding
modalités d'exécution relatives à l'indemnisation accordée aux avocats die aan advocaten wordt toegekend in het kader van de juridische
dans le cadre de l'aide juridique de deuxième ligne et relatif au tweedelijnsbijstand en inzake de subsidie voor de kosten verbonden aan
subside pour les frais liés à l'organisation des bureaux d'aide de organisatie van de bureaus voor juridische bijstand. Met toepassing
juridique. En application de l'article 2, 7°, de cet arrêté royal, les van artikel 2, 7°, van dat koninklijk besluit worden de prestaties die
prestations effectuées dans le cadre de l'aide juridique sont worden uitgevoerd in het kader van de juridische bijstand in eenmaal
indemnisées en une seule fois, à la clôture du dossier, et ne peuvent vergoed, bij het afsluiten van het dossier, en kunnen zij geen
donner lieu au versement de provisions. aanleiding geven tot de betaling van voorschotten.
B.7. Au regard de l'objectif de corriger les effets inéquitables d'une B.7. In het licht van het doel dat erin bestaat de onrechtvaardige
gevolgen te corrigeren van een strikte toepassing van de
application rigoureuse de la progressivité de l'impôt aux indemnités progressiviteit van de belasting op de vergoedingen die worden betaald
payées par une autorité publique au cours d'une année qui n'est pas door een overheid in de loop van een jaar dat niet dat van de
celle des prestations, le critère de la faute ou de la négligence de prestaties is, is het criterium van de fout of de nalatigheid van een
l'autorité publique ayant causé le retard de paiement n'est pas overheid die de vertraging van de betaling heeft veroorzaakt, niet
pertinent pour établir une différence de traitement entre relevant om een verschil in behandeling onder belastingplichtigen in
contribuables. En effet, le paiement différé et en une fois de te voeren. De uitgestelde betaling, in eenmaal, van prestaties die
prestations ayant été effectuées sur plus d'une année a les mêmes zijn verricht over meer dan een jaar, heeft immers dezelfde gevolgen
effets sur le calcul de l'impôt dû, quelle que soit la cause du fait voor de berekening van de verschuldigde belasting, ongeacht de oorzaak
que les indemnités n'ont pas été payées de manière échelonnée et au van het feit dat de vergoedingen niet op getrapte wijze en in de loop
cours de l'année des prestations. van het jaar van de prestaties zijn betaald.
Lorsque le retard de paiement n'est pas imputable au bénéficiaire des Wanneer het uitstel van betaling niet toe te schrijven is aan de
revenus, il n'est pas justifié d'accorder le bénéfice de l'application begunstigde van de inkomsten, is het niet verantwoord het voordeel van
de la disposition en cause aux contribuables qui peuvent prouver une de toepassing van de in het geding zijnde bepaling toe te kennen aan
faute ou une négligence dans le chef de l'autorité débitrice et de ne de belastingplichtigen die een fout of een nalatigheid vanwege de
pas l'accorder à ceux qui ne peuvent prouver une telle faute ou overheid die die inkomsten verschuldigd is, kunnen aantonen, en het
négligence, alors même que ni les uns, ni les autres ne pouvaient en niet toe te kennen aan diegenen die een dergelijke fout of nalatigheid
niet kunnen aantonen, terwijl noch de enen, noch de anderen op
aucune manière faire en sorte que les indemnités soient payées de enigerlei wijze ervoor konden zorgen dat de vergoedingen op getrapte
manière échelonnée et plus rapidement. wijze en sneller worden betaald.
B.8. Dans l'interprétation selon laquelle l'article 171, 6°, deuxième B.8. In die interpretatie dat artikel 171, 6°, tweede streepje, van
tiret, du CIR 1992 exige que la tardiveté du paiement soit imputable à het WIB 1992 vereist dat de niet-tijdige betaling toe te schrijven is
une faute ou à une négligence de l'autorité publique pour que le aan een fout of aan een nalatigheid van de overheid opdat de
contribuable puisse bénéficier d'une imposition distincte, cette belastingplichtige een afzonderlijke belasting kan genieten, is die
disposition n'est pas compatible avec les articles 10, 11 et 172 de la bepaling niet bestaanbaar met de artikelen 10, 11 en 172 van de
Constitution. Grondwet.
L'examen de la compatibilité de la disposition en cause avec l'article Het onderzoek van de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde
23, alinéa 3, 2°, de la Constitution, avec l'article 1er du Premier bepaling met artikel 23, derde lid, 2°, van de Grondwet, met artikel 1
Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de
et avec l'article 7 du Pacte international relatif aux droits rechten van de mens en met artikel 7 van het Internationaal Verdrag
économiques, sociaux et culturels ne pourrait conduire à une autre inzake economische, sociale en culturele rechten zou niet kunnen
conclusion. leiden tot een andere conclusie.
B.9. La disposition en cause est toutefois susceptible de recevoir une B.9. De in het geding zijnde bepaling kan evenwel anders worden
interprétation différente, selon laquelle les termes " par le fait de geïnterpreteerd, waarbij de woorden ' door toedoen van de overheid '
l'autorité publique " indiquent que le retard ne peut pas être aangeven dat de vertraging niet kan worden toegeschreven aan de
imputable au contribuable lui-même, mais n'impliquent pas en outre belastingplichtige zelf, maar daarnaast niet impliceren dat een fout
qu'une faute ou une négligence dans le chef de l'autorité puisse être of een nalatigheid vanwege de overheid kan worden aangetoond. In die
prouvée. Dans cette interprétation, la disposition en cause ne crée interpretatie voert de in het geding zijnde bepaling niet het in B.2
pas la différence de traitement décrite en B.2 et, en conséquence, est omschreven verschil in behandeling in en is zij bijgevolg bestaanbaar
compatible avec les articles 10, 11 et 172 de la Constitution ». met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet ».
B.12. Pour les mêmes motifs que ceux qu'énonce l'arrêt n° 30/2016, la B.12. Om dezelfde redenen als die welke in het arrest nr. 30/2016 zijn
question préjudicielle dans l'affaire n° 6308 appelle la même réponse. vermeld, dient de prejudiciële vraag in de zaak nr. 6308 op dezelfde
wijze te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
1. - Interprété comme exigeant que la tardiveté du paiement soit 1. - In die zin geïnterpreteerd dat het vereist dat de niet-tijdige
imputable à une faute ou à une négligence de l'autorité publique pour betaling toe te schrijven is aan een fout of een nalatigheid vanwege
que le contribuable puisse bénéficier d'une imposition distincte des de overheid opdat de belastingplichtige een afzonderlijke belasting
profits de professions libérales payés tardivement par le fait d'une kan genieten van de baten van vrije beroepen die niet tijdig zijn
autorité publique, l'article 171, 6°, deuxième tiret, du Code des betaald door toedoen van een overheid, schendt artikel 171, 6°, tweede
impôts sur les revenus 1992, tel qu'il était applicable aux exercices streepje, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals het
d'imposition 2010 et 2011, viole les articles 10, 11 et 172 de la van toepassing was op de aanslagjaren 2010 en 2011, de artikelen 10,
Constitution. 11 en 172 van de Grondwet.
- Interprétée comme n'exigeant pas que la tardiveté du paiement soit - In die zin geïnterpreteerd dat zij niet vereist dat de niet-tijdige
imputable à une faute ou à une négligence de l'autorité publique pour betaling toe te schrijven is aan een fout of een nalatigheid vanwege
que le contribuable puisse bénéficier d'une imposition distincte des de overheid opdat de belastingplichtige een afzonderlijke belasting
profits de professions libérales payés tardivement par le fait d'une kan genieten van de baten van vrije beroepen die niet tijdig zijn
autorité publique, la même disposition ne viole pas les articles 10, betaald door toedoen van een overheid, schendt dezelfde bepaling de
11 et 172 de la Constitution. artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet niet.
2. L'article 171, 6°, deuxième tiret, du Code des impôts sur les 2. Artikel 171, 6°, tweede streepje, van het Wetboek van de
revenus 1992, tel qu'il était applicable aux exercices d'imposition inkomstenbelastingen 1992, zoals het van toepassing was op de
2010 et 2011, ne viole pas les articles 10, 11 et 172, alinéa 1er, de aanslagjaren 2010 en 2011, schendt de artikelen 10, 11 en 172, eerste
la Constitution en ce qu'il ne fait pas de différence de traitement lid, van de Grondwet niet in zoverre het geen verschil in behandeling
entre l'avocat qui perçoit une indemnité en raison de prestations instelt tussen de advocaat die een vergoeding ontvangt wegens
d'aide juridique de deuxième ligne accomplies durant une période prestaties van juridische tweedelijnsbijstand die gedurende een
supérieure à douze mois lorsqu'il était inscrit à la liste des periode van meer dan twaalf maanden zijn verricht terwijl hij
ingeschreven was op de lijst van de stagiairs van de Orde van
stagiaires de l'Ordre des avocats, et l'avocat qui perçoit une telle advocaten, en de advocaat die zulk een vergoeding ontvangt voor
indemnité pour des prestations accomplies après son inscription au prestaties die zijn verricht na zijn inschrijving op het tableau van
tableau de l'Ordre des avocats. de Orde van advocaten.
3. La seconde question préjudicielle dans l'affaire n° 6304 n'appelle 3. De tweede prejudiciële vraag in de zaak nr. 6304 behoeft geen
pas de réponse. antwoord.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 1er juin 2017. op 1 juni 2017.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^