Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 35/2017 du 16 mars 2017 Numéros du rôle : 6375 et 6376 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 63, 165 et 167 du Code civil, posées par le Tribunal de première instance de Namur, division Namur."
Extrait de l'arrêt n° 35/2017 du 16 mars 2017 Numéros du rôle : 6375 et 6376 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 63, 165 et 167 du Code civil, posées par le Tribunal de première instance de Namur, division Namur. Uittreksel uit arrest nr. 35/2017 van 16 maart 2017 Rolnummers 6375 en 6376 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 63, 165 en 167 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Namen, afdeling Namen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 35/2017 du 16 mars 2017 Uittreksel uit arrest nr. 35/2017 van 16 maart 2017
Numéros du rôle : 6375 et 6376 Rolnummers 6375 en 6376
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 63, 165 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 63, 165 en
et 167 du Code civil, posées par le Tribunal de première instance de 167 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste
Namur, division Namur. aanleg Namen, afdeling Namen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de
J.-P. Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, rechters J.-P. Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R.
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Spreutels, voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par deux jugements du 24 février 2016 en cause respectivement de M.A. Bij twee vonnissen van 24 februari 2016 in zake respectievelijk M.A.
et K. N'G. contre l'officier de l'état civil de la ville de Namur et en K. N'G. tegen de ambtenaar van de burgerlijke stand van de stad
de L.V.D. et K.D. contre l'officier de l'état civil de la commune de Namen en L.V.D. en K.D. tegen de ambtenaar van de burgerlijke stand
Sambreville, dont les expéditions sont parvenues au greffe de la Cour van de gemeente Sambreville, waarvan de expedities ter griffie van het
le 7 mars 2016, le Tribunal de première instance de Namur, division Hof zijn ingekomen op 7 maart 2016, heeft de Rechtbank van eerste
Namur, a posé les questions préjudicielles suivantes : aanleg Namen, afdeling Namen, de volgende prejudiciële vragen gesteld :
« Les articles 63, 165 et 167 du Code civil, pris isolément ou « Schenden de artikelen 63, 165 en 167 van het Burgerlijk Wetboek,
ensemble, en ce qu'ils font dépendre, selon l'interprétation qui leur afzonderlijk genomen of met elkaar in samenhang gelezen, in zoverre
est donnée, de la date de mariage choisie par les candidats au mariage zij, naar gelang van de eraan gegeven interpretatie, het
et/ou de l'existence d'une surséance, de deux mois, éventuellement daadwerkelijke karakter van het beroep tegen de beslissing van de
prolongée de trois mois, l'effectivité du recours contre la décision ambtenaar van de burgerlijke stand om de voltrekking van het huwelijk
de refus célébrer le mariage émanant de l'Officier de l'état civil, ne te weigeren, doen afhangen van de door de huwelijkskandidaten gekozen
huwelijksdatum en/of van het bestaan van een uitstel, van twee
maanden, eventueel verlengd met drie maanden, niet met name de
violent-ils pas notamment les articles 10 et 11 de la Constitution, artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen
combinés ou non avec d'autres dispositions légales supranationales met andere supranationale wetsbepalingen, zoals het Europees Verdrag
telle la Convention européenne des droits de l'homme et notamment
l'article 12 de cette dernière, constituant de ce fait une entrave au voor de rechten van de mens en met name artikel 12 van dat laatste,
waardoor het huwelijksrecht wordt belemmerd, aangezien zij die
droit du mariage, puisque privant lesdits candidats du droit effectif kandidaten het daadwerkelijke recht op het huwelijk ontnemen en hen
au mariage et les contraignant à la réintroduction quasi systématique ertoe verplichten om vrijwel stelselmatig opnieuw een aangifte van het
d'une déclaration de mariage, sauf à considérer que, conscients ou huwelijk te doen, tenzij wordt beschouwd dat, waarbij zij zich bewust
devant l'être des délais, soit (1) ils peuvent saisir en amont le zijn of moeten zijn van de termijnen, ofwel (1) zij vooraf aan de
Procureur du Roi d'une demande de prolongation, l'expiration du délai procureur des Konings een verzoek tot verlenging kunnen richten,
de 6 mois et 14 jours avant même la décision de surséance ou avant waarbij het verstrijken van de termijn van 6 maanden en 14 dagen nog
l'expiration du délai de recours d'un mois constituant des raisons voordat de beslissing tot uitstel wordt genomen of voordat de
beroepstermijn van één maand is verstreken een ernstige reden vormt,
graves, soit (2) qu'en cas de surséance de la célébration du mariage ofwel (2), indien de ambtenaar van de burgerlijke stand beslist de
décidée par l'Officier de l'état civil, et depuis cette date, le délai voltrekking van het huwelijk uit te stellen, en vanaf die datum, de
termijn voor het voltrekken van het huwelijk op zijn minst wordt
de célébration de mariage est, à tout le moins, suspendu, jusqu'à ce opgeschort, totdat die laatste aanvaardt het huwelijk te voltrekken,
que ce dernier accepte de célébrer le mariage, explicitement ou expliciet of impliciet bij ontstentenis van een weigering binnen de
implicitement par absence de refus dans le délai de deux mois, ou termijn van twee maanden, of totdat de zaak binnen de voorziene
jusqu'à ce que le juge soit saisi dans les délais prévus ? termijnen bij de rechter aanhangig is gemaakt ?
Par ailleurs, n'y a-t-il pas une violation identique des mêmes Is er overigens geen identieke schending van dezelfde wetsbepalingen
dispositions légales en ce que, dans ce cas de figure, les candidats in zoverre, in dat geval, de huwelijkskandidaten die het voorwerp
au mariage qui font l'objet d'une décision de surséance sont purement uitmaken van een beslissing tot uitstel zonder meer het daadwerkelijke
et simplement privés du droit effectif d'obtenir une prolongation recht wordt ontnomen om een gerechtelijke verlenging van de termijn te
judiciaire du délai en cas de refus de célébration de la part de verkrijgen wanneer de ambtenaar van de burgerlijke stand weigert het
l'officier de l'état civil, le délai originaire étant déjà expiré au huwelijk te voltrekken, waarbij de oorspronkelijke termijn reeds is
moment de ladite décision de refus ? ». verstreken op het ogenblik van die beslissing tot weigering ? ».
Ces affaires, inscrites sous les numéros 6375 et 6376 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 6375 en 6376 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions en cause et à leur contexte Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen en de context ervan
B.1. Les questions préjudicielles portent sur les articles 63, 165 et B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de artikelen 63, 165
167 du Code civil, qui disposent : en 167 van het Burgerlijk Wetboek, die bepalen :
«

Art. 63.§ 1er. Ceux qui désirent contracter mariage sont tenus d'en

 «

Art. 63.§ 1. Zij die een huwelijk willen aangaan, moeten daarvan
faire la déclaration, moyennant le dépôt des documents visés à onder voorlegging van de in artikel 64 bedoelde documenten, aangifte
l'article 64, à l'officier de l'état civil de la commune où l'un des doen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar
futurs époux est inscrit dans les registres de la population, le een van de aanstaande echtgenoten zijn inschrijving in het
registre des étrangers ou le registre d'attente à la date de bevolkings-, vreemdelingen- of wachtregister heeft op de datum van de
l'établissement de l'acte de déclaration. opmaak van de akte van aangifte.
[...] [...]
§ 2. La déclaration est faite par l'un des futurs époux ou par les § 2. De aangifte gebeurt door één der aanstaande echtgenoten of door
deux. beiden.
L'officier de l'état civil dresse acte de cette déclaration dans le De ambtenaar van de burgerlijke stand maakt van deze aangifte een akte
mois de la délivrance de l'accusé de réception visé à l'article 64, § op binnen een maand na de afgifte van het in artikel 64, § 1, eerste
lid, bedoelde bericht van ontvangst, behalve indien hij twijfels heeft
1er, alinéa 1er, sauf s'il a des doutes sur la validité ou over de geldigheid of echtheid van de in artikel 64 bedoelde
l'authenticité des documents remis visés à l'article 64. Dans ce cas, overgelegde documenten. In dat geval geeft hij hiervan kennis aan de
il en informe les futurs époux et il se prononce sur la validité ou aanstaande echtgenoten en spreekt hij zich ten laatste drie maanden na
l'authenticité des documents remis et décide si l'acte peut être de afgifte van het in artikel 64, § 1, eerste lid, bedoelde bericht
établi, au plus tard trois mois après la délivrance de l'accusé de van ontvangst uit over de geldigheid of echtheid van de overgelegde
réception visé à l'article 64, § 1er, alinéa 1er. S'il n'a pas pris de documenten en over het opmaken van de akte. Indien hij binnen deze
décision dans ce délai, l'officier de l'état civil doit établir l'acte sans délai. termijn geen beslissing heeft genomen, dient de ambtenaar van de
Il est inscrit dans un registre unique déposé à la fin de chaque année burgerlijke stand onverwijld de akte op te maken.
Zij wordt ingeschreven in een enkel register dat op het einde van
au greffe du Tribunal de première instance. ieder jaar wordt neergelegd op de griffie van de rechtbank van eerste aanleg.
[...] ». [...] ».
«

Art. 165.§ 1er. Le mariage ne peut être célébré avant le 14e jour

 «

Art. 165.§ 1. Het huwelijk mag niet worden voltrokken vóór de 14e
qui suit la date de l'établissement de l'acte de déclaration de dag na de datum van opmaak van de akte van aangifte van het huwelijk,
mariage, visé à l'article 63. zoals bedoeld in artikel 63.
§ 2. Le procureur du Roi près le tribunal de première instance de § 2. De procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg van
l'arrondissement dans lequel les requérants ont l'intention de het gerechtelijk arrondissement waarin de verzoekers voornemens zijn
contracter mariage, peut, pour raisons graves, dispenser de la te huwen, kan, om gewichtige redenen vrijstelling verlenen van de
déclaration et de tout délai d'attente, et accorder une prolongation aangifte en van elke wachttijd, en een verlenging van de in § 3
du délai de six mois visé au § 3. bedoelde termijn van zes maanden toestaan.
§ 3. Si le mariage n'a pas été célébré dans les six mois à compter de § 3. Indien het huwelijk niet is voltrokken binnen de zes maanden
l'expiration du délai de 14 jours visé au § 1er, il ne peut plus être sinds het verstrijken van de in § 1 bedoelde termijn van 14 dagen, mag
célébré qu'après une nouvelle déclaration de mariage faite dans la het niet meer worden voltrokken dan nadat een nieuwe aangifte van het
forme prévue à l'article 63. huwelijk werd gedaan in de vorm zoals bepaald in artikel 63.
Lorsque l'officier de l'état civil refuse de célébrer le mariage, une Ingeval de ambtenaar van de burgerlijke stand weigert het huwelijk te
prolongation de ce délai de six mois peut être demandée au juge qui se voltrekken, kan de rechter die zich uitspreekt over het beroep tegen
prononce sur le recours contre le refus ». deze weigering om een verlenging van deze termijn van zes maanden worden verzocht ».
«

Art. 167.L'officier de l'état civil refuse de célébrer le mariage

 «

Art. 167.De ambtenaar van de burgerlijke stand weigert het huwelijk
lorsqu'il apparaît qu'il n'est pas satisfait aux qualités et te voltrekken wanneer blijkt dat niet is voldaan aan de hoedanigheden
conditions prescrites pour contracter mariage, ou s'il est d'avis que en voorwaarden vereist om een huwelijk te mogen aangaan, of indien hij
la célébration est contraire aux principes de l'ordre public. van oordeel is dat de voltrekking in strijd is met de beginselen van
de openbare orde.
S'il existe une présomption sérieuse qu'il n'est pas satisfait aux Indien er een ernstig vermoeden bestaat dat niet is voldaan aan de in
conditions visées à l'alinéa précédent, l'officier de l'état civil het vorige lid gestelde voorwaarden kan de ambtenaar van de
peut surseoir à la célébration du mariage, le cas échéant après avoir burgerlijke stand de voltrekking van het huwelijk uitstellen, na
recueilli l'avis du procureur du Roi de l'arrondissement judiciaire eventueel het advies van de procureur des Konings van het gerechtelijk
dans lequel les requérants ont l'intention de contracter mariage, arrondissement waarin de verzoekers voornemens zijn te huwen te hebben
pendant un délai de deux mois au plus à partir de la date de mariage ingewonnen, gedurende ten hoogste twee maanden vanaf de door
choisie par les parties intéressées, afin de procéder à une enquête belanghebbende partijen vooropgestelde huwelijksdatum, teneinde
complémentaire. Le procureur du Roi peut prolonger ce délai de trois bijkomend onderzoek te verrichten. De procureur des Konings kan deze
mois au maximum. Dans ce cas, il en informe l'officier de l'état civil termijn verlengen met een periode van hoogstens drie maanden. In dat
qui en informe les parties intéressées. geval geeft hij daarvan kennis aan de ambtenaar van de burgerlijke
S'il n'a pas pris de décision définitive dans le délai prévu à stand die de belanghebbende partijen ervan in kennis stelt.
l'alinéa précédent, l'officier de l'état civil doit célébrer le Indien hij binnen de in vorig lid gestelde termijn nog geen
mariage sans délai, même dans les cas où le délai de six mois visé à l'article 165, § 3, est expiré. Dans le cas d'un refus visé à l'alinéa premier, l'officier de l'état civil notifie sans délai sa décision motivée aux parties intéressées. Une copie, accompagnée d'une copie de tous documents utiles en est, en même temps, transmise au procureur du Roi de l'arrondissement judiciaire dans lequel le refus a été exprimé et à l'Office des étrangers dans le cas où sa décision est motivée sur la base de definitieve beslissing heeft genomen, dient de ambtenaar van de burgerlijke stand onverwijld het huwelijk te voltrekken, zelfs in die gevallen waar de in artikel 165, § 3 bedoelde termijn van zes maanden reeds is verstreken. In geval van een weigering zoals bedoeld in het eerste lid, brengt de ambtenaar van de burgerlijke stand zijn met redenen omklede beslissing zonder verwijl ter kennis van de belanghebbende partijen. Tezelfdertijd wordt een afschrift hiervan, samen met een kopie van alle nuttige documenten, overgezonden aan de procureur des Konings van het gerechtelijk arrondissement waarin de weigering plaatsvond en aan de Dienst Vreemdelingenzaken, in geval zijn beslissing gemotiveerd is
l'article 146bis. op basis van artikel 146bis.
Si l'un des futurs époux ou les deux ne sont pas inscrits, au jour du Indien één van de aanstaande echtgenoten of beiden op de dag van de
refus, dans les registres de la population, le registre des étrangers weigering hun inschrijving in het bevolkings-, vreemdelingen- of
ou le registre d'attente de la commune, ou n'y ont pas leur résidence wachtregister of hun actuele verblijfplaats niet hebben binnen de
actuelle, la décision de refus est également immédiatement notifiée à gemeente, wordt de weigeringsbeslissing tevens onmiddellijk ter kennis
l'officier de l'état civil de la commune où ce futur époux ou ces gebracht van de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente van
futurs époux sont inscrits dans l'un de ces registres ou ont leur inschrijving in een van deze registers of van de actuele
verblijfplaats in België van deze aanstaande echtgenoot of
résidence actuelle. echtgenoten.
Le refus de l'officier de l'état civil de célébrer le mariage est Tegen de weigering door de ambtenaar van de burgerlijke stand om het
susceptible de recours par les parties intéressées pendant un délai huwelijk te voltrekken, kan door belanghebbende partijen binnen de
d'un mois suivant la notification de sa décision, devant le tribunal maand na de kennisgeving van zijn beslissing beroep worden aangetekend
de la famille ». bij de familierechtbank ».
B.2. Ces dispositions ont été introduites dans le Code civil par la B.2. Die bepalingen zijn in het Burgerlijk Wetboek ingevoegd bij de
loi du 4 mai 1999 « modifiant certaines dispositions relatives au wet van 4 mei 1999 « tot wijziging van een aantal bepalingen
mariage », entrée en vigueur le 1er janvier 2000, qui a modernisé betreffende het huwelijk », in werking getreden op 1 januari 2000, die
bepaalde aan het huwelijk voorafgaande formaliteiten heeft
certaines formalités préalables au mariage et renforcé le rôle actif gemoderniseerd en de actieve en preventieve rol van de ambtenaren van
et préventif des officiers de l'état civil dans la lutte contre les de burgerlijke stand in de strijd tegen schijnhuwelijken heeft
mariages simulés (Doc. parl., Sénat, 1998-1999, n° 1-512/4, pp. 9 et versterkt (Parl. St., Senaat, 1998-1999, nr. 1-512/4, pp. 9 en 13;
13; Doc. parl., Chambre, 1998-1999, n° 1788/3, pp. 9, 13 et 14). Parl. St., Kamer, 1998-1999, nr. 1788/3, pp. 9, 13 en 14).
B.3.1. L'article 165, §§ 1er et 3, alinéa 1er, du Code civil prévoit B.3.1. Artikel 165, §§ 1 en 3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek
que les futurs époux peuvent choisir le jour de la célébration de leur bepaalt dat de toekomstige echtgenoten de dag van het voltrekken van
mariage, dans une période située entre, au plus tôt, le quatorzième hun huwelijk kunnen kiezen binnen een periode gaande van, op zijn
jour qui suit la date de l'établissement de l'acte de déclaration et, vroegst, de veertiende dag na de datum van opmaak van de akte van
au plus tard, le dernier jour du délai de six mois à compter de aangifte en, uiterlijk, de laatste dag van de termijn van zes maanden
l'expiration du délai de quatorze jours. na het verstrijken van de termijn van veertien dagen.
Il en résulte que le délai de célébration du mariage est de six mois Hieruit vloeit voort dat de termijn voor het voltrekken van het
maximum à partir du quatorzième jour qui suit la date de huwelijk hoogstens zes maanden bedraagt vanaf de veertiende dag na de
l'établissement de l'acte de déclaration. A défaut de célébration du datum van opmaak van de akte van aangifte. Indien het huwelijk niet
mariage dans ce délai, une nouvelle déclaration de mariage et la binnen die termijn wordt voltrokken, zijn een nieuwe huwelijksaangifte
rédaction d'un nouvel acte de déclaration sont requis. en de redactie van een nieuwe akte van aangifte vereist.
Le législateur a conçu le délai d'attente minimal de quatorze jours De wetgever heeft de minimale wachttermijn van veertien dagen opgevat
comme un « moratoire » durant lequel l'officier de l'état civil peut als een « moratorium » tijdens hetwelk de ambtenaar van de burgerlijke
recueillir les informations utiles et exercer son pouvoir de contrôle stand de nuttige gegevens kan inzamelen en zijn controlebevoegdheid
(Doc. parl., Sénat, 1998-1999, n° 1-512/6, pp. 9 et 15). kan uitoefenen (Parl. St., Senaat, 1998-1999, nr. 1-512/6, pp. 9 en
Lorsque l'officier de l'état civil refuse de célébrer le mariage, une 15). Ingeval de ambtenaar van de burgerlijke stand weigert het huwelijk te
prolongation du délai maximum dans lequel le mariage doit être célébré voltrekken, kan de rechter die zich uitspreekt over het beroep tegen
peut être demandée au juge qui se prononce sur le recours contre ce die weigering, om een verlenging worden gevraagd van de maximale
termijn binnen dewelke het huwelijk dient te worden voltrokken
refus (article 165, § 3, alinéa 2, du Code civil). Selon l'article (artikel 165, § 3, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek). Volgens
167, dernier alinéa, du Code civil, le juge compétent pour connaître artikel 167, laatste lid, van het Burgerlijk Wetboek is de rechter die
bevoegd is om kennis te nemen van het beroep tegen de weigering om het
du recours contre le refus de célébrer le mariage est le tribunal de huwelijk te voltrekken, de familierechtbank, waarbij de
la famille, lequel peut être saisi d'un recours par les candidats au kandidaat-gehuwden een beroep kunnen instellen binnen de termijn van
mariage dans le délai d'un mois suivant la notification de la décision één maand na de kennisgeving van de beslissing tot weigering.
de refus. Une prolongation du même délai peut aussi être accordée par le Een verlenging van dezelfde termijn kan eveneens worden toegekend door
procureur du Roi « pour raisons graves » en vertu de l'article 165, § de procureur des Konings « om gewichtige redenen » krachtens artikel
2, du Code civil. 165, § 2, van het Burgerlijk Wetboek.
B.3.2. L'article 167, alinéa 1er, du Code civil prévoit que l'officier B.3.2. Artikel 167, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat
de l'état civil doit refuser de célébrer le mariage lorsqu'il apparaît de ambtenaar van de burgerlijke stand moet weigeren het huwelijk te
qu'il n'est pas satisfait aux qualités et conditions prescrites pour voltrekken wanneer blijkt dat niet is voldaan aan de hoedanigheden en
contracter mariage ou s'il est d'avis que la célébration est contraire voorwaarden vereist om een huwelijk te mogen aangaan of wanneer hij
van oordeel is dat de voltrekking in strijd is met de beginselen van
aux principes de l'ordre public, notamment parce qu'il s'agirait d'un de openbare orde, met name wanneer het zou gaan om een schijnhuwelijk
mariage simulé tel qu'il est défini à l'article 146bis du Code civil zoals bepaald in artikel 146bis van het Burgerlijk Wetboek (Parl. St.,
(Doc. parl., Sénat, 1998-1999, n° 1-512/6, p. 15). Senaat, 1998-1999, nr. 1-512/6, p. 15).
S'il existe une présomption sérieuse que les conditions requises pour Wanneer een ernstig vermoeden bestaat dat niet is voldaan aan de
se marier ne sont pas remplies, l'officier de l'état civil peut voorwaarden om te huwen, dan kan de ambtenaar van de burgerlijke stand
surseoir à la célébration du mariage pendant un délai de deux mois à de voltrekking van het huwelijk uitstellen gedurende een termijn van
partir de la date de mariage choisie par les futurs époux, afin de twee maanden vanaf de door de toekomstige echtgenoten vooropgestelde
huwelijksdatum, teneinde bijkomend onderzoek te verrichten, krachtens
procéder à une enquête complémentaire, en vertu de l'article 167, artikel 167, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek. Volgens de
alinéa 2, du Code civil. Selon les travaux préparatoires, « le report parlementaire voorbereiding moet « het uitstellen van het huwelijk
du mariage doit permettre à l'officier de l'état civil de procéder à [...] het voor de ambtenaar van de burgerlijke stand mogelijk maken
une enquête complémentaire pour vérifier s'il s'agit d'un possible bijkomend onderzoek te verrichten om na te gaan of het een mogelijk
mariage simulé (par exemple lorsque le délai prévu entre la schijnhuwelijk betreft (b.v. wanneer de voorziene termijn tussen de
déclaration et la date de mariage prévue serait, autrement, trop aangifte en de vooropgestelde huwelijksdatum anders te kort zou zijn)
court) » (Doc. parl., Sénat, 1998-1999, n° 1-512/4, p. 12; Doc. parl., » (Parl. St., Senaat, 1998-1999, nr. 1-512/4, pp. 12-13; Parl. St.,
Chambre, 1998-1999, n° 1788/3, p. 13). Kamer, 1998-1999, nr. 1788/3, p. 13).
La loi du 2 juin 2013 « modifiant le Code civil, la loi du 31 décembre De wet van 2 juni 2013 « tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek, de
1851 sur les consulats et la juridiction consulaire, le Code pénal, le wet van 31 december 1851 met betrekking tot de consulaten en de
consulaire rechtsmacht, het Strafwetboek, het Gerechtelijk Wetboek en
Code judiciaire et la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het
territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers, grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van
en vue de la lutte contre les mariages de complaisance et les vreemdelingen, met het oog op de strijd tegen de schijnhuwelijken en
cohabitations légales de complaisance » a modifié l'article 167, de schijnwettelijke samenwoningen » heeft artikel 167, tweede lid, van
alinéa 2, du Code civil pour donner la possibilité au procureur du Roi het Burgerlijk Wetboek gewijzigd om de procureur des Konings de
de prolonger d'un nouveau délai de trois mois le délai initial de mogelijkheid te bieden de oorspronkelijke termijn van uitstel van twee
surséance de deux mois décidé par l'officier de l'état civil. Selon maanden waartoe de ambtenaar van de burgerlijke stand heeft beslist,
te verlengen met een nieuwe termijn van drie maanden. Volgens de
les travaux préparatoires, la faculté pour le procureur du Roi de parlementaire voorbereiding is de mogelijkheid voor de procureur des
porter le délai de surséance à cinq mois maximum a été motivée par la Konings om de termijn van uitstel op hoogstens vijf maanden te
volonté de « donner suffisamment de temps au procureur du Roi pour brengen, gemotiveerd door de wil om « de procureur des Konings
procéder à une enquête et formuler son avis » (Doc. parl., Chambre, voldoende tijd te geven om zijn onderzoek te voeren en zijn advies te
2012-2013, DOC 53-2673/001, p. 6), la pratique ayant démontré que « le formuleren » (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-2673/001, p. 6),
délai de deux mois s'est souvent avéré insuffisant pour pouvoir daar de praktijk heeft aangetoond dat « de termijn van twee maanden
effectuer une enquête approfondie et fournir un avis motivé » (ibid., vaak onvoldoende is om een degelijk onderzoek te kunnen voeren en een
p. 9). onderbouwd advies te geven » (ibid., p. 9).
Quant aux questions préjudicielles Ten aanzien van de prejudiciële vragen
B.4.1. La Cour est invitée à examiner la compatibilité des articles B.4.1. Het Hof wordt verzocht de bestaanbaarheid na te gaan van de
63, 165 et 167 du Code civil, pris ensemble ou séparément, avec « les artikelen 63, 165 en 167 van het Burgerlijk Wetboek, afzonderlijk
articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou non avec d'autres genomen of met elkaar in samenhang gelezen, met « de artikelen 10 en
11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met andere
dispositions légales supranationales telle la Convention européenne supranationale wetsbepalingen, zoals het Europees Verdrag voor de
des droits de l'homme et notamment l'article 12 de cette dernière », rechten van de mens en met name artikel 12 van dat laatste », in
en ce que ces dispositions feraient dépendre l'effectivité du recours zoverre die bepalingen het daadwerkelijke karakter van het beroep
contre la décision de refus de l'officier de l'état civil de célébrer tegen de beslissing van de ambtenaar van de burgerlijke stand om de
le mariage de la date de mariage choisie par les candidats au mariage voltrekking van het huwelijk te weigeren, doen afhangen van de door de
« et/ou » de l'existence d'une surséance de deux mois, éventuellement prolongée de trois mois, et constitueraient ainsi une entrave au droit au mariage, en contraignant les candidats au mariage à la réintroduction quasi systématique d'une déclaration de mariage. Il est également demandé à la Cour d'examiner si les dispositions en cause ne violent pas ces mêmes dispositions en privant les candidats au mariage qui font l'objet d'une décision de surséance, du droit effectif d'obtenir une prolongation judiciaire du délai de célébration du mariage, lorsque le délai initial était déjà expiré au moment de la notification de la décision de refus de célébrer le mariage. huwelijkskandidaten gekozen huwelijksdatum « en/of » van het bestaan van een uitstel van twee maanden, eventueel verlengd met drie maanden, en aldus een belemmering van het huwelijksrecht zouden vormen, door de huwelijkskandidaten ertoe te verplichten vrijwel stelselmatig opnieuw een aangifte van het huwelijk te doen. Het Hof wordt eveneens verzocht na te gaan of de in het geding zijnde bepalingen diezelfde bepalingen niet schenden door de huwelijkskandidaten die het voorwerp uitmaken van een beslissing tot uitstel het daadwerkelijke recht te ontzeggen om een gerechtelijke verlenging van de termijn voor het voltrekken van het huwelijk te verkrijgen wanneer de oorspronkelijke termijn reeds was verstreken op het ogenblik van de kennisgeving van de beslissing om de voltrekking van het huwelijk te weigeren.
B.4.2. Il ressort de la formulation des questions préjudicielles et de B.4.2. Uit de formulering van de prejudiciële vragen en de motivering
la motivation des décisions de renvoi que les litiges au fond portent van de verwijzingsbeslissingen blijkt dat de geschillen ten gronde
sur une situation dans laquelle, successivement, l'officier de l'état betrekking hebben op een situatie waarin, opeenvolgend, de ambtenaar
civil a sursis à la célébration du mariage pendant un délai de deux van de burgerlijke stand de voltrekking van het huwelijk heeft
mois (article 167, alinéa 2, du Code civil), le procureur du Roi a uitgesteld gedurende een termijn van twee maanden (artikel 167, tweede
prolongé ce délai de trois mois supplémentaires (article 167, alinéa lid, van het Burgerlijk Wetboek), de procureur des Konings die termijn
heeft verlengd met drie extra maanden (artikel 167, tweede lid, van
2, du Code civil), l'officier de l'état civil a refusé de célébrer le het Burgerlijk Wetboek), de ambtenaar van de burgerlijke stand heeft
geweigerd het huwelijk te voltrekken na het verstrijken van de termijn
mariage à l'expiration du délai de surséance (article 167, alinéa 4) van uitstel (artikel 167, vierde lid) en, ten slotte, de
et, enfin, les candidats au mariage ont introduit un recours contre la kandidaat-gehuwden tegen de beslissing tot weigering een beroep hebben
décision de refus devant le tribunal de la famille, dans le délai de ingesteld voor de familierechtbank, binnen de beroepstermijn (artikel
recours (article 167, dernier alinéa). Les litiges au fond ont pour 167, laatste lid). De geschillen ten gronde vertonen de bijzonderheid
particularité que la décision de refus de l'officier de l'état civil dat van de beslissing tot weigering van de ambtenaar van de
de célébrer le mariage a été notifiée aux candidats au mariage à une burgerlijke stand om het huwelijk te voltrekken, aan de
date à laquelle le délai de six mois et quatorze jours pour célébrer kandidaat-gehuwden kennis is gegeven op een datum nadat de termijn van
zes maanden en veertien dagen om het huwelijk te voltrekken, reeds was
le mariage était déjà écoulé (article 165, § 3, alinéa 1er). verstreken (artikel 165, § 3, eerste lid).
La Cour limite son examen à cette hypothèse. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die hypothese.
B.4.3. Il ressort des motifs des décisions de renvoi que le juge a quo B.4.3. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissingen blijkt dat de
interroge la Cour à propos des conséquences du dépassement du délai de verwijzende rechter het Hof ondervraagt over de gevolgen van het
six mois et quatorze jours pour célébrer le mariage visé à l'article overschrijden van de termijn van zes maanden en veertien dagen voor
165, § 3, alinéa 1er, du Code civil, sur le sort à réserver au recours het voltrekken van het huwelijk bedoeld in artikel 165, § 3, eerste
lid, van het Burgerlijk Wetboek, voor de behandeling van het beroep
dat tegen de beslissing tot weigering is ingesteld, krachtens artikel
formé contre la décision de refus, en vertu de l'article 167, dernier 167, laatste lid, van hetzelfde Wetboek, en voor de behandeling van
alinéa, du même Code, et à la demande de prolongation du délai de six het verzoek om een verlenging van de termijn van zes maanden bedoeld
mois visée à l'article 165, § 3, alinéa 2, du même Code, en cas de in artikel 165, § 3, tweede lid, van hetzelfde Wetboek wanneer de
surséance à la célébration du mariage, en vertu de l'article 167, voltrekking van het huwelijk wordt uitgesteld krachtens artikel 167,
alinéa 2, du même Code. tweede lid, van hetzelfde Wetboek.
De prejudiciële vragen hebben niet rechtstreeks betrekking op artikel
L'article 63 du Code civil, qui concerne la déclaration de mariage, 63 van het Burgerlijk Wetboek, dat de huwelijksaangifte betreft.
n'est pas directement concerné par les questions préjudicielles.
La Cour limite par conséquent son examen aux articles 165, § 3, et Het Hof beperkt zijn onderzoek derhalve tot de artikelen 165, § 3, en
167, alinéas 2 et 6, du Code civil. 167, tweede en zesde lid, van het Burgerlijk Wetboek.
B.4.4. Il ressort par ailleurs des motifs des décisions de renvoi que B.4.4. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissingen blijkt daarnaast
le juge a quo compare la situation de candidats au mariage qui ont
choisi de se marier à une date proche du point de départ du délai de dat de verwijzende rechter de situatie van de kandidaat-gehuwden die
six mois et quatorze jours pour célébrer le mariage, d'une part, et ervoor hebben gekozen te huwen op een datum kort na het aanvangspunt
celle des candidats au mariage qui choisissent de se marier à une date van de termijn van zes maanden en veertien dagen voor het voltrekken
éloignée du point de départ du même délai, d'autre part. Les questions préjudicielles invitent la Cour à se prononcer sur une éventuelle discrimination, en ce que la seconde catégorie de personnes serait privée, sans justification objective et raisonnable, d'un accès effectif au tribunal de la famille, dans les circonstances décrites en B.4.2, à la fois pour contester la décision de refus et pour demander une prolongation du délai de célébration du mariage. La question préjudicielle doit ainsi être interprétée en ce sens que la Cour est interrogée sur la compatibilité des dispositions en cause avec les van het huwelijk, enerzijds, vergelijkt met die van de kandidaat-gehuwden die ervoor kiezen te huwen op een datum die ver verwijderd is van het aanvangspunt van diezelfde termijn, anderzijds. Met de prejudiciële vragen wordt het Hof verzocht zich uit te spreken over een eventuele discriminatie, in zoverre die tweede categorie van personen zonder objectieve en redelijke verantwoording een daadwerkelijke toegang tot de familierechtbank zou worden ontzegd, in de in B.4.2 omschreven omstandigheden, zowel om de beslissing tot weigering te betwisten als om een verlenging van de termijn voor het voltrekken van het huwelijk aan te vragen. De prejudiciële vraag dient aldus zo te worden begrepen dat het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepalingen met de
articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec le droit d'accès artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het recht
au juge, garanti par l'article 13 de la Constitution et par l'article op toegang tot de rechter, zoals gewaarborgd door artikel 13 van de
6 de la Convention européenne des droits de l'homme, et avec le droit Grondwet en artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de
au mariage, garanti par l'article 12 de la même Convention. B.5.1. Le droit d'accès au juge, qui constitue un aspect du droit à un procès équitable, peut être soumis à des conditions de recevabilité, notamment en ce qui concerne l'introduction d'une voie de recours. Ces conditions ne peuvent cependant aboutir à restreindre le droit de manière telle que celui-ci s'en trouve atteint dans sa substance même. Tel serait le cas si les restrictions imposées ne tendaient pas vers un but légitime et s'il n'existait pas un rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. mens, en met het recht om te huwen gewaarborgd bij artikel 12 van hetzelfde Verdrag. B.5.1. Het recht op toegang tot de rechter, dat een onderdeel is van het recht op een eerlijk proces, kan worden onderworpen aan ontvankelijkheidsvoorwaarden, met name wat betreft het instellen van een rechtsmiddel. Die voorwaarden mogen echter niet ertoe leiden dat het recht op zodanige wijze wordt beperkt dat de kern ervan wordt aangetast. Dit zou het geval zijn wanneer de beperkingen geen wettig doel nastreven of indien er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het nagestreefde doel. De verenigbaarheid van die beperkingen met het recht op toegang tot
La compatibilité de ces limitations avec le droit d'accès à un een rechterlijke instantie hangt af van de bijzonderheden van de in
tribunal dépend des particularités de la procédure en cause et het geding zijnde procedure en wordt beoordeeld in het licht van het
s'apprécie au regard de l'ensemble du procès (CEDH, 24 février 2009, proces in zijn geheel (EHRM, 24 februari 2009, L'Erablière t. België,
L'Erablière c. Belgique, § 36; 29 mars 2011, R.T.B.F. c. Belgique, § § 36; 29 maart 2011, R.T.B.F. t. België, § 69, 18 oktober 2016,
69; 18 octobre 2016, Miessen c. Belgique, § 64). Miessen t. België, § 64).
B.5.2. Plus particulièrement, les règles relatives aux formalités et B.5.2. Meer in het bijzonder zijn de regels betreffende de
délais fixés pour former un recours visent à assurer une bonne vormvoorschriften en termijnen om beroep in te stellen gericht op een
administration de la justice et à écarter les risques d'insécurité goede rechtsbedeling en het weren van de risico's van
juridique. Toutefois, ces règles ne peuvent empêcher les justiciables rechtsonzekerheid. Die regels mogen de rechtzoekenden echter niet
de se prévaloir des voies de recours disponibles. verhinderen de beschikbare rechtsmiddelen te doen gelden.
De surcroît, « les tribunaux doivent, en appliquant des règles de Bovendien « dienen de rechtbanken, door de procedureregels toe te
procédure, éviter à la fois un excès de formalisme qui porterait passen, zowel een overdreven formalisme dat afbreuk zou doen aan het
atteinte à l'équité de la procédure, et une souplesse excessive qui eerlijke karakter van de procedure, als een buitensporige soepelheid
aboutirait à supprimer les conditions de procédure établies par la loi die zou leiden tot het afschaffen van de bij de wet vastgestelde
procedurele vereisten, te vermijden » (EHRM, 26 juli 2007, Walchli t.
» (CEDH, 26 juillet 2007, Walchli c. France, § 29; 25 mai 2004, Kadlec Frankrijk, § 29; 25 mei 2004, Kadlec en anderen t. Tsjechische
et autres c. République tchèque, § 26). « En effet, le droit d'accès à Republiek, § 26). « Het recht op toegang tot een rechter wordt immers
un tribunal se trouve atteint lorsque sa réglementation cesse de aangetast wanneer de reglementering ervan niet langer de
servir les buts de la sécurité juridique et de la bonne administration doelstellingen van de rechtszekerheid en de behoorlijke rechtsbedeling
de la justice et constitue une sorte de barrière qui empêche le dient en een soort van hinderpaal vormt die de rechtzoekende
justiciable de voir son litige tranché au fond par la juridiction verhindert zijn geschil ten gronde door het bevoegde rechtscollege
compétente » (CEDH, 24 mai 2011, Sabri Gunes c. Turquie, § 58; 13 beslecht te zien » (EHRM, 24 mei 2011, Sabri Gunes t. Turkije, § 58;
janvier 2011, Evaggelou c. Grèce, § 19; 18 octobre 2016, Miessen c. 13 januari 2011, Evaggelou t. Griekenland, § 19; 18 oktober 2016,
Belgique, § 66). Miessen t. België, § 66).
Le droit d'accès au juge est notamment violé s'il est imposé à une Het recht op toegang tot de rechter is met name geschonden indien aan
partie au procès un formalisme excessif sous la forme d'un délai dont een procespartij een excessief formalisme wordt opgelegd in de vorm
le respect est tributaire de circonstances échappant à son pouvoir van een termijn waarvan de inachtneming afhankelijk is van
(CEDH, 22 juillet 2010, Melis c. Grèce, §§ 27-28). B.6. La Cour examine, en règle, les dispositions en cause dans l'interprétation qu'en donne le juge a quo. B.7.1. Dans l'interprétation retenue par le juge a quo, le recours contre la décision de refus devrait être considéré comme dépourvu d'objet, dans les circonstances décrites en B.4.2, au motif que le délai de célébration du mariage serait dépassé et qu'une nouvelle déclaration de mariage serait nécessaire. La demande de prolongation du délai de célébration du mariage formulée dans le cadre du recours omstandigheden buiten zijn wil (EHRM, 22 juli 2010, Melis t. Griekenland, §§ 27-28). B.6. In de regel onderzoekt het Hof de in het geding zijnde bepaling in de interpretatie die de verwijzende rechter eraan geeft. B.7.1. In de door de verwijzende rechter gekozen interpretatie zou het beroep tegen de beslissing tot weigering zonder voorwerp moeten worden beschouwd, in de in B.4.2 omschreven omstandigheden, omdat de termijn voor het voltrekken van het huwelijk zou zijn verstreken en een nieuwe huwelijksaangifte vereist zou zijn. Het verzoek om de termijn voor het voltrekken van het huwelijk te verlengen, geformuleerd in het kader van het beroep, zou evenmin kunnen worden ingewilligd, aangezien het
ne pourrait pas non plus être accueillie, dès lors qu'elle serait zou zijn ingediend na het verstrijken van de oorspronkelijke termijn.
introduite après l'expiration du délai originaire. B.7.2. De kandidaat-gehuwden hebben, in geval van uitstel, evenwel
B.7.2. Le respect du délai de célébration du mariage échappe toutefois geen vat op de naleving van de termijn voor het voltrekken van het
à la maîtrise des candidats au mariage, en cas de surséance. En effet, huwelijk. Immers, hoe verder de door de kandidaat-gehuwden gekozen
plus les candidats au mariage ont choisi une date éloignée du point de datum verwijderd is van het aanvangspunt van de termijn van zes
départ du délai de six mois et quatorze jours visé à l'article 165, § maanden en veertien dagen bedoeld in artikel 165, § 3, eerste lid, van
3, alinéa 1er, du Code civil et plus le délai de surséance est long, het Burgerlijk Wetboek en hoe langer de termijn van uitstel is, hoe
plus les chances sont élevées que la décision de refus intervienne à groter de kans is dat de weigeringsbeslissing valt op een ogenblik dat
un moment où le délai de célébration du mariage est dépassé, dès lors de termijn voor het voltrekken van het huwelijk is verstreken,
que le délai de surséance prend cours à la date de mariage choisie par aangezien de termijn van uitstel aanvangt vanaf de door de toekomstige
les futurs époux et qu'il peut durer jusqu'à cinq mois, soit un délai echtgenoten gekozen huwelijksdatum en tot vijf maanden kan bedragen,
fort proche du délai de six mois pour célébrer le mariage. namelijk een termijn die nauw aanleunt bij de termijn van zes maanden
voor het voltrekken van het huwelijk.
Les candidats au mariage ne maîtrisent ni la décision de surseoir à la De kandidaat-gehuwden hebben geen vat op de beslissing om de
célébration du mariage, ni le délai de cette surséance, tandis que voltrekking van het huwelijk uit te stellen, noch op de termijn van
l'article 165, §§ 1er et 3, alinéa 1er, du Code civil leur donne la dat uitstel, terwijl artikel 165, § 1 en § 3, eerste lid, van het
possibilité de choisir la date de leur mariage. Burgerlijk Wetboek hun de mogelijkheid biedt de datum van hun huwelijk
Partant, dans cette interprétation, les dispositions en cause privent te kiezen. In die interpretatie ontzeggen de in het geding zijnde bepalingen op
de manière disproportionnée les candidats qui ont choisi de se marier onevenredige wijze de kandidaten die ervoor hebben gekozen om te huwen
à une date éloignée du point de départ du délai de six mois et op een datum die ver verwijderd is van het aanvangspunt van de termijn
quatorze jours mentionné à l'article 165, § 3, alinéa 1er, du Code van zes maanden en veertien dagen vermeld in artikel 165, § 3, eerste
civil, d'un accès effectif au tribunal de la famille, dans les lid, van het Burgerlijk Wetboek, bijgevolg een daadwerkelijke toegang
circonstances décrites en B.4.2. tot de familierechtbank, in de in B.4.2 omschreven omstandigheden.
B.8. Dans cette interprétation, les questions préjudicielles appellent B.8. In die interpretatie dienen de prejudiciële vragen bevestigend te
une réponse affirmative. worden beantwoord.
B.9. Les articles 165, § 3, et 167, alinéas 2 et 6, du Code civil B.9. De artikelen 165, § 3, en 167, tweede en zesde lid, van het
peuvent toutefois être interprétés autrement. Burgerlijk Wetboek kunnen evenwel anders worden geïnterpreteerd.
B.10.1. Les dispositions en cause n'indiquent en effet pas les B.10.1. De in het geding zijnde bepalingen geven immers niet de
conséquences du dépassement du délai de six mois et quatorze jours sur gevolgen aan van de overschrijding van de termijn van zes maanden en
le sort à réserver au recours contre la décision de refus et à la veertien dagen voor de behandeling van het beroep tegen de beslissing
demande de prolongation judiciaire de ce délai formulée dans le cadre de ce recours. Les dispositions en cause peuvent être interprétées en ce sens que lorsque l'officier de l'état civil et, le cas échéant, le procureur du Roi décident de surseoir au mariage, le délai maximum pour célébrer le mariage est prorogé d'office jusqu'à ce que l'officier de l'état civil accepte de célébrer le mariage ou, s'il refuse, jusqu'à ce que le juge saisi valablement d'un recours contre cette décision se prononce sur l'action et, le cas échéant, sur une prorogation du délai précité. tot weigering en voor het verzoek om de gerechtelijke verlenging van die termijn geformuleerd in het kader van dat beroep. De in het geding zijnde bepalingen kunnen zo worden geïnterpreteerd dat, ingeval de ambtenaar van de burgerlijke stand en in voorkomend geval de procureur des Konings, tot uitstel van het huwelijk beslissen de maximale termijn voor het voltrekken van het huwelijk ambtshalve wordt verlengd tot de ambtenaar van de burgerlijke stand aanvaardt om het huwelijk te voltrekken of, indien hij dat weigert, tot de rechter bij wie geldig een beroep tegen die beslissing is ingesteld, zich uitspreekt over de vordering en in voorkomend geval over een verlenging van de voormelde termijn.
B.10.2. Les dispositions en cause, dans cette interprétation, B.10.2. In die interpretatie stemmen de in het geding zijnde
correspondent à l'intention du législateur, qui a indiqué lors des bepalingen overeen met de wil van de wetgever, die tijdens de
travaux préparatoires que la faculté pour le juge saisi du recours parlementaire voorbereiding heeft aangegeven dat de mogelijkheid, voor
contre la décision de refus de prolonger le délai de six mois de rechter bij wie het beroep tegen de weigeringsbeslissing is
permettait « d'éviter, par ce biais, que les parties doivent, une ingesteld, om de termijn van zes maanden te verlengen, kon « voorkomen
deuxième fois, faire une déclaration » (Doc. parl., Sénat, 1998-1999, dat partijen voor een tweede maal een aangifte dienen te doen » (Parl.
n° 1-512/4, p. 12). St., Senaat, 1998-1999, nr. 1-512/4, p. 12).
Pour le surplus, les dispositions en cause ainsi interprétées Voor het overige komen de in het geding zijnde bepalingen, aldus
rencontrent l'objectif d'éviter de pénaliser les candidats au mariage geïnterpreteerd, tegemoet aan het doel om te vermijden dat de
kandidaat-gehuwden in geval van uitstel worden bestraft, dat eveneens
en cas de surséance, qui est également à la base de l'article 167, ten grondslag ligt aan artikel 167, derde lid, van het Burgerlijk
alinéa 3, du Code civil. En vertu de cette disposition, lorsque Wetboek. Krachtens die bepaling moet de ambtenaar van de burgerlijke
l'officier de l'état civil n'a pas pris de décision refusant ou stand, wanneer hij geen beslissing heeft genomen waarbij de
accordant la célébration du mariage dans le délai de surséance de cinq voltrekking van het huwelijk wordt geweigerd of toegestaan binnen de
mois maximum prévu à l'article 167, alinéa 2, du même Code, celui-ci termijn van uitstel van hoogstens vijf maanden bepaald in artikel 167,
doit célébrer le mariage sans délai, « même dans les cas où le délai tweede lid, van hetzelfde Wetboek, het huwelijk onverwijld voltrekken,
de six mois visé à l'article 165, § 3, est expiré ». De la même « zelfs in die gevallen waar de in artikel 165, § 3 bedoelde termijn
manière, les candidats au mariage doivent disposer d'un accès effectif van zes maanden reeds is verstreken ». Op dezelfde wijze moeten de
au tribunal de la famille afin de contester la décision de refus de kandidaat-gehuwden beschikken over een daadwerkelijke toegang tot de
célébrer leur mariage consécutive à une décision de surséance, même familierechtbank teneinde de beslissing waarbij de voltrekking van hun
lorsque le délai de célébration du mariage est dépassé pour des huwelijk wordt geweigerd, volgend op een beslissing tot uitstel, te
raisons indépendantes de leur volonté. betwisten, zelfs wanneer de termijn voor het voltrekken van het
huwelijk is overschreden om redenen onafhankelijk van hun wil.
B.11. Dans cette interprétation, les questions préjudicielles B.11. In die interpretatie dienen de prejudiciële vragen ontkennend te
appellent une réponse négative. worden beantwoord.
B.12. Le contrôle au regard des articles 10 et 11 de la Constitution, B.12. De toetsing aan de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in
combinés avec l'article 12 de la Convention européenne des droits de samenhang gelezen met artikel 12 van het Europees Verdrag voor de
l'homme, ne conduit pas à une autre conclusion. rechten van de mens, leidt niet tot een andere conclusie.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- Les articles 165, § 3, et 167, alinéas 2 et 6, du Code civil violent - De artikelen 165, § 3, en 167, tweede en zesde lid, van het
les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec le droit Burgerlijk Wetboek schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in
d'accès au juge, dans l'interprétation selon laquelle, lorsque samenhang gelezen met het recht op toegang tot de rechter, in de
interpretatie dat, wanneer de ambtenaar van de burgerlijke stand en in
l'officier de l'état civil et, le cas échéant, le procureur du Roi voorkomend geval de procureur des Konings tot uitstel van het huwelijk
décident de surseoir au mariage, que l'officier de l'état civil refuse beslissen, de ambtenaar van de burgerlijke stand vervolgens weigert om
ensuite de célébrer le mariage et que cette décision est notifiée het huwelijk te voltrekken en van die beslissing kennis wordt gegeven
après l'expiration du délai maximum dans lequel le mariage doit être nadat de maximale termijn binnen dewelke het huwelijk moet worden
célébré, le recours valablement introduit contre cette décision est voltrokken is verstreken, het beroep dat geldig tegen die beslissing
considéré comme étant sans objet et une prorogation de ce délai ne wordt ingesteld als zonder voorwerp wordt beschouwd en geen verlenging
peut plus être accordée. van die termijn meer kan worden toegestaan.
- Les mêmes dispositions ne violent pas les articles 10 et 11 de la - Dezelfde bepalingen schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
Constitution, combinés avec le droit d'accès au juge, dans in samenhang gelezen met het recht op toegang tot de rechter niet, in
l'interprétation selon laquelle, lorsque l'officier de l'état civil de interpretatie dat, ingeval de ambtenaar van de burgerlijke stand en
et, le cas échéant, le procureur du Roi décident de surseoir au in voorkomend geval de procureur des Konings tot uitstel van het
mariage, le délai maximum pour célébrer le mariage est prorogé huwelijk beslissen, de maximale termijn voor het voltrekken van het
d'office jusqu'à ce que l'officier de l'état civil accepte de célébrer huwelijk ambtshalve wordt verlengd tot de ambtenaar van de burgerlijke
stand aanvaardt om het huwelijk te voltrekken of, indien hij dat
le mariage ou, s'il refuse, jusqu'à ce que le juge saisi valablement weigert, tot de rechter bij wie geldig een beroep tegen die beslissing
d'un recours contre cette décision se prononce sur l'action et, le cas is ingesteld, zich uitspreekt over de vordering en in voorkomend geval
échéant, sur une prorogation du délai précité. over een verlenging van de voormelde termijn.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 16 mars 2017. op 16 maart 2017.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^