Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 94/2016 du 16 juin 2016 Numéro du rôle : 6157 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 127, § 1 er , alinéa 1 er , 8°, et § 3, et à l'article 181, alinéa 1 er , 5°, e La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...)"
Extrait de l'arrêt n° 94/2016 du 16 juin 2016 Numéro du rôle : 6157 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 127, § 1 er , alinéa 1 er , 8°, et § 3, et à l'article 181, alinéa 1 er , 5°, e La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...) Uittreksel uit arrest nr. 94/2016 van 16 juni 2016 Rolnummer : 6157 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 127, § 1, eerste lid, 8°, en § 3, en artikel 181, eerste lid, 5°, en vierde lid, van het Waalse Wetboek van Ruim Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 94/2016 du 16 juin 2016 Uittreksel uit arrest nr. 94/2016 van 16 juni 2016
Numéro du rôle : 6157 Rolnummer : 6157
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 127, § 1er, In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 127, § 1, eerste
alinéa 1er, 8°, et § 3, et à l'article 181, alinéa 1er, 5°, et alinéa lid, 8°, en § 3, en artikel 181, eerste lid, 5°, en vierde lid, van
4, du Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme, du het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw, Patrimonium
Patrimoine et de l'Energie, posée par le Conseil d'Etat. en Energie, gesteld door de Raad van State.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de
Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et R. Leysen, rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en R.
assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder
Spreutels, voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt n° 230.075 du 2 février 2015 en cause de Raoul Thybaut et Bij arrest nr. 230.075 van 2 februari 2015 in zake Raoul Thybaut en
autres contre la Région wallonne, parties intervenantes : la commune anderen tegen het Waalse Gewest, tussenkomende partijen : de gemeente
d'Orp-Jauche et la SA « Bodymat », dont l'expédition est parvenue au Orp-Jauche en de nv « Bodymat », waarvan de expeditie ter griffie van
greffe de la Cour le 12 février 2015, le Conseil d'Etat a posé la het Hof is ingekomen op 12 februari 2015, heeft de Raad van State de
question préjudicielle suivante : volgende prejudiciële vraag gesteld :
« - L'article 127, § 1er, alinéa 1er, 8°, du Code wallon de « Schenden : - artikel 127, § 1, eerste lid, 8°, van het Waalse Wetboek van
l'aménagement du territoire, de l'urbanisme, du patrimoine et de Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw, Patrimonium en Energie (' WWROSPE
l'énergie (' CWATUPE '), tel qu'inséré par l'article 4 du décret '), zoals ingevoegd bij artikel 4 van het Waalse decreet van 1 juni
wallon du 1er juin 2006 modifiant les articles 4, 111 et 127 du Code 2006 tot wijziging van de artikelen 4, 111 en 127 van het Waalse
wallon de l'Aménagement du territoire, de l'Urbanisme et du Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium;
Patrimoine, - l'article 127, § 3, du même code, tel que modifié par l'article 4 du - artikel 127, § 3, van hetzelfde Wetboek, zoals gewijzigd bij artikel
4 van het voormelde decreet van 1 juni 2006 en vervangen bij artikel
décret du 1er juin 2006 précité et remplacé par l'article 16 du décret 16 van het Waalse decreet van 20 september 2007 ' tot wijziging van de
wallon du 20 septembre 2007 modifiant les articles 1er, 4, 25, 33, 34, artikelen 1, 4, 25, 33, 34, 42, 43, 44, 46, 49, 51, 52, 58, 61, 62,
42, 43, 44, 46, 49, 51, 52, 58, 61, 62, 127, 175 et 181 du Code wallon 127, 175 en 181 van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening,
de l'Aménagement du territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine et y Stedenbouw en Patrimonium en tot invoeging van artikel 42bis en tot
insérant l'article 42bis et modifiant les articles 1er, 4 et 10 du wijziging van artikelen 1, 4 en 10 van het decreet van 11 maart 2004
décret du 11 mars 2004 relatif aux infrastructures d'accueil des betreffende de ontsluitingsinfrastructuur voor economische
activités économiques et y insérant les articles 1erbis, 1erter, 2bis bedrijvigheid en tot invoeging van de artikelen 1bis, 1ter, 2bis en
et 9bis, 9bis ';
- et l'article 181, alinéa 1er, 5°, et alinéa 4, du même code, tel - en artikel 181, eerste lid, 5°, en vierde lid, van hetzelfde
qu'insérés par l'article 18 du décret du 20 septembre 2007 précité, Wetboek, zoals ingevoegd bij artikel 18 van het voormelde decreet van
20 september 2007,
lus en combinaison violent-ils les articles 10, 11 et 23 de la met elkaar in samenhang gelezen, de artikelen 10, 11 en 23 van de
Constitution, en particulier le principe de standstill inhérent au Grondwet, in het bijzonder het standstill-beginsel dat inherent is aan
droit à la protection d'un environnement sain : het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu :
1. en ce qu'ils permettent, pour des permis relatifs aux immeubles qui 1. in zoverre zij het, voor de vergunningen voor een onroerend goed
sont situés à l'intérieur d'un périmètre de remembrement urbain : gelegen in een stedelijke verkavelingsomtrek, mogelijk maken :
- de s'écarter du plan de secteur, du plan communal d'aménagement, du - af te wijken van het gewestplan, het gemeentelijk plan van aanleg,
règlement communal d'urbanisme et du plan d'alignement sans devoir het gemeentelijk stedenbouwkundig reglement en het rooiplan zonder te
respecter les conditions prévues, notamment, par les articles 110 à moeten voldoen aan de voorwaarden waarin met name de artikelen 110 tot
114 du CWATUPE; 114 van het WWROSPE voorzien;
- de déclarer d'utilité publique l'expropriation des biens immobiliers - de onteigening van een onroerend goed gelegen in een stedelijke
compris au sein d'un périmètre de remembrement urbain et de rendre verkavelingsomtrek ten algemenen nutte te verklaren en de leden 3 tot
applicables à ces expropriations les alinéas 3 à 6 de l'article 58 du 6 van artikel 58 van het WWROSPE toepasselijk te verklaren op die
CWATUPE; onteigeningen;
a fortiori en ce que cela peut valoir aussi pour les permis relatifs à a fortiori in zoverre dat ook kan gelden voor de vergunningen met
des immeubles situés à l'intérieur du périmètre mais non concernés par betrekking tot een onroerend goed gelegen in die omtrek waarop het in
le projet d'urbanisme visé par l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 8° ? artikel 127, § 1, eerste lid, 8°, beoogde stedenbouwkundige project
evenwel geen betrekking heeft ?
2. en ce qu'ils permettent que les propriétaires de parcelles situées 2. in zoverre zij het mogelijk maken dat de eigenaars van percelen
à l'intérieur du périmètre de remembrement urbain et les propriétaires gelegen in een stedelijke verkavelingsomtrek en de eigenaars van
percelen gelegen rond die omtrek verschillend worden behandeld doordat
de parcelles situées autour de ce périmètre soient traités de eerstgenoemden zijn onderworpen aan een andere regeling voor de
différemment en ce que les premiers sont soumis à un régime d'octroi toekenning van de stedenbouwkundige vergunningen (bepaald in artikel
des permis d'urbanisme (prévu à l'article 127 du CWATUPE) différent du 127 van het WWROSPE) dan de klassieke regeling (bepaald in de
régime classique (prévu aux articles 107 et s. du CWATUPE) et ce, pour artikelen 107 e.v. van het WWROSPE) en zulks voor een op vage en
une durée définie de manière vague et imprécise (article 127, § 1er, onnauwkeurige wijze gedefinieerde duur (artikel 127, § 1, [eerste
[alinéa 1er,] 8° in fine du CWATUPE) et même pour des permis n'ayant lid,] 8°, in fine, van het WWROSPE) en zelfs voor vergunningen die
aucun rapport avec le projet d'urbanisme visé par le périmètre de geen enkel verband houden met het stedenbouwkundige project dat wordt
remembrement urbain ? ». beoogd door de stedelijke verkavelingsomtrek ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions en cause et à la question préjudicielle Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen en de prejudiciële vraag
B.1.1. L'article 127, § 1er, alinéa 1er, 8°, du Code wallon de B.1.1. Artikel 127, § 1, eerste lid, 8°, van het Waalse Wetboek van
l'Aménagement du Territoire, du Patrimoine et de l'Energie (CWATUPE), Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw, Patrimonium en Energie (WWROSPE),
tel qu'il a été inséré par l'article 4 du décret de la Région wallonne zoals ingevoegd bij artikel 4 van het decreet van het Waalse Gewest
du 1er juin 2006 « modifiant les articles 4, 111 et 127 du Code wallon van 1 juni 2006 « tot wijziging van de artikelen 4, 111 en 127 van het
de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine », Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium »,
dispose : bepaalt :
« Par dérogation aux articles 88, 89, 107 et 109, le permis est « In afwijking van de artikelen 88, 89, 107 en 109 wordt de vergunning
délivré par le Gouvernement ou le fonctionnaire délégué : afgegeven door de Regering of de gemachtigd ambtenaar :
[...] [...]
8° lorsqu'il concerne des actes et travaux situés dans un périmètre de 8° wanneer ze betrekking heeft op handelingen en werken in een omtrek
remembrement urbain; le périmètre est arrêté par le Gouvernement, voor stedelijke verkaveling [;] de omtrek [wordt] door de Regering op
d'initiative ou sur la proposition du conseil communal ou du eigen initiatief of op voorstel van de gemeenteraad of van de
fonctionnaire délégué; sauf lorsqu'il propose le périmètre, le conseil gemachtigd ambtenaar bepaald; behalve wanneer hij de omtrek voorstelt,
communal transmet son avis dans le délai de quarante-cinq jours à maakt de gemeenteraad zijn advies over binnen vijfenveertig dagen na
dater de la demande du fonctionnaire délégué; à défaut, l'avis est ontvangst van de aanvraag van de gemachtigd ambtenaar; in voorkomend
réputé favorable; lorsque l'avis est défavorable, la procédure n'est geval wordt het advies geacht gunstig te zijn; wanneer het advies
pas poursuivie; le périmètre vise tout projet d'urbanisme de ongunstig is, wordt de procedure niet voortgezet; de omtrek heeft
requalification et de développement de fonctions urbaines qui betrekking op elk stedenbouwkundig project tot herwaardering en
nécessite la création, la modification, l'élargissement, la ontwikkeling van de stedelijke functies die de oprichting, de
suppression ou le surplomb de la voirie par terre et d'espaces wijziging, de uitbreiding, de vernietiging of het overstek van de
publics; le projet de périmètre et l'évaluation des incidences relatives au projet d'urbanisme sont soumis préalablement aux mesures particulières de publicité et à la consultation de la commission communale, si elle existe, selon les modalités visées à l'article 4; le collège des bourgmestre et échevins transmet son avis dans le délai de septante jours à dater de la réception de la demande du fonctionnaire délégué; à défaut, l'avis est réputé favorable; au terme de la réalisation du projet ou sur la proposition du conseil communal ou du fonctionnaire délégué, le Gouvernement abroge ou modifie le périmètre; l'arrêté qui établit, modifie ou abroge le périmètre est publié par mention au Moniteur belge ». wegen en van openbare ruimten vereisen; het omtrekproject en de effectbeoordeling betreffende het stedenbouwkundige project worden eerst onderworpen aan de bijzondere bekendmakingsmaatregelen en aan de raadpleging van de gemeentecommissie, als ze bestaat, met inachtneming van de in artikel 4 bedoelde modaliteiten; het college van burgemeester en schepenen maakt zijn advies over binnen zeventig dagen na ontvangst van de aanvraag van de gemachtigd ambtenaar; in voorkomend geval wordt het advies geacht gunstig te zijn; na uitvoering van het project of op de voordracht van de gemeenteraad of van de gemachtigd ambtenaar wordt de omtrek door de Regering opgeheven of gewijzigd; het besluit tot vastlegging, wijziging of opheffing van de omtrek, wordt bij bericht in het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt ».
L'article 127, § 3, du même Code, tel qu'il a été modifié par Artikel 127, § 3, van hetzelfde Wetboek, zoals gewijzigd bij artikel 4
l'article 4 du décret du 1er juin 2006 précité et remplacé par van het voormelde decreet van 1 juni 2006 en vervangen bij artikel 16
l'article 16 du décret de la Région wallonne du 20 septembre 2007 « van het decreet van het Waalse Gewest van 20 september 2007 « tot
modifiant les articles 1er, 4, 25, 33, 34, 42, 43, 44, 46, 49, 51, 52, wijziging van de artikelen 1, 4, 25, 33, 34, 42, 43, 44, 46, 49, 51,
58, 61, 62, 127, 175 et 181 du Code wallon de l'Aménagement du 52, 58, 61, 62, 127, 175 en 181 van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke
Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine et y insérant l'article Ordening, Stedenbouw en Patrimonium en tot invoeging van artikel 42bis
42bis et modifiant les articles 1er, 4 et 10 du décret du 11 mars 2004 en tot wijziging van artikelen 1, 4 en 10 van het decreet van 11 maart
relatif aux infrastructures d'accueil des activités économiques et y 2004 betreffende de ontsluitingsinfrastructuur voor economische
insérant les articles 1erbis, 1erter, 2bis et 9bis », dispose : bedrijvigheid en tot invoeging van de artikelen 1bis, 1ter, 2bis en 9bis », bepaalt :
« Pour autant que la demande soit préalablement soumise aux mesures « Voorzover de aanvraag vooraf onderworpen wordt aan de bijzondere
particulières de publicité déterminées par le Gouvernement ainsi qu'à bekendmakingsmaatregelen bepaald door de Regering of aan de verplichte
la consultation obligatoire visée à l'article 4, alinéa 1er, 3°, raadpleging bedoeld in artikel 4, lid 1, 3°, wanneer het handelingen
lorsqu'il s'agit d'actes et travaux visés au § 1er, alinéa 1er, 1°,
2°, 4°, 5°, 7° et 8°, et qui soit respectent, soit structurent, soit en werken betreft bedoeld in § 1, lid 1, 1°, 2°, 4°, 5°, 7° en 8° en
recomposent les lignes de force du paysage, le permis peut être die de krachtlijnen van het landschap ofwel eerbiedigen, structureren
accordé en s'écartant du plan de secteur, d'un plan communal of herschikken, kan de vergunning toegekend worden ter afwijking van
d'aménagement, d'un règlement communal d'urbanisme ou d'un plan het gewestplan, een gemeentelijk plan van aanleg, een gemeentelijk
d'alignement ». stedenbouwkundig reglement of een rooiplan ».
Les alinéas 1er, 5°, et 4 de l'article 181 du même Code, tels qu'ils Het eerste lid, 5°, en het vierde lid van artikel 181 van hetzelfde
ont été insérés par l'article 18, respectivement 1° et 2°, du décret Wetboek, zoals ingevoegd bij artikel 18, respectievelijk 1° en 2°, van
du 20 septembre 2007, précité disposent : het voormelde decreet van 20 september 2007, bepalen :
« Le Gouvernement peut décréter d'utilité publique l'expropriation de « De Regering kan besluiten tot de onteigening ten algemenen nutte van
biens immobiliers compris : onroerende goederen die gelegen zijn :
[...] [...]
' 5° dans un périmètre de remembrement urbain '; ' 5° in een stedelijke verkavelingsomtrek ';
[...] [...]
Dans un périmètre de remembrement urbain, nonobstant l'absence d'un In een stedelijke verkavelingsomtrek kan, niettegenstaande de
plan communal d'aménagement, il peut être fait application de afwezigheid van een gemeentelijk plan van aanleg, artikel 58, leden 3
l'article 58, alinéas 3 à 6 ». tot 6, toegepast worden ».
L'article 58, alinéas 3 à 6, du même Code dispose : Artikel 58, derde tot zesde lid, van hetzelfde Wetboek bepaalt :
« Peuvent agir comme pouvoir expropriant : la Région, les provinces, « De onteigenende machten zijn : het Gewest, de provincies, de
les communes, les régies communales autonomes, les intercommunales gemeenten, de autonome gemeentebedrijven, de intercommunales die
ayant dans leur objet social l'aménagement du territoire ou le ruimtelijke ordening of huisvesting tot maatschappelijk doel hebben en
logement et les établissements publics et organismes habilités par la de openbare inrichtingen en instellingen gemachtigd bij de wet of bij
loi ou le décret à exproprier pour cause d'utilité publique. het decreet tot onteigening ten algemenen nutte.
Lorsque l'expropriation envisagée a pour but de réaliser l'aménagement Wanneer de geplande onteigening bedoeld is voor de inrichting van een
d'une partie du territoire destinée au permis de lotir ou permis gebied dat bestemd is voor verkavelingsvergunning of
d'urbanisation en vue de la construction d'immeubles à l'usage bebouwingsvergunning met het oog op de oprichting van woon- of
d'habitation ou de commerce, le propriétaire ou les propriétaires handelsgebouwen, heeft/hebben de eigenaar(s) van meer dan de helft van
possédant en superficie plus de la moitié des terrains repris dans ce de binnen die omvang gelegen percelen, het recht te vragen om binnen
territoire, sont en droit de demander à être chargés, dans les délais de termijn en onder de voorwaarden die door de onteigenende macht
et conditions fixés par le pouvoir expropriant et pour autant qu'ils worden bepaald, belast te worden met de uitvoering van de voor deze
justifient des ressources nécessaires, de l'exécution des travaux que inrichting vereiste werken, alsmede met de herverkavelings- of
postule cet aménagement, ainsi que des opérations de relotissement et ruilverkavelingswerken, voor zover zij kunnen aantonen dat zij over de
de remembrement. nodige middelen beschikken.
Cette demande doit, à peine de forclusion, être introduite dans les Deze aanvraag moet, op straffe van uitsluiting, ingediend worden
trois mois de la publication au Moniteur belge de l'arrêté du binnen drie maanden na de bekendmaking in het Belgisch Staatsblad van
Gouvernement approuvant le plan d'expropriation. het besluit van de Regering tot goedkeuring van het onteigeningsplan.
Lorsque l'expropriation a pour but d'organiser l'aménagement d'une Wanneer de onteigening bedoeld is voor de inrichting van een gebied
partie du territoire affecté à une destination particulière en vertu dat krachtens artikel 49, eerste lid, 2°, een bijzondere bestemming
de l'article 49, alinéa 1er, 2°, le ou les propriétaires peuvent, dans heeft, kan/kunnen de eigenaar(s) onder de bovenbedoelde voorwaarden
les conditions fixées ci-avant, demander à être chargés de l'exécution vragen om belast te worden met de uitvoering van de
des travaux d'aménagement ». inrichtingswerkzaamheden ».
B.1.2. Les articles 110 à 114 du même Code, qui figurent dans la B.1.2. De artikelen 110 tot 114 van hetzelfde Wetboek, opgenomen onder
section 2 « Des dérogations », disposent : afdeling 2 « Afwijkingen », bepalen :
« Sous-section 1ère - Des dérogations au plan de secteur « Onderafdeling I. - Afwijkingen van het gewestplan

Art. 110.En dehors des zones d'extraction, peut être autorisé pour

Art. 110.Buiten de ontginningsgebieden kan de vestiging bestemd voor

une durée limitée, sur avis de la Commission visée à l'article 5, de ontginning of de valorisering van sierrotsen uit een groeve die in
l'établissement destiné à l'extraction ou à la valorisation de roches bedrijf is geweest en die noodzakelijk is voor de renovatie,
ornementales à partir d'une carrière ayant été exploitée et nécessaire verbouwing, vergroting of de heropbouw van een pand in overeenstemming
à un chantier de rénovation, de transformation, d'agrandissement ou de met de omgevende bebouwing voor een beperkte duur worden toegestaan,
reconstruction d'un immeuble dans le respect du site bâti. na advies van de commissie bedoeld in artikel 5.

Art. 111.Les constructions, les installations ou les bâtiments existant avant l'entrée en vigueur du plan de secteur ou qui ont été autorisés, dont l'affectation actuelle ou future ne correspond pas aux prescriptions du plan de secteur peuvent faire l'objet de travaux de transformation, d'agrandissement ou de reconstruction. Les modules de production d'électricité ou de chaleur qui alimentent directement ces constructions, installations ou bâtiments, situés sur le même bien immobilier et dont la source d'énergie est exclusivement d'origine solaire, peuvent être autorisés, en ce compris lorsqu'ils sont implantés de manière isolée. Pour des besoins économiques ou touristiques, les bâtiments et installations ou ensembles de bâtiments et installations qui forment

Art. 111.De bouwwerken, de installaties of de gebouwen die bestaan vóór inwerkingtreding van het gewestplan of die toegelaten zijn en waarvan de huidige of toekomstige bestemming niet overeenstemt met de voorschriften van het gewestplan kunnen onderworpen worden aan verbouwings-, vergrotings- of heropbouwwerken. De modules voor elektriciteit- of warmteproductie die deze bouwwerken, installaties of gebouwen gelegen op hetzelfde onroerend goed rechtstreeks bevoorraden en waarvan [de] energiebron uitsluitend solair is, mogen toegelaten worden zelfs als ze los van het goed gebouwd zijn. Wegens economische of toeristische noden kunnen de bouwwerken, de

une unité fonctionnelle peuvent faire l'objet de travaux de installaties of de gebouwen die een functionele eenheid vormen,
transformation ou d'agrandissement impliquant une dérogation à onderworpen worden aan verbouwings- of vergrotingswerken die een
l'affectation d'une zone contiguë, à l'exclusion des zones naturelles, afwijking inhouden van de bestemming van een aangrenzend gebied, met
des zones de parcs et des périmètres de point de vue remarquable. uitsluiting van de natuur-, parkgebieden en de oppervlakten met een
bemerkenswaardig uitzicht.
Aux fins de production d'électricité ou de chaleur, peuvent être Met het oog op elektriciteit- of warmteproductie mogen de modules die
autorisés dans une zone contiguë les modules qui alimentent elk bouwwerk, installatie of gebouw gelegen op hetzelfde onroerend
directement toute construction, installation ou tout bâtiment situé goed rechtstreeks bevoorraden, die met het plan van aanleg
sur le même bien immobilier, conformes au plan de secteur et dont la overeenstemmen en waarvan de energiebron uitsluitend solair is,
source d'énergie est exclusivement d'origine solaire. toegelaten worden in een aangrenzend gebied.
La construction, l'installation ou le bâtiment tel que transformé, Het bouwwerk, de installatie of het gebouw zoals het is verbouwd,
agrandi ou reconstruit ainsi que le module de production d'électricité vergroot of heropgebouwd, alsmede de module voor elektriciteit- of
ou de chaleur doivent soit respecter, soit structurer, soit recomposer warmteproductie moeten de krachtlijnen van het landschap ofwel
les lignes de force du paysage. naleven, ofwel structureren ofwel herstellen.

Art. 112.A l'exclusion des zones naturelles, des zones de parcs et

Art. 112.Met uitsluiting van de natuur-, parkgebieden en de

oppervlakten met een bemerkenswaardig uitzicht kan er een
des périmètres de point de vue remarquable, un permis d'urbanisme peut stedenbouwkundige vergunning afgegeven worden in een gebied van het
être octroyé dans une zone du plan de secteur qui n'est pas compatible gewestplan dat niet verenigbaar is met het voorwerp van de aanvraag
avec l'objet de la demande pour autant que : voor zover :
1° le terrain soit situé entre deux habitations construites avant 1° het grondstuk gelegen is tussen twee woningen die zijn opgetrokken
l'entrée en vigueur du plan de secteur et distantes l'une de l'autre vóór de inwerkingtreding van het gewestplan en hoogstens honderd meter
de 100 mètres maximum; verwijderd zijn van elkaar;
2° ce terrain et ces habitations soient situés à front de voirie et du 2° bedoeld grondstuk en bedoelde woningen gelegen zijn langs de weg en
même côté d'une voie publique suffisamment équipée en eau, électricité aan dezelfde kant van een openbare weg die voldoende uitgerust is met
et égouttage, pourvue d'un revêtement solide et d'une largeur water- en elektriciteitsleidingen en rioleringen, die voorzien is van
suffisante, compte tenu de la situation des lieux; een wegverharding en breed genoeg is, rekening houdend met de ligging;
3° les constructions, transformations, agrandissements ou reconstructions s'intègrent au site bâti ou non bâti et ne compromettent pas l'aménagement de la zone. Toutefois, aucun permis ne peut être délivré pour des terrains situés à front de voies publiques divisées en quatre bandes de circulation au moins. Sous-section 2 - Des autres dérogations

Art. 113.Pour autant que les actes et travaux projetés soit respectent, soit structurent, soit recomposent les lignes de force du paysage, un permis d'urbanisme peut être octroyé en dérogation :

3° de gebouwen, al dan niet verbouwd, vergroot of heropgebouwd, geïntegreerd zijn in de omgeving, al dan niet bebouwd, en de inrichting van het gebied niet in het gedrang komt. Er wordt evenwel geen enkele vergunning afgegeven voor grondstukken die gelegen zijn langs openbare wegen die in minstens vier rijstroken zijn ingedeeld. Onderafdeling II. - Andere afwijkingen

Art. 113.Voor zover de geplande handelingen en werken de krachtlijnen van het landschap ofwel in acht nemen, ofwel structureren, ofwel opnieuw uittekenen, kan er een stedenbouwkundige vergunning verleend worden in afwijking van :

1° aux prescriptions d'un règlement régional d'urbanisme, d'un 1° de voorschriften van een gewestelijk stedenbouwkundig reglement,
règlement communal d'urbanisme, d'un plan communal d'aménagement ou aux prescriptions ayant valeur réglementaire d'un permis de lotir, dans une mesure compatible avec la destination générale de la zone considérée et les options urbanistique ou architecturale; 2° à l'option architecturale d'ensemble ou aux prescriptions relatives aux constructions et à leurs abords, ayant valeur réglementaire, d'un permis d'urbanisation, dans une mesure compatible avec son option urbanistique. Dans les mêmes conditions, un permis d'urbanisation peut être octroyé en dérogation aux prescriptions d'un règlement régional d'urbanisme, d'un règlement communal d'urbanisme ou d'un plan communal d'aménagement. Sous-section 3 - Des dispositions communes een gemeentelijk stedenbouwkundig reglement, een gemeentelijk plan van aanleg of de voorschriften met reglementaire waarde van een verkavelingsvergunning, in een mate die verenigbaar is met de algemene bestemming van het overwogen gebied en de stedenbouwkundige of architectonische opties; 2° de globale architectonische optie of de voorschriften betreffende de bouwwerken en hun nabije omgeving, met reglementaire waarde, een bebouwingsvergunning, in een mate die verenigbaar is met diens stedenbouwkundige optie. In dezelfde voorwaarden kan er een bebouwingsvergunning verleend worden in afwijking van de voorschriften van een gewestelijk stedenbouwkundig reglement, een gemeentelijk stedenbouwkundig reglement of een gemeentelijk plan van aanleg. Onderafdeling III. - Gemeenschappelijke bepalingen

Art. 114.Pour toute demande de permis qui implique l'application des

Art. 114.Voor elke vergunningsaanvraag die de toepassing van de

dispositions de la présente section, une ou plusieurs dérogations bepaling van deze afdeling inhoudt, kunnen bij wijze van uitzondering
peuvent être accordées, à titre exceptionnel, pour autant que la één of meerdere afwijkingen worden toegekend voor zover de aanvraag
demande soit préalablement soumise aux mesures particulières de vooraf onderworpen werd aan de bijzondere bekendmakingsmaatregelen
publicité déterminées par le Gouvernement ainsi qu'à la consultation bepaald door de Regering, evenals aan de inzage bedoeld in artikel 4,
visée à l'article 4, alinéa 1er, 3°. lid 1, 3°.
Sur avis préalable du fonctionnaire délégué, le collège communal Na voorafgaandelijk advies van de gemachtigd ambtenaar verleent het
accorde toute dérogation qui porte exclusivement sur les prescriptions gemeentecollege elke afwijking die uitsluitend betrekking heeft op de
voorschriften van een gemeentelijk stedenbouwkundig reglement, een
d'un règlement communal d'urbanisme, d'un plan communal d'aménagement gemeentelijk plan van aanleg of een verkavelingsvergunning, evenals op
ou d'un permis de lotir ainsi qu'aux prescriptions d'un permis de voorschriften van een bebouwingsvergunning bedoeld in artikel 88, §
d'urbanisation visées à l'article 88, § 3, 3°, sauf lorsque la demande 3, 3°, behalve indien de aanvraag betrekking heeft op handelingen en
porte sur des actes et travaux visés à l'article 127, § 1er. werken zoals bedoeld in artikel 127, § 1.
Dans les autres cas, toute dérogation est accordée par le Gouvernement In de andere gevallen wordt elke afwijking door de Regering of de
ou le fonctionnaire délégué ». gemachtigd ambtenaar toegekend ».
B.2. Le Conseil d'Etat demande à la Cour si les dispositions visées en B.2. De Raad van State vraagt aan het Hof of de in B.1.1 aangehaalde
B.1.1 violent les articles 10, 11 et 23 de la Constitution, en bepalingen de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet, in het bijzonder
particulier le principe de standstill inhérent au droit à la het standstill-beginsel dat inherent is aan het recht op de
protection d'un environnement sain. Dans une première branche, la bescherming van een gezond leefmilieu, schenden. In een eerste
juridiction a quo interroge la Cour sur le point de savoir s'il est onderdeel vraagt het verwijzende rechtscollege het Hof of de
conforme aux dispositions constitutionnelles susvisées que, pour des mogelijkheid, voor vergunningen met betrekking tot onroerende goederen
permis relatifs aux immeubles qui sont situés à l'intérieur d'un
périmètre de remembrement urbain (ci-après : PRU), l'on puisse gelegen in een stedelijke verkavelingsomtrek (hierna : SVO), om af te
s'écarter du plan de secteur, du plan communal d'aménagement, du wijken van het gewestplan, het gemeentelijk plan van aanleg, het
règlement communal d'urbanisme et du plan d'alignement, sans devoir gemeentelijk stedenbouwkundig reglement en het rooiplan, zonder te
respecter les conditions prévues, notamment, par les articles 110 à moeten voldoen aan de voorwaarden waarin met name de artikelen 110 tot
114 du CWATUPE. Le Conseil d'Etat interroge encore la Cour sur la 114 van het WWROSPE voorzien, in overeenstemming is met de voormelde
compatibilité avec les dispositions constitutionnelles susvisées de la grondwetsbepalingen. Voorts vraagt de Raad van State aan het Hof of de
possibilité de déclarer d'utilité publique l'expropriation des biens mogelijkheid om de onteigening van een onroerend goed gelegen in een
immobiliers compris au sein d'un PRU et de l'application à ces SVO ten algemenen nutte te verklaren en de toepassing van het derde
expropriations des alinéas 3 à 6 de l'article 58 du CWATUPE, et ce, a tot zesde lid van artikel 58 van het WWROSPE op die onteigeningen, a
fortiori, en ce que cela peut aussi valoir pour des permis relatifs à fortiori in zoverre dat ook kan gelden voor de vergunningen met
des immeubles situés dans le PRU qui ne sont pas concernés par le betrekking tot een onroerend goed gelegen in de SVO waarop het in
projet d'urbanisme visé par l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 8°. artikel 127, § 1, eerste lid, 8° beoogde stedenbouwkundig project geen
Dans une seconde branche, le Conseil d'Etat demande à la Cour de se prononcer sur la constitutionnalité des dispositions en cause en ce qu'elles permettent de traiter différemment les propriétaires de parcelles situées à l'intérieur du PRU et les propriétaires de parcelles situées autour de ce PRU, les premiers étant soumis à un régime d'octroi des permis d'urbanisme différent du régime classique applicable aux seconds et ce, pour une durée définie de manière vague et imprécise, et même pour des permis n'ayant aucun rapport avec le projet d'urbanisme visé par le PRU. Quant au fond B.3. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la betrekking heeft, bestaanbaar is met de voormelde grondwetsbepalingen. In een tweede onderdeel vraagt de Raad van State aan het Hof zich uit te spreken over de grondwettigheid van de in het geding zijnde bepalingen in zoverre zij het mogelijk maken de eigenaars van percelen gelegen in een SVO en de eigenaars van percelen rond die SVO verschillend te behandelen, waarbij de eerstgenoemden zijn onderworpen aan een regeling voor de toekenning van de stedenbouwkundige vergunningen die verschilt van de klassieke regeling die van toepassing is op de laatstgenoemden, en zulks voor een op vage en onnauwkeurige wijze gedefinieerde duur, zelfs voor vergunningen die geen enkel verband houden met het stedenbouwkundig project dat door de SVO wordt beoogd. Ten gronde B.3. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van
nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat
lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de
proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. aangewende middelen en het beoogde doel.
B.4. L'article 23, alinéa 1er, alinéa 2 et alinéa 3, 4°, de la B.4. Artikel 23, eerste lid, tweede lid en derde lid, 4°, van de
Constitution dispose : Grondwet bepaalt :
« Chacun a le droit de mener une vie conforme à la dignité humaine. « Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden.
A cette fin, la loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde
garantissent, en tenant compte des obligations correspondantes, les regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de
droits économiques, sociaux et culturels, et déterminent les economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden
conditions de leur exercice. voor de uitoefening bepalen.
Ces droits comprennent notamment : Die rechten omvatten inzonderheid :
[...] [...]
4° le droit à la protection d'un environnement sain ». 4° het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu ».
Cette disposition contient une obligation de standstill qui interdit Die bepaling bevat een standstill-verplichting die de bevoegde
au législateur compétent de réduire sensiblement le niveau de wetgever verbiedt het door de toepasselijke wetgeving geboden
protection offert par la législation applicable, sans qu'existent pour beschermingsniveau aanzienlijk te verminderen zonder dat daartoe
ce faire des motifs d'intérêt général. redenen van algemeen belang bestaan.
B.5. Toute mesure en matière d'urbanisme et d'aménagement du B.5. Niet elke maatregel inzake stedenbouw en ruimtelijke ordening
territoire n'a pas ipso facto une incidence sur le droit à un heeft ipso facto een weerslag op het recht op een gezond leefmilieu in
environnement sain, au sens de l'article 23, alinéa 3, 4°, de la de zin van artikel 23, derde lid, 4°, van de Grondwet. Te dezen kan
Constitution. En l'espèce, il peut toutefois être admis que les evenwel worden aangenomen dat de in het geding zijnde bepalingen, die
dispositions en cause, qui portent sur la réalisation de projets betrekking hebben op de realisatie van stedelijke projecten die
urbains qui pourraient avoir des implications importantes pour les belangrijke implicaties zouden kunnen hebben voor de omwonenden en
riverains et pour l'espace public, ont une portée qui entre au moins voor de openbare ruimte, een draagwijdte hebben die toch minstens ten
partiellement dans le champ d'application de l'article 23, alinéa 3, dele binnen het toepassingsgebied van artikel 23, derde lid, 4°, van
4°, de la Constitution. de Grondwet valt.
B.6. Il découle des dispositions en cause que les conséquences B.6. Uit de in het geding zijnde bepalingen vloeit voort dat de
juridiques de l'adoption d'un PRU sont triples : juridische gevolgen van de aanneming van een SVO drievoudig zijn :
1) c'est le Gouvernement ou le fonctionnaire délégué, et non pas le 1) de Regering of de gemachtigd ambtenaar, en niet het
collège communal, qui est compétent pour l'octroi de permis relatifs à gemeentecollege, is bevoegd voor de toekenning van vergunningen voor
des actes et travaux dans la zone géographique comprise dans le
périmètre; 2) les actes et travaux situés dans ce périmètre peuvent bénéficier du handelingen en werkzaamheden in het geografische gebied binnen de SVO;
régime de dérogation aux prescriptions urbanistiques prévu par 2) de handelingen en werkzaamheden in die SVO kunnen de bij artikel
l'article 127, § 3, du CWATUPE; 127, § 3, van het WWROSPE bepaalde regeling genieten die afwijkt van
de stedenbouwkundige voorschriften;
3) le Gouvernement peut décréter d'utilité publique l'expropriation de 3) de Regering kan de onteigening van onroerende goederen gelegen in
biens immobiliers compris dans un PRU, conformément aux règles een SVO ten algemenen nutte verklaren overeenkomstig de regels
inscrites à l'article 58, alinéas 3 à 6, du CWATUPE. opgenomen in artikel 58, derde tot zesde lid, van het WWROSPE.
B.7. A la suite de l'arrêt n° 137/2006 du 14 septembre 2006, par B.7. Aansluitend op het arrest nr. 137/2006 van 14 september 2006,
lequel la Cour a annulé l'article 55 du décret-programme de la Région waarbij het Hof artikel 55 van het programmadecreet van het Waalse
wallonne du 3 février 2005 de relance économique et de simplification Gewest van 3 februari 2005 betreffende de economische heropleving en
administrative, le Gouvernement wallon a proposé de modifier l'article de administratieve vereenvoudiging heeft vernietigd, heeft de Waalse
34 du CWATUPE mais également de « consolider » les paragraphes 1er et Regering voorgesteld artikel 34 van het WWROSPE te wijzigen, maar
3 de l'article 127 en précisant que l'écartement des prescriptions tevens de paragrafen 1 en 3 van artikel 127 te « consolideren »,
urbanistiques ne peut intervenir qu'à titre exceptionnel. C'est daarbij preciserend dat de stedenbouwkundige voorschriften alleen bij
également à cette occasion qu'il a été proposé d'étendre au PRU la wijze van uitzondering buiten toepassing kunnen worden gelaten. Bij
possibilité de décréter d'utilité publique l'expropriation de biens diezelfde gelegenheid is voorgesteld de mogelijkheid om de onteigening
van onroerende goederen ten algemenen nutte te verklaren, uit te
immobiliers. breiden tot de SVO.
Le projet de décret concerné a abouti au décret du 20 septembre 2007, Het betrokken ontwerpdecreet heeft geleid tot het decreet van 20
lequel, cependant, n'a pas ajouté la précision « à titre exceptionnel september 2007, dat de vermelding « bij wijze van uitzondering »
» à l'article 127, § 3, du CWATUPE. evenwel niet heeft ingevoegd in artikel 127, § 3, van het WWROSPE.
B.8.1. Tel qu'il a été modifié par les décrets du 1er juin 2006 et du B.8.1. Zoals gewijzigd bij de voormelde decreten van 1 juni 2006 en 20
20 septembre 2007 précités, l'article 127, § 3, du CWATUPE multiplie september 2007 vermeerdert artikel 127, § 3, van het WWROSPE het
aantal gevallen waarin het mogelijk is een afwijking van het
les cas dans lesquels il est possible d'obtenir une dérogation au plan gewestplan, van het gemeentelijk plan van aanleg, van een gemeentelijk
de secteur, à un plan communal d'aménagement, à un règlement communal stedenbouwkundig reglement of van een rooiplan te verkrijgen, zodat de
d'urbanisme ou à un plan d'alignement, de telle sorte que la portée draagwijdte van de voorschriften in verband met de gebieden waarop een
des prescriptions qui s'attachent aux zones concernées par un PRU s'en SVO betrekking heeft, aanzienlijk kleiner is geworden.
trouve amoindrie. Bovendien preciseert die bepaling niet, in tegenstelling tot artikel
De plus, à la différence de l'article 114 du CWATUPE qui s'applique 114 van het WWROSPE, dat van toepassing is op de afwijkingen van het
aux dérogations au plan de secteur prévues par les articles 110, 111 gewestplan bepaald in de artikelen 110, 111 en 112 van het WWROSPE,
et 112 du CWATUPE, cette disposition ne précise pas que les
dérogations au plan de secteur qu'elle autorise ne peuvent être dat de afwijkingen van het gewestplan die zij toestaat, alleen bij
accordées qu'à titre exceptionnel. wijze van uitzondering kunnen worden toegekend.
Il n'est pas nécessaire, pour répondre à la question préjudicielle Om de aan het Hof gestelde prejudiciële vraag te beantwoorden, hoeft
posée à la Cour, de se demander si le PRU doit être considéré comme un niet de vraag te worden gesteld of de SVO moet worden beschouwd als
plan ou un programme au sens de l'article 2 de la directive 2001/42/CE een plan of een programma in de zin van artikel 2 van de richtlijn
du Parlement européen et du Conseil du 27 juin 2001 relative à 2001/42/EG van het Europees Parlement en de Raad van 27 juni 2001
l'évaluation des incidences de certains plans et programmes sur betreffende de beoordeling van de gevolgen voor het milieu van
l'environnement, ni, le cas échéant, s'il s'agit dans l'affaire devant bepaalde plannen en programma's, noch in voorkomend geval of het in de
le juge a quo d'un plan ou programme qui détermine l'utilisation d'une voor de verwijzende rechter hangende zaak gaat om een plan of
programma dat het gebruik bepaalt van een klein gebied op lokaal
petite zone au niveau local au sens de l'article 3, alinéa 3, de cette niveau in de zin van artikel 3, lid 3, van die richtlijn.
directive. La disposition en cause constitue dès lors une réduction sensible du De in het geding zijnde bepaling houdt bijgevolg een aanzienlijke
niveau de protection de l'environnement sain des personnes dont vermindering in van het beschermingsniveau van een gezond leefmilieu
l'environnement peut être affecté par la délivrance d'un permis van de personen wier leefmilieu kan worden aangetast door de
d'urbanisme portant sur des actes et travaux situés dans une zone à toekenning van een stedenbouwkundige vergunning voor handelingen en
laquelle s'applique la prescription visée à l'article 127, § 1er, werken in een gebied waarop het in artikel 127, § 1, eerste lid, 8°,
alinéa 1er, 8°, du CWATUPE. van het WWROSPE beoogde voorschrift van toepassing is.
B.8.2. L'exposé des motifs du projet devenu le décret du 1er juin B.8.2. De memorie van toelichting van het ontwerp dat het decreet van
2006, qui a introduit le 8° dans l'article 127, § 1er, alinéa 1er, du 1 juni 2006 is geworden, dat het 8° in artikel 127, § 1, eerste lid,
CWATUPE, justifie le PRU comme suit : van het WWROSPE heeft ingevoegd, verantwoordt de SVO als volgt :
« De la même manière, il est proposé de répondre aux principes « Op dezelfde manier wordt voorgesteld tegemoet te komen aan de
consacrés dans la Déclaration de politique régionale du Gouvernement beginselen die zijn verankerd in de regionale beleidsverklaring van de
qui visent le recentrage des activités et la valorisation des zones Regering en die de bundeling van de activiteiten en de valorisatie van
urbanisées en insérant, dans le même article 127 du Code, la notion de de verstedelijkte gebieden beogen, door, in hetzelfde artikel 127 van
périmètre de remembrement urbain. het Wetboek, het begrip ' stedelijke verkavelingsomtrek ' in te
Cette notion de remembrement urbain se distingue du remembrement et du voeren. Dat begrip ' stedelijke verkaveling ' onderscheidt zich van de
relotissement visés à l'article 72 du Code en ce qu'elle découle ruilverkaveling en herverkaveling bedoeld in artikel 72 van het
directement des implications du projet sur l'espace public et de la Wetboek, in zoverre het rechtstreeks voortvloeit uit de gevolgen van
nécessité d'apporter des modifications importantes aux voies de het project voor de openbare ruimte en uit de noodzaak om belangrijke
communication, que ce soit la route, le fer ou l'eau. wijzigingen aan te brengen aan de verkeerswegen, of het nu gaat om de
weg, het spoor of het water.
Défini en complémentarité ou non d'un périmètre de revitalisation, le De stedelijke verkavelingsomtrek die de Regering ertoe gemachtigd is
périmètre de remembrement urbain que le Gouvernement est habilité à vast te stellen en die al dan niet aanvullend op een gebied van
arrêter, vise la réalisation de projets urbains qui, en raison même de heropleving is gedefinieerd, beoogt de realisatie van stedelijke
leur taille, ne peuvent être conçus sans une intervention active des projecten die, wegens de omvang zelf ervan, niet kunnen worden opgevat
pouvoirs publics, au titre de gestionnaires de la voirie. Ainsi, zonder een actief optreden van de overheid, als beheerder van de
peut-il en aller de projets qui impliquent d'importantes modifications wegenis. Het kan aldus gaan om projecten die aanzienlijke wijzigingen
à la voirie et au domaine public en général, un accroissement de ce aan de wegenis en aan het openbaar domein in het algemeen impliceren,
dernier, ou qui sont de nature, vu leur envergure et leur complexité, een vergroting van die laatste, of die, wegens de omvang en het
à ne pas avoir été envisagés dans des documents d'aménagement du ingewikkelde karakter ervan, mogelijk niet zijn overwogen in
territoire et d'urbanisme, qu'ils soient à valeur indicative ou documenten inzake ruimtelijke ordening en stedenbouw, ongeacht of die
réglementaire. een indicatieve of reglementaire waarde hebben.
Par la simplification administrative qui découle de l'application de Door de administratieve vereenvoudiging die voortvloeit uit de
l'article 127 du Code, la disposition en projet vise à encourager toepassing van artikel 127 van het Wetboek strekt de ontworpen
toute relance économique dans le domaine de l'investissement bepaling ertoe elke economische heropleving op het gebied van
immobilier en centre urbain, c'est-à-dire la requalification et le vastgoedinvestering in het stadscentrum aan te moedigen, met andere
développement des fonctions urbaines, au sens de ce qui peut woorden de herwaardering en de ontwikkeling van stedelijke functies,
s'implanter en zone d'habitat, à savoir principalement le logement, in de zin van wat in een woongebied kan worden gevestigd, namelijk in
les fonctions de commerce et de service, les établissements hoofdzaak huisvesting, de handels- en dienstenfuncties, de
socioculturels, les complexes hôteliers ou encore les activités socio-culturele instellingen, de hotelinrichtingen, of nog, de
récréatives et de loisirs » (Doc. parl., Parlement wallon, 2005-2006, recreatieve en de vrijetijdsactiviteiten » (Parl. St., Waals
n° 354-1, p. 3). Parlement, 2005-2006, nr. 354-1, p. 3).
B.8.3. Destiné à requalifier et à développer des fonctions urbaines, B.8.3. De SVO, die de stedelijke functies moet herwaarderen en
au sens de ce qui peut s'implanter en zone d'habitat, le PRU a naturellement vocation à être utilisé dans des zones principalement affectées à l'habitat, de sorte que les dérogations éventuelles aux plans de secteur ne pourront être que marginales. De plus, comme la Cour l'a déjà indiqué dans son arrêt n° 87/2007 du 20 juin 2007 à propos du même article 127 du CWATUPE, la délivrance des permis reste en principe soumise aux règles applicables aux zones concernées. Des dispositions dérogatoires doivent s'interpréter de manière restrictive et leur application doit être dûment motivée. B.8.4. Le PRU a pour seul objet de déterminer un périmètre, c'est-à-dire le contour d'une zone géographique susceptible de voir se réaliser un projet d'urbanisme, lequel devra, en tous les cas, faire l'objet d'un permis d'urbanisme ou de permis uniques qui nécessitent une évaluation des incidences. B.8.5. La différence de traitement entre les propriétaires selon que leur parcelle est située à l'intérieur ou à l'extérieur du PRU n'est pas dénuée de justification raisonnable. A cet égard, il convient de ontwikkelen, in de zin van wat in een woongebied kan worden gevestigd, is vanzelfsprekend bestemd om te worden gebruikt in gebieden die hoofdzakelijk voor bewoning zijn bedoeld, zodat de eventuele afwijkingen van de gewestplannen slechts marginaal zullen kunnen zijn. Bovendien, zoals het Hof reeds erop heeft gewezen in zijn arrest nr. 87/2007 van 20 juni 2007 in verband met hetzelfde artikel 127 van het WWROSPE, blijft de uitreiking van de vergunningen in beginsel onderworpen aan de regels die van toepassing zijn op de betrokken gebieden. Afwijkende bepalingen moeten op restrictieve wijze worden geïnterpreteerd en de toepassing ervan moet behoorlijk worden gemotiveerd. B.8.4. De SVO heeft alleen tot doel een omtrek vast te stellen, met andere woorden de afbakening van een geografisch gebied waar mogelijk een stedenbouwkundig project wordt gerealiseerd, dat in elk geval het voorwerp zal moeten uitmaken van een stedenbouwkundige vergunning of van globale vergunningen die een milieu-effectbeoordeling vereisen. B.8.5. Het verschil in behandeling onder de eigenaars naargelang hun perceel is gelegen binnen of buiten de SVO is niet zonder redelijke verantwoording. In dat opzicht dient te worden onderstreept dat
souligner que l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 8°, dispose que la artikel 127, § 1, eerste lid, 8°, bepaalt dat de procedure niet wordt
procédure n'est pas poursuivie si l'avis du conseil communal est voortgezet indien het advies van de gemeenteraad ongunstig is, dat de
défavorable, que le périmètre doit viser un projet d'urbanisme de omtrek een stedenbouwkundig project tot herwaardering en ontwikkeling
requalification et de développement de fonctions urbaines et que le van stedelijke functies moet beogen en dat het omtrekproject en de
projet de périmètre et l'évaluation des incidences relatives au projet effectbeoordeling betreffende het stedenbouwkundig project dat daarmee
d'urbanisme qu'il vise sont soumis au préalable aux mesures wordt beoogd, eerst zijn onderworpen aan de bijzondere
particulières de publicité et à la consultation de la commission bekendmakingsmaatregelen en aan de raadpleging van de
communale. gemeentecommissie.
Quant aux dispositions dérogatoires autorisées par l'article 127, § 3, De bij artikel 127, § 3, toegestane afwijkingsbepalingen moeten op
elles doivent s'interpréter de manière restrictive et leur application doit être dûment motivée, et ce, quand bien même le législateur décrétal n'a pas inscrit dans la disposition en cause, s'agissant des permis accordés en application d'un PRU, que c'est à titre exceptionnel que ces dérogations peuvent être consenties. B.8.6. Il ressort de ce qui précède que des motifs d'intérêt général justifient la disposition en cause, de sorte que la réduction du niveau de protection de l'environnement qu'elle entraîne n'est pas incompatible avec l'article 23, alinéas 1er, 2 et 3, 4°, de la Constitution. B.9. Il en est de même s'agissant de la faculté donnée au Gouvernement restrictieve wijze worden geïnterpreteerd en de toepassing ervan moet behoorlijk worden gemotiveerd, ook al heeft de decreetgever in de in het geding zijnde bepaling, wat de met toepassing van een SVO toegestane vergunningen betreft, niet bepaald dat die afwijkingen bij wijze van uitzondering kunnen worden toegestaan. B.8.6. Uit hetgeen voorafgaat, vloeit voort dat motieven van algemeen belang de in het geding zijnde bepaling verantwoorden, zodat de vermindering van het beschermingsniveau van het leefmilieu waartoe zij leidt, niet onbestaanbaar is met artikel 23, eerste lid, tweede lid en derde lid, 4°, van de Grondwet.
par l'article 181 du CWATUPE de déclarer d'utilité publique B.9. Hetzelfde geldt voor de mogelijkheid die artikel 181 van het
l'expropriation de biens situés à l'intérieur du PRU. Il convient de WWROSPE de Regering biedt om de onteigening van in de SVO gelegen
rappeler que le PRU concerne des projets d'urbanisme qui nécessitent goederen ten algemenen nutte te verklaren. Er zij aan herinnerd dat de
la création, la modification, l'élargissement ou la suppression de la SVO betrekking heeft op stedenbouwkundige projecten die de oprichting,
voirie par terre et d'espaces publics, de sorte que le projet de wijziging, de uitbreiding of de opheffing van wegen te land en van
openbare ruimten vereisen, zodat het stedenbouwkundig project dat
d'urbanisme qui se développera au sein du PRU, une fois adopté, binnen de SVO zal worden ontwikkeld, zodra het aangenomen is,
nécessitera régulièrement l'acquisition, par les pouvoirs publics, des regelmatig zal vereisen dat de overheid terreinen verwerft die
terrains nécessaires à l'édification de ces infrastructures. Pareille noodzakelijk zijn voor de oprichting van die infrastructuur. Een
dergelijke mogelijkheid, die moet worden aangewend met naleving van
faculté, qui doit être exercée dans le respect de l'article 16 de la artikel 16 van de Grondwet en van artikel 79, § 1, van de bijzondere
Constitution et de l'article 79, § 1er, de la loi spéciale du 8 août wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, kan op zich
1980 de réformes institutionnelles, n'est pas en soi susceptible geen aanzienlijke vermindering van het beschermingsniveau van het
d'entraîner une réduction sensible du niveau de protection de leefmilieu met zich meebrengen. Het zal aan de bevoegde rechter staan
l'environnement. Il appartiendra au juge compétent d'apprécier dans om in elk geval te oordelen of de besliste onteigening beantwoordt aan
chaque cas d'espèce si l'expropriation décrétée répond aux motifs
d'utilité publique. de motieven van algemeen nut.
B.10. Concernant les autres différences de traitement soulevées dans B.10. In verband met de andere in de prejudiciële vraag opgeworpen
la question préjudicielle, l'article 58, alinéa 4, du CWATUPE laisse à verschillen in behandeling verleent artikel 58, vierde lid, van het
n'importe quel auteur d'un projet immobilier qui possède plus de la WWROSPE aan eender welke auteur van een vastgoedproject die meer dan
moitié des terrains repris dans un PRU le droit de demander d'être de helft van de in een SVO opgenomen terreinen bezit, het recht om te
chargé de l'exécution des travaux d'utilité publique situés dans ce PRU. Cette disposition est raisonnablement justifiée au regard des objectifs du PRU rappelés en B.8.2. En outre, cette demande doit être introduite au plus tard dans les trois mois de la publication au Moniteur belge de l'arrêté d'expropriation, ce qui implique qu'à cet égard, il ne peut être reproché à la disposition en cause de ne pas prévoir de terme ou de permettre que soient introduites des demandes sans limite dans le temps. Pour le surplus, il est raisonnablement justifié que les propriétaires de terrains situés dans un PRU puissent être soumis à d'autres règles vragen dat hij wordt belast met de uitvoering van de werken van algemeen nut in die SVO. Die bepaling is redelijk verantwoord in het licht van de doelstellingen van de SVO waaraan in B.8.2 is herinnerd. Bovendien dient die aanvraag uiterlijk binnen drie maanden na de bekendmaking in het Belgisch Staatsblad van het onteigeningsbesluit te worden ingediend, hetgeen impliceert dat, in dat opzicht, de in het geding zijnde bepaling niet kan worden verweten dat zij niet voorziet in een termijn of dat zij toelaat dat aanvragen zonder beperking in de tijd worden ingediend. Voor het overige is het redelijk verantwoord dat de eigenaars van in een SVO gelegen terreinen kunnen worden onderworpen aan andere regels
en matière de permis que celles applicables aux propriétaires de inzake vergunningen dan die welke van toepassing zijn op de eigenaars
parcelles situées à l'extérieur de ce périmètre, et ce à peine de van percelen gelegen buiten die SVO, zo niet wordt de uitvoering van
rendre impossible la mise en oeuvre du projet d'urbanisme qui justifie het stedenbouwkundig project dat verantwoordt dat een SVO wordt
qu'un PRU soit arrêté. vastgesteld, onmogelijk gemaakt.
B.11. Sous réserve de l'interprétation mentionnée en B.8.5, alinéa 2, B.11. Onder voorbehoud van de interpretatie vermeld in B.8.5, tweede
la question préjudicielle appelle une réponse négative. alinea, dient de prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Sous réserve de l'interprétation mentionnée en B.8.5, alinéa 2, Onder voorbehoud van de interpretatie vermeld in B.8.5, tweede alinea,
l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 8°, du Code wallon de l'Aménagement schenden artikel 127, § 1, eerste lid, 8°, van het Waalse Wetboek van
du Territoire, de l'Urbanisme, du Patrimoine et de l'Energie, tel Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw, Patrimonium en Energie, zoals
qu'il a été inséré par l'article 4 du décret de la Région wallonne du ingevoegd bij artikel 4 van het decreet van het Waalse Gewest van 1
1er juin 2006 « modifiant les articles 4, 111 et 127 du Code wallon de juni 2006 « tot wijziging van de artikelen 4, 111 en 127 van het
l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine », Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium »,
l'article 127, § 3, du même Code, tel qu'il a été modifié par artikel 127, § 3, van hetzelfde Wetboek, zoals gewijzigd bij artikel 4
l'article 4 du décret du 1er juin 2006 précité et remplacé par van het voormelde decreet van 1 juni 2006 en vervangen bij artikel 16
l'article 16 du décret de la Région wallonne du 20 septembre 2007 « van het decreet van het Waalse Gewest van 20 september 2007 « tot
modifiant les articles 1er, 4, 25, 33, 34, 42, 43, 44, 46, 49, 51, 52, wijziging van de artikelen 1, 4, 25, 33, 34, 42, 43, 44, 46, 49, 51,
58, 61, 62, 127, 175 et 181 du Code wallon de l'Aménagement du 52, 58, 61, 62, 127, 175 en 181 van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke
Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine et y insérant l'article Ordening, Stedenbouw en Patrimonium en tot invoeging van artikel 42bis
42bis et modifiant les articles 1er, 4 et 10 du décret du 11 mars 2004 en tot wijziging van artikelen 1, 4 en 10 van het decreet van 11 maart
relatif aux infrastructures d'accueil des activités économiques et y 2004 betreffende de ontsluitingsinfrastructuur voor economische
insérant les articles 1erbis, 1erter, 2bis et 9bis », et les alinéas 1er, bedrijvigheid en tot invoeging van de artikelen 1bis, 1ter, 2bis en
5°, et 4 de l'article 181 du même Code, tels qu'ils ont été insérés 9bis », en het eerste lid, 5°, en het vierde lid van artikel 181 van
hetzelfde Wetboek, zoals ingevoegd bij artikel 18, respectievelijk 1°
par l'article 18, respectivement 1° et 2°, du décret du 20 septembre en 2°, van het voormelde decreet van 20 september 2007, in onderlinge
2007 précité, lus en combinaison, ne violent pas les articles 10, 11 samenhang gelezen, de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet niet.
et 23 de la Constitution. Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 16 juin 2016. op 16 juni 2016.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^