Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 65/2016 du 11 mai 2016 Numéro du rôle : 6208 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 193bis du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Tribunal de première instance du Hainaut, division Mons. La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...)"
Extrait de l'arrêt n° 65/2016 du 11 mai 2016 Numéro du rôle : 6208 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 193bis du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Tribunal de première instance du Hainaut, division Mons. La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...) Uittreksel uit arrest nr. 65/2016 van 11 mei 2016 Rolnummer : 6208 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 193bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Henegouwen, afdeling B Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 65/2016 du 11 mai 2016 Uittreksel uit arrest nr. 65/2016 van 11 mei 2016
Numéro du rôle : 6208 Rolnummer : 6208
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 193bis du In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 193bis van het
Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Tribunal de Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtbank
première instance du Hainaut, division Mons. van eerste aanleg Henegouwen, afdeling Bergen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de
Lavrysen, A. Alen, T. Merckx-Van Goey, F. Daoût et T. Giet, assistée rechters L. Lavrysen, A. Alen, T. MerckxVan Goey, F. Daoût en T. Giet,
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 13 avril 2015 en cause de la SCRL « Repassvite » Bij vonnis van 13 april 2015 in zake de cvba « Repassvite » tegen de
contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
Cour le 22 mai 2015, le Tribunal de première instance du Hainaut, ingekomen op 22 mei 2015, heeft de Rechtbank van eerste aanleg
division Mons, a posé la question préjudicielle suivante : Henegouwen, afdeling Bergen, de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 193bis du CIR 92 viole-t-il les articles 10, 11 et 170 « Schendt artikel 193bis van het WIB 1992 de artikelen 10, 11 en 170
[lire : 172] de la Constitution en ce qu'il exonérerait de l'impôt des [lees : 172] van de Grondwet, in zoverre het de tewerkstellingspremies
sociétés les primes de remise au travail et les primes de transition en de beroepsoverstappremies die door de bevoegde gewestelijke
professionnelle attribuées par les institutions régionales compétentes instellingen aan vennootschappen worden toegekend en die beantwoorden
à des sociétés et qui répondent aux conditions prévues au règlement CE aan de verordening (EG) nr. 2204/2002 van de Europese Commissie van 12
n° 2204/2002 de la Commission européenne du 12 décembre 2002 concernant l'application des articles 87 et 88 du traité CE aux aides d'Etat à l'emploi ou qui sont ou ont été admises par la Commission européenne dans ce cadre, à l'exclusion des mesures d'aides à l'emploi octroyées par d'autres institutions publiques ou pouvoirs publics et notamment des institutions fédérales (par exemple, Plan Activa et/ou mesures Sine) alors que, dans cette interprétation, l'application de cette disposition instaurerait une inégalité de traitement non raisonnablement justifiée entre d'une part, les bénéficiaires d'aides régionales à l'emploi et d'autre part, les bénéficiaires d'aides fédérales à l'emploi qui poursuivent un but identique, à savoir la réinsertion des chômeurs très difficiles à réintégrer dans le monde du december 2002 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag op werkgelegenheidssteun, of die in dat kader door de Europese Commissie worden of zijn aanvaard, met uitsluiting van de steunmaatregelen voor de werkgelegenheid die door andere overheidsinstellingen of overheden en met name federale instellingen worden toegekend (bijvoorbeeld het Activaplan en/of Sine-maatregelen), zou vrijstellen van de vennootschapsbelasting, terwijl de toepassing van die bepaling, in die interpretatie, een niet redelijk verantwoord verschil in behandeling zou invoeren tussen, enerzijds, de begunstigden van gewestelijke werkgelegenheidssteun en, anderzijds, de begunstigden van federale werkgelegenheidssteun die eenzelfde doel nastreven, namelijk de beroepsherinschakeling van de werklozen die heel moeilijk opnieuw in de arbeidswereld kunnen worden
travail et constituent des aides financières octroyées en vue geïntegreerd, en die financiële steun vormen die wordt toegekend om de
d'inciter les entreprises à employer cette même catégorie de ondernemingen ertoe aan te moedigen de voorkeur te geven aan diezelfde
travailleurs en application du règlement CE n° 2204/2002 de la categorie van werknemers met toepassing van de verordening (EG) nr.
Commission européenne ? ». 2204/2002 van de Europese Commissie ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 193bis, § 1er, du B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 193bis, § 1,
Code des impôts sur les revenus 1992 (ci-après : CIR 1992) qui dispose van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (hierna : WIB 1992),
: dat bepaalt :
« Les primes de remise au travail et les primes de transition « De tewerkstellingspremies en beroepsoverstappremies, die door de
professionnelle, attribuées par les institutions régionales bevoegde gewestelijke instellingen worden toegekend aan
compétentes à des sociétés et qui répondent aux conditions prévues au vennootschappen en die beantwoorden aan de in de Verordening (EG) nr.
Règlement (CE) n° 2204/2002 de la Commission européenne du 12 décembre 2204/2002 van 12 december 2002 van de Europese Commissie inzake de
2002 concernant l'application des articles 87 et 88 du Traité CE aux aides d'Etat à l'emploi ou qui sont ou ont été admises par la Commission européenne dans ce cadre, sont des revenus exonérés dans le chef de celles-ci. Les subsides en capital et en intérêt attribués par les régions dans le cadre de la législation d'expansion économique en vue de l'acquisition ou de la constitution d'immobilisations incorporelles et corporelles à des sociétés, sont des revenus exonérés dans le chef de celles-ci ». B.1.2. La juridiction a quo interroge la Cour sur la différence de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-verdrag op staatssteun voor tewerkstelling gestelde voorwaarden of die in dat kader door de Europese Commissie worden aanvaard of aanvaard zijn, zijn vrijgestelde inkomsten ten name van deze laatste. Kapitaal- en interestsubsidies die door de gewesten in het kader van de economische expansiewetgeving worden toegekend aan vennootschappen om immateriële en materiële vaste activa aan te schaffen of tot stand te brengen, zijn vrijgestelde inkomsten ten name van deze laatste ». B.1.2. Het verwijzende rechtscollege stelt aan het Hof een vraag over het verschil in behandeling, dat uit het eerste lid van die bepaling
traitement, qui découle de l'alinéa 1er de cette disposition, entre voortvloeit, tussen de belastingplichtigen die vanwege de gewesten
les contribuables bénéficiant de primes accordées par les régions, qui premies krijgen toegekend, die van de vennootschapsbelasting zijn
sont exonérées d'impôt des sociétés, et les contribuables bénéficiant vrijgesteld, en de belastingplichtigen die vanwege andere overheden,
de primes accordées par d'autres pouvoirs publics et, en particulier, en in het bijzonder de federale Staat, premies krijgen toegekend, die
par l'Etat fédéral, qui ne sont pas exonérées. niet zijn vrijgesteld.
B.2.1. L'article 193bis a été introduit dans le CIR 1992 par l'article B.2.1. Artikel 193bis is in het WIB 1992 ingevoegd bij artikel 117 van
117 de la loi du 23 décembre 2005 relative au pacte de solidarité de wet van 23 december 2005 betreffende het generatiepact. Het maakt
entre les générations. Il prend place dans une sous-section créée par deel uit van een bij dat artikel ingevoerde onderafdeling met als
cet article et intitulée « Mesures d'aide régionales exonérées ». La titel « Vrijgestelde gewestelijke steunmaatregelen ». De wet van 23
loi du 23 décembre 2005 contient un grand nombre de mesures diverses, december 2005 bevat een groot aantal diverse maatregelen, waaronder
parmi lesquelles des dispositions en matière financière. bepalingen van financiële aard.
B.2.2. La justification de l'amendement du Gouvernement qui a donné B.2.2. De verantwoording voor het amendement van de Regering dat heeft
lieu à l'article 117 de la loi du 23 décembre 2005 précitée indique : geleid tot artikel 117 van de voormelde wet van 23 december 2005,
« Ces dispositions tendent à exonérer d'impôt pour les sociétés : geeft aan : « Deze bepalingen strekken er toe voor vennootschappen :
a) les primes de remise au travail et les primes de transition a) de gewestelijke tewerkstellingspremies en beroepsoverstappremies
professionnelle, attribuées par les institutions régionales compétentes, et die door de bevoegde Gewestelijke instellingen worden toegekend, en
b) les subsides en capital et en intérêt attribués par les Régions b) de kapitaal- en interestsubsidies die door de Gewesten in het kader
dans le cadre de la législation d'expansion économique, qui feront van de economische expansiewetgeving worden toegekend die het voorwerp
l'objet d'une notification à partir du 1er janvier 2006 pour autant zullen zijn van een betekening vanaf 1 januari 2006 van belasting vrij
que la date de notification se rapporte au plus tôt à la période te stellen voor zover de datum van betekening ten vroegste behoort tot
imposable qui se rattache à l'exercice d'imposition 2007. het belastbaar tijdperk dat aan het aanslagjaar 2007 verbonden is.
Les primes visées au point a de l'alinéa précédent reprennent toutes De in punt a) van het vorige lid vermelde premies bestaan uit alle
les interventions financières des Régions en faveur de l'engagement de Gewestelijke financiële tussenkomsten ten voordele van de aanwerving
travailleurs défavorisés. Ces primes doivent répondre aux conditions van benadeelde werknemers. Deze premies dienen aan de voorwaarden
prévues au Règlement (CE) n° 2204/2002 de la Commission du 12 décembre bedoeld in de Verordening (EG) nr. 2204/2002 van 12 december 2002
2002 concernant l'application des articles 87 et 88 du traité CE aux betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag
aides d'Etat à l'emploi, ou être admises ou avoir été admises par la op werkgelegenheidssteun te beantwoorden, of worden aanvaard of
Commission européenne dans ce cadre. aanvaard zijn door de Europese Commissie in dat kader.
[...] [...]
Afin de soutenir les initiatives des Régions en matière d'augmentation Teneinde de initiatieven van de Gewesten inzake de verhoging van de
du taux d'activité et en matière d'expansion économique, le activiteitsgraad en inzake economische expansie te ondersteunen heeft
Gouvernement a décidé d'exonérer les primes de remise au travail, les
primes de transition professionnelle et les subsides en capital et en de Regering beslist de tewerkstellings- en beroepsoverstappremies en
intérêt dans le cadre de la législation d'expansion économique, de kapitaal- en interestsubsidies in het kader van de economische
accordés par les Régions » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC expansiewetgeving toegekend door de Gewesten vrij te stellen » (Parl.
51-2128/003, pp. 9-10). St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2128/003, pp. 9-10).
B.2.3. Dans son avis sur cet amendement, la section de législation du Conseil d'Etat avait attiré l'attention sur la différence de traitement mise en cause dans la question préjudicielle : « Dans le même ordre d'idées, en ne donnant l'exonération qu'il prévoit qu'à certaines primes accordées sur la base de législations régionales, le projet pourrait s'exposer à la critique de créer une différence de traitement entre les primes accordées par les régions et les primes accordées par d'autres pouvoirs publics (communautés, communes, provinces,...) sans qu'il n'existe à cet égard de justifications admissibles. La justification de l'amendement doit, dès lors, être complétée afin de faire apparaître que, de ce point de vue B.2.3. In haar advies over dat amendement had de afdeling wetgeving van de Raad van State de aandacht gevestigd op het verschil in behandeling dat in de prejudiciële vraag in het geding wordt gebracht : « In dezelfde gedachtegang zou het ontwerp, doordat het de vrijstelling waarin het voorziet alleen verleent voor sommige premies die op basis van gewestelijke wetgevingen worden toegekend, vatbaar kunnen zijn voor de kritiek dat een verschil in behandeling wordt gecreëerd tussen premies toegekend door de gewesten en premies verleend door andere overheden (gemeenschappen, gemeenten, provincies,...), zonder dat er aanvaardbare redenen zijn wat dit betreft. De verantwoording van het amendement moet derhalve worden aangevuld om te doen blijken dat het ontworpen amendement eveneens uit
aussi, l'amendement en projet constitue une mesure adéquate et dit oogpunt een afdoende en evenredige maatregel is die ertoe strekt
proportionnée visant à atteindre un but légitime sur la base d'un een legitiem doel te bereiken op basis van een objectief en redelijk
critère de distinction objectif et raisonnable » (ibid., p. 13). onderscheidingscriterium » (ibid., p. 13).
B.2.4. Au cours des discussions en commission, le ministre a précisé B.2.4. Tijdens de besprekingen in de commissie heeft de minister
que la disposition en cause répondait « à la demande formulée par gepreciseerd dat de in het geding zijnde bepaling beantwoordde aan «
plusieurs présidents de gouvernements régionaux » et un membre de la de vraag van de verschillende voorzitters van de gewestregeringen » en
commission s'est félicité de ce que « le gouvernement fédéral [tenait] verheugde een commissielid zich erover dat « de federale regering
enfin compte de la politique telle qu'elle est menée par les régions » eindelijk rekening [hield] met het beleid zoals het gevoerd wordt door
(Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2128/012, pp. 5 et 14). de gewesten » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2128/012, pp. 5 en 14).
B.3. Lorsqu'il détermine sa politique en matière fiscale, le B.3. Bij het bepalen van zijn beleid in fiscale zaken beschikt de
législateur dispose d'un pouvoir d'appréciation étendu. Tel est wetgever over een ruime beoordelingsbevoegdheid. Dat is met name het
notamment le cas lorsqu'il décide d'instaurer une exonération d'impôt. geval wanneer hij beslist een belastingvrijstelling in te voeren. Hij
Il peut notamment, par cette mesure, décider de soutenir les kan onder meer, met die maatregel, beslissen het beleid te
politiques menées par d'autres niveaux de pouvoir, notamment les ondersteunen dat andere bevoegdheidsniveaus voeren, zoals het
politiques régionales en matière d'emploi. Il peut également vouloir gewestelijk werkgelegenheidsbeleid. Hij kan eveneens willen voorkomen
faire en sorte d'éviter qu'une partie des fonds consacrés par les dat een deel van de middelen die de gewesten aan hun beleid in die
régions à leur politique en cette matière ne soit détournée de son materie wijden, zijn doel mist door de werking van de reglementering
objet par l'effet de la réglementation relative à l'imposition des inzake de vennootschapsbelasting.
sociétés. B.4.1. La différence de traitement fiscal mise en cause par la B.4.1. Het verschil in fiscale behandeling dat in de prejudiciële
question préjudicielle entre les primes exonérées d'impôt et celles vraag in het geding wordt gebracht tussen de belastingvrije premies en
qui ne le sont pas repose sur le critère du niveau de pouvoir les de premies die niet belastingvrij zijn, berust op het criterium van
octroyant. Un tel critère est objectif. Il est aussi pertinent par het bevoegdheidsniveau dat deze toekent. Een dergelijk criterium is
rapport à l'objectif du législateur de soutenir ou de ne pas objectief. Het is ook relevant ten aanzien van het doel van de
contrecarrer les initiatives prises par les régions en vue de wetgever om de initiatieven van de gewesten ter bevordering van de
favoriser l'augmentation de l'emploi. werkgelegenheid te ondersteunen of niet te dwarsbomen.
B.4.2. Les primes octroyées par l'autorité fédérale, si elles B.4.2. De door de federale overheid toegekende premies verschillen,
partagent avec les primes régionales l'objectif de favoriser la mise hoewel zij net als de gewestelijke premies de tewerkstelling van
au travail de personnes difficiles à placer, diffèrent en effet de moeilijk te plaatsen personen beogen te bevorderen, immers van die
celles-ci en ce qu'elles sont octroyées par le même niveau de pouvoir laatstgenoemde in zoverre zij worden toegekend door hetzelfde
que celui qui est compétent pour décider de l'impôt des sociétés. Le bevoegdheidsniveau als hetwelk bevoegd is om over de
législateur fédéral pouvait tenir compte de l'impact de l'impôt des sociétés sur la politique des régions en matière d'économie d'insertion sociale, sans que cela ne doive nécessairement avoir pour effet de l'obliger à prévoir une exonération fiscale pour ses propres mesures afin de soutenir l'emploi. Il relève en effet de son pouvoir d'appréciation de décider d'exonérer, ou pas, les primes qu'il octroie lui-même. B.5. Par ailleurs, l'octroi des primes régionales n'est pas nécessairement exclusif de celui des primes fédérales telles que celles qui ont été obtenues par la société en cause dans le litige pendant devant la juridiction a quo. Le traitement fiscal des primes octroyées par les autorités fédérales et fédérées conformément à leurs compétences respectives n'entraîne donc pas de différence de traitement injustifiée entre les entreprises qui sont susceptibles d'obtenir, suivant les cas, des primes octroyées par l'autorité fédérale et par les autorités régionales dont elles relèvent. B.6. Il découle de ce qui précède que la circonstance que le législateur n'a pas jugé opportun de prévoir une exonération d'impôt des primes d'aide à l'emploi octroyées par l'autorité fédérale, alors qu'une exonération d'impôt des primes régionales de remise au travail et de transition professionnelle est instituée par la disposition en cause, ne fait pas naître de différence de traitement incompatible vennootschapsbelasting te beslissen. De federale wetgever vermocht rekening te houden met de weerslag van de vennootschapsbelasting op het beleid van de gewesten inzake de sociale inschakelingseconomie, zonder dat dit noodzakelijkerwijze diende mee te brengen dat hij voor de eigen maatregelen ter ondersteuning van de werkgelegenheid in een fiscale vrijstelling diende te voorzien. Het behoort immers tot zijn beoordelingsbevoegdheid om te beslissen de door hemzelf toegekende premies al dan niet vrij te stellen. B.5. De toekenning van de gewestelijke premies sluit de toekenning van federale premies zoals die welke de vennootschap in het voor het verwijzende rechtscollege hangende geschil heeft ontvangen, overigens niet noodzakelijk uit. De fiscale behandeling van de premies die door de federale overheid en door de deelentiteiten worden toegekend overeenkomstig hun respectieve bevoegdheden, leidt dus niet tot een onverantwoord verschil in behandeling tussen de ondernemingen die, naar gelang van het geval, premies kunnen ontvangen die zijn toegekend door de federale overheid en door de gewestelijke overheden waaronder zij ressorteren. B.6. Uit hetgeen voorafgaat, vloeit voort dat het gegeven dat de wetgever het niet opportuun heeft geacht te voorzien in een belastingvrijstelling voor de door de federale overheid toegekende premies voor werkgelegenheidssteun, terwijl de in het geding zijnde bepaling voorziet in een belastingvrijstelling voor de gewestelijke tewerkstellingspremies en beroepsoverstappremies, geen verschil in behandeling doet ontstaan dat niet bestaanbaar is met de artikelen 10,
avec les articles 10, 11 et 172 de la Constitution. 11 en 172 van de Grondwet.
La question préjudicielle appelle une réponse négative. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 193bis, § 1er, alinéa 1er, du Code des impôts sur les Artikel 193bis, § 1, eerste lid, van het Wetboek van de
revenus 1992 ne viole pas les articles 10, 11 et 172 de la inkomstenbelastingen 1992 schendt de artikelen 10, 11 en 172 van de
Constitution. Grondwet niet.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 11 mai 2016. op 11 mei 2016.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^