Extrait de l'arrêt n° 10/2016 du 21 janvier 2016 Numéro du rôle : 6123 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 39, 59, alinéa 2, 86/1 et 86/2 de la l(...) | Uittreksel uit arrest nr. 10/2016 van 21 januari 2016 Rolnummer : 6123 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 39, 59, tweede lid, 86/1 en 86/2 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, zoals van toepassing vó Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters (...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 10/2016 du 21 janvier 2016 | Uittreksel uit arrest nr. 10/2016 van 21 januari 2016 |
Numéro du rôle : 6123 | Rolnummer : 6123 |
En cause : la question préjudicielle concernant les articles 39, 59, | In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 39, 59, tweede lid, |
alinéa 2, 86/1 et 86/2 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux | 86/1 en 86/2 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de |
contrats de travail, tels qu'ils étaient d'application avant le 1er | arbeidsovereenkomsten, zoals van toepassing vóór 1 januari 2014, |
janvier 2014, posée par le Tribunal du travail de Liège, division Liège. | gesteld door de Arbeidsrechtbank te Luik, afdeling Luik. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De | samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de |
Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. | rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. |
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée | Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. |
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels, | Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par jugement du 12 décembre 2014 en cause de V.T. contre la SA « | Bij vonnis van 12 december 2014 in zake V.T. tegen de nv « W.S.C. », |
W.S.C. », dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 22 | waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 22 |
décembre 2014, le Tribunal du travail de Liège, division Liège, a posé | december 2014, heeft de Arbeidsrechtbank te Luik, afdeling Luik, de |
la question préjudicielle suivante : | volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« Schenden de artikelen 39, 59, tweede lid, 86/1 en 86/2 van de wet | |
« Les articles 39, 59, al. 2, 86/1 et 86/2 de la loi du 3 juillet 1978 | van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, zoals van |
relative aux contrats de travail tels que d'application avant le 1er | |
janvier 2014 violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution en | toepassing vóór 1 januari 2014, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet |
ce qu'ils ont pour effet de voir, ceteri paribus : | in zoverre zij tot gevolg hebben dat, ceteris paribus : |
- d'une part les employeurs d'employés occupés à dater du 1er janvier | - enerzijds, de werkgevers van bedienden die tewerkgesteld waren vanaf |
2012 ou ultérieurement, justifiant d'une ancienneté réelle ou | 1 januari 2012 of later en die doen blijken van een reële of |
conventionnelle d'entre dix et vingt ans procédant avant le 1er | conventionele anciënniteit tussen tien en twintig jaar, die vóór 1 |
janvier 2014 au licenciement des dits employés, devoir du chef de tels | januari 2014 overgaan tot het ontslag van de genoemde bedienden, |
licenciements régler des indemnités compensatoires de préavis | wegens dergelijke ontslagen compensatoire opzeggingsvergoedingen |
équivalentes à la rémunération de 360 jours, | moeten betalen die equivalent zijn met het loon voor 360 dagen, |
- d'autre part les employeurs d'ouvriers occupés à dater du 1er | - anderzijds, de werkgevers van arbeiders die tewerkgesteld waren |
janvier 2012 ou ultérieurement, justifiant d'une ancienneté réelle ou | vanaf 1 januari 2012 of later en die doen blijken van een reële of |
conventionnelle d'entre 10 et 20 ans, procédant avant le 1er janvier | conventionele anciënniteit tussen tien en twintig jaar, die vóór 1 |
2014 au licenciement des dits ouvriers, devoir du chef de tels | januari 2014 overgaan tot het ontslag van de genoemde arbeiders, |
licenciements régler des indemnités compensatoires de préavis | wegens dergelijke ontslagen compensatoire opzeggingsvergoedingen |
équivalentes à la rémunération de 28 jours ? ». | moeten betalen die equivalent zijn met het loon voor 28 dagen ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Les articles 39, 59, 86/1 et 86/2 de la loi du 3 juillet 1978 | B.1. De artikelen 39, 59, 86/1 en 86/2 van de wet van 3 juli 1978 |
relative aux contrats de travail (ci-après : la loi du 3 juillet | betreffende de arbeidsovereenkomsten (hierna : de wet van 3 juli |
1978), avant leur modification par la loi du 26 décembre 2013 « | 1978), vóór de wijziging ervan bij de wet van 26 december 2013 « |
concernant l'introduction d'un statut unique entre ouvriers et | betreffende de invoering van een eenheidsstatuut tussen arbeiders en |
employés en ce qui concerne les délais de préavis et le jour de | bedienden inzake de opzeggingstermijnen en de carenzdag en |
carence ainsi que de mesures d'accompagnement », disposaient : | begeleidende maatregelen », bepaalden : |
« 39. § 1er. Si le contrat a été conclu pour une durée indéterminée, | « Art. 39.§ 1. Is de overeenkomst voor onbepaalde tijd gesloten, dan |
la partie qui résilie le contrat sans motif grave ou sans respecter le | is de partij die de overeenkomst beëindigt zonder dringende reden of |
zonder inachtneming van de opzeggingstermijn vastgesteld in de | |
délai de préavis fixé aux articles 59, 82, 83, 84 et 115, est tenue de | artikelen 59, 82, 83, 84 en 115, gehouden de andere partij een |
payer à l'autre partie une indemnité égale à la rémunération en cours | vergoeding te betalen die gelijk is aan het lopend loon dat |
correspondant soit à la durée du délai de préavis, soit à la partie de | overeenstemt hetzij met de duur van de opzeggingstermijn, hetzij met |
ce délai restant à courir. L'indemnité est toutefois toujours égale au | het resterende gedeelte van die termijn. De vergoeding is nochtans |
montant de la rémunération en cours correspondant à la durée du délai | steeds gelijk aan het lopend loon dat overeenstemt met de duur van de |
de préavis, lorsque le congé est donné par l'employeur et en | opzeggingstermijn, wanneer de opzegging uitgaat van de werkgever en |
méconnaissance des dispositions de l'article 38, § 3, de la présente | met miskenning van het bepaalde in artikel 38, § 3, van deze wet of in |
loi ou de l'article 40 de la loi sur le travail du 16 mars 1971. | artikel 40 van de arbeidswet van 16 maart 1971. |
L'indemnité de congé comprend non seulement la rémunération en cours, | De opzeggingsvergoeding behelst niet alleen het lopende loon, maar ook |
mais aussi les avantages acquis en vertu du contrat. | de voordelen verworven krachtens de overeenkomst. |
§ 2. Sans préjudice des dispositions du § 1er, l'employeur qui, au | § 2. Onverminderd het bepaalde in § 1, betaalt de werkgever, die, |
cours de l'une des périodes visées à l'article 29, 1°, 6° et 7°, et à | tijdens een van de in artikel 29, 1°, 6° en 7° en in artikel 38, § 3, |
l'article 38, § 3, alinéa 1er, 3° et 4°, ne respecte pas les | eerste lid, 3° en 4° bedoelde periodes, het bepaalde in artikel 38, § |
dispositions de l'article 38, § 3, est tenu au paiement d'une | 3, niet in acht neemt, een vergoeding gelijk aan het normaal loon |
indemnité égale à la rémunération normale due pour les périodes ou | |
parties de périodes visées à l'article 38, § 3, alinéa 1er, 3° et 4°, | verschuldigd voor de in artikel 38, § 3, eerste lid, 3° en 4° bedoelde |
pendant lesquelles le travailleur n'a pas été occupé. | periodes of gedeelten ervan gedurende welke de werknemer niet |
tewerkgesteld is geweest. | |
Cette indemnité ne peut excéder un montant correspondant à trois mois | Die vergoeding mag echter niet hoger liggen dan een bedrag dat met |
de cette rémunération s'il s'agit d'un ouvrier ou d'un domestique, ou | drie maand van dat loon overeenstemt voor werklieden en dienstboden of |
six mois s'il s'agit d'un employé ou d'un représentant de commerce. | met zes maand voor bedienden en handelsvertegenwoordigers. |
§ 3. Sans préjudice des dispositions du § 1er, l'employeur qui ne | § 3. Onverminderd het bepaalde in § 1, betaalt de werkgever die het |
bepaalde in artikel 40 van de arbeidswet van 16 maart 1971 niet in | |
respecte pas les dispositions de l'article 40 de la loi sur le travail | acht neemt, de in het derde lid van voormeld artikel 40 voorziene |
du 16 mars 1971, est tenu au paiement de l'indemnité prévue à l'alinéa | |
3 dudit article 40 ». | vergoeding ». |
« Art. 59.Le délai de préavis visé à l'article 37 prend cours le lundi suivant la semaine pendant laquelle le préavis a été notifié. Le délai de préavis est fixé à vingt-huit jours lorsque le congé est donné par l'employeur, et à quatorze jours lorsqu'il est donné par l'ouvrier. Ces délais sont doublés lorsqu'il s'agit d'ouvriers demeurés sans interruption au service de la même entreprise pendant au moins vingt ans. Ils doivent être calculés en fonction de l'ancienneté acquise au moment où le délai de préavis prend cours. Lorsque le congé est donné par un employeur qui ne relève pas du champ |
« Art. 59.De bij artikel 37 bepaalde opzeggingstermijn gaat in de maandag volgend op de week waarin de opzeggingstermijn betekend werd. De opzeggingstermijn is vastgesteld op achtentwintig dagen wanneer de opzegging van de werkgever uitgaat en op veertien dagen wanneer de opzegging van de werkman uitgaat. Deze termijnen worden verdubbeld wat de werklieden betreft die gedurende ten minste twintig jaar ononderbroken bij dezelfde onderneming in dienst zijn gebleven. Zij moeten berekend worden met inachtneming van de verworven anciënniteit op het ogenblik dat de opzeggingstermijn ingaat. Wanneer de opzegging uitgaat van een werkgever die niet onder het |
d'application de la loi du 5 décembre 1968 sur les conventions | toepassingsgebied valt van de wet van 5 december 1968 betreffende de |
collectives de travail et les commissions paritaires, par dérogation | collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, wordt, in |
aux alinéas 2 et 3, le délai de préavis est fixé à : | afwijking van het tweede en het derde lid, de opzeggingstermijn vastgesteld op : |
1° trente-cinq jours pour les ouvriers qui comptent de six mois à | 1° vijfendertig dagen wat de werklieden betreft die tussen zes maanden |
moins de cinq ans d'ancienneté dans l'entreprise; | en minder dan vijf jaar anciënniteit in de onderneming tellen; |
2° quarante-deux jours pour les ouvriers qui comptent de cinq ans à | 2° tweeënveertig dagen wat de werklieden betreft die tussen vijf en |
moins de dix ans d'ancienneté dans l'entreprise; | minder dan tien jaar anciënniteit in de onderneming tellen; |
3° cinquante-six jours pour les ouvriers qui comptent de dix ans à | 3° zesenvijftig dagen wat de werklieden betreft die tussen tien en |
moins de quinze ans d'ancienneté dans l'entreprise; | minder dan vijftien jaar anciënniteit in de onderneming tellen; |
4° quatre-vingt-quatre jours pour les ouvriers qui comptent de quinze | 4° vierentachtig dagen wat de werklieden betreft die tussen vijftien |
ans à moins de vingt ans d'ancienneté dans l'entreprise; | en minder dan twintig jaar anciënniteit in de onderneming tellen; |
5° cent douze jours pour les ouvriers qui comptent vingt ans | 5° honderd en twaalf dagen wat de werklieden betreft die twintig of |
d'ancienneté et plus dans l'entreprise ». | meer jaar anciënniteit in de onderneming tellen ». |
« Art. 86/1.La présente section est applicable aux contrats de |
« Art. 86/1.Deze afdeling is van toepassing op de |
travail dont l'exécution, telle que convenue par l'employeur et | arbeidsovereenkomsten waarvan de uitvoering, zoals overeengekomen |
l'employé, débute à partir du 1er janvier 2012. | tussen de werkgever en de bediende, aanvangt vanaf 1 januari 2012. |
Toutefois, cette section ne s'applique pas lorsque l'employé a été | Deze afdeling is evenwel niet van toepassing wanneer de bediende |
occupé précédemment par ce même employeur dans les liens d'un contrat | voorheen met dezelfde werkgever verbonden is geweest door een |
de travail et que, s'il y a interruption d'occupation entre ce contrat | arbeidsovereenkomst en, zo er een onderbreking van de tewerkstelling |
is tussen deze overeenkomst en de in het eerste lid bedoelde | |
et le contrat visé à l'alinéa 1er, cette interruption ne dépasse pas | overeenkomst, deze onderbreking zeven dagen niet overschrijdt. |
sept jours. Art. 86/2.§ 1er. Par dérogation à l'article 82, § 3, lorsque la |
Art. 86/2.§ 1. Wanneer het jaarlijks loon 16.100 euro overschrijdt, |
rémunération annuelle dépasse 16.100 euros le délai de préavis à | wordt in afwijking van artikel 82, § 3, de opzeggingstermijn welke |
observer par l'employeur est fixé de la manière suivante : | door de werkgever moet worden in acht genomen, als volgt vastgesteld : |
- 91 jours pour les employés engagés depuis moins de trois ans; | - 91 dagen voor de bedienden die minder dan drie jaar in dienst zijn; |
- 120 jours pour les employés engagés depuis trois ans à moins de | - 120 dagen voor de bedienden die van drie jaar tot minder dan vier |
quatre ans; | jaar in dienst zijn; |
- 150 jours pour les employés engagés depuis quatre ans à moins de | - 150 dagen voor de bedienden die van vier jaar tot minder dan vijf |
cinq ans; | jaar in dienst zijn; |
- 182 jours pour les employés engagés depuis cinq ans à moins de six | - 182 dagen voor de bedienden die van vijf jaar tot minder dan zes |
ans. | jaar in dienst zijn. |
Pour les employés engagés depuis au moins six ans, le préavis à | Voor de bedienden die minstens zes jaar in dienst zijn, wordt de |
opzeggingstermijn welke door de werkgever moet worden in acht genomen | |
observer par l'employeur est fixé à 30 jours par année d'ancienneté entamée. | vastgesteld op 30 dagen per begonnen jaar anciënniteit. |
Lorsque le congé est donné par l'employé, les délais de préavis sont | Wanneer de opzegging wordt gegeven door de bediende, wordt de |
fixés de la manière suivante : | opzeggingstermijn als volgt vastgesteld : |
- 45 jours pour les employés engagés depuis moins de cinq ans; | - 45 dagen voor de bedienden die minder dan vijf jaar in dienst zijn; |
- 90 jours pour les employés engagés depuis cinq ans et moins de dix | - 90 dagen voor de bedienden die van vijf jaar tot minder dan tien |
ans; | jaar in dienst zijn; |
- 135 jours pour les employés engagés depuis au moins dix ans; | - 135 dagen voor de bedienden die minstens tien jaar in dienst zijn; |
- 180 jours pour les employés engagés depuis quinze ans et plus pour | - 180 dagen voor de bedienden die vijftien jaar of langer in dienst |
autant que leur rémunération annuelle dépasse 32.200 euros. | zijn voor zover hun jaarloon 32.200 euro overschrijdt. |
§ 2. Si le congé est notifié par l'employeur à partir du 1er janvier | § 2. Indien de opzegging door de werkgever wordt betekend vanaf 1 |
januari 2014, wordt, wanneer het jaarlijks loon 16.100 euro | |
2014, par dérogation à l'article 82, § 3, lorsque la rémunération | overschrijdt, in afwijking van artikel 82, § 3, de opzeggingstermijn |
annuelle dépasse 16.100 euros, le délai de préavis à observer par | welke door de werkgever moet worden in acht genomen, als volgt |
l'employeur est fixé de la manière suivante : | vastgesteld : |
- 91 jours pour les employés engagés depuis moins de trois ans; | - 91 dagen voor de bedienden die minder dan drie jaar in dienst zijn; |
- 116 jours pour les employés engagés depuis trois ans à moins de | - 116 dagen voor de bedienden die van drie jaar tot minder dan vier |
quatre ans; | jaar in dienst zijn; |
- 145 jours pour les employés engagés depuis quatre ans à moins de | - 145 dagen voor de bedienden die van vier jaar tot minder dan vijf |
cinq ans; | jaar in dienst zijn; |
- 182 jours pour les employés engagés depuis cinq ans à moins de six | - 182 dagen voor de bedienden die van vijf jaar tot minder dan zes |
ans. | jaar in dienst zijn. |
Pour les employés engagés depuis au moins six ans, le préavis à | Voor de bedienden die minstens zes jaar in dienst zijn, wordt de |
opzeggingstermijn welke door de werkgever moet worden in acht genomen | |
observer par l'employeur est fixé à 29 jours par année d'ancienneté | vastgesteld op 29 dagen per begonnen jaar anciënniteit. |
entamée. Le Roi peut modifier les délais de 116, 145 et 29 jours par arrêté | De Koning kan de termijnen van 116, 145 en 29 wijzigen bij een besluit |
délibéré en Conseil des ministres sur avis conforme du Conseil | vastgesteld na overleg in de Ministerraad na eensluidend advies van de |
national du Travail. | Nationale Arbeidsraad. |
§ 3. Par dérogation aux §§ 1er et 2, lorsque la rémunération annuelle | § 3. Wanneer het jaarlijks loon 32.200 euro overschrijdt op het |
dépasse 32.200 euros au moment de l'entrée en service, les délais de | ogenblik van de indiensttreding, mogen de door de werkgever in acht te |
préavis à observer par l'employeur peuvent être fixés par convention | nemen opzeggingstermijnen, in afwijking van §§ 1 en 2, ook worden |
conclue au plus tard à ce moment. | vastgesteld bij overeenkomst, gesloten ten laatste op dat ogenblik. |
Les délais de préavis ne peuvent en tout cas être inférieurs aux | De opzeggingstermijnen mogen in elk geval niet korter zijn dan de in |
délais fixés à l'article 82, § 2. | artikel 82, § 2, vastgestelde termijnen. |
A défaut de convention, les dispositions des §§ 1er et 2 restent applicables. | Bij ontstentenis van een overeenkomst blijven de bepalingen van §§ 1 en 2 van toepassing. |
§ 4. Les délais de préavis doivent être calculés en fonction de | § 4. De opzeggingstermijnen moeten worden berekend met inachtneming |
l'ancienneté acquise au moment où le préavis prend cours. | van de verworven anciënniteit op het ogenblik dat de opzegging ingaat. |
En outre, lorsque le congé est donné par l'employeur, la période | Wanneer de opzegging wordt gegeven door de werkgever komt bovendien de |
antérieure d'occupation que l'employé a effectuée en tant | vroegere periode van tewerkstelling, die een bediende als |
qu'intérimaire chez l'employeur en qualité d'utilisateur entre en | uitzendkracht heeft verricht bij de werkgever in de hoedanigheid van |
ligne de compte pour le calcul de l'ancienneté avec un maximum d'un | gebruiker, in aanmerking voor de berekening van de anciënniteit met |
an, pour autant que cet engagement suive la période de travail | een maximum van één jaar, voor zover de aanwerving volgt op de periode |
intérimaire et que la fonction exercée chez l'employeur soit identique | van uitzendarbeid en de functie uitgeoefend bij de werkgever identiek |
à celle exercée en qualité d'intérimaire. | is aan deze die als uitzendkracht werd uitgeoefend. |
Toute période d'inactivité de sept jours ou moins est considérée comme | Elke periode van inactiviteit van zeven dagen of minder geldt als een |
une période d'occupation en qualité de travailleur intérimaire visée à | periode van tewerkstelling als uitzendkracht bedoeld bij het tweede |
l'alinéa 2. | lid. |
§ 5. En cas de non-respect des délais de préavis déterminés par le | § 5. Wanneer de bij dit artikel vastgelegde opzeggingstermijnen niet |
présent article, les dispositions de l'article 39, § 1er, sont | worden nageleefd, zijn de bepalingen van artikel 39, § 1, van |
d'application ». | toepassing ». |
B.2. La question préjudicielle porte sur la compatibilité de ces | B.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de bestaanbaarheid van |
articles avec les articles 10 et 11 de la Constitution « en ce qu'ils | die artikelen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet « in zoverre |
ont pour effet de voir, ceteri paribus : | zij tot gevolg hebben dat, ceteris paribus : |
- d'une part, les employeurs d'employés occupés à dater du 1er janvier | - enerzijds, de werkgevers van bedienden die tewerkgesteld waren vanaf |
2012 ou ultérieurement, justifiant d'une ancienneté réelle ou | 1 januari 2012 of later en die doen blijken van een reële of |
conventionnelle d'entre dix et vingt ans, procédant avant le 1er | conventionele anciënniteit tussen tien en twintig jaar, die vóór 1 |
janvier 2014 au licenciement desdits employés, devoir du chef de tels | januari 2014 overgaan tot het ontslag van de genoemde bedienden, |
licenciements régler des indemnités compensatoires de préavis | wegens dergelijke ontslagen compensatoire opzeggingsvergoedingen |
équivalentes à la rémunération de 360 jours, | moeten betalen die equivalent zijn met het loon voor 360 dagen, |
- d'autre part, les employeurs d'ouvriers occupés à dater du 1er | - anderzijds, de werkgevers van arbeiders die tewerkgesteld waren |
janvier 2012 ou ultérieurement, justifiant d'une ancienneté réelle ou | vanaf 1 januari 2012 of later en die doen blijken van een reële of |
conventionnelle d'entre 10 et 20 ans, procédant avant le 1er janvier | conventionele anciënniteit tussen tien en twintig jaar, die vóór 1 |
2014 au licenciement des dits ouvriers, devoir du chef de tels | januari 2014 overgaan tot het ontslag van de genoemde arbeiders, |
licenciements régler des indemnités compensatoires de préavis | wegens dergelijke ontslagen compensatoire opzeggingsvergoedingen |
équivalentes à la rémunération de 28 jours ». | moeten betalen die equivalent zijn met het loon voor 28 dagen ». |
B.3. Il ressort des motifs du jugement de renvoi que le Tribunal du | B.3. Uit de motieven van het verwijzende vonnis blijkt dat de |
travail de Liège doit se prononcer sur l'indemnité compensatoire de | Arbeidsrechtbank te Luik zich dient uit te spreken over de |
préavis due à une personne ayant le statut d'employé, dont la | compenserende opzeggingsvergoeding die verschuldigd is aan een persoon |
rémunération annuelle dépasse 16 100 euros, engagée à partir du 1er | met het statuut van bediende, wiens jaarlijks loon 16 100 euro |
overschrijdt, aangeworven vanaf 1 januari 2012, datum van | |
janvier 2012, date d'entrée en vigueur de la loi du 12 avril 2011 « | inwerkingtreding van de wet van 12 april 2011 « houdende aanpassing |
modifiant la loi du 1er février 2011 portant la prolongation de | van de wet van 1 februari 2011 houdende verlenging van de |
mesures de crise et l'exécution de l'accord interprofessionnel, et | crisismaatregelen en uitvoering van het interprofessioneel akkoord, en |
exécutant le compromis du Gouvernement relatif au projet d'accord | tot uitvoering van het compromis van de Regering met betrekking tot |
interprofessionnel », licenciée à tort pour motif grave, l'employeur | het ontwerp van interprofessioneel akkoord », bediende die onterecht |
is ontslagen om dringende reden, waarbij de werkgever de | |
ayant mis fin au contrat de travail, le 15 novembre 2013, sans | arbeidsovereenkomst heeft beëindigd op 15 november 2013 zonder de |
respecter le délai prévu à l'article 35 de la loi du 3 juillet 1978, | termijn in acht te nemen die in artikel 35 van de wet van 3 juli 1978 |
et justifiant d'une ancienneté de douze ans. | is voorgeschreven, en met een anciënniteit van twaalf jaar. |
A la demande de l'employeur, le Tribunal a jugé utile d'interroger la | Op verzoek van de werkgever heeft de Rechtbank het nuttig geacht aan |
Cour sur la différence de traitement entre employeurs en ce qui | het Hof een vraag te stellen over het verschil in behandeling tussen |
concerne les indemnités compensatoires de préavis dues aux ouvriers et | werkgevers wat de compenserende opzeggingsvergoedingen betreft die |
aux employés faisant preuve de la même ancienneté, qui étaient occupés | verschuldigd zijn aan de arbeiders en aan de bedienden met eenzelfde |
à partir du 1er janvier 2012 et qui ont été licenciés avant le 1er | anciënniteit, die waren tewerkgesteld vanaf 1 januari 2012 en die zijn |
janvier 2014. Il a pris en compte, à cet égard, l'arrêt de la Cour n° | ontslagen vóór 1 januari 2014. Hij heeft in dat opzicht rekening |
125/2011, du 7 juillet 2011, et il relève que ce n'est que par une loi | gehouden met het arrest van het Hof nr. 125/2011 van 7 juli 2011 en |
du 26 décembre 2013, entrant en vigueur le 1er janvier 2014, que le | merkt op dat de wetgever pas met een wet van 26 december 2013 die op 1 |
législateur a répondu à cet arrêt. | januari 2014 in werking is getreden, heeft geantwoord op dat arrest. |
Le Tribunal relève encore que la loi précitée du 12 avril 2011, entrée | De Rechtbank merkt voorts op dat de voormelde wet van 12 april 2011, |
en vigueur le 1er janvier 2012, a inséré les articles 86/1, 86/2, 86/3 | in werking getreden op 1 januari 2012, de artikelen 86/1, 86/2, 86/3 |
et 86/4 dans la loi du 3 juillet 1978 et que ces articles, par | en 86/4 heeft ingevoegd in de wet van 3 juli 1978 en dat die |
dérogation à l'article 82, § 3, visent les délais de préavis pour les | artikelen, in afwijking van artikel 82, § 3, de opzeggingstermijnen |
employés dont l'exécution du contrat de travail a pris cours à partir | beogen voor de bedienden van wie de uitvoering van de |
du 1er janvier 2012. Le Tribunal estime dès lors que l'employeur a un | arbeidsovereenkomst is ingegaan vanaf 1 januari 2012. De Rechtbank is |
intérêt certain à ce que la question préjudicielle portant sur les | derhalve van oordeel dat de werkgever doet blijken van een zeker |
articles 59 et 86/2, § 1er, tels qu'ils existaient durant la période | belang bij het stellen van de prejudiciële vraag over de artikelen 59 |
litigieuse, soit posée. La Cour pourrait en effet constater une | en 86/2, § 1, zoals die tijdens de betwiste periode bestonden. Het Hof |
violation par l'article 86/2, § 1er, des articles 10 et 11 de la Constitution. | zou immers een schending kunnen vaststellen door artikel 86/2, § 1, van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
B.4. Comme le relèvent les parties, l'article 59, alinéa 2, de la loi | B.4. Het in de prejudiciële vraag vermelde artikel 59, tweede lid, van |
du 3 juillet 1978, mentionné dans la question préjudicielle, n'est pas | de wet van 3 juli 1978 is, zoals de partijen opmerken, niet van |
applicable aux contrats de travail dont l'exécution a débuté à partir | toepassing op de arbeidsovereenkomsten waarvan de uitvoering is |
du 1er janvier 2012, comme c'est le cas dans le litige pendant devant | ingegaan vanaf 1 januari 2012, zoals dat het geval is voor het voor de |
le juge a quo. | verwijzende rechter hangende geschil. |
Les articles 65/1 et 65/2 de la loi du 3 juillet 1978, avant leur | De artikelen 65/1 en 65/2 van de wet van 3 juli 1978, vóór de |
modification par la loi du 26 décembre 2013, disposaient en effet : | wijziging ervan bij de wet van 26 december 2013, bepaalden immers : |
« Art. 65/1.La présente section est applicable aux contrats de |
« Art. 65/1.Deze afdeling is van toepassing op de |
travail dont l'exécution, telle que convenue par l'employeur et | arbeidsovereenkomsten waarvan de uitvoering, zoals overeengekomen |
l'ouvrier, débute à partir du 1er janvier 2012. | tussen de werkgever en de werkman, aanvangt vanaf 1 januari 2012. |
Toutefois, cette section ne s'applique pas lorsque l'ouvrier a été | Deze afdeling is evenwel niet van toepassing wanneer de werkman |
occupé précédemment par ce même employeur dans les liens d'un contrat | voorheen met dezelfde werkgever verbonden is geweest door een |
de travail et que, s'il y a une interruption d'occupation entre ce | arbeidsovereenkomst en, zo er een onderbreking van de tewerkstelling |
contrat et le contrat visé à l'alinéa 1er, cette interruption ne | is tussen deze overeenkomst en de in het eerste lid bedoelde |
dépasse pas sept jours. | overeenkomst, deze onderbreking zeven dagen niet overschrijdt. |
Art. 65/2.§ 1er. Par dérogation à l'article 59, alinéas 2, 3 et 5, |
Art. 65/2.§ 1. Wanneer de opzegging uitgaat van de werkgever wordt in |
lorsque le congé est donné par l'employeur, le délai de préavis est | afwijking van artikel 59, tweede, derde en vijfde lid, de |
fixé à : | opzeggingstermijn vastgesteld op : |
- vingt-huit jours pour les ouvriers qui comptent une ancienneté de | - achtentwintig dagen voor werklieden met een anciënniteit in de |
moins de six mois dans l'entreprise; | onderneming van minder dan zes maanden; |
- quarante jours pour les ouvriers qui comptent une ancienneté de six | - veertig dagen voor werklieden met een anciënniteit in de onderneming |
mois à moins de cinq ans dans l'entreprise; | van zes maanden tot minder dan vijf jaar; |
- quarante-huit jours pour les ouvriers qui comptent une ancienneté de | - achtenveertig dagen voor werklieden met een anciënniteit in de |
cinq ans à moins de dix ans dans l'entreprise; | onderneming van vijf jaar tot minder dan tien jaar; |
- soixante-quatre jours pour les ouvriers qui comptent une ancienneté | - vierenzestig dagen voor werklieden met een anciënniteit in de |
de dix ans à moins de quinze ans dans l'entreprise; | onderneming van tien jaar tot minder dan vijftien jaar; |
- nonante-sept jours pour les ouvriers qui comptent une ancienneté de | - zevenennegentig dagen voor werklieden met een anciënniteit in de |
quinze ans à moins de vingt ans dans l'entreprise; | onderneming van vijftien jaar tot minder dan twintig jaar; |
- cent vingt-neuf jours pour les ouvriers qui comptent vingt ans | - honderd negenentwintig dagen voor werklieden met een anciënniteit in |
d'ancienneté et plus dans l'entreprise. | de onderneming van twintig jaar of meer. |
Par ancienneté, il faut entendre les périodes pendant lesquelles | Onder anciënniteit wordt verstaan de periodes gedurende dewelke de |
l'ouvrier est demeuré sans interruption au service de la même entreprise. | werkman ononderbroken in dienst is gebleven bij dezelfde onderneming. |
§ 2. Le délai de préavis est de quatorze jours lorsque le congé est | § 2. Wanneer de opzegging uitgaat van de werkman wordt de |
donné par l'ouvrier. Ce délai est doublé lorsqu'il s'agit d'ouvriers | opzeggingstermijn vastgesteld op veertien dagen. Deze termijn wordt |
demeurés sans interruption au service de la même entreprise pendant au | verdubbeld wanneer de werkman ten minste twintig jaar ononderbroken |
moins vingt ans. | bij dezelfde onderneming in dienst is gebleven. |
§ 3. En cas de non-respect des délais de préavis déterminés par le | § 3. Wanneer de bij dit artikel vastgelegde opzeggingstermijnen niet |
présent article, les dispositions de l'article 39, § 1er, sont | worden nageleefd, zijn de bepalingen van artikel 39, § 1, van |
d'application ». | toepassing ». |
B.5. Cette erreur ne doit pas empêcher la Cour de répondre à la | B.5. Die vergissing moet het Hof niet beletten de prejudiciële vraag |
question préjudicielle dès lors que cette erreur ne porte pas sur la | te beantwoorden, aangezien zij geen betrekking heeft op de bepaling |
disposition applicable au litige dont le juge a quo est saisi, qui est | die van toepassing is op het geschil dat aan de verwijzende rechter is |
l'article 86/2 de la loi du 3 juillet 1978, avant sa modification par | voorgelegd, namelijk artikel 86/2 van de wet van 3 juli 1978, vóór de |
la loi du 26 décembre 2013 précitée. C'est d'ailleurs ainsi que les | wijziging ervan bij de voormelde wet van 26 december 2013. Aldus is |
parties devant la Cour ont abordé la question préjudicielle et | het trouwens dat de partijen voor het Hof de prejudiciële vraag hebben |
développé leurs arguments dans les mémoires. | opgevat en hun argumenten in hun memories hebben uiteengezet. |
B.6. Par son arrêt n° 125/2011 du 7 juillet 2011, la Cour a jugé, à | B.6. Bij zijn arrest nr. 125/2011 van 7 juli 2011 heeft het Hof in |
propos des délais de préavis différents institués par la loi en cause, | verband met de bij de in het geding zijnde wet ingestelde |
selon que le travailleur licencié a le statut d'ouvrier ou d'employé : | verschillende opzeggingstermijnen, naargelang de ontslagen werknemer |
« B.3.1. Ainsi que l'a déjà fait observer la Cour dans son arrêt n° | het statuut van arbeider of dat van bediende heeft, geoordeeld : |
56/93 du 8 juillet 1993, en fondant la distinction entre ouvriers et | « B.3.1. Zoals het Hof reeds opmerkte in zijn arrest nr. 56/93 van 8 |
employés sur la nature principalement manuelle ou intellectuelle de | juli 1993 heeft de wetgever, door het onderscheid tussen arbeiders en |
leur travail, le législateur a établi des différences de traitement en | bedienden te doen steunen op de voornamelijk manuele respectievelijk |
intellectuele aard van hun werk, verschillen in behandeling ingevoerd | |
fonction d'un critère qui pourrait difficilement justifier de manière | op grond van een criterium dat de invoering ervan op dat ogenblik |
objective et raisonnable qu'elle fût instaurée à ce moment (B.6.2.1). | bezwaarlijk objectief en redelijk zou kunnen verantwoorden (B.6.2.1). |
Il en va a fortiori de même aujourd'hui, notamment pour les | Die vaststelling geldt a fortiori vandaag de dag, met name voor de |
différences de traitement qui sont contestées en l'espèce en matière | verschillen in behandeling die te dezen worden betwist op het vlak van |
de durée de préavis ou de jour de carence. Ces différences de | de duur van de opzegging of de carenzdag. Die verschillen in |
traitement sont dès lors contraires aux articles 10 et 11 de la | behandeling zijn derhalve in strijd met de artikelen 10 en 11 van de |
Constitution. | Grondwet. |
B.3.2. Dans l'arrêt précité, la Cour constatait également que le | B.3.2. Het Hof stelde in het voormelde arrest eveneens vast dat de |
législateur avait pris des mesures afin de rapprocher les niveaux de | wetgever maatregelen had genomen om de niveaus van bescherming tegen |
protection contre les licenciements accordés aux ouvriers et aux | ontslag verleend aan de arbeiders en aan de bedienden dichter bij |
employés (B.6.2.2) et concluait que ' le processus d'effacement de | elkaar te doen aansluiten (B.6.2.2) en kwam tot de slotsom ' dat de |
l'inégalité dénoncée, entamé depuis des décennies, ne peut être que | sedert decennia op gang gekomen vervaging van de aangeklaagde |
progressif '. Le fait qu'il serait injustifié d'instituer à ce moment | ongelijkheid slechts geleidelijk kan plaatsvinden '. Het feit dat het |
onverantwoord zou zijn om op dat moment een dergelijk onderscheid in | |
une telle distinction a été jugé insuffisant pour justifier sa brusque | te voeren, werd niet voldoende geacht om de plotselinge afschaffing |
abolition (B.6.3.1) et le maintien de la distinction a dès lors été | ervan te rechtvaardigen (B.6.3.1) en de handhaving van het onderscheid |
considéré comme n'étant pas manifestement disproportionné ' à un | werd bijgevolg niet klaarblijkelijk onevenredig bevonden met ' een |
objectif qui ne peut être atteint que par étapes successives ' | doelstelling die slechts in opeenvolgende stadia kan worden bereikt ' |
(B.6.3.2). | (B.6.3.2). |
B.3.3. Depuis le moment où la Cour a prononcé l'arrêt précité, de | B.3.3. Sinds het Hof het voormelde arrest heeft uitgesproken, zijn |
nouvelles mesures ont été prises qui tendent à rapprocher davantage | nieuwe maatregelen genomen die ertoe strekken de twee categorieën van |
werknemers dichter bij elkaar te brengen. Aldus voorzien verschillende | |
les deux catégories de travailleurs. Ainsi, sur la base de l'article | sectorale koninklijke besluiten, op grond van artikel 61, § 1, van de |
61, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978, plusieurs arrêtés royaux | wet van 3 juli 1978, in opzeggingstermijnen die gunstiger zijn dan die |
sectoriels prévoient des délais de préavis plus favorables que ceux | waarin de voormelde wet voorziet in geval van ontslag. Bovendien heeft |
prévus par la loi précitée en cas de licenciement. En outre, la | |
convention collective de travail n° 75 relative aux délais de préavis | de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 75 betreffende de |
des ouvriers, entrée en vigueur le 1er janvier 2000, a également | opzeggingstermijnen van de werklieden, in werking getreden op 1 |
instauré une dérogation à l'article 59 de la loi du 3 juillet 1978 en | januari 2000, eveneens een afwijking ingevoerd van artikel 59 van de |
allongeant le délai de préavis à observer en cas de licenciement d'un | wet van 3 juli 1978 door de opzeggingstermijn in geval van ontslag van |
ouvrier en fonction de son ancienneté. | een arbeider te verlengen volgens diens anciënniteit. |
Conclue au sein du Conseil national du travail, cette convention | Die intersectorale collectieve overeenkomst, gesloten binnen de |
collective intersectorielle s'applique à tous les employeurs du | Nationale Arbeidsraad, is van toepassing op alle werkgevers van de |
secteur privé. | privésector. |
Enfin, la loi du 12 avril 2011 ' modifiant la loi du 1er février 2011 | Ten slotte wijzigt de wet van 12 april 2011 ' houdende aanpassing van |
portant la prolongation de mesures de crise et l'exécution de l'accord | de wet van 1 februari 2011 houdende verlenging van de |
crisismaatregelen en uitvoering van het interprofessioneel akkoord, en | |
interprofessionnel, et exécutant le compromis du Gouvernement relatif | tot uitvoering van het compromis van de Regering met betrekking tot |
au projet d'accord interprofessionnel ', publiée au Moniteur belge du | het ontwerp van interprofessioneel akkoord ', bekendgemaakt in het |
28 avril 2011, modifie substantiellement les délais de préavis et | Belgisch Staatsblad van 28 april 2011, op substantiële wijze de |
témoigne de la volonté expresse du législateur de poursuivre, par étapes, l'harmonisation du statut des employés et des ouvriers. B.4.1. Compte tenu du pouvoir d'appréciation étendu dont dispose le législateur pour fixer sa politique en matière socio-économique, le principe d'égalité et de non-discrimination ne s'oppose pas à une diminution progressive des différences de traitement constatées. Lorsqu'une réforme qui vise à rétablir l'égalité a des implications qui sont importantes et graves, le législateur ne peut, en effet, se voir reprocher d'élaborer cette réforme de manière réfléchie et par | opzeggingstermijnen en getuigt zij van de uitdrukkelijke wil van de wetgever om stapsgewijs een verdere harmonisatie van de statuten van bedienden en arbeiders tot stand te brengen. B.4.1. Rekening houdend met de ruime beoordelingsbevoegdheid waarover de wetgever beschikt bij het bepalen van zijn beleid in sociaal-economische aangelegenheden, verzet het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie zich niet tegen een geleidelijke vermindering van de vastgestelde verschillen in behandeling. Wanneer een hervorming die beoogt de gelijkheid te herstellen verreikende en ernstige gevolgen heeft, kan de wetgever immers niet worden verweten dat hij die hervorming op doordachte wijze en in opeenvolgende stadia |
étapes successives (voy., mutatis mutandis, CEDH, grande chambre, 12 | tot stand brengt (zie, mutatis mutandis, EHRM, grote kamer, 12 april |
avril 2006, Stec e.a. c. Royaume-Uni, § 65). | 2006, Stec e.a. t. Verenigd Koninkrijk, § 65). |
B.4.2. Dans l'arrêt n° 56/93 précité, la Cour a encore fait observer | B.4.2. In het voormelde arrest nr. 56/93 heeft het Hof voorts |
que les réglementations différenciées concernent des matières | opgemerkt dat de gedifferentieerde regelingen betrekking hebben op |
actuellement favorables tantôt aux ouvriers, tantôt aux employés | aangelegenheden die nu eens voor de arbeiders, dan weer voor de |
(B.6.3.2). C'est le cas d'ailleurs en l'espèce, le demandeur devant le | bedienden gunstig zijn (B.6.3.2). Dat is te dezen overigens het geval, |
juge du fond ayant pu bénéficier de l'article 63 de la loi du 3 | daar de eiser voor de feitenrechter artikel 63 van de wet van 3 juli |
juillet 1978 qui réserve aux seuls ouvriers victimes d'un licenciement | 1978 heeft kunnen genieten, dat alleen aan de arbeiders die het |
abusif le bénéfice d'un renversement de la charge de la preuve et | slachtoffer zijn van een willekeurig ontslag het voordeel voorbehoudt |
d'une rémunération compensatoire forfaitaire équivalente à six mois de salaire. Il ne serait pas cohérent d'isoler la distinction dans la seule matière de la durée du préavis sans tenir compte des effets qu'elle a dans d'autres matières du droit du travail et de la sécurité sociale qui reposent sur la même distinction. B.4.3. Le temps dont peut disposer le législateur pour remédier à une situation jugée inconstitutionnelle n'est cependant pas illimité. L'objectif d'une harmonisation progressive des statuts des ouvriers et des employés jugée préférable par le législateur à une brusque suppression de la distinction de ces catégories professionnelles, spécialement dans une matière où les normes peuvent évoluer grâce à la négociation collective, ne justifie plus, dix-huit ans après que la Cour eut constaté que le critère de distinction en cause ne pouvait plus être considéré comme pertinent, que certaines différences de traitement, comme celles qui sont invoquées devant le juge a quo, puissent encore être longtemps maintenues, perpétuant ainsi une | van een omkering van de bewijslast en van een forfaitaire compenserende vergoeding gelijk aan het loon van zes maanden. Het zou niet coherent zijn het onderscheid enkel te beschouwen ten aanzien van de duur van de opzegging zonder rekening te houden met de gevolgen ervan in andere aangelegenheden van het arbeidsrecht en de sociale zekerheid die op hetzelfde onderscheid berusten. B.4.3. De tijd waarover de wetgever vermag te beschikken om een vastgestelde ongrondwettige situatie te verhelpen is echter niet onbegrensd. Het doel van een geleidelijke harmonisatie van de statuten van de arbeiders en de bedienden waaraan de wetgever de voorkeur heeft gegeven boven een plotselinge afschaffing van het onderscheid tussen die beroepscategorieën, inzonderheid in een aangelegenheid waar de normen kunnen evolueren ten gevolge van collectieve onderhandelingen, verantwoordt niet langer, achttien jaar nadat het Hof heeft vastgesteld dat het in het geding zijnde criterium van onderscheid niet meer pertinent kon worden geacht, dat sommige verschillen in behandeling, zoals die welke voor de verwijzende rechter zijn aangevoerd, nog geruime tijd kunnen worden behouden, waardoor een |
situation d'inconstitutionnalité manifeste ». | toestand van manifeste ongrondwettigheid zou worden bestendigd ». |
Par conséquent, la Cour a dit notamment pour droit que l'article 59 de | Bijgevolg heeft het Hof met name voor recht gezegd dat artikel 59 van |
la loi en cause violait les articles 10 et 11 de la Constitution. | de in het geding zijnde wet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schond. |
Cependant, afin d'éviter que « le constat, non modulé, | Teneinde te vermijden dat de « niet-gemoduleerde vaststelling van |
d'inconstitutionnalité » entraîne « dans de nombreuses affaires | ongrondwettigheid in tal van hangende en toekomstige zaken tot een |
pendantes et futures une insécurité juridique considérable » et puisse | aanzienlijke rechtsonzekerheid [zou] leiden » en « een groot aantal |
« engendrer des difficultés financières graves pour un grand nombre | werkgevers in ernstige financiële moeilijkheden [zou] kunnen brengen |
d'employeurs », d'une part, et afin de ne pas « faire obstacle aux | », enerzijds, en teneinde « de inspanningen van verdere harmonisatie |
efforts d'harmonisation que la Cour, dans son arrêt n° 56/93, a incité | [...] waartoe het Hof de wetgever in zijn arrest nr. 56/93 heeft |
le législateur à réaliser », d'autre part, la Cour maintint entre | aangespoord [niet te doorkruisen] », anderzijds, handhaafde het Hof |
autres les effets de cet article 59 jusqu'au 8 juillet 2013 au plus | onder andere de gevolgen van dat artikel 59 uiterlijk tot 8 juli 2013. |
tard. B.7. Comme il est dit en B.4.3 de l'arrêt n° 125/2011 précité, la | B.7. Zoals in B.4.3 van het voormelde arrest nr. 125/2011 is vermeld, |
volonté de parvenir à une harmonisation progressive entre les statuts | kan de bedoeling om een geleidelijke harmonisatie van het statuut van |
arbeider en dat van bediende te bereiken, thans niet langer een | |
d'ouvrier et d'employé ne peut plus justifier une différence de | verschil in behandeling verantwoorden zoals datgene dat wordt |
traitement comme celle qui est dénoncée par la question préjudicielle, | aangeklaagd in de prejudiciële vraag, zelfs indien de voormelde wet |
même si la loi précitée du 12 avril 2011, applicable en l'espèce, a | van 12 april 2011, te dezen van toepassing, de opzeggingstermijnen |
modifié les délais de préavis en vue d'harmoniser progressivement les | heeft aangepast teneinde de statuten geleidelijk op elkaar af te |
statuts. La différence entre un délai de préavis de 360 jours, d'une | stemmen. Het verschil tussen een opzeggingstermijn van 360 dagen, |
part, et de 64 jours, d'autre part, n'est pas compatible avec les | enerzijds, en die van 64 dagen, anderzijds, is niet bestaanbaar met de |
articles 10 et 11 de la Constitution. | artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
Il s'ensuit que la disposition en cause n'est pas compatible avec les | Hieruit volgt dat de in het geding zijnde bepaling niet bestaanbaar is |
articles 10 et 11 de la Constitution. | met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
B.8.1. Le Conseil des ministres demande en ordre subsidiaire que la | B.8.1. De Ministerraad vraagt in ondergeschikte orde dat het Hof de |
Cour module dans le temps les effets d'un constat | gevolgen van een vaststelling van ongrondwettigheid in de tijd zou |
d'inconstitutionnalité, afin d'éviter une insécurité juridique | moduleren teneinde een aanzienlijke rechtsonzekerheid te vermijden. |
considérable. B.8.2. Par son arrêt n° 125/2011 précité, la Cour a jugé que les | B.8.2. Bij zijn voormelde arrest nr. 125/2011 heeft het Hof geoordeeld |
articles 52, § 1er, alinéas 2 à 4, et 59 de la loi du 3 juillet 1978 | dat de artikelen 52, § 1, tweede tot vierde lid, en 59 van de wet van |
violaient les articles 10 et 11 de la Constitution, mais la Cour a | 3 juli 1978 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schonden, maar heeft |
aussi décidé de maintenir les effets de ces dispositions législatives | het Hof ook beslist de gevolgen van die wetsbepalingen te handhaven |
jusqu'à ce que le législateur adopte de nouvelles dispositions et au plus tard jusqu'au 8 juillet 2013. | totdat de wetgever nieuwe bepalingen zou aannemen en uiterlijk tot 8 juli 2013. |
Ce maintien des effets concernait les articles 52, § 1er, alinéas 2 à | Die handhaving van de gevolgen had betrekking op de artikelen 52, § 1, |
4, et 59 de la loi du 3 juillet 1978, alors que la présente affaire | tweede tot vierde lid, en 59 van de wet van 3 juli 1978, terwijl de |
concerne les articles 39 et 86/2, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978, | huidige zaak betrekking heeft op de artikelen 39 en 86/2, § 1, van de |
dispositions au sujet desquelles la Cour n'a pas encore statué. | wet van 3 juli 1978, bepalingen waarover het Hof nog niet eerder |
B.8.3. Les règles qui ont entretemps été instaurées par la loi du 26 | uitspraak deed. B.8.3. De regeling die inmiddels is ingevoerd met de wet van 26 |
décembre 2013 sont entrées en vigueur, en vertu de son article 110, le | december 2013 is krachtens artikel 110 ervan in werking getreden op 1 |
1er janvier 2014, à l'exception de l'article 96. | januari 2014, met uitzondering van artikel 96. |
Les articles 86/1 à 86/4 de la loi du 3 juillet 1978, insérés par la | De artikelen 86/1 tot 86/4 van de wet van 3 juli 1978, ingevoegd bij |
loi du 12 avril 2011, ont donc été abrogés à partir du 1er janvier | de wet van 12 april 2011, zijn dus met ingang van 1 januari 2014 |
2014 par l'article 54 de la loi du 26 décembre 2013. | opgeheven bij artikel 54 van de wet van 26 december 2013. |
B.8.4. Comme il est dit en B.3, le litige pendant devant le juge a quo concerne l'indemnité compensatoire de préavis due à une personne ayant le statut d'employé, licenciée à tort pour motif grave le 15 novembre 2013. Cette indemnité compensatoire est plus élevée que celle qui aurait été accordée à cette personne si elle avait eu le statut d'ouvrier et qu'elle avait été licenciée à tort à cette même date. Si cette différence de traitement est discriminatoire, la Cour doit prendre en compte les effets qu'aura cet arrêt préjudiciel sur le litige pendant et sur d'autres affaires et examiner dans quelle mesure l'incidence de sa décision doit être tempérée afin de ne pas faire | B.8.4. Zoals in B.3 is vermeld, heeft het voor de verwijzende rechter hangende geschil betrekking op de compenserende opzeggingsvergoeding die verschuldigd is aan een persoon met het statuut van bediende, die op 15 november 2013 onterecht werd ontslagen om dringende reden. Die compenserende vergoeding is hoger dan die welke aan die persoon zou zijn toegekend indien hij het statuut van arbeider zou hebben gehad en op diezelfde datum onterecht zou zijn ontslagen. Ook al is dat verschil in behandeling discriminerend, dient het Hof rekening te houden met de gevolgen die dat prejudicieel arrest zal hebben voor het hangende geschil en voor andere zaken, en moet het onderzoeken in welke mate de weerslag van zijn beslissing dient te worden gemilderd teneinde de in zijn eerdere arresten toegestane |
obstacle à l'harmonisation progressive des statuts autorisée dans ses | geleidelijke harmonisatie van de statuten niet te doorkruisen, zoals |
arrêts antérieurs, comme elle l'a décidé en B.5.1 de son arrêt n° | het besliste in B.5.1 van zijn arrest nr. 125/2011. Het Hof gaf in |
125/2014. La Cour a également indiqué en B.5.3 de cet arrêt que « | B.5.3 van dat arrest eveneens aan dat « de onzekerheid over de |
l'incertitude liée à l'applicabilité dans le temps des dispositions | toepasbaarheid van de ongrondwettig bevonden bepalingen in de tijd kan |
jugées inconstitutionnelles peut justifier que la Cour prévienne cette | verantwoorden dat het Hof in het prejudicieel arrest vooraf die |
insécurité juridique dans l'arrêt préjudiciel ». | rechtsonzekerheid voorkomt ». |
B.8.5. Comme dans l'arrêt n° 125/2011, il appartient à la Cour de | B.8.5. Zoals in het arrest nr. 125/2011 komt het het Hof toe een |
rechercher un juste équilibre entre l'intérêt de remédier à toute situation contraire à la Constitution et le souci de ne plus compromettre, après un certain temps, des situations existantes et des attentes qui ont été créées. Dans la présente affaire, il y a lieu de relever que l'objectif d'harmonisation des statuts a été atteint même si le législateur a dépassé de quelques mois le délai fixé par la Cour dans son arrêt n° 125/2011, ce qui conduit, pour cette courte durée, à faire perdurer des discriminations comme celle qui fait l'objet de la présente affaire. La Cour doit donc vérifier si les principes de la sécurité | billijk evenwicht na te streven tussen het belang dat elke situatie die strijdig is met de Grondwet wordt verholpen, en de bekommernis dat bestaande toestanden en gewekte verwachtingen na verloop van tijd niet meer in het gedrang worden gebracht. In de voorliggende zaak dient erop te worden gewezen dat het doel van harmonisatie van de statuten is bereikt, ook al heeft de wetgever de termijn die het Hof vastlegde in zijn arrest nr. 125/2011 met enkele maanden overschreden, waardoor, gedurende die korte periode, discriminaties zoals die welke het voorwerp uitmaakt van de voorliggende zaak bleven voortbestaan. Het Hof moet dus nagaan of het rechtszekerheidsbeginsel en het vertrouwensbeginsel verantwoorden dat |
juridique et de la confiance légitime justifient de limiter l'effet | de terugwerkende kracht die uit de vaststelling van ongrondwettigheid |
rétroactif qui peut découler du constat d'inconstitutionnalité. | kan voortvloeien, wordt beperkt. Vermits de handhaving van de gevolgen |
Puisque le maintien des effets doit être considéré comme une exception | als een uitzondering op de declaratoire aard van het in het |
à la nature déclaratoire de l'arrêt rendu au contentieux préjudiciel, | prejudicieel contentieux gewezen arrest dient te worden beschouwd, |
avant de décider de maintenir les effets d'un tel arrêt, la Cour doit, | moet het Hof, alvorens te beslissen de gevolgen van een dergelijk |
arrest te handhaven, het voordeel dat uit een niet-gemoduleerde | |
à cet égard, mettre en balance l'avantage tiré de l'effet du constat | vaststelling van ongrondwettigheid voortvloeit afwegen tegen de |
d'inconstitutionnalité non modulé et la perturbation qu'il | verstoring die zij voor de rechtsorde met zich zou meebrengen. |
impliquerait pour l'ordre juridique. | Een niet-gemoduleerde vaststelling van ongrondwettigheid in de |
Un constat non modulé d'inconstitutionnalité dans la présente affaire | voorliggende zaak zou leiden tot een aanzienlijke rechtsonzekerheid |
entraînerait une insécurité juridique considérable, dès lors que le | omdat de verwijzende rechter, de rechters bij wie dezelfde zaak |
juge a quo, les juges qui seraient saisis de la même affaire et tout | aanhangig zou worden gemaakt en elke rechter bij wie een identieke |
juge qui serait saisi d'une affaire identique n'auraient plus de | zaak aanhangig zou worden gemaakt geen expliciete grond meer zouden |
fondement exprès pour déterminer le montant de l'indemnité | hebben om het bedrag van de compenserende opzeggingsvergoeding van een |
compensatoire de préavis d'un employé licencié dans les conditions | bediende die is ontslagen onder de in B.3 vermelde voorwaarden te |
rappelées en B.3. | bepalen. |
B.9. Il résulte de ce qui précède que la question préjudicielle | B.9. Uit het voorgaande volgt dat de prejudiciële vraag bevestigend |
appelle une réponse affirmative mais que les effets des articles 39 et | dient te worden beantwoord, maar dat de gevolgen van de artikelen 39 |
86/2, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 doivent être maintenus | en 86/2, § 1, van de wet van 3 juli 1978 moeten worden gehandhaafd tot |
jusqu'au 31 décembre 2013. | 31 december 2013. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
- Les articles 39 et 86/2, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 relative | - De artikelen 39 en 86/2, § 1, van de wet van 3 juli 1978 betreffende |
aux contrats de travail, avant leur modification par la loi du 26 | de arbeidsovereenkomsten, vóór de wijziging ervan bij de wet van 26 |
décembre 2013 « concernant l'introduction d'un statut unique entre | december 2013 « betreffende de invoering van een eenheidsstatuut |
ouvriers et employés en ce qui concerne les délais de préavis et le | tussen arbeiders en bedienden inzake de opzeggingstermijnen en de |
jour de carence ainsi que de mesures d'accompagnement », tels qu'ils | carenzdag en begeleidende maatregelen », zoals zij van toepassing |
s'appliquaient avant le 1er janvier 2014, violent les articles 10 et | waren vóór 1 januari 2014, schenden de artikelen 10 en 11 van de |
11 de la Constitution en ce qu'ils prévoient que les employeurs | Grondwet, in zoverre zij bepalen dat de werkgevers van bedienden die |
d'employés occupés à dater du 1er janvier 2012, justifiant d'une | zijn tewerkgesteld vanaf 1 januari 2012 en die doen blijken van een |
ancienneté réelle ou conventionnelle de douze ans procédant avant le 1er | werkelijke of bij overeenkomst vastgestelde anciënniteit van twaalf |
janvier 2014 au licenciement desdits employés, doivent régler des | jaar, die vóór 1 januari 2014 overgaan tot het ontslag van die |
bedienden, compenserende opzeggingsvergoedingen moeten betalen die | |
indemnités compensatoires de préavis équivalentes à la rémunération de | gelijkwaardig zijn aan het loon voor 360 dagen, terwijl de artikelen |
360 jours, alors que les articles 39 et 65/2 de cette loi, avant leur | 39 en 65/2 van die wet, vóór de wijziging ervan bij de voormelde wet |
modification par la loi du 26 décembre 2013 précitée, prévoient que | van 26 december 2013, bepalen dat de werkgevers van arbeiders die zijn |
les employeurs d'ouvriers occupés à dater du 1er janvier 2012, | tewerkgesteld vanaf 1 januari 2012 en die doen blijken van een |
justifiant d'une ancienneté réelle ou conventionnelle de douze ans | werkelijke of bij overeenkomst vastgestelde anciënniteit van twaalf |
procédant avant le 1er janvier 2014 au licenciement desdits ouvriers, | jaar, die vóór 1 januari 2014 overgaan tot het ontslag van die |
doivent régler des indemnités compensatoires de préavis équivalentes à | arbeiders, compenserende opzeggingsvergoedingen moeten betalen die |
la rémunération de 64 jours. | gelijkwaardig zijn aan het loon voor 64 dagen. |
- Les effets de ces dispositions législatives sont maintenus jusqu'au 31 décembre 2013. | - De gevolgen van die wetsbepalingen worden gehandhaafd tot 31 december 2013. |
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 21 janvier 2016. | op 21 januari 2016. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
J. Spreutels | J. Spreutels |