← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 166/2015 du 26 novembre 2015 Numéro du rôle : 6125 En cause
: la question préjudicielle relative à l'article 1022 du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par
l'article 7 de la loi du 21 avril 2007 et modifié par l'a La Cour constitutionnelle, composée
des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De G(...)"
Extrait de l'arrêt n° 166/2015 du 26 novembre 2015 Numéro du rôle : 6125 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1022 du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article 7 de la loi du 21 avril 2007 et modifié par l'a La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De G(...) | Uittreksel uit arrest nr. 166/2015 van 26 november 2015 Rolnummer : 6125 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel 7 van de wet van 21 april 2007 en gewijzigd bij artike Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters (...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 166/2015 du 26 novembre 2015 | Uittreksel uit arrest nr. 166/2015 van 26 november 2015 |
Numéro du rôle : 6125 | Rolnummer : 6125 |
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1022 du Code | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1022 van het |
judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article 7 de la loi du 21 | Gerechtelijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel 7 van de wet van 21 |
avril 2007 et modifié par l'article 2 de la loi du 22 décembre 2008, | april 2007 en gewijzigd bij artikel 2 van de wet van 22 december 2008, |
posée par le Tribunal du travail de Mons et de Charleroi, division | gesteld door de Arbeidsrechtbank te Bergen en te Charleroi, afdeling |
Mons. | Bergen. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De | samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de |
Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke et F. Daoût, assistée du | rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke en F. |
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels, | Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par jugement du 8 décembre 2014 en cause de B.M. contre le Service | Bij vonnis van 8 december 2014 in zake B.M. tegen de Federale |
public fédéral Emploi, Travail et Concertation sociale, dont | Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, waarvan de |
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 22 décembre 2014, le | expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 22 december 2014, |
Tribunal du travail de Mons et de Charleroi, division Mons, a posé la | heeft de Arbeidsrechtbank te Bergen en te Charleroi, afdeling Bergen, |
question préjudicielle suivante : | de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 1022 du Code judiciaire tel qu'inséré par l'article 7 de | « Schendt artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals ingevoegd |
la loi du 21 avril 1997 [lire : 2007] et modifié par l'article 2 de la | bij artikel 7 van de wet van 21 april 1997 [lees : 2007] en gewijzigd |
loi du 22 décembre 2008 (avant ses modifications par l'article 2 de la | bij artikel 2 van de wet van 22 december 2008 (vóór de wijzigingen |
loi du 21 février 2010 et l'article 17 de la loi du 25 avril 2014) | ervan bij artikel 2 van de wet van 21 februari 2010 en artikel 17 van |
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou | de wet van 25 april 2014), de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al |
combinés avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de | dan niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag |
l'homme, en ce qu'une indemnité de procédure peut être mise à charge | voor de rechten van de mens, in zoverre een rechtsplegingsvergoeding |
ten laste van de overtreder kan worden gelegd wanneer hij voor de | |
du contrevenant lorsqu'il succombe dans une action intentée contre une | arbeidsrechtbank in het ongelijk wordt gesteld in een vordering die is |
ingesteld tegen een beslissing waarbij hem een in het Sociaal | |
décision lui infligeant une amende administrative visée par le Code | Strafwetboek bedoelde administratieve geldboete wordt opgelegd, |
pénal social devant le tribunal du travail, alors qu'il ne peut se | terwijl die vergoeding niet van hem kan worden gevorderd wanneer hij |
voir réclamer cette indemnité, lorsqu'il est poursuivi par le | door het openbaar ministerie voor een strafgerecht wordt vervolgd en |
ministère public devant une juridiction pénale et que la prévention | wanneer dat rechtscollege verklaart dat de te zijnen laste gelegde |
mise à sa charge est déclarée établie par cette juridiction ? ». | feiten zijn aangetoond ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1.1. L'article 1022 du Code judiciaire dispose : | B.1.1. Artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : |
« L'indemnité de procédure est une intervention forfaitaire dans les | « De rechtsplegingsvergoeding is een forfaitaire tegemoetkoming in de |
frais et honoraires d'avocat de la partie ayant obtenu gain de cause. | kosten en erelonen van de advocaat van de in het gelijk gestelde partij. |
Na het advies te hebben ingewonnen van de Orde van Vlaamse Balies en | |
Après avoir pris l'avis de l'Ordre des barreaux francophones et | van de Ordre des barreaux francophones et germanophone, stelt de |
Koning, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad de | |
germanophone et de l'Orde van Vlaamse Balies, le Roi établit par | basis-, minimum- en maximumbedragen vast van de |
arrêté délibéré en Conseil des ministres, les montants de base, minima | rechtsplegingsvergoeding, onder meer in functie van de aard van de |
et maxima de l'indemnité de procédure, en fonction notamment de la | zaak en van de belangrijkheid van het geschil. |
nature de l'affaire et de l'importance du litige. | Op verzoek van een van de partijen, dat in voorkomend geval wordt |
A la demande d'une des parties, éventuellement formulée sur | gedaan na ondervraging door de rechter, kan deze bij een met |
interpellation par le juge, celui-ci peut, par décision spécialement | bijzondere redenen omklede beslissing ofwel de vergoeding verminderen, |
motivée, soit réduire l'indemnité soit l'augmenter, sans pour autant | ofwel die verhogen, zonder de door de Koning bepaalde maximum- en |
dépasser les montants maxima et minima prévus par le Roi. Dans son | minimumbedragen te overschrijden. Bij zijn beoordeling houdt de |
appréciation, le juge tient compte : | rechter rekening met : |
- de la capacité financière de la partie succombante, pour diminuer le | - de financiële draagkracht van de verliezende partij, om het bedrag |
montant de l'indemnité; | van de vergoeding te verminderen; |
- de la complexité de l'affaire; | - de complexiteit van de zaak; |
- des indemnités contractuelles convenues pour la partie qui obtient | - de contractueel bepaalde vergoedingen voor de in het gelijk gestelde |
gain de cause; | partij; |
- du caractère manifestement déraisonnable de la situation. | - het kennelijk onredelijk karakter van de situatie. |
Si la partie succombante bénéficie de l'aide juridique de deuxième | Indien de in het ongelijk gestelde partij van de tweedelijns |
ligne, l'indemnité de procédure est fixée au minimum établi par le Roi, sauf en cas de situation manifestement déraisonnable. Le juge motive spécialement sa décision sur ce point. Lorsque plusieurs parties bénéficient de l'indemnité de procédure à charge d'une même partie succombante, son montant est au maximum le double de l'indemnité de procédure maximale à laquelle peut prétendre le bénéficiaire qui est fondé à réclamer l'indemnité la plus élevée. Elle est répartie entre les parties par le juge. Aucune partie ne peut être tenue au paiement d'une indemnité pour l'intervention de l'avocat d'une autre partie au-delà du montant de | juridische bijstand geniet, wordt de rechtsplegingsvergoeding vastgelegd op het door de Koning vastgestelde minimum, tenzij in geval van een kennelijk onredelijke situatie. De rechter motiveert in het bijzonder zijn beslissing op dat punt. Wanneer meerdere partijen de rechtsplegingsvergoeding ten laste van dezelfde in het ongelijk gestelde partij genieten, bedraagt het bedrag ervan maximum het dubbel van de maximale rechtsplegingsvergoeding waarop de begunstigde die gerechtigd is om de hoogste vergoeding te eisen aanspraak kan maken. Ze wordt door de rechter tussen de partijen verdeeld. Geen partij kan boven het bedrag van de rechtsplegingsvergoeding worden aangesproken tot betaling van een vergoeding voor de |
l'indemnité de procédure ». | tussenkomst van de advocaat van een andere partij ». |
B.1.2. L'article 2 de la loi du 21 février 2010 « modifiant les | B.1.2. Artikel 2 van de wet van 21 februari 2010 « tot wijziging van |
articles 1022 du Code judiciaire et 162bis du Code d'Instruction | de artikelen 1022 van het Gerechtelijk Wetboek en 162bis van het |
criminelle » a inséré un alinéa dans l'article 1022 du Code judiciaire | Wetboek van strafvordering » heeft een lid ingevoegd in artikel 1022 |
van het Gerechtelijk Wetboek krachtens hetwelk geen enkele | |
en vertu duquel aucune indemnité de procédure n'est due à charge de | rechtsplegingsvergoeding verschuldigd is ten laste van de Staat |
l'Etat lorsque le ministère public intervient par voie d'action dans | wanneer het openbaar ministerie bij wege van een rechtsvordering in |
les procédures civiles, conformément à l'article 138bis, § 1er, du | burgerlijke procedures tussenkomt overeenkomstig artikel 138bis, § 1, |
van hetzelfde Wetboek, of wanneer het arbeidsauditoraat een | |
même Code, ou lorsque l'auditorat du travail intente une action devant | rechtsvordering instelt voor de arbeidsgerechten overeenkomstig |
les juridictions du travail, conformément à l'article 138bis, § 2, du même Code. | artikel 138bis, § 2, van hetzelfde Wetboek. |
L'article 17 de la loi du 25 avril 2014 « visant à corriger plusieurs | Artikel 17 van de wet van 25 april 2014 « ter verbetering van |
verschillende wetten die een aangelegenheid regelen als bedoeld in | |
lois réglant une matière visée à l'article 78 de la Constitution » a | artikel 78 van de Grondwet » heeft dat lid aangevuld door erin te |
complété ledit alinéa en prévoyant qu'aucune indemnité de procédure | voorzien dat geen enkele rechtsplegingsvergoeding ten laste van de |
n'est due à charge de l'Etat lorsqu'une personne morale de droit | |
public agit dans l'intérêt général en tant que partie dans une procédure. | Staat verschuldigd is wanneer een publiekrechtelijk rechtspersoon in |
Ces deux lois ne sont pas encore entrées en vigueur et plusieurs | het algemeen belang als partij optreedt in een geding. |
recours en annulation ont été introduits contre l'article 17 de la loi | Die twee wetten zijn nog niet in werking getreden en tegen artikel 17 |
du 25 avril 2014. | van de wet van 25 april 2014 zijn verschillende beroepen tot |
vernietiging ingesteld. | |
B.2. La Cour est interrogée sur la compatibilité de l'article 1022 du | B.2. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid van |
Code judiciaire avec les articles 10 et 11 de la Constitution, | artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek met de artikelen 10 en 11 |
van de Grondwet, in voorkomend geval in samenhang gelezen met artikel | |
combinés le cas échéant avec l'article 6 de la Convention européenne | 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre de |
des droits de l'homme, en ce que le tribunal du travail peut imposer | arbeidsrechtbank een rechtsplegingsvergoeding kan opleggen aan de |
une indemnité de procédure au contrevenant qui succombe dans son | overtreder die in het ongelijk wordt gesteld in zijn vordering die |
action visant à contester la légalité d'une sanction administrative | ertoe strekt de wettigheid van een administratieve sanctie te |
alors que le juge pénal ne peut imposer une indemnité de procédure au | betwisten terwijl de strafrechter geen rechtsplegingsvergoeding kan |
condamné qui a été poursuivi par le ministère public. | opleggen aan de veroordeelde die door het openbaar ministerie is |
B.3.1. Le principe établi par les dispositions précitées du Code | vervolgd. B.3.1. Het bij de voormelde bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek |
judiciaire est que toute partie qui succombe est tenue au paiement de | gevestigde beginsel luidt dat iedere partij die in het ongelijk wordt |
l'indemnité de procédure, laquelle est une intervention forfaitaire | gesteld, gehouden is tot de betaling van de rechtsplegingsvergoeding, |
dans les frais et honoraires d'avocat de la partie ayant obtenu gain | die een forfaitaire tegemoetkoming is in de kosten en erelonen van de |
de cause. | advocaat van de partij die in het gelijk is gesteld. |
B.3.2. Par ces dispositions issues de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires et des frais d'avocat, le législateur entendait mettre fin à l'insécurité juridique qui résultait d'une jurisprudence très disparate en la matière (Doc. parl., Sénat, 2006-2007, n° 3-1686/5, p. 14). Il voulait, par ailleurs, éviter qu'un nouveau procès doive être intenté afin d'obtenir la réparation du dommage consistant dans les frais et honoraires d'avocat consentis par la partie victorieuse. Enfin, le législateur entendait supprimer la différence de traitement, concernant le risque financier du procès, entre les parties à un procès civil, chacune d'elles poursuivant, en principe, la défense de ses intérêts personnels. Plus particulièrement, le choix du législateur d'ancrer la répétibilité dans le droit procédural civil et de faire de l'indemnité de procédure une participation forfaitaire | B.3.2. Met die bepalingen uit de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand van een advocaat wilde de wetgever een einde maken aan de rechtsonzekerheid die voortvloeide uit een sterk uiteenlopende rechtspraak ter zake (Parl. St., Senaat, 2006-2007, nr. 3-1686/5, p. 14). Hij wilde overigens voorkomen dat een nieuw proces moest worden ingesteld teneinde het herstel te verkrijgen van de schade die bestaat in de door de winnende partij gemaakte kosten en erelonen van een advocaat. De wetgever beoogde ten slotte een einde te maken aan het verschil in behandeling ten aanzien van het financiële risico van het proces tussen de partijen bij een burgerlijk proces, waarbij elk van hen in beginsel de verdediging van haar persoonlijke belangen nastreeft. Meer bepaald strekte de keuze van de wetgever om de verhaalbaarheid te verankeren in het burgerlijk procedurerecht en om van de rechtsplegingsvergoeding een forfaitaire deelname in de kosten en |
dans les frais et honoraires de l'avocat de la partie gagnante, à | erelonen van de advocaat van de winnende partij ten laste van de in |
charge de la partie ayant succombé, visait à traiter de manière | het ongelijk gestelde partij te maken, ertoe alle partijen bij een |
identique toutes les parties à un procès civil, en répartissant | burgerlijk proces op gelijke wijze te behandelen door het financiële |
également entre elles le risque financier. Un tel objectif est | risico gelijkelijk onder hen te verdelen. Een dergelijk doel is in |
conforme au principe d'égalité d'accès à la justice, tel qu'il est | overeenstemming met het beginsel van de gelijke toegang tot het |
garanti par l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de | gerecht, zoals gewaarborgd bij artikel 6.1 van het Europees Verdrag |
l'homme. | voor de rechten van de mens. |
B.3.3. La même loi du 21 avril 2007 a cependant exclu toute | B.3.3. Dezelfde wet van 21 april 2007 heeft evenwel elke |
verhaalbaarheid van de kosten en erelonen van advocaten in de | |
répétibilité des frais et honoraires d'avocat dans les relations entre | betrekkingen tussen de beklaagde en het openbaar ministerie |
le prévenu et le ministère public. Les articles 128, 162bis, 194 et | uitgesloten. De artikelen 128, 162bis, 194 en 211 van het Wetboek van |
211 du Code d'instruction criminelle n'étendent le principe de la | strafvordering breiden het beginsel van de verhaalbaarheid enkel voor |
répétibilité aux affaires pénales qu'à l'égard des relations entre le | de betrekkingen tussen de beklaagde en de burgerlijke partij uit tot |
prévenu et la partie civile. | de strafzaken. |
Par son arrêt n° 182/2008 du 18 décembre 2008 concernant les recours | Bij zijn arrest nr. 182/2008 van 18 december 2008 betreffende de |
en annulation de la loi du 21 avril 2007, la Cour a jugé que les | beroepen tot vernietiging van de wet van 21 april 2007 heeft het Hof |
différences fondamentales entre le ministère public, lequel est | geoordeeld dat de fundamentele verschillen tussen het openbaar |
chargé, dans l'intérêt de la société, de la recherche et de la | ministerie, dat in het belang van de maatschappij belast is met het |
poursuite des infractions et exerce l'action publique, et la partie | onderzoek en de vervolging van misdrijven en de strafvordering |
civile, qui poursuit son intérêt propre, pouvaient justifier la | uitoefent, en de burgerlijke partij, die haar eigen belang nastreeft, |
non-application, à charge de l'Etat, du système d'indemnisation | de niet-toepassing, ten laste van de Staat, van het systeem van de |
forfaitaire prévu par la loi du 21 avril 2007. | forfaitaire vergoeding waarin de wet van 21 april 2007 voorziet, |
konden verantwoorden. | |
Een dergelijke specifieke regeling is verantwoord rekening houdend | |
Un tel régime spécifique se justifie compte tenu, d'une part, de la | met, enerzijds, de bijzondere aard van het strafrechtelijk |
nature particulière du contentieux pénal, qui a pour objet de | contentieux, dat tot doel heeft de misdrijven te vervolgen en te |
poursuivre et de réprimer les infractions et qui ne vise ni à faire | bestraffen en dat niet ertoe strekt het bestaan of de schending van |
constater l'existence ou la violation d'un droit subjectif, ni à | een subjectief recht te laten vaststellen, noch, in beginsel, |
statuer, en principe, sur la légalité d'un acte d'une autorité | uitspraak te doen over de wettigheid van een handeling van een |
publique, et eu égard, d'autre part, à la mission spécifique dévolue | overheid en gelet op, anderzijds, de specifieke opdracht van het |
au ministère public ou à l'auditorat du travail en matière pénale - | openbaar ministerie of het arbeidsauditoraat in strafzaken - die ermee |
qui sont chargés d'exercer l'action publique au nom de la société. | belast zijn de strafvordering uit naam van de maatschappij uit te |
Enfin, le ministère public et l'auditorat du travail qui, en matière | oefenen. Ten slotte zijn de functies van het openbaar ministerie en |
de droit pénal social, assume les fonctions du ministère public | van het arbeidsauditoraat dat, inzake het sociaal strafrecht, de |
(articles 145 et 152 du Code judiciaire) ou qui exerce devant le | functies van het openbaar ministerie uitoefent (artikelen 145 en 152 |
tribunal du travail l'action prévue par l'article 138bis, § 2, du Code | van het Gerechtelijk Wetboek) of dat voor de arbeidsrechtbank de |
judiciaire, qui s'apparente à l'action publique exercée par le | vordering instelt bepaald in artikel 138bis, § 2, van het Gerechtelijk |
ministère public devant les juridictions pénales puisqu'elle a pour | Wetboek die vergelijkbaar is met de strafvordering die het openbaar |
objet de constater la commission d'une infraction, voient leurs | ministerie instelt voor de strafgerechten, vermits die tot doel heeft |
fonctions consacrées et leur indépendance garantie par l'article 151, | het plegen van een misdrijf vast te stellen, verankerd in en is hun |
§ 1er, de la Constitution. | onafhankelijkheid gewaarborgd bij artikel 151, § 1, van de Grondwet. |
B.4.1. Le législateur a, par la loi du 20 janvier 2014 portant réforme | B.4.1. De wetgever heeft bij de wet van 20 januari 2014 houdende |
de la compétence, de la procédure et de l'organisation du Conseil | hervorming van de bevoegdheid, de procedureregeling en de organisatie |
d'Etat, introduit le principe de la répétibilité au Conseil d'Etat. | van de Raad van State, het beginsel van de verhaalbaarheid bij de Raad |
L'article 11 de cette loi insère un article 30/1 dans les lois | van State ingevoerd. Artikel 11 van die wet voegt een artikel 30/1 in |
coordonnées sur le Conseil d'Etat, qui dispose : | de gecoördineerde wetten op de Raad van State in, dat luidt : |
« Art. 30/1.§ 1er. La section du contentieux administratif peut |
« Art. 30/1.§ 1. De afdeling bestuursrechtspraak kan een |
accorder une indemnité de procédure qui est une intervention | rechtsplegingsvergoeding toekennen, die een forfaitaire tegemoetkoming |
forfaitaire dans les frais et honoraires d'avocat de la partie ayant | is in de kosten en honoraria van de advocaat van de in het gelijk |
obtenu gain de cause. | gestelde partij. |
Après avoir pris l'avis de l'Ordre des barreaux francophones et | Na het advies ingewonnen te hebben van de Orde van Vlaamse Balies en |
germanophone et de ' l'Orde van Vlaamse Balies ', le Roi établit par | van de ' Ordre des barreaux francophones et germanophone ' bepaalt de |
arrêté délibéré en Conseil des Ministres, les montants de base, minima | Koning bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad de |
et maxima de l'indemnité de procédure, en fonction notamment de la | basisbedragen en de minimale en maximale bedragen van de |
nature de l'affaire et de l'importance du litige. | rechtsplegingsvergoeding, afhankelijk van onder meer de aard van de |
zaak en het belang van het geschil. | |
§ 2. La section du contentieux administratif peut, par décision | § 2. De afdeling bestuursrechtspraak kan, bij met bijzondere redenen |
spécialement motivée, soit réduire l'indemnité soit l'augmenter, sans | omklede beslissing, de vergoeding verlagen of verhogen, zonder echter |
pour autant dépasser les montants maxima et minima prévus par le Roi. | de door de Koning voorziene maximale en minimale bedragen te |
Dans son appréciation, elle tient compte : | overschrijden. In haar beoordeling houdt ze rekening met : |
1° de la capacité financière de la partie succombante, pour diminuer | 1° de financiële draagkracht van de in het ongelijk gestelde partij, |
le montant de l'indemnité; | om het bedrag van de vergoeding te verlagen; |
2° de la complexité de l'affaire; | 2° de complexiteit van de zaak; |
3° du caractère manifestement déraisonnable de la situation. | 3° de kennelijk onredelijke aard van de situatie. |
Si la partie succombante bénéficie de l'aide juridique de deuxième | Indien de in het ongelijk gestelde partij juridische |
ligne, l'indemnité de procédure est fixée au montant minimum établi | tweedelijnsbijstand geniet, wordt de rechtsplegingsvergoeding |
par le Roi, sauf en cas de situation manifestement déraisonnable. Sur | vastgelegd op het door de Koning bepaalde minimale bedrag, behalve in |
ce point, la section du contentieux administratif motive spécialement | geval van een kennelijk onredelijke situatie. Wat dit betreft, |
sa décision de diminution ou d'augmentation. | omkleedt de afdeling bestuursrechtspraak haar beslissing tot |
vermindering of verhoging met bijzondere redenen. | |
Lorsque plusieurs parties bénéficient de l'indemnité de procédure à | Wanneer meer partijen de rechtsplegingsvergoeding ten laste van een of |
charge d'une ou de plusieurs parties succombantes, son montant est au | meer in het ongelijk gestelde partijen genieten, is het bedrag ervan |
maximum le double de l'indemnité de procédure maximale à laquelle peut | maximaal het dubbel van de maximale rechtsplegingsvergoeding waarop de |
prétendre le bénéficiaire qui est fondé à réclamer l'indemnité la plus | begunstigde die gerechtigd is om de hoogste vergoeding te eisen, |
élevée. Elle est répartie entre les parties par la section du | aanspraak kan maken. Ze wordt door de afdeling bestuursrechtspraak |
contentieux administratif. | tussen de partijen verdeeld. |
Aucune partie ne peut être tenue au paiement d'une indemnité pour | Geen partij kan boven het bedrag van de rechtsplegingsvergoeding |
l'intervention de l'avocat d'une autre partie au-delà du montant de | worden aangesproken tot betaling van een vergoeding voor de |
l'indemnité de procédure. Les parties intervenantes ne peuvent être | tussenkomst van de advocaat van een andere partij. De tussenkomende |
tenues au paiement ou bénéficier de cette indemnité ». | partijen kunnen niet worden gehouden tot de betaling van deze |
B.4.2. Par cette modification apportée aux lois coordonnées sur le | rechtsplegingsvergoeding of ervan genieten ». |
Conseil d'Etat, le législateur a explicitement accepté que la | B.4.2. De wetgever heeft met die wijziging in de gecoördineerde wetten |
poursuite de l'intérêt général par une des parties à la procédure | op de Raad van State, uitdrukkelijk aanvaard dat het nastreven van het |
n'était pas exclusive de la condamnation de celle-ci à une indemnité | algemeen belang door één van de partijen bij de procedure niet |
de procédure lorsqu'elle succombe dans ses prétentions. La Cour | uitsluit dat zij kan worden veroordeeld tot de betaling van een |
accorde à cet égard une importance particulière à ce que le | rechtsplegingsvergoeding wanneer zij in het ongelijk wordt gesteld. |
législateur ait choisi, pour l'essentiel, de transposer au contentieux | Het Hof hecht in dat verband bijzondere aandacht aan het feit dat de |
porté devant le Conseil d'Etat le régime de la répétibilité prévu par | wetgever hoofdzakelijk ervoor heeft gekozen het stelsel van de |
l'article 1022 du Code judiciaire, alors même que ce régime est | verhaalbaarheid bepaald in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek |
destiné à régir, en principe, la répartition des risques du procès | om te zetten naar het contentieux voor de Raad van State, terwijl dat |
dans le cadre de litiges opposant des personnes privées, poursuivant | stelsel bedoeld is om in principe het herstel te regelen van de |
procesrisico's in het kader van geschillen tussen privépersonen die | |
la satisfaction de leurs intérêts. | hun belangen nastreven. |
B.4.3. Il s'ensuit que le législateur a expressément admis que | B.4.3. Hieruit vloeit voort dat de wetgever uitdrukkelijk heeft |
l'imposition d'une indemnité de procédure forfaitaire n'était pas, en | aanvaard dat het opleggen van een forfaitaire rechtsplegingsvergoeding |
tant que telle, de nature à menacer l'indépendance avec laquelle les | niet als dusdanig van dien aard was dat het de onafhankelijkheid |
autorités publiques doivent assurer - en étant, le cas échéant, partie | bedreigt van de overheden wanneer zij - in voorkomend geval als partij |
à une procédure juridictionnelle - la mission d'intérêt général qui | bij een jurisdictionele procedure - de aan hen toevertrouwde opdracht |
leur a été confiée. | van algemeen belang moeten verzekeren. |
B.5.1. Cette prise de position du législateur marque une césure | B.5.1. Die stellingname van de wetgever vormt een wezenlijke breuk in |
essentielle dans l'évolution du régime de l'indemnité de procédure et | de ontwikkeling van het stelsel van de rechtsplegingsvergoeding en |
a pour effet que, bien qu'elles poursuivent, comme le ministère public | heeft tot gevolg dat, hoewel zij, zoals het openbaar ministerie of het |
ou l'auditorat du travail en matière pénale, une mission d'intérêt | arbeidsauditoraat in strafzaken, een opdracht van algemeen belang |
général, les autorités publiques, parties demanderesses ou | nastreven, de overheden, eisende of verwerende partijen in het kader |
défenderesses dans le cadre d'un litige civil, peuvent être soumises | van een burgerlijk geschil, kunnen worden onderworpen aan het stelsel |
au régime de l'indemnité de procédure. | van de rechtsplegingsvergoeding. |
B.5.2. Il n'existe pas de fondement raisonnable pour traiter | B.5.2. Er is geen redelijke grond om de overheid die voor een gewoon |
différemment l'autorité publique qui est partie devant une juridiction | rechtscollege partij is, zoals in geval van een beroep tegen een |
ordinaire, comme en cas de recours introduit contre une amende | wegens overtreding van de sociale wetten opgelegde administratieve |
administrative imposée pour contravention aux lois sociales. | geldboete, verschillend te behandelen. |
Les motifs énoncés en B.3.3, justifiant d'exclure la répétibilité des | De in B.3.3 vermelde redenen die verantwoorden dat de verhaalbaarheid |
frais et des honoraires des avocats dans les relations entre le | van de kosten en de erelonen van de advocaten in de betrekkingen |
prévenu et le ministère public, font défaut en l'espèce. | tussen de beklaagde en het openbaar ministerie wordt uitgesloten, |
ontbreken te dezen. | |
B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 1022 du Code judiciaire, avant l'entrée en vigueur de la loi | Artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek, vóór de inwerkingtreding |
du 21 février 2010 « modifiant les articles 1022 du Code judiciaire et | van de wet van 21 februari 2010 « tot wijziging van de artikelen 1022 |
162bis du Code d'Instruction criminelle » et de la loi du 25 avril | van het Gerechtelijk Wetboek en 162bis van het Wetboek van |
2014 « visant à corriger plusieurs lois réglant une matière visée à | strafvordering » en van de wet van 25 april 2014 « ter verbetering van |
verschillende wetten die een aangelegenheid regelen als bedoeld in | |
l'article 78 de la Constitution », ne viole pas les articles 10 et 11 | artikel 78 van de Grondwet », schendt de artikelen 10 en 11 van de |
de la Constitution. | Grondwet niet. |
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 26 novembre 2015. | op 26 november 2015. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
J. Spreutels | J. Spreutels |