← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 146/2015 du 22 octobre 2015 Numéro du rôle : 6043 En cause :
les questions préjudicielles relatives à l'article 8 de la loi du 29 juin 1964 concernant la suspension,
le sursis et la probation et à l'article 59quater de l La Cour constitutionnelle, composée
des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De G(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 146/2015 du 22 octobre 2015 Numéro du rôle : 6043 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 8 de la loi du 29 juin 1964 concernant la suspension, le sursis et la probation et à l'article 59quater de l La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De G(...) | Uittreksel uit arrest nr. 146/2015 van 22 oktober 2015 Rolnummer : 6043 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 8 van de wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, het uitstel en de probatie en artikel 59quater van de arbeidsongev Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters (...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 146/2015 du 22 octobre 2015 | Uittreksel uit arrest nr. 146/2015 van 22 oktober 2015 |
| Numéro du rôle : 6043 | Rolnummer : 6043 |
| En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 8 de la | In zake : de prejudiciële vragen over artikel 8 van de wet van 29 juni |
| loi du 29 juin 1964 concernant la suspension, le sursis et la | 1964 betreffende de opschorting, het uitstel en de probatie en artikel |
| probation et à l'article 59quater de la loi du 10 avril 1971 sur les | 59quater van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971, gesteld door |
| accidents du travail, posées par la Cour du travail de Liège, division Liège. | het Arbeidshof te Luik, afdeling Luik. |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De | samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de |
| Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. | rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. |
| Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée | Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. |
| du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Spreutels, | Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
| Par arrêt du 19 septembre 2014 en cause de la SPRL « Bouldou », en | Bij arrest van 19 september 2014 in zake de bvba « Bouldou », in |
| liquidation, contre le Fonds des accidents du travail, dont | vereffening, tegen het Fonds voor Arbeidsongevallen, waarvan de |
| l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 26 septembre 2014, | expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 26 september 2014, |
| la Cour du travail de Liège, division Liège, a posé les questions | heeft het Arbeidshof te Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële |
| préjudicielles suivantes : | vragen gesteld : |
| 1. « L'article 8 de la loi du 29 juin 1964 concernant la suspension, | 1. « Schendt artikel 8 van de wet van 29 juni 1964 betreffende de |
| le sursis et la probation viole-t-il les articles 10 et 11 de la | opschorting, het uitstel en de probatie de artikelen 10 en 11 van de |
| Constitution, lus isolément ou en combinaison avec l'article 6 de la | Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het |
| Convention européenne des droits de l'homme en ce qu'il ne s'applique | Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het niet van |
| toepassing is op feiten die het voorwerp uitmaken van administratieve | |
| pas à des faits faisant l'objet de sanctions administratives de nature | sancties van strafrechtelijke aard in de zin van de rechtspraak van |
| pénale au sens de la jurisprudence de la Cour européenne des droits de | het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, doordat het tot gevolg |
| l'homme en ce qu'il a pour effet d'introduire, sans justification | heeft dat, zonder redelijke verantwoording ten aanzien van het met de |
| raisonnable au regard de l'objectif poursuivi par ladite loi, une différence de traitement entre les deux catégories suivantes d'employeurs dont il est constaté qu'ils sont tous deux pareillement en défaut d'assurance de leur(s) travailleur(s) salarié(s) contre le risque d'accident du travail: d'une part, l'employeur qui fait l'objet d'une sanction administrative sous la forme d'une cotisation d'affiliation d'office recouvrée par voie de contrainte contre laquelle il lui est loisible de se pourvoir devant les juridictions du travail, sans toutefois pouvoir prétendre à ce que ladite sanction de nature pénale fasse l'objet d'un éventuel sursis partiel; d'autre part, l'employeur qui, en raison des mêmes faits, se trouve poursuivi devant les juridictions correctionnelles et pourra, quant à lui, solliciter l'octroi d'un sursis à l'exécution de sa condamnation | genoemde wet nagestreefde doel, een verschil in behandeling wordt ingevoerd tussen de twee volgende categorieën van werkgevers waarvan wordt vastgesteld dat zij allebei op dezelfde wijze hun werknemer(s) niet verzekeren tegen het risico van een arbeidsongeval : enerzijds, de werkgever die het voorwerp uitmaakt van een administratieve sanctie in de vorm van een bij dwangbevel ingevorderde bijdrage voor ambtshalve aansluiting waartegen het hem vrijstaat beroep in te stellen voor de arbeidsgerechten, zonder evenwel aanspraak erop te kunnen maken dat die sanctie van strafrechtelijke aard het voorwerp van een eventueel gedeeltelijk uitstel uitmaakt; anderzijds, de werkgever die wegens dezelfde feiten wordt vervolgd voor de correctionele rechtbanken en zijnerzijds de toekenning van een uitstel van de tenuitvoerlegging van zijn veroordeling zal kunnen |
| ? »; | vragen ? »; |
| 2. « En ne prévoyant pas, dans l'habilitation légale donnée au Roi de | 2. « Schendt artikel 59quater van de wet van 10 april 1971, door in de |
| déterminer les modalités de calcul, de perception et de recouvrement | aan de Koning verleende wettelijke machtiging om de wijze van |
| berekening, inning en invordering te bepalen van de bijdrage voor | |
| de la cotisation d'affiliation d'office due par les employeurs qui, au | ambtshalve aansluiting die verschuldigd is door de werkgevers die, in |
| sens de l'article 59, 4°, de la loi du 10 avril 1971, ' s'abstiennent | de zin van artikel 59, 4°, van de genoemde wet, ' verzuimen een |
| de conclure un contrat d'assurance ' contre le risque d'accident du | verzekeringscontract af te sluiten ' tegen het risico van een |
| travail, le pouvoir de fixer par arrêté royal les conditions | arbeidsongeval, niet te voorzien in de bevoegdheid om bij koninklijk |
| auxquelles cette sanction de nature pénale pourrait le cas échéant | besluit de voorwaarden vast te leggen waaronder die sanctie van |
| être assortie d'un sursis, l'article 59quater de ladite loi ne | strafrechtelijke aard in voorkomend geval gepaard zou kunnen gaan met |
| viole-t-il pas les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il a pour effet, sans justification raisonnable au regard des objectifs poursuivis par ladite loi, de traiter de façon identique des employeurs se trouvant dans des situations différentes au regard du respect de leurs obligations en matière: d'une part, l'employeur qui s'abstient, délibérément, de contracter une police d'assurance auprès d'un assureur-loi aux fins de couvrir son personnel salarié contre le risque d'accident du travail; et, d'autre part, l'employeur qui, bien qu'ayant conclu à l'origine une telle police lorsqu'il a entamé son activité, se trouve à un moment donné en défaut d'assurance du fait qu'il n'a pas, par exemple en raison de difficultés temporaires de trésorerie, payé à leur | een uitstel, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het, zonder redelijke verantwoording ten aanzien van de met de genoemde wet nagestreefde doelstellingen, tot gevolg heeft dat werkgevers die zich ten aanzien van de naleving van hun verplichtingen ter zake in verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld : enerzijds, de werkgever die bewust afziet van het afsluiten van een verzekeringspolis bij een wetsverzekeraar teneinde zijn loontrekkend personeel tegen het risico van een arbeidsongeval te dekken; en, anderzijds, de werkgever die, hoewel hij oorspronkelijk een dergelijke polis heeft afgesloten toen hij zijn activiteit heeft aangevangen, op een bepaald ogenblik niet is verzekerd omdat hij, bijvoorbeeld wegens tijdelijke liquiditeitsproblemen, de ter uitvoering van die polis aan de wetsverzekeraar verschuldigde premies |
| échéance les primes dues à l'assureur-loi en exécution de cette | niet op de vervaldag ervan heeft betaald, en van wie daarenboven wordt |
| police, et dont il est constaté par ailleurs qu'il a entre-temps | vastgesteld dat hij zijn situatie intussen heeft geregulariseerd en |
| régularisé sa situation et poursuivi son activité avec du personnel | zijn activiteit met loontrekkend personeel heeft voortgezet door zijn |
| salarié en respectant désormais ses obligations en la matière ? ». | verplichtingen ter zake inmiddels na te leven ? ». |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1.1. Par une première question préjudicielle, la Cour est interrogée | B.1.1. In een eerste prejudiciële vraag wordt aan het Hof gevraagd of |
| artikel 8 van de wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, het | |
| sur la compatibilité avec les articles 10 et 11 de la Constitution, | uitstel en de probatie bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de |
| lus isolément ou en combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, de l'article 8 de la loi du 29 juin 1964 concernant la suspension, le sursis et la probation en ce que cette disposition établirait une différence de traitement entre deux catégories d'employeurs en défaut d'assurance contre les accidents du travail : d'une part, l'employeur qui fait l'objet d'une sanction administrative sous la forme d'une affiliation d'office recouvrée par voie de contrainte et qui introduit un recours auprès du tribunal du travail contre cette mesure et, d'autre part, l'employeur qui, en raison des mêmes faits, se trouve poursuivi devant les juridictions correctionnelles. En effet, à la différence du second, le premier ne peut obtenir un sursis à l'exécution de la condamnation dont il est l'objet. B.1.2. Par une seconde question préjudicielle, la Cour est interrogée sur la compatibilité, avec les articles 10 et 11 de la Constitution, | Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre die bepaling een verschil in behandeling zou invoeren tussen twee categorieën van werkgevers die niet tegen arbeidsongevallen zijn verzekerd : enerzijds, de werkgever die het voorwerp uitmaakt van een administratieve sanctie in de vorm van een bij dwangbevel ingevorderde ambtshalve aansluiting en die bij de arbeidsrechtbank een beroep tegen die maatregel instelt en, anderzijds, de werkgever die wegens dezelfde feiten voor de correctionele rechtbanken wordt vervolgd. In tegenstelling tot de laatstgenoemde kan de eerstgenoemde immers geen uitstel van de tenuitvoerlegging van de veroordeling waarvan hij het voorwerp uitmaakt, verkrijgen. B.1.2. In een tweede prejudiciële vraag wordt aan het Hof gevraagd of |
| de l'article 59quater de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du | artikel 59quater van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 (hierna |
| travail (ci-après : la loi du 10 avril 1971) en ce qu'il ne prévoit pas dans l'habilitation donnée au Roi pour déterminer les modalités de calcul, de perception et de recouvrement de la cotisation d'affiliation d'office due par les employeurs qui n'ont pas conclu d'assurance contre les accidents du travail, le pouvoir d'assortir cette sanction d'un éventuel sursis. L'article 59quater précité aurait de la sorte pour effet de traiter de manière identique deux catégories d'employeurs qui se trouvent dans des situations différentes, à savoir, d'une part, l'employeur qui s'est délibérément abstenu de contracter une police d'assurance auprès d'un assureur-loi et, d'autre part, l'employeur qui, bien qu'ayant conclu une telle police lorsqu'il a entamé son activité, se trouve à un moment donné en défaut de paiement des primes d'assurance et dont il est constaté qu'il a entre-temps régularisé sa situation et poursuivi son activité en respectant ses obligations en la matière. Quant aux dispositions en cause | : de wet van 10 april 1971) bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het in de aan de Koning verleende machtiging om de wijze van berekening, inning en invordering te bepalen van de bijdrage voor ambtshalve aansluiting die verschuldigd is door de werkgevers die geen arbeidsongevallenverzekering hebben afgesloten, niet voorziet in de bevoegdheid om die sanctie met een eventueel uitstel gepaard te doen gaan. Het voormelde artikel 59quater zou aldus tot gevolg hebben dat twee categorieën van werkgevers die zich in verschillende situaties bevinden op identieke wijze worden behandeld, namelijk, enerzijds, de werkgever die bewust heeft afgezien van het afsluiten van een verzekeringspolis bij een wetsverzekeraar en, anderzijds, de werkgever die, hoewel hij een dergelijke polis heeft afgesloten toen hij zijn activiteit heeft aangevangen, op een bepaald ogenblik de verzekeringspremies niet betaalt en van wie wordt vastgesteld dat hij zijn situatie intussen heeft geregulariseerd en zijn activiteit heeft voortgezet met naleving van zijn verplichtingen ter zake. Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen B.2. Het in de eerste prejudiciële vraag in het geding zijnde artikel |
| B.2. L'article 8 de la loi du 29 juin 1964 concernant la suspension, | 8 van de wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, het uitstel |
| le sursis et la probation, en cause dans la première question | en de probatie bepaalde op het ogenblik van de aan de verwijzende |
| préjudicielle, disposait, au moment des faits soumis au juge a quo : | rechter voorgelegde feiten : |
| « § 1er. Lorsque le condamné n'a pas encouru antérieurement de | « § 1. Indien de veroordeelde nog niet veroordeeld is geweest tot een |
| condamnation à une peine criminelle ou à un emprisonnement principal | criminele straf of tot een hoofdgevangenisstraf van meer dan twaalf |
| de plus de douze mois, les juridictions de jugement peuvent, en | maanden, kunnen de vonnisgerechten, wanneer zij tot een werkstraf of |
| een of meer straffen van niet meer dan vijf jaar veroordelen, bij een | |
| condamnant à une peine de travail ou à une ou plusieurs peines ne | met redenen omklede beslissing gelasten dat de tenuitvoerlegging |
| dépassant pas cinq ans, ordonner, par décision motivée, qu'il sera | hetzij van het vonnis of het arrest, hetzij van de hoofdstraffen of |
| sursis à l'exécution, soit du jugement ou de l'arrêt, soit de tout ou | vervangende straffen dan wel van een gedeelte ervan, wordt uitgesteld. |
| partie des peines principales ou subsidiaires. La décision ordonnant | De beslissing waarbij het uitstel en, in voorkomend geval, de probatie |
| ou refusant le sursis et, le cas échéant, la probation, doit être | wordt toegestaan of geweigerd, moet met redenen omkleed zijn |
| motivée conformément aux dispositions de l'article 195 du Code | overeenkomstig de bepalingen van artikel 195 van het Wetboek van |
| d'instruction criminelle. | Strafvordering. |
| [...] ». | [...] ». |
| B.3.1. Tel qu'il était applicable au moment du litige soumis au juge a | B.3.1. Zoals het op het ogenblik van het aan de verwijzende rechter |
| quo, l'article 59quater de la loi du 10 avril 1971 disposait : | voorgelegde geschil van toepassing was, bepaalde artikel 59quater van de wet van 10 april 1971 : |
| « Le Roi détermine les modalités de calcul, de perception et de | « De Koning bepaalt de wijze van berekening, inning en invordering van |
| recouvrement des montants, visés aux articles 59, 2°, 3°, 4°, 5°, 7°, | de bedragen, bedoeld bij de artikelen 59, 2°, 3°, 4°, 5°, 7°, 8°, 9°, |
| 8°, 9°, 14°, et 59bis. | 14° en 59bis. |
| Le débiteur qui ne verse pas les montants visés à l'alinéa 1er dans | De schuldenaar die de bedragen, bedoeld in het eerste lid, niet binnen |
| les délais fixés par le Roi, est redevable envers le Fonds des | |
| accidents du travail d'une majoration et d'un intérêt de retard. Le | de door de Koning vastgestelde termijnen stort, is aan het Fonds voor |
| Roi détermine le montant, les conditions d'application, la perception | arbeidsongevallen een opslag en een verwijlinterest verschuldigd. De |
| et le recouvrement de cette majoration et de cet intérêt de retard. | Koning bepaalt het bedrag, de toepassingsvoorwaarden, de inning en de |
| invordering van deze opslag en van deze verwijlinteresten. | |
| La majoration ne peut toutefois être supérieure à 10 p.c. des montants | De opslag mag evenwel niet meer bedragen dan 10 pct. van de |
| dus et l'intérêt de retard calculé sur lesdits montants est égal au | verschuldigde bedragen en de op deze bedragen berekende verwijlintrest |
| taux d'intérêt légal fixé à l'article 2 de la loi du 5 mai 1865 | is gelijk aan de wettelijke rentevoet vastgesteld in artikel 2 van de |
| relative au prêt à intérêt. | wet van 5 mei 1865 betreffende de lening tegen intrest. |
| Le Roi détermine les conditions dans lesquelles le Fonds des accidents | De Koning bepaalt de voorwaarden waaronder het Fonds voor |
| du travail peut d'une part, renoncer au recouvrement des montants | arbeidsongevallen enerzijds kan afzien van de invordering van de |
| visés à l'article 59, 3° et 4°, et d'autre part, accorder à | bedragen bedoeld in artikel 59, 3° en 4°, en anderzijds de werkgever, |
| l'employeur, l'armateur et à l'entreprise d'assurance l'exonération ou | de reder en de verzekeringsonderneming vrijstelling of vermindering |
| la réduction de la majoration et de l'intérêt de retard, visés à | kan verlenen van de opslag en van de verwijlintrest bedoeld in het |
| l'alinéa 2 ». | tweede lid ». |
| B.3.2. Cette disposition s'inscrit dans le cadre du chapitre III de la | B.3.2. Die bepaling past in het kader van hoofdstuk III van de wet van |
| loi du 10 avril 1971, relatif à l'assurance contre les accidents du travail. | 10 april 1971, met betrekking tot de arbeidsongevallenverzekering. |
| L'article 49 de la loi précitée impose à tout employeur l'obligation | Artikel 49 van de voormelde wet legt elke werkgever de verplichting op |
| de souscrire une assurance contre les accidents du travail auprès | een arbeidsongevallenverzekering aan te gaan bij een |
| d'une entreprise d'assurances. | verzekeringsonderneming. |
| L'article 50 de la même loi dispose que l'employeur qui n'a pas | Artikel 50 van dezelfde wet bepaalt dat de werkgever die geen |
| contracté une assurance est affilié d'office auprès du Fonds des | verzekering heeft afgesloten, ambtshalve is aangesloten bij het Fonds |
| accidents du travail conformément aux dispositions fixées par le Roi | voor Arbeidsongevallen, volgens de nadere regels bepaald door de |
| après avis du comité de gestion dudit Fonds. | Koning na advies van het beheerscomité van dat Fonds. |
| L'article 58, § 1er, 3°, de la loi prévoit, parmi les missions du | Artikel 58, § 1, 3°, van de wet voorziet bij de taken van het Fonds |
| Fonds des accidents du travail, celle d'accorder la réparation en | voor Arbeidsongevallen in het toekennen van de schadeloosstelling |
| matière d'accidents du travail lorsque l'employeur n'a pas conclu de | inzake arbeidsongevallen wanneer de werkgever geen verzekering heeft |
| contrat d'assurance comme prévu à l'article 49 ou lorsque l'entreprise | aangegaan zoals voorgeschreven bij artikel 49 of wanneer de |
| d'assurances reste en défaut de s'acquitter de ses obligations. | verzekeringsonderneming haar verplichtingen niet nakomt. |
| L'article 59, 4° et 5°, de la loi, auquel renvoie notamment l'article | In artikel 59, 4° en 5°, van de wet, waarnaar met name het in de |
| 59quater en cause dans la seconde question préjudicielle, indique que | tweede prejudiciële vraag in het geding zijnde artikel 59quater |
| le Fonds est alimenté par les cotisations dues par les employeurs qui | verwijst, wordt aangegeven dat het Fonds wordt gestijfd door de |
| s'abstiennent de conclure un contrat d'assurance auprès d'une | bijdragen verschuldigd door de werkgevers die verzuimen een |
| entreprise d'assurances et par les montants récupérés à charge des | verzekeringscontract af te sluiten bij een verzekeringsonderneming en |
| entreprises d'assurances et des employeurs en défaut. | door de bedragen verhaald op verzekeringsondernemingen en werkgevers |
| En vertu de l'article 60 de la loi, en effet, « lorsque le Fonds des | die in gebreke blijven. Krachtens artikel 60 van de wet verhaalt het Fonds voor |
| accidents du travail accorde la réparation en application de l'article | Arbeidsongevallen immers, wanneer het de schadeloosstelling toekent |
| 58, § 1er, 3°, il récupère à charge de l'employeur ou de l'entreprise | met toepassing van artikel 58, § 1, 3°, op de in gebreke zijnde |
| werkgever of verzekeringsonderneming de uitkeringen, de ermee | |
| d'assurance en défaut, les débours, les capitaux y correspondant, | overeenstemmende kapitalen, alsmede de bedragen en kapitalen bedoeld |
| ainsi que les montants et capitaux visés à l'article 45quater, alinéas | in artikel 45quater, derde tot en met zesde lid, en in artikel |
| 3 à 6, et à l'article 59quinquies, et la partie des prestations visées | 59quinquies, en het gedeelte van de prestaties bedoeld in artikel |
| à l'article 42bis ». | 42bis. |
| B.3.3. L'article 59 de l'arrêté royal du 21 décembre 1971 « portant | B.3.3. In artikel 59 van het koninklijk besluit van 21 december 1971 « |
| houdende uitvoering van sommige bepalingen van de arbeidsongevallenwet | |
| exécution de certaines dispositions de la loi du 10 avril 1971 sur les | van 10 april 1971 » wordt de wijze van berekening van de bijdrage voor |
| accidents du travail » précise les modalités de calcul de la | |
| cotisation d'affiliation d'office. | ambtshalve aansluiting gepreciseerd. |
| Il dispose : | Het bepaalt : |
| « L'employeur qui néglige de conclure un contrat d'assurance auprès | « De werkgever die verzuimt een verzekeringscontract af te sluiten bij |
| d'une entreprise d'assurances est redevable au Fonds d'une cotisation | een verzekeringsonderneming, is aan het Fonds een bijdrage voor |
| d'affiliation d'office pour chaque travailleur en service dans le | ambtshalve aansluiting verschuldigd voor iedere werknemer die in de |
| courant d'un mois civil. | loop van een kalendermaand in dienst is of was. |
| La cotisation annuelle est égale à 2,5 % du montant prévu à l'article | De jaarlijkse bijdrage is gelijk aan 2,5 % van het bedrag vastgesteld |
| 39, alinéa premier, de la loi, adapté en vertu de l'alinéa trois dudit | in artikel 39, eerste lid, van de wet, en aangepast overeenkomstig het |
| article. Elle est calculée par douzièmes. | derde lid van dit artikel. Zij wordt berekend per twaalfden. |
| Le pourcentage visé à l'alinéa précédent est de : | Het percentage bedoeld in het vorige lid bedraagt : |
| - 3 p.c. si la négligence visée à l'alinéa 1er s'étend sur plus de 3 | - 3 pct. indien het verzuim, bedoeld in het eerste lid, over meer dan |
| mois civils consécutifs sans toutefois en atteindre 7; | 3 doch minder dan 7 opeenvolgende kalendermaanden verspreid is; |
| - 4 p.c. si la négligence s'étend sur plus de 6 mois civils | - 4 pct. indien het verzuim over meer dan 6 doch minder dan 13 |
| consécutifs sans toutefois en atteindre 13; | opeenvolgende kalendermaanden verspreid is; |
| - 5 p.c. si la négligence s'étend sur plus de 12 mois civils | - 5 pct. indien het verzuim over meer dan 12 opeenvolgende |
| consécutifs. | kalendermaanden verspreid is. |
| La cotisation parvient au Fonds dans le mois qui suit la date à | De bijdrage wordt aan het Fonds bezorgd binnen de maand die volgt op |
| laquelle le décompte a été notifié à l'employeur par lettre | de datum waarop de afrekening aan de werkgever is betekend door middel |
| recommandée ». | van een aangetekend schrijven ». |
| B.4.1. Avant son abrogation par l'article 109, 24°, b), de la loi du 6 | B.4.1. Vóór de opheffing ervan bij artikel 109, 24°, b), van de wet |
| juin 2010 introduisant le Code pénal social, l'article 91quater de la | van 6 juni 2010 tot invoering van het Sociaal Strafwetboek, bepaalde |
| loi du 10 avril 1971 disposait : | artikel 91quater van de wet van 10 april 1971 : |
| « Sans préjudice des articles 269 à 274 du Code pénal, | « Onverminderd de artikelen 269 tot 274 van het Strafwetboek, |
| 1° sont punis d'un emprisonnement de huit jours à un mois et d'une | 1° worden met gevangenisstraf van acht dagen tot één maand en met |
| amende de 26 à 500 francs ou d'une de ces peines seulement, | geldboete van 26 tot 500 frank of met één van die straffen alleen |
| l'employeur, ses préposés ou ses mandataires qui ne se sont pas | gestraft, de werkgever, zijn aangestelden of lasthebbers die niet |
| conformés aux obligations qui leur sont imposées par ou en vertu de la | hebben voldaan aan de verplichtingen die hen door of krachtens deze |
| présente loi; | wet zijn opgelegd; |
| 2° est punie, dans les conditions prévues par l'article 15, 2°, de la | 2° worden, onder de voorwaarden bepaald bij artikel 15, 2°, van de wet |
| loi du 16 novembre 1972 concernant l'inspection du travail, toute | van 16 november 1972 betreffende de arbeidsinspectie gestraft, alle |
| personne non visée à l'article 91ter qui met obstacle à la | niet in artikel 91ter bedoelde personen die het krachtens deze wet en |
| surveillance organisée en vertu de la présente loi et de ses arrêtés | de uitvoeringsbesluiten ervan geregelde toezicht verhinderen ». |
| d'exécution ». B.4.2. Depuis son adoption le 6 juin 2010, le Code pénal social | B.4.2. Sedert het aannemen ervan op 6 juni 2010 bepaalt het Sociaal |
| dispose, en son article 184 : | Strafwetboek in artikel 184 ervan : |
| « L'absence de souscription d'une police d'assurance-loi | « Het niet aangaan van een arbeidsongevallenverzekering |
| Est puni d'une sanction de niveau 3, l'employeur, son préposé ou son | Met een sanctie van niveau 3 wordt bestraft, de werkgever, zijn |
| mandataire qui n'a pas souscrit une assurance contre les accidents du | aangestelde of zijn lasthebber die geen arbeidsongevallenverzekering |
| travail auprès d'une entreprise d'assurances en application de la loi | heeft aangegaan bij een verzekeringsonderneming met toepassing van de |
| du 10 avril 1971 sur les accidents du travail. | Arbeidsongevallenwet van 10 april 1971. |
| Lorsque l'infraction a été commise sciemment et volontairement, le | Wanneer de inbreuk wetens en willens is gepleegd, kan de rechter |
| juge peut en outre prononcer les peines prévues aux articles 106 et 107 ». | bovendien de straffen bepaald in de artikelen 106 en 107 uitspreken ». |
| La sanction de niveau 3 est décrite à l'article 101 du Code pénal | De sanctie van niveau 3 wordt in artikel 101 van het Sociaal |
| Strafwetboek beschreven als bestaande in hetzij een strafrechtelijke | |
| social comme étant constituée soit d'une amende pénale de 100 à 1 000 | geldboete van 100 tot 1 000 euro, hetzij een administratieve geldboete |
| euros, soit d'une amende administrative de 50 à 500 euros. | van 50 tot 500 euro. |
| Quant aux articles 106 et 107 du même Code, auxquels renvoie l'article | De artikelen 106 en 107 van hetzelfde Wetboek, waarnaar het voormelde |
| 184 précité, ils disposent : | artikel 184 verwijst, bepalen : |
| « Art. 106.L'interdiction d'exploiter et la fermeture de l'entreprise |
« Art. 106.Exploitatieverbod en bedrijfssluiting |
| § 1er. Pour les infractions de niveaux 3 et 4 et lorsque la loi le | § 1. Voor de inbreuken van niveau 3 en 4 en op voorwaarde dat de wet |
| prévoit, le juge peut interdire au condamné d'exploiter, pour un terme | dit voorziet, kan de rechter de veroordeelde het verbod opleggen om |
| d'un mois à trois ans, soit par lui-même, soit par personne | gedurende een periode van één maand tot drie jaar, zelf of via een |
| interposée, tout ou partie de l'entreprise ou de l'établissement où | tussenpersoon, de onderneming of inrichting waar de inbreuk werd |
| l'infraction a été commise, ou d'y être employé à quelque titre que ce | begaan geheel of gedeeltelijk uit te baten of er onder gelijk welke |
| soit. | hoedanigheid dan ook in dienst te worden genomen. |
| Pour les infractions de niveaux 3 et 4 et lorsque la loi le prévoit, | Voor de inbreuken van niveau 3 en 4 en op voorwaarde dat de wet dit |
| le juge peut, en outre, en motivant sa décision sur ce point, ordonner | voorziet, kan de rechter bovendien, mits hij zijn beslissing ter zake |
| la fermeture, pour une durée d'un mois à trois ans, de tout ou partie | met redenen omkleedt, de gehele of gedeeltelijke sluiting van de |
| de l'entreprise ou de l'établissement dans lequel les infractions ont | onderneming of inrichting waar de inbreuken werden begaan, bevelen |
| été commises. | voor de duur van één maand tot drie jaar. |
| § 2. La durée de la peine prononcée en application du § 1er court à | § 2. De duur van de straf die wordt uitgesproken met toepassing van § |
| 1 gaat in vanaf de dag waarop de veroordeelde zijn straf heeft | |
| compter du jour où le condamné aura subi ou prescrit sa peine et, s'il | ondergaan of waarop zijn straf verjaard is en, bij voorwaardelijke |
| est libéré conditionnellement, à partir du jour de la libération pour | vrijlating, vanaf de dag van de invrijheidstelling, voor zover deze |
| autant que celle-ci ne soit pas révoquée. | laatste niet ingetrokken wordt. |
| Elle produit cependant ses effets à compter du jour où la condamnation | De gevolgen zullen evenwel een aanvang nemen zodra de veroordeling op |
| contradictoire ou par défaut est devenue définitive. | tegenspraak of bij verstek definitief is. |
| § 3. Le juge peut uniquement infliger les peines visées au § 1er quand | § 3. De rechter kan de in § 1 bedoelde straffen slechts opleggen |
| cela s'avère nécessaire pour faire cesser l'infraction ou empêcher sa | wanneer dit noodzakelijk is om de inbreuken te doen stoppen of om te |
| réitération, pour autant que la condamnation à ces peines soit | voorkomen dat zij zich herhalen, op voorwaarde dat de veroordeling tot |
| proportionnée à l'ensemble des intérêts socio-économiques concernés. | deze straffen in verhouding staat tot het geheel van de betrokken |
| En outre, pour les infractions de niveau 3, les peines visées au § 1er | sociaal-economische belangen. Voor de inbreuken van niveau 3 kunnen de |
| ne peuvent être infligées que pour autant que la santé ou la sécurité | in § 1 bedoelde straffen bovendien slechts worden opgelegd voor zover |
| des personnes est mise en danger par ces infractions. | de gezondheid of de veiligheid van personen door deze inbreuken in |
| gevaar wordt gebracht. | |
| Ces peines ne portent pas atteinte aux droits des tiers. | Deze straffen doen geen afbreuk aan de rechten van derden. |
| § 4. Toute infraction à la disposition du jugement ou de l'arrêt qui | § 4. Elke inbreuk op de beschikking van het vonnis of van het arrest |
| prononce une interdiction ou une fermeture en application du § 1er est | waarbij een verbod of sluiting wordt opgelegd met toepassing van § 1 |
| punie d'une sanction de niveau 3. | wordt bestraft met een sanctie van niveau 3. |
Art. 107.L'interdiction professionnelle et la fermeture de |
Art. 107.Beroepsverbod en bedrijfssluiting |
| l'entreprise § 1er. Pour les infractions de niveaux 3 et 4 et lorsque la loi le | § 1. Voor de inbreuken van niveau 3 en 4 en op voorwaarde dat de wet |
| prévoit, le juge peut, en condamnant le titulaire d'une profession | dit voorziet, kan de rechter, bij de veroordeling van de beoefenaar |
| consistant à conseiller ou à aider un ou plusieurs employeurs ou | van een beroep dat bestaat uit de verstrekking van raad of hulp aan |
| travailleurs dans l'exécution des obligations sanctionnées par le | een of meer werkgevers of werknemers bij het uitvoeren van de door dit |
| présent Code, que ce soit pour compte propre ou comme dirigeant, comme | Wetboek gesanctioneerde verplichtingen, zij het voor eigen rekening of |
| membre ou comme employé de société, association, groupement ou | als bestuurder, lid of bediende van een of andere vennootschap, |
| entreprise quelconque, lui interdire, pour une durée d'un mois à trois | vereniging, organisatie of onderneming, die beroepsbeoefenaar |
| ans, d'exercer directement ou indirectement, à quelque titre que ce | verbieden gedurende een periode van één maand tot drie jaar voormeld |
| soit, la profession susvisée. | beroep rechtstreeks of onrechtstreeks en in welke hoedanigheid ook uit |
| Pour les infractions de niveaux 3 et 4 et lorsque la loi le prévoit, | te oefenen. Voor de inbreuken van niveau 3 en 4 en op voorwaarde dat de wet dit |
| le juge peut, en outre, en motivant sa décision sur ce point, ordonner | voorziet, kan de rechter bovendien, mits hij zijn beslissing ter zake |
| la fermeture, pour une durée d'un mois à trois ans, de tout ou partie | met redenen omkleedt, de gehele of gedeeltelijke sluiting van de |
| de l'entreprise ou des établissements de la société, association, groupement ou entreprise du condamné ou dont le condamné est dirigeant. § 2. La durée de la peine prononcée en application du § 1er court à compter du jour où le condamné aura subi ou prescrit sa peine et, s'il est libéré conditionnellement, à partir du jour de la libération pour autant que celle-ci ne soit pas révoquée. Elle produit cependant ses effets à compter du jour où la condamnation contradictoire ou par défaut est devenue définitive. | onderneming of van de vestigingen van de vennootschap, vereniging, organisatie of onderneming van de veroordeelde of waarvan de veroordeelde bestuurder is, bevelen voor een duur van één maand tot drie jaar. § 2. De duur van de straf die wordt uitgesproken met toepassing van § 1 gaat in vanaf de dag waarop de veroordeelde zijn straf heeft ondergaan of waarop zijn straf verjaard is en, bij voorwaardelijke vrijlating, vanaf de dag van de invrijheidstelling, voor zover deze laatste niet ingetrokken wordt. Zij wordt evenwel van kracht vanaf de dag waarop de veroordeling, op tegenspraak of bij verstek, definitief geworden is. |
| § 3. Le juge peut uniquement infliger les peines visées au § 1er quand | § 3. De rechter kan de in § 1 bedoelde straffen slechts opleggen |
| cela s'avère nécessaire pour faire cesser l'infraction ou empêcher sa | wanneer dit noodzakelijk is om de inbreuken te doen stoppen of om te |
| réitération, pour autant que la condamnation à ces peines soit | voorkomen dat zij zich herhalen, op voorwaarde dat de veroordeling tot |
| proportionnée à l'ensemble des intérêts socio-économiques concernés. | deze straffen in verhouding staat tot het geheel van de betrokken |
| En outre, pour les infractions de niveau 3, les peines visées au § 1er | sociaal-economische belangen. Voor de inbreuken van niveau 3 kunnen de |
| ne peuvent être infligées que pour autant que la santé ou la sécurité | in § 1 bedoelde straffen bovendien slechts worden opgelegd voor zover |
| des personnes est mise en danger par ces infractions. | de gezondheid of de veiligheid van personen door deze inbreuken in |
| gevaar wordt gebracht. | |
| Ces peines ne portent pas atteinte aux droits des tiers. | Deze straffen doen geen afbreuk aan de rechten van derden. |
| § 4. Toute infraction à la disposition du jugement ou de l'arrêt qui | § 4. Iedere inbreuk op de beschikking van het vonnis of van het arrest |
| prononce une interdiction ou une fermeture en application du § 1er est | waarbij in toepassing van § 1 een verbod of een sluiting wordt |
| punie d'une sanction de niveau 3 ». | uitgesproken, wordt bestraft met een sanctie van niveau 3 ». |
| Quant à la première question préjudicielle | Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag |
| B.5.1. Dans son mémoire, le Conseil des ministres soutient que la | B.5.1. In zijn memorie voert de Ministerraad aan dat de eerste |
| première question préjudicielle n'est pas utile à la solution du | prejudiciële vraag niet nuttig is om het aan de verwijzende rechter |
| litige soumis au juge a quo au motif que la contestation dont celui-ci | voorgelegde geschil op te lossen omdat de betwisting die bij die |
| est saisi porte non sur le principe de l'affiliation d'office mais sur | laatste aanhangig is gemaakt, geen betrekking heeft op het beginsel |
| les modalités dont pourrait être assortie cette sanction pour tempérer | van de ambtshalve aansluiting maar op de modaliteiten waarmee die |
| la rigueur des conséquences financières qu'elle peut avoir. Le Conseil | sanctie gepaard zou kunnen gaan zodat de financiële gevolgen van die |
| des ministres invite dès lors la Cour à appliquer la solution adoptée | sanctie minder hard aankomen. De Ministerraad verzoekt het Hof dan ook |
| dans son arrêt n° 156/2013 du 21 novembre 2013. | om de oplossing toe te passen die in zijn arrest nr. 156/2013 van 21 |
| B.5.2. C'est en règle à la juridiction qui interroge la Cour qu'il | november 2013 is aangenomen. B.5.2. Het staat in de regel aan het rechtscollege dat een |
| appartient d'apprécier si la réponse à la question préjudicielle est | prejudiciële vraag aan het Hof stelt, om te oordelen of het antwoord |
| utile à la solution du litige qu'elle doit trancher. | op die vraag nuttig is voor het oplossen van het geschil dat het moet |
| C'est uniquement lorsque ce n'est manifestement pas le cas que la Cour | beslechten. Alleen indien dat klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof |
| peut décider que la question n'appelle pas de réponse. | beslissen dat de vraag geen antwoord behoeft. |
| B.5.3. Dans l'affaire qui a donné lieu à l'arrêt n° 156/2013 précité, | B.5.3. In de zaak die aanleiding heeft gegeven tot het voormelde |
| arrest nr. 156/2013, werd aan het Hof een vraag gesteld over artikel | |
| la Cour était interrogée sur l'article 50 de la loi du 10 avril 1971 | 50 van de wet van 10 april 1971 in zoverre het een arbeidsgerecht, |
| en ce qu'il ne permettait pas à une juridiction du travail, saisie | waarvoor een beroep is ingesteld tegen de door het Fonds voor |
| d'un recours contre l'affiliation d'office infligée par le Fonds des | Arbeidsongevallen opgelegde ambtshalve aansluiting, niet toeliet de |
| accidents du travail, d'appliquer les principes généraux du droit | algemene beginselen van het strafrecht toe te passen, waaronder de |
| pénal que sont, notamment, les circonstances atténuantes et le sursis, | verzachtende omstandigheden en het uitstel, terwijl die personen voor |
| alors que pour une même infraction, ces personnes pourraient | een zelfde inbreuk de toepassing van die beginselen voor de |
| bénéficier de l'application de ces principes devant le juge pénal. | strafrechter zouden kunnen genieten. |
| La Cour a jugé que la question préjudicielle n'appelait pas de réponse | Het Hof heeft geoordeeld dat de prejudiciële vraag geen antwoord |
| pour les motifs qui suivent : | behoefde om de volgende redenen : |
| « B.4. La question préjudicielle invite la Cour à comparer la | « B.4. In de prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht de situatie van |
| situation d'un employeur qui a introduit, auprès du tribunal du | een werkgever die, bij de arbeidsrechtbank, een beroep heeft ingesteld |
| travail, un recours contre une décision d'affiliation d'office prise | tegen een door het Fonds voor arbeidsongevallen genomen beslissing tot |
| par le Fonds des accidents du travail avec la situation d'un employeur | ambtshalve aansluiting, te vergelijken met de situatie van een |
| qui est poursuivi devant le tribunal correctionnel. | werkgever die voor de correctionele rechtbank wordt vervolgd. |
| Or, il ressort clairement des motifs de la décision de renvoi et du | Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing en het dossier dat het |
| dossier transmis à la Cour par la juridiction qui l'interroge que les | rechtscollege dat de prejudiciële vraag stelt, aan het Hof heeft |
| faits soumis à cette juridiction ne concernent aucune de ces deux | bezorgd, blijkt echter dat de aan dat rechtscollege voorgelegde feiten |
| op geen enkele van die twee situaties betrekking hebben. Bij de | |
| situations. Le Tribunal du travail de Nivelles n'a pas été saisi par | Arbeidsrechtbank te Nijvel is geen beroep ingesteld tegen de |
| un recours dirigé contre la décision d'affiliation d'office de | beslissing tot ambtshalve aansluiting van de vereniging zonder |
| l'association sans but lucratif ' Incidanse - Centre d'Enseignement | winstoogmerk ' Incidanse - Centre d'Enseignement Artistique ', maar |
| Artistique ', mais par une action en paiement de la cotisation non | wel een vordering tot betaling van de nog niet betaalde bijdrage, |
| encore réglée, introduite par le Fonds des accidents du travail contre | ingesteld door het Fonds voor arbeidsongevallen tegen de schuldenaar |
| son débiteur. | ervan. |
| B.5. La réponse à la question préjudicielle, qui concerne d'autres | B.5. Het antwoord op de prejudiciële vraag, die betrekking heeft op |
| situations que celle des parties au litige pendant devant la | andere situaties dan die van de partijen bij het geschil voor het |
| juridiction qui interroge la Cour, ne peut être utile à la solution de | rechtscollege dat de prejudiciële vraag aan het Hof stelt, kan niet |
| ce litige ». | nuttig zijn om dat geschil op te lossen ». |
| B.5.4. En l'espèce, il ressort des motifs de la décision de renvoi | B.5.4. Te dezen blijkt uit de motieven van de verwijzingsbeslissing |
| que, restée en défaut de paiement des primes d'assurance contre les | dat de appellante voor de verwijzende rechter, die de |
| accidents du travail pour son personnel salarié, l'appelante devant le | verzekeringspremies tegen arbeidsongevallen voor haar loontrekkend |
| personeel niet heeft betaald, met toepassing van artikel 50 van de wet | |
| juge a quo a été affiliée d'office auprès du Fonds des accidents du | van 10 april 1971 ambtshalve werd aangesloten bij het Fonds voor |
| travail en application de l'article 50 de la loi du 10 avril 1971 et a obtenu un plan d'étalement pour le paiement des cotisations d'affiliation d'office qu'elle a cessé d'honorer. Mise en demeure par l'administration de payer le solde de ces cotisations, l'appelante devant le juge a quo a saisi le tribunal du travail afin, non de contester les sommes encore dues mais d'obtenir un sursis pour leur paiement. En ce qu'elle vise l'employeur qui introduit un recours auprès du tribunal du travail contre une cotisation d'affiliation d'office sans qu'il puisse prétendre à en obtenir le sursis partiel, la question | Arbeidsongevallen en een spreidingsplan voor de betaling van de bijdragen voor ambtshalve aansluiting heeft verkregen dat zij niet langer is nagekomen. De appellante voor de verwijzende rechter, die door de administratie werd aangemaand om het saldo van die bijdragen te betalen, heeft de zaak bij de arbeidsrechtbank aanhangig gemaakt, niet om de nog verschuldigde bedragen te betwisten maar om een uitstel voor de betaling ervan te verkrijgen. In zoverre in de vraag de werkgever wordt beoogd die bij de arbeidsrechtbank een beroep instelt tegen een bijdrage voor ambtshalve aansluiting zonder dat hij aanspraak kan maken op het verkrijgen van het gedeeltelijk uitstel ervan, heeft zij daadwerkelijk betrekking op |
| concerne effectivement la situation de l'appelante devant le juge a | de situatie van de appellante voor de verwijzende rechter zodat het |
| quo, de sorte que la réponse à la question est utile pour la solution | antwoord op de vraag nuttig is voor de oplossing van het geschil dat |
| du litige qui lui est soumis. | hem is voorgelegd. |
| B.5.5. L'exception est rejetée. | B.5.5. De exceptie wordt verworpen. |
| B.6.1. La loi du 24 décembre 1903 sur la réparation des dommages | B.6.1. De wet van 24 december 1903 betreffende de vergoeding van |
| résultant des accidents du travail prévoyait la réparation forfaitaire | schade voortspruitende uit ongevallen voorzag in een forfaitaire |
| du dommage résultant d'un accident du travail, le caractère | vergoeding voor schade ten gevolge van een arbeidsongeval, waarbij de |
| forfaitaire de l'indemnité s'expliquant notamment par une | forfaitaire aard van de vergoeding meer bepaald was ingegeven door een |
| réglementation de la responsabilité s'écartant du droit commun, basée | van het gemeen recht afwijkende aansprakelijkheidsregeling die niet |
| non plus sur la notion de faute, mais sur celle de risque | meer uitgaat van het begrip « fout », maar van het begrip « |
| professionnel et sur une répartition de ce risque entre l'employeur et | professioneel risico », en van het verdelen van dat risico over de |
| la victime de l'accident du travail. | werkgever en het slachtoffer van het arbeidsongeval. |
| D'une part, l'employeur était, même en l'absence de toute faute dans | Enerzijds, werd de werkgever, zelfs zonder dat hem enige schuld trof, |
| son chef, toujours rendu responsable du dommage résultant de | steeds aansprakelijk gesteld voor de schade ten gevolge van het |
| l'accident du travail subi par la victime. Ainsi non seulement celle-ci était dispensée de la preuve, souvent très difficile à apporter, de la faute de l'employeur ou de son préposé et de l'existence d'un lien causal entre cette faute et le dommage subi, mais sa propre faute (non intentionnelle) ne faisait pas obstacle à la réparation, et n'entraînait pas sa responsabilité si cette faute causait un accident du travail à un tiers. D'autre part, la victime de l'accident du travail percevait une indemnité forfaitaire, qui ne l'indemnisait que partiellement pour le dommage subi. A la suite de plusieurs modifications de la loi, le niveau | arbeidsongeval opgelopen door het slachtoffer. Niet alleen werd het slachtoffer op die manier vrijgesteld van het vaak zeer moeilijk te leveren bewijs van de schuld van de werkgever of zijn aangestelde en van het oorzakelijk verband tussen die schuld en de geleden schade, maar bovendien zou zijn eventuele eigen (onopzettelijke) fout de vergoeding niet in de weg staan, noch tot zijn aansprakelijkheid leiden, indien door die fout een derde een arbeidsongeval zou overkomen. Anderzijds, ontving het slachtoffer van het arbeidsongeval een forfaitaire schadevergoeding, waardoor het slechts gedeeltelijk werd vergoed voor de geleden schade. Ten gevolge van verschillende wetswijzigingen werd het |
| d'indemnisation des 50 p.c. originaires de la « rémunération de base » | vergoedingsniveau van oorspronkelijk 50 pct. van het « basisloon » |
| a été porté à 66 p.c. et à 100 p.c. De même, l'immunité initialement | verhoogd tot 66 pct. en 100 pct. Ook de oorspronkelijk voorgeschreven |
| prévue de l'employeur a été adaptée à la suite de l'extension de la | immuniteit van de werkgever werd aangepast na de uitbreiding van de |
| réglementation sur les accidents du travail aux accidents sur le | arbeidsongevallenregeling tot de ongevallen op de weg naar en van het |
| chemin du travail. | werk. |
| Lors de l'élaboration de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du | Bij de totstandkoming van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 |
| travail, le système a été modifié par l'instauration de l'assurance | werd het systeem gewijzigd door het invoeren van de verplichte |
| obligatoire, en vertu de laquelle le travailleur ne s'adresse plus à | verzekering, krachtens welke de werknemer zich niet meer richt tot de |
| l'employeur mais à « l'assureur-loi ». C'est le préjudice du | werkgever maar tot de « wetsverzekeraar ». De schade opgelopen door de |
| travailleur et non plus la responsabilité de l'employeur qui est | werknemer en niet langer de aansprakelijkheid van de werkgever werd |
| assuré, de sorte que le système se rapproche d'un mécanisme | vanaf dan verzekerd, waardoor het systeem gelijkenis vertoont met een |
| d'assurances sociales. | mechanisme van sociale verzekering. |
| B.6.2. L'article 7 de la loi du 10 avril 1971 définit l'accident du | B.6.2. Artikel 7 van de wet van 10 april 1971 definieert het |
| travail comme « tout accident qui survient à un travailleur dans le | arbeidsongeval als « elk ongeval dat een werknemer tijdens en door het |
| cours et par le fait de l'exécution du contrat de louage de travail et | feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst overkomt en dat een |
| qui produit une lésion ». L'objectif du système forfaitaire est | letsel veroorzaakt ». Het doel van het systeem van de vaste vergoeding |
| d'assurer une protection du revenu du travailleur contre un risque | bestaat erin het inkomen van de werknemer te beschermen tegen een |
| professionnel censé se réaliser même lorsqu'un accident survient par | mogelijk professioneel risico, zelfs indien het ongeval gebeurt door |
| la faute de ce travailleur ou d'un compagnon de travail, ainsi que de | de schuld van die werknemer of van een collega, alsook de sociale |
| préserver la paix sociale et les relations de travail dans les | vrede en de arbeidsverhoudingen binnen de bedrijven te handhaven door |
| entreprises en excluant la multiplication des procès en | een toename van het aantal processen inzake aansprakelijkheid uit te |
| responsabilité. | sluiten. |
| Comme il ressort des dispositions citées en B.3.2, le financement du | Zoals blijkt uit de in B.3.2 aangehaalde bepalingen, wordt de |
| système forfaitaire est assuré par les employeurs, qui sont obligés, | financiering van het systeem van de vaste vergoeding gewaarborgd door |
| depuis 1971, de souscrire une assurance en matière d'accidents du | de werkgevers, die sinds 1971 verplicht zijn een verzekering inzake |
| travail et de supporter le coût des primes. Le souci de ne pas | arbeidsongevallen te sluiten en de kosten van de premies te dragen. De |
| alourdir la charge économique qui en résulte par une éventuelle | bekommernis om de economische last die hiervan het gevolg is niet te |
| obligation de réparer issue du droit commun a conduit le législateur à | verzwaren door een eventuele gemeenrechtelijke |
| restreindre le champ des hypothèses susceptibles d'engager la | vergoedingsverplichting, heeft de wetgever ertoe gebracht de gevallen |
| responsabilité civile de l'employeur. | te beperken waarin de werkgever burgerlijk aansprakelijk kan worden |
| B.6.3. Le mécanisme d'affiliation d'office au Fonds des accidents du | gesteld. B.6.3. Het mechanisme van ambtshalve aansluiting bij het Fonds voor |
| travail vise à protéger tous les travailleurs contre les risques | Arbeidsongevallen beoogt alle werknemers tegen de risico's van een |
| d'accident lorsque l'employeur néglige ses obligations. Il s'agit, en | ongeval te beschermen wanneer de werkgever zijn verplichtingen niet |
| effet, de faire intervenir le Fonds comme fonds de garantie financé | nakomt. Het is immers de bedoeling het Fonds te laten optreden als |
| waarborgfonds dat wordt gefinancierd door een forfaitaire bijdrage ten | |
| par une cotisation forfaitaire à charge de l'employeur afin de donner | laste van de werkgever teneinde aan het slachtoffer de zekerheid te |
| la certitude à la victime d'être indemnisée y compris dans le cas où | geven dat het wordt vergoed, ook in het geval waarin de werkgever geen |
| l'employeur n'aurait pas contracté d'assurance (Doc. parl., Sénat, | verzekering zou hebben afgesloten (Parl. St., Senaat, 1970-1971, nr. |
| 1970-1971, n° 215, p. 156). Le mécanisme prend fin dès l'instant où | 215, p. 156). Het mechanisme eindigt zodra de werkgever zich |
| l'employeur s'est effectivement assuré. | daadwerkelijk heeft verzekerd. |
| B.7.1. Comme il ressort de l'arrêt de renvoi, par un arrêt du 18 mai | B.7.1. Zoals blijkt uit het verwijzingsarrest, heeft de verwijzende |
| 2012 ordonnant la réouverture des débats entre les parties au litige, | rechter, bij zijn arrest van 18 mei 2012 waarbij de heropening van de |
| le juge a quo a jugé que la cotisation d'affiliation d'office avait le | debatten tussen de partijen bij het geschil is bevolen, geoordeeld dat |
| de bijdrage voor ambtshalve aansluiting het karakter van een | |
| caractère d'une sanction pénale au sens de l'article 6 de la | strafsanctie in de zin van artikel 6 van het Europees Verdrag voor de |
| Convention européenne des droits de l'homme en raison de la généralité | rechten van de mens had wegens de algemeenheid van de toepassing ervan |
| de son application et de son caractère dissuasif prédominant, de même | en wegens het overwegend ontradende karakter ervan, alsook wegens de |
| que de l'importance des sommes pouvant être mises à charge des | omvang van de bedragen die ten laste van de werkgevers kunnen worden |
| employeurs. | gelegd. |
| B.7.2. Dans son mémoire, le Conseil des ministres conteste cette | B.7.2. In zijn memorie betwist de Ministerraad die interpretatie van |
| interprétation de la disposition que le juge soumet au contrôle de la | de bepaling die in de prejudiciële vraag door de rechter aan het Hof |
| Cour par la question préjudicielle en ce qui concerne la qualification | ter toetsing wordt voorgelegd wat de kwalificatie van de door haar |
| de la mesure qu'elle instaure. | ingestelde maatregel betreft. |
| B.7.3. En vertu de la jurisprudence de la Cour européenne des droits | B.7.3. Krachtens de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten |
| de l'homme, une mesure constitue une sanction pénale visée à l'article | van de Mens is een maatregel een strafsanctie in de zin van artikel |
| 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme si elle a un | 6.1 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, indien hij |
| caractère pénal selon la qualification en droit interne ou s'il | volgens de internrechtelijke kwalificatie een strafrechtelijk karakter |
| ressort de la nature de l'infraction, à savoir sa portée générale et | heeft, of indien uit de aard van het strafbaar feit, namelijk de |
| le caractère préventif et répressif de la sanction, qu'il s'agit d'une | algemene draagwijdte en het preventieve en repressieve doel van de |
| bestraffing, blijkt dat het om een strafsanctie gaat, of nog indien | |
| sanction pénale ou encore s'il ressort de la nature et de la sévérité | uit de aard en de ernst van de sanctie die de betrokkene ondergaat, |
| de la sanction subie par l'intéressé qu'elle a un caractère punitif et | blijkt dat hij een bestraffend en daardoor ontradend karakter heeft |
| donc dissuasif (CEDH, grande chambre, 23 novembre 2006, Jussila c. | (EHRM, grote kamer, 23 november 2006, Jussila t. Finland). |
| Finlande). La Cour examine si la cotisation d'affiliation d'office instituée par | Het Hof onderzoekt of de bij de in het geding zijnde bepaling |
| la disposition en cause répond aux critères précités et doit être | ingevoerde bijdrage voor ambtshalve aansluiting aan de voormelde |
| qualifiée de pénale au sens de la Convention. | criteria beantwoordt en als strafrechtelijk in de zin van het Verdrag |
| dient te worden aangemerkt. | |
| B.8.1. Ni l'emplacement de l'article 59quater en cause dans la loi du | B.8.1. De maatregel wordt noch door de in B.3.2 beschreven plaats van |
| 10 avril 1971, décrit en B.3.2, ni les travaux préparatoires de la loi | het in het geding zijnde artikel 59quater in de wet van 10 april 1971, |
| ne qualifient la mesure de sanction pénale. Ainsi qu'il est dit en | noch in de parlementaire voorbereiding van de wet als strafsanctie |
| B.4.1 et B.4.2, le Code pénal social prévoit expressément une sanction | aangemerkt. Zoals in B.4.1 en B.4.2 is vermeld, voorziet het Sociaal |
| de cette nature à l'égard de l'employeur, son préposé ou son | Strafwetboek uitdrukkelijk in een sanctie van die aard ten aanzien van |
| mandataire qui n'a pas souscrit une assurance contre les accidents du | de werkgever, zijn aangestelde of zijn lasthebber die geen |
| travail, la peine pouvant être alourdie lorsque l'infraction a été | arbeidsongevallenverzekering heeft aangegaan, waarbij de straf kan |
| commise sciemment et volontairement. Il n'est dès lors pas satisfait | worden verzwaard wanneer de inbreuk wetens en willens is gepleegd. Er |
| au premier critère. | is dan ook niet voldaan aan het eerste criterium. |
| B.8.2. Comme il ressort des dispositions qui instaurent le mécanisme | B.8.2. Zoals blijkt uit de bepalingen die het mechanisme van bijdragen |
| de cotisations d'affiliation d'office et de ce qui est dit en B.6.1 à | voor ambtshalve aansluiting invoeren en uit hetgeen is vermeld in |
| B.6.3, ces cotisations constituent une source de financement du Fonds | B.6.1 tot B.6.3, vormen die bijdragen een bron voor de financiering |
| qui agit non en tant qu'organisme assureur mais comme fonds de | van het Fonds dat niet als verzekeringsinstelling optreedt maar als |
| garantie qui a pour mission de donner la certitude que le travailleur sera protégé jusqu'à ce que l'employeur contracte lui-même une assurance. Bien que le montant des cotisations dues, fixé de manière forfaitaire, puisse être supérieur aux primes d'assurance que l'employeur serait tenu de verser s'il était assuré, il ne peut pour autant en être déduit que les cotisations présenteraient un caractère dissuasif et répressif et constitueraient une sanction d'une telle gravité qu'elles pourraient être qualifiées de sanctions pénales. Le Fonds des accidents du travail étant conçu non comme un organisme | waarborgfonds dat tot taak heeft de zekerheid te verschaffen dat de werknemer zal zijn beschermd totdat de werkgever zelf een verzekering afsluit. Hoewel het forfaitair vastgestelde bedrag van de verschuldigde bijdragen hoger kan zijn dan de verzekeringspremies die de werkgever zou moeten betalen indien hij was verzekerd, kan daaruit niet worden afgeleid dat de bijdragen een ontradend en repressief karakter zouden hebben en een dermate ernstige sanctie zouden uitmaken dat zij als strafrechtelijke sanctie zouden kunnen worden aangemerkt. Aangezien het Fonds voor Arbeidsongevallen niet is opgevat als een verzekeringsinstelling maar als een waarborgfonds dat in de plaats van |
| assureur mais comme un fonds de garantie qui intervient en lieu et | de nalatige werkgevers optreedt, stemmen de bijdragen die dienen voor |
| place des employeurs défaillants, les cotisations qui servent à son | de financiering van het Fonds niet overeen met het bedrag van de |
| financement ne correspondent pas au montant de la prime éludée. Le | ontdoken premie. Het bedrag van de verzekeringspremies wordt immers |
| montant des primes d'assurance est en effet fixé par le jeu d'une mise | bepaald door het spel van mededinging tussen de erkende |
| en concurrence des entreprises d'assurance agréées en proportion du | verzekeringsondernemingen in verhouding tot het gelopen risico. Het |
| risque encouru. Le caractère forfaitaire des cotisations d'affiliation | forfaitaire karakter van de bijdragen voor ambtshalve aansluiting, |
| d'office, dont le montant est fixé sur la base d'un pourcentage de la | waarvan het bedrag wordt vastgesteld op basis van een percentage van |
| rémunération perçue par les travailleurs non protégés et est majoré en | het door de onbeschermde werknemers ontvangen loon en wordt verhoogd |
| tenant compte de la durée de la négligence de l'employeur, vise à | rekening houdend met de duur van de nalatigheid van de werkgever, |
| rencontrer la mutualisation du risque encouru en raison de cette | strekt ertoe tegemoet te komen aan de onderlinge spreiding van het |
| négligence, tant à l'égard des travailleurs concernés que de la | wegens die nalatigheid gelopen risico, zowel ten aanzien van de |
| sécurité sociale. | betrokken werknemers als ten aanzien van de sociale zekerheid. |
| B.8.3. Partant, la mesure doit être qualifiée de sanction de nature | B.8.3. Bijgevolg dient de maatregel te worden aangemerkt als een |
| essentiellement civile, dans l'intérêt du financement de la sécurité | sanctie van hoofdzakelijk burgerlijke aard, in het belang van de |
| sociale, de sorte qu'elle n'entre pas dans le champ d'application de | financiering van de sociale zekerheid, zodat hij niet onder het |
| l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme. | toepassingsgebied van artikel 6 van het Europees Verdrag voor de |
| rechten van de mens valt. | |
| B.9. Les mesures prévues par la loi du 29 juin 1964 concernant la | B.9. De maatregelen waarin de wet van 29 juni 1964 betreffende de |
| suspension, le sursis et la probation sont étroitement liées aux | opschorting, het uitstel en de probatie voorziet, houden nauw verband |
| sanctions pénales. Il s'agit de « permettre au juge de mettre l'auteur | met de strafsancties. De bedoeling bestaat erin de rechter de |
| d'une infraction à l'épreuve pendant un certain temps, à la suite | mogelijkheid te verschaffen de dader van een misdrijf op proef te |
| stellen gedurende een bepaalde periode, na afloop waarvan, indien zijn | |
| duquel, si son comportement est satisfaisant, aucune condamnation | gedrag bevredigend is, geen veroordeling wordt uitgesproken, noch een |
| n'est prononcée, ni aucune peine d'emprisonnement subie » (Ann., | gevangenisstraf wordt opgelegd (Hand., Senaat, 1963-1964, nr. 5, |
| Sénat, 1963-1964, n° 5, séance du 26 novembre 1963, p. 80). Ces | vergadering van 26 november 1963, p. 80). In die maatregelen werd |
| mesures ont été instaurées dans le but d'éliminer ou d'atténuer les | voorzien om de onterende gevolgen die aan een strafrechtelijke |
| effets infamants qui s'attachent à une condamnation pénale. | veroordeling kleven, weg te werken of af te zwakken. |
| B.10. L'article 64 de la loi du 10 avril 1971 confère au tribunal du | B.10. Bij artikel 64 van de wet van 10 april 1971 wordt aan de |
| travail la compétence de trancher toutes les contestations relatives, | arbeidsrechtbank de bevoegdheid verleend om alle betwistingen |
| notamment, à l'application des articles 59, § 1er, 1°, 2°, 3°, 4°, 5°, | betreffende, met name, de toepassing van de artikelen 59, § 1, 1°, 2°, |
| 6°, 7°, 8°, 9°, 10°, 12°, 13°, et 59quater de la loi. Dès lors que ces | 3°, 4°, 5°, 6°, 7°, 8°, 9°, 10°, 12°, 13°, en 59quater van de wet te |
| beslechten. Aangezien die betwistingen betrekking hebben op | |
| contestations portent sur des mesures de nature civile, | maatregelen van burgerlijke aard, is de onmogelijkheid voor de |
| l'impossibilité pour le tribunal du travail d'appliquer une mesure | arbeidsrechtbank om een maatregel zoals het uitstel, die nauw verband |
| comme le sursis, qui est étroitement lié à la nature pénale de la | houdt met de strafrechtelijke aard van de sanctie die ermee gepaard |
| sanction qu'il accompagne, est raisonnablement justifiée. | gaat, toe te passen, redelijk verantwoord. |
| B.11. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.11. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
| B.12. La seconde question préjudicielle invite la Cour à se prononcer | B.12. In de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit |
| sur l'identité de traitement qui existe entre, d'une part, l'employeur | te spreken over de gelijke behandeling die bestaat tussen, enerzijds, |
| qui s'est délibérément abstenu de contracter une police d'assurance | de werkgever die bewust heeft afgezien van het afsluiten van een |
| auprès d'un assureur-loi et, d'autre part, l'employeur qui, bien | verzekeringspolis bij een wetsverzekeraar en, anderzijds, de werkgever |
| qu'ayant conclu une telle police lorsqu'il a entamé son activité, se | die, hoewel hij een dergelijke polis heeft afgesloten toen hij zijn |
| trouve à un moment donné en défaut de paiement des primes d'assurance | activiteit heeft aangevangen, op een bepaald ogenblik de |
| et dont il est constaté qu'il a entre-temps régularisé sa situation et | verzekeringspremies niet betaalt en van wie wordt vastgesteld dat hij |
| poursuivi son activité en respectant ses obligations en la matière. | zijn situatie intussen heeft geregulariseerd en zijn activiteit heeft |
| voortgezet door zijn verplichtingen ter zake na te leven. | |
| Il est demandé à la Cour de dire si l'article 59quater viole ou non | Aan het Hof wordt gevraagd te bepalen of artikel 59quater de artikelen |
| les articles 10 et 11 de la Constitution en ne prévoyant pas de donner | 10 en 11 van de Grondwet al dan niet schendt door niet erin te |
| voorzien dat aan de Koning de bevoegdheid wordt verleend om bij | |
| au Roi le pouvoir de fixer par arrêté royal les conditions auxquelles | koninklijk besluit de voorwaarden vast te leggen waaronder de in dat |
| la sanction qu'il prévoit pourrait être assortie d'un sursis pour la | artikel bedoelde sanctie gepaard zou kunnen gaan met een uitstel voor |
| deuxième catégorie visée. | de tweede beoogde categorie. |
| B.13.1. La question se fonde sur l'interprétation de la norme selon | B.13.1. De vraag steunt op de interpretatie van de norm volgens welke |
| laquelle celle-ci instituerait une sanction de nature pénale. Or, pour | daarin een sanctie van strafrechtelijke aard zou zijn vastgelegd. Om |
| les motifs exposés en B.8.1 et B.8.2, la mesure prévue par l'article | de in B.8.1 en B.8.2 uiteengezette redenen dient de in het in het |
| 59quater en cause doit être qualifiée de sanction de nature | geding zijnde artikel 59quater bedoelde maatregel evenwel als een |
| essentiellement civile. | sanctie van hoofdzakelijk burgerlijke aard te worden aangemerkt. |
| B.13.2. La Cour constate en outre que les deux catégories comparées ne | B.13.2. Het Hof stelt bovendien vast dat de twee vergeleken |
| sont pas traitées de manière identique dès lors que, comme cela | categorieën niet op identieke wijze worden behandeld aangezien de |
| ressort de l'article 184 du Code pénal social, lorsque l'infraction a | strafrechter, zoals blijkt uit artikel 184 van het Sociaal |
| été commise sciemment et volontairement, le juge répressif peut, outre | Strafwetboek, wanneer de inbreuk wetens en willens is gepleegd, naast |
| la sanction pénale qui y est prévue, prononcer également les peines | de strafsanctie die erin wordt voorzien, ook de in de artikelen 106 en |
| prévues aux articles 106 et 107 dudit Code. | 107 van dat Wetboek bedoelde straffen kan uitspreken. |
| B.14. Pour des motifs identiques à ceux qui fondent la réponse à la | B.14. Om redenen die identiek zijn aan die waarop het antwoord op de |
| première question préjudicielle, la seconde question préjudicielle | eerste prejudiciële vraag is gebaseerd, dient de tweede prejudiciële |
| appelle une réponse négative. | vraag ontkennend te worden beantwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| - L'article 8 de la loi du 29 juin 1964 concernant la suspension, le | - Artikel 8 van de wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, |
| sursis et la probation ne viole pas les articles 10 et 11 de la | het uitstel en de probatie schendt de artikelen 10 en 11 van de |
| Constitution, combinés avec l'article 6 de la Convention européenne | Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag |
| des droits de l'homme, en ce qu'il ne s'applique pas aux juridictions | voor de rechten van de mens, niet in zoverre het niet van toepassing |
| du travail saisies d'un litige portant sur la cotisation d'affiliation | is op de arbeidsgerechten waarbij een geschil aanhangig is gemaakt dat |
| d'office due par les employeurs qui n'ont pas conclu d'assurance | betrekking heeft op de bijdrage voor ambtshalve aansluiting die |
| contre les accidents du travail. | verschuldigd is door de werkgevers die geen |
| arbeidsongevallenverzekering hebben afgesloten. | |
| - L'article 59quater de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du | - Artikel 59quater van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 |
| travail ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution en ce | schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet in zoverre het in |
| qu'il ne prévoit pas dans l'habilitation donnée au Roi pour déterminer | de aan de Koning verleende machtiging om de wijze van berekening, |
| les modalités de calcul, de perception et de recouvrement de la | inning en invordering te bepalen van de bijdrage voor ambtshalve |
| cotisation d'affiliation d'office due par les employeurs qui n'ont pas | aansluiting die verschuldigd is door de werkgevers die geen |
| conclu d'assurance contre les accidents du travail, le pouvoir | arbeidsongevallenverzekering hebben afgesloten, niet voorziet in de |
| d'assortir cette sanction d'un éventuel sursis. | bevoegdheid om die sanctie met een eventueel uitstel gepaard te doen |
| Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | gaan. Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
| la Cour constitutionnelle, le 22 octobre 2015. | op 22 oktober 2015. |
| Le greffier, | De griffier, |
| F. Meersschaut | F. Meersschaut |
| Le président, | De voorzitter, |
| J. Spreutels | J. Spreutels |