← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 158/2015 du 4 novembre 2015 Numéro du rôle : 6063 En cause :
la question préjudicielle relative à l'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire,
posée par le Conseil d'Etat. La Cour constitutionnelle composée des présidents A.
Alen et J. Spreutels, et des juges E. De Groot, L. Lavrysen, T. Merckx-V(...)"
Extrait de l'arrêt n° 158/2015 du 4 novembre 2015 Numéro du rôle : 6063 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire, posée par le Conseil d'Etat. La Cour constitutionnelle composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De Groot, L. Lavrysen, T. Merckx-V(...) | Uittreksel uit arrest nr. 158/2015 van 4 november 2015 Rolnummer : 6063 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4.8.21 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, gesteld door de Raad van State. Het Grondwettelijk Hof, sameng wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 158/2015 du 4 novembre 2015 | Uittreksel uit arrest nr. 158/2015 van 4 november 2015 |
Numéro du rôle : 6063 | Rolnummer : 6063 |
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 4.8.21 du | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4.8.21 van de |
Code flamand de l'aménagement du territoire, posée par le Conseil d'Etat. | Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, gesteld door de Raad van State. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De | samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de |
Groot, L. Lavrysen, T. Merckx-Van Goey, F. Daoût et T. Giet, assistée | rechters E. De Groot, L. Lavrysen, T. MerckxVan Goey, F. Daoût en T. |
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, | Giet, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par arrêt n° 228.690 du 7 octobre 2014 en cause de D.Q. contre Frank | Bij arrest nr. 228.690 van 7 oktober 2014 in zake D.Q. tegen Frank |
Mols, la SA « Louis Mols Algemene Aannemingen » et la députation du | Mols, de nv « Louis Mols Algemene Aannemingen » en de deputatie van de |
conseil provincial d'Anvers, dont l'expédition est parvenue au greffe | provincieraad van Antwerpen, waarvan de expeditie ter griffie van het |
de la Cour le 17 octobre 2014, le Conseil d'Etat a posé la question | Hof is ingekomen op 17 oktober 2014, heeft de Raad van State de |
préjudicielle suivante : | volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire ne | « Schendt artikel 4.8.21 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening |
viole-t-il pas les articles 10, 11 et 23 de la Constitution en | (VCRO) niet de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet, door de |
réservant la qualité de partie intervenante dans la procédure devant | hoedanigheid van tussenkomende partij in de procedure bij de Raad voor |
le Conseil pour les contestations des autorisations à 'l'intéressé | Vergunningsbetwistingen te beperken tot de ' belanghebbende, vermeld |
visé à l'article 4.8.11, § 1er, alinéa 1er (dudit Code) ' et en | in artikel 4.8.11, § 1, eerste lid (VCRO) ', en derhalve de |
excluant dès lors et en traitant donc différemment l'intéressé qui | belanghebbende die niet wordt vermeld in artikel 4.8.11, § 1, eerste |
n'est pas visé à l'article 4.8.11, § 1er, alinéa 1er, susdit, en | lid VCRO, uit te sluiten en dus anders te behandelen, inzonderheid |
particulier celui qui ne bénéficie pas de la qualité de partie | diegene die niet in aanmerking komt voor de hoedanigheid van |
intervenante prévue par l'article 4.8.21, § 1er, précité, au motif | tussenkomende partij, bepaald in artikel 4.8.21, § 1 VCRO, omdat |
qu'étant dans l'impossibilité d'invoquer des désagréments ou des | hij/zij op grond van artikel 4.8.11, § 1, eerste lid VCRO bij gebrek |
inconvénients directs ou indirects, il n'a pas pu, conformément à | aan rechtstreekse of onrechtstreekse hinder of nadelen geen beroep kon |
l'article 4.8.11, § 1er, alinéa 1er, dudit Code, introduire un recours | indienen bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen tegen de |
devant le Conseil pour les contestations des autorisations contre la | weigeringsbeslissing van de Deputatie ingevolge het gunstig gevolg dat |
décision de refus de la députation, en raison de la suite favorable | deze overheid heeft gegeven aan zijn bezwaarschrift tegen de verkavelingsaanvraag, |
donnée à sa réclamation contre la demande de permis de lotir, | ook al heeft deze betrokkene belang bij de oplossing van de zaak omdat |
même si l'intéressé a intérêt à la solution de l'affaire parce que (1) | (1) hij individueel werd aangeschreven als aanpalend eigenaar in het |
notification lui a été faite à titre individuel, en tant que | kader van het openbaar onderzoek ingevolge een verkavelingsaanvraag, |
propriétaire d'une parcelle voisine, dans le cadre de l'enquête | (2) hij vervolgens een bezwaarschrift heeft ingediend waarop het |
publique sur une demande de permis de lotir, (2) il a alors déposé une | college van burgemeester en schepenen de verkavelingsaanvraag heeft |
réclamation à la suite de laquelle le collège des bourgmestre et | geweigerd en (3) hij ten slotte ook een memorie van tussenkomst heeft |
échevins a refusé la demande de permis de lotir et (3) il a, enfin, | ingediend bij de deputatie van de provincie alvorens de hoorzitting, |
également introduit un mémoire en intervention devant la députation | aangevraagd in graad van administratief beroep door de aanvrager van |
provinciale avant que l'audience, demandée au niveau du recours | de verkaveling, plaatsvond, |
administratif par le demandeur du permis de lotir, ait eu lieu, | dit alles terwijl bovendien het algemeen artikel 21bis van de |
tout ceci alors qu'en outre, l'article 21bis, général, des lois | Gecoördineerde Wetten op de Raad van State de hoedanigheid van |
coordonnées sur le Conseil d'Etat accorde la qualité de partie | tussenkomende partij toekent aan ' d [e]gene die belang heeft bij de |
intervenante à ' [celui] qui [a] intérêt à la solution de l'affaire ', | oplossing van de zaak ', met andere woorden zonder zich te mogen of |
en d'autres termes sans pouvoir ou devoir se limiter aux implications | moeten beperken tot de implicaties van de beslissing die de |
de la décision prise par l'autorité administrative mais en ayant égard | administratieve overheid heeft genomen, maar door ruimer oog te hebben |
plus largement à toutes les implications possibles de la décision que | voor alle mogelijke implicaties van de beslissing die de |
l'autorité administrative pouvait prendre et peut encore prendre | administratieve overheid kon nemen en ook nog kan nemen, desgevallend |
aussi, le cas échéant après un arrêt d'annulation, | na een annulatie-arrest, |
compte tenu du fait que le Code flamand de l'aménagement du | in acht genomen dat de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, |
territoire, en particulier son article 4.8.32, ne prévoit pas non plus | inzonderheid artikel 4.8.32, ook niet voorziet in derdenverzet voor |
de tierce opposition pour toute personne n'ayant pas été dûment | ieder die niet behoorlijk opgeroepen werd in de procedure bij de Raad |
appelée à la procédure devant le Conseil pour les contestations des | |
autorisations ? ». | voor Vergunningsbetwistingen ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1.1. La Cour est interrogée sur l'article 4.8.21 du Code flamand de | B.1.1. Het Hof wordt ondervraagd over artikel 4.8.21 van de Vlaamse |
l'aménagement du territoire, dans sa version insérée par l'article 5 | Codex Ruimtelijke Ordening (hierna : VCRO), in de versie zoals |
du décret du 6 juillet 2012 modifiant diverses dispositions du Code | ingevoegd bij artikel 5 van het decreet van 6 juli 2012 houdende |
flamand de l'aménagement du territoire, en ce qui concerne le Conseil | wijziging van diverse bepalingen van de Vlaamse Codex Ruimtelijke |
pour les contestations des autorisations, qui, avant sa modification | Ordening, wat de Raad voor Vergunningsbetwistingen betreft, dat vóór |
par le décret du 4 avril 2014, disposait : | de wijziging ervan bij het decreet van 4 april 2014 bepaalde : |
« § 1er. Chacun des intéressés, visés à l'article 4.8.11, § 1er, | « § 1. Elk van de belanghebbenden, vermeld in artikel 4.8.11, § 1, |
alinéa premier, peut intervenir dans l'affaire. | eerste lid, kan in de zaak tussenkomen. |
Le Gouvernement flamand fixe de quelle manière il faut introduire une | De Vlaamse Regering bepaalt op welke wijze een verzoek tot tussenkomst |
demande d'intervention. Il fixe les échéances qui ne peuvent être | wordt ingediend. Zij bepaalt de vervaltermijnen die niet korter mogen |
inférieures à vingt jours. | zijn dan twintig dagen. |
Le Gouvernement flamand fixe également les conditions de forme | De Vlaamse Regering bepaalt tevens de vormvereisten waaraan het |
auxquelles doit répondre la requête. Il fixe quelles pièces doivent | verzoekschrift moet beantwoorden. Zij bepaalt welke stukken bij het |
être jointes à la requête. | verzoekschrift gevoegd moeten worden. |
[...] ». | [...] ». |
B.1.2. La juridiction a quo demande si cette disposition est | B.1.2. Het verwijzende rechtscollege vraagt of die bepaling |
compatible avec les articles 10 et 11, combinés ou non avec l'article | bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11, al dan niet in samenhang |
23, de la Constitution, « en réservant la qualité de partie | gelezen met artikel 23, van de Grondwet, « door de hoedanigheid van |
intervenante dans la procédure devant le Conseil pour les | tussenkomende partij in de procedure bij de Raad voor |
contestations des autorisations à ' l'intéressé visé à l'article | Vergunningsbetwistingen te beperken tot de ' belanghebbende, vermeld |
4.8.11, § 1er, alinéa 1er (dudit Code) ', et en excluant l'intéressé | in artikel 4.8.11, § 1, eerste lid (VCRO) ', en derhalve de |
qui n'est pas visé à l'article 4.8.11, § 1er, alinéa 1er, susdit, | belanghebbende die niet wordt vermeld in artikel 4.8.11, § 1, eerste |
[...] ». B.2.1. Le Gouvernement flamand et les parties intervenantes font valoir que la question préjudicielle n'est pas utile à la solution du litige. Elles soulignent que l'instance principale porte sur la recevabilité du recours en cassation devant le Conseil d'Etat, alors que la disposition attaquée porte sur la possibilité d'intervenir dans la procédure devant le Conseil pour les contestations des autorisations, la partie requérante devant le Conseil d'Etat n'étant pas intervenue dans cette procédure. B.2.2. C'est en règle à la juridiction qui interroge la Cour qu'il appartient d'apprécier si la réponse à la question préjudicielle est utile à la solution du litige qu'elle doit trancher. C'est uniquement lorsque ce n'est manifestement pas le cas que la Cour peut décider que la question n'appelle pas de réponse. B.2.3. L'examen de la recevabilité du recours en cassation devant le Conseil d'Etat conduit à se demander si la partie requérante dispose d'un intérêt à agir contre une décision du Conseil pour les contestations des autorisations, la question sous-jacente étant l'existence d'une éventuelle discrimination en ce qui concerne la possibilité d'intervenir dans la procédure devant le Conseil pour les contestations des autorisations. Il n'apparaît dès lors pas que la réponse à la question préjudicielle ne serait manifestement pas utile à la solution de l'instance principale. B.3.1. Le Gouvernement flamand et les parties intervenantes font valoir que la question préjudicielle repose sur une lecture erronée de la disposition en cause, laquelle doit être lue en combinaison avec | lid VCRO, uit te sluiten [...] ». B.2.1. De Vlaamse Regering en de tussenkomende partijen voeren aan dat de prejudiciële vraag niet dienstig is voor de oplossing van het geschil. Zij wijzen erop dat het bodemgeschil betrekking heeft op de ontvankelijkheid van het cassatieberoep bij de Raad van State, terwijl de in het geding zijnde bepaling betrekking heeft op de mogelijkheid om tussen te komen in de rechtspleging voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen en de verzoekende partij voor de Raad van State in die rechtspleging niet is tussengekomen. B.2.2. Het staat in de regel aan het rechtscollege dat een prejudiciële vraag aan het Hof stelt, om te oordelen of het antwoord op die vraag nuttig is voor het oplossen van het geschil dat het moet beslechten. Alleen indien dat klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof beslissen dat de vraag geen antwoord behoeft. B.2.3. Bij het onderzoek naar de ontvankelijkheid van het cassatieberoep voor de Raad van State rijst de vraag of de verzoekende partij een belang heeft om op te komen tegen een beslissing van de Raad voor Vergunningsbetwistingen, waarbij de onderliggende vraag rijst of er een eventuele discriminatie bestaat wat betreft de mogelijkheid om tussen te komen in de procedure voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Het blijkt derhalve niet dat het antwoord op de prejudiciële vraag klaarblijkelijk niet nuttig zou zijn voor het bodemgeschil. B.3.1. De Vlaamse Regering en de tussenkomende partijen voeren aan dat de prejudiciële vraag berust op een verkeerde lezing van de in het geding zijnde bepaling, die in samenhang moet worden gelezen met de |
les articles 4.8.11, § 1er, et 4.7.23 du Code flamand de l'aménagement | artikelen 4.8.11, § 1, en 4.7.23 van de VCRO. In de interpretatie die |
du territoire. Dans l'interprétation qu'ils préconisent, l'article | |
4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire ne crée pas de | zij voorstaan, doet artikel 4.8.21 van de VCRO geen verschil in |
différence de traitement entre des tiers intéressés qui souhaitent | behandeling ontstaan tussen derde belanghebbenden die wensen tussen te |
intervenir dans la procédure devant le Conseil pour les contestations | komen in de rechtspleging voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen. |
des autorisations. | |
B.3.2. L'article 4.8.11, § 1er, du Code flamand de l'aménagement du | B.3.2. Artikel 4.8.11, § 1, van de VCRO waarnaar de in het geding |
territoire auquel la disposition en cause se réfère était rédigé comme | |
suit dans sa version antérieure aux modifications introduites par le | zijnde bepaling verwijst, luidt in de versie vóór de wijzigingen bij |
décret du 4 avril 2014 relatif à l'organisation et à la procédure de | het decreet van 4 april 2014 betreffende de organisatie en de |
certaines juridictions administratives flamandes : | rechtspleging van sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges : |
« § 1er. Les recours auprès du Conseil peuvent être introduits par les | « § 1. De beroepen bij de Raad kunnen door de volgende belanghebbenden |
intéressés suivants : | worden ingesteld : |
1° le demandeur de l'autorisation ou de l'attestation as-built, | 1° de aanvrager van de vergunning of van het as-builtattest, |
respectivement la personne disposant de droits réels ou personnels à | respectievelijk de persoon die beschikt over zakelijke of persoonlijke |
l'égard d'une construction qui fait l'objet d'une décision | rechten ten aanzien van een constructie die het voorwerp uitmaakt van |
d'enregistrement, ou qui utilise cette construction de fait; | een registratiebeslissing, of die deze constructie feitelijk gebruikt; |
2° les organes administratifs accordant l'autorisation associés au dossier; | 2° de bij het dossier betrokken vergunningverlenende bestuursorganen; |
3° toute personne physique ou morale à qui la décision d'autorisation, | 3° elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die rechtstreekse of |
de validation ou d'enregistrement peut causer, directement ou | onrechtstreekse hinder of nadelen kan ondervinden als gevolg van de |
indirectement, des désagréments ou des inconvénients; | vergunnings-, validerings- of registratiebeslissing; |
4° des associations dotées d'une compétence procédurale qui agissent | 4° procesbekwame verenigingen die optreden namens een groep wiens |
au nom d'un groupe dont les intérêts collectifs sont menacés ou lésés | collectieve belangen door de vergunnings-, validerings- of |
par la décision d'autorisation, de validation ou d'enregistrement, | registratiebeslissing zijn bedreigd of geschaad, voor zover zij |
pour autant qu'elles disposent d'un fonctionnement durable et effectif | beschikken over een duurzame en effectieve werking overeenkomstig de |
conformément aux statuts; | statuten; |
5° le fonctionnaire dirigeant du département ou, en son absence, son | 5° de leidend ambtenaar van het departement of, bij afwezigheid, diens |
mandataire pour des autorisations délivrées selon la procédure | gemachtigde voor vergunningen die afgegeven zijn binnen de reguliere |
régulière, sauf dans les cas visés à l'article 4.7.19, § 1er, alinéa | procedure, behalve in de gevallen, vermeld in artikel 4.7.19, § 1, |
trois; | derde lid; |
6° le fonctionnaire dirigeant ou, en son absence, son mandataire du | 6° de leidend ambtenaar of, bij afwezigheid, diens gemachtigde van het |
département ou de l'agence dont relève l'instance consultative, | departement of agentschap waartoe de adviserende instantie behoort, |
désignée en vertu de l'article 4.7.16, § 1er, alinéa premier, | aangewezen krachtens artikel 4.7.16, § 1, eerste lid, respectievelijk |
respectivement l'article 4.7.26, § 4, 2°, à condition que cette | artikel 4.7.26, § 4, 2°, op voorwaarde dat die instantie tijdig advies |
instance ait émis son avis à temps ou que son avis n'ait, à tort, pas | heeft verstrekt of ten onrechte niet om advies werd verzocht. |
été sollicité. | |
L'intéressé à qui il peut être reproché qu'il n'a pas contesté une | De belanghebbende aan wie kan worden verweten dat hij een voor hem |
décision d'autorisation désavantageuse pour lui par le biais du | nadelige vergunningsbeslissing niet heeft bestreden door middel van |
recours administratif organisé ouvert auprès de la députation est | het daartoe openstaande georganiseerd administratief beroep bij de |
censé avoir renoncé au droit de s'adresser au Conseil ». | deputatie, wordt geacht te hebben verzaakt aan zijn recht om zich tot de Raad te wenden ». |
B.3.3. L'article 4.7.23, du Code flamand de l'aménagement du | B.3.3. Artikel 4.7.23 van de VCRO bepaalt in de versie vóór de |
territoire était rédigé comme suit dans sa version antérieure aux | |
modifications introduites par le décret du 4 avril 2014 modifiant | wijzigingen bij het decreet van 4 april 2014 houdende wijziging van |
divers décrets relatifs à l'aménagement du territoire et à la | diverse decreten met betrekking tot de ruimtelijke ordening en het |
politique foncière et immobilière : | grond- en pandenbeleid : |
« § 1er. La députation prend une décision quant au recours introduit | « § 1. De deputatie neemt haar beslissing omtrent het ingestelde |
en fonction du rapport du fonctionnaire urbaniste provincial. Cette | beroep op grond van het verslag van de provinciaal stedenbouwkundige |
décision est prise après que la députation ou son représentant | ambtenaar en nadat zij of haar gemachtigde de betrokken partijen op |
autorisé a entendu oralement ou par écrit les parties intéressées, et | hun verzoek schriftelijk of mondeling heeft gehoord. |
ce, à la demande de ces dernières. Le Gouvernement flamand peut fixer les modalités concernant la | De Vlaamse Regering kan nadere regelen met betrekking tot de |
procédure d'audition. | hoorprocedure bepalen. |
§ 2. La Députation permanente prend ses décisions dans un délai de | § 2. De deputatie neemt haar beslissing binnen een vervaltermijn van |
forclusion de septante-cinq de jours, à compter du jour suivant la | vijfenzeventig dagen, die ingaat de dag na deze van de betekening van |
date de signification du recours. Ce délai de forclusion est prolongé | het beroep. Deze vervaltermijn wordt verlengd tot honderdvijf dagen, |
jusqu'à cent cinq jours si le droit d'audition oral ou écrit visé au § | indien toepassing wordt gemaakt van het mondelinge of schriftelijke |
1er, premier alinéa est appliqué. | hoorrecht, vermeld in § 1, eerste lid. |
Si aucune décision n'a été prise dans le délai de forclusion | Indien geen beslissing wordt genomen binnen de toepasselijke |
applicable, le recours est considéré comme ayant été rejeté. | vervaltermijn, wordt het beroep geacht afgewezen te zijn. |
§ 3. Une copie de la décision explicite ou une notification de la | § 3. Een afschrift van de uitdrukkelijke beslissing of een |
kennisgeving van de stilzwijgende beslissing wordt binnen een | |
décision tacite est simultanément remise par envoi sécurisé et dans un | ordetermijn van tien dagen gelijktijdig en per beveiligde zending |
délai de rigueur de dix jours à l'auteur du recours et au requérant de | bezorgd aan de indiener van het beroep en aan de vergunningsaanvrager. |
l'autorisation. Une copie de la décision explicite ou une notification de la décision | Een afschrift van de uitdrukkelijke beslissing of een kennisgeving van |
tacite sera également envoyée aux personnes ou instances suivantes, | de stilzwijgende beslissing wordt tevens bezorgd aan volgende personen |
pour autant qu'elles ne soient pas elles-mêmes les auteurs du recours | of instanties, voor zover zij zelf niet de indiener van het beroep |
: | zijn : |
1° le Collège des bourgmestre et échevins; | 1° het college van burgemeester en schepenen; |
2° le fonctionnaire urbaniste régional. | 2° de gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar. |
Une copie du dossier complet sera également transmise au fonctionnaire | Aan de gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar wordt tevens een kopie |
urbaniste régional. | van het volledige dossier bezorgd. |
§ 4. Un avis indiquant que l'autorisation a été accordée sera affiché | § 4. Een mededeling die te kennen geeft dat de vergunning is verleend, |
par le demandeur pendant une période de trente jours à l'endroit | wordt door de aanvrager gedurende een periode van dertig dagen |
auquel a trait la demande d'autorisation. Le demandeur informe la | aangeplakt op de plaats waarop de vergunningsaanvraag betrekking |
commune immédiatement de la date de début de l'affichage. Le | heeft. De aanvrager brengt de gemeente onmiddellijk op de hoogte van |
Gouvernement flamand peut, tant pour le contenu que pour la forme, | de startdatum van de aanplakking. De Vlaamse Regering kan, zowel naar |
imposer des exigences complémentaires auxquelles doit répondre | de inhoud als naar de vorm, aanvullende vereisten opleggen waaraan de |
l'affichage. | aanplakking moet voldoen. |
Le secrétaire communal ou son délégué veille à ce qu'il est procédé à | De gemeentesecretaris of zijn gemachtigde waakt erover dat tot |
l'affichage dans un délai de dix jours à compter à partir de la date | aanplakking wordt overgegaan binnen een termijn van tien dagen te |
de réception de la décision formelle ou de la notification de la | rekenen vanaf de datum van de ontvangst van de uitdrukkelijke |
décision tacite. | |
Le secrétaire communal ou son délégué fournit sur simple demande de | beslissing of van de kennisgeving van de stilzwijgende beslissing. |
De gemeentesecretaris of zijn gemachtigde levert op eenvoudig verzoek | |
tout intéressé, visé à l'article 4.7.21, § 2, une copie certifiée de | van elke belanghebbende, vermeld in artikel 4.7.21, § 2, een |
l'attestation d'affichage. | gewaarmerkt afschrift van het attest van aanplakking af. |
[...] ». | [...] ». |
B.3.4. L'article 4.7.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire dispose : | B.3.4. Artikel 4.7.21 van de VCRO bepaalt : |
« § 1er. Un recours administratif organisé peut être introduit auprès | « § 1. Tegen de uitdrukkelijke of stilzwijgende beslissing van het |
de la Députation permanente de la province où est située la commune, | college van burgemeester en schepenen omtrent de vergunningsaanvraag |
contre la décision explicite ou tacite du Collège des bourgmestre et | kan een georganiseerd administratief beroep worden ingesteld bij de |
échevins par rapport à la demande d'autorisation. Lors du traitement | deputatie van de provincie waarin de gemeente is gelegen. Bij het |
du recours, la Députation permanente examine la demande dans son | behandelen van het beroep onderzoekt de deputatie de aanvraag in haar |
intégralité. | volledigheid. |
§ 2. Le recours visé au § 1er peut être introduit par les intéressés | § 2. Het beroep, vermeld in § 1, kan door volgende belanghebbenden |
suivants : | worden ingesteld : |
1° le requérant de l'autorisation; | 1° de aanvrager van de vergunning; |
2° chaque personne physique ou morale à qui la décision contestée | 2° elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die rechtstreekse of |
pourrait causer, directement ou indirectement, des désagréments ou des | onrechtstreekse hinder of nadelen kan ondervinden ingevolge de |
inconvénients; | bestreden beslissing; |
3° les associations dotées d'une compétence procédurale qui agissent | 3° procesbekwame verenigingen die optreden namens een groep wiens |
au nom d'un groupe dont les intérêts collectifs sont menacés ou lésés | collectieve belangen door de bestreden beslissing zijn bedreigd of |
par la décision contestée, pour autant qu'elles disposent d'un | geschaad, voor zover zij beschikken over een duurzame en effectieve |
fonctionnement durable et effectif conformément aux statuts; | werking overeenkomstig de statuten; |
[...] ». | [...] ». |
B.4.1. La partie requérante devant le Conseil d'Etat allègue que le | B.4.1. De verzoekende partij voor de Raad van State voert aan dat door |
renvoi, par la disposition en cause, à l'article 4.8.11, § 1er, alinéa | de verwijzing, in de in het geding zijnde bepaling, naar artikel |
1er, du Code flamand de l'aménagement du territoire, et en particulier | 4.8.11, § 1, eerste lid, van de VCRO, inzonderheid naar het 3° ervan, |
à son 3°, limite la possibilité d'intervenir devant le Conseil pour | de mogelijkheid om tussen te komen bij de Raad voor |
les contestations des autorisations, en ce qui concerne les tiers | Vergunningsbetwistingen, wat derde belanghebbenden betreft, wordt |
intéressés, à « toute personne physique ou morale à qui la décision | beperkt tot « elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die |
d'autorisation, de validation ou d'enregistrement peut causer, | rechtstreekse of onrechtstreekse hinder of nadelen kan ondervinden als |
directement ou indirectement, des désagréments ou des inconvénients ». Dans cette interprétation, la possibilité d'intervenir devant le Conseil pour les contestations des autorisations est limitée aux personnes qui peuvent introduire un recours devant ce Conseil contre la décision d'autorisation, de validation ou d'enregistrement prise par la députation et il est porté atteinte de manière injustifiée au principe général du droit d'accès au juge pour une catégorie d'intéressés. Ceci est d'autant plus vrai que ni le Code flamand de l'aménagement du territoire ni aucune autre disposition décrétale ne prévoient une possibilité de former tierce opposition. Des tiers, et en particulier des riverains, peuvent en effet avoir un intérêt à intervenir devant le Conseil pour les contestations des autorisations, même lorsque ce Conseil est saisi d'une décision de refus d'une demande d'autorisation, de validation ou d'enregistrement prise par la députation, qui ne leur cause pas de désagréments ou d'inconvénients, pour faire connaître leur point de vue, en l'occurrence pour défendre la décision de la députation qui est attaquée devant ce Conseil. C'est à plus forte raison le cas lorsque ces tiers ont introduit une réclamation dans le cadre d'une enquête publique sur une demande d'autorisation, ont déposé un mémoire en intervention à l'occasion du recours introduit devant la députation contre la décision de refus du collège des bourgmestre et échevins, et demandé à être entendus par la députation. B.4.2. Si la disposition en cause est interprétée en ce sens qu'en ce qui concerne les tiers intéressés, la possibilité d'intervention dans la procédure devant le Conseil pour les contestations des autorisations est limitée aux parties qui sont également en droit d'introduire auprès de ce Conseil un recours contre la décision de la députation qui leur cause des désagréments ou des inconvénients, à l'exclusion des personnes qui peuvent également avoir un intérêt à la solution du litige et qui, partant, souhaitent intervenir pour faire | gevolg van de vergunnings-, validerings- of registratiebeslissing ». In die interpretatie wordt de mogelijkheid tot een tussenkomst voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen beperkt tot diegenen die tegen de beslissing van de deputatie over de vergunning, validering of registratie een beroep bij die Raad kunnen instellen, en wordt op onverantwoorde wijze afbreuk gedaan aan het algemeen beginsel van het recht op toegang tot een rechter voor een categorie van belanghebbenden. Dat klemt des te meer daar de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, noch enige andere decretale bepaling voorziet in een mogelijkheid om derdenverzet aan te tekenen. Derden, inzonderheid omwonenden, kunnen er immers belang bij hebben om voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen tussen te komen, ook wanneer bij die Raad een beslissing is aanhangig gemaakt van de deputatie tot weigering van een aanvraag tot vergunning, validering of registratie die hun geen hinder of nadelen berokkent, teneinde hun standpunt te kennen te geven, met name om de voor die Raad bestreden beslissing van de deputatie te verdedigen. Dat is des te meer het geval wanneer die derden naar aanleiding van een openbaar onderzoek over een vergunningsaanvraag een bezwaarschrift hebben ingediend en naar aanleiding van het beroep bij de deputatie tegen de afwijzende beslissing van het college van burgemeester en schepenen een memorie tot tussenkomst hebben ingediend en gevraagd hebben om bij de deputatie te worden gehoord. B.4.2. Indien de in het geding zijnde bepaling zo wordt begrepen dat, wat derde belanghebbenden betreft, de mogelijkheid tot een tussenkomst in de rechtspleging voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen wordt beperkt tot de partijen die ook gerechtigd zijn om bij die Raad een beroep in te stellen tegen de beslissing van de deputatie die hun hinder of nadeel berokkent, met uitsluiting van de personen die eveneens een belang kunnen hebben bij de oplossing van het geschil, en die bijgevolg wensen tussen te komen om hun standpunt te kennen te |
connaître leur point de vue, en l'occurrence pour défendre la décision | geven, met name om de voor die Raad bestreden weigeringsbeslissing van |
de refus de la députation qui est attaquée devant ce Conseil, cette | de deputatie te verdedigen, is die bepaling onbestaanbaar met de |
disposition est incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle une réponse affirmative. B.5.1. Toutefois, l'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire peut être interprété d'une autre manière, ainsi qu'il ressort de la jurisprudence du Conseil pour les contestations des autorisations. Par son arrêt n° A/2013/0753, du 17 décembre 2013, ce Conseil a jugé : « Les parties intervenantes souhaitent intervenir en qualité de tiers | artikelen 10 en 11 van de Grondwet. In die interpretatie dient de prejudiciële vraag bevestigend te worden beantwoord. B.5.1. Artikel 4.8.21 van de VCRO kan ook op een andere wijze worden geïnterpreteerd, zoals blijkt uit de rechtspraak van de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Bij zijn arrest nr. A/2013/0753 van 17 december 2013 oordeelde die Raad : « De tussenkomende partijen wensen als derden tussen te komen om de |
pour plaider le rejet du recours en annulation. Contrairement à ce que | verwerping van het beroep tot vernietiging te bepleiten. Anders dan de |
soutient la partie requérante, les parties intervenantes démontrent | verzoekende partij voorhoudt, tonen de tussenkomende partijen aan dat |
qu'en leur qualité de riverains, elles ont un intérêt à la solution du | zij als omwonenden belang hebben bij de oplossing van het geschil. Als |
litige. Si l'annulation de la décision contestée est prononcée, cela | de vernietiging van de bestreden beslissing wordt uitgesproken, wordt |
réactive l'obligation juridique de la partie défenderesse de se | de rechtsplicht van de verwerende partij gereactiveerd om zich over de |
prononcer sur la demande de la partie requérante. Les parties | aanvraag van de verzoekende partij uit te spreken. De tussenkomende |
intervenantes démontrent de manière convaincante et concrète quels | partijen maken afdoende en concreet aannemelijk welke hinder en |
désagréments et inconvénients cette annulation peut leur faire subir. | nadelen daaruit voor hen kunnen voortvloeien. Het belang om aan het |
On ne peut donc pas les priver de l'intérêt de participer au débat | gerechtelijk debat deel te nemen en zodoende een voor hen nadelige |
juridictionnel et, ce faisant, d'éviter une décision d'autorisation | vergunningsbeslissing te voorkomen, kan hen dan ook niet worden |
qui leur soit préjudiciable. La lecture défendue par la partie | ontzegd. De door de verzoekende partij voorgestane lezing van artikel |
requérante de l'article 4.8.16, § 1er, alinéa 1er, 3°, combiné avec | 4.8.16, § 1, eerste lid, 3°, VCRO, in samenhang met artikel 4.8.19, § |
l'article 4.8.19, § 1er, alinéa 1er, du Code flamand de l'aménagement | 1, eerste lid VCRO, zou op een onevenredige beperking van het recht op |
du territoire reviendrait à limiter de façon disproportionnée le droit | toegang tot de rechter neerkomen. |
d'accès au juge. | |
La demande d'intervention est recevable » (www.rwo.be). [traduction | Het verzoek tot tussenkomst is ontvankelijk » (www.rwo.be). |
libre] Les dispositions des articles 4.8.16 et 4.8.19 du Code flamand de | De bepalingen van de artikelen 4.8.16 en 4.8.19 van de VCRO vermeld in |
l'aménagement du territoire mentionnées dans cet arrêt correspondent | |
aux articles 4.8.11 et 4.8.21 précités du Code flamand de | dat arrest stemmen overeen met de voormelde artikelen 4.8.11 en 4.8.21 |
l'aménagement du territoire. | van de VCRO. |
Par son arrêt n° A/2014/0012 du 14 janvier 2014, le Conseil pour les | Bij zijn arrest nr. A/2014/0012 van 14 januari 2014 oordeelde de Raad |
contestations des autorisations a jugé : | voor Vergunningsbetwistingen : |
« Les parties intervenantes ont introduit un recours auprès de la | « De tussenkomende partijen zijn de beroepsindieners bij de verwerende |
partie défenderesse et, à la suite de leur recours, la décision | partij en op hun beroep werd de aanvankelijke door het college van |
d'autorisation accordée initialement par le collège des bourgmestre et | burgemeester en schepenen verleende vergunningsbeslissing door de |
échevins a été réformée par la députation en une décision de refus. | deputatie hervormd tot een weigeringsbeslissing. Rechtstreekse hinder |
Cette décision de refus ne peut causer aux parties intervenantes des | of nadelen kunnen de tussenkomende partijen ingevolge deze |
désagréments ou inconvénients directs. En effet, le recours introduit | weigeringsbeslissing niet ondervinden. Het door de tussenkomende |
par les parties intervenantes auprès de la députation a été déclaré | partijen ingestelde beroep bij de deputatie werd immers ingewilligd en |
fondé et elles ont donc pour ainsi dire déjà obtenu satisfaction. | zij hebben dus als het ware reeds voldoening bekomen. |
Toutefois, la figure juridique de l'intervention peut également être | De figuur van de tussenkomst kan evenwel ook aangewend worden om de |
utilisée pour soutenir la décision de la partie défenderesse et | beslissing van de verwerende partij te ondersteunen en in dit licht de |
réfuter dans cette perspective les moyens de la partie requérante. En | middelen van de verzoekende partij te weerleggen. Het door de |
effet, le recours introduit par la partie requérante peut | verzoekende partij ingestelde beroep kan immers potentieel leiden tot |
potentiellement mener à l'annulation de la décision de refus de la | de vernietiging van de weigeringsbeslissing van de deputatie. |
députation. Il est ainsi démontré que les parties intervenantes peuvent faire | Hiermee wordt aangetoond dat de tussenkomende partijen een belang |
valoir un intérêt à intervenir. Elles souhaitent effectivement que le | kunnen laten gelden bij hun tussenkomst. Zij wensen immers dat de Raad |
Conseil rejette le recours introduit contre la décision de refus. | het beroep tegen de weigeringsbeslissing verwerpt. Anders oordelen zou |
Statuer différemment équivaudrait à limiter de façon disproportionnée | neerkomen op een onevenredige beperking van het recht op toegang tot |
le droit d'accès au juge administratif » (www.rwo.be). [traduction | de administratieve rechter » (www.rwo.be). |
libre] B.5.2. Selon cette jurisprudence, la disposition en cause est | B.5.2. Volgens die rechtspraak wordt de in het geding zijnde bepaling |
interprétée en ce sens que le renvoi effectué à l'article 4.8.11, § 1er, | zo begrepen dat de verwijzing naar artikel 4.8.11, § 1, eerste lid, |
alinéa 1er, 3°, du Code flamand de l'aménagement du territoire (« | 3°, van de VCRO (« natuurlijke persoon of rechtspersoon die |
personne physique ou morale à qui la décision d'autorisation, de validation ou d'enregistrement peut causer, directement ou indirectement, des désagréments ou des inconvénients ») vise également, en tant que personnes qui pourraient subir des désagréments ou des inconvénients, les personnes qui ont intérêt à ce qu'une décision de rejet de la demande prise par la députation soit confirmée. Ces personnes peuvent donc intervenir en tant que tiers intéressés devant le Conseil pour les contestations des autorisations. Ainsi interprété, l'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire ne crée pas la différence de traitement dénoncée par la partie requérante devant le Conseil d'Etat. | rechtstreekse of onrechtstreekse hinder of nadelen kan ondervinden als gevolg van de vergunnings-, validerings- of registratiebeslissing ») als personen die hinder of nadelen zouden kunnen ondervinden ook de personen beoogt die er belang bij hebben dat een beslissing van de deputatie tot verwerping van de aanvraag zou worden bevestigd. Die personen kunnen derhalve als derde belanghebbenden tussenkomen voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Aldus geïnterpreteerd doet artikel 4.8.21 van de VCRO niet het door de verzoekende partij voor de Raad van State aangeklaagde verschil in behandeling ontstaan. |
B.5.3. Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle | B.5.3. In die interpretatie dient de prejudiciële vraag ontkennend te |
une réponse négative. | worden beantwoord. |
B.6. Le contrôle au regard de l'article 23 de la Constitution ne | B.6. Een toetsing aan artikel 23 van de Grondwet leidt niet tot een |
conduit pas à une autre conclusion. | andere conclusie. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
- L'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire, | - Artikel 4.8.21 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, in de |
dans sa version insérée par l'article 5 du décret du 6 juillet 2012 « | versie ingevoegd bij artikel 5 van het decreet van 6 juli 2012 « |
modifiant diverses dispositions du Code flamand de l'aménagement du | houdende wijziging van diverse bepalingen van de Vlaamse Codex |
territoire, en ce qui concerne le Conseil pour les contestations des | Ruimtelijke Ordening, wat de Raad voor Vergunningsbetwistingen betreft |
autorisations », avant sa modification par le décret du 4 avril 2014 | », vóór de wijziging ervan bij het decreet van 4 april 2014 |
relatif à l'organisation et à la procédure de certaines juridictions | betreffende de organisatie en de rechtspleging van sommige Vlaamse |
administratives flamandes, viole les articles 10, 11 et 23 de la | bestuursrechtscolleges, schendt de artikelen 10, 11 en 23 van de |
Constitution s'il est interprété en ce sens qu'en ce qui concerne les | Grondwet indien het zo wordt geïnterpreteerd dat, wat derde |
tiers intéressés, la possibilité d'une intervention dans la procédure | belanghebbenden betreft, de mogelijkheid tot een tussenkomst in de |
devant le Conseil pour les contestations des autorisations est limitée | rechtspleging voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen wordt beperkt |
aux parties qui sont en droit d'introduire un recours auprès de ce | tot de partijen die gerechtigd zijn om bij die Raad een beroep in te |
Conseil contre la décision de la députation qui leur cause des | stellen tegen de beslissing van de deputatie die hun hinder of nadeel |
désagréments ou des inconvénients, à l'exclusion des personnes qui | berokkent, met uitsluiting van de personen die eveneens een belang |
peuvent également avoir un intérêt à la solution du litige, et qui | kunnen hebben bij de oplossing van het geschil, en die wensen tussen |
souhaitent intervenir pour faire connaître leur point de vue, | te komen om hun standpunt te kennen te geven, met name om de voor die |
notamment pour défendre la décision de la députation attaquée devant | Raad bestreden beslissing van de deputatie te verdedigen. |
ce Conseil. - La même disposition ne viole pas les articles 10, 11 et 23 de la | - Dezelfde bepaling schendt de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet |
Constitution si elle est interprétée en ce sens que la référence faite | niet indien zij zo wordt geïnterpreteerd dat de verwijzing naar |
à l'article 4.8.11, § 1er, alinéa 1er, 3°, du Code flamand de | artikel 4.8.11, § 1, eerste lid, 3°, van de Vlaamse Codex Ruimtelijke |
l'aménagement du territoire vise également les personnes qui ont | Ordening ook de personen beoogt die er belang bij hebben dat een |
intérêt à ce qu'une décision de rejet de la demande prise par la | beslissing van de deputatie tot verwerping van de aanvraag zou worden |
députation soit confirmée, et qui peuvent, en tant que tiers | bevestigd en die als derde belanghebbenden kunnen tussenkomen voor de |
intéressés, intervenir devant le Conseil pour les contestations des | Raad voor Vergunningsbetwistingen. |
autorisations. Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 4 novembre 2015. | op 4 november 2015. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
A. Alen | A. Alen |