← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 160/2015 du 4 novembre 2015 Numéro du rôle : 6075 En cause :
le recours en annulation partielle de l'article 68 et en annulation totale des articles 69 et 70 de la
loi du 10 avril 2014 portant des dispositions diverses e La Cour constitutionnelle, composée
des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De G(...)"
Extrait de l'arrêt n° 160/2015 du 4 novembre 2015 Numéro du rôle : 6075 En cause : le recours en annulation partielle de l'article 68 et en annulation totale des articles 69 et 70 de la loi du 10 avril 2014 portant des dispositions diverses e La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De G(...) | Uittreksel uit arrest nr. 160/2015 van 4 november 2015 Rolnummer : 6075 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 68 en tot gehele vernietiging van de artikelen 69 en 70 van de wet van 10 april 2014 houdende diverse bepa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 160/2015 du 4 novembre 2015 | Uittreksel uit arrest nr. 160/2015 van 4 november 2015 |
Numéro du rôle : 6075 | Rolnummer : 6075 |
En cause : le recours en annulation partielle de l'article 68 et en | In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 68 en |
annulation totale des articles 69 et 70 de la loi du 10 avril 2014 | tot gehele vernietiging van de artikelen 69 en 70 van de wet van 10 |
portant des dispositions diverses en matière de santé, introduit par | april 2014 houdende diverse bepalingen inzake gezondheid, ingesteld |
la SCRL « Département Central de Fractionnement de la Croix-Rouge ». | door de cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis |
La Cour constitutionnelle, | ». Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De | samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de |
Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. | rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. |
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée | Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. |
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, | Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 28 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 28 oktober |
octobre 2014 et parvenue au greffe le 30 octobre 2014, un recours en | 2014 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 30 |
oktober 2014, is beroep ingesteld tot gedeeltelijke vernietiging van | |
annulation partielle de l'article 68 et en annulation totale des | artikel 68 en tot gehele vernietiging van de artikelen 69 en 70 van de |
articles 69 et 70 de la loi du 10 avril 2014 portant des dispositions | wet van 10 april 2014 houdende diverse bepalingen inzake gezondheid |
diverses en matière de santé (publiée au Moniteur belge du 30 avril | (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30 april 2014) door de |
2014) a été introduit par la SCRL « Département Central de | cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis », |
Fractionnement de la Croix-Rouge », assistée et représentée par Me D. | bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. D. Caestecker en Mr. A. |
Caestecker et Me A. Verlinden, avocats au barreau de Bruxelles. | Verlinden, advocaten bij de balie te Brussel. |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. La SCRL « Département Central de Fractionnement de la Croix-Rouge | B.1. De cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis |
» demande l'annulation partielle de l'article 68 et l'annulation | » vordert de gedeeltelijke vernietiging van artikel 68 en de gehele |
totale des articles 69 et 70 de la loi du 10 avril 2014 portant des | vernietiging van de artikelen 69 en 70 van de wet van 10 april 2014 |
dispositions diverses en matière de santé. | houdende diverse bepalingen inzake gezondheid. |
B.2.1. L'article 68 de la loi du 10 avril 2014 insère dans la loi du 5 | B.2.1. Artikel 68 van de wet van 10 april 2014 voegt in de wet van 5 |
juillet 1994 relative au sang et aux dérivés du sang d'origine humaine | juli 1994 betreffende bloed en bloedderivaten van menselijke oorsprong |
(ci-après : la loi du 5 juillet 1994) un article 20/1. | (hierna : wet van 5 juli 1994) een artikel 20/1 in. |
La partie requérante demande l'annulation de l'alinéa 9 de cet article | De verzoekende partij vordert de vernietiging van het negende lid van |
20/1, qui dispose : | dat artikel 20/1, dat bepaalt : |
« Pour les années 2014 et 2015, la SCRL Département Central de | « Voor de jaren 2014 en 2015 is de CVBA Centrale Afdeling voor |
Fractionnement de la Croix-Rouge est redevable d'une cotisation à | Fractionering van het Rode Kruis een heffing verschuldigd aan het |
l'Institut national d'assurance maladie-invalidité par litre de plasma | Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering per liter |
dont des dérivés ont été fournis à des hôpitaux belges contre la base | plasma waarvan de plasmaderivaten aan de Belgische ziekenhuizen werden |
de remboursement établie en application de la loi relative à | afgeleverd tegen de in toepassing van de wet betreffende de verplichte |
l'assurance obligatoire soins de santé. Cette cotisation s'élève à | verzekering voor geneeskundige verzorging vastgestelde |
49,40 euros par litre de plasma. Le montant global de la cotisation | vergoedingsbasis. Deze heffing bedraagt 49,40 euro per liter plasma. |
est limité en 2014 et 2015 au montant calculé sur la base de la | Het globaal bedrag van de heffing wordt in 2014 en in 2015 beperkt tot |
quantité de plasma fournie en 2012. Une avance de 75 % calculée sur la | |
base de la quantité de plasma fournie en 2012 est versée à l'INAMI | het op basis van de in 2012 geleverde hoeveelheid plasma berekende |
bedrag. Een voorschot van 75 % berekend op basis van de in 2012 | |
respectivement avant le 31 décembre 2014 et 31 décembre 2015. Le solde | geleverde hoeveelheid plasma wordt voor 31 december 2014 |
respectievelijk 31 december 2015 gestort aan het RIZIV. Het saldo | |
est versé respectivement avant le 30 juin 2015 et le 30 juin 2016. | wordt gestort voor 30 juni 2015 respectievelijk 30 juni 2016. Wanneer |
Lorsqu'il est constaté que la quantité de plasma fournie est | wordt vastgesteld dat de geleverde hoeveelheid plasma lager ligt dan |
inférieure à celle de 2012, la cotisation est diminuée au prorata ». | in 2012 wordt de heffing pro rata verminderd ». |
B.2.2. L'article 69 de la loi du 10 avril 2014 complète l'article 191, | B.2.2. Artikel 69 van de wet van 10 april 2014 vult artikel 191, |
alinéa 1er, de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de | eerste lid, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor |
santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, par un 33°. Cet | geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli |
article 191 fait partie de la section I (« Des ressources de | 1994, aan met een bepaling onder 33°. Dat artikel 191 maakt deel uit |
l'assurance ») du chapitre I (« Des ressources de l'assurance et de | van afdeling I (« Verzekeringsinkomsten ») van hoofdstuk I (« |
leur répartition ») du titre IX (« Du financement ») de la loi | Verzekeringsinkomsten en hun verdeling ») van titel IX (« Financiering |
coordonnée le 14 juillet 1994. | ») van de op 14 juli 1994 gecoördineerde wet. |
Par suite de l'ajout précité, l'article 191, alinéa 1er, dispose : | Ten gevolge van de voormelde aanvulling bepaalt artikel 191, eerste |
« Les ressources de l'assurance sont constituées par : | lid : « De verzekeringsinkomsten bestaan uit : |
[...] | [...] |
33° le produit de la cotisation visée à l'article 20/1, alinéa 9, de | 33° de opbrengst van de in artikel 20/1, negende lid, van de wet van 5 |
la loi du 5 juillet 1994 relative au sang et aux dérivés du sang | juli 1994 betreffende bloed en bloedderivaten van menselijke |
d'origine humaine ». | oorsprong, bedoelde heffing ». |
B.2.3. L'article 70 de la loi du 10 avril 2014 remplace dans l'article | B.2.3. Artikel 70 van de wet van 10 april 2014 vervangt in artikel |
192, alinéa 4, 1°, j), alinéa 1er, de la loi relative à l'assurance | 192, vierde lid, 1°, j), eerste lid, van de wet betreffende de |
verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, | |
obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet | gecoördineerd op 14 juli 1994, de woorden « tot 32° » door de woorden |
1994, les mots « à 32° » par les mots « à 33° ». | « tot 33° ». |
Cette modification implique que le produit de la cotisation visée à | Die wijziging brengt met zich mee dat de opbrengst van de in artikel |
l'article 20/1, alinéa 9, de la loi du 5 juillet 1994 doit être | 20/1, negende lid, van de wet van 5 juli 1994 bedoelde heffing door |
attribué, par l'Institut national d'assurance maladie-invalidité, au | het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering dient te |
secteur des soins de santé. | worden toegewezen aan de tak geneeskundige verzorging. |
B.3. Dans la première branche du moyen, la partie requérante fait | B.3. In een eerste onderdeel van het eerste middel voert de |
valoir que les dispositions attaquées ne sont pas compatibles avec le | verzoekende partij aan dat de bestreden bepalingen niet bestaanbaar |
droit de propriété, tel qu'il est consacré par l'article 16 de la | zijn met het eigendomsrecht, zoals gewaarborgd door artikel 16 van de |
Constitution et par l'article 1er du Premier Protocole additionnel à | Grondwet en artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het |
la Convention européenne des droits de l'homme. | Europees Verdrag voor de rechten van de mens. |
B.4.1. L'article 16 de la Constitution dispose : | B.4.1. Artikel 16 van de Grondwet bepaalt : |
« Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité | « Niemand kan van zijn eigendom worden ontzet dan ten algemenen nutte, |
publique, dans les cas et de la manière établis par la loi, et | in de gevallen en op de wijze bij de wet bepaald en tegen billijke en |
moyennant une juste et préalable indemnité ». | voorafgaande schadeloosstelling ». |
L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention | Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag |
européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». B.4.2. L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention | voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». B.4.2. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees |
européenne des droits de l'homme ayant une portée analogue à celle de | Verdrag voor de rechten van de mens heeft een draagwijdte die analoog |
l'article 16 de la Constitution, les garanties qu'il contient forment | is met die van artikel 16 van de Grondwet, waardoor de erin vervatte |
un ensemble indissociable avec celles qui sont inscrites dans cette | waarborgen een onlosmakelijk geheel vormen met diegene die zijn |
disposition constitutionnelle, de sorte que la Cour tient compte de | ingeschreven in die grondwetsbepaling, zodat het Hof, bij zijn |
cette disposition conventionnelle lors de son contrôle des | toetsing van de bestreden bepalingen, rekening houdt met die |
dispositions attaquées. | verdragsbepaling. |
B.4.3. L'article 1er du Premier Protocole additionnel offre une | B.4.3. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol biedt niet alleen |
protection non seulement contre une expropriation ou une privation de propriété (premier alinéa, deuxième phrase) mais également contre toute ingérence dans le droit au respect des biens (premier alinéa, première phrase). Un impôt ou une autre contribution constituent, en principe, une ingérence dans le droit au respect des biens. En outre, aux termes de l'article 1er du Premier Protocole additionnel, la protection du droit de propriété « ne [porte] pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». A ce sujet, il convient d'observer que, même si le législateur dispose d'un pouvoir d'appréciation étendu, un impôt ou une autre contribution peuvent revêtir un caractère disproportionné et porter une atteinte injustifiée au respect des biens s'ils rompent le juste équilibre entre les exigences de l'intérêt général et celles de la protection du | bescherming tegen een onteigening of een eigendomsberoving (eerste alinea, tweede zin), maar ook tegen elke verstoring van het genot van eigendom (eerste alinea, eerste zin). Een belasting of een andere heffing houdt in beginsel een inmenging in het recht op ongestoord genot van de eigendom in. Bovendien vermeldt artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol dat de bescherming van het eigendomsrecht « echter op geen enkele wijze het recht [aantast] dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». Dienaangaande dient te worden opgemerkt dat, ook al beschikt de wetgever over een ruime beoordelingsbevoegdheid, een belasting of een andere heffing onevenredig kan zijn en op onverantwoorde wijze afbreuk kan doen aan het ongestoord genot van iemands eigendom indien zij het billijke evenwicht verbreekt tussen de vereisten van het algemeen belang en de bescherming van het recht op het ongestoord genot van |
droit au respect des biens (CEDH, 31 janvier 2006, Dukmedjian c. | eigendom (EHRM, 31 januari 2006, Dukmedjian t. Frankrijk, §§ 52-54; |
France, §§ 52-54; décision, 15 décembre 2009, Tardieu de Maleissye c. | beslissing, 15 december 2009, Tardieu de Maleissye t. Frankrijk). |
France). B.5. En vertu de l'article 20/1, alinéa 9, de la loi du 5 juillet | B.5. Krachtens artikel 20/1, negende lid, van de wet van 5 juli 1994, |
1994, tel qu'il a été inséré par l'article 68 de la loi du 10 avril | zoals ingevoegd bij artikel 68 van de wet van 10 april 2014, is de |
2014, la SCRL « Département Central de Fractionnement de la | |
Croix-Rouge » doit verser à l'Institut national d'assurance | cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis » voor |
maladie-invalidité, pour les années 2014 et 2015, une cotisation par | de jaren 2014 en 2015 een heffing verschuldigd aan het Rijksinstituut |
litre de plasma dont les dérivés plasmatiques ont été fournis à des | voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering per liter plasma waarvan de |
hôpitaux belges contre la base de remboursement établie en application | plasmaderivaten aan de Belgische ziekenhuizen werden geleverd tegen de |
de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et | met toepassing van de wet betreffende de verplichte verzekering voor |
geneeskundige verzorging en uitkeringen vastgestelde vergoedingsbasis. | |
indemnités. La cotisation s'élève à 49,40 euros par litre de plasma. | De heffing bedraagt 49,40 euro per liter plasma. Het totale bedrag van |
Le montant total de la cotisation est limité, en 2014 et 2015, au | de heffing wordt in 2014 en in 2015 beperkt tot het op basis van de in |
montant calculé sur la base de la quantité de plasma fournie en 2012. | 2012 geleverde hoeveelheid plasma berekende bedrag. |
En vertu des articles 69 et 70, attaqués, de la loi du 10 avril 2014, | Krachtens de bestreden artikelen 69 en 70 van de wet van 10 april 2014 |
le produit de la cotisation est attribué à l'Institut national | komt de opbrengst van de heffing toe aan het Rijksinstituut voor |
d'assurance maladie-invalidité et est destiné au secteur des soins de | Ziekte- en Invaliditeitsverzekering en is die opbrengst bestemd voor |
santé. B.6.1. Les dispositions attaquées font partie d'un ensemble de mesures | de tak geneeskundige verzorging. |
grâce auxquelles le législateur tend à instaurer « un système | B.6.1. De bestreden bepalingen maken deel uit van een geheel van |
d'autosuffisance en matière de dérivés plasmatiques stables afin | maatregelen waarmee de wetgever « een systeem van zelfvoorziening voor |
d'éviter que des problèmes de livraison ne surviennent ou que de | stabiele plasmaderivaten [beoogt in te stellen], niet alleen om |
fortes augmentations de prix soient appliquées » (Doc. parl., Chambre, | leveringsproblemen te voorkomen, maar ook om forse prijsstijgingen te |
2013-2014, DOC 53-3349/005, p. 18). | verhinderen » (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3349/005, p. 18). |
Les travaux préparatoires mentionnent : | De parlementaire voorbereiding vermeldt : |
« Les dérivés plasmatiques, issus de plasma sanguin humain, | « Plasmaderivaten, afgeleid van menselijk bloedplasma, vormen voor de |
constituent le seul remède pour le traitement de certaines affections | behandeling van sommige ernstige aandoeningen de enige remedie. |
graves. A l'heure actuelle, les donneurs de sang belges fournissent, | Momenteel leveren Belgische donors, via het Rode Kruis, tussen 50 en |
via la Croix-Rouge, entre 50 et 60 % des dérivés utilisés en Belgique. | 60 % van de in België gebruikte derivaten. De rest wordt via het |
Le reste est acheté à l'étranger. | buitenland aangekocht. |
Dans le rapport 120 A du Centre fédéral d'expertise, on plaide pour le | In het rapport 120 A van het Federaal Kenniscentrum wordt gepleit voor |
développement d'un système d'autosuffisance et pour une plus grande | de ontwikkeling van een systeem van zelfvoorziening en voor een |
transparence financière. La Commission européenne aussi promeut une | grotere financiële transparantie. Ook door de Europese Commissie wordt |
politique d'autosuffisance. Un certain nombre de pays ont pris des | een beleid van zelfvoorziening gepromoot. Een aantal landen hebben |
mesures ou préparent des initiatives en la matière. | maatregelen genomen of bereiden initiatieven terzake voor. |
Enfin, il faut éviter que des problèmes de livraison surviennent ou | Tenslotte moet worden vermeden dat door schommelingen op de |
que de fortes augmentations de prix soient appliquées en raison de | internationale markt beleveringsproblemen zouden ontstaan of forse |
fluctuations sur le marché international. | prijsstijgingen zouden worden doorgevoerd. |
Pour toutes ces raisons, le projet de loi instaure un système | Om al die redenen stelt het ontwerp van wet een systeem van |
d'autosuffisance pour lequel le Roi peut prendre toutes les dispositions utiles, après avis, bien sûr, du monde scientifique. Le projet de [loi] précise le rôle des établissements qui sont agréés pour le prélèvement, la préparation, la conservation et la distribution du sang et des dérivés labiles du sang, qui sont chargés d'une obligation de service public pour la collecte de sang de donneurs non rémunérés et volontaires et pour la livraison du plasma à une entreprise chargée de le transformer en dérivés plasmatiques stables. Cette entreprise constituera également une réserve stratégique permanente (qui devra, bien entendu, être continuellement renouvelée et maintenue à niveau). L'entreprise concernée sera désignée sur la base d'une procédure d'adjudication publique. Les hôpitaux seront tenus de faire appel, en priorité, aux dérivés plasmatiques dans le cadre de l'autosuffisance. Pour ce faire, la situation actuelle sera mise en conformité avec les exigences du droit communautaire et avec le besoin de transparence | zelfvoorziening in waarvoor de Koning alle nuttige maatregelen kan nemen, uiteraard na advies van de wetenschappelijke wereld. Hierbij wordt ook de rol verduidelijkt van de instellingen die erkend zijn voor de afneming, de bereiding, de bewaring en de distributie van bloed en labiele bloedderivaten, die belast worden met een openbare dienstverplichting voor het collecteren van bloed van onbezoldigde en vrijwillige donoren en het afleveren van het plasma aan een onderneming belast met het verwerken ervan tot stabiele plasma-derivaten. Deze onderneming zal ook een permanente strategische voorraad aanleggen (die uiteraard continu moet worden vervangen en op peil gehouden). De betrokken onderneming zal worden aangewezen op basis van een procedure van openbare aanbesteding. De ziekenhuizen zullen gehouden zijn om bij voorrang beroep te doen op de plasmaderivaten in het kader van de zelfvoorziening. Hiertoe zal de bestaande situatie in overeenstemming worden gebracht met de vereisten van het Gemeenschapsrecht alsook met de behoefte tot |
financière maximale dans le secteur. | maximale financiële transparantie in de sector. |
Le prix de livraison du plasma sanguin sera fixé par le Roi. La base | De prijs van levering van het bloedplasma zal door de Koning worden |
de remboursement des dérivés plasmatiques sera déterminée selon les | vastgesteld. De vergoedingsbasis van de plasmaderivaten zal volgens de |
dispositions actuelles de la législation SSI [lire : la loi relative à | huidige bepalingen van de GVU wetgeving [lees : wet betreffende de |
l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994]. | verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994] worden bepaald. |
En attendant l'attribution du marché public, le Département Central de | In afwachting van de gunning van de overheidsopdracht wordt de |
Fractionnement SCRL, qui produit actuellement des dérivés plasmatiques | Centrale Afdeling voor Fractionering CVBA, die thans plasmaderivaten |
à partir du plasma sanguin délivré par la Croix-Rouge, est chargé de | vervaardigt op basis van het bloedplasma aangeleverd door het Rode |
garantir la livraison des volumes des dérivés stables du plasma | Kruis, belast met de verzekerde levering van de hoeveelheid stabiele |
destinés à l'autosuffisance. Compte tenu de sa situation particulière | plasmaderivaten voor de zelfvoorziening. Gelet op haar bijzondere |
et des débouchés garantis, il sera tenu de payer une cotisation par | situatie en de gewaarborgde afzetmogelijkheden zal zij gehouden zijn |
litre de sang plasmatique. Dans le cadre du budget 2013, on a constaté | een heffing te betalen per liter bloedplasma. In het kader van de |
que des réductions considérables sont actuellement octroyées. | begroting 2013 werd vastgesteld dat thans aanzienlijke kortingen |
Celles-ci ne se justifient bien sûr pas dans une situation où une | worden toegestaan. Deze zijn uiteraard niet te rechtvaardigen in een |
garantie de livraison est prévue. Le produit de la cotisation est | situatie waarbij een leveringswaarborg is voorzien. De opbrengst van |
estimé à 8,8 millions d'euros » (Doc. parl., Chambre, 2013-2014, DOC | de heffing wordt geraamd op 8,8 miljoen euro » (Parl. St., Kamer, |
53-3349/001, pp. 55-56). | 2013-2014, DOC 53-3349/001, pp. 55-56). |
B.6.2. Il ressort des travaux préparatoires précités et des articles | B.6.2. Uit de aangehaalde parlementaire voorbereiding, en uit de |
4/1 et 20/1 de la loi du 5 juillet 1994, tel qu'ils ont été insérés | artikelen 4/1 en 20/1 van de wet van 5 juli 1994, zoals ingevoegd bij |
par les articles 66 et 68 de la loi du 10 avril 2014, que le | de artikelen 66 en 68 van de wet van 10 april 2014, blijkt dat de |
législateur a voulu instaurer un système d'autosuffisance dans le | wetgever een systeem van zelfvoorziening op het vlak van stabiele |
domaine des dérivés plasmatiques stables, dont les lignes de force | plasmaderivaten heeft willen invoeren dat is gebaseerd op de volgende |
sont les suivantes : | krachtlijnen : |
- les établissements visés à l'article 4 de la loi du 5 juillet 1994 | - de in artikel 4 van de wet van 5 juli 1994 bedoelde instellingen die |
qui sont agréés pour le prélèvement, la préparation, la conservation | erkend zijn voor de afneming, de bereiding, de bewaring en de |
et la distribution du sang et des dérivés labiles du sang sont chargés | distributie van bloed en labiele bloedderivaten, worden belast met een |
d'une obligation de service public pour la collecte de sang de | openbaredienstverplichting bestaande in het inzamelen van bloed van |
donneurs non rémunérés et volontaires et pour la fourniture de plasma | onbezoldigde en vrijwillige donoren en het leveren van plasma aan een |
à une entreprise - définie comme « chargé de mission » à l'article | |
20/1, alinéa 1er, de la loi du 5 juillet 1994 - chargée de le | onderneming - in artikel 20/1, eerste lid, van de wet van 5 juli 1994 |
transformer en dérivés plasmatiques stables (article 4/1 de la loi du | omschreven als de « opdrachthouder » - belast met het verwerken ervan |
5 juillet 1994); | tot stabiele plasmaderivaten (artikel 4/1 van de wet van 5 juli 1994); |
- sur la base d'une procédure de marché public, un chargé de mission | - op basis van een procedure van openbare aanbesteding wordt een |
opdrachthouder aangewezen die wordt belast met het verwerken van | |
est désigné pour transformer le plasma en dérivés plasmatiques stables | plasma tot stabiele plasmaderivaten en het aanleggen van een |
et pour mettre en place une réserve stratégique permanente (article | permanente strategische voorraad (artikel 20/1, eerste lid, van de wet |
20/1, alinéa 1er, de la loi du 5 juillet 1994); | van 5 juli 1994); |
- les hôpitaux doivent prioritairement se procurer les dérivés | - de ziekenhuizen moeten bij voorrang een beroep doen op de |
plasmatiques produits dans le cadre de l'autosuffisance (article 20/1, | plasmaderivaten ontwikkeld in het kader van de zelfvoorziening |
alinéa 5, de la loi du 5 juillet 1994); | (artikel 20/1, vijfde lid, van de wet van 5 juli 1994); |
- dans l'attente de l'attribution du marché public précité, les tâches | - in afwachting van de gunning van de voormelde overheidsopdracht, |
du chargé de mission sont assurées par la SCRL « Département Central | worden de taken van de opdrachthouder waargenomen door de cvba « |
Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis » en dit tot | |
de Fractionnement de la Croix-Rouge » et ce jusqu'au 31 décembre 2015 | uiterlijk 31 december 2015 (artikel 20/1, zevende lid, van de wet van |
au plus tard (article 20/1, alinéa 7, de la loi du 5 juillet 1994); | 5 juli 1994); |
- la SCRL « Département Central de Fractionnement de la Croix-Rouge » | - de cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis » |
est redevable, pour les années 2014 et 2015, d'une cotisation à | is voor de jaren 2014 en 2015 een heffing verschuldigd aan het |
l'Institut national d'assurance maladie-invalidité. | Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering. |
B.6.3. L'article 20/1, alinéa 5, de la loi du 5 juillet 1994 oblige | B.6.3. Artikel 20/1, vijfde lid, van de wet van 5 juli 1994 verplicht |
les hôpitaux à se procurer certains pourcentages des dérivés | de ziekenhuizen om bepaalde percentages van de door hen benodigde |
plasmatiques dont ils ont besoin - 50 % pour les immunoglobulines et | plasmaderivaten - 50 pct. voor de immunoglobulinen en 100 pct. voor de |
100 % pour les solutions d'albumine - auprès du chargé de mission qui | albumineoplossingen - af te nemen van de nog aan te wijzen |
doit encore être désigné, « conformément aux prix, conditions et | opdrachthouder « overeenkomstig de door de Koning vastgestelde |
modalités fixés par le Roi ». | prijzen, voorwaarden en nadere regels ». |
L'alinéa 6 de cette disposition habilite en outre le Roi à prendre des | Het zesde lid van die bepaling machtigt de Koning bovendien om |
mesures d'exécution, dont la détermination (1) de la durée de la | uitvoeringsmaatregelen te nemen, waaronder het bepalen van (1) de duur |
période de dysfonctionnement du marché pendant laquelle | van de periode van marktfalen waarvoor de zelfvoorziening moet worden |
l'autosuffisance doit être assurée, (2) de la hiérarchie des | verzekerd, (2) de hiërarchie van indicaties waarvoor de stabiele |
indications pour lesquelles les dérivés plasmatiques stables sont | plasmaderivaten alsdan worden voorgeschreven, (3) de hoeveelheid |
alors prescrits, (3) du volume de plasma requis pour l'autosuffisance | plasma vereist voor de zelfvoorziening en (4) de wijze waarop |
et (4) de la manière dont le dysfonctionnement du marché est constaté | marktfalen wordt vastgesteld door het Federaal Agentschap voor |
par l'Agence fédérale des médicaments et des produits de santé. | Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten. |
B.6.4. En vertu de l'article 20/1, alinéa 7, de la loi du 5 juillet | B.6.4. Krachtens artikel 20/1, zevende lid, van de wet van 5 juli |
1994, les engagements contractuels pris par les établissements agréés, | 1994, worden de contractuele verbintenissen die de erkende |
avant l'entrée en vigueur du chapitre III/I (« Dispositions en matière | instellingen met de cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van |
d'autosuffisance de dérivés plasmatiques ») de cette loi, avec la SCRL | het Rode Kruis » hebben aangegaan vóór de inwerkingtreding van het |
« Département Central de Fractionnement de la Croix-Rouge », dans | hoofdstuk III/1 (« Bepalingen inzake de zelfvoorziening van |
l'attente de la désignation du chargé de mission, sont maintenus | plasmaderivaten ») van die wet, in afwachting van de aanwijzing van de |
jusqu'au 31 décembre 2015 au plus tard. | opdrachthouder, voortgezet uiterlijk tot 31 december 2015. |
La SCRL « Département Central de Fractionnement de la Croix-Rouge » | De cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis » |
est, jusqu'à cette date, chargée des tâches du chargé de mission. | |
Jusqu'au 31 décembre 2015, est considérée comme réserve | wordt tot die datum belast met de taken van de opdrachthouder. Tot 31 |
d'autosuffisance « la moitié de l'utilisation globale | december 2015 wordt als zelfvoorzieningsvoorraad beschouwd de helft |
d'immunoglobulines et 100 % de l'utilisation globale des solutions | van de totale afname van immunoglobulinen en 100 pct. van de totale |
d'albumine sur l'année 2012 comme constaté par l'Institut national | afname van albumineoplossingen over het jaar 2012 zoals vastgesteld |
d'assurance maladie-invalidité ». | door het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering. |
Les dérivés plasmatiques stables dérivés du plasma fourni par les | De stabiele plasmaderivaten vervaardigd uit het door de erkende |
établissements agréés sont livrés aux hôpitaux selon la base de | instellingen aangeleverde plasma worden aan de ziekenhuizen geleverd |
remboursement fixée en application de l'article 35bis de la loi | tegen de met toepassing van artikel 35bis van de wet betreffende de |
relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, | verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, |
coordonnée le 14 juillet 1994. | gecoördineerd op 14 juli 1994, vastgestelde vergoedingsbasis. |
Les hôpitaux se procurent les dérivés plasmatiques stables de la SCRL | De ziekenhuizen nemen de in het kader van de zelfvoorziening |
« Département Central de Fractionnement de la Croix-Rouge » produits | vervaardigde stabiele plasmaderivaten van de cvba « Centrale Afdeling |
dans le cadre de l'autosuffisance « conformément aux prix et | voor Fractionering van het Rode Kruis » af « overeenkomstig de door de |
conditions fixés par le Roi » (article 20/1, alinéa 8). | Koning vastgestelde prijzen en voorwaarden » (artikel 20/1, achtste lid). |
B.7. Il apparaît de ce qui précède que le législateur a voulu | B.7. Uit het voorgaande blijkt dat de wetgever een systeem heeft |
instaurer un système garantissant temporairement à la SCRL « | willen opzetten dat met zich meebrengt dat aan de cvba « Centrale |
Département Central de Fractionnement de la Croix-Rouge » la | Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis » tijdelijk een |
fourniture de dérivés plasmatiques aux hôpitaux, en ce sens que les | waarborg voor de levering van plasmaderivaten aan de ziekenhuizen |
hôpitaux sont tenus de se procurer auprès de la SCRL « Département | wordt verleend, in die zin dat de ziekenhuizen worden verplicht om |
Central de Fractionnement de la Croix-Rouge » des pourcentages | bepaalde percentages van de door hen benodigde plasmaderivaten af te |
déterminés des dérivés plasmatiques dont ils ont besoin, et ce à | nemen van de cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode |
partir de l'entrée en vigueur de l'article 20/1 de la loi du 5 juillet | Kruis », en dit vanaf de inwerkingtreding van artikel 20/1 van de wet |
1994 - le 10 mai 2014 - et jusqu'au 31 décembre 2015 au plus tard. | van 5 juli 1994 - op 10 mei 2014 - tot uiterlijk 31 december 2015. |
Les hôpitaux doivent en outre se procurer ces dérivés plasmatiques « | De ziekenhuizen dienen die plasmaderivaten bovendien af te nemen « |
selon la base de remboursement fixée en application de l'article 35bis | tegen de in toepassing van artikel 35bis van de wet betreffende de |
de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et | verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, |
indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994 ». Les travaux préparatoires | gecoördineerd op 14 juli 1994 vastgestelde vergoedingsbasis ». De |
cités en B.6.1 font apparaître que le législateur a voulu empêcher que | parlementaire voorbereiding, aangehaald in B.6.1, doet ervan blijken |
les dérivés plasmatiques produits dans le cadre de l'autosuffisance | dat de wetgever heeft willen verhinderen dat de in het kader van de |
soient fournis aux hôpitaux en leur accordant des réductions, car des | zelfvoorziening vervaardigde plasmaderivaten met kortingen zouden |
réductions « ne se justifient bien sûr pas dans une situation où une | worden geleverd aan de ziekenhuizen, omdat kortingen « niet te |
garantie de livraison est prévue ». | rechtvaardigen [zijn] in een situatie waarbij een leveringswaarborg is voorzien ». |
B.8. Eu égard aux objectifs poursuivis par le législateur, l'article | B.8. Gelet op de door de wetgever nagestreefde doelstellingen, kan |
20/1, alinéa 9, de la loi du 5 juillet 1994 peut uniquement être | artikel 20/1, negende lid, van de wet van 5 juli 1994, in |
interprété, contrairement à ce que soutient la partie requérante, en | tegenstelling tot wat de verzoekende partij aanvoert, uitsluitend in |
ce sens que la cotisation est calculée sur la base du nombre de litres | die zin worden geïnterpreteerd dat de heffing wordt berekend aan de |
de plasma dont les dérivés ont été fournis par la SCRL « Département | hand van het aantal liters plasma waarvan de plasmaderivaten door de |
cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis » aan | |
Central de Fractionnement de la Croix-Rouge » aux hôpitaux belges « | de Belgische ziekenhuizen werden geleverd tegen « de in toepassing van |
contre la base de remboursement établie en application de la loi | de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige |
relative à l'assurance obligatoire soins de santé ». | verzorging vastgestelde vergoedingsbasis ». |
B.9. Il ressort des travaux préparatoires cités en B.6.1 que le | B.9. Uit de in B.6.1 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt |
législateur a instauré la cotisation attaquée pour compenser la « | dat de wetgever de bestreden heffing heeft ingevoerd als compensatie |
situation particulière et [les] débouchés garantis » de la SCRL « | voor de « bijzondere situatie en de gewaarborgde afzetmogelijkheden » |
Département Central de Fractionnement de la Croix-Rouge ». | van de cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis |
B.10.1. En vertu de l'article 20/1, alinéa 8, de la loi du 5 juillet 1994, tel qu'il a été inséré par l'article 68, attaqué, de la loi du 10 avril 2014, les hôpitaux se procurent les dérivés plasmatiques stables produits dans le cadre de l'autosuffisance « conformément aux prix et conditions fixés par le Roi ». Bien que le législateur ait voulu obliger les hôpitaux à se procurer auprès de la SCRL « Département Central de Fractionnement de la Croix-Rouge » un pourcentage déterminé des dérivés plasmatiques dont ils ont besoin, une intervention du Roi est requise pour réaliser cette obligation. B.10.2. Tant que le Roi n'a pas fixé les prix et conditions en | ». B.10.1. Krachtens artikel 20/1, achtste lid, van de wet van 5 juli 1994, zoals ingevoegd bij het bestreden artikel 68 van de wet van 10 april 2014, nemen de ziekenhuizen de in het kader van de zelfvoorziening vervaardigde stabiele plasmaderivaten af « overeenkomstig de door de Koning vastgestelde prijzen en voorwaarden ». Ofschoon de wetgever een verplichting heeft willen invoeren voor de ziekenhuizen om een bepaald percentage van de door hen benodigde plasmaderivaten af te nemen van de cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis », is voor de verwezenlijking van die verplichting een optreden van de Koning vereist. B.10.2. Zolang de Koning de desbetreffende prijzen en voorwaarden niet |
question, les hôpitaux ne sont pas tenus de se procurer les dérivés | heeft vastgesteld, rust er op de ziekenhuizen geen verplichting om |
plasmatiques auprès de la SCRL « Département Central de Fractionnement | plasmaderivaten af te nemen van de cvba « Centrale Afdeling voor |
de la Croix-Rouge » contre la base de remboursement établie en | Fractionering van het Rode Kruis » tegen de met toepassing van de wet |
application de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de | betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en |
santé et indemnités. Il s'ensuit également que, tant que le Roi n'est | uitkeringen vastgestelde vergoedingsbasis. Daaruit volgt eveneens dat, |
pas intervenu en la matière, la SCRL « Département Central de | zolang de Koning ter zake niet is opgetreden, de cvba « Centrale |
Fractionnement de la Croix-Rouge » n'a pas la jouissance effective de | Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis » niet het werkelijke |
l'avantage prévu par le législateur, en compensation duquel la | genot heeft van het door de wetgever vooropstelde voordeel, ter |
cotisation a été instaurée. | compensatie waarvan de heffing is ingevoerd. |
B.10.3. La Cour constate que le Roi n'a pas encore pris d'arrêté royal | B.10.3. Het Hof stelt vast dat de Koning nog geen besluit heeft |
afin de fixer les règles selon lesquelles les hôpitaux sont tenus de | genomen ter bepaling van de nadere regels volgens welke de |
se procurer auprès de la SCRL « Département Central de Fractionnement | ziekenhuizen verplicht zijn de door hen benodigde plasmaderivaten af |
de la Croix-Rouge » les dérivés plasmatiques dont ils ont besoin. | te nemen van de cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering van het |
Il s'ensuit qu'en ce qui concerne l'année 2014, la cotisation attaquée | Rode Kruis ». Dit brengt met zich mee dat de bestreden heffing, voor wat het jaar |
ne peut être considérée comme une compensation pour un avantage | 2014 betreft, niet kan worden beschouwd als een compensatie voor een |
octroyé par le législateur à la SCRL « Département Central de | door de wetgever aan de cvba « Centrale Afdeling voor Fractionering |
Fractionnement de la Croix-Rouge ». | van het Rode Kruis » verleend voordeel. |
Le montant de la cotisation attaquée n'est pas lié à la période au | Het bedrag van de bestreden heffing is niet gekoppeld aan de periode |
cours de laquelle la société a la jouissance effective de cet | tijdens welke de vennootschap het werkelijke genot heeft van dat |
avantage. En effet, la société est redevable de la cotisation par | voordeel. De vennootschap is de heffing immers verschuldigd per liter |
litre de plasma dont les dérivés ont été fournis en 2015 aux hôpitaux | plasma waarvan de plasmaderivaten in 2015 aan de Belgische |
belges contre un prix déterminé. Il s'ensuit que, pour ce qui concerne | ziekenhuizen werden geleverd tegen een bepaalde prijs. Dit brengt met |
l'année 2015 aussi, la cotisation ne peut pas davantage être | zich mee dat, ook voor wat het jaar 2015 betreft, de heffing niet kan |
considérée comme une compensation proportionnelle d'un avantage | worden beschouwd als een evenredige compensatie voor een aan de cvba « |
octroyé à la SCRL « Département Central de Fractionnement de la | Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis » verleend |
Croix-Rouge ». | voordeel. |
B.11. En vertu de l'article 20/1, alinéa 9, quatrième phrase, de la | B.11. Krachtens artikel 20/1, negende lid, vierde zin, van de wet van |
loi du 5 juillet 1994, tel qu'il a été inséré par l'article 68, | 5 juli 1994, zoals ingevoegd bij het bestreden artikel 68 van de wet |
attaqué, de la loi du 10 avril 2014, la SCRL « Département Central de | van 10 april 2014, dient de cvba « Centrale Afdeling voor |
Fractionnement de la Croix-Rouge » doit en outre payer à l'Institut | Fractionering van het Rode Kruis » bovendien, zowel voor wat het jaar |
national d'assurance maladie-invalidité, tant pour l'année 2014 que | 2014 als voor wat het jaar 2015 betreft, vóór 31 december een |
pour l'année 2015, une avance de 75 %, calculée sur la base de la | voorschot van 75 pct. te storten aan het Rijksinstituut voor Ziekte- |
quantité de plasma fournie en 2012. | en Invaliditeitsverzekering, berekend op basis van de in 2012 |
geleverde hoeveelheid plasma. | |
Cette obligation a pour effet que, dans la mesure où la SCRL « | Die verplichting leidt ertoe dat, in zoverre de cvba « Centrale |
Département Central de Fractionnement de la Croix-Rouge » n'aurait pas | Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis » in de jaren 2014 en |
fourni de dérivés plasmatiques aux hôpitaux belges en 2014 et en 2015 | 2015 geen plasmaderivaten aan de Belgische ziekenhuizen zou hebben |
contre la base de remboursement établie en application de la loi | geleverd tegen de met toepassing van de wet betreffende de verplichte |
relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, cette | verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen vastgestelde |
société doit néanmoins payer une avance sur une cotisation dont elle | vergoedingsbasis, die vennootschap niettemin een voorschot dient te |
n'est pas redevable et qui a été instaurée en vue de compenser un | betalen op een heffing die zij niet verschuldigd is en die is |
avantage dont elle n'a pas bénéficié. | ingevoerd ter compensatie van een voordeel dat zij niet heeft genoten. |
B.12. L'absence de dispositions garantissant que la SCRL « Département | B.12. De ontstentenis van bepalingen die waarborgen dat de cvba « |
Central de Fractionnement de la Croix-Rouge » ait la jouissance | Centrale Afdeling voor Fractionering van het Rode Kruis » het |
werkelijke genot heeft van het door de wetgever beoogde voordeel, ter | |
effective de l'avantage visé par le législateur, en compensation | compensatie waarvan de bestreden heffing werd ingevoerd, brengt met |
duquel la cotisation attaquée a été instaurée, implique que cette | zich mee dat die heffing afbreuk doet aan het billijke evenwicht |
cotisation porte atteinte au juste équilibre entre les exigences de | tussen de vereisten van het algemeen belang en de bescherming van het |
l'intérêt général et la protection du droit au respect des biens. | recht op het ongestoord genot van eigendom. |
B.13. En ce qu'il est pris de la violation de l'article 16 de la | B.13. In zoverre het is afgeleid uit de schending van artikel 16 van |
Constitution, lu en combinaison avec l'article 1er du Premier | de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste |
Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de | Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de |
l'homme, le premier moyen, en sa première branche, est fondé. | mens, is het eerste onderdeel van het eerste middel gegrond. |
B.14. L'article 20/1, alinéa 9, de la loi du 5 juillet 1994, tel qu'il | B.14. Artikel 20/1, negende lid, van de wet van 5 juli 1994, zoals |
a été inséré par l'article 68 de la loi du 10 avril 2014, doit être annulé. Etant donné que les autres dispositions attaquées sont des modalités de la cotisation instaurée par l'article 20/1, alinéa 9, ces dispositions sont indissociablement liées à la disposition annulée et doivent également être annulées. B.15. L'examen de la seconde branche du premier moyen et des autres moyens ne pouvant conduire à une annulation plus étendue, ceux-ci ne doivent pas être examinés. Par ces motifs, la Cour annule | ingevoegd bij artikel 68 van de wet van 10 april 2014, dient te worden vernietigd. Vermits de overige bestreden bepalingen modaliteiten vormen van de door artikel 20/1, negende lid, in het leven geroepen heffing, zijn die bepalingen onlosmakelijk verbonden met de vernietigde bepaling, en dienen zij eveneens te worden vernietigd. B.15. Vermits het onderzoek van het tweede onderdeel van het eerste middel en de andere middelen niet zou kunnen leiden tot een ruimere vernietiging, dienen zij niet te worden onderzocht. Om die redenen, het Hof vernietigt |
- l'article 20/1, alinéa 9, de la loi du 5 juillet 1994 relative au | - artikel 20/1, negende lid, van de wet van 5 juli 1994 betreffende |
sang et aux dérivés du sang d'origine humaine, tel qu'il a été inséré | bloed en bloedderivaten van menselijke oorsprong, zoals ingevoegd bij |
par l'article 68 de la loi du 10 avril 2014 portant des dispositions | artikel 68 van de wet van 10 april 2014 houdende diverse bepalingen |
diverses en matière de santé; | inzake gezondheid; |
- les articles 69 et 70 de la loi du 10 avril 2014 portant des | - de artikelen 69 en 70 van de wet van 10 april 2014 houdende diverse |
dispositions diverses en matière de santé. | bepalingen inzake gezondheid. |
Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue | Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, |
allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier | overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op |
1989 sur la Cour constitutionnelle, le 4 novembre 2015. | het Grondwettelijk Hof, op 4 november 2015. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
A. Alen | A. Alen |