Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 159/2015 du 4 novembre 2015 Numéro du rôle : 6065 En cause : le recours en annulation de l'article 64, § 1 er , alinéa 1 er , 1°, de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et inde La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De G(...)"
Extrait de l'arrêt n° 159/2015 du 4 novembre 2015 Numéro du rôle : 6065 En cause : le recours en annulation de l'article 64, § 1 er , alinéa 1 er , 1°, de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et inde La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De G(...) Uittreksel uit arrest nr. 159/2015 van 4 november 2015 Rolnummer : 6065 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 64, § 1, eerste lid, 1°, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkerin Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 159/2015 du 4 novembre 2015 Uittreksel uit arrest nr. 159/2015 van 4 november 2015
Numéro du rôle : 6065 Rolnummer : 6065
En cause : le recours en annulation de l'article 64, § 1er, alinéa 1er, In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 64, § 1, eerste lid,
1°, de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et 1°, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor
indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, tel qu'il a été remplacé geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli
par l'article 21 de la loi du 10 avril 2014 portant des dispositions 1994, zoals vervangen bij artikel 21 van de wet van 10 april 2014
diverses en matière de santé, introduit par Eric Bodard et autres. houdende diverse bepalingen inzake gezondheid, ingesteld door Eric Bodard en anderen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de
Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E.
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R.
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 21 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 21 oktober
octobre 2014 et parvenue au greffe le 22 octobre 2014, un recours en 2014 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 22
annulation de l'article 64, § 1er, alinéa 1er, 1°, de la loi relative oktober 2014, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 64, §
à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 1, eerste lid, 1°, van de wet betreffende de verplichte verzekering
14 juillet 1994, tel qu'il a été remplacé par l'article 21 de la loi voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli
du 10 avril 2014 portant des dispositions diverses en matière de santé 1994, zoals vervangen bij artikel 21 van de wet van 10 april 2014
houdende diverse bepalingen inzake gezondheid (bekendgemaakt in het
(publiée au Moniteur belge du 30 avril 2014), a été introduit par Eric Belgisch Staatsblad van 30 april 2014), door Eric Bodard, Marc
Bodard, Marc Crommelynck, Luc Delcoigne, Patrick Hermie, Philippe Crommelynck, Luc Delcoigne, Patrick Hermie, Philippe Hustinx, Eric
Hustinx, Eric Morimont, Luc Carpentier, Hilde Durant, Steven Rogge et Morimont, Luc Carpentier, Hilde Durant, Steven Rogge en Roger
Roger Tavernier, assistés et représentés par Me T. Merckx, avocat au Tavernier, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. T. Merckx, advocaat
barreau de Gand. bij de balie te Gent.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
B.1. Les parties requérantes demandent l'annulation de l'article 21 de B.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van artikel 21
la loi du 10 avril 2014 portant des dispositions diverses en matière van de wet van 10 april 2014 houdende diverse bepalingen inzake
de santé. gezondheid.
Cet article remplace l'article 64, § 1er, alinéa 1er, 1°, de la loi Dat artikel vervangt artikel 64, § 1, eerste lid, 1°, van de wet
relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en
coordonnée le 14 juillet 1994, qui dispose en conséquence : uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, dat ten gevolge daarvan
« Pour les prestations effectuées au moyen de l'appareillage médical bepaalt : « Voor de verstrekkingen die verricht worden met zware medische
lourd ou dans des services médicaux, services médico-techniques, apparatuur of in medische diensten, medisch-technische diensten,
programmes de soins, sections ou fonctions visés dans la loi relative zorgprogramma's, afdelingen of functies bedoeld in de wet betreffende
aux hôpitaux et à d'autres établissements de soins, coordonnée le 10 de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen, gecoördineerd op 10
juillet 2008, telles qu'elles sont définies par le Roi, l'octroi d'une juli 2008 zoals ze door de Koning worden omschreven, wordt het
intervention de l'assurance est subordonné à la condition que ces toekennen van een verzekeringstegemoetkoming afhankelijk gesteld van
prestations soient effectuées au moyen d'appareillage ou dans des de voorwaarden dat die verstrekkingen worden uitgevoerd met apparatuur
services qui : 1° ont été installés et sont exploités conformément aux dispositions d'application concernant la programmation et l'agrément de la loi sur les hôpitaux et de ses arrêtés d'exécution. A partir d'une date fixée par le Roi, seules les prestations effectuées au moyen d'appareils dont la liste est établie par le Roi et qui sont munis dans les délais fixés par le Roi d'un numéro d'identification et d'un compteur peuvent faire l'objet d'un remboursement. Dans les conditions à fixer par le Roi, l'attestation de soins donnés ou le document qui en tient lieu mentionne le numéro d'identification que l'Institut a attribué au of in diensten die : 1° overeenkomstig de ter zake geldende bepalingen inzake programmatie en erkenning van de wet op de ziekenhuizen en haar uitvoeringsbesluiten werden geïnstalleerd en geëxploiteerd. Vanaf een door de Koning vastgestelde datum, kunnen enkel verstrekkingen verricht door middel van toestellen waarvan de lijst is opgesteld door de Koning en die voorzien zijn van een toestelidentificatienummer en een telapparaat binnen de door de Koning vastgestelde termijnen, in aanmerking komen voor terugbetaling. Onder de door de Koning te bepalen voorwaarden vermeldt het getuigschrift voor verstrekte hulp of het als zodanig geldend document het door het Instituut toegekende identificatienummer van de dienst of de plaats, waarin de
service ou au lieu dans lequel les prestations sont effectuées, ainsi verstrekkingen worden uitgevoerd, alsmede het identificatienummer van
que le numéro d'identification de l'appareil au moyen duquel la het toestel waarmee de verstrekking verricht wordt en het rangnummer
prestation est effectuée et le numéro d'ordre de la prestation, tel van de verstrekking, zoals vastgesteld door het telapparaat ».
qu'il a été constaté par le compteur ». B.2. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
B.2. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11, 10 en 11, in samenhang gelezen met artikel 23, van de Grondwet,
lus en combinaison avec l'article 23, de la Constitution, en ce que la doordat de bestreden bepaling het toekennen van een tegemoetkoming in
disposition attaquée fait dépendre l'octroi d'une intervention de het kader van de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging
l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités pour les en uitkeringen voor verstrekkingen verricht met zware medische
prestations effectuées au moyen d'un appareillage médical lourd de la apparatuur afhankelijk maakt van de installatie en de exploitatie van
condition que l'installation et l'exploitation de l'appareil concerné het betrokken apparaat overeenkomstig de bepalingen inzake
soient conformes aux dispositions en matière de programmation et programmatie en erkenning vervat in de wet op de ziekenhuizen en
d'agrément contenues dans la loi sur les hôpitaux et autres
établissements de soins, coordonnée le 10 juillet 2008, et ses arrêtés andere verzorgingsinrichtingen, gecoördineerd op 10 juli 2008, en haar
d'exécution. uitvoeringsbesluiten.
Les parties requérantes font valoir que la disposition attaquée De verzoekende partijen voeren aan dat de bestreden bepaling aldus een
établit ainsi une différence de traitement injustifiée entre, d'une niet-verantwoord verschil in behandeling in het leven roept tussen,
part, les prestataires de soins qui sont attachés à un hôpital agréé enerzijds, zorgverstrekkers die verbonden zijn aan een erkend
et leurs patients, qui entrent en ligne de compte pour l'intervention ziekenhuis en hun patiënten, die in aanmerking komen voor de in die
visée dans cette disposition, et, d'autre part, les prestataires de bepaling bedoelde tegemoetkoming en, anderzijds, zorgverstrekkers die
soins qui ne sont pas attachés à un hôpital agréé et leurs patients, niet verbonden zijn aan een erkend ziekenhuis en hun patiënten, die
qui n'entrent pas en ligne de compte pour cette intervention. niet in aanmerking komen voor die tegemoetkoming.
B.3.1. Pour satisfaire aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale B.3.1. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 6 van de bijzondere
du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les moyens de la wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, moeten de middelen
requête doivent faire connaître, parmi les règles dont la Cour van het verzoekschrift te kennen geven welke van de regels waarvan het
garantit le respect, celles qui seraient violées ainsi que les Hof de naleving waarborgt, zouden zijn geschonden, alsook welke de
dispositions qui violeraient ces règles et exposer en quoi ces règles bepalingen zijn die deze regels zouden schenden, en uiteenzetten in
auraient été transgressées par ces dispositions. welk opzicht die regels door de bedoelde bepalingen zouden zijn
B.3.2. Ainsi que l'observe le Conseil des ministres les parties geschonden. B.3.2. Zoals de Ministerraad aanvoert, zetten de verzoekende partijen
requérantes n'exposent pas suffisamment, dans leur requête, en quoi la in hun verzoekschrift op onvoldoende wijze uiteen in welke zin de
disposition attaquée violerait l'article 23 de la Constitution. Bien bestreden bepaling niet bestaanbaar zou zijn met artikel 23 van de
Grondwet. Ofschoon zij uiteenzetten dat de bestreden bepaling een
qu'elles fassent valoir que la disposition attaquée « perpétue » une verschil in behandeling dat reeds bestond « bestendigt », zetten zij
différence de traitement existante, ces parties n'exposent pas en quoi daarbij niet uiteen in welke zin die « bestendiging » onbestaanbaar
cette « perpétuation » serait incompatible avec l'article 23 de la zou zijn met artikel 23 van de Grondwet.
Constitution.
B.4. Le premier moyen est irrecevable en ce qu'il est pris de la B.4. Het eerste middel is niet ontvankelijk, in zoverre het is
violation de l'article 23 de la Constitution. afgeleid uit de schending van artikel 23 van de Grondwet.
La Cour limite par conséquent son examen aux articles 10 et 11 de la Het Hof beperkt zijn onderzoek bijgevolg tot de artikelen 10 en 11 van
Constitution. de Grondwet.
B.5. La disposition attaquée règle les conditions auxquelles une B.5. De bestreden bepaling regelt de voorwaarden waaronder, in het
intervention est octroyée, dans le cadre de l'assurance obligatoire kader van de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en
soins de santé et indemnités, pour les « prestations effectuées au uitkeringen, een tegemoetkoming wordt toegekend voor « de
moyen de l'appareillage médical lourd ou dans des services médicaux, verstrekkingen die verricht worden met zware medische apparatuur of in
services médico-techniques, programmes de soins, sections ou fonctions medische diensten, medisch-technische diensten, zorgprogramma's,
visés dans la loi relative aux hôpitaux et à d'autres établissements afdelingen of functies bedoeld in de wet betreffende de ziekenhuizen
de soins, coordonnée le 10 juillet 2008, telles qu'elles sont définies en andere verzorgingsinrichtingen, gecoördineerd op 10 juli 2008 zoals
par le Roi ». ze door de Koning worden omschreven ».
B.6.1. Les parties requérantes critiquent la disposition attaquée en B.6.1. De verzoekende partijen bekritiseren de bestreden bepaling in
tant qu'elle porte sur les prestations effectuées au moyen d'un zoverre zij betrekking heeft op verstrekkingen verricht met zware
appareillage médical lourd. medische apparatuur.
En vertu de l'article 51 de la loi sur les hôpitaux et autres Krachtens artikel 51 van de wet op de ziekenhuizen en andere
établissements de soins, les appareillages médicaux lourds sont des verzorgingsinrichtingen zijn de zware medische apparaten toestellen of
appareils ou équipements d'examen ou de traitement coûteux soit en uitrustingen voor onderzoek of behandeling die duur zijn hetzij door
raison de leur prix d'achat, soit en leur raison de leur manipulation hun aankoopprijs, hetzij door de bediening ervan door hoog
par du personnel hautement spécialisé. gespecialiseerd personeel.
B.6.2. En vertu de l'article 52 de la même loi, le Roi fixe, après B.6.2. Krachtens artikel 52 van dezelfde wet stelt de Koning, op
avis du Conseil national des établissements hospitaliers, section advies van de Nationale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen, afdeling
erkenning en programmatie, de lijst vast van de toestellen en
agrément et programmation, la liste des appareils et équipements qui, uitrustingen die, overeenkomstig de voormelde omschrijving, als zware
conformément à la définition précitée, doivent être considérés comme medische apparatuur moeten worden beschouwd. De toestellen en
appareillage médical lourd. En vertu de l'article 54 de la même loi, uitrustingen die op die lijst voorkomen, mogen, krachtens artikel 54
les appareils et équipements qui figurent sur cette liste ne peuvent van dezelfde wet, noch worden opgesteld, noch uitgebaat zonder
pas être installés ni exploités sans autorisation préalable de voorafgaande toestemming van de overheid als bedoeld in de artikelen
l'autorité visée aux articles 128, 130 ou 135 de la Constitution. 128, 130 of 135 van de Grondwet. Die toestemming is vereist zelfs
Cette autorisation est requise même lorsqu'il n'est pas fait appel à wanneer geen beroep wordt gedaan op de tegemoetkoming, bedoeld in
l'intervention visée à l'article 63 et même lorsque l'investissement a artikel 63, en zelfs wanneer de investering plaatsvindt buiten een
lieu en dehors d'un hôpital ou d'une institution médico-sociale. ziekenhuis of een medisch-sociale instelling.
En vertu de l'article 55 de la même loi, le Roi peut soumettre Krachtens artikel 55 van dezelfde wet kan de Koning de voormelde
l'autorisation préalable précitée aux critères de programmation fixés voorafgaande toestemming onderwerpen aan de door Hem bepaalde
par Lui ou en limiter le nombre. Il peut en outre préciser, par programmatiecriteria of het door Hem bepaalde maximumaantal. Bovendien
appareil, les règles concernant le nombre maximum d'appareils pouvant kan Hij, per toestel, de nadere regelen bepalen inzake het
être mis en service et exploités et fixer la date à partir de laquelle maximumaantal dat in gebruik mag worden genomen en uitgebaat en kan
est interdite l'exploitation de tout appareillage médical lourd qui ne Hij de datum bepalen vanaf welke de uitbating verboden wordt van zware
s'inscrit pas dans le cadre du nombre maximum d'appareils. medische apparatuur die niet past in het kader van het maximumaantal toestellen.
B.7.1. Les travaux préparatoires de la disposition attaquée B.7.1. De parlementaire voorbereiding van de bestreden bepaling
mentionnent : vermeldt :
« Actuellement, le seul critère retenu par la loi relative à « Tegenwoordig hanteert de wet betreffende de verplichte verzekering
l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 voor geneeskundige verzorging en uitkeringen gecoördineerd op 14 juli
juillet 1994, est l'agrément, si bien qu'il est difficile de détecter 1994, enkel de erkenning van diensten als aanknopingspunt zodat het
le lieu des prestations et l'appareillage avec lequel sont effectuées moeilijk is te weten op welke plaats en met welke toestellen de
ces prestations. C'est la raison pour laquelle il est proposé que verstrekkingen zijn verricht. Daarom wordt voorgesteld om voortaan
chaque appareillage ou appareil installé dans des services médicaux, alle apparatuur of ieder toestel opgesteld in medische diensten of
des services médico-techniques, des sections, des fonctions ou en medisch-technische diensten, afdelingen, functies of extramuros van
extramuros soit désormais pourvu d'un numéro d'identification et d'un een toestelidentificatienummer en een teller te voorzien. Het
compteur. Le numéro d'identification de l'appareil et le numéro identificatienummer van het toestel en het rangnummer van de
d'ordre de la prestation devront figurer sur l'attestation de soins verstrekking moeten voorkomen op het getuigschrift voor verstrekte
donnés ou sur le document en tenant lieu. Outre l'agrément de hulp of het document dat hiervoor in de plaats komt. Deze nummers
l'appareillage ou du service, ces numéros constitueront une condition vormen, naast de erkenning van de apparatuur of van de dienst, een
indispensable pour bénéficier du remboursement de la prestation. En ce onontbeerlijke voorwaarde voor terugbetaling. De uitvoeringsregels
qui concerne le numéro d'identification de l'appareil et le compteur betreffende het identificatienummer van het toestel en het telapparaat
permettant d'enregistrer le nombre d'examens ou de prestations dat het aantal verrichte onderzoeken of verstrekkingen registreert,
effectués, les modalités d'exécution seront fixées par arrêté royal. zullen nader worden bepaald bij koninklijk besluit.
[...] De plus, certains appareils peuvent être installés tant à l'hôpital qu'en dehors d'un hôpital. Des données relatives à la localisation précise des appareils agréés (implantation intra- ou extra-muros) devront être fournies sur l'attestation de soins donnés ou le document qui en tient lieu via un numéro d'identification que l'Institut a attribué au service ou au lieu dans lequel les prestations sont effectuées. Des mises au point techniques s'imposent avant l'entrée en vigueur effective de la disposition proposée. C'est pourquoi il est précisé que la date d'entrée en vigueur de la mesure est fixée par le Roi » [...] Bovendien, kunnen bepaalde toestellen worden geïnstalleerd zowel in als buiten een ziekenhuis. De gegevens in verband met de precieze lokalisatie van de erkende toestellen (installatieplaats intra- of extramuros) moeten worden vermeld op het getuigschrift voor verstrekte hulp of het document dat hiervoor in de plaats komt, via het identificatienummer, toegekend door het Rijksinstituut, van de dienst of de plaats waarin de verstrekkingen worden uitgevoerd. Technische bijsturing is noodzakelijk alvorens de voorgestelde bepaling daadwerkelijk in werking treedt. Daarom wordt er nader bepaald dat de datum van de inwerkingtreding van de maatregel door de Koning wordt vastgesteld » (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC
(Doc. parl., Chambre, 2013-2014, DOC 53-3349/001, pp. 38-39). 53-3349/001, pp. 38-39).
« La ministre indique que cette disposition vise à adapter la loi dans « De minister geeft aan dat dit artikel ertoe strekt de wet inzake de
zware medische apparatuur in de ziekenhuizen aan te passen. Als het
ter bespreking voorliggende wetsontwerp wordt aangenomen, wordt de
le cadre des appareillages lourds dans les hôpitaux. Lancée en 2014 si maatregel in 2014 op de sporen gezet en wordt hij operationeel in
le projet de loi est adopté, la mesure deviendrait opérationnelle en
2015. 2015.
Il est difficile de détecter le lieu des prestations et l'appareillage De plaats van de prestaties en de apparatuur waarmee zij worden
avec lequel sont effectuées ces prestations. C'est la raison pour
laquelle il est projeté que chaque appareillage ou appareil installé uitgevoerd, zijn moeilijk te bepalen. Daarom wordt voorgesteld alle
dans des services médicaux, des services médico-techniques, des apparatuur en elk toestel opgesteld in medische diensten,
sections, des fonctions ou en extramuros soit désormais pourvu d'un medisch-technische diensten, afdelingen, functies of extramuros
numéro d'identification et d'un compteur. voortaan van een identificatienummer en van een teller te voorzien.
Le numéro d'identification de l'appareil et le numéro d'ordre de la Het identificatienummer van het toestel en het rangnummer van de
prestation devront figurer sur l'attestation de soins donnés ou sur le verstrekking moeten voorkomen op het getuigschrift voor verstrekte
document en tenant lieu. Outre l'agrément de l'appareillage ou du hulp of op het document dat hiervoor in de plaats komt. Deze nummers
service, ces numéros constitueront une condition indispensable pour vormen, naast de erkenning van de apparatuur of van de dienst, een
bénéficier du remboursement de la prestation. onontbeerlijke voorwaarde voor terugbetaling.
Cette disposition a également un lien avec des décisions plus larges: Die bepaling houdt ook verband met ruimere beslissingen: beslissing
décision de la task-force sur l'imagerie, extensions de programmation van de task force over de beeldvorming, uitbreidingen van de
pour le PET-scan et la résonance magnétique nucléaire (RMN). programmering voor de PET-scan en de nucleaire magnetische resonantie
Actuellement, il est constaté que les appareils et appareillages en (NMR). Vastgesteld wordt dat de apparaten en de apparatuur voor
imagerie sont plus nombreux que la limite imposée par la beeldvorming veel talrijker zijn dan het door de programmering
opgelegde plafond. Het is onaanvaardbaar dat de bevolking al te veel
programmation. Une trop grande exposition aux radiations ionisantes à aan medische ioniserende stralingen wordt blootgesteld. Bedoeling van
but médical de la population ne peut être admise. La disposition vise de bepaling is in de eerste plaats te beschikken over een duidelijk
d'abord à disposer d'une vue claire de l'état de la situation. Avant beeld van de situatie. Alvorens te handelen, moet men weten hoe de
d'agir, il faut connaître. zaken in mekaar zitten.
La ministre espère arriver, avant la fin de la législature, à la De minister hoopt vóór het einde van de regeerperiode een nieuwe
détermination d'une nouvelle programmation des PET-scans et appareils programmering van de PET-scans en NMR-toestellen te kunnen uitwerken
RMN avec les communautés et les régions. Une Conférence met de gemeenschappen en gewesten. Op maandag 24 februari 2014 zal een
interministérielle sur la santé publique aura lieu le lundi 24 février interministeriële conferentie plaatsvinden in verband met de
2014. Ce point figurera à l'ordre du jour » (Doc. parl., Chambre, volksgezondheid. Dat punt zal worden geagendeerd » (Parl. St., Kamer,
2013-2014, DOC 53-3349/005, pp. 8-9). 2013-2014, DOC 53-3349/005, pp. 8-9).
B.7.2. Il apparaît que le législateur a notamment voulu que B.7.2. Daaruit blijkt dat de wetgever de in het kader van de
verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen
l'intervention de l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités voorgeschreven tegemoetkoming voor verstrekkingen die worden verricht
pour les prestations qui sont effectuées au moyen d'un appareillage met zware medische apparatuur onder meer afhankelijk heeft willen
médical lourd soit subordonnée à la mention, sur l'attestation de maken van de vermelding, op het getuigschrift voor verstrekte hulp of
soins donnés ou sur le document en tenant lieu, du numéro het als zodanig geldende document, van het identificatienummer van het
d'identification de l'appareil utilisé et du numéro d'ordre de la gebruikte toestel en het rangnummer van de verstrekking. Uitgaande van
prestation. Partant du constat « que les appareils et appareillages en de vaststelling « dat de apparaten en de apparatuur voor beeldvorming
imagerie sont plus nombreux que la limite imposée par la programmation veel talrijker zijn dan het door de programmering opgelegde plafond »,
», le législateur a estimé qu'il y avait lieu d'instaurer l'obligation heeft de wetgever het aangewezen geacht een verplichting in te voeren
que « chaque appareillage ou appareil installé dans des services om « alle apparatuur of ieder toestel opgesteld in medische diensten
médicaux, des services médico-techniques, des sections, des fonctions of medisch-technische diensten, afdelingen, functies of extramuros van
ou en extramuros soit désormais pourvu d'un numéro d'identification et een toestelidentificatienummer en een teller te voorzien », om aldus
d'un compteur », afin de « disposer d'une vue claire de l'état de la te kunnen « beschikken over een duidelijk beeld van de situatie ».
situation ». Il apparaît également des extraits cités des travaux préparatoires que Uit de aangehaalde uittreksels uit de parlementaire voorbereiding
la disposition attaquée, bien qu'elle fasse partie de la blijkt eveneens dat de bestreden bepaling, ofschoon ze deel uitmaakt
réglementation relative à l'assurance obligatoire soins de santé et van de regelgeving betreffende de verplichte verzekering voor
indemnités, est en rapport avec la programmation de l'appareillage geneeskundige verzorging en uitkeringen, verband houdt met de
médical lourd et avec la protection de la population contre les radiations ionisantes. programmatie van zware medische apparatuur en met de bescherming van
B.8.1. Outre la condition relative à la mention du numéro de bevolking tegen ioniserende stralingen.
d'identification de l'appareil utilisé et du numéro d'ordre de la B.8.1. Naast de voorwaarde inzake de vermelding van het
prestation sur l'attestation de soins donnés ou sur le document en identificatienummer van het gebruikte toestel en het rangnummer van de
tenant lieu, la disposition attaquée exige également, pour l'octroi de verstrekking op het getuigschrift voor verstrekte hulp of het als
l'intervention en question, que l'appareillage ait été installé et zodanig geldende document, vereist de bestreden bepaling voor het
soit exploité conformément aux dispositions applicables en matière de toekennen van de desbetreffende tegemoetkoming eveneens dat de
programmation et d'agrément de la loi sur les hôpitaux et autres apparatuur overeenkomstig de ter zake geldende bepalingen inzake
établissements de soins et de ses arrêtés d'exécution. programmatie en erkenning van de wet op de ziekenhuizen en andere
B.8.2. La disposition attaquée ne prévoit pas, en soi, que les verzorgingsinrichtingen en haar uitvoeringsbesluiten werd
prestations effectuées en dehors d'un hôpital agréé au moyen d'un geïnstalleerd en geëxploiteerd.
appareillage médical lourd n'entrent pas en considération pour l'intervention en question. Les « dispositions d'application concernant la programmation et l'agrément » peuvent cependant aboutir à ce résultat. Ces dispositions peuvent toutefois aussi avoir pour effet que les prestations qui seraient effectuées au moyen d'un certain type d'appareillage médical lourd dans certains hôpitaux agréés n'entrent pas en considération pour l'intervention en question. En effet, les règles en matière de programmation peuvent, en ce qui concerne l'appareillage médical lourd, prévoir également des restrictions de l'offre médicale pour les hôpitaux agréés. B.8.2. De bestreden bepaling voorziet op zich niet erin dat de buiten een erkend ziekenhuis verrichte verstrekkingen met zware medische apparatuur niet in aanmerking komen voor de erin bedoelde tegemoetkoming. De « ter zake geldende bepalingen inzake programmatie en erkenning » kunnen evenwel leiden tot dat resultaat. Die bepalingen kunnen evenwel ook ertoe leiden dat verstrekkingen die zouden worden verricht met bepaalde zware medische apparatuur in bepaalde erkende ziekenhuizen niet in aanmerking komen voor de bedoelde tegemoetkoming. De programmatieregels kunnen immers, wat de zware medische apparatuur betreft, ook voor de erkende ziekenhuizen voorzien in beperkingen van het medisch aanbod. B.9. Zoals het Hof heeft geoordeeld bij zijn arrest nr. 139/2006 van
B.9. Comme la Cour l'a jugé par son arrêt n° 139/2006 du 14 septembre 14 september 2006, vermag de wetgever een evenwicht na te streven
2006, le législateur peut rechercher un équilibre entre la nécessité tussen de noodzaak om de uitgaven van de ziekte- en
de maîtriser les dépenses de l'assurance maladie-invalidité, d'une invaliditeitsverzekering in de hand te houden, enerzijds, en de
part, et celle de maintenir la qualité des soins pour le patient ainsi noodzaak om een kwalitatieve verzorging voor de patiënt te behouden
que la prise en charge de ces soins par l'assurance alsook de tenlasteneming ervan door de ziekte- en
invaliditeitsverzekering, anderzijds. Ermee rekening houdend dat een
maladie-invalidité, d'autre part. Compte tenu de la nécessité de evenwicht moet worden gevonden tussen de behoeften van de bevolking en
trouver un équilibre entre les besoins de la population et les de budgettaire beperkingen inzake gezondheidszorg, is het niet
contraintes budgétaires en matière de soins de santé, il n'est pas onredelijk om het gebruik van zware medische apparaten, die per
déraisonnable de soumettre à des restrictions l'utilisation definitie duur zijn en een aanzienlijke weerslag hebben op de
d'appareils médicaux lourds, qui sont par définition onéreux et ont begroting inzake gezondheidszorg, aan beperkingen te onderwerpen, noch
une incidence considérable sur le budget des soins de santé, ni de om de terugbetaling in het kader van de verplichte verzekering voor
limiter le remboursement, dans le cadre de l'assurance obligatoire geneeskundige verzorging en uitkeringen te beperken tot verstrekkingen
soins de santé et indemnités, aux prestations effectuées au moyen d'un appareillage médical lourd installé et exploité conformément « aux dispositions d'application concernant la programmation et l'agrément ». Dans la mesure où l'appareillage médical en question utilise des radiations ionisantes, le législateur a également pu estimer qu'il y avait lieu, afin de limiter dans la mesure du possible l'exposition des patients aux radiations ionisantes, de soumettre l'offre médicale en la matière à des restrictions et de réserver l'intervention, dans le cadre de l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, aux prestations effectuées dans les limites fixées en la matière. B.10. Par ailleurs, la disposition attaquée ne porte pas atteinte au droit du patient d'être examiné ou traité, si nécessaire, au moyen d'appareils médicaux lourds, ni à son droit à la prise en charge, par l'assurance maladie-invalidité, des frais occasionnés par les verricht met zware medische apparatuur die overeenkomstig de « ter zake geldende bepalingen inzake programmatie en erkenning » wordt geïnstalleerd en geëxploiteerd. In zoverre de desbetreffende medische apparatuur gebruik maakt van ioniserende stralingen, vermocht de wetgever eveneens van oordeel te zijn dat het aangewezen is om, teneinde de blootstelling van de patiënten aan ioniserende stralingen zoveel mogelijk te beperken, het medisch aanbod ter zake aan beperkingen te onderwerpen en de tegemoetkoming in het kader van de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen voor te behouden voor verstrekkingen die worden verricht binnen de ter zake geldende beperkingen. B.10. De bestreden bepaling doet bovendien geen afbreuk aan het recht van de patiënt om, indien nodig, te worden onderzocht of behandeld door middel van zware medische apparaten, noch aan zijn recht op tenlasteneming door de ziekte- en invaliditeitsverzekering van de kosten veroorzaakt door de met die apparatuur verrichte
prestations effectuées au moyen de ces appareils. Les règles relatives verstrekkingen. De regels betreffende de programmatie strekken immers
à la programmation visent en effet notamment à maîtriser l'offre onder meer ertoe het medisch aanbod te beheersen zonder afbreuk te
médicale sans porter atteinte aux besoins de la population. doen aan de noden van de bevolking.
B.11. Le premier moyen n'est pas fondé. B.11. Het eerste middel is niet gegrond.
B.12. Les parties requérantes prennent un second moyen de la violation B.12. De verzoekende partijen leiden een tweede middel af uit de
des articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang
l'article IV.1 du Code de droit économique, avec l'article 4, gelezen met artikel IV.1 van het Wetboek van economisch recht, met
paragraphe 3, du Traité sur l'Union européenne (ci-après : TUE) et artikel 4, lid 3, van het Verdrag betreffende de Europese Unie (hierna
avec les articles 101, 102 et 107 du Traité sur le fonctionnement de : VEU) en met de artikelen 101, 102 en 107 van het Verdrag betreffende
l'Union européenne (ci-après : TFUE). de werking van de Europese Unie (hierna : VWEU).
Les parties requérantes font valoir en substance que la disposition De verzoekende partijen voeren in essentie aan dat de bestreden
attaquée porte une atteinte discriminatoire à la libre concurrence bepaling op een discriminerende wijze afbreuk doet aan de door de in
garantie par les dispositions mentionnées dans le moyen. het middel vermelde bepalingen gewaarborgde vrije mededinging.
B.13. L'article 101 du TFUE interdit tous accords entre entreprises, B.13. Artikel 101 van het VWEU verbiedt alle overeenkomsten tussen
toutes décisions d'associations d'entreprises et toutes pratiques ondernemingen, alle besluiten van ondernemersverenigingen en alle
concertées qui sont susceptibles d'affecter le commerce entre Etats onderling afgestemde feitelijke gedragingen welke de handel tussen
membres et qui ont pour objet ou pour effet d'empêcher, de restreindre lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden en ertoe strekken of ten
ou de fausser le jeu de la concurrence à l'intérieur du marché gevolge hebben dat de mededinging binnen de interne markt wordt
intérieur. L'article 102 du TFUE interdit aux entreprises d'exploiter verhinderd, beperkt of vervalst. Artikel 102 van het VWEU legt een
de façon abusive une position dominante sur le marché intérieur ou verbod op aan ondernemingen om misbruik te maken van een machtspositie
dans une partie substantielle de celui-ci, dans la mesure où le op de interne markt of op een wezenlijk deel daarvan, voor zover de
commerce entre Etats membres est susceptible d'en être affecté. handel tussen lidstaten daardoor ongunstig wordt beïnvloed. Artikel
L'article 107 du TFUE interdit en principe, dans la mesure où elles 107 van het VWEU bevat een principieel verbod van steun aan bepaalde
affectent les échanges entre Etats membres, les aides accordées par ondernemingen of producties, die is bekostigd met overheidsmiddelen en
les Etats ou au moyen de ressources d'Etat qui faussent ou qui de mededinging vervalst of dreigt te vervalsen en het handelsverkeer
menacent de fausser la concurrence en favorisant certaines entreprises tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt, zij het dat bepaalde vormen
ou certaines productions, mais considère toutefois certaines formes van steunmaatregelen wel verenigbaar worden geacht met de interne
d'aide comme compatibles avec le marché intérieur. markt.
Bien que les articles 101 et 102 du TFUE s'adressent aux entreprises, Ofschoon de artikelen 101 en 102 van het VWEU zich richten tot de
l'article 4, paragraphe 3, du TUE impose aux Etats membres ondernemingen, legt artikel 4, lid 3, van het VEU de lidstaten de
l'obligation de s'abstenir de prendre ou de maintenir en vigueur des verplichting op om zich te onthouden van het nemen of het in stand
mesures susceptibles d'éliminer l'effet utile des articles 101 et 102 houden van maatregelen welke de voormelde artikelen 101 en 102 hun
du TFUE (CJCE, 16 novembre 1977, 13/77, INNO, points 31 et 32; 23 nuttig effect zouden kunnen ontnemen (HvJ, 16 november 1977, 13/77,
avril 1991, C-41/90, Höfner et Elser, point 26; 18 juin 1991, INNO, punten 31 en 32; 23 april 1991, C-41/90, Höfner en Elser, punt
C-260/89, ERT, point 35; 19 mai 1993, C-320, Corbeau, points 10 et 26; 18 juni 1991, C-260/89, ERT, punt 35; 19 mei 1993, C-320, Corbeau,
11). punten 10 en 11).
B.14. Pour satisfaire aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale B.14. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 6 van de bijzondere
du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les moyens de la wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, moeten de middelen
requête doivent faire connaître, parmi les règles dont la Cour van het verzoekschrift te kennen geven welke van de regels waarvan het
garantit le respect, celles qui seraient violées ainsi que les Hof de naleving waarborgt, zouden zijn geschonden, alsook welke de
dispositions qui violeraient ces règles et exposer en quoi ces règles bepalingen zijn die deze regels zouden schenden, en uiteenzetten in
auraient été transgressées par ces dispositions. welk opzicht die regels door de bedoelde bepalingen zouden zijn
B.15.1. Les parties requérantes estiment tout d'abord que la geschonden. B.15.1. De verzoekende partijen zijn in de eerste plaats van mening
disposition attaquée viole les articles 10 et 11 de la Constitution, dat de bestreden bepaling in strijd is met de artikelen 10 en 11 van
combinés avec les articles 101 et 102 du TFUE. de Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 101 en 102 van het VWEU.
B.15.2. Les articles 101 et 102 du TFUE ne sont pas d'application « si B.15.2. De artikelen 101 en 102 van het VWEU zijn niet van toepassing
« indien een mededingingsverstorende gedraging bij een nationale
un comportement anticoncurrentiel est imposé aux entreprises par une wettelijke regeling aan de ondernemingen wordt voorgeschreven, of
législation nationale ou si celle-ci crée un cadre juridique qui indien deze wettelijke regeling een rechtskader creëert dat zelf
lui-même élimine toute possibilité de comportement concurrentiel de iedere mogelijkheid van concurrentieel gedrag voor deze ondernemingen
leur part ». « Dans une telle situation, en effet, la restriction de uitsluit. In een dergelijke situatie vindt de beperking van de
concurrence ne trouve pas sa cause, ainsi que l'impliquent ces mededinging namelijk niet, zoals deze bepalingen impliceren, haar
dispositions, dans des comportements autonomes des entreprises. En oorsprong in autonome gedragingen van de ondernemingen. Daarentegen
revanche, les articles [101 et 102 du TFUE] peuvent s'appliquer s'il kunnen de artikelen [101 en 102 van het VWEU] van toepassing zijn
s'avère que la législation nationale laisse subsister la possibilité indien blijkt dat de nationale wettelijke regeling ruimte laat voor
d'une concurrence susceptible d'être empêchée, restreinte ou faussée mededinging die door autonome gedragingen van de ondernemingen kan
par des comportements autonomes des entreprises (arrêt du 11 novembre worden verhinderd, beperkt of vervalst (arrest van 11 november 1997,
1997, Commission et France/Ladbroke Racing, C-359/95 P et C-379/95 P, Commissie en Frankrijk/Ladbroke Racing, C-359/95 P en C-379/95 P,
Rec. p. I 6265, points 33 et 34, ainsi que jurisprudence citée) » Jurispr. blz. I-6265, punten 33 en 34 en aldaar aangehaalde
(CJUE, 14 octobre 2010, C-280/08 P, Deutsche Telekom AG c. Commission, rechtspraak) » (HvJ, 14 oktober 2010, C-280/08 P, Deutsche Telekom AG
point 80). t. Commissie, punt 80).
B.15.3. Or, en l'espèce, les parties requérantes font précisément grief au législateur d'avoir imposé aux entreprises actives dans le secteur médical un comportement qu'elles qualifient d'anticoncurrentiel. Par ailleurs, elles ne font aucunement valoir que le législateur se serait en réalité limité à inciter ou à faciliter l'adoption par ces entreprises de comportements anticoncurrentiels autonomes. En outre, elles n'exposent pas à suffisance de droit en quoi le comportement d'une des entreprises actives dans le secteur médical serait constitutif d'un abus de position dominante ou en quoi le comportement de toutes ou de certaines de ces entreprises constituerait une entente. B.16. Il s'ensuit qu'en ce qu'il est pris de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec les articles 101 et 102 du TFUE, le second moyen n'est pas fondé. B.17.1. Les parties requérantes estiment encore que la disposition B.15.3. Te dezen verwijten de verzoekende partijen de wetgever echter precies de ondernemingen die actief zijn in de medische sector een gedraging op te leggen die zij kwalificeren als mededingingsverstorend. Die verzoekende partijen voeren overigens geenszins aan dat de wetgever zich in werkelijkheid ertoe zou hebben beperkt het aannemen, door die ondernemingen, van autonome mededingingsverstorende gedragingen aan te moedigen of te vergemakkelijken. Voorts zetten zij niet uiteen in welk opzicht de gedraging van een van de ondernemingen die actief zijn in de medische sector een misbruik van een machtspositie zou inhouden of hoe de gedraging van alle of sommige van die ondernemingen een kartel zou vormen. B.16. Hieruit vloeit voort dat het middel, in zoverre het is afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 101 en 102 van het VWEU, niet gegrond is. B.17.1. De verzoekende partijen zijn voorts van mening dat de
attaquée viole les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec bestreden bepaling in strijd is met de artikelen 10 en 11 van de
l'article 107 du TFUE. Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 107 van het VWEU.
B.17.2. A cet égard, il convient de relever tout d'abord que la Cour B.17.2. In dat opzicht dient in de eerste plaats te worden opgemerkt
dat het Hof niet bevoegd is om uitspraak te doen over de
n'est pas compétente pour statuer sur la compatibilité d'une aide verenigbaarheid van staatssteun met de interne markt. Die kwestie valt
d'Etat avec le marché intérieur. En effet, cette question relève d'une immers onder een eigen opdracht die aan de Europese Commissie is
mission attribuée en propre à la Commission européenne, sous le toegewezen, onder het toezicht van het Gerecht en van het Hof van
contrôle du Tribunal et de la Cour de justice de l'Union européenne. Justitie van de Europese Unie. Het Hof kan daarentegen nagaan of de in
La Cour peut en revanche examiner si la disposition en cause doit être het geding zijnde bepaling in strijd moet worden geacht met artikel
considérée comme contraire à l'article 108, paragraphe 3, du TFUE au motif qu'elle constitue la mise en oeuvre d'une aide d'Etat qui n'a pas été notifiée auparavant à la Commission européenne (CJUE, 18 juillet 2013, C-6/12, P Oy, point 38). B.17.3. Toutefois, en l'espèce, les parties requérantes ne font pas valoir que la disposition attaquée ait méconnu l'obligation de notification préalable à la Commission européenne. Au contraire, les brefs développements consacrés par les parties requérantes à ce grief laissent entendre que ces parties contestent la compatibilité de l'aide d'Etat supposée avec le marché intérieur, ce qui ne relève pas de la compétence de la Cour. B.18. Il s'ensuit qu'en ce qu'il est pris de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 107 du TFUE, le second moyen n'est pas fondé. B.19. La Cour n'étant pas compétente pour contrôler des dispositions législatives au regard d'autres dispositions législatives qui ne sont pas des règles répartitrices de compétence, le second moyen, en ce qu'il est pris de la violation de l'article IV.1 du Code de droit économique, n'est pas recevable. B.20. Le second moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 4 novembre 2015. Le greffier, P.-Y. Dutilleux Le président, 108, lid 3, van het VWEU om reden dat zij de uitvoering vormt van staatssteun die niet vooraf is aangemeld bij de Europese Commissie (HvJ, 18 juli 2013, C-6/12, P Oy, punt 38). B.17.3. Te dezen voeren de verzoekende partijen echter niet aan dat de bestreden bepaling de verplichte voorafgaande aanmelding bij de Europese Commissie zou hebben geschonden. Integendeel, de korte uiteenzettingen die de verzoekende partijen aan die grief wijden, laten verstaan dat die partijen de verenigbaarheid betwisten van de veronderstelde staatssteun met de interne markt, hetgeen niet tot de bevoegdheid van het Hof behoort. B.18. Hieruit vloeit voort dat het tweede middel, in zoverre het is afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 107 van het VWEU, niet gegrond is. B.19. Vermits het Hof niet bevoegd is om wettelijke bepalingen te toetsen aan andere wettelijke bepalingen die geen bevoegdheidverdelende regels zijn, is het tweede middel, in zoverre het is afgeleid uit de schending van artikel IV.1 van het Wetboek van economisch recht, niet ontvankelijk. B.20. Het tweede middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 4 november 2015. De griffier, P.-Y. Dutilleux De voorzitter,
A. Alen A. Alen
^