Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 157/2015 du 4 novembre 2015 Numéro du rôle : 6068 En cause : le recours en annulation de l'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire, tel qu'il a été remplacé par l'article 82 du décret flamand du 4 a La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De G(...)"
Extrait de l'arrêt n° 157/2015 du 4 novembre 2015 Numéro du rôle : 6068 En cause : le recours en annulation de l'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire, tel qu'il a été remplacé par l'article 82 du décret flamand du 4 a La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De G(...) Uittreksel uit arrest nr. 157/2015 van 4 november 2015 Rolnummer : 6068 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 4.8.21 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, zoals vervangen bij artikel 82 van het Vlaamse decreet van 4 april 201 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 157/2015 du 4 novembre 2015 Uittreksel uit arrest nr. 157/2015 van 4 november 2015
Numéro du rôle : 6068 Rolnummer : 6068
En cause : le recours en annulation de l'article 4.8.21 du Code In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 4.8.21 van de
flamand de l'aménagement du territoire, tel qu'il a été remplacé par Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, zoals vervangen bij artikel 82 van
l'article 82 du décret flamand du 4 avril 2014 relatif à het Vlaamse decreet van 4 april 2014 betreffende de organisatie en de
l'organisation et à la procédure de certaines juridictions rechtspleging van sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges, ingesteld
administratives flamandes, introduit par D.Q. et autres. door D.Q. en anderen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de
Groot, L. Lavrysen, T. Merckx-Van Goey, F. Daoût et T. Giet, assistée rechters E. De Groot, L. Lavrysen, T. MerckxVan Goey, F. Daoût en T.
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, Giet, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 23 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 23 oktober
octobre 2014 et parvenue au greffe le 24 octobre 2014, un recours en 2014 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 24
annulation de l'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du oktober 2014, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 4.8.21
territoire, tel qu'il a été remplacé par l'article 82 du décret van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, zoals vervangen bij artikel
flamand du 4 avril 2014 relatif à l'organisation et à la procédure de 82 van het Vlaamse decreet van 4 april 2014 betreffende de organisatie
certaines juridictions administratives flamandes (publié au Moniteur en de rechtspleging van sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges
belge du 1er octobre 2014, deuxième édition) a été introduit par D.Q., (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 1 oktober 2014, tweede
l'ASBL « Aktiekomitee Red de Voorkempen », L.M. et H.B., tous assistés editie), door D.Q., de vzw « Aktiekomitee Red de Voorkempen », L.M. en
et représentés par Me P. Vande Casteele, avocat au barreau d'Anvers. H.B., allen bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. P. Vande Casteele,
advocaat bij de balie te Antwerpen.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions attaquées et à leur contexte Ten aanzien van de bestreden bepalingen en de context ervan
B.1. Les parties requérantes demandent l'annulation de l'article B.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van artikel
4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire et de l'article 4.8.21 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (hierna : VCRO) en
82 du décret flamand du 4 avril 2014 relatif à l'organisation et à la van artikel 82 van het Vlaamse decreet van 4 april 2014 betreffende de
procédure de certaines juridictions administratives flamandes. organisatie en de rechtspleging van sommige Vlaamse
B.2.1. Avant sa modification par le décret du 4 avril 2014, l'article bestuursrechtscolleges.
4.8.21, § 1er, du Code flamand de l'aménagement du territoire, inséré B.2.1. Artikel 4.8.21, § 1, van de VCRO, ingevoegd bij artikel 5 van
par l'article 5 du décret du 6 juillet 2012 modifiant diverses het decreet van 6 juli 2012 houdende wijziging van diverse bepalingen
dispositions du Code flamand de l'aménagement du territoire, en ce qui van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, wat de Raad voor
concerne le Conseil pour les contestations des autorisations, Vergunningsbetwistingen betreft, bepaalde vóór de wijziging ervan bij
disposait : het decreet van 4 april 2014 :
« § 1er. Chacun des intéressés, visés à l'article 4.8.11, § 1er, « § 1. Elk van de belanghebbenden, vermeld in artikel 4.8.11, § 1,
alinéa premier, peut intervenir dans l'affaire. eerste lid, kan in de zaak tussenkomen.
Le Gouvernement flamand fixe de quelle manière il faut introduire une De Vlaamse Regering bepaalt op welke wijze een verzoek tot tussenkomst
demande d'intervention. Il fixe les échéances qui ne peuvent être wordt ingediend. Zij bepaalt de vervaltermijnen die niet korter mogen
inférieures à vingt jours. zijn dan twintig dagen.
Le Gouvernement flamand fixe également les conditions de forme De Vlaamse Regering bepaalt tevens de vormvereisten waaraan het
auxquelles doit répondre la requête. Il fixe quelles pièces doivent verzoekschrift moet beantwoorden. Zij bepaalt welke stukken bij het
être jointes à la requête ». verzoekschrift gevoegd moeten worden ».
B.2.2. En tant qu'il serait dirigé contre cette disposition, le B.2.2. Voor zover het beroep tegen die bepaling zou zijn gericht, is
recours n'est pas recevable ratione temporis, parce qu'il n'a pas été het niet ontvankelijk ratione temporis, aangezien het niet is
introduit dans le délai fixé par l'article 3, § 1er, de la loi ingesteld binnen de bij artikel 3, § 1, van de bijzondere wet van 6
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, qui est de januari 1989 op het Grondwettelijk Hof vastgestelde termijn van zes
six mois à partir de la publication de la disposition attaquée, maanden vanaf de bekendmaking van de bestreden bepaling, bekendmaking
publication qui a eu lieu en l'espèce dans le Moniteur belge du 24 die te dezen is geschied in het Belgisch Staatsblad van 24 augustus
août 2012. 2012.
B.3.1. L'article 82 du décret flamand du 4 avril 2014 relatif à B.3.1. Artikel 82 van het Vlaamse decreet van 4 april 2014 betreffende
l'organisation et à la procédure de certaines juridictions de organisatie en de rechtspleging van sommige Vlaamse
administratives flamandes (ci-après : décret du 4 avril 2014) dispose : bestuursrechtscolleges (hierna : decreet van 4 april 2014) bepaalt :
« L'article 4.8.21 du [Code flamand de l'aménagement du territoire],
remplacé par le décret du 6 juillet 2012, est remplacé par la « Artikel 4.8.21 van [de VCRO], vervangen bij het decreet van 6 juli
disposition suivante : 2012, wordt vervangen door wat volgt :
' Art. 4.8.21. Chacune des personnes, visées à l'article 4.8.11, § 1er, ' Art. 4.8.21. Elk van de personen, vermeld in artikel 4.8.11, § 1,
alinéa premier, peut intervenir dans l'affaire. ' ». eerste lid, kan in de zaak tussenkomen. ' ».
B.3.2. En tant que le recours introduit par lettre recommandée du 23 B.3.2. In zoverre het bij aangetekende brief van 23 oktober 2014
octobre 2014 tend à l'annulation de l'article 4.8.21 du Code flamand ingestelde beroep strekt tot de vernietiging van artikel 4.8.21 van de
de l'aménagement du territoire tel qu'il a été remplacé par le décret
du 4 avril 2014, publié au Moniteur belge du 1er octobre 2014, il est VCRO, zoals vervangen bij het decreet van 4 april 2014, bekendgemaakt
in het Belgisch Staatsblad van 1 oktober 2014, is het ontvankelijk
recevable ratione temporis. ratione temporis.
B.4.1. L'article 4.8.11, § 1er, du Code flamand de l'aménagement du B.4.1. Artikel 4.8.11, § 1, van de VCRO waarnaar de bestreden bepaling
territoire auquel la disposition attaquée fait référence, dispose : verwijst, bepaalt :
« § 1er. Les recours auprès du Conseil peuvent être introduits par les « § 1. De beroepen bij de Raad kunnen door de volgende personen worden
personnes suivantes : ingesteld :
1° le demandeur de l'autorisation ou de l'attestation as-built, 1° de aanvrager van de vergunning of van het as-builtattest,
respectivement la personne disposant de droits réels ou personnels à respectievelijk de persoon die beschikt over zakelijke of persoonlijke
l'égard d'une construction qui fait l'objet d'une décision rechten ten aanzien van een constructie die het voorwerp uitmaakt van
d'enregistrement, ou qui utilise cette construction de fait; een registratiebeslissing, of die deze constructie feitelijk gebruikt;
2° les organes administratifs accordant l'autorisation associés au dossier; 2° de bij het dossier betrokken vergunningverlenende bestuursorganen;
3° toute personne physique ou morale à qui la décision d'autorisation, 3° elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die rechtstreekse of
de validation ou d'enregistrement peut causer, directement ou onrechtstreekse hinder of nadelen kan ondervinden als gevolg van de
indirectement, des désagréments ou des inconvénients; vergunnings-, validerings- of registratiebeslissing;
4° des associations dotées d'une compétence procédurale qui agissent 4° procesbekwame verenigingen die optreden namens een groep wiens
au nom d'un groupe dont les intérêts collectifs sont menacés ou lésés collectieve belangen door de vergunnings-, validerings- of
par la décision d'autorisation, de validation ou d'enregistrement, registratiebeslissing zijn bedreigd of geschaad, voor zover zij
pour autant qu'elles disposent d'un fonctionnement durable et effectif beschikken over een duurzame en effectieve werking overeenkomstig de
conformément aux statuts; statuten;
5° le fonctionnaire dirigeant du département ou, en son absence, son 5° de leidend ambtenaar van het departement of, bij afwezigheid, diens
mandataire pour des autorisations délivrées selon la procédure gemachtigde voor vergunningen die afgegeven zijn binnen de reguliere
régulière, sauf dans les cas visés à l'article 4.7.19, § 1er, alinéa procedure, behalve in de gevallen, vermeld in artikel 4.7.19, § 1,
trois; derde lid;
6° le fonctionnaire dirigeant ou, en son absence, son mandataire du 6° de leidend ambtenaar of, bij afwezigheid, diens gemachtigde van het
département ou de l'agence dont relève l'instance consultative, departement of agentschap waartoe de adviserende instantie behoort,
désignée en vertu de l'article 4.7.16, § 1er, alinéa premier, aangewezen krachtens artikel 4.7.16, § 1, eerste lid, respectievelijk
respectivement l'article 4.7.26, § 4, 2°, à condition que cette artikel 4.7.26, § 4, 2°, op voorwaarde dat die instantie tijdig advies
instance ait émis son avis à temps ou que son avis n'ait, à tort, pas heeft verstrekt of ten onrechte niet om advies werd verzocht;
été sollicité;
7° le Collège des Bourgmestre et Echevins pour les autorisations, 7° het college van burgemeester en schepenen voor vergunningen,
délivrées dans les limites de la procédure particulière, à condition afgegeven binnen de bijzondere procedure, op voorwaarde dat het tijdig
qu'il a émis un avis en temps voulu en vertu de l'article 4.7.26, § 4, advies heeft verstrekt krachtens artikel 4.7.26, § 4, eerste lid, 2°,
alinéa premier, 2°, ou si à injuste titre aucun avis n'a été demandé. of ten onrechte niet om advies werd verzocht.
La personne à qui il peut être reproché qu'elle n'a pas contesté une De persoon aan wie kan worden verweten dat hij een voor hem nadelige
décision d'autorisation désavantageuse pour elle par le biais du vergunningsbeslissing niet heeft bestreden door middel van het daartoe
recours administratif organisé ouvert auprès de la députation est openstaande georganiseerd administratief beroep bij de deputatie,
censée avoir renoncé au droit de s'adresser au Conseil ». wordt geacht te hebben verzaakt aan zijn recht om zich tot de Raad te
B.4.2. L'article 20 du décret du 4 avril 2014, qui fait partie du wenden ». B.4.2. Artikel 20 van het decreet van 4 april 2014, dat deel uitmaakt
chapitre 3 (« Procédure »), section 3 (« Dispositions applicables au van hoofdstuk 3 (« Rechtspleging »), afdeling 3 (« Bepalingen die van
Conseil pour les contestations des autorisations ») de ce décret, toepassing zijn op de Raad voor Vergunningsbetwistingen ») van dat
dispose : decreet, bepaalt :
« Tout intéressé peut intervenir dans une procédure en cours. « Elke belanghebbende kan tussenkomen in een hangende procedure.
Le décret, visé à l'article 2, 1°, b), stipule les personnes qui sont Het decreet, vermeld in artikel 2, 1°, b), bepaalt welke personen
des intéressés. belanghebbende zijn.
Le Gouvernement flamand arrête la procédure d'intervention. De Vlaamse Regering bepaalt de procedure voor tussenkomst.
Le Gouvernement flamand arrête les échéances qui ne peuvent être De Vlaamse Regering bepaalt de vervaltermijnen die niet korter mogen
inférieures à vingt jours ». zijn dan twintig dagen ».
Le membre de phrase « Le décret, visé à l'article 2, 1°, b) » désigne Met « het decreet, vermeld in artikel 2, 1°, b) » wordt het VCRO
le Code flamand de l'aménagement du territoire. bedoeld.
B.4.3. L'article 4.7.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire dispose : B.4.3. Artikel 4.7.21 van de VCRO bepaalt :
« § 1er. Un recours administratif organisé peut être introduit auprès « § 1. Tegen de uitdrukkelijke of stilzwijgende beslissing van het
de la Députation permanente de la province où est située la commune, college van burgemeester en schepenen omtrent de vergunningsaanvraag
contre la décision explicite ou tacite du Collège des bourgmestre et kan een georganiseerd administratief beroep worden ingesteld bij de
échevins par rapport à la demande d'autorisation. Lors du traitement deputatie van de provincie waarin de gemeente is gelegen. Bij het
du recours, la Députation permanente examine la demande dans son behandelen van het beroep onderzoekt de deputatie de aanvraag in haar
intégralité. volledigheid.
§ 2. Le recours visé au § 1er peut être introduit par les intéressés § 2. Het beroep, vermeld in § 1, kan door volgende belanghebbenden
suivants : worden ingesteld :
1° le requérant de l'autorisation; 1° de aanvrager van de vergunning;
2° chaque personne physique ou morale à qui la décision contestée 2° elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die rechtstreekse of
pourrait causer, directement ou indirectement, des désagréments ou des onrechtstreekse hinder of nadelen kan ondervinden ingevolge de
inconvénients; bestreden beslissing;
3° les associations dotées d'une compétence procédurale qui agissent 3° procesbekwame verenigingen die optreden namens een groep wiens
au nom d'un groupe dont les intérêts collectifs sont menacés ou lésés collectieve belangen door de bestreden beslissing zijn bedreigd of
par la décision contestée, pour autant qu'elles disposent d'un geschaad, voor zover zij beschikken over een duurzame en effectieve
fonctionnement durable et effectif conformément aux statuts; werking overeenkomstig de statuten;
[...] ». [...] ».
B.4.4. L'article 4.7.23 du Code flamand de l'aménagement du territoire B.4.4. Artikel 4.7.23, van de VCRO bepaalt in de versie gewijzigd bij
dispose dans sa version modifiée par l'article 61 du décret du 4 avril artikel 61 van het decreet van 4 april 2014 houdende wijziging van
2014 modifiant divers décrets relatifs à l'aménagement du territoire diverse decreten met betrekking tot de ruimtelijke ordening en het
et à la politique foncière et immobilière : grond- en pandenbeleid :
« § 1er. La députation prend une décision quant au recours introduit « § 1. De deputatie neemt haar beslissing omtrent het ingestelde
en fonction du rapport du fonctionnaire urbaniste provincial. Cette beroep op grond van het verslag van de provinciaal stedenbouwkundige
décision est prise après que la députation ou son représentant ambtenaar en nadat zij of haar gemachtigde de betrokken partijen op
autorisé a entendu oralement ou par écrit les parties intéressées, et hun verzoek schriftelijk of mondeling heeft gehoord.
ce, à la demande de ces dernières. Le Gouvernement flamand peut fixer les modalités concernant la De Vlaamse Regering kan nadere regelen met betrekking tot de
procédure d'audition. hoorprocedure bepalen.
§ 2. La Députation permanente prend ses décisions dans un délai de § 2. De deputatie neemt haar beslissing binnen een vervaltermijn van
forclusion de septante-cinq de jours, à compter du jour suivant la vijfenzeventig dagen, die ingaat de dag na deze van de betekening van
date de signification du recours. Ce délai de forclusion est prolongé het beroep. Deze vervaltermijn wordt verlengd tot honderdvijf dagen,
jusqu'à cent cinq jours si une enquête publique relative sur la als over de aanvraag in graad van beroep nog een openbaar onderzoek
demande en degré de recours doit encore être menée ou si le droit moet worden gevoerd of indien toepassing wordt gemaakt van het
d'audition oral ou écrit visé au § 1er, premier alinéa est appliqué. mondelinge of schriftelijke hoorrecht, vermeld in § 1, eerste lid. De
Le délai de forclusion est prolongé jusqu'à cent cinq jours si l'objet vervaltermijn wordt verlengd tot honderdvijftig dagen als het
de la demande comprend des travaux de voirie et si le Gouverneur de la aangevraagde wegeniswerken omvat en de provinciegouverneur
province utilise la possibilité de convoquer le Conseil communal gebruikmaakt van de mogelijkheid om de gemeenteraad samen te roepen
conformément à l'article 4.2.25, alinéa deux. overeenkomstig artikel 4.2.25, tweede lid.
Si aucune décision n'a été prise dans le délai de forclusion Indien geen beslissing wordt genomen binnen de toepasselijke
applicable, le recours est considéré comme ayant été rejeté. vervaltermijn, wordt het beroep geacht afgewezen te zijn.
§ 3. Une copie de la décision explicite ou une notification de la § 3. Een afschrift van de uitdrukkelijke beslissing of een
kennisgeving van de stilzwijgende beslissing wordt binnen een
décision tacite est simultanément remise par envoi sécurisé et dans un ordetermijn van tien dagen gelijktijdig en per beveiligde zending
délai de rigueur de dix jours à l'auteur du recours et au requérant de bezorgd aan de indiener van het beroep en aan de vergunningsaanvrager.
l'autorisation. Une copie de la décision explicite ou une notification de la décision Een afschrift van de uitdrukkelijke beslissing of een kennisgeving van
tacite sera également envoyée aux personnes ou instances suivantes, de stilzwijgende beslissing wordt tevens bezorgd aan volgende personen
pour autant qu'elles ne soient pas elles-mêmes les auteurs du recours of instanties, voor zover zij zelf niet de indiener van het beroep
: zijn :
1° le Collège des bourgmestre et échevins; 1° het college van burgemeester en schepenen;
2° le département; 2° het departement;
3° les instances consultatives, citées dans l'article 4.7.16, § 1er, 3° de adviserende instanties, vermeld in artikel 4.7.16, § 1, eerste
alinéa premier. lid.
Une copie du dossier complet sera également transmise au département. Aan het departement wordt tevens een kopie van het volledige dossier bezorgd.
§ 4. Un avis indiquant que l'autorisation a été accordée sera affiché § 4. Een mededeling die te kennen geeft dat de vergunning is verleend,
par le demandeur pendant une période de trente jours à l'endroit wordt door de aanvrager gedurende een periode van dertig dagen
auquel a trait la demande d'autorisation. Le demandeur informe la aangeplakt op de plaats waarop de vergunningsaanvraag betrekking
commune immédiatement de la date de début de l'affichage. Le heeft. De aanvrager brengt de gemeente onmiddellijk op de hoogte van
Gouvernement flamand peut, tant pour le contenu que pour la forme, de startdatum van de aanplakking. De Vlaamse Regering kan, zowel naar
imposer des exigences complémentaires auxquelles doit répondre de inhoud als naar de vorm, aanvullende vereisten opleggen waaraan de
l'affichage. aanplakking moet voldoen.
Le secrétaire communal ou son délégué veille à ce qu'il est procédé à De gemeentesecretaris of zijn gemachtigde waakt erover dat tot
l'affichage dans un délai de dix jours à compter à partir de la date aanplakking wordt overgegaan binnen een termijn van tien dagen te
de réception de la décision formelle ou de la notification de la rekenen vanaf de datum van de ontvangst van de uitdrukkelijke
décision tacite.
Le secrétaire communal ou son délégué fournit sur simple demande de beslissing of van de kennisgeving van de stilzwijgende beslissing.
De gemeentesecretaris of zijn gemachtigde levert op eenvoudig verzoek
tout intéressé, visé à l'article 4.7.21, § 2, une copie certifiée de van elke belanghebbende, vermeld in artikel 4.7.21, § 2, een
l'attestation d'affichage. gewaarmerkt afschrift van het attest van aanplakking af.
[...] ». [...] ».
Quant à l'intérêt des parties requérantes Ten aanzien van het belang van de verzoekende partijen
B.5.1. Les parties intervenantes font valoir que les deuxième, B.5.1. De tussenkomende partijen voeren aan dat de tweede, de derde en
troisième et quatrième parties requérantes ne justifient d'aucun de vierde verzoekende partijen niet doen blijken van hun belang bij
intérêt à leur recours. het beroep.
B.5.2. Il n'est pas nécessaire en l'espèce d'examiner l'intérêt des B.5.2. Het is te dezen niet nodig het belang van de tweede, derde en
deuxième, troisième et quatrième parties requérantes puisque l'intérêt vierde verzoekende partijen te onderzoeken, nu het belang van de
de la première partie requérante n'est pas contesté, ni contestable, eerste verzoekende partij niet wordt betwist, noch betwistbaar is,
d'autant plus qu'elle est également partie à l'affaire dans laquelle temeer daar zij eveneens partij is in de zaak waarin de Raad van State
le Conseil d'Etat a posé à la Cour, par son arrêt n° 228.690, du 7 bij zijn arrest nr. 228.690 van 7 oktober 2014 aan het Hof een
octobre 2014, une question préjudicielle à propos de l'article 4.8.21 prejudiciële vraag heeft gesteld over artikel 4.8.21 van de VCRO.
du Code flamand de l'aménagement du territoire.
Quant au fond Ten gronde
B.6. Dans la première branche du moyen unique, les parties requérantes B.6. In een eerste onderdeel van het enige middel voeren de
allèguent que l'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du verzoekende partijen aan dat artikel 4.8.21 van de VCRO de artikelen
territoire viole les articles 10, 11 et 23 de la Constitution en ce 10, 11 en 23 van de Grondwet schendt, doordat aan personen die een
qu'il prive les personnes qui ont introduit une réclamation contre une bezwaar hebben ingediend tegen een vergunningsaanvraag, en die
demande de permis et qui voulaient être impliquées dans le recours betrokken wilden worden bij het administratief beroep voor de
administratif devant la députation et dans le recours juridictionnel
auprès du Conseil pour les contestations des autorisations de la deputatie en bij het jurisdictioneel beroep bij de Raad voor
qualité de partie intervenante dans la procédure devant ce Conseil, en Vergunningsbetwistingen, toch de hoedanigheid van tussenkomende partij
ne mentionnant que les « personnes visées à l'article 4.8.11, § 1er, in de procedure voor die Raad wordt ontzegd, door enkel « personen
alinéa premier » du Code flamand de l'aménagement du territoire. vermeld in artikel 4.8.11, § 1, eerste lid, » van de VCRO te vermelden.
Selon une deuxième branche, l'article 23 de la Constitution serait Volgens een tweede onderdeel zou inzonderheid artikel 23 van de
violé en ce que ces personnes sont privées du droit d'intervenir Grondwet worden geschonden doordat die personen het recht wordt
devant le juge dans un litige qui porte sur le droit à la protection ontzegd om voor de rechter tussen te komen in een geschil dat
de la santé et d'un environnement sain. betrekking heeft op het recht op bescherming van de gezondheid en van
een gezond leefmilieu.
Selon une troisième branche, il y aurait également violation des Volgens een derde onderdeel zouden de voormelde grondwetsbepalingen
dispositions constitutionnelles précitées lues en combinaison avec la eveneens worden geschonden, in samenhang gelezen met het Verdrag van
Convention d'Aarhus du 25 juin 1998 sur l'accès à l'information, la Aarhus van 25 juni 1998 betreffende toegang tot informatie, inspraak
participation du public au processus décisionnel et l'accès à la in besluitvorming en toegang tot de rechter inzake
justice en matière d'environnement et avec la directive 2011/92/UE du milieuaangelegenheden, en met de richtlijn 2011/92/EU van het Europees
Parlement européen et du Conseil du 13 décembre 2011 concernant Parlement en de Raad van 13 december 2011 betreffende de
l'évaluation des incidences de certains projets publics et privés sur milieueffectbeoordeling van bepaalde openbare en particuliere
l'environnement, qui garantissent le droit de participation du public projecten, die het recht van inspraak van het publiek in
dans le contentieux environnemental. milieugeschillen waarborgen.
Les trois branches du moyen unique sont examinées conjointement. De drie onderdelen van het enige middel worden gezamenlijk onderzocht.
B.7. Contrairement à ce que font valoir les parties intervenantes, il B.7. In tegenstelling tot wat de tussenkomende partijen aanvoeren,
y a lieu de vérifier si la différence de traitement entre, d'une part, dient te worden onderzocht of het verschil in behandeling tussen,
les personnes qui sont mentionnées à l'article 4.8.11, § 1er, alinéa enerzijds, de personen die worden vermeld in artikel 4.8.11, § 1,
premier, du Code flamand de l'aménagement du territoire, qui peuvent eerste lid, van de VCRO, die krachtens artikel 4.8.21 van de VCRO
intervenir dans la procédure devant le Conseil pour les contestations
des autorisations en vertu de l'article 4.8.21 du Code flamand de kunnen tussenkomen in de procedure voor de Raad voor
l'aménagement du territoire et, d'autre part, les personnes qui ne Vergunningsbetwistingen, en, anderzijds, de personen die in die
peuvent pas intervenir dans cette procédure parce qu'elles ne sont pas procedure niet kunnen tussenkomen omdat zij niet in het voormelde
mentionnées dans ledit article 4.8.11, § 1er, alinéa premier, et plus artikel 4.8.11, § 1, eerste lid, zijn vermeld, en meer bepaald omdat
précisément parce qu'elles n'ont pas d'intérêt à agir contre la zij geen belang hebben om tegen de beslissing van de deputatie op te
décision de la députation, est compatible avec le principe d'égalité komen, bestaanbaar is met het beginsel van gelijkheid en
et de non-discrimination. niet-discriminatie.
B.8. Les parties requérantes allèguent que le renvoi, par la B.8. De verzoekende partijen voeren aan dat door de verwijzing, in de
disposition attaquée, à l'article 4.8.11, § 1er, alinéa 1er, du Code flamand de l'aménagement du territoire, et en particulier à son 3°, limite la possibilité d'intervenir devant le Conseil pour les contestations des autorisations, en ce qui concerne les tiers intéressés, à « toute personne physique ou morale à qui la décision d'autorisation, de validation ou d'enregistrement peut causer, directement ou indirectement, des désagréments ou des inconvénients ». Dans cette interprétation, la possibilité d'intervenir devant le Conseil pour les contestations des autorisations est limitée aux personnes qui peuvent introduire un recours devant ce Conseil contre la décision d'autorisation, de validation ou d'enregistrement prise par la députation et il est porté atteinte de manière injustifiée au principe général du droit d'accès au juge pour une catégorie d'intéressés. Ceci est d'autant plus vrai que ni le Code flamand de l'aménagement du territoire ni aucune autre disposition décrétale ne prévoient une possibilité de former tierce opposition. Des tiers, et en particulier des riverains, peuvent en effet avoir un intérêt à intervenir devant le Conseil pour les contestations des autorisations, même lorsque ce Conseil est saisi d'une décision de refus d'une demande d'autorisation, de validation ou d'enregistrement prise par la députation, qui ne leur cause pas de désagréments ou d'inconvénients, pour faire connaître leur point de vue, en l'occurrence pour défendre la décision de la députation qui est attaquée devant ce Conseil. bestreden bepaling, naar artikel 4.8.11, § 1, eerste lid, van de VCRO, inzonderheid naar het 3° ervan, de mogelijkheid om tussen te komen bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen, wat derde belanghebbenden betreft, wordt beperkt tot « elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die rechtstreekse of onrechtstreekse hinder of nadelen kan ondervinden als gevolg van de vergunnings-, validerings- of registratiebeslissing ». In die interpretatie wordt de mogelijkheid tot een tussenkomst voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen beperkt tot diegenen die tegen de beslissing van de deputatie over de vergunning, validering of registratie een beroep bij die Raad kunnen instellen, en wordt op onverantwoorde wijze afbreuk gedaan aan het algemeen beginsel van het recht op toegang tot een rechter voor een categorie van belanghebbenden. Dat klemt des te meer daar de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, noch enige andere decretale bepaling voorziet in een mogelijkheid om derdenverzet aan te tekenen. Derden, inzonderheid omwonenden, kunnen er immers belang bij hebben om voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen tussen te komen, ook wanneer bij die Raad een beslissing is aanhangig gemaakt van de deputatie tot weigering van een aanvraag tot vergunning, validering of registratie die hun geen hinder of nadelen berokkent, teneinde hun standpunt te kennen te geven, met name om de voor die Raad bestreden beslissing van de deputatie te verdedigen.
B.9.1. Selon le Gouvernement flamand, rejoint sur ce point par les B.9.1. Volgens de Vlaamse Regering, hierin gevolgd door de
parties intervenantes, la thèse des parties requérantes reposerait sur tussenkomende partijen, zou de stelling van de verzoekende partijen
une lecture erronée de la disposition attaquée, qui, doit être lue en berusten op een verkeerde lezing van de bestreden bepaling, die in
combinaison avec les articles 4.8.11, § 1er, et 4.7.23 du Code flamand samenhang moet worden gelezen met de artikelen 4.8.11, § 1, en 4.7.23
de l'aménagement du territoire. Dans l'interprétation qu'ils van de VCRO. In de interpretatie die zij voorstaan, doet artikel
préconisent, l'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du 4.8.21 van de VCRO geen verschil in behandeling ontstaan tussen derde
territoire ne crée pas de différence de traitement entre les tiers belanghebbenden die wensen tussen te komen in de rechtspleging voor de
intéressés qui souhaitent intervenir dans la procédure devant le
Conseil pour les contestations des autorisations. Raad voor Vergunningsbetwistingen.
B.9.2. Le Gouvernement flamand souligne que, par son arrêt n° 228.692, B.9.2. De Vlaamse Regering wijst erop dat de Raad van State bij zijn
du 7 octobre 2014, le Conseil d'Etat a jugé : arrest nr. 228.692 van 7 oktober 2014 oordeelde :
« Si une personne physique ou morale à qui la décision d'acceptation « Indien een natuurlijke persoon of rechtspersoon die rechtstreekse of
de la demande de permis peut causer, directement ou indirectement, des onrechtstreekse hinder of nadelen kan ondervinden ingevolge het
désagréments ou des inconvénients introduit dans la procédure inwilligen van de vergunningsaanvraag en die in de reguliere
administrative régulière de première instance (art. 4.7.12 - 4.7.20 du administratieve procedure in eerste aanleg (artt. 4.7.12 - 4.7.20
Code flamand de l'aménagement du territoire) une réclamation au cours VCRO) een bezwaarschrift indient in de loop van het openbaar onderzoek
de l'enquête publique et demande à la députation, au cours de la
procédure d'appel administrative (art. 4.7.21 - 4.7.25 du Code flamand en in de administratieve beroepsprocedure (artt. 4.7.21 - 4.7.25 VCRO)
de l'aménagement du territoire), d'être entendue oralement ou par de deputatie verzoekt om schriftelijk of mondeling te worden gehoord,
écrit, et si sa demande vise à contester les actes et omissions de en indien zulks ertoe strekt het met de bepalingen van het nationale
particuliers et d'autorités publiques allant à l'encontre des milieurecht strijdig geacht handelen en nalaten van privé-personen en
dispositions du droit national de l'environnement, cette personne est overheidsinstanties te betwisten, is die persoon een in artikel
une ' [partie] intéressée ' visée à l'article 4.7.23, § 1er, du Code flamand de l'aménagement du territoire ». L'article 4.7.23, § 1er, du Code flamand de l'aménagement du territoire, cité en B.4.4, concerne les « parties intéressées » à la procédure administrative devant la députation. La disposition attaquée ne concerne pas cette procédure administrative mais la procédure juridictionnelle devant le Conseil pour les contestations des autorisations. B.9.3. Le Gouvernement flamand et les parties intervenantes se réfèrent par ailleurs à deux arrêts du Conseil pour les contestations des autorisations. Par son arrêt n° A/2013/0753, du 17 décembre 2013, ce Conseil a jugé : « Les parties intervenantes souhaitent intervenir en qualité de tiers pour plaider le rejet du recours en annulation. Contrairement à ce que soutient la partie requérante, les parties intervenantes démontrent qu'en leur qualité de riverains, elles ont un intérêt à la solution du 4.7.23, § 1, VCRO bedoelde ' betrokken [partij] ' ». Artikel 4.7.23, § 1, van de VCRO, geciteerd in B.4.4, heeft betrekking op de « betrokken partijen » in de administratieve procedure voor de deputatie. De bestreden bepaling heeft geen betrekking op die administratieve procedure, maar op de jurisdictionele procedure voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen. B.9.3. De Vlaamse Regering en de tussenkomende partijen refereren voorts aan twee arresten van de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Bij zijn arrest nr. A/2013/0753 van 17 december 2013 oordeelde die Raad : « De tussenkomende partijen wensen als derden tussen te komen om de verwerping van het beroep tot vernietiging te bepleiten. Anders dan de verzoekende partij voorhoudt, tonen de tussenkomende partijen aan dat zij als omwonenden belang hebben bij de oplossing van het geschil. Als
litige. Si l'annulation de la décision contestée est prononcée, cela de vernietiging van de bestreden beslissing wordt uitgesproken, wordt
réactive l'obligation juridique de la partie défenderesse de se de rechtsplicht van de verwerende partij gereactiveerd om zich over de
prononcer sur la demande de la partie requérante. Les parties aanvraag van de verzoekende partij uit te spreken. De tussenkomende
intervenantes démontrent de manière convaincante et concrète quels partijen maken afdoende en concreet aannemelijk welke hinder en
désagréments et inconvénients cette annulation peut leur faire subir. nadelen daaruit voor hen kunnen voortvloeien. Het belang om aan het
On ne peut donc pas les priver de l'intérêt de participer au débat gerechtelijk debat deel te nemen en zodoende een voor hen nadelige
juridictionnel et, ce faisant, d'éviter une décision d'autorisation vergunningsbeslissing te voorkomen, kan hen dan ook niet worden
qui leur soit préjudiciable. La lecture défendue par la partie ontzegd. De door de verzoekende partij voorgestane lezing van artikel
requérante de l'article 4.8.16, § 1er, alinéa 1er, 3°, combiné avec 4.8.16, § 1, eerste lid, 3°, VCRO, in samenhang met artikel 4.8.19, §
l'article 4.8.19, § 1er, alinéa 1er, du Code flamand de l'aménagement 1, eerste lid VCRO, zou op een onevenredige beperking van het recht op
du territoire reviendrait à limiter de façon disproportionnée le droit toegang tot de rechter neerkomen.
d'accès au juge. La demande d'intervention est recevable » (www.rwo.be). Het verzoek tot tussenkomst is ontvankelijk » (www.rwo.be).
Les dispositions des articles 4.8.16 et 4.8.19 du Code flamand de De bepalingen van de artikelen 4.8.16 en 4.8.19 van de VCRO vermeld in
l'aménagement du territoire mentionnées dans cet arrêt correspondent
aux actuels articles 4.8.11 et 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement dat arrest stemmen overeen met de huidige artikelen 4.8.11 en 4.8.21
du territoire. van de VCRO.
Par son arrêt n° A/2014/0012, du 14 janvier 2014, le Conseil pour les Bij zijn arrest nr. A/2014/0012 van 14 januari 2014 oordeelde de Raad
contestations des autorisations a jugé : voor Vergunningsbetwistingen :
« Les parties intervenantes ont introduit un recours auprès de la « De tussenkomende partijen zijn de beroepsindieners bij de verwerende
partie défenderesse et, à la suite de leur recours, la décision partij en op hun beroep werd de aanvankelijke door het college van
d'autorisation accordée initialement par le collège des bourgmestre et burgemeester en schepenen verleende vergunningsbeslissing door de
échevins a été réformée par la députation en une décision de refus. deputatie hervormd tot een weigeringsbeslissing. Rechtstreekse hinder
Cette décision de refus ne peut causer aux parties intervenantes des of nadelen kunnen de tussenkomende partijen ingevolge deze
désagréments ou inconvénients directs. En effet, le recours introduit weigeringsbeslissing niet ondervinden. Het door de tussenkomende
par les parties intervenantes auprès de la députation a été déclaré partijen ingestelde beroep bij de deputatie werd immers ingewilligd en
fondé et elles ont donc pour ainsi dire déjà obtenu satisfaction. zij hebben dus als het ware reeds voldoening bekomen.
Toutefois, la figure juridique de l'intervention peut également être De figuur van de tussenkomst kan evenwel ook aangewend worden om de
utilisée pour soutenir la décision de la partie défenderesse et beslissing van de verwerende partij te ondersteunen en in dit licht de
réfuter dans cette perspective les moyens de la partie requérante. En middelen van de verzoekende partij te weerleggen. Het door de
effet, le recours introduit par la partie requérante peut verzoekende partij ingestelde beroep kan immers potentieel leiden tot
potentiellement mener à l'annulation de la décision de refus de la de vernietiging van de weigeringsbeslissing van de deputatie.
députation. Il est ainsi démontré que les parties intervenantes peuvent faire Hiermee wordt aangetoond dat de tussenkomende partijen een belang
valoir un intérêt à intervenir. Elles souhaitent effectivement que le kunnen laten gelden bij hun tussenkomst. Zij wensen immers dat de Raad
Conseil rejette le recours introduit contre la décision de refus. het beroep tegen de weigeringsbeslissing verwerpt. Anders oordelen zou
Statuer différemment équivaudrait à limiter de façon disproportionnée neerkomen op een onevenredige beperking van het recht op toegang tot
le droit d'accès au juge administratif » (www.rwo.be). de administratieve rechter » (www.rwo.be).
B.9.4. Selon cette jurisprudence la disposition attaquée est B.9.4. Volgens die rechtspraak wordt de bestreden bepaling zo begrepen
interprétée en ce sens que le renvoi effectué à l'article 4.8.11, § 1er, dat de verwijzing naar artikel 4.8.11, § 1, eerste lid, 3°, van de
alinéa premier, 3°, du Code flamand de l'aménagement du territoire (« VCRO (« natuurlijke persoon of rechtspersoon die rechtstreekse of
personne physique ou morale à qui la décision d'autorisation, de validation ou d'enregistrement peut causer, directement ou indirectement, des désagréments ou des inconvénients ») vise également, en tant que personnes qui pourraient subir des désagréments ou des inconvénients, les personnes qui ont un intérêt à ce qu'une décision de rejet de la demande prise par la députation soit confirmée. Ces personnes peuvent donc intervenir, en tant que tiers intéressés, devant le Conseil pour les contestations des autorisations. Ainsi interprété, l'article 4.8.21 du Code flamand de l'aménagement du territoire ne crée pas la différence de traitement dénoncée par les parties requérantes. onrechtstreekse hinder of nadelen kan ondervinden als gevolg van de vergunnings-, validerings- of registratiebeslissing ») als personen die hinder of nadelen zouden kunnen ondervinden ook de personen beoogt die er belang bij hebben dat een beslissing van de deputatie tot verwerping van de aanvraag zou worden bevestigd. Die personen kunnen derhalve als derde belanghebbenden tussenkomen voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Aldus geïnterpreteerd doet artikel 4.8.21 van de VCRO niet het door de verzoekende partijen aangeklaagde verschil in behandeling ontstaan.
Sous réserve de cette interprétation, le moyen n'est pas fondé. Onder het voorbehoud van die interpretatie is het middel niet gegrond.
B.10. Une lecture des articles 10 et 11 de la Constitution, en B.10. Een lezing van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in
combinaison avec les autres dispositions mentionnées en B.6 ne conduit samenhang met de andere in B.6 vermelde bepalingen leidt niet tot een
pas à une autre conclusion. andere conclusie.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
rejette le recours, sous réserve de l'interprétation mentionnée en verwerpt het beroep, onder voorbehoud van de interpretatie vermeld in
B.9.4. B.9.4.
Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits,
allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
1989 sur la Cour constitutionnelle, le 4 novembre 2015. het Grondwettelijk Hof, op 4 november 2015.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
A. Alen A. Alen
^