Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 76/2015 du 28 mai 2015 Numéros du rôle : 5908 et 5943 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 19, §§ 1 er et 5, de la loi du 10 avril 1990 réglementant la sécurité privée et part La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De G(...)"
Extrait de l'arrêt n° 76/2015 du 28 mai 2015 Numéros du rôle : 5908 et 5943 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 19, §§ 1 er et 5, de la loi du 10 avril 1990 réglementant la sécurité privée et part La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De G(...) Uittreksel uit arrest nr. 76/2015 van 28 mei 2015 Rolnummers 5908 en 5943 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 19, §§ 1 en 5, van de wet van 10 april 1990 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid, gesteld Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 76/2015 du 28 mai 2015 Uittreksel uit arrest nr. 76/2015 van 28 mei 2015
Numéros du rôle : 5908 et 5943 Rolnummers 5908 en 5943
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 19, §§ 1er In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 19, §§ 1 en 5,
et 5, de la loi du 10 avril 1990 réglementant la sécurité privée et van de wet van 10 april 1990 tot regeling van de private en bijzondere
particulière, posées par le Tribunal de première instance francophone veiligheid, gesteld door de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te
de Bruxelles. Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de
Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E.
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R.
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels, Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
a. Par jugement du 11 avril 2014 en cause de la SCRL « Palasi » contre a. Bij vonnis van 11 april 2014 in zake de cvba « Palasi » tegen de
l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
28 mai 2014, le Tribunal de première instance francophone de Bruxelles ingekomen op 28 mei 2014, heeft de Franstalige Rechtbank van eerste
a posé la question préjudicielle suivante : aanleg te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 19, §§ 1er et 5, de la loi du 10 avril 1990 réglementant « Schendt artikel 19, §§ 1 en 5, van de wet van 10 april 1990 tot
la sécurité privée et particulière viole-t-il les articles 10 et 11 de regeling van de private en bijzondere veiligheid de artikelen 10 en 11
la Constitution, en ce qu'il n'associe pas le civilement responsable van de Grondwet in zoverre het de burgerrechtelijk aansprakelijke niet
aux procédures tendant à la sanction de son préposé ? ». betrekt in de procedures die strekken tot bestraffing van zijn aangestelde ? ».
b. Par jugement du 23 mai 2014 en cause de la SPRL « Gardiennage, b. Bij vonnis van 23 mei 2014 in zake de bvba « Gardiennage,
Protection, Dissuasion, Surveillance » (G.D.P.S.) contre l'Etat belge, Protection, Dissuasion, Surveillance » (G.D.P.S.) tegen de Belgische
dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 26 juin 2014, Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 26
le Tribunal de première instance francophone de Bruxelles a posé la juni 2014, heeft de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel
même question préjudicielle. dezelfde prejudiciële vraag gesteld.
Ces affaires, inscrites sous les numéros 5908 et 5943 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5908 en 5943 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 19 de la loi du 10 avril 1990 réglementant la sécurité B.1. Artikel 19 van de wet van 10 april 1990 tot regeling van de
privée et particulière (ci-après : la loi du 10 avril 1990), tel qu'il private en bijzondere veiligheid (hierna : de wet van 10 april 1990),
était applicable aux faits dont a été saisi le juge a quo, disposait : zoals het van toepassing was op de feiten die bij de verwijzende rechter aanhangig zijn gemaakt, bepaalde :
« § 1. A toute personne physique ou morale qui ne respecte pas les « § 1. Aan elke natuurlijke of rechtspersoon, die de bepalingen van de
dispositions de la présente loi ou de ses arrêtés d'exécution, il peut : wet of haar uitvoeringsbesluiten niet naleeft, kan :
1° être adressé un avertissement par lequel le contrevenant est 1° een waarschuwing worden gericht waarbij de overtreder tot de
exhorté à mettre fin au fait imputé; stopzetting van deze handeling wordt aangemaand;
2° ou être proposé un arrangement à l'amiable portant sur 30 % du 2° of een minnelijke schikking worden voorgesteld die 30 % bedraagt
montant de l'amende administrative visée au 3°, sans toutefois être van het bedrag van het administratieve geldboete, bedoeld onder 3°,
inférieur à 100 euros. Le paiement du montant de l'arrangement à zonder evenwel lager te zijn dan 100 euro. De betaling van de
l'amiable annule la procédure visant à infliger une amende minnelijke schikking doet de procedure tot het opleggen van een
administrative; administratieve geldboete vervallen;
3° ou être infligé une amende administrative de 100 euros à 25 000 3° of een administratieve geldboete worden opgelegd van 100 euro tot
euros étant entendu que l'amende administrative en cas d'infraction 25.000 euro, met dien verstande [dat] de administratieve geldboete in
aux dispositions visées à ou en vertu de : geval van inbreuken [op] bepalingen, bedoeld in of krachtens :
- l'article 2, § 1er ou l'article 4, est comprise entre 12 500 euros - artikel 2, § 1 of artikel 4, begrepen is tussen 12.500 euro en
et 25 000 euros; 25.000 euro;
- l'article 1er, § 1er, alinéas 2, 4 ou 6, l'article 2, § 2, l'article - artikel 1, § 1, tweede lid, vierde lid of zesde artikel 2, § 2,
3, l'article 9, § 4, l'article 11, § 1er ou l'article 15, est comprise artikel 3, artikel 9, § 4, artikel 11, § 1, of artikel 15, begrepen is
entre 7 500 euros et 15 000 euros; tussen 7.500 euro en 15.000 euro;
- l'article 8, à l'exclusion du § 3, l'article 10, l'article 11, à - artikel 8, uitgezonderd § 3, artikel 10, artikel 11, uitgezonderd §
l'exclusion du § 1er, l'article 16, alinéa 2, ou un des articles 13.1 1, artikel 16, tweede lid, of een van de artikelen 13.1 tot en met
jusque et y compris 13.14, est comprise entre 2 500 euros et 10 000 13.14, begrepen is tussen 2.500 euro en 10.000 euro;
euros; - l'article 5, alinéa 1er, 1°, 5° ou 8°, l'article 6, alinéa 1er, 1° - artikel 5, eerste lid, 1°, 5° of 8°, artikel 6, eerste en 8°,
ou 8°, l'article 4bis, l'article 8, § 3, l'article 9, l'article 14 ou artikel 4bis, artikel 8, § 3, artikel 9, artikel 14, artikel 20,
l'article 20, est comprise entre 1 000 euros et 2 500 euros; begrepen tussen 1.000 euro en 2.500 euro;
- l'article 6, alinéa 1er, 5°, est comprise entre 500 euros et 1 000 - artikel 6, eerste lid, 5°, begrepen tussen 500 euro en 1.000 euro.
euros. Les taux applicables aux amendes administratives sont : De toepasbare tarieven van de administratieve geldboetes worden :
1° majorés de moitié si, dans les trois ans qui suivent l'acceptation 1° met de helft vermeerderd indien binnen de drie jaar, nadat door de
d'un arrangement à l'amiable, tel que visé à l'alinéa 1er, 2°, une overtreder een minnelijke schikking werd aanvaard, zoals bedoeld in
infraction à la même disposition que celle ayant donné lieu à het eerste lid, 2°, een inbreuk op dezelfde bepaling, als deze die
l'arrangement à l'amiable est constatée; aanleiding gaf tot de minnelijke schikking, wordt vastgesteld;
2° doublés si l'infraction est constatée dans les trois ans qui 2° verdubbeld indien de overtreding binnen de drie jaar, nadat een
suivent la décision d'infliger une amende administrative; administratieve geldboete werd opgelegd, wordt vastgesteld;
3° doublés si l'infraction est constatée alors qu'elle l'a déjà été et 3° verdubbeld indien de overtreding wordt vastgesteld, nadat zij
que la cessation de l'agissement a été ordonnée dans le cadre de eerder werd vastgesteld in de omstandigheid dat de staking van de
l'article 16, alinéa 3. handeling bevolen was in het kader van artikel 16, derde lid.
En cas de concours d'infractions, les différents taux sont Bij samenloop van inbreuken worden de tarieven samengeteld, waarbij
comptabilisés, sans que le montant total de ces taux ne puisse excéder het totale bedrag het maximumbedrag, bedoeld in het eerste lid, 3°,
le montant maximal visé à l'alinéa 1er, 3°. niet mag overschrijden.
Le fonctionnaire compétent, visé au § 2, alinéa 1er, peut, s'il existe De bevoegde ambtenaar, bedoeld in § 2, eerste lid, kan, wanneer er
des circonstances atténuantes, infliger une amende administrative verzachtende omstandigheden zijn, een administratieve geldboete onder
inférieure aux montants minima visés à l'alinéa 1er, 3°, sans que de in het eerste lid, 3°, vermelde minimumbedragen opleggen, zonder
l'amende puisse être inférieure à 70 % de ces montants minima. dat de geldboete lager mag zijn dan 70 % van deze minimumbedragen.
[...] § 5. Le fonctionnaire compétent, visé au § 2, alinéa 1er, décide d'infliger une amende administrative après avoir permis à celui qui viole la loi de présenter ses moyens de défense. La décision fixe le montant de l'amende et est motivée. Elle est notifiée, par lettre recommandée à la poste, à celui qui viole la loi ainsi qu'à la personne physique ou morale civilement responsable du paiement de l'amende administrative. Il y est annexé une invitation à payer l'amende dans le délai fixé par le Roi. Après l'écoulement de ce délai, un intérêt de retard, égal au taux d'intérêt légal, est dû. Les personnes physiques ou morales visées à l'article 1er sont civilement responsables du paiement de l'amende administrative infligée à leurs administrateurs, aux membres de leur personnel dirigeant et d'exécution, à leurs préposés ou mandataires. Lorsqu'elles n'ont pas de siège d'exploitation en Belgique, les entreprises, les organismes et les entreprises organisant un service fournissent une garantie bancaire réalisable à première demande à [...] § 5. De bevoegde ambtenaar, bedoeld in § 2, eerste lid, beslist tot het opleggen van een administratieve geldboete na degene die de wet schendt in de gelegenheid te hebben gesteld zijn verweermiddelen voor te dragen. De beslissing bepaalt het bedrag van de geldboete en wordt met redenen omkleed. Zij wordt bij een ter post aangetekende brief ter kennis gebracht van degene die de wet schendt, alsmede van de natuurlijke persoon of de rechtspersoon die burgerrechtelijk aansprakelijk is voor het betalen van de administratieve geldboete. Er wordt een verzoek aan toegevoegd de geldboete te betalen binnen de termijn bepaald door de Koning. Na het verstrijken van deze termijn is een nalatigheidsintrest, gelijk aan de wettelijke intrestvoet, verschuldigd. De in artikel 1 bedoelde natuurlijke personen of rechtspersonen zijn burgerrechtelijk aansprakelijk voor het betalen van de administratieve geldboete die aan hun bestuurders, leden van het leidinggevend en uitvoerend personeel, aangestelden of lasthebbers wordt opgelegd. Indien zij geen exploitatiezetel hebben in België, stellen (de ondernemingen, de instellingen en de ondernemingen die een dienst organiseren) een op eerste verzoek uitvoerbare bankwaarborg ten belope
concurrence d'une somme de EUR 12 500,00 en garantie de paiement des van een som van EUR 12 500,00 als waarborg tot betaling van de
redevances et des amendes administratives. Cette garantie bancaire retributies en de administratieve geldboetes. Deze bankwaarborg moet
doit pouvoir être entamée par les autorités belges. Le Roi définit les kunnen aangesproken worden door de Belgische overheid. De Koning
modalités et la procédure du dépôt de cette garantie bancaire, la bepaalt de modaliteiten en de procedure tot het stellen van deze
manière dont les autorités font appel à cette garantie bancaire et son bankwaarborg, de wijze waarop de overheid beroep doet op deze
approvisionnement. bankwaarborg en de aanvulling ervan.
Celui à qui une amende est infligée ou la personne civilement Degene aan wie een administratieve geldboete werd opgelegd of de
responsable peut, dans le délai fixé par le Roi pour le paiement de burgerrechtelijk aansprakelijke persoon kan binnen de door de Koning
l'amende, contester l'application de l'amende administrative par bepaalde termijn voor de betaling van de geldboete bij verzoekschrift
requête auprès du tribunal de première instance de Bruxelles. Ce voor de rechtbank van eerste aanleg te Brussel de toepassing van de
recours suspend l'exécution de la décision. administratieve geldboete betwisten. Dit beroep schorst de uitvoering van de beslissing.
Le recours, par lequel l'application de l'amende administrative est Het beroep waarbij de toepassing van de administratieve geldboete
wordt betwist, is slechts ontvankelijk indien een kopie van het
contestée, est uniquement recevable si une copie de la requête est verzoekschrift uiterlijk op de datum van neerlegging van het
envoyée par lettre recommandée à la poste au fonctionnaire compétent, verzoekschrift bij de rechtbank tevens bij ter post aangetekende brief
visé au § 2, alinéa 1er, au plus tard à la date du dépôt de la requête au tribunal. wordt gezonden aan de bevoegde ambtenaar, bedoeld in § 2, eerste lid.
Le tribunal peut, s'il existe des circonstances atténuantes, diminuer De rechtbank kan, wanneer verzachtende omstandigheden aanwezig zijn,
le montant de l'amende administrative infligée sous les montants het bedrag van een opgelegde administratieve geldboete onder de in
minima visés à l'article 19, § 1er, alinéa 1er, 3°, sans que l'amende artikel 19, § 1, eerste lid, 3°, vermelde minimumbedragen verminderen,
puisse être inférieure à 70 % de ces montants minima. zonder dat de geldboete lager mag zijn dan 70 % van deze
Aucun appel n'est possible contre la décision du tribunal de première minimumbedragen. Tegen het vonnis van de rechtbank van eerste aanleg is geen hoger
instance. beroep mogelijk.
Lorsque celui à qui une amende est infligée ou la personne civilement Indien degene aan wie een administratieve geldboete werd opgelegd of
de burgerrechtelijk aansprakelijke persoon in gebreke blijft om binnen
responsable reste en défaut de paiement de l'amende dans le délai de gestelde termijn de geldboete te betalen en zijn
imparti, et que la possibilité d'appel fixée à l'alinéa 1er, est beroepsmogelijkheid, zoals bepaald in het eerste lid, is uitgeput,
épuisée, la décision d'infliger une sanction administrative a force heeft de beslissing tot het opleggen van een administratieve sanctie
exécutoire, et uitvoerbare kracht, en :
1° le fonctionnaire compétent, visé au § 2, alinéa 1er, enjoint, par 1° verzoekt de bevoegde ambtenaar, bedoeld in § 2, eerste lid, per
lettre recommandée, l'organisme de crédit qui a délivré la garantie aangetekend schrijven de kredietinstelling die de bankwaarborg
bancaire au contrevenant ou à la personne civilement responsable, de verleende aan diegene die de wet schendt of de burgerrechtelijk
procéder au paiement du montant de l'amende administrative; aansprakelijke persoon, over te gaan tot betaling van het bedrag van de geldboete;
2° en absence de garantie bancaire, le fonctionnaire compétent, visé 2° bij afwezigheid van bankwaarborg, vaardigt de bevoegde ambtenaar,
au § 2, alinéa 1er, lance une contrainte à laquelle les prescriptions bedoeld in § 2, eerste lid, een dwangbevel uit waarop de bepalingen
de la cinquième partie du Code judiciaire sont d'application. van het Vijfde Deel van het Gerechtelijk Wetboek van toepassing zijn.
Aucune amende administrative ne peut être infligée trois ans après les Er kan geen administratieve geldboete worden opgelegd drie jaar na het
faits constitutifs de la transgression visée au § 1er. feit dat de bij § 1 bedoelde schending oplevert.
[...] ». [...] ».
B.2.1. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 19, §§ 1er et 5, B.2.1. De verwijzende rechter vraagt het Hof of artikel 19, §§ 1 en 5,
de la loi précitée est compatible avec les articles 10 et 11 de la van de voormelde wet bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de
Constitution en ce qu'il n'associe pas le civilement responsable aux Grondwet in zoverre het de burgerrechtelijk aansprakelijke niet
procédures tendant à la sanction de son préposé. betrekt in de procedures die strekken tot bestraffing van zijn
Il ressort des décisions de renvoi que la critique porte sur une aangestelde. Uit de verwijzingsbeslissingen blijkt dat de kritiek betrekking heeft
différence entre l'employeur civilement responsable et le préposé op een verschil tussen de burgerrechtelijk aansprakelijke werkgever en
sanctionné, d'une part, en ce que le civilement responsable n'est pas de bestrafte aangestelde, enerzijds doordat de burgerrechtelijk
informé de la proposition d'arrangement à l'amiable, mais seulement aansprakelijke niet in kennis wordt gesteld van het voorstel tot
instruit de l'amende prononcée, et, d'autre part, en ce qu'il n'y a minnelijke schikking, maar alleen van de uitgesproken geldboete en,
pour l'administration aucune obligation d'entendre le civilement anderzijds doordat de administratie in geen enkel opzicht verplicht is
responsable au cours de la phase de la procédure susceptible de se de burgerrechtelijk aansprakelijke te horen tijdens de fase van de
clore par l'infliction d'une amende. procedure die kan worden beëindigd met het opleggen van een geldboete.
B.2.2. Afin de répondre aux questions préjudicielles posées, il B.2.2. Om de prejudiciële vragen te beantwoorden, dient te worden
convient de déterminer si l'employeur civilement responsable et le bepaald of de burgerrechtelijk aansprakelijke werkgever en de
préposé contrevenant sont dans une situation comparable, en ce qui aangestelde die een overtreding heeft begaan, zich in een
concerne la procédure administrative tendant à la sanction du préposé. vergelijkbare situatie bevinden, wat de administratieve procedure
betreft die strekt tot de bestraffing van de aangestelde.
B.3.1. Les amendes prévues par l'article 19, § 1er, ont pour objet de B.3.1. De in artikel 19, § 1, bedoelde geldboeten hebben tot doel de
inbreuken te voorkomen en te bestraffen die worden begaan door
prévenir et de sanctionner les infractions commises par les sociétés vennootschappen die actief zijn op het vlak van de private en
actives dans le domaine de la sécurité privée et particulière - ou par bijzondere veiligheid - of door hun personeelsleden - en waarbij de
les membres de leur personnel - qui ne respectent pas les obligations door de in het geding zijnde wet opgelegde verplichtingen niet in acht
imposées par la loi en cause. worden genomen.
Ces obligations sont, entre autres, d'agir dans les limites légales, Die verplichtingen bestaan onder meer in het optreden binnen de
de détenir les autorisations, agréments et assurances requis, d'agir wettelijke grenzen, het beschikken over de vereiste vergunningen,
dans les limites autorisées, d'informer les autorités judiciaires et erkenningen en verzekeringen, het optreden binnen de vergunde grenzen,
administratives des activités de la société et de respecter les het verstrekken van inlichtingen over hun activiteiten aan de
gerechtelijke en administratieve overheden en het naleven van de
conditions générales et particulières d'exercice. algemene en bijzondere uitoefeningsvoorwaarden.
Les personnes travaillant pour le compte des entreprises, services et Personen die werken voor rekening van de ondernemingen, diensten en
organismes qui relèvent du champ d'application de la loi doivent instellingen die onder het toepassingsgebied van de wet vallen, moeten
notamment remplir les conditions d'exercice prévues par l'article 6 de onder meer voldoen aan de uitoefeningsvoorwaarden waarin artikel 6 van
la loi du 10 avril 1990; elles doivent également, conformément à de wet van 10 april 1990 voorziet; zij moeten eveneens, overeenkomstig
l'article 10 de la même loi, communiquer sans délai aux autorités artikel 10 van dezelfde wet, aan de rechterlijke instanties, telkens
judiciaires, chaque fois que celles-ci le demandent, toutes les als deze erom verzoeken, onverwijld alle inlichtingen meedelen over
informations relatives aux délits dont elles ont connaissance dans misdrijven waarvan zij tijdens of naar aanleiding van de uitoefening
l'exercice ou à l'occasion de l'exercice de leurs activités. van hun activiteiten kennis krijgen.
B.3.2. Les entreprises et services internes de gardiennage disposent B.3.2. De bewakingsondernemingen en interne bewakingsdiensten
de pouvoirs importants en ce qui concerne tant le contrôle et la beschikken over belangrijke bevoegdheden zowel wat betreft de controle
surveillance des personnes, le cas échéant, dans des lieux accessibles en de bewaking van personen, in voorkomend geval, op voor het publiek
au public que la constatation d'infractions administratives. En outre, toegankelijke plaatsen, als wat betreft de vaststelling van
les autorisations de stockage, de détention et de port d'armes dans le administratieve inbreuken. Bovendien zijn de vergunningen tot het
chef des services internes de gardiennage et de leur personnel sont voorhanden hebben en tot het dragen van wapens voor de interne
soumises à des dispositions dérogatoires au droit commun (article 8, § 2). bewakingsdiensten en hun personeel onderworpen aan bepalingen die afwijken van het gemeen recht (artikel 8, § 2).
Les personnes qui travaillent au service ou pour le compte d'une De personen die werken in dienst of voor rekening van een
entreprise ou d'un service interne de gardiennage peuvent, sous bewakingsonderneming of interne bewakingsdienst, kunnen onder bepaalde
certaines conditions, procéder au contrôle des vêtements ou des biens voorwaarden overgaan tot de controle van de kledij en de goederen van
personnels ainsi que se faire présenter ou remettre, contrôler, copier personen en kunnen zich identiteitsdocumenten laten voorleggen of
ou conserver des documents d'identité (article 8, §§ 6bis à 6quater et laten overhandigen, controleren, kopiëren of inhouden (artikel 8, §§
§ 11). Elles ne peuvent toutefois exercer leurs compétences que dans 6bis tot 6quater en § 11). Zij kunnen hun bevoegdheden slechts
la mesure où, conformément à une loi, celles-ci ne sont pas uitoefenen voor zover die krachtens een wet niet uitsluitend zijn
exclusivement réservées aux représentants de l'autorité publique voorbehouden aan vertegenwoordigers van het openbaar gezag (artikel 8,
(article 8, § 8, alinéa 2). § 8, tweede lid).
B.3.3. Comme le soulignent les travaux préparatoires de la loi du 7 B.3.3. Zoals in de parlementaire voorbereiding van de wet van 7 mei
mai 2004 « modifiant la loi du 10 avril 1990 sur les entreprises de 2004 « tot wijziging van de wet van 10 april 1990 op de
gardiennage, les entreprises de sécurité et les services internes de bewakingsondernemingen, de beveiligingsondernemingen en de interne
gardiennage, la loi du 29 juillet 1934 interdisant les milices privées bewakingsdiensten, de wet van 29 juli 1934 waarbij private milities
et la loi du 19 juillet 1991 organisant la profession de détective verboden worden en de wet van 19 juli 1991 tot regeling van het beroep
privé », l'objectif du législateur a été de créer « une base juridique van privé-detective » wordt onderstreept, bestond de doelstelling van
afin de confier au secteur de la sécurité privée certaines activités de wetgever erin « een juridische basis [te creëren] om bepaalde
qui sont aujourd'hui exercées par les services de police mais qui ne activiteiten die vandaag door de politiediensten worden uitgeoefend,
doch die niet tot hun kernactiviteiten behoren en bepaalde, doorheen
relèvent pas de leurs activités essentielles et certaines situations de jaren ontstane, hybride situaties van privaat toezicht toe te
hybrides de surveillance privée apparues au fil des années » (Doc. vertrouwen aan de private veiligheidssector » (Parl. St., Kamer,
parl., Chambre, 2002-2003, DOC 50-2328/001, p. 4). 2002-2003, DOC 50-2328/001, p. 4).
B.4. L'article 19 de la loi du 10 avril 1990 instaure un mécanisme de B.4. Artikel 19 van de wet van 10 april 1990 voert een mechanisme van
sanctions administratives en cas de manquements à la loi du 10 avril administratieve sancties in in geval van overtredingen van de wet van
1990 ou à ses arrêtés d'application. 10 april 1990 of de uitvoeringsbesluiten ervan.
En vertu de cette disposition, le fonctionnaire compétent peut soit Krachtens die bepaling kan de bevoegde ambtenaar hetzij een
adresser un avertissement au contrevenant (article 19, § 1er, alinéa 1er, waarschuwing richten aan de overtreder (artikel 19, § 1, eerste lid,
1°), soit lui proposer un arrangement à l'amiable portant sur 30 p.c. 1°), hetzij hem een minnelijke schikking voorstellen die 30 pct.
du montant de l'amende administrative, dont le paiement annule la bedraagt van het bedrag van de administratieve geldboete, waarvan de
procédure d'infliction d'une amende administrative (article 19, § 1er, betaling de procedure tot het opleggen van een administratieve
alinéa 1er, 2°), soit infliger une amende administrative (article 19, geldboete doet vervallen (artikel 19, § 1, eerste lid, 2°), hetzij een
§ 1er, alinéa 1er, 3°, et alinéas 2 et suivants), après avoir permis à administratieve geldboete opleggen (artikel 19, § 1, eerste lid, 3°,
celui qui viole la loi de présenter ses moyens de défense (article 19, en tweede lid en volgende), na diegene die de wet schendt in de
gelegenheid te hebben gesteld zijn verweermiddelen voor te dragen
§ 5, alinéa 1er) et éventuellement tenu compte de circonstances (artikel 19, § 5, eerste lid) en eventueel rekening houdend met
verzachtende omstandigheden die hem toelaten een geldboete onder de
atténuantes lui permettant d'infliger une amende inférieure aux minimumbedragen op te leggen, zonder dat de geldboete lager mag zijn
montants minima, sans que l'amende puisse être inférieure à 70 p.c. de dan 70 pct. van deze minimumbedragen (artikel 19, § 1, vierde lid).
ces montants minima (article 19, § 1er, alinéa 4). De natuurlijke personen of rechtspersonen die activiteiten inzake
Les personnes physiques ou morales qui exercent des activités de private veiligheid uitoefenen in de zin van artikel 1 van de wet van
sécurité privée au sens de l'article 1er de la loi du 10 avril 1990 10 april 1990, zijn burgerrechtelijk aansprakelijk voor het betalen
sont civilement responsables du paiement de l'amende administrative van de administratieve geldboete die aan hun aangestelden wordt
infligée à leurs préposés (article 19, § 5, alinéa 4), et doivent, opgelegd (artikel 19, § 5, vierde lid) en moeten, om onder meer de
afin de notamment garantir le paiement de ces amendes, constituer une betaling van die boetes te waarborgen, een bankwaarborg stellen
garantie bancaire à cet effet (article 19, § 5, alinéa 5). (artikel 19, § 5, vijfde lid).
Lorsqu'une amende administrative est imposée, elle est notifiée par Wanneer een administratieve geldboete wordt opgelegd, wordt zij bij
lettre recommandée à celui qui viole la loi, mais aussi à la personne aangetekende brief ter kennis gebracht van diegene die de wet schendt,
maar ook van de persoon die burgerrechtelijk aansprakelijk is (artikel
civilement responsable (article 19, § 5, alinéa 3), qui peut, à 19, § 5, derde lid) en die, net zoals diegene aan wie een
l'instar de celui à qui une amende est infligée, introduire un recours administratieve geldboete wordt opgelegd, een schorsend beroep kan
suspensif contre l'application de l'amende administrative devant le instellen tegen de toepassing van de administratieve geldboete voor de
Tribunal de première instance de Bruxelles (article 19, § 5, alinéa Rechtbank van eerste aanleg te Brussel (artikel 19, § 5, zesde lid);
6); aucun appel n'est possible contre la décision du Tribunal (article tegen het vonnis van de Rechtbank is geen hoger beroep mogelijk
19, § 5, alinéa 9). (artikel 19, § 5, negende lid).
Le Tribunal peut diminuer le montant de l'amende administrative De Rechtbank kan, indien zij oordeelt dat er verzachtende
infligée s'il estime qu'il existe des circonstances atténuantes, sans omstandigheden zijn, het bedrag van de opgelegde administratieve
que l'amende puisse être inférieure à 70 p.c. des montants minima geldboete verminderen zonder dat de geldboete lager mag zijn dan 70
(article 19, § 5, alinéa 8, inséré par la loi du 28 avril 2010). pct. van de minimumbedragen (artikel 19, § 5, achtste lid, ingevoegd bij de wet van 28 april 2010).
B.5.1. Avant sa modification par l'article 56 de la loi du 28 avril B.5.1. Vóór de wijziging ervan bij artikel 56 van de wet van 28 april
2010, l'article 19, § 1er, alinéa 1er, de la loi du 10 avril 1990 2010, sloot artikel 19, § 1, eerste lid, van de wet van 10 april 1990
excluait de son champ d'application les infractions qui étaient
sanctionnées pénalement en vertu de l'article 18 de cette loi, abrogé de inbreuken die strafrechtelijk werden bestraft krachtens artikel 18
par la loi du 28 avril 2010. Il s'ensuit qu'un même manquement à la van diezelfde wet, dat bij de wet van 28 april 2010 werd opgeheven,
uitdrukkelijk van zijn toepassingssfeer uit. Daaruit volgt dat
loi du 10 avril 1990 précitée ne pouvait faire l'objet tantôt de eenzelfde niet-nakoming van de voormelde wet van 10 april 1990 niet
zowel strafrechtelijk als administratief kon worden bestraft.
sanctions pénales, tantôt de sanctions administratives. B.5.2. Met betrekking tot de administratieve geldboeten werd in de
B.5.2. En ce qui concerne les amendes administratives, il fut précisé parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde wet
dans les travaux préparatoires de la loi en cause : gepreciseerd :
« Outre les sanctions prévues à l'article 17 et les peines prévues à « Naast de sancties bedoeld in artikel 17, en de straffen bedoeld in
l'article 18, ce sont surtout les amendes administratives qui doivent artikel 18, moet vooral het opleggen van administratieve geldboeten de
assurer le respect de la présente loi et de ses arrêtés d'exécution.
Les amendes administratives n'ont pas d'influence sur le casier naleving van deze wet en haar uitvoeringsbesluiten verzekeren.
judiciaire, portent atteinte à l'honneur dans une moindre mesure et Administratieve geldboetes hebben geen invloed op het strafregister,
pourront de ce fait être appliquées d'une manière plus souple que les tasten de eer in veel mindere mate aan, en zullen bijgevolg soepeler
peines proprement dites. opgelegd worden dan eigenlijke straffen.
Si cependant le montant de l'amende est suffisamment élevé, l'effet Indien het bedrag van de boete evenwel hoog genoeg is, zal het
dissuasif en sera incontournable » (Doc. parl., Sénat, 1988-1989, n° afschrikkend effect ervan onmiskenbaar zijn » (Parl. St., Senaat,
775/1, p. 20). 1988-1989, nr. 775/1, p. 20).
Les sanctions visées à l'article 17 de la loi sont le retrait ou la De in artikel 17 van de wet bedoelde sancties zijn de intrekking of de
suspension, par le ministre compétent, de l'autorisation ou de schorsing, door de bevoegde minister, van de vergunning of erkenning
l'agrément et le retrait de la carte d'identification visée à en de intrekking van de identificatiekaart bedoeld in artikel 8, § 3;
l'article 8, § 3; quant aux peines prévues à l'article 18 de la loi, de straffen waarin artikel 18 van de wet voorzag, werden opgeheven bij
elles ont été abrogées par la loi du 28 avril 2010 précitée, les de voormelde wet van 28 april 2010, waardoor de inbreuken op de wet
manquements à la loi du 10 avril 1990 ne pouvant plus faire l'objet van 10 april 1990 enkel nog het voorwerp kunnen uitmaken van
que de sanctions administratives. administratieve sancties.
Les amendes administratives visées par la disposition en cause sont de De in de in het geding zijnde bepaling bedoelde administratieve
nature pénale au sens de l'article 6 de la Convention européenne des geldboeten zijn strafrechtelijk van aard in de zin van artikel 6 van
droits de l'homme. het Europees Verdrag voor de rechten van de mens.
B.6.1. Dans sa version initiale, l'article 19 de la loi du 10 avril B.6.1. In zijn oorspronkelijke versie voorzag artikel 19 van de wet
1990 ne prévoyait de sanction administrative que sous la forme d'une van 10 april 1990, als administratieve sanctie, enkel in een
amende administrative. administratieve geldboete.
Différentes législations ont progressivement introduit la possibilité Verschillende wetgevingen hebben geleidelijk de mogelijkheid tot
d'individualisation de cette sanction. individualisering van die sanctie ingevoerd.
B.6.2. Les travaux préparatoires de la loi du 7 mai 2004, qui a introduit la possibilité d'adresser un avertissement au contrevenant, justifient cette modification comme suit : « La loi ne prévoit qu'une sorte de sanction, c'est-à-dire les amendes. Il n'existe pas de possibilité de sanction plus légère. Il n'en existe pas non plus de plus lourde pour ceux qui, malgré les amendes infligées, persistent dans leurs infractions. Pour leur part, les personnes lésées et les organisations professionnelles sont également tributaires des résultats du contrôle réalisé par les autorités. C'est pourquoi il est proposé de diversifier la possibilité de B.6.2. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 7 mei 2004, die de mogelijkheid invoerde om aan de overtreder een waarschuwing te richten, wordt die wijziging als volgt verantwoord : « De wet voorziet slechts in een soort sancties, namelijk geldboetes. Er bestaat geen lichtere sanctiemogelijkheid. Er bestaat ook geen zwaardere voor hen die, ondanks de geldboetes, in hun overtreding volharden. Benadeelden en beroepsorganisaties zijn van hun kant ook afhankelijk van de resultaten van de overheidscontrole. Daarom wordt voorgesteld de sanctiemogelijkheid te diversifiëren op
sanction d'une manière qui s'inspire tout à fait de la réglementation een wijze die volledig is geïnspireerd op de economische
économique et de la possibilité de sanction de l'inspection reglementering en de sanctiemogelijkheid van economische inspectie.
économique. Cela se fait en introduisant l'avertissement (article 19, Dit gebeurt door het invoeren van de waarschuwing (artikel 19, § 1, 1°
§ 1er, 1°, et § 4). en § 4).
L'introduction de la possibilité d'avertissement n'empêche pas qu'une De invoering van de mogelijkheid tot waarschuwing belet niet dat een
infraction soit immédiatement réprimée par une amende administrative. inbreuk onmiddellijk wordt beteugeld met een administratieve
Il se peut cependant qu'infliger une amende ne soit en première geldboete. Toch kan het voorkomen dat het opleggen van een geldboete
instance, ou même pas du tout, une mesure opportune, alors qu'il n'est in eerste instantie, [...] zelfs helemaal ongepast is als maatregel,
pas indiqué non plus de n'entreprendre aucune action. Il n'y a pas terwijl het ook niet aangewezen is om geen actie te ondernemen. Er is
d'appel possible contre un tel avertissement. Il ne s'agit en effet geen beroep mogelijk tegen dergelijke waarschuwing. Er is hier immers
pas d'une vraie sanction » (Doc. parl., Chambre, 2002-2003, DOC geen sprake van een echte sanctie » (Parl. St., Kamer, 2002-2003, DOC
50-2328/001 et 2329/001, pp. 44-45). 50-2328/001 en 2329/001, pp. 44-45).
B.6.3. L'article 494 de la loi-programme du 27 décembre 2004 a ensuite B.6.3. Artikel 494 van de programmawet van 27 december 2004 heeft
introduit dans la disposition en cause la possibilité d'une vervolgens, in de in het geding zijnde bepaling, de mogelijkheid van
proposition d'accord à l'amiable, dont le paiement annule la procédure een voorstel tot minnelijke schikking ingevoerd, waarvan de betaling
tendant à infliger l'amende administrative. de procedure tot het opleggen van de administratieve geldboete doet
B.6.4. Par son arrêt n° 42/2009 du 11 mars 2009, la Cour a jugé que la vervallen. B.6.4. Bij zijn arrest nr. 42/2009 van 11 maart 2009 heeft het Hof
disposition en cause violait les articles 10 et 11 de la Constitution geoordeeld dat de in het geding zijnde bepaling de artikelen 10 en 11
mais uniquement en ce que l'article 19, § 1er, de la loi du 10 avril van de Grondwet schond, maar uitsluitend in zoverre artikel 19, § 1,
1990, telle que celle-ci a été modifiée par la loi du 2 septembre van de wet van 10 april 1990, zoals gewijzigd bij de wet van 2
2005, fixe les minimums des amendes administratives à des montants september 2005, de minima van de administratieve geldboeten vaststelt
op veel hogere bedragen dan die van de strafrechtelijke geldboeten,
très supérieurs à ceux des amendes pénales, sans que l'article 19, § zonder dat artikel 19, § 5, zesde lid, van dezelfde wet de rechter
5, alinéa 6, de la même loi permette au juge de réduire les amendes toelaat de administratieve geldboeten te verminderen tot onder de in
administratives en dessous des minimums fixés par la loi. de wet vastgestelde minima.
B.6.5. Afin de tenir compte de cet arrêt, la loi du 28 avril 2010 a B.6.5. Teneinde rekening te houden met dat arrest heeft de wet van 28
supprimé les sanctions pénales prévues dans l'article 18 de la loi du april 2010 de strafrechtelijke sancties waarin artikel 18 van de wet
10 avril 1990 et a introduit la possibilité, tant pour van 10 april 1990 voorzag, afgeschaft en de mogelijkheid ingevoerd,
l'administration que pour le juge en appel, de tenir compte de zowel voor de administratie als voor de rechter in hoger beroep, om
rekening te houden met verzachtende omstandigheden om een
circonstances atténuantes pour réduire les amendes administratives en administratieve geldboete te verminderen tot onder de wettelijk
dessous des minimas fixés par la loi, afin d'« individualiser la vastgestelde minima, teneinde « de straf te individualiseren » (Parl.
sanction » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC 52-2423/009, p. 13). St., Kamer, 2009-2010, DOC 52-2423/009, p. 13).
B.7. Depuis sa rédaction originelle, l'article 19, § 5, de la loi du B.7. Al sinds de oorspronkelijke formulering ervan, bepaalt artikel
10 avril 1990 prévoit que les personnes physiques et morales au sens 19, § 5, van de wet van 10 april 1990 dat de natuurlijke personen of
de l'article 1er de la loi sont civilement responsables de l'amende rechtspersonen in de zin van artikel 1 van de wet burgerrechtelijk
administrative infligée à leurs administrateurs, aux membres de leur aansprakelijk zijn voor de administratieve geldboete die aan hun
personnel dirigeant et d'exécution, à leurs préposés ou mandataires. bestuurders, leden van het leidinggevend en uitvoerend personeel,
aangestelden of lasthebbers wordt opgelegd.
Les travaux préparatoires de la loi du 10 avril 1990 expliquent le In de parlementaire voorbereiding van de wet van 10 april 1990 wordt
choix de cette mesure dérogatoire au droit commun par le fait qu'elle de keuze voor die van het gemeen recht afwijkende maatregel uitgelegd
« favorisera indubitablement un contrôle strict de l'entreprise sur door het feit dat hij « een strikte controle van de onderneming op
ses mandataires ou préposés » (Doc. parl., Sénat, 1988-1989, n° 775/1, haar lasthebbers of aangestelden in de hand [zal] werken » (Parl. St.,
p. 20). Senaat, 1988-1989, nr. 775/1, p. 20).
La responsabilité civile du fait d'autrui instaurée par l'article 19, De burgerrechtelijke aansprakelijkheid voor andermans daad, ingevoerd
§ 5, alinéa 4, de la loi du 10 avril 1990 constitue ainsi non bij artikel 19, § 5, vierde lid, van de wet van 10 april 1990, vormt
seulement une garantie supplémentaire pour l'Etat du paiement de aldus niet alleen een bijkomende waarborg, voor de Staat, dat de
l'amende administrative prononcée à l'égard du préposé, mais elle administratieve geldboete die ten aanzien van zijn aangestelde is
participe également à l'« effet dissuasif » des amendes uitgesproken, wordt betaald, maar draagt eveneens bij tot het «
administratives, en incitant les employeurs à veiller à ce que les afschrikkend effect » van de administratieve geldboeten, door de
membres de leur personnel satisfassent aux conditions prévues par la werkgevers aan te sporen erop toe te zien dat hun personeelsleden aan
loi du 10 avril 1990. de voorwaarden van de wet van 10 april 1990 voldoen.
B.8. Il résulte de ce qui précède que, si les employeurs civilement B.8. Uit het voorgaande volgt dat, ook al bevinden de werkgevers die
responsables de l'amende administrative due par leurs préposés et ces burgerrechtelijk aansprakelijk zijn voor de administratieve geldboete
mêmes préposés qui contreviennent à la loi du 10 avril 1990 ne sont pas dans une situation comparable en ce qui concerne la procédure d'infliction d'une amende administrative à l'égard de ces préposés, ils sont néanmoins dans une situation comparable en ce qui concerne le paiement de cette amende. L'amende administrative est une sanction administrative qui frappe individuellement le préposé et ce n'est qu'au titre de civilement responsable que l'employeur sera informé de cette amende. Il convient toutefois de constater que si le contrevenant ne paie pas le montant qui serait proposé par le fonctionnaire compétent dans le cadre d'un arrangement à l'amiable, l'employeur sera tenu au paiement de l'amende administrative infligée à son préposé, sans nécessairement die verschuldigd is door hun aangestelden en diezelfde aangestelden die de wet van 10 april 1990 overtreden, zich niet in een vergelijkbare situatie wat betreft de procedure tot het opleggen van een administratieve geldboete aan die aangestelden, zij zich toch in een vergelijkbare situatie bevinden wat de betaling van die geldboete betreft. Een administratieve geldboete is een administratieve sanctie die de aangestelde persoonlijk treft, en het is slechts als burgerrechtelijk aansprakelijke dat de werkgever van die geldboete in kennis zal worden gesteld. Niettemin dient te worden vastgesteld dat, indien de overtreder het bedrag dat door de bevoegde ambtenaar zou worden voorgesteld in het kader van een minnelijke schikking niet betaalt, de werkgever de aan zijn aangestelde opgelegde administratieve geldboete zal moeten betalen zonder dat hij noodzakelijkerwijs in kennis is gesteld van de
avoir été informé de la procédure préalable à l'infliction de procedure voorafgaand aan het opleggen van de geldboete.
l'amende. B.9. Cette différence de traitement, entre le contrevenant et la personne civilement responsable, est justifiée par l'objectif de la loi de conférer aux amendes administratives un effet dissuasif, de garantir à l'Etat le paiement des amendes administratives et d'inciter l'employeur à exercer un contrôle strict sur ses préposés, l'employeur n'étant civilement responsable que du paiement de l'amende administrative, et non du montant proposé au contrevenant dans le cadre du règlement amiable. Tant qu'une amende administrative n'est pas infligée au préposé, l'employeur n'est pas civilement responsable, B.9. Dat verschil in behandeling tussen de overtreder en de burgerrechtelijk aansprakelijke persoon wordt verantwoord door het doel van de wet dat erin bestaat de administratieve geldboeten een afschrikkend effect toe te kennen, de Staat te waarborgen dat de administratieve geldboeten worden betaald en de werkgever ertoe aan te zetten zijn aangestelden strikt te controleren, waarbij de werkgever enkel voor de betaling van de administratieve geldboete burgerrechtelijk aansprakelijk is, en niet voor het bedrag dat aan de overtreder is voorgesteld in het kader van een minnelijke schikking. Zolang geen administratieve geldboete wordt opgelegd aan de aangestelde, is de werkgever niet burgerrechtelijk aansprakelijk en
et ne doit dès lors pas être associé à la procédure préalable à dient hij bijgevolg niet te worden betrokken in de procedure die
l'infliction de l'amende. voorafgaat aan het opleggen van de geldboete.
Les employeurs sont par ailleurs supposés veiller au respect de la loi De werkgevers worden overigens geacht toe te zien op de inachtneming
du 10 avril 1990 par leurs préposés, en confiant leurs activités à des van de wet van 10 april 1990 door hun aangestelden, en door
personnes de confiance, dont on peut présumer qu'elles informeront activiteiten toe te vertrouwen aan personen die zij vertrouwen en van
elles-mêmes leur employeur d'une proposition d'arrangement à wie men kan aannemen dat zij zelf hun werkgever op de hoogte zullen
l'amiable, celui-ci pouvant dès lors, en concertation avec le stellen van een voorstel tot minnelijke schikking, zodat die laatste,
contrevenant, envisager la position la plus adéquate à adopter dans la in overleg met de overtreder, kan bepalen welk standpunt het meest
phase préalable à l'infliction d'une amende. gepast is in de fase voorafgaand aan het opleggen van een geldboete.
B.10. Cette mesure n'est pas davantage disproportionnée, dès lors que B.10. Die maatregel is evenmin onevenredig omdat de werkgever beschikt
l'employeur dispose d'un recours devant le Tribunal de première over een beroep voor de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel, die
instance de Bruxelles, qui exerce un contrôle de pleine juridiction. een controle met volle rechtsmacht uitoefent.
L'employeur peut, dans ce contexte, avancer des éléments qui De werkgever kan, in die context, elementen aanvoeren die de Rechtbank
permettent au Tribunal, le cas échéant, de tenir compte de toelaten, in voorkomend geval, rekening te houden met verzachtende
circonstances atténuantes en faveur du contrevenant, et de réduire en omstandigheden in het voordeel van de overtreder, en bijgevolg het
conséquence le montant de l'amende administrative. bedrag van de administratieve geldboete te verminderen.
Rekening houdend met het bestaan van dat beroep met volle rechtsmacht,
Compte tenu de l'existence de ce recours de pleine juridiction, kan het ontbreken van de mogelijkheid, voor de burgerrechtelijk
l'absence de possibilité pour la personne civilement responsable de aansprakelijke persoon, om zijn standpunt te doen gelden tijdens de
faire valoir son point de vue au cours de la phase administrative administratieve fase voorafgaand aan het opleggen van de
préalable à l'infliction de l'amende administrative à son préposé, ne administratieve geldboete aan zijn aangestelde, geen schending vormen
peut constituer une méconnaissance des droits de la défense, garantis van het recht van verdediging, dat onder meer wordt gewaarborgd bij
notamment par l'article 6 de la Convention européenne des droits de artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens.
l'homme. B.11. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. B.11. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 19, §§ 1er et 5, de la loi du 10 avril 1990 réglementant la Artikel 19, §§ 1 en 5, van de wet van 10 april 1990 tot regeling van
sécurité privée et particulière ne viole pas les articles 10 et 11 de de private en bijzondere veiligheid schendt de artikelen 10 en 11 van
la Constitution. de Grondwet niet.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 28 mai 2015. op 28 mei 2015.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^