Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 8/2015 du 22 janvier 2015 Numéro du rôle : 5815 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 145 24 , § 1 er , 1°, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il était d'applic La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. S(...)"
Extrait de l'arrêt n° 8/2015 du 22 janvier 2015 Numéro du rôle : 5815 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 145 24 , § 1 er , 1°, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il était d'applic La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. S(...) Uittreksel uit arrest nr. 8/2015 van 22 januari 2015 Rolnummer : 5815 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 145 24 , § 1, 1°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals het van toepassing was vanaf he Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 8/2015 du 22 janvier 2015 Uittreksel uit arrest nr. 8/2015 van 22 januari 2015
Numéro du rôle : 5815 Rolnummer : 5815
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 14524, § In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 14524, § 1, 1°,
1er, 1°, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il était van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals het van
d'application à partir de l'exercice d'imposition 2004, posées par le toepassing was vanaf het aanslagjaar 2004, gesteld door de Rechtbank
Tribunal de première instance d'Anvers. van eerste aanleg te Antwerpen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de
Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, P. Nihoul et R. Leysen, assistée du rechters J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, P. Nihoul en R.
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par jugement du 8 janvier 2014 en cause de Pieter Herman et Sarah Bij vonnis van 8 januari 2014 in zake Pieter Herman en Sarah Gomperts
Gomperts contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof
de la Cour le 22 janvier 2014, le Tribunal de première instance is ingekomen op 22 januari 2014, heeft de Rechtbank van eerste aanleg
d'Anvers a posé les questions préjudicielles suivantes : te Antwerpen de volgende prejudiciële vragen gesteld :
1. « L'article 14524, § 1er, 1°, du CIR 1992, tel qu'il était 1. « Schendt artikel 14524 § 1, 1° WIB92, zoals van toepassing vanaf
d'application à partir de l'exercice d'imposition 2004 et ce, pour het aanslagjaar 2004, en zoals van toepassing voor alle uitgaven die
toutes les dépenses qui ont été payées jusqu'au 31 décembre 2012,
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il werden betaald tot en met 31 december 2012, de artikelen 10 en 11 van
prévoit qu'une réduction d'impôt est accordée pour les ' dépenses pour de Grondwet in zoverre dat het bepaalt dat er een
le remplacement des anciennes chaudières ' dans l'interprétation selon belastingvermindering wordt verleend voor ' uitgaven voor de
laquelle cette disposition n'est pas d'application aux ' dépenses pour vervanging van oude stookketels ' in de interpretatie dat deze
le remplacement d'un ancien système de chauffage décentralisé par une bepaling niet van toepassing is op ' uitgaven voor de vervanging van
nouvelle chaudière ' puisqu'elle instaure ainsi une différence de een oud decentraal verwarmingssysteem door een nieuwe stookketel ',
traitement non justifiée entre les propriétaires d'une habitation vermits het aldus een niet gerechtvaardigd verschil in behandeling
existante dotée d'un système de chauffage central et les propriétaires invoert tussen eigenaars van een bestaande woning met een centraal
d'une habitation existante dotée d'un système de chauffage verwarmingssysteem en eigenaars van een bestaande woning met een
décentralisé, alors que ces deux catégories de personnes se trouvent, decentraal verwarmingssysteem, terwijl die twee categorieën van
au regard de l'incidence sur l'environnement visée par cette loi, dans personen zich, in het licht van de door deze wet beoogde invloed op
une situation similaire ? »; het milieu, in een soortgelijke situatie bevinden ? »;
2. « L'article 14524, § 1er, 1°, du CIR 1992, tel qu'il était 2. « Schendt artikel 14524 § 1, 1° WIB92, zoals van toepassing vanaf
d'application à partir de l'exercice d'imposition 2004 et ce, pour het aanslagjaar 2004, en zoals van toepassing voor alle uitgaven die
toutes les dépenses qui ont été payées jusqu'au 31 décembre 2012, werden betaald tot en met 31 december 2012, de artikelen 10 en 11 van
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il de Grondwet in zoverre dat het bepaalt dat er een
prévoit qu'une réduction d'impôt est accordée pour les ' dépenses pour belastingvermindering wordt verleend voor ' uitgaven voor de
le remplacement des anciennes chaudières ' dans l'interprétation selon vervanging van oude stookketels ' in de interpretatie dat deze
laquelle cette disposition est également d'application aux ' dépenses bepaling ook van toepassing is op ' uitgaven voor de vervanging van
pour le remplacement d'un ancien système de chauffage décentralisé par een oud decentraal verwarmingssysteem door een nieuwe stookketel ',
une nouvelle chaudière ' puisqu'elle n'instaure ainsi aucune vermits het aldus geen verschil in behandeling invoert tussen
différence de traitement entre les propriétaires d'une habitation
existante dotée d'un système de chauffage central et les propriétaires eigenaars van een bestaande woning met een centraal verwarmingssysteem
d'une habitation existante dotée d'un système de chauffage en eigenaars van een bestaande woning met een decentraal
décentralisé, étant donné que ces deux catégories de personnes se verwarmingssysteem, aangezien die twee categorieën van personen zich,
trouvent, au regard de l'incidence sur l'environnement visée par cette in het licht van de door deze wet beoogde invloed op het milieu, in
loi, dans une situation similaire ? ». een soortgelijke situatie bevinden ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité, avec les articles 10 B.1. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid, met de
et 11 de la Constitution, de l'article 14524, § 1er, 1°, du Code des artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van artikel 14524, § 1, 1°, van
impôts sur les revenus 1992 (ci-après : CIR 1992), tel qu'il était het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (hierna : WIB 1992),
applicable à partir de l'exercice d'imposition 2004 et ce, pour toutes zoals het van toepassing was vanaf het aanslagjaar 2004 en voor alle
les dépenses effectuées jusqu'au 31 décembre 2012, en ce qu'il prévoit uitgaven betaald tot en met 31 december 2012, in zoverre het bepaalt
qu'une réduction d'impôt est accordée en ce qui concerne les « dat een belastingvermindering wordt verleend voor « uitgaven voor de
dépenses pour le remplacement des anciennes chaudières », dans vervanging van oude stookketels », waarbij die bepaling zo wordt
l'interprétation selon laquelle cette réduction d'impôt ne s'applique geïnterpreteerd dat de belastingvermindering niet van toepassing is op
pas aux « dépenses pour le remplacement d'un ancien système de « uitgaven voor de vervanging van een oud decentraal
chauffage décentralisé par une nouvelle chaudière » (première question verwarmingssysteem door een nieuwe stookketel » (eerste prejudiciële
préjudicielle) ou dans l'interprétation selon laquelle cette réduction
d'impôt s'applique aux « dépenses pour le remplacement d'un ancien vraag) of wel van toepassing is op « uitgaven voor de vervanging van
système de chauffage décentralisé par une nouvelle chaudière » een oud decentraal verwarmingssysteem door een nieuwe stookketel »
(seconde question préjudicielle). (tweede prejudiciële vraag).
B.2. L'article 14524, § 1er, 1°, du CIR 1992, tel qu'il a été inséré B.2. Artikel 14524, § 1, 1°, van het WIB 1992, zoals ingevoegd bij
par l'article 33 de la loi du 10 août 2001, dispose : artikel 33 van de wet van 10 augustus 2001, bepaalt :
« Il est accordé une réduction d'impôt pour les dépenses énumérées « Er wordt een belastingvermindering verleend voor de volgende
ci-après qui sont effectivement payées pendant la période imposable en uitgaven die tijdens het belastbare tijdperk werkelijk zijn betaald
vue d'une utilisation plus rationnelle de l'énergie dans une voor een rationeler energiegebruik in een woning waarvan de
habitation dont le contribuable est propriétaire, possesseur, belastingplichtige eigenaar, bezitter, erfpachter, opstalhouder of
emphytéote, superficiaire ou usufruitier : vruchtgebruiker is :
1° dépenses pour le remplacement des anciennes chaudières ». 1° uitgaven voor de vervanging van oude stookketels ».
B.3.1. La loi du 10 août 2001 « portant réforme de l'impôt des B.3.1. De wet van 10 augustus 2001 houdende hervorming van de
personnes physiques » exécute la réforme de l'impôt des personnes personenbelasting voert de hervorming van de personenbelasting uit,
physiques annoncée par le Gouvernement dans sa déclaration de die de federale Regering had aangekondigd in haar beleidsverklaring
politique fédérale du 17 octobre 2000; cette réforme comprend quatre van 17 oktober 2000; voormelde hervorming houdt vier krachtlijnen in :
axes : (1) « la diminution de la pression fiscale sur les revenus du (1) « de vermindering van de fiscale druk op de inkomsten uit arbeid
travail », (2) « la neutralité à l'égard des choix de vie », (3) « », (2) « de neutraliteit ten opzichte van de samenlevingsvorm », (3) «
l'amélioration de la prise en compte des enfants » et (4) « une het beter rekening houden met de kinderlast » en (4) « de vergroening
fiscalité plus écologique » (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC van de fiscaliteit » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1270/001, p.
50-1270/001, p. 3). 3).
La disposition en cause relève du quatrième axe et comprend, outre les De in het geding zijnde maatregel maakt deel uit van de vierde
mesures relatives aux déplacements domicile-lieu de travail, une krachtlijn en bevat naast de maatregelen betreffende het
mesure encourageant les économies d'énergie consistant à accorder une woon-werkverkeer, een energiebesparende maatregel die erin bestaat dat
réduction d'impôt au contribuable lorsque celui-ci effectue certaines de belastingplichtige een belastingvermindering krijgt wanneer hij
dépenses en vue d'économiser l'énergie; la mesure encourageant les bepaalde energiebesparende uitgaven verricht; de energiebesparende
économies d'énergie ne représente donc qu'une petite partie de maatregel houdt derhalve slechts een klein deel van de algehele
l'ensemble de la réforme. hervorming in.
B.3.2. En ce qui concerne l'article en cause, l'exposé des motifs B.3.2. Omtrent het in het geding zijnde artikel, vermeldt de memorie
indique : van toelichting :
« [...] chacun doit veiller à ce que le rejet de gaz nuisibles dans « [...] iedereen [moet] een inspanning doen om ervoor te zorgen dat de
uitstoot van schadelijke gassen in de atmosfeer tot een minimum wordt
l'atmosphère soit limité à un minimum. En l'espèce, il ne suffit pas beperkt. Aangezien het niet volstaat om alleen maatregelen uit te
de promulguer des normes qui ont trait au rejet par les véhicules à vaardigen die betrekking hebben op de uitstoot van motorvoertuigen
moteur [...] mais les ménages doivent également agir de leur côté. [...], moeten ook de gezinnen worden aangespoord hun steentje bij te
Comme cela s'est déjà produit dans le passé (voir la loi du 10 février dragen. Zoals in het verleden reeds is gebeurd (zie de wet van 10
1981 et l'AR du 6 juillet 1981), le Gouvernement estime nécessaire februari 1981 en het KB van 6 juli 1981), heeft de Regering het nodig
d'envisager un incitant fiscal. geacht een fiscale stimulans uit te werken.
Cet incitant consiste à ce que le contribuable qui a fait exécuter, Deze stimulans bestaat erin de belastingplichtige die in zijn woning
dans son habitation, un ou plusieurs travaux bien définis en vue een of meerdere van een aantal welomschreven werken die een
d'économiser l'énergie, bénéficiera d'une réduction d'impôt. Ce droit energiebesparend effect hebben, laat uitvoeren, het recht verkrijgt op
n'est accordé qu'une fois par exercice d'imposition pour l'habitation een belastingvermindering. Dit recht wordt, per aanslagjaar, slechts
dont le contribuable est propriétaire, possesseur, emphytéote, eenmaal per woning toegekend aan de belastingplichtige die eigenaar,
superficiaire ou usufruitier » (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC bezitter, erfpachter, opstalhouder of vruchtgebruiker is » (Parl. St.,
50-1270/001, pp. 25-26). Kamer, 2000-2001, DOC 50-1270/001, pp. 25-26).
Het is de bedoeling van de wetgever om het belastingstelsel meer
Le législateur vise à rendre la fiscalité plus écologique, « en ecologisch van inslag te maken, onder meer « door een
octroyant notamment une réduction d'impôt au contribuable qui effectue belastingvermindering toe te kennen aan belastingplichtigen die in een
certaines dépenses dans un immeuble résidentiel en vue d'économiser woning werken uitvoeren om energie te besparen » (Parl. St., Kamer,
l'énergie » (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1270/006, p. 10). 2000-2001, DOC 50-1270/006, p. 10).
B.3.3. Un amendement n° 19 à l'article 33 du projet de loi (Doc. B.3.3. Een op artikel 33 van het wetsontwerp ingediend amendement nr.
parl., Sénat, 2001-2002, n° 2-832/2, p. 10), déposé dans le but de 19 (Parl. St., Senaat, 2001-2002, nr. 2-832/2, p. 10), met als doel de
permettre également les réductions d'impôt pour d'« autres éléments belastingverminderingen ook voor « andere oude verwarmingselementen »
vétustes de chauffage », a été rejeté (Doc. parl., Sénat, 2001-2002, mogelijk te maken, werd verworpen (Parl. St., Senaat, 2001-2002, nr.
n° 2-832/3, p. 45). 2-832/3, p. 45).
B.3.4. Il ressort de la formulation de l'article 14524, § 1er, 1°, du B.3.4. Uit de bewoordingen van artikel 14524, § 1, 1°, van het WIB
CIR 1992, qui traite explicitement du « remplacement » d'une 1992, dat uitdrukkelijk handelt over de « vervanging » van een
stookketel, in tegenstelling tot de in artikel 14524, § 1, 2°, 3° en
chaudière, contrairement aux termes « installation » et « placement » 4°, van het WIB 1992 gebruikte termen « installatie » en « plaatsing
utilisés dans l'article 14524, § 1er, 2°, 3° et 4°, du CIR 1992, ainsi », alsook uit de verwerping van het bovenvermelde amendement, dient te
que du rejet de l'amendement précité que le législateur avait worden afgeleid dat het de bedoeling was van de wetgever enkel in een
l'intention de ne prévoir une réduction d'impôt que pour les dépenses belastingvermindering te voorzien voor uitgaven verricht voor de
effectuées en vue du remplacement d'une ancienne chaudière, celle-ci vervanging van een oude stookketel, waarbij die oude stookketel
faisant dès lors partie d'un système de chauffage central. derhalve deel uitmaakte van een centraal verwarmingssysteem.
Quant à la première question préjudicielle Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag
B.4 En posant la première question préjudicielle, le juge a quo B.4. Met de eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter van
demande à la Cour si l'article 14524, § 1er, 1°, du CIR 1992 viole les het Hof te vernemen of artikel 14524, § 1, 1°, van het WIB 1992 de
articles 10 et 11 de la Constitution, dans l'interprétation selon artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, wanneer het in het geding
laquelle l'article en cause ne s'applique pas aux « dépenses pour le zijnde artikel zo wordt geïnterpreteerd dat het niet van toepassing is
remplacement d'un ancien système de chauffage décentralisé par une op « uitgaven voor de vervanging van een oud decentraal
nouvelle chaudière ». verwarmingssysteem door een nieuwe stookketel ».
B.5.1. Le Conseil des ministres souligne tout d'abord que le principe d'égalité n'est pas violé, puisque les catégories de contribuables ne sont pas comparables. Pour fixer le revenu cadastral d'une habitation, il serait notamment tenu compte de la présence ou non d'un système de chauffage central dans l'habitation. Les contribuables dotés d'un système de chauffage décentralisé auraient généralement un revenu cadastral inférieur à celui des contribuables dotés d'un système de chauffage central. B.5.2. Eu égard à l'objectif visé par la mesure en cause, à savoir accorder une réduction d'impôt pour la réalisation de certains travaux visant à réduire la consommation d'énergie, les catégories de contribuables précitées sont comparables. Tant les contribuables dotés d'un système de chauffage décentralisé que les contribuables dotés d'un système de chauffage central contribuent à économiser de l'énergie en remplaçant leur système de chauffage par une chaudière « à consommation d'énergie plus rationnelle ». B.5.1. Allereerst merkt de Ministerraad op dat het gelijkheidsbeginsel niet wordt geschonden aangezien de te vergelijken categorieën van belastingplichtigen niet vergelijkbaar zijn. Voor de vaststelling van het kadastraal inkomen van een woning zou onder meer rekening worden gehouden met het al dan niet voorhanden zijn van een centraal verwarmingssysteem in de woning. Belastingplichtigen die beschikken over een decentraal verwarmingssysteem zouden doorgaans een lager kadastraal inkomen hebben dan belastingplichtigen die beschikken over een centraal verwarmingssysteem. B.5.2. In het licht van de doelstelling van de in het geding zijnde maatregel, te weten het toekennen van een belastingvermindering voor het uitvoeren van bepaalde werken met een energiebesparend karakter, zijn voormelde categorieën van belastingplichtigen vergelijkbaar. Zowel de belastingplichtigen met een decentraal verwarmingssysteem als belastingplichtigen met een centraal verwarmingssysteem dragen bij tot een energiebesparing wanneer zij hun verwarmingssysteem vervangen door een stookketel met « een rationeler energiegebruik ».
B.6. Le législateur dispose d'un large pouvoir d'appréciation pour B.6. De wetgever beschikt over een ruime beoordelingsbevoegdheid om
instaurer des impôts et accorder des réductions d'impôt au titre belastingen in te voeren en om belastingverminderingen toe te staan
d'incitants à la réalisation de certains buts politiques. Il lui als een stimulans om bepaalde beleidsdoelstellingen te verwezenlijken.
appartient d'opérer un choix entre différentes mesures qu'il estime Het staat aan hem om de keuze te maken tussen diverse maatregelen die
nécessaires à cet effet. Lorsque ce choix fait naître une différence de traitement, en l'espèce plus précisément en ce qui concerne les dépenses visant à rationaliser davantage la consommation d'énergie qui peuvent donner droit à une réduction d'impôt, la Cour doit examiner si cette différence est raisonnablement justifiée. B.7. Pour des raisons budgétaires, l'on ne saurait attendre du législateur qu'il prévoie une réduction d'impôt pour toutes les éventuelles dépenses qui contribueraient à une consommation d'énergie plus rationnelle. Il est dès lors raisonnablement justifié que le législateur limite à des dépenses déterminées la réduction d'impôt pour des dépenses effectuées en vue d'économiser l'énergie dans les habitations. B.8. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. Quant à la seconde question préjudicielle B.9. En posant la seconde question préjudicielle, le juge a quo hij daartoe nodig acht. Wanneer bij die keuze een verschil in behandeling blijkt, en te dezen meer bepaald ten aanzien van de uitgaven voor een rationeler energiegebruik die in aanmerking komen voor een belastingvermindering, dient het Hof na te gaan of dat verschil berust op een redelijke verantwoording. B.7. Van de wetgever kan, om budgettaire redenen, niet worden verwacht dat hij in een belastingvermindering zou voorzien voor alle mogelijke uitgaven die een rationeler energiegebruik zouden kunnen teweegbrengen. Het is derhalve redelijk verantwoord dat de wetgever de belastingvermindering voor energiebesparende uitgaven in woningen beperkt tot bepaalde uitgaven. B.8. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag B.9. Met de tweede prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter van
demande à la Cour si l'article 14524, § 1er, 1°, du CIR 1992 viole les het Hof te vernemen of artikel 14524, § 1, 1°, van het WIB 1992 de
articles 10 et 11 de la Constitution dans l'interprétation selon artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt wanneer het in het geding
laquelle il s'applique également aux « dépenses pour le remplacement zijnde artikel zo wordt geïnterpreteerd dat het ook van toepassing is
d'un ancien système de chauffage décentralisé par une nouvelle op « uitgaven voor de vervanging van een oud decentraal
chaudière ». verwarmingssysteem door een nieuwe stookketel ».
B.10. Compte tenu de la réponse à la première question préjudicielle, B.10. Rekening houdend met het antwoord op de eerste prejudiciële
une réponse à la seconde question préjudicielle n'est pas utile à la vraag, is een antwoord op de tweede prejudiciële vraag niet dienstig
solution du litige. voor de oplossing van het bodemgeschil.
B.11. La seconde question préjudicielle n'appelle pas de réponse. B.11. De tweede prejudiciële vraag behoeft geen antwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- L'article 14524, § 1er, 1°, du Code des impôts sur les revenus 1992, - Artikel 14524, § 1, 1°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen
tel qu'il est applicable à partir de l'exercice d'imposition 2004 et 1992, zoals van toepassing vanaf het aanslagjaar 2004, en zoals van
tel qu'il s'applique à toutes les dépenses effectuées jusqu'au 31 toepassing voor alle uitgaven die werden betaald tot en met 31
décembre 2012, ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. december 2012, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
- La seconde question préjudicielle n'appelle pas de réponse. - De tweede prejudiciële vraag behoeft geen antwoord.
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 22 janvier 2015. op 22 januari 2015.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
A. Alen A. Alen
^