Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 180/2014 du 10 décembre 2014 Numéro du rôle : 5768 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 159bis du Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine, posée par le Conseil d'E La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges L. Lavr(...)"
Extrait de l'arrêt n° 180/2014 du 10 décembre 2014 Numéro du rôle : 5768 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 159bis du Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine, posée par le Conseil d'E La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges L. Lavr(...) Uittreksel uit arrest nr. 180/2014 van 10 december 2014 Rolnummer : 5768 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 159bis van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium, gesteld door de Raad van State.
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 180/2014 du 10 décembre 2014 Uittreksel uit arrest nr. 180/2014 van 10 december 2014
Numéro du rôle : 5768 Rolnummer : 5768
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 159bis du In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 159bis van het
Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium,
Patrimoine, posée par le Conseil d'Etat. gesteld door de Raad van State.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de
Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et F. Daoût, rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en F.
assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder
Spreutels, voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt n° 225.685 du 3 décembre 2013 en cause de Dominique Bogaert Bij arrest nr. 225.685 van 3 december 2013 in zake Dominique Bogaert
contre la Région wallonne, dont l'expédition est parvenue au greffe de tegen het Waalse Gewest, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof
la Cour le 11 décembre 2013, le Conseil d'Etat a posé la question is ingekomen op 11 december 2013, heeft de Raad van State de volgende
préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 159bis du CWATUP viole-t-il les articles 10 et 11 de la « Schendt artikel 159bis van het WWROSP de artikelen 10 en 11 van de
Constitution, lus le cas échéant en combinaison avec les articles 6.1 Grondwet, in voorkomend geval in samenhang gelezen met de artikelen
et 13 de la Convention européenne de sauvegarde des droits de l'Homme 6.1 en 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en
et l'article 1er du Protocole additionnel du 20 mars 1952 à cette même artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol van 20 maart 1952 bij dat
Convention, en ce qu'il prive effectivement toute personne désireuse Verdrag, in zoverre het iedere persoon die een regularisatievergunning
de demander un permis de régularisation de la possibilité de wenst aan te vragen, daadwerkelijk de mogelijkheid ontzegt die aan te
solliciter celui-ci et d'introduire ensuite un recours devant le vragen en vervolgens een beroep in te stellen voor de Waalse Regering
Gouvernement wallon, puis devant le Conseil d'Etat, dès qu'un en vervolgens voor de Raad van State, zodra een proces-verbaal is
procès-verbal constatant l'existence d'une infraction urbanistique a opgesteld waarin het bestaan van een stedenbouwkundig misdrijf is
été établi, en ce sens qu'il rend une telle demande irrecevable en vastgesteld, in die zin dat het een dergelijke aanvraag onontvankelijk
l'absence de proposition de transaction tant qu'un jugement coulé en maakt wanneer geen schikking is voorgesteld, zolang geen in kracht van
force de chose jugée visé à l'article 155, § 2, du CWATUP n'a pas été gewijsde getreden vonnis bedoeld in artikel 155, § 2, van het WWROSP
prononcé, alors qu'en l'absence de l'établissement d'un tel is uitgesproken, terwijl, indien geen dergelijk proces-verbaal is
procès-verbal, une même demande de régularisation introduite par une opgesteld, eenzelfde regularisatieaanvraag die is ingediend door een
personne se trouvant dans une situation infractionnelle exactement persoon die zich bevindt in een volkomen vergelijkbare strafbare
semblable est recevable et sera examinée au fond, cependant que cette situatie, ontvankelijk is en ten gronde zal worden onderzocht, waarbij
personne pourra introduire un recours devant le Gouvernement wallon die persoon echter een beroep voor de Waalse Regering zal kunnen
puis, le cas échéant, devant le Conseil d'Etat ? ». indienen en vervolgens, in voorkomend geval, voor de Raad van State ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. L'article 84, § 1er, 1°, du Code wallon de l'Aménagement du B.1.1. Artikel 84, § 1, 1°, van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke
Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine (CWATUP), remplacé par Ordening, Stedenbouw en Patrimonium (WWROSP), vervangen bij artikel 1
l'article 1er du décret du 27 novembre 1997 « modifiant le Code wallon van het decreet van 27 november 1997 « tot wijziging van het Waalse
de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine », Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium »,
puis modifié par l'article 69 du décret du 18 juillet 2002 « modifiant vervolgens gewijzigd bij artikel 69 van het decreet van 18 juli 2002 «
tot wijziging van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening,
le Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Stedenbouw en Patrimonium » en bij artikel 39, 1°, van het decreet van
Patrimoine » et par l'article 39, 1°, du décret du 30 avril 2009 « 30 april 2009 « tot wijziging van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke
modifiant le Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de
l'Urbanisme et du Patrimoine, le décret du 11 mars 1999 relatif au Ordening, Stedenbouw en Patrimonium, het decreet van 11 maart 1999
permis d'environnement et le décret du 11 mars 2004 relatif aux betreffende de milieuvergunning en het decreet van 11 maart 2004
infrastructures d'accueil des activités économiques », dispose : betreffende de ontsluitingsinfrastructuur voor economische bedrijvigheid », bepaalt :
« Nul ne peut, sans un permis d'urbanisme préalable écrit et exprès, « Zonder voorafgaande, schriftelijke en uitdrukkelijke
du collège communal, du fonctionnaire délégué ou du Gouvernement : stedebouwkundige vergunning van het gemeentecollege, de gemachtigd ambtenaar of de Regering, is het verboden :
1° construire, ou utiliser un terrain pour le placement d'une ou 1° op een terrein te bouwen of het te gebruiken voor de oprichting van
plusieurs installations fixes; par ' construire ou placer des één of meer vaste installaties. Onder ' vaste installaties bouwen of
installations fixes ', on entend le fait d'ériger un bâtiment ou un plaatsen ' verstaat men de oprichting van een gebouw of een kunstwerk,
ouvrage, ou de placer une installation, même en matériaux non en het plaatsen - zelfs met niet-duurzame materialen - van een
durables, qui est incorporé au sol, ancré à celui-ci ou dont l'appui installatie, die in de grond zijn ingebouwd, eraan zijn vastgehecht of
assure la stabilité, destiné à rester en place alors même qu'il peut erop steunen, en die bestemd zijn om ter plaatse te blijven, zelfs als
être démonté ou déplacé; ». ze demonteer- of verplaatsbaar zijn; ».
L'article 154, alinéa 1er, 1°, du même Code, remplacé par l'article 1er Artikel 154, eerste lid, 1°, van hetzelfde Wetboek, vervangen bij
du décret du 27 novembre 1997, et modifié par l'article 69 du décret artikel 1 van het decreet van 27 november 1997, en gewijzigd bij
du 18 juillet 2002, dispose : artikel 69 van het decreet van 18 juli 2002, bepaalt :
« Sont punis d'un emprisonnement de huit jours à trois mois et d'une « Met een gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden en een boete
amende de 100 francs à 300 000 francs ou d'une de ces peines seulement van 100 frank tot 300.000 frank of slechts met één van deze straffen
ceux qui : worden gestraft degenen die :
1° exécutent les actes et les travaux visés à l'article 84 [...], sans 1° de in artikel 84 bedoelde handelingen en werken uitvoeren [...]
permis préalable, [...]; ». zonder voorafgaande vergunning, [...]; ».
B.1.2. L'article 156, alinéa 1er, du même Code, remplacé par l'article B.1.2. Artikel 156, eerste lid, van hetzelfde Wetboek, vervangen bij
1er du décret du 27 novembre 1997, puis modifié par l'article 3 du artikel 1 van het decreet van 27 november 1997, vervolgens gewijzigd
décret du 24 mai 2007 « relatif aux infractions et sanctions en bij artikel 3 van het decreet van 24 mei 2007 « betreffende de
matière d'urbanisme », dispose : overtredingen en de straffen inzake stedenbouw », bepaalt :
« Indépendamment des officiers de police judiciaire, les « Buiten de officieren van de gerechtelijke politie, de ambtenaren en
fonctionnaires et agents chargés de l'administration et de la police personeelsleden van de administratie en de wegenpolitie, hebben de
de la voirie, les fonctionnaires et agents techniques des communes door de provinciegouverneur aangewezen technische ambtenaren en
désignés par le gouverneur de province ainsi que les fonctionnaires et beambten van de gemeenten, alsmede de daartoe door de Regering
agents de la Région désignés à cette fin par le Gouvernement ont aangewezen ambtenaren en personeelsleden van het Gewest, de
qualité pour rechercher et constater par procès-verbal les infractions bevoegdheid om de in de artikelen 153 en 154, in dit artikel, vierde
déterminées à l'article 153, à l'article 154, au présent article, lid, en in artikel 158, vijfde lid, bepaalde overtredingen op te
alinéa 4, et à l'article 158, alinéa 5. Le procès-verbal de constat sporen en bij proces-verbaal vast te stellen. Het proces-verbaal van
est notifié, par envoi, dans les plus brefs délais, au maître de vaststelling wordt zo spoedig mogelijk opgestuurd naar de bouwheer,
l'ouvrage, à tout titulaire de droit réel sur le bien immobilier à naar elke houder van een zakelijk recht op het onroerend goed,
l'exclusion de l'hypothèque ou de l'antichrèse, à toute personne qui hypotheek en genotspand uitgezonderd, naar elke persoon die gebruik
fait usage du bien immobilier, au collège communal, au fonctionnaire maakt van het onroerend goed, naar het gemeentecollege, naar de
délégué et au Procureur du Roi. Le Gouvernement peut arrêter les gemachtigd ambtenaar en naar de procureur des Konings. De Regering kan
formes du procès-verbal ». de vorm van het proces-verbaal bepalen ».
L'article 155 du même Code, remplacé par l'article 1er du décret du 27 Artikel 155 van hetzelfde Wetboek, vervangen bij artikel 1 van het
novembre 1997, puis modifié par les articles 67 et 69 du décret du 18 decreet van 27 november 1997, vervolgens gewijzigd bij de artikelen 67
juillet 2002, par l'article 2 du décret du 24 mai 2007 et par en 69 van het decreet van 18 juli 2002, bij artikel 2 van het decreet
l'article 101 du décret du 30 avril 2009, dispose : van 24 mei 2007 en bij artikel 101 van het decreet van 30 april 2009,
« § 1er. Le fonctionnaire délégué ou le collège communal, d'initiative bepaalt : « § 1. De gemachtigde ambtenaar of het gemeentecollege kunnen op eigen
ou dans le délai que lui fixe le fonctionnaire délégué, peuvent
poursuivre devant le tribunal correctionnel l'un des modes de initiatief of binnen de door de gemachtigde ambtenaar opgelegde
réparation visés au paragraphe 2 et s'en informent simultanément. termijn, één van de in paragraaf 2 bedoelde wijzen van herstel voor de
correctionele rechtbank vorderen. Ze brengen elkaar gelijktijdig
daarvan op de hoogte.
§ 2. Outre la pénalité, le tribunal ordonne, à la demande du § 2. Naast de straf, beveelt de rechtbank op verzoek van de
fonctionnaire délégué ou du collège communal : gemachtigde ambtenaar of het gemeentecollege :
1° soit la remise en état des lieux ou la cessation de l'utilisation 1° ofwel het herstel van de plaats in haar oorspronkelijke staat of de
abusive; stopzetting van het onrechtmatige gebruik;
2° soit l'exécution d'ouvrages ou de travaux d'aménagement; 2° ofwel de uitvoering van werkzaamheden of inrichtingswerken;
3° soit le paiement d'une somme représentative de la plus-value 3° ofwel de betaling van een som gelijk aan de meerwaarde die het goed
acquise par le bien à la suite de l'infraction pour autant qu'il ne ingevolge de overtreding verworven heeft, voor zover het noch op de
soit ni inscrit sur la liste de sauvegarde, ni classé. beschermingslijst voorkomt, noch beschermd is.
Le tribunal fixe à cette fin un délai qui, dans les cas visés aux 1° De rechtbank bepaalt daartoe een termijn, die in de gevallen bedoeld
et 2°, ne peut dépasser un an. in 1° en 2°, niet langer mag zijn dan één jaar.
En cas de condamnation au paiement d'une somme, le tribunal fixe In geval van veroordeling tot betaling van een som, legt de rechtbank
celle-ci à tout ou partie de la plus-value acquise par le bien et deze vast op de gehele of gedeeltelijke meerwaarde die het goed
ordonne que le condamné pourra s'exécuter valablement en remettant les verworven heeft, en beveelt dat de veroordeelde op geldige wijze
lieux en état dans le délai d'un an. Le paiement de la somme se fait voldoening kan geven door de plaats binnen één jaar in haar
oorspronkelijke staat te herstellen. De som wordt betaald in handen
entre les mains du receveur de l'enregistrement à un compte spécial du van de ontvanger der registraties en gestort op een speciale rekening
budget de la Région. van de begroting van het Gewest.
§ 3. Les droits de la partie civile sont limités pour la réparation directe à celle choisie par l'autorité compétente, sans préjudice du droit à l'indemnisation à charge du condamné. § 4. Sans préjudice de l'application du chapitre XXIII du livre IV de la quatrième partie du Code judiciaire, le jugement ordonne que, lorsque les lieux ne sont pas remis en état ou les travaux et ouvrages ne sont pas exécutés dans le délai prescrit, le fonctionnaire délégué, le collège communal et éventuellement la partie civile pourront pourvoir d'office à son exécution. L'administration ou la partie civile qui exécute le jugement a le droit de vendre les matériaux et objets résultant de la remise en état des lieux, de les transporter, de les entreposer et de procéder à leur destruction en un lieu qu'elle choisit. § 3. Wat het onmiddellijke herstel betreft, zijn de rechten van de burgerlijke partij beperkt tot het door de bevoegde overheid gekozen herstel, onverminderd het recht op schadevergoeding ten laste van de veroordeelde. § 4. Onverminderd de toepassing van hoofdstuk XXIII van boek IV van het vierde deel van het Strafwetboek, beveelt het vonnis dat, wanneer de plaats niet in haar oorspronkelijke staat wordt hersteld of wanneer de werken en werkzaamheden niet binnen de voorgeschreven termijn worden uitgevoerd, de gemachtigde ambtenaar, het gemeentecollege en eventueel de burgerlijke partij, van ambtswege de uitvoering daarvan kunnen vorderen. Het bestuur of de burgerlijke partij die het vonnis ten uitvoer legt, heeft het recht om de na het herstel van de plaats overblijvende materialen en voorwerpen te verkopen, te vervoeren, op te slaan en te vernietigen op een plaats die ze zelf kiezen.
Le condamné est contraint au remboursement de tous les frais De veroordeelde is gedwongen tot de terugbetaling van alle
d'exécution, déduction faite du prix de la vente des matériaux et uitvoeringskosten, na aftrek van de verkoopprijs van de materialen en
objets, sur présentation d'un état taxé et rendu exécutoire par le voorwerpen, op vertoon van een door de beslagrechter uitvoerbaar
juge des saisies. verklaarde geschatte staat.
§ 5. Lorsque le jugement ordonne, à la demande du fonctionnaire § 5. Wanneer het vonnis, op verzoek van de gemachtigde ambtenaar of
délégué ou du collège communal conformément au paragraphe 1er, soit la het gemeentecollege overeenkomstig artikel 1, beveelt hetzij het
herstel van de plaats in haar oorspronkelijke staat, hetzij de
remise en état des lieux, soit l'exécution d'ouvrages ou de travaux uitvoering van werkzaamheden of inrichtingswerken, worden deze door de
d'aménagement, ceux-ci sont exécutés par le condamné sans qu'il doive veroordeelde uitgevoerd zonder dat hij in het bezit van de in artikel
obtenir le permis visé à l'article 84. 84 bedoelde vergunning moet zijn.
Toutefois, le condamné est tenu de prévenir le collège communal, huit De veroordeelde moet het gemeentecollege evenwel acht dagen voor de
jours avant le début des travaux; le collège pourra imposer des aanvang van de werken verwittigen. Het College kan
conditions d'exécution, notamment en ce qui concerne la sécurité et la uitvoeringsvoorwaarden opleggen, met name wat betreft de openbare
salubrité publique. veiligheid en volksgezondheid.
§ 6. Lorsque les actes et travaux exécutés ou maintenus en infraction § 6. Wanneer de handelingen en de werken die uitgevoerd of in stand
sont susceptibles de recevoir le permis d'urbanisme requis, sur la gehouden zijn in overtreding van de bepalingen de vereiste
stedenbouwkundige vergunning zouden kunnen krijgen op grond ofwel van
base soit de la réglementation en vigueur lors de l'accomplissement de regelgeving die gold bij de voltooiing van de handelingen en de
des actes et travaux, soit de la réglementation en vigueur au moment werken ofwel van de regelgeving die gold bij de indiening van de
du dépôt de la demande, le cas échéant en application des articles 110 aanvraag, in voorkomend geval overeenkomstig de artikelen 110 tot en
à 113 ou 127, § 3, et eu égard à la destination générale de la zone ou met 113 of 127, § 3, en rekening houdend met de algemene
de son caractère architectural, le Gouvernement ou le fonctionnaire gebiedsbestemming of het architectonisch karakter van dat gebied,
délégué propose, de commun accord avec le collège communal, une stelt de Regering of de gemachtigd ambtenaar, in overeenstemming met
transaction au contrevenant. het gemeentecollege, een vergelijk voor met de overtreder.
Lorsque l'infraction consiste en l'exécution et le maintien d'actes et Indien de inbreuk bestaat in de uitvoering en de instandhouding van
travaux soumis à la déclaration urbanistique préalable visée à handelingen en werken onderworpen aan de voorafgaande
l'article 84, § 2, alinéa 2, 4°, ou à la déclaration préalable visée à stedenbouwkundige verklaring bedoeld in artikel 84, § 2, lid 2, 4°, of
l'article 129, § 3, et en l'absence de déclaration, le fonctionnaire délégué propose, de commun accord avec le collège communal, une transaction au contrevenant. La décision du collège communal sur la transaction est transmise dans les soixante jours de la demande du Gouvernement ou du fonctionnaire délégué. A défaut, la décision est réputée favorable. La transaction a lieu moyennant le paiement d'une somme d'argent dont le montant est établi selon les règles arrêtées par le Gouvernement, sans que ce montant ne puisse être inférieur à deux cent cinquante euros ni supérieur à vingt-cinq mille euros. Le versement du montant de la transaction doit précéder l'introduction de la demande de permis ou de la déclaration. aan de voorafgaande aangifte bedoeld in artikel 129, § 3, en bij ontstentenis van een verklaring resp. aangifte, stelt de gemachtigd ambtenaar, in overeenstemming met het gemeentecollege, een vergelijk aan de overtreder voor. De beslissing van het gemeentecollege over het vergelijk wordt binnen de zestig dagen na het verzoek van de Regering of de gemachtigd ambtenaar overgemaakt. Bij ontstentenis wordt de beslissing gunstig geacht. Het vergelijk wordt getroffen via de betaling van een geldsom waarvan het bedrag bepaald wordt volgens de door de Regering vastgelegde regels, zonder dat dit bedrag minder mag bedragen dan tweehonderdvijftig euro of meer dan vijfentwintigduizend euro. De storting van het bedrag van het vergelijk moet voorafgaan aan de indiening van de vergunningsaanvraag of de verklaring resp. aangifte.
Le versement du montant de la transaction se fait : De storting van het bedrag van het vergelijk geschiedt :
- soit entre les mains du receveur communal lorsque l'infraction a été - ofwel in handen van de gemeenteontvanger indien de overtreding is
constatée par les fonctionnaires et agents de la police locale ou par vastgesteld door de ambtenaren en agenten van de lokale politie of
les fonctionnaires et agents techniques des communes désignés par le door de technische ambtenaren en personeelsleden van de gemeenten,
gouverneur de la province; aangewezen door de provinciegouverneur;
- soit entre les mains du receveur de l'enregistrement à un compte spécial du budget de la Région dans les autres cas. Le versement du montant de la transaction éteint l'action publique et le droit pour les autorités publiques à demander toute autre réparation. Le Gouvernement ou le fonctionnaire délégué ne peut proposer valablement une transaction qu'au cas où le procureur du Roi n'a pas marqué son intention de poursuivre dans les nonante jours de la demande qui lui est faite. § 7. A la demande des acquéreurs ou des locataires, le tribunal peut annuler leur titre d'acquisition ou de location, sans préjudice du - ofwel in handen van de ontvanger der registratie op een bijzondere rekening van de gewestbegroting in de andere gevallen. De strafvordering en het recht van de overheid om enig verder herstel te eisen, vervallen door de betaling. De Regering of de gemachtigde ambtenaar kan een dading slechts op geldige wijze voorstellen, indien de Procureur des Konings geen intentie tot vervolging te kennen heeft gegeven binnen negentig dagen na het verzoek dat aan hem werd gericht. § 7. Op verzoek van de kopers of huurders, kan de rechtbank hun koop- of verhuurtitel nietig verklaren, onverminderd het recht op
droit à l'indemnisation à charge du coupable ». schadeloosstelling ten laste van de schuldige ».
B.2. L'article 159bis du CWATUP, inséré par l'article 6 du décret du B.2. Artikel 159bis van het WWROSP, ingevoegd bij artikel 6 van het
24 mai 2007, dispose : decreet van 24 mei 2007, bepaalt :
« Pour les actes et travaux exécutés ou maintenus, selon le cas, sans « Voor de handelingen en werken die, al naar gelang het geval,
permis ou sans déclaration urbanistique préalable visée à l'article uitgevoerd of in stand gehouden worden [zonder vergunning of] zonder
de voorafgaande stedenbouwkundige verklaring bedoeld in artikel 84, §
84, § 2, alinéa 2, 4°, ou sans déclaration préalable visée à l'article 2, lid 2, 4°, of zonder de voorafgaande aangifte bedoeld in artikel
129, § 3, et qui font l'objet du procès-verbal de constat visé à 129, § 3, en waarvoor het proces-verbaal van vaststelling bedoeld in
l'article 156, alinéa 1er, la demande de permis ou la déclaration artikel 156, lid 1, is opgesteld, zijn de vergunningsaanvraag of de
adressée après la notification visée à l'article 156, alinéa 1er, est aangifte die ingediend zijn na de kennisgeving bedoeld in artikel 156,
irrecevable à défaut : lid 1, onontvankelijk indien :
1° soit du jugement coulé en force de chose jugée, visé à l'article 1° ofwel het vonnis bedoeld in artikel 155, § 2, niet in kracht van
155, § 2; gewijsde is getreden;
2° soit du versement du montant de la transaction ». 2° ofwel indien de betaling van het vergelijk niet is geschied ».
B.3. La Cour est interrogée sur la compatibilité, avec les articles 10 B.3. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid, met
et 11 de la Constitution, lus, le cas échéant, en combinaison avec les de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in voorkomend geval in
articles 6.1 et 13 de la Convention européenne des droits de l'homme samenhang gelezen met de artikelen 6.1 en 13 van het Europees Verdrag
et avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette voor de rechten van de mens en met artikel 1 van het Eerste Aanvullend
Convention, de l'article 159bis du CWATUP, en ce que cette disposition Protocol bij dat Verdrag, van artikel 159bis van het WWROSP, in
législative crée une différence de traitement entre deux catégories de zoverre die wetskrachtige bepaling een verschil in behandeling creëert
personnes qui, ayant placé sur un terrain dont elles sont tussen twee categorieën van personen die, nadat zij op een terrein
propriétaires une installation fixe sans avoir obtenu le permis waarvan zij eigenaar zijn een vaste installatie hebben geplaatst
zonder de stedenbouwkundige vergunning te hebben verkregen die is
d'urbanisme requis par l'article 84, § 1er, 1°, du CWATUP, adressent vereist bij artikel 84, § 1, 1°, van het WWROSP, aan de gemeente een
ensuite à la commune une demande de permis : d'une part, celles dont vergunningsaanvraag richten : enerzijds, diegenen van wie de
l'infraction décrite par l'article 154, alinéa 1er, 1°, du Code wallon overtreding beschreven bij artikel 154, eerste lid, 1°, van het Waalse
n'a pas encore fait l'objet d'un procès-verbal dressé en application Wetboek, nog niet het voorwerp heeft uitgemaakt van een proces-verbaal
de l'article 156 du même Code, et, d'autre part, celles dont la même opgemaakt met toepassing van artikel 156 van hetzelfde Wetboek en,
anderzijds, diegenen van wie dezelfde overtreding wel het voorwerp
infraction a fait l'objet d'un tel procès-verbal, notifié en heeft uitgemaakt van een dergelijk proces-verbaal, waarvan met
toepassing van diezelfde bepaling is kennisgegeven maar dat geen
application de cette même disposition, mais n'ayant pas donné lieu à aanleiding heeft gegeven tot een voorstel van vergelijk in de zin van
une proposition de transaction au sens de l'article 155, § 6, du même artikel 155, § 6, van hetzelfde Wetboek, noch heeft geleid tot een in
Code, ou encore mené à un jugement coulé en force de chose jugée kracht van gewijsde gegaan vonnis dat uitspraak doet over een verzoek
statuant sur une demande de remise en état des lieux visée par tot herstel van de plaats in haar oorspronkelijke staat, bedoeld in
l'article 155, § 2, alinéa 1er, 1°, du même Code. artikel 155, § 2, eerste lid, 1°, van hetzelfde Wetboek.
Seules les personnes appartenant à la deuxième catégorie seraient, par Alleen aan de personen die tot de tweede categorie behoren zouden,
la disposition en cause, privées du droit d'obtenir une décision du door de in het geding zijnde bepaling, het recht om een beslissing van
collège communal sur le bien-fondé de leur demande de permis, du droit het gemeentecollege te verkrijgen over de gegrondheid van hun
d'introduire ensuite un recours auprès du Gouvernement wallon contre vergunningsaanvraag, het recht om vervolgens een beroep in te stellen
la décision du collège communal et du droit d'introduire un recours au bij de Waalse Regering tegen de beslissing van het gemeentecollege, en
het recht om een beroep in te stellen bij de Raad van State tegen het
Conseil d'Etat contre l'arrêté régional. gewestelijk besluit, worden ontzegd.
B.4.1. La demande de permis visée par l'article 159bis du CWATUP est B.4.1. De vergunningsaanvraag die bij artikel 159bis van het WWROSP
une demande « de régularisation » (Doc. parl., Parlement wallon, wordt beoogd, is een aanvraag « tot regularisatie » (Parl. St., Waals
2006-2007, n° 594/1, p. 6) qui a pour but de régulariser une situation Parlement, 2006-2007, nr. 594/1, p. 6) die tot doel heeft een situatie
constitutive d'une infraction qui a déjà été constatée par un te regulariseren die een misdrijf vormt dat reeds is vastgesteld bij
procès-verbal dressé en application de l'article 156, alinéa 1er, du een proces-verbaal opgemaakt met toepassing van artikel 156, eerste
CWATUP. lid, van het WWROSP.
B.4.2. Notifié entre autres au procureur du Roi, ce procès-verbal qui B.4.2. Dat proces-verbaal, waarvan onder andere aan de procureur des
Konings wordt kennisgegeven, en dat een « essentiële akte » is van de
est un « acte essentiel » de la « procédure répressive » (ibid., p. 4) « strafrechtelijke procedure » (ibid., p. 4), « strekt ertoe een
est « destiné à permettre à une autorité judiciaire de prendre gerechtelijke overheid de mogelijkheid te bieden haar houding te
attitude à l'égard de faits infractionnels » (CE, 29 juin 2009, n° bepalen ten aanzien van misdrijven » (RvSt, 29 juni 2009, nr. 194.807,
194.807, Demeure) et de décider s'il y a lieu ou non de mettre Demeure) en te beslissen of al dan niet een strafvordering op gang
l'action publique en mouvement (article 156, § 6, alinéa 8, du même moet worden gebracht (artikel 155, § 6, achtste lid, van hetzelfde
Code). Wetboek).
Ce procès-verbal doit aussi être notifié au fonctionnaire délégué Van dat proces-verbaal dient ook kennis te worden gegeven aan de door
désigné par le Gouvernement wallon et au collège communal, afin de Waalse Regering aangewezen gemachtigd ambtenaar en aan het
gemeentecollege, om die twee overheden meer bepaald toe te laten te
notamment de permettre à ces deux autorités de décider s'il y a lieu beslissen of de correctionele rechtbank moet worden verzocht om onder
de demander au tribunal correctionnel d'ordonner entre autres la meer het herstel van de plaats van het misdrijf in haar
remise en état des lieux de l'infraction (article 155, § 1er et § 2, oorspronkelijke staat te bevelen (artikel 155, § 1 en § 2, 1°, van
1°, du même Code). Lorsque le procureur du Roi renonce à poursuivre, hetzelfde Wetboek). Wanneer de procureur des Konings afziet van
cette notification permet aussi au Gouvernement wallon ou à son vervolging, laat die kennisgeving de Waalse Regering of haar
fonctionnaire délégué, ainsi qu'au collège communal, de se prononcer gemachtigd ambtenaar, alsook het gemeentecollege, ook toe zich uit te
sur une proposition de transaction à adresser au contrevenant dans le spreken over een aan de overtreder te richten voorstel van vergelijk
cas où le permis requis qui fait défaut pourrait être délivré (article indien de ontbrekende vergunning zou kunnen worden uitgereikt (artikel
156, § 6, alinéas 1er, 3 et 8, du même Code). En cas de proposition de 155, § 6, eerste, derde en achtste lid, van hetzelfde Wetboek). In
transaction, la demande de permis ne peut être introduite qu'après le geval van een voorstel van vergelijk mag de vergunningsaanvraag pas
versement aux autorités de la somme d'argent réclamée (article 156, § worden ingediend na storting van het vereiste bedrag aan de overheden
6, alinéas 4 et 5, du même Code). (artikel 155, § 6, vierde en vijfde lid, van hetzelfde Wetboek).
B.4.3. Le procès-verbal dressé en application de l'article 156, alinéa B.4.3. Het proces-verbaal dat is opgesteld met toepassing van artikel
1er, du même Code doit aussi être notifié, par envoi, au propriétaire 156, eerste lid, van hetzelfde Wetboek, dient ook te worden opgestuurd
du bien immobilier sur lequel est localisée l'infraction. naar de eigenaar van het onroerend goed waarop het misdrijf is
Seule la demande de permis visée en B.4.1 adressée après cette gelokaliseerd. Alleen de in B.4.1 bedoelde vergunningsaanvraag die na die
kennisgeving wordt ingediend, kan onontvankelijk worden verklaard met
notification peut être déclarée irrecevable en application de la toepassing van de in het geding zijnde bepaling. Deze is daarentegen
disposition en cause. Celle-ci n'est, en revanche, applicable ni à la niet van toepassing op de vergunningsaanvraag die wordt ingediend
demande de permis adressée après l'établissement d'un procès-verbal nadat een proces-verbaal is opgesteld maar vóór de kennisgeving ervan,
mais avant sa notification, ni a fortiori à la demande de permis noch a fortiori op de vergunningsaanvraag die wordt ingediend voordat
adressée avant l'établissement d'un procès-verbal (CE, 11 avril 2012, een proces-verbaal is opgesteld (RvSt, 11 april 2012, nr. 218.857,
n° 218.857, Zune; 15 juin 2012, n° 219.770, Kohl-Bemelmans; 12 mars Zune; 15 juni 2012, nr. 219.770, Kohl-Bemelmans; 12 maart 2013, nr.
2013, n° 222.827, Claeys; 20 novembre 2013, n° 225.534, Schmit et 222.827, Claeys; 20 november 2013, nr. 225.534, Schmit en Trantes; 15
Trantes; 15 mai 2014, n° 227.419, Everard de Harzir). mei 2014, nr. 227.419, Everard de Harzir).
B.5. C'est « afin de garantir au Procureur du Roi l'exercice de ses B.5. Het is « om de procureur des Konings de uitoefening van zijn
prérogatives » (Doc. parl., Parlement wallon, 2006-2007, n° 594/1, p. prerogatieven te waarborgen » (Parl. St., Waals Parlement, 2006-2007,
3) que la règle de l'irrecevabilité énoncée par la disposition en nr. 594/1, p. 3) dat de regel van onontvankelijkheid die is uitgedrukt
cause tend à empêcher l'instruction d'une « demande de régularisation in de in het geding zijnde bepaling ertoe strekt het onderzoek te
» d'une situation infractionnelle ayant fait l'objet d'un verhinderen van een « aanvraag tot regularisatie » van een strafbare
procès-verbal. situatie die het voorwerp heeft uitgemaakt van een proces-verbaal.
Elle ne vaut pas notamment lorsqu'un « jugement ayant statué Hij geldt meer bepaald niet wanneer een « vonnis dat zich definitief
définitivement et de manière irrévocable sur la pénalité et, le cas en onherroepelijk heeft uitgesproken over de straf en, in voorkomend
échéant, sur la mesure de réparation proposée conformément à l'article geval, over de overeenkomstig artikel 155, § 2, voorgestelde
155, § 2 » a été prononcé (ibid., p. 6). herstelmaatregel » is gewezen (ibid., p. 6).
De in het geding zijnde bepaling maakt deel uit van een geheel van
La disposition en cause fait partie d'un ensemble de mesures destinées maatregelen die ertoe strekken te vermijden dat « de administratieve
à éviter que « la voie administrative croise [...] la voie judiciaire weg de gerechtelijke weg [...] doorkruist » (Parl. St., Waals
» (Doc. parl., Parlement wallon, 2006-2007, n° 594/8, p. 3). Parlement, 2006-2007, nr. 594/8, p. 3).
B.6. L'existence de l'infraction commise par la personne appartenant à B.6. Het bestaan van het misdrijf dat is begaan door de persoon die
la première catégorie décrite en B.3 n'a pas encore été communiquée, behoort tot de in B.3 beschreven eerste categorie, is nog niet
ni aux autorités judiciaires chargées de mettre en mouvement l'action meegedeeld, noch aan de gerechtelijke overheden die ermee belast zijn
publique ou de statuer sur celle-ci, ni aux autorités administratives communales ou régionales qui ont le pouvoir de demander la réparation du dommage causé par l'infraction. En revanche, la personne appartenant à la deuxième catégorie décrite en B.3 sait, par la notification du procès-verbal, que l'existence de l'infraction qu'elle a commise a déjà été communiquée aux autorités judiciaires et administratives compétentes. Elle sait aussi que le tribunal correctionnel est saisi d'une demande tendant à ordonner la remise en état des lieux. En introduisant une demande de permis après cette notification, elle invite donc l'autorité administrative saisie à prendre une décision - l'octroi d'un permis régularisant une situation illégale - qui pourrait s'avérer incompatible avec un jugement du tribunal correctionnel ordonnant une remise en état des lieux. Compte tenu de l'objectif poursuivi par la disposition en cause, il est dès lors raisonnablement justifié de traiter de manière différente les deux catégories de personnes précitées en rendant irrecevable la demande de permis adressée après la notification du procès-verbal. La procédure qui est à l'origine de la question préjudicielle indique à suffisance qu'une décision d'irrecevabilité fondée sur la de strafvordering op gang te brengen of zich erover uit te spreken, noch aan de gemeentelijke of gewestelijke administratieve overheden die bevoegd zijn om het herstel van de door het misdrijf veroorzaakte schade te vorderen. De persoon die tot de in B.3 beschreven tweede categorie behoort weet daarentegen, door de kennisgeving van het proces-verbaal, dat het bestaan van het misdrijf dat hij heeft begaan reeds is meegedeeld aan de bevoegde gerechtelijke en administratieve overheden. Hij weet ook dat bij de correctionele rechtbank een verzoek aanhangig is gemaakt tot het verkrijgen van een bevel tot herstel van de plaats in haar oorspronkelijke staat. Door een vergunningsaanvraag in te dienen na die kennisgeving, verzoekt hij de administratieve overheid dus een beslissing te nemen - de toekenning van een vergunning die een onwettige situatie regulariseert - die onbestaanbaar zou kunnen blijken met een vonnis van de correctionele rechtbank dat een herstel van de plaats in haar oorspronkelijke staat beveelt. Rekening houdend met het doel van de in het geding zijnde bepaling is het dan ook redelijk verantwoord de twee voormelde categorieën van personen op verschillende wijze te behandelen door de vergunningsaanvraag die wordt ingediend na de kennisgeving van het proces-verbaal onontvankelijk te verklaren. De procedure die aan de prejudiciële vraag ten grondslag ligt, geeft voldoende aan dat een op de in het geding zijnde bepaling gegronde
disposition en cause ne prive pas l'auteur de la demande de permis du beslissing van onontvankelijkheid de indiener van de
droit d'introduire un recours auprès du Gouvernement wallon et vergunningsaanvraag niet het recht ontneemt om een beroep in te
d'introduire ensuite un recours au Conseil d'Etat. stellen bij de Waalse Regering en vervolgens bij de Raad van State.
B.7. Il ressort de ce qui précède que la disposition en cause n'est B.7. Uit het voorgaande blijkt dat de in het geding zijnde bepaling
pas incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, lus niet onbestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet,
isolément. afzonderlijk gelezen.
B.8. Le contrôle de la disposition en cause au regard des articles 10 B.8. De toetsing van de in het geding zijnde bepaling aan de artikelen
et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec les articles 6.1 et 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 6.1 en
13 de la Convention européenne des droits de l'homme ainsi qu'avec 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel
l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette Convention, ne 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag, leidt niet tot
conduit pas à une autre conclusion. een andere conclusie.
B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 159bis du Code wallon de l'Aménagement du Territoire, de Artikel 159bis van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening,
l'Urbanisme et du Patrimoine ne viole pas les articles 10 et 11 de la Stedenbouw en Patrimonium schendt niet de artikelen 10 en 11 van de
Constitution, lus isolément ou en combinaison avec les articles 6.1 et
13 de la Convention européenne des droits de l'homme ainsi qu'avec Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 6.1 en 13
van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens alsook met
l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette Convention. artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 10 décembre 2014. op 10 december 2014.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^