Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 136/2014 du 25 septembre 2014 Numéro du rôle : 5729 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 111, alinéa 1 er , du Code wallon de l'aménagement du territoire, de l'urbanisme et du patrimoine La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges J.-P. S(...)"
Extrait de l'arrêt n° 136/2014 du 25 septembre 2014 Numéro du rôle : 5729 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 111, alinéa 1 er , du Code wallon de l'aménagement du territoire, de l'urbanisme et du patrimoine La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges J.-P. S(...) Uittreksel uit arrest nr. 136/2014 van 25 september 2014 Rolnummer : 5729 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 111, eerste lid, van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium, zoals vervangen bij artikel 4 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters J.-(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 136/2014 du 25 septembre 2014 Uittreksel uit arrest nr. 136/2014 van 25 september 2014
Numéro du rôle : 5729 Rolnummer : 5729
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 111, In zake : de prejudiciële vragen over artikel 111, eerste lid, van het
alinéa 1er, du Code wallon de l'aménagement du territoire, de Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium,
l'urbanisme et du patrimoine, tel qu'il a été remplacé par l'article zoals vervangen bij artikel 48 van het decreet van het Waalse Gewest
48 du décret de la Région wallonne du 18 juillet 2002, posées par le van 18 juli 2002, gesteld door de Raad van State.
Conseil d'Etat.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges J.-P. samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters
Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, assistée J.-P. Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen,
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par arrêt n° 225.051 du 10 octobre 2013 en cause de Erdogan Subay Bij arrest nr. 225.051 van 10 oktober 2013 in zake Erdogan Subay tegen
contre la Région wallonne, partie intervenante : la SPRL « Atelier het Waalse Gewest, tussenkomende partij : de bvba « Atelier CECI »,
CECI », dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 16 waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 16
octobre 2013, le Conseil d'Etat a posé les questions préjudicielles oktober 2013, heeft de Raad van State de volgende prejudiciële vragen
suivantes : gesteld :
« 1. L'article 111, alinéa 1er, du Code wallon de l'aménagement du « 1. Schendt artikel 111, eerste lid, van het Waalse Wetboek van
territoire, de l'urbanisme et du patrimoine, dans la rédaction Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium, in de redactie die
résultant du décret de la Région wallonne du 18 juillet 2002, voortvloeit uit het decreet van het Waalse Gewest van 18 juli 2002, de
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il permet artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het toestaat af te
de déroger aussi bien aux prescriptions des plans de secteur relatives wijken van zowel de voorschriften van de gewestplannen betreffende de
aux zones destinées à l'urbanisation et à celles qui portent sur les gebieden die voor bebouwing zijn bestemd als die welke betrekking
zones non destinées à l'urbanisation alors que les zones non destinées hebben op de gebieden die niet voor bebouwing zijn bestemd, terwijl de
gebieden die niet voor bebouwing zijn bestemd - waaronder de
à l'urbanisation - dont les zones d'espaces verts - contribuent à la groengebieden - bijdragen tot de landschapsontwikkeling of
formation du paysage ou participent d'un souci d'esthétique paysagère voortvloeien uit een bekommernis om landschappelijk schoon of om
ou de protection de la flore et appellent, dès lors, en raison de leur bescherming van de flora en bijgevolg, wegens het verschil ervan in
différence d'objectifs d'aménagement par rapport aux zones destinées à inrichtingsdoelstellingen ten opzichte van de gebieden die voor
l'urbanisation, un traitement différencié pour ce qui concerne le bebouwing zijn bestemd, een gedifferentieerde behandeling met
régime des dérogations ? betrekking tot de regeling van de afwijkingen vereisen ?
2. L'article 111, alinéa 1er, du Code wallon de l'aménagement du 2. Schendt artikel 111, eerste lid, van het Waalse Wetboek van
territoire, de l'urbanisme et du patrimoine, dans la rédaction Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium, in de redactie die
résultant du décret de la Région wallonne du 18 juillet 2002, voortvloeit uit het decreet van het Waalse Gewest van 18 juli 2002, de
méconnaît-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het toestaat een
bestaand gebouw te vergroten in afwijking van de voorschriften van de
permet d'agrandir un bâtiment existant en dérogation aux prescriptions gewestplannen met betrekking tot zowel de gebieden die voor bebouwing
des plans de secteur relatives aussi bien aux zones destinées à zijn bestemd als de gebieden die niet voor bebouwing zijn bestemd,
l'urbanisation et aux zones non destinées à l'urbanisation alors que, terwijl de laatstgenoemde, volgens de bedoeling van de gewestwetgever,
dans l'intention du législateur régional, les secondes contribuent onder meer bijdragen tot de landschapsontwikkeling en voortvloeien uit
notamment à la formation du paysage et participent d'un souci een bekommernis om landschappelijk schoon of om bescherming van de
d'esthétique paysagère ou de protection de la faune et de la flore, au fauna en de flora, in tegenstelling tot de gebieden die voor bebouwing
contraire des zones destinées à l'urbanisation, alors spécialement que zijn bestemd, terwijl in het bijzonder artikel 111, tweede lid, van
l'article 111, alinéa 2, du même Code interdit les travaux de hetzelfde Wetboek de verbouwings- of vergrotingswerken van bouwwerken
transformation ou d'agrandissement d'ouvrages qui impliqueraient un verbiedt die een uitbreiding ten koste van een natuurgebied, een
empiétement en zone naturelle, en zone de parc ou en périmètre de parkgebied of een oppervlakte met een bemerkenswaardig uitzicht zouden
point de vue remarquable ? ». inhouden ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. L'article 111 du Code wallon de l'aménagement du territoire, de B.1.1. Artikel 111 van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening,
l'urbanisme et du patrimoine (ci-après : CWATUP), dans sa version Stedenbouw en Patrimonium (hierna : WWROSP) bepaalt, in de versie
applicable au litige pendant devant le juge a quo, dispose : ervan die van toepassing is op het hangende geschil voor de verwijzende rechter :
« Des constructions non conformes à la destination d'une zone. « Gebouwen die niet beantwoorden aan de bestemming van een gebied.
Les constructions ou les installations au sens de l'article 84, § 1er, De gebouwen of installaties in de zin van artikel 84, § 1, 1° die
1°, existant au moment de l'introduction de la demande de permis, dont bestaan op het tijdstip waarop de vergunningsaanvraag is ingediend en
l'affectation actuelle ou future ne correspond pas aux prescriptions waarvan de huidige of toekomstige bestemming niet overeenstemt met de
du plan de secteur peuvent faire l'objet de travaux de transformation, voorschriften van het gewestplan kunnen onderworpen worden aan
d'agrandissement ou de reconstruction. verbouwings-, vergrotings- of heropbouwwerken.
Pour des besoins économiques, les constructions ou les installations Wegens economische noden kunnen de gebouwen en installaties in de zin
au sens de l'article 84, § 1er, 1°, existant au moment de van artikel 84, § 1, 1°, die bestaan op het tijdstip waarop de
l'introduction de la demande de permis, dont l'affectation est vergunningsaanvraag is ingediend en waarvan de bestemming overeenstemt
conforme aux prescriptions du plan de secteur peuvent faire l'objet de met de voorschriften van het gewestplan, onderworpen worden aan
travaux de transformation ou d'agrandissement impliquant une verbouwings- of vergrotingswerken die een afwijking inhouden van de
dérogation à l'affectation d'une zone contiguë, à l'exclusion des bestemming van een aangrenzend gebied, met uitsluiting van de natuur-,
zones naturelles, des zones de parcs et des périmètres de point de vue remarquable. parkgebieden en de oppervlakten met een bemerkenswaardig uitzicht.
La construction telle que transformée, agrandie ou reconstruite doit Het gebouw zoals het is verbouwd, vergroot of heropgebouwd moet
s'intégrer au site bâti ou non bâti ». geïntegreerd worden in de omgeving, al dan niet bebouwd ».
Les questions préjudicielles portent sur l'alinéa 1er de cette De prejudiciële vragen hebben betrekking op het eerste lid van die
disposition. bepaling.
B.1.2. Les articles 110 à 114 du CWATUP forment la section 2, B.1.2. De artikelen 110 tot 114 van het WWROSP vormen afdeling 2, met
intitulée « Des dérogations », qui prend place dans le chapitre III (« als opschrift « Afwijkingen », die deel uitmaakt van hoofdstuk III («
Des demandes de permis, des décisions et des recours ») du titre V (« Vergunningsaanvragen, beslissingen en beroepen ») van titel V («
Des permis et certificats d'urbanisme ») du livre Ier (« Dispositions Stedenbouwkundige vergunningen en attesten ») van boek I (« Bepalingen
organiques de l'aménagement du territoire et de l'urbanisme ») de ce betreffende de organisatie van de ruimtelijke ordening en de
Code. stedenbouw ») van dat Wetboek.
Les articles 110 à 113 prévoient que des dérogations, notamment au De artikelen 110 tot 113 bepalen dat afwijkingen, met name van het
plan de secteur, peuvent être accordées lors de la délivrance d'un gewestplan, kunnen worden toegekend bij de afgifte van een
permis d'urbanisme. L'article 114 précise la procédure de demande et stedenbouwkundige vergunning. Artikel 114 preciseert de procedure voor
d'octroi des dérogations. De manière générale, les dérogations en het aanvragen en toekennen van de afwijkingen. In het algemeen kunnen
matière d'urbanisme ne peuvent être accordées qu'à titre exceptionnel de afwijkingen inzake stedenbouw alleen uitzonderlijkerwijs worden
par le gouvernement ou par le fonctionnaire délégué. toegestaan door de Regering of de gemachtigde ambtenaar.
B.2. Il ressort de la décision de renvoi que le litige devant le juge B.2. Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat het geschil voor de
a quo concerne l'octroi d'un permis unique pour la régularisation de verwijzende rechter betrekking heeft op de toekenning van een globale
l'extension d'un bâtiment existant et l'exploitation d'un atelier vergunning voor het regulariseren van de uitbreiding van een bestaand
d'artisanat métallique, le bâtiment existant de même que son gebouw en de exploitatie van een atelier voor metaalambacht, waarbij
extension, affectés à l'exploitation de l'atelier, étant partiellement het bestaande gebouw en de uitbreiding ervan, bestemd voor de
situés en zone d'espaces verts. exploitatie van het atelier, gedeeltelijk in groengebied zijn gelegen.
La Cour limite son examen à cette hypothèse. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot dat geval.
Quant à la première question préjudicielle Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag
B.3. Dans une première question préjudicielle, la Cour est interrogée B.3. Aan het Hof wordt een eerste prejudiciële vraag gesteld over de
bestaanbaarheid van artikel 111, eerste lid, van het WWROSP met de
sur la compatibilité, avec les articles 10 et 11 de la Constitution, artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre die bepaling, met
de l'article 111, alinéa 1er, du CWATUP, en ce que cette disposition betrekking tot de mogelijkheden om af te wijken van de voorschriften
n'instaure pas de régime différencié, en ce qui concerne les van een gewestplan, geen gedifferentieerde regeling invoert tussen de
possibilités de dérogations aux prescriptions d'un plan de secteur, gebieden die voor bebouwing zijn bestemd en de gebieden die niet voor
entre les zones destinées à l'urbanisation et les zones non destinées bebouwing zijn bestemd - waaronder de groengebieden -, terwijl die
à l'urbanisation dont les zones d'espaces verts, alors que ces
dernières contribuent à la formation du paysage ou participent d'un laatste bijdragen tot de landschapsontwikkeling of voortvloeien uit
souci d'esthétique paysagère ou de protection de la flore. een bekommernis om landschappelijk schoon of om bescherming van de
La partie requérante devant le juge a quo se réfère notamment à flora. De verzoekende partij voor de verwijzende rechter verwijst onder meer
l'article 1er, § 1er, alinéa 2, du CWATUP, qui dispose : naar artikel 1, § 1, tweede lid, van het WWROSP, dat bepaalt :
« La Région et les autres autorités publiques, chacune dans le cadre « Het Gewest en de andere overheidsorganen zijn, elk binnen zijn
de ses compétences et en coordination avec la Région, sont bevoegdheden en in coördinatie met het Gewest, belast met de
gestionnaires et garants de l'aménagement du territoire. Elles ruimtelijke ordening van dat grondgebied. Ze voorzien op een duurzame
rencontrent de manière durable les besoins sociaux, économiques, wijze in de sociale, economische, patrimoniale en milieubehoeften van
patrimoniaux et environnementaux de la collectivité par la gestion de gemeenschap door een kwalitatief beheer van de leefomgeving, een
qualitative du cadre de vie, par l'utilisation parcimonieuse du sol et zuinig gebruik van de bodem en zijn rijkdommen en door het behoud en
de ses ressources et par la conservation et le développement du de ontwikkeling van het cultureel, natuurlijk en landschappelijk
patrimoine culturel, naturel et paysager ». patrimonium ». B.4. In de versie ervan die van toepassing is voor de verwijzende
B.4. Dans sa version applicable devant le juge a quo, l'article 25 du CWATUP disposait : « De la division du plan de secteur en zones. Le plan de secteur comporte des zones destinées à l'urbanisation et des zones non destinées à l'urbanisation. Les zones suivantes sont destinées à l'urbanisation : l° la zone d'habitat; 2° la zone d'habitat à caractère rural; 3° la zone de services publics et d'équipements communautaires; 4° la zone de loisirs; 5° les zones d'activité économique; 6° les zones d'activité économique spécifique; 7° la zone d'extraction; 8° la zone d'aménagement différé; 9° la zone d'aménagement différé à caractère industriel. Les zones suivantes ne sont pas destinées à l'urbanisation : 1° la zone agricole; 2° la zone forestière; 3° la zone d'espaces verts; 4° la zone naturelle; 5° la zone de parc ». rechter, bepaalde artikel 25 van het WWROSP : « Indeling van het gewestplan in gebieden. Het gewestplan bestaat uit gebieden die voor bebouwing bestemd zijn en uit gebieden die niet voor bebouwing bestemd zijn. De volgende gebieden zijn voor bebouwing bestemd : 1. woongebieden; 2. woongebieden met een landelijk karakter; 3. gebieden voor openbare nutsvoorzieningen en gemeenschapsvoorzieningen; 4. recreatiegebieden; 5. bedrijfsruimten; 6. specifieke bedrijfsruimten; 7. ontginningsgebieden; 8. gebieden waarvan de bestemming nog niet vaststaat; 9. gebieden met een industrieel karakter waarvan de bestemming nog niet vaststaat. De volgende gebieden zijn niet voor bebouwing bestemd : 1. agrarische gebieden; 2. bosgebieden; 3. groengebieden; 4. natuurgebieden; 5. parkgebieden ».
Les articles 26 à 39 du CWATUP définissent chacune des zones visées à In de artikelen 26 tot 39 van het WWROSP wordt elk van de in artikel
l'article 25 du CWATUP. 25 van het WWROSP bedoelde gebieden gedefinieerd.
L'article 37 du CWATUP définit comme suit la zone d'espaces verts : In artikel 37 van het WWROSP wordt het groengebied als volgt
« De la zone d'espaces verts. gedefinieerd : « Groengebieden.
La zone d'espaces verts est destinée au maintien, à la protection et à Groengebieden zijn bestemd voor het behoud, de bescherming en het
la régénération du milieu naturel.
Elle contribue à la formation du paysage ou constitue une transition herstel van het leefmilieu. Ze dragen bij tot landschapsbouw of zijn
végétale adéquate entre des zones dont les destinations sont de geschikte vegetale schakel tussen gebieden waarvan de bestemmingen
incompatibles ». onverenigbaar zijn ».
B.5. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas B.5. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit
qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de dat een verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van
personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief
qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet
ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten
qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure considérée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité et de non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.6. Il convient tout d'abord de constater que la distinction entre les zones destinées à l'urbanisation et les zones non destinées à aanzien van de aangevochten maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel.
l'urbanisation visée dans l'article 25 du CWATUP n'est utilisée que B.6. Allereerst moet worden vastgesteld dat het in artikel 25 van het
WWROSP bedoelde onderscheid tussen de gebieden die voor bebouwing zijn
bestemd en de gebieden die niet voor bebouwing zijn bestemd, slechts
dans certaines dispositions du Code. in een aantal bepalingen van het Wetboek wordt gehanteerd.
Les travaux préparatoires du décret du 27 novembre 1997, qui a inséré In de parlementaire voorbereiding van het decreet van 27 november
cette distinction dans l'article 25 du CWATUP, exposent : 1997, waarbij dat onderscheid in artikel 25 van het WWROSP is
ingevoegd, wordt uiteengezet :
« Cette distinction est à mettre en rapport avec la nécessité de « Dat onderscheid moet in verband worden gebracht met de noodzaak om
soumettre toute révision du plan de secteur à une étude d'incidences elke herziening van het gewestplan aan een milieueffectrapportering te
lorsqu'il s'agit d'inscrire de nouvelles zones vouées à l'urbanisation onderwerpen wanneer het erom gaat nieuwe gebieden op te nemen die voor
tel que le prévoit l'article 42 en projet » (Doc. parl., Parlement bebouwing zijn bestemd, zoals het ontworpen artikel 42 erin voorziet »
wallon, 1996-1997, n° 233/1, p. 9). (Parl. St., Waals Parlement, 1996-1997, nr. 233/1, p. 9).
Explicitant cette distinction, le ministre a déclaré : De minister, die dat onderscheid expliciteerde, heeft verklaard :
« La modification d'une zone agricole pour en faire une zone « Het wijzigen van agrarisch gebied om er bebouwbaar gebied van te
urbanisable exige nécessairement une étude d'incidences, l'inverse maken, vereist noodzakelijkerwijs een milieueffectrapportering,
n'étant pas vrai. waarbij het omgekeerde niet het geval is.
[...] [...]
Les terrains qui ne sont pas destinés à la construction en tant que Op de gronden die niet voor bebouwing als dusdanig zijn bestemd, kan
telle, peuvent néanmoins en recevoir à titre accessoire » (Doc. parl., ze evenwel in bijkomende orde worden toegestaan » (Parl. St., Waals
Parlement wallon, 1996-1997, n° 233/222, pp. 121-122). Parlement, 1996-1997, nr. 233/222, pp. 121-122).
Dans sa version applicable devant le juge a quo, le CWATUP ne se In de versie ervan die van toepassing is voor de verwijzende rechter,
werd in het WWROSP enkel naar dat onderscheid verwezen in de artikelen
référait à cette distinction que dans ses articles 46 (révision du 46 (herziening van het gewestplan door de opneming van een nieuw
plan de secteur par l'inscription d'une nouvelle zone destinée à
l'urbanisation), 54 (élaboration et révision d'un plan communal bebouwingsgebied), 54 (opmaak en herziening van een gemeentelijk plan
d'aménagement dérogatoire au plan de secteur et tendant à van aanleg dat afwijkt van het gewestplan met het oog op de opneming
l'inscription d'une zone destinée à l'urbanisation), 84, § 1er, 8°, b van een bebouwingsgebied), 84, § 1, 8°, b (vrijstelling van
(dispense de permis d'urbanisme pour la culture de sapins de Noël dans stedenbouwkundige vergunning voor de teelt van kerstbomen in een
une zone non destinée à l'urbanisation), 88, 2°, alinéa 2 (possibilité gebied dat niet voor bebouwing bestemd is), 88, 2°, tweede lid
de limiter la durée du permis d'urbanisme s'il est relatif à des actes (mogelijkheid om de stedenbouwkundige vergunning voor een beperkte
duur toe te kennen indien zij betrekking heeft op handelingen en
et travaux dans une zone non destinée à l'urbanisation) et 175 (droit werken in een gebied dat niet voor bebouwing bestemd is) en 175 ervan
de préemption). (recht van voorkoop).
La distinction entre les zones destinées à l'urbanisation et les zones Het onderscheid tussen de gebieden die voor bebouwing zijn bestemd en
non destinées à l'urbanisation n'est par contre pas utilisée dans les de gebieden die niet voor bebouwing zijn bestemd, wordt daarentegen
articles 110 à 112 du Code, relatifs aux dérogations au plan de niet gehanteerd in de artikelen 110 tot 112 van het Wetboek, met
secteur par des permis. betrekking tot de afwijkingen van het gewestplan door vergunningen.
B.7. La disposition en cause répond au souci du législateur décrétal B.7. De in het geding zijnde bepaling beantwoordt aan de zorg van de
d'autoriser, dans certains cas, en dépit d'une réglementation relative decreetgever om, niettegenstaande een regelgeving inzake ruimtelijke
à l'aménagement du territoire fondée sur des plans et des ordening die berust op ruimtelijke plannen en
prescriptions d'affectation du sol, la délivrance de permis bestemmingsvoorschriften, in bepaalde gevallen het uitreiken van
d'urbanisme par dérogation à ces plans et prescriptions. bouwvergunningen in afwijking van die plannen en voorschriften toe te staan.
B.8. En choisissant de n'exclure aucune zone - ni les zones non B.8. Door ervoor te kiezen geen enkel gebied - noch de gebieden die
destinées à l'urbanisation, ni, plus spécifiquement, les zones niet voor bebouwing zijn bestemd, noch, specifieker, de groengebieden
d'espaces verts - de la possibilité de dérogation prévue par la - uit te sluiten van de in de in het geding zijnde bepaling bedoelde
disposition en cause, le législateur décrétal a instauré une procédure afwijkingsmogelijkheid, heeft de decreetgever een identieke procedure
identique applicable dans toutes les zones, tout en laissant à ingevoerd die in alle gebieden van toepassing is, waarbij aan de
l'autorité compétente le soin d'apprécier les conditions strictes bevoegde overheid de zorg wordt overgelaten om de in de in het geding
zijnde bepaling bedoelde strikte voorwaarden te beoordelen ten aanzien
prévues par la disposition en cause, au regard de l'ensemble des van alle concrete elementen van de aanvraag, rekening houdend met het
éléments concrets de la demande, en tenant compte du caractère afwijkende en bijgevolg uitzonderlijke karakter van de maatregel, de
dérogatoire, et partant, exceptionnel, de la mesure, des spécificités specifieke kenmerken van het betrokken gebied en de doelstellingen
de la zone concernée, ainsi que des objectifs énoncés dans l'article 1er vermeld in artikel 1 van het WWROSP. Hoewel de in het geding zijnde
du CWATUP. Si la disposition en cause laisse à l'autorité un pouvoir bepaling aan de overheid een belangrijke beoordelingsbevoegdheid laat,
d'appréciation important, elle l'oblige de manière équivalente à verplicht zij haar op gelijkwaardige wijze ertoe haar beslissing op
motiver spécialement sa décision sur ce point, sous le contrôle du dat punt in het bijzonder te motiveren, onder het toezicht van de Raad
Conseil d'Etat. van State.
L'article 114 du CWATUP étant applicable à l'article 111, alinéa 1er, Doordat artikel 114 van het WWROSP van toepassing is op artikel 111,
c'est en effet « à titre exceptionnel » que, conformément à cette eerste lid, is het immers « uitzonderlijkerwijs » dat, overeenkomstig
disposition, des dérogations peuvent être délivrées par le die bepaling, afwijkingen kunnen worden toegestaan door de Regering
Gouvernement concernant des travaux de transformation, met betrekking tot verbouwings-, vergrotings- of heropbouwwerken
d'agrandissement ou de reconstruction portant sur des constructions betreffende gebouwen die op het ogenblik van het indienen van de
existant au moment de l'introduction de la demande de permis, et dont vergunningsaanvraag bestaan, en waarvan de huidige of toekomstige
l'affectation actuelle ou future ne correspond pas aux prescriptions bestemming niet overeenstemt met de voorschriften van het gewestplan.
du plan de secteur.
B.9. Le Conseil d'Etat a ainsi jugé que la mesure en cause, en tant B.9. De Raad van State heeft aldus geoordeeld dat de in het geding
que mécanisme dérogatoire, « est d'interprétation restrictive », et zijnde maatregel, als afwijkend mechanisme, « in beperkende zin moet
doit faire l'objet d'une « application des plus limitées lorsque la worden uitgelegd » en het voorwerp van een « uiterst beperkte
parcelle litigieuse est classée en une zone où les constructions toepassing [moet uitmaken] wanneer het in het geding zijnde perceel is
doivent demeurer, sinon interdites, du moins exceptionnelles » (CE, n° ingedeeld in een gebied waar gebouwen zo niet verboden, dan toch wel
128.133 du 12 février 2004; CE, n° 170.235 du 19 avril 2007; CE, n° uitzonderlijk moeten blijven » (RvSt, 12 februari 2004, nr. 128.133;
172.780 du 27 juin 2007). RvSt, 19 april 2007, nr. 170.235; RvSt, 27 juni 2007, nr. 172.780).
L'autorité est en outre tenue de donner à l'acte une motivation qui De overheid is bovendien verplicht tot een motivering van de
fasse apparaître « outre le respect des conditions propres au handeling, waaruit, « naast de naleving van de voorwaarden die eigen
mécanisme dérogatoire appliqué, les raisons de recourir dans l'espèce zijn aan het toegepaste afwijkende mechanisme, de redenen [blijken] om
donnée au mécanisme de la dérogation » (CE, n° 161.715 du 7 août 2006; in het gegeven geval op het afwijkende mechanisme een beroep te doen »
CE, n° 166.575 du 11 janvier 2007; CE, n° 211.202 du 11 février 2011; (RvSt, 7 augustus 2006, nr. 161.175; RvSt, 11 januari 2007, nr.
voy. aussi CE, n° 197.278 du 23 octobre 2009). 166.575; RvSt, 11 februari 2011, nr. 211.202; zie eveneens RvSt, 23
B.10. La possibilité de dérogation prévue par la disposition en cause oktober 2009, nr. 197.278). B.10. De in de in het geding zijnde bepaling bedoelde
doit donc s'interpréter de manière restrictive et son application doit afwijkingsmogelijkheid moet dus in beperkende zin worden uitgelegd en
être dûment motivée par une appréciation individualisée, au regard de de toepassing ervan moet naar behoren worden gemotiveerd door een
la finalité spécifique de la zone concernée par la demande de dérogation. La dérogation aux prescriptions du plan de secteur est d'autant plus exceptionnelle qu'elle doit mettre en balance, d'une part, l'intérêt de travaux de transformation, d'agrandissement ou de reconstruction portant sur un bâtiment existant ne correspondant pas lui-même aux prescriptions du plan de secteur avec, d'autre part, l'intérêt de protection de la nature et du paysage que poursuivent des zones non destinées à l'urbanisation, et plus particulièrement des zones d'espaces verts, aux prescriptions desquelles il est demandé de déroger. C'est au Conseil d'Etat qu'il appartient d'apprécier si l'application geïndividualiseerde beoordeling, ten aanzien van het specifieke doel van het gebied waarop de aanvraag tot afwijking betrekking heeft. De afwijking van de voorschriften van het gewestplan is des te uitzonderlijker omdat, enerzijds, het belang van verbouwings-, vergrotings- of heropbouwwerken aan een bestaand gebouw dat zelf niet met de voorschriften van het gewestplan overeenstemt en, anderzijds, het belang van de bescherming van de natuur en van het landschap dat wordt nagestreefd met gebieden die niet voor bebouwing zijn bestemd, en meer in het bijzonder met groengebieden, van de voorschriften waarvan gevraagd wordt af te wijken, daarbij tegen elkaar zullen moeten worden afgewogen. Het staat aan de Raad van State te beoordelen of bij de toepassing van
de la mesure en cause respecte les conditions strictes prévues dans de in het geding zijnde maatregel de in de artikelen 111, eerste en
les articles 111, alinéas 1er et 3, et 114 du CWATUP. derde lid, en 114 van het WWROSP bedoelde strikte voorwaarden in acht
worden genomen.
B.11. La disposition en cause n'est pas sans justification B.11. De in het geding zijnde bepaling is niet zonder redelijke
raisonnable. verantwoording.
La première question préjudicielle appelle une réponse négative. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Quant à la seconde question préjudicielle Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag
B.12. Dans une seconde question préjudicielle, la Cour est interrogée B.12. Aan het Hof wordt een tweede prejudiciële vraag gesteld over de
bestaanbaarheid van artikel 111, eerste lid, van het WWROSP met de
sur la compatibilité, avec les articles 10 et 11 de la Constitution, artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre die bepaling toestaat
de l'article 111, alinéa 1er, du CWATUP, en ce que cette disposition een bestaand gebouw te vergroten in afwijking van de voorschriften van
permet d'agrandir un bâtiment existant en dérogation aux prescriptions
des plans de secteur relatives aussi bien aux zones destinées à de gewestplannen met betrekking tot zowel de gebieden die voor
l'urbanisation qu'aux zones non destinées à l'urbanisation, alors que bebouwing zijn bestemd als de gebieden die niet voor bebouwing zijn
l'article 111, alinéa 2, du même Code interdit les travaux de bestemd, terwijl artikel 111, tweede lid, van hetzelfde Wetboek de
transformation ou d'agrandissement d'ouvrages qui impliqueraient un verbouwings- of vergrotingswerken van bouwwerken verbiedt die een
empiétement en zone naturelle, en zone de parc ou en périmètre de uitbreiding ten koste van een natuurgebied, een parkgebied of een
point de vue remarquable. oppervlakte met een bemerkenswaardig uitzicht zouden inhouden.
B.13.1. Alors que l'article 111, alinéa 1er, du CWATUP vise B.13.1. Terwijl artikel 111, eerste lid, van het WWROSP het geval
l'hypothèse où des constructions ou installations au sens de l'article beoogt waarin gebouwen of installaties in de zin van artikel 84, § 1,
84, § 1er, 1°, dérogeant aux prescriptions du plan de secteur font 1°, die afwijken van de voorschriften van het gewestplan, het voorwerp
l'objet de travaux de transformation, d'agrandissement ou de uitmaken van verbouwings-, vergrotings- of heropbouwwerken, beoogt
reconstruction, l'article 111, alinéa 2, du même Code vise l'hypothèse artikel 111, tweede lid, van hetzelfde Wetboek het geval waarin
où des constructions ou installations au sens de l'article 84, § 1er, gebouwen of installaties in de zin van artikel 84, § 1, 1°, die niet
1°, ne dérogeant pas aux prescriptions du plan de secteur font, pour afwijken van de voorschriften van het gewestplan, wegens economische
des besoins économiques, l'objet de travaux de transformation ou noden het voorwerp uitmaken van verbouwings- of vergrotingswerken die
d'agrandissement impliquant une dérogation aux prescriptions du plan een afwijking inhouden van de voorschriften van het gewestplan over
de secteur sur une zone contiguë; en cas d'empiétement marginal sur een aangrenzend gebied; bij een marginale uitbreiding ten koste van
une zone contiguë, l'article 111, alinéa 2, exclut une dérogation aux een aangrenzend gebied sluit artikel 111, tweede lid, een afwijking
prescriptions du plan de secteur pour les zones naturelles, les zones van de voorschriften van het gewestplan uit voor de natuurgebieden, de
de parcs et les périmètres de point de vue remarquable. parkgebieden en de oppervlakten met een bemerkenswaardig uitzicht.
B.13.2. L'article 38 du CWATUP définit comme suit la zone naturelle : B.13.2. In artikel 38 van het WWROSP wordt het natuurgebied als volgt
gedefinieerd :
« De la zone naturelle. « Natuurgebieden.
La zone naturelle est destinée au maintien, à la protection et à la Natuurgebieden zijn bestemd voor het behoud, de bescherming en het
régénération de milieux naturels de grande valeur biologique ou herstel van leefmilieus met een hoge biologische waarde of waarin te
abritant des espèces dont la conservation s'impose, qu'il s'agisse beschermen soorten voorkomen, ongeacht of het om land- of om watersoorten gaat.
d'espèces des milieux terrestres ou aquatiques. In natuurgebieden zijn alleen handelingen en werken toegelaten die
Dans cette zone ne sont admis que les actes et travaux nécessaires à noodzakelijk zijn voor de actieve of passieve bescherming van deze
la protection active ou passive de ces milieux ou espèces ». milieus of soorten ».
Dans sa version applicable devant le juge a quo, l'article 39 du In artikel 39 van het WWROSP, in de versie ervan die van toepassing is
CWATUP définissait comme suit la zone de parc : voor de verwijzende rechter, werd het parkgebied als volgt gedefinieerd :
« De la zone de parc. « Parkgebieden.
La zone de parc est destinée aux espaces verts ordonnés dans un souci Parkgebieden zijn bestemd voor groene ruimten die ingericht worden met
d'esthétique paysagère. het oog op het esthetische.
N'y sont autorisés que les actes et travaux nécessaires à leur In deze gebieden zijn alleen handelingen en werken toegelaten die
création, leur entretien ou leur embellissement. nodig zijn voor de inrichting, het onderhoud of de verfraaiing ervan.
La zone de parc dont la superficie excède cinq hectares peut également In parkgebieden met een oppervlakte van meer dan vijf ha kunnen ook
faire l'objet d'autres actes et travaux, pour autant qu'ils ne mettent andere handelingen of werken verricht worden, op voorwaarde dat de
pas en péril la destination principale de la zone et qu'un plan hoofdbestemming van de gebieden ongewijzigd blijft en dat een
communal d'aménagement couvrant sa totalité soit entré en vigueur. Le gemeentelijk plan van aanleg van toepassing is op de hele oppervlakte.
Gouvernement arrête la liste des actes et travaux qui peuvent être De Regering maakt de lijst op van de handelingen en werken die in een
réalisés en zone de parc, ainsi que le pourcentage de la superficie de parkgebied toegelaten zijn, alsook het percentage van de oppervlakte
la zone qui peut être concerné par ces travaux ». van het gebied waarop de werken uitgevoerd mogen worden ».
Dans sa version applicable devant le juge a quo, l'article 40 du In de versie ervan die van toepassing is voor de verwijzende rechter,
CWATUP, remplacé par l'article 20 du décret du 18 juillet 2002, bepaalde artikel 40 van het WWROSP, vervangen bij artikel 20 van het
disposait : decreet van 18 juli 2002 :
« Le plan peut comporter en surimpression aux zones précitées les « Het plan kan in overdruk gebieden bevatten waarvan de oppervlakte
périmètres suivants dont le contenu est déterminé par le Gouvernement door de Regering wordt bepaald, met name die :
: 1° de point de vue remarquable; 1. vanuit een bemerkenswaardige benadering;
[...] ». [...] ».
Les périmètres sont conçus comme étant « complémentaire [s] aux De oppervlakten worden geconcipieerd als zijnde « een aanvulling op de
prescriptions de mise en oeuvre des plans de secteur » (Doc. parl., voorschriften van inwerkingstelling van de gewestplannen » (Parl. St.,
Parlement wallon, 1996-1997, n° 233/1, p. 11) visées par les articles Waals Parlement, 1996-1997, nr. 233/1, p. 11) bedoeld in de artikelen
25 à 39 du CWATUP. 25 tot 39 van het WWROSP.
L'article 452/20 du CWATUP définit le périmètre de point de vue In artikel 452/20 van het WWROSP wordt de « oppervlakte vanuit een
remarquable comme suit : « Du périmètre de point de vue remarquable. Le périmètre de point de vue remarquable vise à maintenir des vues exceptionnelles sur un paysage bâti ou non bâti. Les actes et travaux soumis à permis peuvent y être soit interdits, soit subordonnés à des conditions propres à éviter de mettre en péril la vue remarquable ». Ce périmètre s'inscrit en surimpression aux zones du plan de secteur. B.14.1. En ce qui concerne la possibilité d'empiétement sur une zone contiguë visée à l'article 111, alinéa 2, du CWATUP, les travaux préparatoires relatifs à l'article 48 du décret de la Région wallonne bemerkenswaardige benadering » als volgt gedefinieerd : « Oppervlakte vanuit een bemerkenswaardige benadering. Het doel van de oppervlakte vanuit een bemerkenswaardige benadering is het instandhouden van uitzonderlijke uitzichten op een bebouwd of onbebouwd landschap. De handelingen en werkzaamheden waarvoor een vergunning vereist is, kunnen er ofwel verboden zijn, ofwel onderworpen zijn aan voorwaarden om te voorkomen dat het bemerkenswaardige uitzicht in gevaar wordt gebracht ». Die oppervlakte sluit in overdruk aan bij de gebieden van het gewestplan. B.14.1. Wat de in artikel 111, tweede lid, van het WWROSP bedoelde mogelijkheid tot uitbreiding ten koste van een aangrenzend gebied betreft, wordt in de parlementaire voorbereiding met betrekking tot artikel 48 van het decreet van het Waalse Gewest van 18 juli 2002, dat
du 18 juillet 2002, qui a remplacé l'article 111 du CWATUP, exposent : artikel 111 van het WWROSP heeft vervangen, uiteengezet :
« Deux hypothèses de dérogation aux prescriptions des plans de secteur « Er worden twee gevallen van afwijking van de voorschriften van de
sont ajoutées. gewestplannen toegevoegd.
[...] [...]
La seconde concerne la problématique de l'agrandissement de Het tweede geval betreft de problematiek van de vergroting van
constructions conformes au zonage du plan de secteur mais qui ne gebouwen die in overeenstemming zijn met de gebiedsindeling van het
pourrait se faire que dans une zone contiguë qui, elle, ne permet pas gewestplan, die echter enkel zou kunnen worden uitgevoerd in een
d'accueillir ce type de constructions ou d'activités. L'actuel article aangrenzend gebied waarin dergelijke gebouwen of activiteiten niet
111 permet notamment d'autoriser l'agrandissement d'un bâtiment zijn toegestaan. Het huidige artikel 111 maakt het onder meer mogelijk
industriel non conforme à la zone agricole du plan de secteur, mais ne de vergroting van een industrieel gebouw dat niet in overeenstemming
permet pas l'agrandissement d'un bâtiment sis en zone d'activité is met het agrarisch gebied van het gewestplan, toe te staan, maar
économique mais dont l'extension ne peut être implantée que sur une maakt het niet mogelijk een gebouw dat in een bedrijfsruimte is
zone contiguë, agricole par exemple. Ceci crée une certaine gelegen maar waarvan de uitbreiding enkel in een aangrenzend -
bijvoorbeeld agrarisch - gebied kan worden gevestigd, te vergroten.
discrimination entre les deux situations. Dit brengt een zekere discriminatie tussen beide situaties teweeg.
[...] [...]
C'est la raison pour laquelle il est proposé de permettre l'octroi,
dans les conditions notamment de l'actuel second alinéa de l'article Dat is de reden waarom wordt voorgesteld om de toekenning, onder de
111 et de l'article 114, d'un permis autorisant tout ou partie de voorwaarden van onder meer het huidige tweede lid van artikel 111 en
van artikel 114, van een vergunning waarbij het geheel of een deel van
l'extension demandée en dérogation à l'affectation de la zone de gevraagde uitbreiding in afwijking van de bestemming van het
contiguë. Ce mécanisme dérogatoire ne pourrait en outre être utilisé aangrenzend gebied wordt toegestaan, mogelijk te maken. Dat afwijkende
mechanisme zou bovendien enkel kunnen worden gebruikt om aan
que pour satisfaire des besoins économiques. En d'autres termes, il economische noden te voldoen. Het is met andere woorden uitgesloten
est exclu que l'utilisation de ce mécanisme ne provoque des dérapages dat het gebruik van dat mechanisme onaanvaardbare ontsporingen zou
inacceptables » (Doc. parl., Parlement wallon, 2001-2002, n° 309/1, p. veroorzaken ». (Parl. St., Waals Parlement, 2001-2002, nr. 309/1, p.
12). 12).
Il est précisé : Er wordt gepreciseerd :
« En outre, ce mécanisme sera exclu lorsque la zone contiguë est une « Bovendien zal dat mechanisme worden uitgesloten wanneer het
zone naturelle, une zone de parc ou un périmètre de point de vue aangrenzende gebied een natuurgebied, een parkgebied of een
remarquable » (ibid., p. 47). oppervlakte met een bemerkenswaardig uitzicht is » (ibid., p. 47).
Dans le rapport de la Commission, il est expliqué que le nouveau texte In het Commissieverslag wordt uitgelegd dat in de nieuwe tekst « het
« propose la notion d'empiétement marginal et donc la possibilité begrip ' marginale uitbreiding ' wordt voorgesteld en dus de
d'accorder un permis d'urbanisme pour une extension qui déborde dans mogelijkheid om een stedenbouwkundige vergunning toe te kennen voor
une zone contiguë non urbanisable, dérogation accordée exclusivement een uitbreiding die doorloopt in een niet-bebouwbaar aangrenzend
pour des raisons économiques » (Doc. parl., Parlement wallon, gebied, afwijking die uitsluitend om economische redenen wordt
2001-2002, n° 309/170, p. 13). toegekend » (Parl. St., Waals Parlement, 2001-2002, nr. 309/170, p.
B.14.2. En ce qui concerne l'article 48 en projet, un amendement avait 13). B.14.2. Met betrekking tot het ontworpen artikel 48 was een amendement
été déposé afin de supprimer l'article 111, alinéa 2 (Doc. parl., ingediend teneinde artikel 111, tweede lid, te schrappen (Parl. St.,
Parlement wallon, 2001-2002, n° 309/116); il était considéré que cette Waals Parlement, 2001-2002, nr. 309/116); er werd geoordeeld dat die
mesure « contribue à déréguler le zonage tel qu'il est repris au plan maatregel « bijdraagt tot het verstoren van de gebiedsindeling zoals
de secteur en matière de protection des zones agricoles » et qu'il zij in het gewestplan is opgenomen inzake de bescherming van de
serait « préférable d'introduire une appréciation d'espèce plutôt agrarische gebieden » en dat het « beter [zou zijn] een beoordeling
qu'une dérogation automatique qui ' sape ' le zonage, et ce d'autant per geval in te voeren in plaats van een automatische afwijking die de
plus que cette dérogation n'est pas balisée » (Doc. parl., Parlement gebiedsindeling ' ondermijnt ', temeer daar die afwijking niet wordt
wallon, 2001-2002, n° 309/170, p. 267). afgebakend » (Parl. St., Waals Parlement, 2001-2002, nr. 309/170, p.
Un autre parlementaire soulignait également ses craintes par rapport à 267). Een ander parlementslid beklemtoonde eveneens zijn vrees ten aanzien
l'utilisation parcimonieuse du sol et s'interrogeait sur « van het zuinige gebruik van de bodem en vroeg zich af « of het
l'opportunité d'ajouter parmi l'ensemble des zones exclues les zones opportuun was om de groengebieden en de in artikel 40, 1°, 2° en 5°,
d'espaces verts et le périmètre visé à l'article 40, 1°, 2° et 5° » bedoelde oppervlakte aan het geheel van uitgesloten gebieden toe te
(ibid., p. 268) : voegen » (ibid., p. 268) :
« De fait, la zone d'espaces verts est cataloguée comme zone de régénération au plan de secteur; il convient donc d'éviter de mettre celle-ci en péril. De plus, cette zone fait souvent office de zone de transition idéale entre deux zones incompatibles au niveau du plan de secteur. L'intervenant pense que le texte actuel met en péril le rôle tenu par les zones d'espaces verts et ouvre la porte à une série de conflits de voisinage. En outre, il pense qu'il en va de l'intérêt collectif d'exclure les zones à risques majeurs » (ibid.). Face à ces inquiétudes, le ministre a rappelé : « In feite wordt het groengebied bestempeld als herstelgebied in het gewestplan; er moet dus worden vermeden dat het in gevaar wordt gebracht. Bovendien doet dat gebied vaak dienst als ideaal overgangsgebied tussen twee gebieden die onverenigbaar zijn ten aanzien van het gewestplan. De spreker meent dat de huidige tekst de door de groengebieden vervulde rol in gevaar brengt en de deur openzet voor een reeks burenconflicten. Bovendien meent hij dat het in het collectieve belang is de gebieden met grote risico's uit te sluiten » (ibid.). Ten aanzien van die bekommernissen heeft de minister in herinnering gebracht :
« [L]'article 111 relève de la section des dérogations et ne s'entend « Artikel 111 valt onder de afdeling van de afwijkingen en wordt dus
donc qu'à titre exceptionnel et moyennant la réalisation d'une enquête enkel begrepen bij wijze van uitzondering en op voorwaarde dat een
publique. openbaar onderzoek wordt gevoerd.
De plus, le projet prévoit que cette dérogation ne peut être accordée Bovendien voorziet het ontwerp erin dat die afwijking uitsluitend
qu'exclusivement pour des besoins économiques et ne peut en aucun cas wegens economische noden kan worden toegekend en in geen enkel geval
concerner des zones naturelles, des zones de parc et des périmètres de betrekking kan hebben op natuurgebieden, parkgebieden en oppervlakten
point de vue remarquable » (ibid., p. 94). met een bemerkenswaardig uitzicht » (ibid., p. 94).
Le ministre a également répondu : De minister heeft eveneens geantwoord :
« Ce sont les éléments de la cause qui détermineront si les raisons « Het zijn de gegevens van de zaak die zullen bepalen of de
économiques avancées sont suffisamment justifiées et probantes. aangevoerde economische redenen voldoende verantwoord en bewijskrachtig zijn.
[...] [...]
En outre, une dérogation peut être accordée plusieurs fois, pour Bovendien kan een afwijking verschillende keren worden toegekend, voor
autant que son caractère reste exceptionnel. Il faut cependant avoir à zover het karakter ervan uitzonderlijk blijft. Er moet evenwel voor
l'esprit que l'exception présuppose que la situation ne se produise ogen worden gehouden dat de uitzondering vooronderstelt dat de
pas de manière récurrente; mais rien n'interdit qu'elle soit accordée situatie zich niet herhaaldelijk voordoet; niets verbiedt evenwel dat
une ou deux fois. C'est une question d'appréciation, il n'y a pas de zij een- of tweemaal wordt toegekend. Het is een kwestie van
réponse a priori. C'est par un recours au Conseil d'Etat que beoordeling, er is geen antwoord a priori. Het is via een beroep bij
l'interprétation du concept sera appréhendée » (ibid., p. 268). de Raad van State dat de interpretatie van het concept in ogenschouw zal worden genomen » (ibid., p. 268).
B.15. L'article 111, alinéa 2, du CWATUP n'instaure pas de régime B.15. Bij artikel 111, tweede lid, van het WWROSP wordt geen
différencié de possibilité de dérogations au plan de secteur selon que gedifferentieerde regeling van mogelijke afwijkingen van het
la zone concernée est ou non une zone d'espaces verts, mais laisse à gewestplan ingevoerd naargelang het betrokken gebied al dan niet een
l'autorité le soin d'apprécier et de motiver in concreto la nécessité groengebied is, maar wordt het aan de overheid overgelaten om de
d'une dérogation au caractère exceptionnel, conformément à l'article noodzaak van een afwijking van het uitzonderlijke karakter,
114 du CWATUP, sous le contrôle du Conseil d'Etat. overeenkomstig artikel 114 van het WWROSP, onder het toezicht van de
Raad van State te beoordelen en in concreto te motiveren.
B.16. L'article 111, alinéa 2, du CWATUP n'instaure pas davantage un B.16. Bij artikel 111, tweede lid, van het WWROSP wordt evenmin een
régime différencié de dérogations au plan de secteur selon que la zone gedifferentieerde regeling van afwijkingen van het gewestplan
est ou non destinée à l'urbanisation. ingevoerd naargelang het gebied al dan niet voor bebouwing is bestemd.
En effet, cette disposition ne prévoit une exclusion du régime de Die bepaling voorziet immers enkel voor de natuurgebieden, de
l'empiétement marginal que pour les zones naturelles, les zones de parkgebieden en de oppervlakten met een bemerkenswaardig uitzicht in
parc et les périmètres de point de vue remarquable. een uitsluiting van de regeling van de marginale uitbreiding.
Le régime spécifique instauré pour cette mesure ne concerne donc que De voor die maatregel ingevoerde specifieke regeling heeft dus enkel
certaines zones non destinées à l'urbanisation, ainsi que les betrekking op bepaalde gebieden die niet voor bebouwing zijn bestemd,
périmètres de point de vue remarquable; cette disposition confirme que alsook op de oppervlakten met een bemerkenswaardig uitzicht; die
le législateur décrétal n'a pas souhaité exclure du régime dérogatoire bepaling bevestigt dat de decreetgever niet alle gebieden die niet
de l'empiétement marginal l'ensemble des zones non destinées à voor bebouwing zijn bestemd, maar enkel een aantal ervan, ten aanzien
l'urbanisation, mais uniquement certaines d'entre elles, au regard de van de bijzondere doelstellingen ervan inzake natuurlijk milieu en
leurs finalités particulières en matière de milieu naturel et landschapsschoon, van de afwijkende regeling van de marginale
d'esthétique paysagère. uitbreiding heeft willen uitsluiten.
B.17. L'article 111, alinéa 2, du CWATUP ne traite donc distinctement B.17. Bij artikel 111, tweede lid, van het WWROSP worden dus noch, op
ni, de manière générale, les zones non destinées à l'urbanisation, ni, algemene wijze, de gebieden die niet voor bebouwing zijn bestemd,
de manière spécifique, les zones d'espaces verts au regard de la noch, op specifieke wijze, de groengebieden verschillend behandeld ten
possibilité de dérogations au plan de secteur qu'il instaure. aanzien van de mogelijkheid van afwijkingen van het gewestplan die
B.18. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. erin wordt ingevoerd. B.18. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 111, alinéa 1er, du Code wallon de l'aménagement du Artikel 111, eerste lid, van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke
territoire, de l'urbanisme et du patrimoine, tel qu'il a été remplacé Ordening, Stedenbouw en Patrimonium, zoals vervangen bij artikel 48
par l'article 48 du décret de la Région wallonne du 18 juillet 2002, van het decreet van het Waalse Gewest van 18 juli 2002, schendt de
ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 25 septembre 2014. op 25 september 2014.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^