Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 125/2014 du 19 septembre 2014 Numéro du rôle : 5714 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 43, 3°, 702, 2°, et 860 et suivants du Code judiciaire, posées par la Cour du travail de Liège. La Cou composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges J.-P. Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. (...)"
Extrait de l'arrêt n° 125/2014 du 19 septembre 2014 Numéro du rôle : 5714 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 43, 3°, 702, 2°, et 860 et suivants du Code judiciaire, posées par la Cour du travail de Liège. La Cou composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges J.-P. Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. (...) Uittreksel uit arrest nr. 125/2014 van 19 september 2014 Rolnummer : 5714 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 43, 3°, 702, 2°, en 860 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Arbeidshof te Luik. Het samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters J.-P. Snappe, T. Merckx-Van(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 125/2014 du 19 septembre 2014 Uittreksel uit arrest nr. 125/2014 van 19 september 2014
Numéro du rôle : 5714 Rolnummer : 5714
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 43, 3°, In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 43, 3°, 702,
702, 2°, et 860 et suivants du Code judiciaire, posées par la Cour du 2°, en 860 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het
travail de Liège. Arbeidshof te Luik.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges J.-P. samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de
Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, assistée rechters J.-P. Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R.
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels, Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par arrêt du 10 septembre 2013 en cause de Michael Simon contre la SA Bij arrest van 10 september 2013 in zake Michael Simon tegen de nv «
« G4S Secure Solutions », en présence de la SA « Ethias », dont G4S Secure Solutions », in aanwezigheid van de NV « Ethias », waarvan
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 16 septembre 2013, de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 16 september
la Cour du travail de Liège a posé les questions préjudicielles 2013, heeft het Arbeidshof te Luik de volgende prejudiciële vragen
suivantes : gesteld :
« 1. Les articles 43, 702 et 860 et suivants du Code judiciaire « 1. Zijn de artikelen 43, 702 en 860 en volgende van het Gerechtelijk
interprétés comme excluant du régime des nullités la citation
erronément dirigée contre une personne autre que celle contre laquelle Wetboek, samen of afzonderlijk en in voorkomend geval juncto artikel
elle aurait dû l'être sont-ils, ensemble ou distinctement et le cas
échéant joints avec l'article 17 du même Code, compatibles avec les 17 van hetzelfde Wetboek, in die zin geïnterpreteerd dat zij de
dagvaarding die verkeerdelijk is gericht tegen een andere persoon dan
die tegen welke zij had moeten worden gericht, uitsluiten van het
articles 10 et 11 de la Constitution coordonnée en ce qu'ils stelsel van de nietigheden, bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van
établissent une distinction entre la citation dirigée contre une de gecoördineerde Grondwet in zoverre zij een onderscheid invoeren
personne juridique autre que celle qui aurait dû être nommément visée tussen de dagvaarding die is gericht tegen een andere rechtspersoon
alors que la personne citée erronément dispose de la personnalité dan die welke met name had moeten worden beoogd terwijl de
verkeerdelijk gedagvaarde persoon over rechtspersoonlijkheid beschikt,
juridique, citation qui n'est pas recevable et pour laquelle l'erreur dagvaarding die niet ontvankelijk is en waarvoor de begane vergissing
commise n'ouvre pas le droit à se prévaloir du régime des nullités, et niet het recht opent om zich op het stelsel van de nietigheden te
celle dirigée contre la personne concernée mais dont les coordonnées beroepen, en die welke is gericht tegen de betrokkene wiens gegevens
(dénomination précise, domicile ou siège social, forme juridique) ne (precieze benaming, woonplaats of maatschappelijke zetel, rechtsvorm)
sont pas toutes exactes, citation qui est nulle mais de nullité echter niet allemaal juist zijn, dagvaarding die nietig is maar een
relative ? relatieve nietigheid heeft ?
2. Les articles 43, 702 et 860 et suivants du Code judiciaire 2. Zijn de artikelen 43, 702 en 860 en volgende van het Gerechtelijk
interprétés comme excluant du régime des nullités la citation
erronément dirigée contre une personne autre que celle contre qui elle
aurait dû l'être sont-ils, ensemble ou distinctement et le cas échéant Wetboek, samen of afzonderlijk en in voorkomend geval juncto artikel
joints avec l'article 17 du même Code, compatibles avec les articles 17 van hetzelfde Wetboek, in die zin geïnterpreteerd dat zij de
dagvaarding die verkeerdelijk is gericht tegen een andere persoon dan
die tegen welke zij had moeten worden gericht, uitsluiten van het
10 et 11 de la Constitution coordonnée en ce qu'ils établissent une stelsel van de nietigheden, bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van
de gecoördineerde Grondwet in zoverre zij een onderscheid invoeren
distinction entre la citation dirigée contre une personne juridique tussen de dagvaarding die is gericht tegen een andere rechtspersoon
autre que celle qui aurait dû être nommément visée alors que la dan die welke met name had moeten worden beoogd terwijl de
verkeerdelijk gedagvaarde persoon over rechtspersoonlijkheid beschikt,
personne citée erronément dispose de la personnalité juridique, dagvaarding die niet ontvankelijk is en waarvoor de begane vergissing
citation qui n'est pas recevable et pour laquelle l'erreur commise niet het recht opent om zich op het stelsel van de nietigheden te
n'ouvre pas le droit à se prévaloir du régime des nullités, et celle beroepen, en die welke niet een van die vermeldingen, met inbegrip van
ne contenant pas une de ces mentions, en ce compris la dénomination de de benaming van de gedagvaarde persoon, bevat, tekortkoming die het
la personne citée, manquement qui permet au contraire le recours audit daarentegen wel mogelijk maakt van het genoemde stelsel gebruik te
régime ? ». maken ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Les articles 17, 43, 702 et 860 à 867 du Code judiciaire B.1. De artikelen 17, 43, 702 en 860 tot 867 van het Gerechtelijk
disposent : Wetboek bepalen :
«

Art. 17.L'action ne peut être admise si le demandeur n'a pas

«

Art. 17.De rechtsvordering kan niet worden toegelaten, indien de

qualité et intérêt pour la former ». eiser geen hoedanigheid en geen belang heeft om ze in te dienen ».
«

Art. 43.A peine de nullité, l'exploit de signification doit être

«

Art. 43.Op straffe van nietigheid, moet het exploot van betekening

signé par l'huissier de justice instrumentant et contenir l'indication door de optredende gerechtsdeurwaarder ondertekend zijn en vermelden :
: 1° des jour, mois et an et du lieu de la signification; 1° de dag, de maand en het jaar, en de plaats van de betekening;
2° des nom, prénom, profession, domicile et, le cas échéant, adresse 2° de naam, de voornaam, het beroep, de woonplaats en, in voorkomend
judiciaire électronique, qualité et inscription à la Banque-Carrefour geval, het gerechtelijk elektronisch adres, de hoedanigheid en de
des entreprises de la personne à la requête de qui l'exploit est inschrijving in de Kruispuntbank van ondernemingen van de persoon op
signifié; wiens verzoek het exploot wordt betekend;
3° des nom, prénom, domicile ou, à défaut de domicile, résidence et, 3° de naam, de voornaam, de woonplaats of, bij gebreke van een
le cas échéant, adresse judiciaire électronique et qualité du woonplaats, de verblijfplaats en, in voorkomend geval, het
destinataire de l'exploit; gerechtelijk elektronisch adres en de hoedanigheid van de persoon voor
wie het exploot bestemd is;
4° des nom, prénom et, le cas échéant, qualité de la personne à qui la 4° de naam, voornaam en, bij voorkomend geval, de hoedanigheid van de
copie a été remise ou du dépôt de la copie dans le cas prévu à persoon aan wie afschrift ter hand gesteld is, of in het geval bedoeld
l'article 38, § 1er, ou du dépôt de l'exploit à la poste, dans les cas prévus à l'article 40. 5° des nom et prénom de l'huissier de justice, de l'adresse de son étude et, le cas échéant, de son adresse judiciaire électronique; 6° du coût détaillé de l'acte. La personne à qui la copie est remise vise l'original. Si elle refuse de signer, l'huissier relate ce refus dans l'exploit. 7° des modalités de signification visées à l'article 42bis et, le cas échéant, les mentions prévues à l'article 42bis, alinéa 4 ». «

Art. 702.A peine de nullité, l'exploit de citation contient, outre les mentions prévues à l'article 43 : 1° les nom, prénoms et domicile du demandeur; 2° les nom, prénoms et domicile ou, à défaut de domicile résidence du

in artikel 38, § 1, het achterlaten van het afschrift, of in de gevallen bedoeld in artikel 40, de afgifte van het exploot op de post; 5° de naam en de voornaam van de gerechtsdeurwaarder en het adres van zijn kantoor en, in voorkomend geval, zijn gerechtelijk elektronisch adres; 6° de omstandige opgave van de kosten der akte. 7° de in artikel 42bis bedoelde wijzen van betekening en, in voorkomend geval, de in artikel 42bis, vierde lid, bepaalde vermeldingen. De persoon aan wie het afschrift wordt ter hand gesteld, tekent het origineel voor ontvangst. Weigert hij te tekenen, dan maakt de deurwaarder daarvan melding in het exploot ». «

Art. 702.Behalve de vermeldingen bepaald in artikel 43, bevat het exploot van dagvaarding, op straffe van nietigheid, de volgende opgaven : 1° de naam, de voornaam en de woonplaats van de eiser; 2° de naam, de voornaam en de woonplaats of, bij gebreke van een woonplaats, de verblijfplaats van de gedaagde;

cité; 3° l'objet et l'exposé sommaire des moyens de la demande; 3° het onderwerp en de korte samenvatting van de middelen van de vordering;
4° l'indication du juge qui est saisi de celle-ci; 4° de rechter voor wie de vordering aanhangig wordt gemaakt;
5° l'indication des lieu, jour et heure de l'audience ». 5° de plaats, de dag en het uur van de terechtzitting ».
«

Art. 860.Quelle que soit la formalité omise ou irrégulièrement accomplie, aucun acte de procédure ne peut être déclaré nul si la nullité n'est pas formellement prononcée par la loi. Les délais prévus pour former un recours sont prescrits à peine de déchéance. Les autres délais ne sont établis à peine de déchéance que si la loi le prévoit.

Art. 861.Le juge ne peut déclarer nul un acte de procédure que si l'omission ou l'irrégularité dénoncée nuit aux intérêts de la partie qui invoque l'exception.

«

Art. 860.Wat de verzuimde of onregelmatig verrichte vorm ook zij, geen proceshandeling kan nietig worden verklaard, indien de wet de nietigheid ervan niet uitdrukkelijk heeft bevolen. De termijnen om een rechtsmiddel aan te wenden zijn evenwel voorgeschreven op straffe van verval. De andere termijnen worden slechts dan op straffe van verval bepaald wanneer de wet het voorschrijft ». «

Art. 861.De rechter kan een proceshandeling alleen dan nietig verklaren, indien het aangeklaagde verzuim of de aangeklaagde onregelmatigheid de belangen schaadt van de partij die de exceptie opwerpt ».

Art. 862.§ 1. La règle énoncée à l'article 861 n'est pas applicable à

«

Art. 862.§ 1. De regel van artikel 861 geldt niet voor een verzuim

l'omission ou à l'irrégularité concernant : of een onregelmatigheid betreffende :
1° les délais prévus à peine de déchéance ou de nullité; 1° de termijnen op straffe van verval of nietigheid voorgeschreven;
2° la signature de l'acte; 2° de ondertekening van de akte;
3° l'indication de la date de l'acte lorsque celle-ci est nécessaire à 3° de vermelding van de datum van de akte wanneer die noodzakelijk is
l'appréciation des effets de celui-ci; om de gevolgen van de akte te beoordelen;
4° l'indication du juge qui doit connaître de la cause; 4° de aanwijzing van de rechter die van de zaak kennis moet nemen;
5° le serment imposé aux témoins et aux experts; 5° de eed opgelegd aan getuigen en aan deskundigen;
6° la mention que la signification des exploits et des actes 6° de vermelding dat de exploten en akten van tenuitvoerlegging zijn
d'exécution a été faite à personne ou selon un autre mode fixé par la betekend aan de persoon of op een andere wijze die de wet bepaalt.
loi. § 2. Dans les cas prévus au § 1er et sous réserve de l'application de § 2. Onverminderd de toepassing van artikel 867 wordt in de gevallen
l'article 867, la nullité ou la déchéance est prononcée, même van § 1 de nietigheid of het verval uitgesproken door de rechter,
d'office, par le juge. zelfs ambtshalve ».

Art. 863.Dans tous les cas où la signature est nécessaire pour qu'un

«

Art. 863.In alle gevallen waarin de ondertekening vereist is voor

acte de procédure soit valable, l'absence de signature peut être de geldigheid van een proceshandeling kan het gebrek van de
régularisée à l'audience ou dans un délai fixé par le juge. handtekening worden geregulariseerd ter zitting of binnen een door de
rechter vastgestelde termijn ».

Art. 864.Toutes nullités qui entacheraient un acte de procédure sont

«

Art. 864.De nietigheden die tegen de proceshandelingen kunnen

couvertes si elles ne sont proposées simultanément et avant tout autre worden ingeroepen, zijn gedekt indien zij niet tegelijk en vóór enig
moyen. ander middel worden voorgedragen.
Toutefois, les déchéances et nullités prévues à l'article 862 ne sont Verval en nietigheid als bepaald in artikel 862 zijn echter pas
couvertes que lorsqu'un jugement ou arrêt contradictoire autre que gedekt, wanneer een vonnis of arrest op tegenspraak, behalve datgene
celui prescrivant une mesure d'ordre intérieur a été rendu sans dat een maatregel van inwendige aard inhoudt, is gewezen zonder dat
qu'elles aient été proposées par la partie ou prononcées d'office par het verval of de nietigheid door de partij is voorgedragen of door de
le juge. rechter ambtshalve is uitgesproken ».

Art. 865.Les règles de l'article 864 et de l'article 867 ne sont pas

«

Art. 865.De regels van artikel 864 en van artikel 867 zijn niet van

applicables aux déchéances prévues à l'article 860, alinéa 2. toepassing op het in artikel 860, tweede lid, bedoelde verval ».

Art. 866.Les procédures et les actes nuls ou frustratoires par le

«

Art. 866.De proceshandelingen en akten die nietig zijn of nodeloze

kosten veroorzaken door toedoen van een ministerieel ambtenaar, komen
fait d'un officier ministériel sont à la charge de cet officier; te zijnen laste; hij kan bovendien worden veroordeeld tot
celui-ci peut en outre, être condamné aux dommages et intérêts de la partie. schadevergoeding jegens de partij ».

Art. 867.L'omission ou l'irrégularité de la forme d'un acte, en ce

«

Art. 867.Het verzuim of de onregelmatigheid van de vorm van een

compris le non-respect des délais visés par la présente section ou de proceshandeling, met inbegrip van de niet-naleving van de in deze
la mention d'une formalité, ne peut entraîner la nullité, s'il est afdeling bedoelde termijnen of van de vermelding van een vorm, kan
établi par les pièces de la procédure que l'acte a réalisé le but que niet tot nietigheid leiden, wanneer uit de gedingstukken blijkt dat de
la loi lui assigne ou que la formalité non mentionnée a, en réalité, handeling het doel heeft bereikt dat de wet ermee beoogt, of dat die
été remplie ». niet-vermelde vorm wel in acht is genomen ».
B.2. La Cour est interrogée au sujet de la compatibilité, avec les B.2. Aan het Hof worden vragen gesteld over de bestaanbaarheid met de
articles 10 et 11 de la Constitution, de ces dispositions, artikelen 10 en 11 van de Grondwet van die bepalingen, in die zin
interprétées « comme excluant du régime des nullités la citation geïnterpreteerd « dat zij de dagvaarding die verkeerdelijk is gericht
erronément dirigée contre une personne autre que celle contre laquelle tegen een andere persoon dan die tegen welke zij had moeten worden
elle aurait dû l'être », le juge a quo précisant en outre que la gericht, uitsluiten van het stelsel van de nietigheden », waarbij de
personne ainsi citée erronément dispose de la personnalité juridique. verwijzende rechter bovendien preciseert dat de aldus verkeerdelijk
Une différence de traitement serait instaurée entre les justiciables gedagvaarde persoon over rechtspersoonlijkheid beschikt. Er zou een
qui introduisent une telle action et ceux qui introduisent une action verschil in behandeling worden ingesteld tussen de rechtzoekenden die
qui, bien qu'étant dirigée contre la personne correcte, comporte een dergelijke vordering instellen en diegenen die een vordering
toutefois une mention inexacte (première question préjudicielle) ou instellen die, hoewel zij tegen de juiste persoon is gericht, een
incomplète (seconde question préjudicielle) : à l'inverse de ces onjuiste (eerste prejudiciële vraag) of onvolledige (tweede
justiciables, qui peuvent se prévaloir du régime des nullités organisé prejudiciële vraag) vermelding bevat : in tegenstelling tot die
par les articles 860 et suivants du Code judiciaire, les justiciables de la première catégorie voient leur action frappée d'irrecevabilité, sans que l'erreur commise dans ce cas ne puisse bénéficier dudit régime. B.3. L'intimée devant la juridiction a quo conteste que les catégories de personnes soumises au contrôle de la Cour soient comparables. Les deux catégories de personnes en cause ne se trouvent pas dans des situations à ce point différentes qu'elles ne puissent être comparées : il s'agit de justiciables dont la cause est jugée devant les juridictions judiciaires et qui ont recours au même mode d'introduction de leur action. rechtzoekenden, die zich op het bij de artikelen 860 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek geregelde stelsel van de nietigheden kunnen beroepen, zien de rechtzoekenden van de eerste categorie hun rechtsvordering onontvankelijk verklaard, zonder dat de in dat geval begane vergissing het voordeel van dat stelsel kan genieten. B.3. De geïntimeerde voor het verwijzende rechtscollege betwist dat de aan de toetsing van het Hof onderworpen categorieën van personen vergelijkbaar zijn. De in het geding zijnde categorieën van personen bevinden zich niet in situaties die dermate verschillend zijn dat zij niet met elkaar kunnen worden vergeleken : het gaat om rechtzoekenden wier zaak wordt berecht voor de gewone rechtscolleges en die dezelfde wijze hanteren om hun rechtsvordering in te stellen.
B.4.1. En vertu de l'article 17 du Code judiciaire, « l'action ne peut B.4.1. Krachtens artikel 17 van het Gerechtelijk Wetboek « [kan] de
être admise si le demandeur n'a pas qualité et intérêt pour la former rechtsvordering [...] niet worden toegelaten, indien de eiser geen
». Comme il ressort des travaux préparatoires du Code judiciaire hoedanigheid en geen belang heeft om ze in te dienen ». Zoals blijkt
uit de parlementaire voorbereiding van het Gerechtelijk Wetboek
(Rapport Van Reepinghen, Pasin., 1967, III, p. 322), l'action doit (Verslag Van Reepinghen, Pasin., 1967, III, p. 322), moet de
être formée contre celui qui a qualité pour y répondre. rechtsvordering worden ingesteld tegen diegene die de hoedanigheid
Lorsqu'un exploit de citation contient les mentions prévues aux bezit om ze te beantwoorden.
articles 43 et 702, 2°, du Code judiciaire, mais que celles-ci se Wanneer een exploot van dagvaarding weliswaar de in de artikelen 43 en
rapportent à une autre personne que celle que le demandeur aurait dû 702, 2°, van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde vermeldingen bevat,
maar die betrekking hebben op een andere persoon dan diegene die de
citer, ceci entraîne l'irrecevabilité de la demande ainsi introduite. eiser had dienen te dagvaarden, brengt dat de onontvankelijkheid van
de aldus ingeleide vordering met zich mee. Een dergelijke
Une telle irrégularité tombe en dehors du champ d'application du onregelmatigheid valt buiten de werkingssfeer van het stelsel van de
régime des nullités des articles 860 à 867 de ce Code et ne donne, dès nietigheden van de artikelen 860 tot 867 van dat Wetboek en geeft dan
lors, pas lieu à une appréciation du préjudice (Cass., 29 juin 2006, ook geen aanleiding tot een beoordeling van de schade (Cass., 29 juni
Pas., 2006, n° 366). 2006, Arr. Cass., 2006, nr. 366).
B.4.2. En vertu de l'article 860 du Code judiciaire, « quelle que soit B.4.2. Krachtens artikel 860 van het Gerechtelijk Wetboek « [kan,] wat
la formalité omise ou irrégulièrement accomplie, aucun acte de de verzuimde of onregelmatig verrichte vorm ook zij, geen
procédure ne peut être déclaré nul si la nullité n'est pas [proceshandeling] [...] nietig worden verklaard, indien de wet de
formellement prononcée par la loi ». Parmi les formalités visées par nietigheid ervan niet uitdrukkelijk heeft bevolen ». Tot de in die
cette disposition figurent les mentions que doit contenir tout exploit bepaling bedoelde vormvoorschriften behoren de vermeldingen die elk
exploot van dagvaarding moet bevatten; in dat verband worden in
de citation; à cet égard, l'article 43, 3°, du Code judiciaire artikel 43, 3°, van het Gerechtelijk Wetboek « de naam, de voornaam,
de woonplaats of, bij gebreke van een woonplaats, de verblijfplaats
mentionne les « nom, prénom, domicile ou, à défaut de domicile, en, in voorkomend geval, het gerechtelijk elektronisch adres en de
résidence et, le cas échéant, adresse judiciaire électronique et hoedanigheid van de persoon voor wie het exploot bestemd is » vermeld
qualité du destinataire de l'exploit » et l'article 702 du même Code en heeft artikel 702 van hetzelfde Wetboek betrekking op « de naam, de
vise pour sa part les « nom, prénoms et domicile ou, à défaut de voornaam en de woonplaats of, bij gebreke van een woonplaats, de
domicile, résidence du cité ». verblijfplaats van de gedaagde ».
Si les omissions et irrégularités entachant ces mentions sont Hoewel de verzuimen en onregelmatigheden welke die vermeldingen
sanctionnées de nullité par les articles 43 et 702 précités, il ne aantasten, bij de voormelde artikelen 43 en 702 met nietigheid worden
s'agit toutefois que d'une nullité relative, dans la mesure où elles bestraft, gaat het desalniettemin maar om een relatieve nietigheid, in
sont étrangères aux omissions et irrégularités visées par l'article zoverre zij vreemd zijn aan de in het voormelde artikel 862, § 1, van
862, § 1er, précité, du Code judiciaire : dès lors, en vertu de het Gerechtelijk Wetboek bedoelde verzuimen en onregelmatigheden :
l'article 861 du même Code, la nullité ne peut être prononcée que si l'omission ou l'irrégularité dénoncée a nui aux intérêts de la partie qui invoque l'exception. En outre, cette omission ou irrégularité est susceptible d'être réparée dans les conditions définies à l'article 867, précité, du même Code. B.4.3. Il résulte de ce qui précède que, comme le relève le juge a quo, les justiciables sont traités différemment selon qu'ils ont erronément cité une personne autre que celle qui aurait dû l'être, ou selon que leur citation comporte une irrégularité ou une omission, tout en étant toutefois dirigée contre la personne correcte : à l'inverse de cette seconde catégorie de justiciables, qui peuvent se prévaloir du régime des nullités rappelé ci-dessus, les justiciables krachtens artikel 861 van hetzelfde Wetboek kan de nietigheid bijgevolg enkel worden uitgesproken indien het aangeklaagde verzuim of de aangeklaagde onregelmatigheid de belangen heeft geschaad van de partij die de exceptie opwerpt. Bovendien kan dat verzuim of die onregelmatigheid worden rechtgezet onder de voorwaarden die in het voormelde artikel 867 van hetzelfde Wetboek zijn bepaald. B.4.3. Uit het voorgaande vloeit voort dat, zoals de verwijzende rechter opmerkt, de rechtzoekenden verschillend worden behandeld naargelang zij verkeerdelijk een andere persoon hebben gedagvaard dan die welke had moeten worden gedagvaard, of naargelang hun dagvaarding een onregelmatigheid of een verzuim bevat, maar wel tegen de juiste persoon is gericht : in tegenstelling tot die tweede categorie van rechtzoekenden, die zich op het hiervoor in herinnering gebrachte stelsel van de nietigheden kunnen beroepen, zien de rechtzoekenden van
de la première catégorie voient leur action frappée d'irrecevabilité, de eerste categorie hun rechtsvordering onontvankelijk verklaard,
sans pouvoir dans ce cas bénéficier dudit régime. zonder in dat geval dat stelsel te kunnen genieten.
B.5.1. Cette différence de traitement repose sur un critère objectif : B.5.1. Dat verschil in behandeling berust op een objectief criterium :
la nature de la règle dont la méconnaissance est sanctionnée. En
effet, l'article 17 du Code judiciaire consacre une règle de fond, et de aard van de regel waarvan de schending wordt bestraft. Artikel 17
van het Gerechtelijk Wetboek bevestigt immers een grondregel, terwijl
les articles 860 et suivants du Code judiciaire s'appliquent aux de artikelen 860 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek alleen op de
seules irrégularités formelles. onregelmatigheden naar de vorm van toepassing zijn.
B.5.2. Les règles relatives aux formalités et aux délais fixés pour B.5.2. De regels betreffende de vormvoorschriften en de termijnen om
former un recours visent à assurer une bonne administration de la beroep in te stellen zijn gericht op een goede rechtsbedeling en het
justice et à écarter les risques d'insécurité juridique. Toutefois, weren van de risico's van rechtsonzekerheid. Die regels mogen de
ces règles ne peuvent empêcher les justiciables de se prévaloir des rechtzoekenden echter niet verhinderen de beschikbare procedures aan
procédures disponibles. te wenden.
B.6. Comme il a déjà été relevé, l'article 17 du Code judiciaire B.6. Zoals reeds is opgemerkt, vereist artikel 17 van het Gerechtelijk
requiert que l'action soit formée contre celui qui a qualité pour y Wetboek dat de rechtsvordering moet worden ingesteld tegen diegene die
répondre; si tel n'est pas le cas, la demande vise en réalité, comme de hoedanigheid bezit om ze te beantwoorden; indien zulks niet het
le relève le juge a quo, une personne étrangère aux faits et au geval is, heeft de rechtsvordering, zoals de verwijzende rechter
litige, et cette demande sera déclarée irrecevable, sans pouvoir opmerkt, in werkelijkheid betrekking op een persoon die vreemd is aan
de feiten en aan het geschil, en die rechtsvordering zal
bénéficier du régime des nullités organisé par les articles 860 et onontvankelijk worden verklaard, zonder het bij de artikelen 860 en
volgende van het Gerechtelijk Wetboek geregelde stelsel van de
suivants du Code judiciaire. nietigheden te kunnen genieten.
Cette mesure apparaît comme pertinente au regard des objectifs, Die maatregel blijkt relevant te zijn ten aanzien van de hiervoor
légitimes, visés ci-dessus. S'agissant de la personne erronément beoogde legitieme doelstellingen. Wat de verkeerdelijk gedagvaarde
citée, il ne se conçoit pas en effet qu'elle puisse être partie à la persoon betreft, is het immers niet denkbaar dat hij partij kan zijn
cause, qu'elle soit obligée de se défendre et d'en assumer le coût, et in het geding, verplicht is zich te verdedigen en de kosten ervan te
qu'elle puisse éventuellement être condamnée, alors même que sa dragen, en eventueel kan worden veroordeeld, zelfs indien zijn
situation est étrangère au litige. S'agissant de la personne, situatie vreemd is aan het geschil. Wat betreft de persoon op wie het
concernée par le litige, qui aurait dû être citée mais ne l'a pas été, geschil betrekking heeft, die had moeten worden gedagvaard maar niet
il ne se conçoit pas davantage qu'elle puisse être condamnée. is gedagvaard, is het evenmin denkbaar dat hij kan worden veroordeeld.
S'agissant enfin du demandeur, il y a lieu de relever qu'étendre le Wat ten slotte de eiser betreft, moet worden opgemerkt dat het
régime des nullités à une citation adressée erronément à une personne uitbreiden van het stelsel van de nietigheden tot een dagvaarding die
juridique étrangère au litige serait de nature, au-delà de la verkeerdelijk is gericht tot een rechtspersoon die vreemd is aan het
violation des articles 860 et suivants du Code judiciaire, à geschil, naast de schending van de artikelen 860 en volgende van het
Gerechtelijk Wetboek, van dien aard zou zijn dat de termijn wordt
contourner le délai dans lequel l'action devait, le cas échéant, être omzeild waarbinnen de rechtsvordering in voorkomend geval moest worden
introduite, dans l'hypothèse où ledit délai serait expiré. ingesteld, in het geval waarin die termijn zou zijn verstreken.
Les omissions et irrégularités visées par le régime des nullités, en De in het stelsel van de nietigheden bedoelde verzuimen en
cause, présupposent tout d'abord que ce soit la personne correcte qui onregelmatigheden, die in het geding zijn, vooronderstellen allereerst
ait été citée par le demandeur. Par ailleurs, comme il a déjà été dat de juiste persoon door de eiser wordt gedagvaard. Daarenboven,
relevé, elles concernent des formalités de procédure - et non une zoals reeds is opgemerkt, betreffen zij procedureformaliteiten - en
condition d'exercice de l'action, - comme tel est le cas de la geen voorwaarde voor het uitoefenen van de rechtsvordering -, zoals
qualité, requise par l'article 17 du Code judiciaire. Enfin, les zulks het geval is voor de hoedanigheid, vereist bij artikel 17 van
omissions et irrégularités concernées doivent, hormis pour celles visées à l'article 862, § 1er, avoir nui aux intérêts de la partie qui invoque l'exception, pour justifier la nullité de l'acte de procédure qu'elles entachent. Il résulte de ce qui précède que la différence de traitement en cause est justifiée au regard du souci d'assurer une bonne administration de la justice et d'écarter les risques d'insécurité juridique; il y a lieu toutefois de vérifier si cette différence de traitement n'a pas des effets disproportionnés au regard de ces objectifs. B.7. Le demandeur qui aurait erronément cité une personne autre que celle qui aurait dû l'être peut, si cela reste possible dans les délais, introduire une nouvelle action à l'encontre, cette fois, de la personne qui devait, en droit, être visée. Dans l'hypothèse où le demandeur ne serait pas lui-même responsable de l'erreur précitée, il lui est en outre loisible de récupérer le cas échéant le coût de cette het Gerechtelijk Wetboek. Ten slotte moeten de betrokken verzuimen en onregelmatigheden, behalve voor die welke in artikel 862, § 1, zijn beoogd, om de nietigheid van de proceshandeling die zij aantasten te verantwoorden, de belangen hebben geschaad van de partij die de exceptie opwerpt. Uit het voorgaande vloeit voort dat het in het geding zijnde verschil in behandeling is verantwoord ten aanzien van de bekommernis om een goede rechtsbedeling te verzekeren en de risico's van rechtsonzekerheid te weren; er moet evenwel worden nagegaan of dat verschil in behandeling geen onevenredige gevolgen ten aanzien van die doelstellingen heeft. B.7. De eiser die verkeerdelijk een andere persoon zou hebben gedagvaard dan die welke had moeten worden gedagvaard, kan, indien zulks mogelijk blijft binnen de termijnen, een nieuwe rechtsvordering instellen, ditmaal tegen de persoon die in rechte moest worden beoogd. In het geval waarin de eiser zelf niet aansprakelijk zou zijn voor de voormelde vergissing, staat het hem bovendien vrij in voorkomend geval
nouvelle procédure auprès de l'auteur de cette faute. Enfin, dans l'hypothèse où le demandeur ne serait pas responsable de l'erreur précitée et ne serait plus en mesure, pour des raisons de délai, d'introduire une nouvelle action, il peut obtenir la réparation du dommage qu'il a subi sur la base de la responsabilité, selon le cas, contractuelle ou extracontractuelle de l'auteur de la faute qui a causé le dommage. Eu égard à ce qui précède, la différence de traitement n'est pas dénuée de justification raisonnable. B.8. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. Par ces motifs, la Cour de kostprijs van die nieuwe procedure te verhalen op de persoon die die fout heeft begaan. Ten slotte kan de eiser, in het geval waarin hij niet aansprakelijk zou zijn voor de voormelde vergissing en om redenen met betrekking tot de termijn niet langer in staat zou zijn een nieuwe rechtsvordering in te stellen, de vergoeding verkrijgen van de schade die hij heeft geleden op grond van de, naar gelang van het geval, contractuele of buitencontractuele aansprakelijkheid van de persoon die door zijn fout die schade heeft veroorzaakt. Gelet op het voorgaande, is het verschil in behandeling niet zonder redelijke verantwoording. B.8. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 17, 43, 702 et 860 à 867 du Code judiciaire ne violent De artikelen 17, 43, 702 en 860 tot 867 van het Gerechtelijk Wetboek
pas les articles 10 et 11 de la Constitution. schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 19 septembre 2014. op 19 september 2014.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^