Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 43/2014 du 13 mars 2014 Numéro du rôle : 5606 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1022, alinéa 1er, du Code judiciaire , posée par le Juge de pai(...) La Cour constitutionnelle, composée du président émérite M. Bossuyt, conformément à l'article 60(...)"
Extrait de l'arrêt n° 43/2014 du 13 mars 2014 Numéro du rôle : 5606 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1022, alinéa 1er, du Code judiciaire , posée par le Juge de pai(...) La Cour constitutionnelle, composée du président émérite M. Bossuyt, conformément à l'article 60(...) Uittreksel uit arrest nr. 43/2014 van 13 maart 2014 Rolnummer : 5606 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1022, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek , gesteld door de(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit emeritus voorzitter M. Bossuyt, overeenkomstig artikel (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 43/2014 du 13 mars 2014 Uittreksel uit arrest nr. 43/2014 van 13 maart 2014
Numéro du rôle : 5606 Rolnummer : 5606
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1022, alinéa In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1022, eerste lid,
van het Gerechtelijk Wetboek (vóór de wijziging ervan bij de wet van
1er, du Code judiciaire (avant sa modification par la loi du 21 21 februari 2010), gesteld door de Vrederechter van het kanton Tienen.
février 2010), posée par le Juge de paix du canton de Tirlemont.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée du président émérite M. Bossuyt, conformément à l'article samengesteld uit emeritus voorzitter M. Bossuyt, overeenkomstig
60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
constitutionnelle, du président J. Spreutels, et des juges E. De Grondwettelijk Hof, voorzitter J. Spreutels, en de rechters E. De
Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey et F. Daoût, Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey en F. Daoût,
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van
émérite M. Bossuyt, emeritus voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 18 février 2013 en cause de Urbain Christiaens contre Bij vonnis van 18 februari 2013 in zake Urbain Christiaens tegen
Albert Hallot et Me Dimitri Nagels, avocat, en sa qualité Albert Hallot en Mr. Dimitri Nagels, advocaat, in zijn hoedanigheid
d'administrateur provisoire de Jonathan Hallot, dont l'expédition est van voorlopig bewindvoerder van Jonathan Hallot, waarvan de expeditie
parvenue au greffe de la Cour le 6 mars 2013, le Juge de paix du ter griffie van het Hof is ingekomen op 6 maart 2013, heeft de
canton de Tirlemont a posé la question préjudicielle suivante : Vrederechter van het kanton Tienen de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 1022, alinéa 1er, du Code judiciaire, tel qu'il a été « Schendt artikel 1022, lid 1, van het Gerechtelijk Wetboek, zoals
remplacé par l'article 7 de la loi du 21 avril 2007 relative à la vervangen bij artikel 7 van de wet van 21 april 2007 betreffende de
répétibilité des honoraires et des frais d'avocat, viole-t-il les verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand
articles 10 et 11 de la Constitution dans l'interprétation selon van een advocaat de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in die
laquelle il ne prévoit pas l'octroi d'une indemnité de procédure à un interpretatie dat het niet voorziet in de toekenning van een
administrateur provisoire/avocat ayant obtenu gain de cause dans une rechtsplegingsvergoeding aan een voorlopig bewindvoerder/advocaat die
procédure dans laquelle celui-ci a lui-même défendu les intérêts de la in het gelijk wordt gesteld in een procedure waarin deze zelf de
personne protégée ? ». belangen van de beschermde persoon heeft verdedigd ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 1022, alinéa 1er, B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 1022, eerste lid, van het
du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article 7 de la loi Gerechtelijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel 7 van de wet van 21
du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires et des april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten
frais d'avocat, qui dispose : verbonden aan de bijstand van een advocaat, dat bepaalt :
« L'indemnité de procédure est une intervention forfaitaire dans les « De rechtsplegingsvergoeding is een forfaitaire tegemoetkoming in de
frais et honoraires d'avocat de la partie ayant obtenu gain de cause kosten en erelonen van de advocaat van de in het gelijk gestelde
». partij ».
B.2. Le juge a quo demande si cette disposition est compatible avec le B.2. De verwijzende rechter vraagt of die bepaling bestaanbaar is met
principe d'égalité et de non-discrimination inscrit aux articles 10 et het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie vervat in de
11 de la Constitution, dans l'interprétation selon laquelle elle ne artikelen 10 en 11 van de Grondwet in de interpretatie dat zij niet
prévoit pas l'octroi d'une indemnité de procédure à un avocat qui, en voorziet in de toekenning van een rechtsplegingsvergoeding aan een
sa qualité d'administrateur provisoire d'une personne protégée, advocaat in zijn hoedanigheid van voorlopig bewindvoerder van een
obtient gain de cause dans une procédure dans laquelle il a lui-même beschermde persoon die in het gelijk wordt gesteld in een procedure
défendu les intérêts de la personne protégée. waarin hij zelf de belangen van de beschermde persoon heeft verdedigd.
B.3. Het Hof dient derhalve te onderzoeken of het verschil in
B.3. La Cour doit dès lors examiner si la différence de traitement, en behandeling, wat de tegemoetkoming in de kosten en de erelonen van de
ce qui concerne l'intervention dans les frais et honoraires d'avocat advocaat van de in het gelijk gestelde partij betreft, tussen,
de la partie ayant obtenu gain de cause, entre une partie assistée par enerzijds, een partij bijgestaan door een advocaat en, anderzijds, de
un avocat et l'avocat qui agit en tant qu'administrateur provisoire en advocaat die optreedt als voorlopig bewindvoerder met het oog op de
vue de défendre les intérêts d'une personne protégée est behartiging van de belangen van een beschermd persoon, redelijk is
raisonnablement justifiée. verantwoord.
B.4.1. L'article 488bis du Code civil, en cause dans l'instance B.4.1. Het in het bodemgeschil aan de orde zijnde artikel 488bis van
soumise au juge a quo, (livre Ier (« Des personnes »), titre XI (« De het Burgerlijk Wetboek (boek I (« Personen »), titel XI («
la majorité, de l'administration provisoire, de l'interdiction et du Meerderjarigheid, voorlopig bewind, onbekwaamverklaring en bijstand
conseil judiciaire »), chapitre Ierbis (« De l'administration van een gerechtelijk raadsman »), hoofdstuk Ibis (« Voorlopig bewind
provisoire des biens appartenant à un majeur »)), inséré par la loi du over de goederen toebehorend aan een meerderjarige »)), ingevoegd bij
18 juillet 1991 et modifié par la loi du 3 mai 2003, dispose : de wet van 18 juli 1991 en gewijzigd bij de wet van 3 mei 2003,
« a) Le majeur qui, en raison de son état de santé, est totalement ou bepaalt : « a) De meerderjarige die, geheel of gedeeltelijk, zij het tijdelijk,
partiellement hors d'état de gérer ses biens, fût-ce temporairement, wegens zijn gezondheidstoestand, niet in staat is zijn goederen te
peut, en vue de la protection de ceux-ci, être pourvu d'un beheren, kan met het oog op de bescherming ervan, een voorlopige
administrateur provisoire, lorsqu'il n'est pas déjà pourvu d'un bewindvoerder toegevoegd worden, als hem nog geen wettelijke
représentant légal. vertegenwoordiger werd toegevoegd.
b) § 1er. A sa requête, à celle de toute personne intéressée ou du b) § 1. Op zijn verzoek, op verzoek van elke belanghebbende of van de
procureur du Roi, la personne à protéger peut être pourvue d'un procureur des Konings kan aan de te beschermen persoon een voorlopige
administrateur provisoire par le juge de paix du lieu de sa résidence bewindvoerder worden toegevoegd door de vrederechter van zijn
ou, à défaut, du lieu de son domicile. verblijfplaats, of bij gebreke daarvan, van zijn woonplaats.
[...] ». [...] ».
B.4.2. En ce qui concerne l'éventuelle indemnité de l'administrateur B.4.2. Wat de eventuele vergoeding van de voorlopig bewindvoerder
provisoire, l'article 488bis, h), dispose : betreft, bepaalt artikel 488bis, h) :
« § 1er. Par décision motivée, le juge de paix peut allouer à « § 1. De vrederechter kan aan de voorlopige bewindvoerder, bij een
l'administrateur provisoire, après la remise par celui-ci du rapport gemotiveerde beslissing, na de overlegging door de voorlopige
visé à l'article 488bis, c), § 3, une rémunération dont le montant ne peut dépasser trois pour cent des revenus de la personne protégée, majorée du montant des frais exposés, dûment contrôlés par le juge de paix. Il peut néanmoins, sur présentation d'états motivés, lui allouer une rémunération en fonction des devoirs exceptionnels accomplis. L'administrateur provisoire ne peut recevoir, en dehors des rémunérations visées à l'alinéa 1er, aucune rétribution ni aucun avantage, de quelque nature ou de qui que ce soit, en rapport avec l'exercice du mandat judiciaire d'administrateur provisoire. bewindvoerder van het verslag bedoeld in artikel 488bis, c), § 3, een bezoldiging toekennen waarvan het bedrag niet hoger mag zijn dan drie procent van de inkomsten van de beschermde persoon. Naast de bezoldiging worden de gemaakte kosten vergoed, na door de vrederechter behoorlijk te zijn nagezien. Hij kan hem nochtans, na overlegging van met redenen omklede staten, een bezoldiging toekennen in verhouding tot de vervulde buitengewone ambtsverrichtingen. Het is de voorlopige bewindvoerder verboden, buiten de in het eerste lid vermelde bezoldigingen, enige bezoldiging of voordeel, van welke aard ook of van wie ook, te ontvangen met betrekking tot het uitoefenen van het gerechtelijk mandaat van voorlopige bewindvoerder.
[...] ». [...] ».
B.5. Compte tenu de la position particulière d'un avocat qui agit dans B.5. Rekening houdend met de bijzondere positie van een advocaat die
une procédure judiciaire en tant qu'administrateur provisoire, non en in een gerechtelijke procedure als voorlopig bewindvoerder optreedt,
tant que conseil d'un client qui lui a demandé de défendre ses niet als raadsman van een cliënt die hem heeft verzocht zijn belangen
intérêts dans le cadre d'une procédure judiciaire, mais en vertu d'un in een gerechtelijke procedure te behartigen, maar krachtens een
mandat spécifique du juge de paix, et sous la surveillance de specifiek mandaat van de vrederechter, en onder diens toezicht,
celui-ci, afin de gérer les biens appartenant à un majeur qui n'est teneinde de goederen te beheren die toebehoren aan een meerderjarige
pas en mesure de gérer lui-même ses biens en raison de son état de die wegens zijn gezondheidstoestand niet in staat is zelf zijn
santé, il est raisonnablement justifié qu'il ne soit pas possible goederen te beheren, is het redelijk verantwoord dat het niet mogelijk
d'accorder, sur la base de l'article 1022, alinéa 1er, du Code is op grond van artikel 1022, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek
judiciaire, une indemnité de procédure à un avocat en sa qualité een rechtsplegingsvergoeding toe te kennen aan een advocaat in zijn
d'administrateur provisoire ayant obtenu gain de cause dans une hoedanigheid van voorlopig bewindvoerder die in het gelijk wordt
procédure judiciaire. gesteld in een gerechtelijke procedure.
Il en est d'autant plus ainsi que l'article 488bis du Code civil Dat is des te meer het geval nu in artikel 488bis van het Burgerlijk
prévoit un régime distinct en ce qui concerne l'éventuelle
indemnisation de l'administrateur provisoire, précisant expressément Wetboek is voorzien in een eigen regeling wat de eventuele vergoeding
que celui-ci ne peut recevoir, en dehors des rémunérations visées à van de voorlopig bewindvoerder betreft, en waarbij uitdrukkelijk is
l'article 488bis, h), alinéa 1er, aucune rétribution ni aucun bepaald dat deze, buiten de in dat artikel 488bis, h), eerste lid,
vermelde bezoldigingen, geen bezoldiging of voordeel, van welke aard
avantage, de quelque nature ou de qui que ce soit, en rapport avec ook of van wie ook, mag ontvangen met betrekking tot het uitoefenen
l'exercice de son mandat judiciaire. van zijn gerechtelijk mandaat.
La circonstance que l'avocat, en tant qu'administrateur provisoire, Het gegeven dat de advocaat als voorlopig bewindvoerder optreedt ter
agit uniquement en vue de défendre les intérêts de la personne behartiging van de belangen van de beschermde persoon alleen, en niet
protégée et non comme le curateur qui agit tant dans l'intérêt de tous zoals de curator die optreedt in het belang van zowel alle
les créanciers que dans l'intérêt du failli, n'y change rien. En schuldeisers als de gefailleerde, doet hieraan geen afbreuk. Ook de
effet, le curateur agit aussi en vertu d'un mandat judiciaire curator handelt immers krachtens een specifiek gerechtelijk mandaat en
spécifique et est indemnisé en vertu du régime spécifique en matière de faillites. wordt vergoed krachtens de specifieke regeling inzake faillissementen.
B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 1022, alinéa 1er, du Code judiciaire, tel qu'il a été Artikel 1022, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek, zoals
remplacé par l'article 7 de la loi du 21 avril 2007 relative à la vervangen bij artikel 7 van de wet van 21 april 2007 betreffende de
répétibilité des honoraires et des frais d'avocat, ne viole pas les verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand
articles 10 et 11 de la Constitution. van een advocaat, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 13 mars 2014. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 13 maart 2014.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt M. Bossuyt
^