Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 167/2013 du 19 décembre 2013 Numéros du rôle : 5512 et 5513 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 40ter de la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'élo La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et M. Bossuyt, et des juges A. (...)"
Extrait de l'arrêt n° 167/2013 du 19 décembre 2013 Numéros du rôle : 5512 et 5513 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 40ter de la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'élo La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et M. Bossuyt, et des juges A. (...) Uittreksel uit arrest nr. 167/2013 van 19 december 2013 Rolnummers : 5512 en 5513 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 40ter van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en d Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en M. Bossuyt, en de rechte(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 167/2013 du 19 décembre 2013 Uittreksel uit arrest nr. 167/2013 van 19 december 2013
Numéros du rôle : 5512 et 5513 Rolnummers : 5512 en 5513
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 40ter de In zake : de prejudiciële vragen over artikel 40ter van de wet van 15
la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het
l'établissement et l'éloignement des étrangers, tel qu'il a été verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, zoals
remplacé par l'article 9 de la loi du 8 juillet 2011, posées par le vervangen bij artikel 9 van de wet van 8 juli 2011, gesteld door de
Conseil du contentieux des étrangers. Raad voor Vreemdelingenbetwistingen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et M. Bossuyt, et des juges A. samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en M. Bossuyt, en de
Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey et T. Giet, rechters A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey en T.
assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Giet, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder
Spreutels, voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
a. Par arrêt n° 90.621 du 26 octobre 2012 en cause de Thi Ngoc Anh Ngo a. Bij arrest nr. 90.621 van 26 oktober 2012 in zake Thi Ngoc Anh Ngo
contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof
Cour le 7 novembre 2012, le Conseil du contentieux des étrangers a is ingekomen op 7 november 2012, heeft de Raad voor
posé la question préjudicielle suivante : Vreemdelingenbetwistingen de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 9 de la loi du 8 juillet 2011 modifiant la loi du 15 « Schendt artikel 9 van de wet van 8 juli 2011 tot wijziging van de
décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied,
l'éloignement des étrangers [en ce qui concerne les conditions dont het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen [wat
est assorti le regroupement familial], viole-t-il les articles 10, 11 betreft de voorwaarden tot gezinshereniging] de artikelen 10, 11 en 22
et 22 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec les van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 18
articles 18 à 20 du Traité sur le fonctionnement de l'Union tot 20 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, de
européenne, les articles 2, 3, 7, 24 de la Directive 2004/38/CE du 29 artikelen 2, 3, 7 en 24 van de Richtlijn 2004/38/EG van 29 april 2004
avril 2004 relative au droit des citoyens de l'Union et des membres de betreffende het recht van vrij verkeer en verblijf op het grondgebied
leurs familles de circuler et de séjourner librement sur le territoire van de lidstaten voor de burgers van de Unie en hun familieleden, de
des Etats membres, les articles 8 et 14 de la Convention européenne de artikelen 8 en 14 van het Europees Verdrag tot bescherming van de
sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales et les rechten van de mens en de fundamentele vrijheden en de artikelen 7,
articles 7, 20, 21, 45 de la Charte des droits fondamentaux de l'Union 20, 21 en 45 van het Handvest van de grondrechten van de Europese
européenne, en ce qu'il crée, sans justification objective et Unie, in zoverre het, zonder objectieve en redelijke verantwoording,
raisonnable, une différence de traitement entre deux catégories de een verschil in behandeling creëert tussen twee categorieën van
citoyens de l'Union, à savoir les Belges - indifféremment du fait burgers van de Unie, namelijk de Belgen - los van het feit of zij al
qu'ils aient déjà ou non exercé leur droit à la libre circulation des dan niet gebruik hebben gemaakt van hun recht van vrij verkeer van
personnes sur le territoire des autres Etats membres de l'Union personen op het grondgebied van de andere lidstaten van de Europese
européenne - et les autres citoyens de l'Union bénéficiant d'un droit Unie - en de andere burgers van de Unie die in België een
de séjour de plus de trois mois en Belgique, les premiers étant exclus verblijfsrecht van meer dan drie maanden genieten, doordat de
eerstgenoemden zijn uitgesloten van het voordeel van gezinshereniging
du bénéfice du regroupement familial avec leur conjoint, si ce dernier met hun echtgenoot indien deze of zijzelf minder dan eenentwintig jaar
ou eux-mêmes sont âgés de moins de vingt et un ans ? ». oud zijn ? ».
b. Par arrêt n° 90.068 du 22 octobre 2012 en cause de Issam Gaidi b. Bij arrest nr. 90.068 van 22 oktober 2012 in zake Issam Gaidi tegen
contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
Cour le 7 novembre 2012, le Conseil du contentieux des étrangers a ingekomen op 7 november 2012, heeft de Raad voor
posé la question préjudicielle suivante : Vreemdelingenbetwistingen de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 40ter, al. 2, de la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au « Schendt artikel 40ter, tweede lid, van de wet van 15 december 1980
territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers, betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging
en de verwijdering van vreemdelingen, zoals dat artikel is gewijzigd
tel que cet article a été modifié par l'article 9 de la loi du 8 bij artikel 9 van de wet van 8 juli 2011, bekendgemaakt in het
juillet 2011 publiée au MB du 12/09/2011, viole-t-il les articles 10, Belgisch Staatsblad van 12 september 2011, de artikelen 10, 11, 22 en
11, 22 et 191 de la Constitution lus ou non en combinaison avec les 191 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen
articles 8 (Droit au respect de la vie privée et familiale) et 14 8 (Recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven) en 14
(interdiction de discrimination) de la Convention européenne des (Verbod van discriminatie) van het Europees Verdrag voor de rechten
droits de l'Homme, avec l'article 3 de son Protocole n° 4, avec van de mens, met artikel 3 van het Vierde Protocol erbij, met artikel
l'article 12 du Pacte international relatif aux droits civils et 12 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke
politiques, avec les articles 18, 20 et 21 du traité sur le rechten, met de artikelen 18, 20 en 21 van het Verdrag betreffende de
fonctionnement de l'Union européenne (TFUE), avec les articles 2, 7 et werking van de Europese Unie (VWEU), met de artikelen 2, 7 en 8 van de
8 de la Directive 2004/38/CE du 29/04/2004 relative aux droits des Richtlijn 2004/38/EG van 29 april 2004 betreffende het recht van vrij
citoyens de l'Union et des membres de leur famille de circuler et de verkeer en verblijf op het grondgebied van de lidstaten voor de
séjourner librement sur le territoire des Etats membres, en ce qu'il burgers van de Unie en hun familieleden, in zoverre het een
crée une discrimination entre le conjoint étranger (ou autres membres
de la famille) d'un Belge - indifféremment du fait que celui-ci ait discriminatie teweegbrengt tussen de buitenlandse echtgenoot (of
déjà ou non exercé son droit à la libre circulation des personnes - et andere familieleden) van een Belg - ongeacht het feit of die zijn
le conjoint étranger (ou autres membres de la famille) d'un citoyen de recht op vrij verkeer van personen al dan niet reeds heeft uitgeoefend
l'Union en ce qu'il assortit le droit au regroupement familial du - en de buitenlandse echtgenoot (of andere familieleden) van een
conjoint d'un Belge de conditions d'octroi en termes de logement burger van de Unie doordat het het recht op gezinshereniging van de
echtgenoot van een Belg aan striktere toekenningsvoorwaarden in termen
suffisant et de ressources plus strictes que pour les conjoints (ou van voldoende huisvesting en bestaansmiddelen koppelt dan voor de
autres membres de la famille) d'un citoyen de l'Union qui relèvent du echtgenoten (of andere familieleden) van een burger van de Unie die
régime plus favorable de l'article 40bis de la loi du 15 décembre 1980 onder de gunstigere regeling van artikel 40bis van de wet van 15
? ». december 1980 vallen ? ».
Ces affaires, inscrites sous les numéros 5512 et 5513 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5512 en 5513 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition en cause Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling
B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 9 de la loi B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 9 van de
du 8 juillet 2011 modifiant la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au wet van 8 juli 2011 tot wijziging van de wet van 15 december 1980
territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging
en ce qui concerne les conditions dont est assorti le regroupement en de verwijdering van vreemdelingen wat betreft de voorwaarden tot
familial. gezinshereniging.
B.1.2. La disposition en cause remplace l'article 40ter de la loi B.1.2. De in het geding zijnde bepaling vervangt artikel 40ter van de
précitée du 15 décembre 1980, qui dispose désormais : voormelde wet van 15 december 1980, dat voortaan bepaalt :
« Les dispositions du présent chapitre sont applicables aux membres de « De bepalingen van dit hoofdstuk zijn van toepassing op de
la famille d'un Belge, pour autant qu'il s'agisse : familieleden van een Belg, voor zover het betreft :
- de membres de la famille mentionnés à l'article 40bis, § 2, alinéa 1er, - de familieleden vermeld in artikel 40bis, § 2, eerste lid, 1° tot
1° à 3°, qui accompagnent ou rejoignent le Belge; 3°, die de Belg begeleiden of zich bij hem voegen;
- de membres de la famille mentionnés à l'article 40bis, § 2, alinéa 1er, - de familieleden vermeld in artikel 40bis, § 2, eerste lid, 4° die de
4°, qui sont les père et mère d'un Belge mineur, qui établissent leur ouders zijn van een minderjarige Belg, die hun identiteit aantonen met
identité au moyen d'un document d'identité et qui accompagnent ou een identiteitsdocument en die de Belg begeleiden of zich bij hem
rejoignent le Belge. voegen.
En ce qui concerne les membres de la famille visés à l'article 40bis, Voor wat betreft de in artikel 40bis, § 2, eerste lid, 1° tot 3°
§ 2, alinéa 1er, 1° à 3°, le ressortissant belge doit démontrer : bedoelde familieleden moet de Belgische onderdaan aantonen :
- qu'il dispose de moyens de subsistance stables, suffisants et - dat hij over stabiele, toereikende en regelmatige bestaansmiddelen
réguliers. Cette condition est réputée remplie lorsque les moyens de beschikt. Aan die voorwaarde wordt geacht voldaan te zijn indien de
subsistance sont au moins équivalents à cent vingt pour cent du bestaansmiddelen ten minste gelijk zijn aan honderd twintig procent
montant visé à l'article 14, § 1er, 3°, de la loi du 26 mai 2002 van het bedrag bedoeld in artikel 14, § 1, 3° van de wet van 26 mei
concernant le droit à l'intégration sociale. L'évaluation de ces 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie. Bij het
moyens de subsistance : beoordelen van deze bestaansmiddelen :
1° tient compte de leur nature et de leur régularité; 1° wordt rekening gehouden met hun aard en regelmatigheid;
2° ne tient pas compte des moyens provenant de régimes d'assistance 2° worden de middelen verkregen uit de aanvullende bijstandsstelsels,
complémentaires, à savoir le revenu d'intégration et le supplément met name het leefloon en de aanvullende gezinsbijslagen, alsook de
d'allocations familiales, ni de l'aide sociale financière et des financiële maatschappelijke dienstverlening en de gezinsbijslagen niet
allocations familiales; in aanmerking genomen;
3° ne tient pas compte des allocations d'attente ni de l'allocation de 3° worden de wachtuitkering en de overbruggingsuitkering niet in
transition et tient uniquement compte de l'allocation de chômage pour aanmerking genomen en wordt de werkloosheidsuitkering enkel in
autant que le conjoint ou le partenaire concerné puisse prouver qu'il aanmerking genomen voor zover de betrokken echtgenoot of partner kan
cherche activement du travail. bewijzen dat hij actief werk zoekt.
- qu'il dispose d'un logement décent qui lui permet de recevoir le ou - dat hij over behoorlijke huisvesting beschikt die toelaat het
les membres de sa famille qui demandent à le rejoindre et qui remplit familielid of de familieleden, die gevraagd heeft of hebben om zich
les conditions posées à un bien immeuble donné en location à titre de bij hem te komen voegen, te herbergen en die voldoet aan de
voorwaarden die gesteld worden aan een onroerend goed dat wordt
résidence principale comme prévu à l'article 2 du Livre III, Titre verhuurd als hoofdverblijfplaats zoals bepaald in het artikel 2 van
VIII, Chapitre II, Section 2 du Code civil, et qu'il dispose d'une Boek III, Titel VIII, Hoofdstuk II, Afdeling 2 van het Burgerlijk
assurance maladie couvrant les risques en Belgique pour lui-même et Wetboek en over een ziektekostenverzekering beschikt die de risico's
les membres de sa famille. Le Roi détermine, par arrêté délibéré en in België voor hem en zijn familieleden dekt. De Koning bepaalt, bij
Conseil des ministres, la manière dont l'étranger apporte la preuve een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, de wijze waarop
que le bien immeuble remplit les conditions requises. de vreemdeling bewijst dat het onroerend goed voldoet aan de gestelde
En ce qui concerne les personnes visées à l'article 40bis, § 2, alinéa voorwaarden. Voor wat betreft de in artikel 40bis, § 2, eerste lid, 1° bedoelde
1er, 1°, les conjoints ou partenaires doivent tous deux être âgés de personen, dienen beide echtgenoten of partners ouder te zijn dan
plus de vingt et un ans. eenentwintig jaar.
Aux conditions mentionnées à l'article 42ter et à l'article 42quater, Onder de voorwaarden vermeld in artikel 42ter en artikel 42quater kan
il peut également être mis fin au séjour du membre de la famille d'un voor het familielid van een Belg eveneens een einde worden gesteld aan
Belge lorsque les conditions prévues à l'alinéa 2 ne sont plus het verblijf wanneer niet meer is voldaan aan de in het tweede lid
remplies ». vastgestelde voorwaarden ».
B.1.3. Différentes propositions de loi sont à l'origine de la loi du 8 B.1.3. Aan de oorsprong van de wet van 8 juli 2011 liggen
juillet 2011 (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC 53-0443/018, verschillende wetsvoorstellen ten grondslag (Parl. St., Kamer,
rapport, pp. 1 et suivantes). Elles ont pris ensuite la forme d'un « 2010-2011, DOC 53-0443/018, verslag, pp. 1 en volgende). Zij namen
amendement global » (ibid., DOC 53-0443/015) qui est devenu le texte vervolgens de vorm van een « globaal amendement » aan (ibid., DOC
de base. 53-0443/015), dat de basistekst is geworden.
B.1.4. Au cours des travaux préparatoires, il a été souligné qu'en B.1.4. Tijdens de parlementaire voorbereiding werd erop gewezen dat in
Belgique, plus de 50 p.c. des visas délivrés concernent le België meer dan 50 pct. van de afgegeven visa betrekking hebben op
regroupement familial, qui constitue la première source d'immigration gezinshereniging die de voornaamste bron van legale immigratie vormt.
légale. Les différentes propositions de loi confirment que le droit à la De verschillende wetsvoorstellen bevestigen dat het recht op de
protection de la vie familiale est une valeur sociale importante et bescherming van het gezinsleven een belangrijke maatschappelijke
que la migration par le biais du regroupement familial doit être waarde is en dat migratie via gezinshereniging mogelijk moet zijn. Zij
possible. Elles visent toutefois à mieux réguler l'octroi d'un droit beogen evenwel het verlenen van een verblijfsrecht in het kader van
de séjour dans le cadre du regroupement familial afin de maîtriser les flux et la pression migratoires. Elles tendent principalement à prévenir ou à décourager certains abus ou cas de fraudes, notamment par les mariages blancs, les partenariats de complaisance et les adoptions fictives. De plus, la nécessité d'encadrer les conditions du regroupement familial a été voulue afin d'éviter que les membres de la famille qui viennent s'établir en Belgique ne tombent à charge des autorités ou que le regroupement familial ne se déroule dans des circonstances contraires à la dignité humaine, par exemple du fait de l'absence d'un logement décent. Enfin, les travaux préparatoires ont à plusieurs reprises attiré l'attention sur le fait que le législateur gezinshereniging beter te reguleren teneinde de migratiestroom en de migratiedruk te beheersen. Voornamelijk willen ze bepaalde misbruiken of gevallen van fraude voorkomen of ontmoedigen, bijvoorbeeld op het vlak van schijnhuwelijken, schijnpartnerschappen en schijnadopties. Tevens werd de noodzaak aangevoerd om de voorwaarden voor gezinshereniging bij te sturen teneinde te voorkomen dat de gezinsleden die zich in België komen vestigen, ten laste vallen van de overheid of dat de gezinshereniging in mensonwaardige omstandigheden zou plaatsvinden, bijvoorbeeld door het ontbreken van behoorlijke huisvesting. Ten slotte werd in de parlementaire voorbereiding er ook bij herhaling op gewezen dat de wetgever bij het regelen van de
doit tenir compte des obligations découlant du droit de l'Union voorwaarden voor gezinshereniging, rekening dient te houden met de
européenne lorsqu'il règle les conditions du regroupement familial. verplichtingen die volgen uit het recht van de Europese Unie.
Quant à l'absence de disposition transitoire Ten aanzien van de ontstentenis van een overgangsbepaling
B.2.1. Il ressort des motifs de la décision de renvoi dans l'affaire B.2.1. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing in de zaak nr.
n° 5513 que le Conseil du contentieux des étrangers interroge la Cour 5513 blijkt dat de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen aan het Hof een
au sujet de l'absence de disposition transitoire réglant l'entrée en vraag stelt over de ontstentenis van een overgangsbepaling die de
vigueur de la nouvelle réglementation introduite par la disposition en inwerkingtreding regelt van de nieuwe regelgeving die bij de in het
cause, ce qui a pour conséquence, selon le juge a quo, qu'elle geding zijnde bepaling is ingevoerd, hetgeen volgens de verwijzende
s'applique à l'étranger dont la demande de reconnaissance de droit de rechter tot gevolg heeft dat zij van toepassing is op de vreemdeling
séjour sur la base du regroupement familial a été introduite avant wiens aanvraag tot erkenning van een verblijfsrecht op grond van de
l'entrée en vigueur de la disposition en cause et est toujours gezinshereniging is ingediend vóór de inwerkingtreding van de in het
pendante au moment de cette entrée en vigueur. geding zijnde bepaling en op het ogenblik van die inwerkingtreding nog
La Cour est invitée à examiner la compatibilité de la situation de cet steeds hangende is. Het Hof wordt verzocht de bestaanbaarheid van de situatie van die
étranger avec les articles 10, 11 et 22 de la Constitution en la vreemdeling met de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet te
comparant à la situation de l'étranger qui a vu une demande identique onderzoeken door ze te vergelijken met de situatie van de vreemdeling
être traitée avant la date d'entrée en vigueur de la disposition en die een identieke aanvraag vóór de datum van inwerkingtreding van de
in het geding zijnde bepaling behandeld heeft gezien, met toepassing
cause, en application des anciennes dispositions de l'article 40ter de van de vroegere bepalingen van artikel 40ter van de wet van 15
la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het
l'établissement et l'éloignement des étrangers qui étaient moins verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen die minder
strictes que les dispositions introduites par l'article 9 de la loi du strikt waren dan de bij artikel 9 van de in het geding zijnde wet van
8 juillet 2011 en cause. 8 juli 2011 ingevoerde bepalingen.
B.2.2. La modification d'une loi implique nécessairement que la B.2.2. De wijziging van een wet impliceert noodzakelijkerwijze dat de
situation de ceux qui étaient soumis à la loi ancienne soit différente situatie van diegenen die waren onderworpen aan de vroegere wet,
de la situation de ceux qui sont soumis à la loi nouvelle. Une telle verschillend is van de situatie van diegenen die zijn onderworpen aan
différence de traitement n'est pas contraire en soi aux articles 10 et de nieuwe wet. Een dergelijk verschil in behandeling is op zich niet
11 de la Constitution, lus isolément ou combinés avec l'article 22 de strijdig met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in
la Constitution. samenhang gelezen met artikel 22 van de Grondwet.
B.2.3. Si le législateur estime qu'un changement de politique B.2.3. Indien de wetgever een beleidswijziging noodzakelijk acht,
s'impose, il peut décider de lui donner un effet immédiat et, en vermag hij te oordelen dat die onmiddellijk ingaat en is hij in
principe, il n'est pas tenu de prévoir un régime transitoire. Les beginsel niet ertoe gehouden in een overgangsregeling te voorzien. De
articles 10 et 11 de la Constitution ne sont violés que si l'absence artikelen 10 en 11 van de Grondwet zijn slechts geschonden indien de
ontstentenis van een overgangsmaatregel tot een verschil in
d'une mesure transitoire entraîne une différence de traitement qui behandeling leidt waarvoor geen redelijke verantwoording bestaat of
n'est pas susceptible de justification raisonnable ou s'il est porté indien aan het vertrouwensbeginsel op buitensporige wijze afbreuk
une atteinte excessive au principe de la confiance légitime. Il wordt gedaan. Uit de in B.1.4 aangehaalde parlementaire voorbereiding
ressort des travaux préparatoires de la loi du 8 juillet 2011 évoqués van de wet van 8 juli 2011 blijkt dat de wetgever immigratie via
en B.1.4 que le législateur a voulu restreindre l'immigration au moyen gezinshereniging heeft willen beperken om de migratiedruk te beheersen
du regroupement familial, afin de maîtriser la pression migratoire et en misbruiken heeft willen ontmoedigen. Vreemdelingen die een
de décourager les abus. Les étrangers qui veulent obtenir une toelating tot verblijf willen verkrijgen, dienen ermee rekening te
admission au séjour doivent tenir compte du fait que la législation houden dat de immigratiewetgeving van een Staat om redenen van
sur l'immigration d'un Etat peut être modifiée pour des raisons algemeen belang kan worden gewijzigd. In die context is de
d'intérêt général. Dans ce contexte, l'entrée en vigueur immédiate de onmiddellijke inwerkingtreding van de wet niet zonder redelijke
la loi n'est pas sans justification raisonnable. verantwoording.
B.2.4. Pour le surplus, il n'appartient pas à la Cour d'apprécier les B.2.4. Voor het overige staat het niet aan het Hof de gevolgen van de
conséquences de la modification législative en cause sur le sort des in het geding zijnde wetswijziging voor het lot van de voor de Raad
procédures pendantes devant le Conseil du contentieux des étrangers ni voor Vreemdelingenbetwistingen hangende procedures te beoordelen, noch
de se prononcer sur la question, soulevée par les parties, de zich uit te spreken over de door de partijen opgeworpen vraag
l'éventuel effet déclaratif de droit de l'autorisation de séjour sur betreffende het eventuele declaratieve rechtsgevolg van de machtiging
la base d'un regroupement familial. tot verblijf op grond van een gezinshereniging.
Quant aux questions préjudicielles dans les affaires jointes Ten aanzien van de prejudiciële vragen in de samengevoegde zaken
B.3.1. Les questions préjudicielles posées dans les deux affaires B.3.1. Met de in beide samengevoegde zaken gestelde prejudiciële
jointes invitent la Cour à examiner la compatibilité de la disposition vragen wordt het Hof verzocht na te gaan of de in het geding zijnde
en cause avec les articles 10, 11, 22 et 191 de la Constitution, lus bepaling bestaanbaar is met de artikelen 10, 11, 22 en 191 van de
ou non en combinaison avec les articles 8 et 14 de la Convention Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 8 en 14
européenne des droits de l'homme, avec l'article 3 du Quatrième van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, met artikel 3
Protocole additionnel à cette Convention, avec l'article 12 du Pacte van het Vierde Aanvullend Protocol bij dat Verdrag, met artikel 12 van
international relatif aux droits civils et politiques, avec les het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten,
articles 7, 20, 21 et 45 de la Charte des droits fondamentaux de met de artikelen 7, 20, 21 en 45 van het Handvest van de grondrechten
l'Union européenne, avec les articles 18 à 21 du Traité sur le van de Europese Unie, met de artikelen 18 tot 21 van het Verdrag
fonctionnement de l'Union européenne (TFUE) et avec les articles 2, 3, betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en met de artikelen
7, 8 et 24 de la Directive 2004/38/CE du 29 avril 2004 relative au 2, 3, 7, 8 en 24 van de Richtlijn 2004/38/EG van 29 april 2004
droit des citoyens de l'Union et des membres de leurs familles de betreffende het recht van vrij verkeer en verblijf op het grondgebied
circuler et de séjourner librement sur le territoire des Etats van de lidstaten voor de burgers van de Unie en hun familieleden. De
membres. Les parties requérantes devant le Conseil du contentieux des verzoekende partijen voor de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen
étrangers reprochent à la disposition en cause de ne pas traiter de la verwijten de in het geding zijnde bepaling de echtgenoot van een Belg
même manière le conjoint d'un Belge et le conjoint d'un citoyen en de echtgenoot van een Europese burger die geen Belg is en in het
européen non-Belge séjournant dans le Royaume, ce qui a pour Rijk verblijft niet gelijk te behandelen, waardoor beide categorieën
conséquence que ces deux catégories de personnes ne sont plus dans les van personen zich niet langer bevinden onder dezelfde voorwaarden ten
mêmes conditions quant au droit de séjourner sur le territoire. aanzien van het recht van verblijf op het grondgebied.
B.3.2. L'article 191 de la Constitution dispose : B.3.2. Artikel 191 van de Grondwet bepaalt :
« Tout étranger qui se trouve sur le territoire de la Belgique jouit « Iedere vreemdeling die zich op het grondgebied van België bevindt,
de la protection accordée aux personnes et aux biens, sauf les geniet de bescherming verleend aan personen en aan goederen, behoudens
exceptions établies par la loi ». de bij de wet gestelde uitzonderingen ».
L'article 191 de la Constitution, lu isolément, n'est susceptible Artikel 191 van de Grondwet, afzonderlijk gelezen, kan slechts worden
d'être violé qu'en ce que les dispositions litigieuses établissent une geschonden in zoverre de in het geding zijnde bepalingen een verschil
différence de traitement entre certains étrangers et les Belges. in behandeling instellen tussen bepaalde vreemdelingen en de Belgen.
B.3.3. Dans la mesure où il est allégué que le regroupant belge serait B.3.3. In zoverre wordt aangevoerd dat de Belgische gezinshereniger
traité moins favorablement que le regroupant qui est un ressortissant ongunstiger zou worden behandeld dan de gezinshereniger die onderdaan
d'un autre Etat membre de l'Union européenne ou d'un Etat tiers, cette is van een andere lidstaat van de Europese Unie of van een derde
différence de traitement ne relève pas de l'application de l'article Staat, valt dat onderscheid in behandeling niet onder de toepassing
191 de la Constitution, dès lors que la protection que cette van artikel 191 van de Grondwet, nu de bescherming beoogd door die
disposition instaure bénéficie aux seuls étrangers et non aux Belges. bepaling alleen ten goede komt aan de vreemdelingen en niet aan de Belgen.
B.3.4. Dans la mesure où la situation des membres de la famille d'un B.3.4. In zoverre de situatie van de familieleden van een Belg wordt
Belge est comparée à la situation de membres de la famille d'autres vergeleken met de situatie van familieleden van andere burgers van de
citoyens de l'Union et de ressortissants d'Etats tiers, cette Unie en van onderdanen van derde Staten, valt die situatie evenmin
situation ne relève pas davantage de la protection de l'article 191 de onder de bescherming van artikel 191 van de Grondwet, nu de
la Constitution, dès lors que les catégories de personnes qui sont categorieën van personen die worden vergeleken in elk van de bedoelde
comparées concernent des étrangers dans chacun des cas visés. gevallen vreemdelingen zijn.
B.3.5. Il ressort de ce qui précède que la question préjudicielle, B.3.5. Uit hetgeen voorafgaat, vloeit voort dat de prejudiciële vraag,
telle qu'elle est formulée par le Conseil du contentieux des étrangers zoals die is geformuleerd door de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen
dans l'affaire n° 5513, n'est pas recevable dans la mesure où elle in de zaak nr. 5513, niet ontvankelijk is in zoverre daarin de
invoque la violation de l'article 191 de la Constitution. schending van artikel 191 van de Grondwet wordt aangevoerd.
B.4.1. L'article 40bis et les articles 41 à 47 de la loi du 15 B.4.1. Artikel 40bis en de artikelen 41 tot 47 van de wet van 15
décembre 1980 constituent la transposition en droit interne de la december 1980 vormen de omzetting in het interne recht van de
directive 2004/38/CE relative au droit des citoyens de l'Union et des Richtlijn 2004/38/EG betreffende het recht van vrij verkeer en
membres de leurs familles de circuler et de séjourner librement sur le verblijf op het grondgebied van de lidstaten voor de burgers van de
territoire des Etat membres. Il ressort de l'article 40bis de la loi Unie en hun familieleden. Uit artikel 40bis van de wet van 15 december
du 15 décembre 1980, combiné avec l'article 40 de cette loi, que la 1980, in samenhang gelezen met artikel 40 van die wet, blijkt dat de
première disposition règle le droit de séjour des membres de la eerstgenoemde bepaling het verblijfsrecht regelt van de familieleden
famille d'un citoyen de l'Union qui est ressortissant d'un autre Etat van een burger van de Unie die onderdaan is van een andere lidstaat.
membre. Lors de l'élaboration de l'article 40bis de la loi du 15 décembre Bij de totstandkoming van artikel 40bis van de wet van 15 december
1980, le législateur devait respecter les obligations en matière de 1980 diende de wetgever de verplichtingen na te leven die de Belgische
libre circulation des personnes qu'avait contractées l'Etat belge en Staat als lidstaat van de Unie op zich heeft genomen inzake het vrij
tant qu'Etat membre de l'Union. Cette disposition constitue ainsi, en verkeer van personen. Aldus vormt die bepaling, voor wat het
ce qui concerne le droit de séjour des ascendants d'un citoyen de verblijfsrecht van de bloedverwanten in de opgaande lijn van een
l'Union, la transposition en droit interne des obligations incombant burger van de Unie betreft, de omzetting in het interne recht van de
au législateur en vertu des articles 3 et 7 de la Directive verplichtingen die op de wetgever rusten krachtens de artikelen 3 en 7
2004/38/CE. van de Richtlijn 2004/38/EG.
B.4.2. Selon la Cour de justice, les droits conférés par la Directive B.4.2. Volgens het Hof van Justitie zijn de in de Richtlijn 2004/38/EG
2004/38/CE aux membres de la famille d'un citoyen de l'Union pour aan de familieleden van een burger van de Unie verleende rechten om
rejoindre ce dernier dans un autre Etat membre sont non pas des droits zich bij deze laatste te voegen in een andere lidstaat, geen
propres auxdits membres de la famille, mais des droits dérivés qu'ils persoonlijke rechten van deze gezinsleden, maar afgeleide rechten, die
ont obtenus en leur qualité de membres de la famille d'un citoyen de zij hebben verkregen in hun hoedanigheid van familielid van een burger
l'Union qui a fait usage de son droit à la libre circulation (CJUE, 5 van de Unie die gebruik heeft gemaakt van zijn recht van vrij verkeer
mai 2011, C-434/09, McCarthy, point 42; 15 novembre 2011, C-256/11, (HvJ, 5 mei 2011, C-434/09, McCarthy, punt 42; 15 november 2011,
Dereci, point 55; 8 novembre 2012, C-40/11, Iida, point 67; 8 mai C-256/11, Dereci, punt 55; 8 november 2012, C-40/11, Iida, punt 67; 8
2013, C-87/12, Ymeraga, point 35). Toujours selon la Cour de justice, mei 2013, C-87/12, Ymeraga e.a., punt 35). Nog volgens het Hof van
« la finalité et la justification desdits droits dérivés se fondent Justitie « berusten de doelstelling en de rechtvaardiging van bedoelde
sur la constatation que le refus de leur reconnaissance est de nature afgeleide rechten op de vaststelling dat het niet-erkennen van deze
à porter atteinte à la liberté de circulation du citoyen de l'Union, rechten de vrijheid van verkeer van de burger van de Unie kan
en le dissuadant d'exercer [son droit à la libre circulation] » (CJUE, aantasten en hem ervan kan weerhouden om van zijn recht van [vrij
8 novembre 2012, C-40/11, Iida, point 68; 8 mai 2013, C-87/12, verkeer] gebruik te maken » (HvJ, 8 november 2012, C-40/11, Iida, punt
Ymeraga, point 35). 68; 8 mei 2013, C-87/12, Ymeraga e.a., punt 35).
B.4.3. La possibilité pour des membres de la famille d'un citoyen de B.4.3. De mogelijkheid voor familieleden van een burger van de Unie om
l'Union de se prévaloir de l'article 40bis de la loi du 15 décembre zich te beroepen op artikel 40bis van de wet van 15 december 1980,
1980, afin de rejoindre ce citoyen, vise à permettre que l'un des teneinde zich bij deze burger te voegen, beoogt het mogelijk te maken
objectifs fondamentaux de l'Union, à savoir la réalisation de la libre dat een van de fundamentele doelstellingen van de Unie, namelijk de
realisatie van het vrij verkeer binnen het grondgebied van de
circulation sur le territoire des Etats membres, soit réalisé dans des lidstaten, onder objectieve voorwaarden van vrijheid en waardigheid
conditions objectives de liberté et de dignité (considérants 2 et 5 de wordt uitgevoerd (overwegingen 2 en 5 van de Richtlijn 2004/38/EG).
la Directive 2004/38/CE).
Toutefois, l'article 21 du Traité sur le fonctionnement de l'Union Artikel 21 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie
européenne soumet la libre circulation du citoyen européen - et par onderwerpt het recht van vrij verkeer van de burger van de Unie - en
voie de conséquence celle des membres de sa famille - aux « bijgevolg dat van zijn familieleden - echter aan de « beperkingen en
limitations et conditions prévues » notamment par la Directive voorwaarden die [...] zijn vastgesteld », met name bij de Richtlijn
2004/38/CE, laquelle subordonne le droit de séjour du citoyen de 2004/38/EG, die het verblijfsrecht van de burger van de Unie aan
l'Union à diverses conditions qui ont notamment pour objectif de verscheidene voorwaarden onderwerpt die inzonderheid ten doel hebben
limiter le regroupement familial aux membres les plus proches de la de gezinshereniging te beperken tot de naaste familieleden van de
famille du citoyen de l'Union, de lutter contre les pratiques abusives burger van de Unie, de onrechtmatige praktijken te bestrijden en erop
toe te zien dat die burger of zijn familieleden geen onredelijke last
et de veiller à ce que ce citoyen ou les membres de sa famille ne voor het gastland worden. In de 31ste overweging van de Richtlijn
deviennent pas une charge déraisonnable pour l'Etat d'accueil. Enfin, 2004/38/EG wordt ten slotte onderstreept dat die laatste « de
le 31ème considérant de la directive 2004/38/CE souligne que cette grondrechten en de fundamentele vrijheden [eerbiedigt] en [...] met
dernière « respecte les droits et libertés fondamentaux et observe les name de beginselen in acht [neemt] die zijn neergelegd in het Handvest
principes qui sont reconnus notamment par la charte des droits van de grondrechten van de Europese Unie », met inbegrip van het recht
fondamentaux de l'Union européenne », en ce compris le droit à la op menselijke waardigheid en het recht op het familie- en gezinsleven
dignité humaine et le droit à la vie familiale (articles 1er et 7 de (artikelen 1 en 7 van het Handvest).
la Charte). B.4.4. L'article 40ter de la loi du 15 décembre 1980 règle le séjour B.4.4. Artikel 40ter van de wet van 15 december 1980 regelt het
sur le territoire des membres de la famille d'un ressortissant belge. verblijf op het grondgebied van de familieleden van een Belgische
Comme il a été exposé en B.1.4, la loi du 8 juillet 2011 vise à onderdaan. Zoals uiteengezet in B.1.4, beoogt de wet van 8 juli 2011
adapter la politique d'immigration en matière de regroupement familial het immigratiebeleid inzake gezinshereniging bij te sturen, teneinde
afin de maîtriser la pression migratoire et de décourager certains abus, dans le respect du droit à la vie familiale. En outre, il a été souligné qu'il était nécessaire d'assurer que le séjour des membres de la famille se déroule dans des conditions conformes à la dignité humaine. A la lumière de ces objectifs, des mesures ont aussi été jugées nécessaires par rapport aux membres de la famille d'un Belge. La disposition en cause s'inscrit dès lors dans la volonté du législateur de mener une politique équitable de l'immigration et poursuit un objectif qui est différent de celui sur lequel est fondé le droit de l'Union en matière de libre circulation. de migratiedruk te beheersen en bepaalde misbruiken te ontmoedigen, met eerbied voor het recht op het gezinsleven. Tevens werd beklemtoond dat het noodzakelijk was om te verzekeren dat de familieleden in menswaardige omstandigheden verblijven. In het licht van die doelstellingen werden ook maatregelen noodzakelijk geacht ten aanzien van de familieleden van een Belg. De in het geding zijnde bepaling past derhalve in het streven van de wetgever naar een ordentelijk immigratiebeleid en streeft een doelstelling na die verschillend is van die welke aan de basis ligt van het Unierecht inzake vrij verkeer.
B.4.5. Conformément aux articles 4 et 5 du Traité sur l'Union B.4.5. Overeenkomstig de artikelen 4 en 5 van het Verdrag betreffende
européenne, les compétences que les traités n'ont pas attribuées à de Europese Unie behoren de bevoegdheden die in de Verdragen niet aan
l'Union appartiennent aux Etats membres. Ainsi, les Etats membres sont
compétents pour déterminer à quelles conditions les membres de la de Unie zijn toegedeeld, toe aan de lidstaten. Aldus zijn de lidstaten
famille d'un ressortissant national, dont la situation ne présente pas bevoegd om te bepalen onder welke voorwaarden de familieleden van een
de facteur de rattachement avec le droit européen, peuvent obtenir un eigen onderdaan wiens situatie geen aanknopingspunt heeft met het
titre de séjour. En effet, selon la jurisprudence de la Cour de Unierecht, een verblijfstitel kunnen verkrijgen. Volgens de
justice, le droit de l'Union ne s'applique pas à une situation rechtspraak van het Hof van Justitie is het Unierecht immers niet van
purement interne (CJUE, 5 mai 2011, C-434/09, McCarthy, point 45; 15 toepassing in een zuiver interne situatie (HvJ, 5 mei 2011, C-434/09,
novembre 2011, C-256/11, Dereci, point 60). McCarthy, punt 45; 15 november 2011, C-256/11, Dereci, punt 60).
B.4.6. Les droits conférés aux membres de la famille d'un citoyen de B.4.6. De in de Richtlijn 2004/38/EG en de in artikel 40bis en andere
l'Union par la Directive 2004/38/CE et par les articles 40bis et
autres de la loi du 15 décembre 1980 sont indissociablement liés à van de wet van 15 december 1980 aan de familieleden van een burger van
l'exercice, par ce citoyen de l'Union, de son droit à la libre de Unie verleende rechten zijn onlosmakelijk verbonden met de
circulation. Selon le paragraphe 1 de son article 3, la Directive uitoefening door die burger van de Unie van zijn recht van vrij
2004/38/CE s'applique à tout citoyen de l'Union qui se rend ou verkeer. Volgens artikel 3, lid 1, is de Richtlijn van toepassing op
séjourne dans un Etat membre autre que celui dont il a la nationalité, iedere burger van de Unie die zich begeeft naar of verblijft in een
ainsi qu'aux membres de sa famille, tels qu'ils sont définis à andere lidstaat dan die waarvan hij de nationaliteit bezit, en diens
l'article 2, point 2), de ladite directive, qui l'accompagnent ou le familieleden, zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 2), van die
Richtlijn, die hem begeleiden of zich bij hem voegen (HvJ, 8 maart
rejoignent (CJUE, 8 mars 2011, Ruiz Zambrano, point 39; 15 novembre 2011, C-34/09, Ruiz Zambrano, punt 39; 15 november 2011, C-256/11,
2011, C-256/11, Dereci, point 53). La directive n'est pas applicable Dereci, punt 53). De Richtlijn is niet van toepassing op de
aux membres de la famille d'un citoyen de l'Union n'ayant jamais fait familieleden van een burger van de Unie, die nooit gebruik heeft
usage de son droit à la libre circulation et ayant toujours séjourné gemaakt van zijn recht van vrij verkeer en steeds verbleven heeft in
dans l'Etat membre dont il possède la nationalité (CJUE, 15 novembre de lidstaat waarvan hij de nationaliteit bezit (HvJ, 15 november 2011,
2011, C-256/11, Dereci, point 58; 8 mai 2013, C-87/12, Ymeraga e.a., C-256/11, Dereci, punt 58; 8 mei 2013, C-87/12, Ymeraga e.a., punt
point 30). 30).
B.5.1. Selon le Conseil des ministres, les Belges n'ayant jamais B.5.1. Volgens de Ministerraad zouden de Belgen die nooit hun recht
exercé leur droit à la libre circulation ne pourraient être utilement van vrij verkeer hebben uitgeoefend, niet nuttig kunnen worden
comparés aux « citoyens de l'Union », dans la mesure où ces derniers vergeleken met de « burgers van de Unie », in zoverre die laatsten het
bénéficient d'une réglementation spécifique qui est la transposition voordeel van een specifieke reglementering genieten die de omzetting
d'obligations découlant de la directive 2004/38/CE. is van verplichtingen die voortvloeien uit de Richtlijn 2004/38/EG.
B.5.2. Si, compte tenu de la jurisprudence de la Cour de justice en la B.5.2. Hoewel, gelet op de rechtspraak van het Hof van Justitie ter
matière, une différence de traitement entre les catégories de zake, een verschil in behandeling tussen de in de prejudiciële vragen
personnes visées par les questions préjudicielles défavorable aux beoogde categorieën van personen dat ongunstig is voor de burgers van
citoyens européens n'ayant jamais exercé leur droit à la libre
circulation n'est pas susceptible de violer le principe général du de Unie die nooit hun recht van vrij verkeer hebben uitgeoefend, het
droit de l'Union européenne d'égalité et de non-discrimination, en algemeen beginsel van het recht van de Europese Unie van gelijkheid en
raison des spécificités de cet ordre juridique et de son champ niet-discriminatie wegens de specifieke kenmerken van die rechtsorde
d'application limité, il ne saurait en aller de même au regard des en het beperkte toepassingsgebied ervan, niet kan schenden, zou
articles 10 et 11 de la Constitution. hetzelfde niet kunnen gelden ten aanzien van de artikelen 10 en 11 van
En effet, ces articles visent à assurer que les normes applicables de Grondwet. Die artikelen strekken immers ertoe te verzekeren dat de normen die in
dans l'ordre juridique belge respectent le principe d'égalité et de de Belgische rechtsorde van toepassing zijn, het gelijkheidsbeginsel
non-discrimination. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une en het discriminatieverbod in acht nemen. De artikelen 10 en 11 van de
Grondwet hebben een algemene draagwijdte. Zij verbieden elke
portée générale. Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en discriminatie, ongeacht de oorsprong ervan. Tot de rechten en
soit l'origine. Parmi les droits et libertés qui doivent être garantis vrijheden die zonder discriminatie moeten worden gewaarborgd, behoren
sans discrimination figurent les droits et libertés résultant de de rechten en vrijheden die voortvloeien uit internationale
dispositions conventionnelles internationales qui lient la Belgique. verdragsbepalingen die België binden.
L'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme Artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens
interdit notamment toute discrimination dans la jouissance d'un des verbiedt met name elke discriminatie in het genot van een van de bij
droits garantis par cette Convention, en ce compris le droit à la vie dat Verdrag gewaarborgde rechten, met inbegrip van het recht op
familiale. gezinsleven.
B.5.3. Considérer, comme le propose le Conseil des ministres, que les B.5.3. Ervan uitgaan, zoals de Ministerraad voorstelt, dat de twee in
deux catégories de personnes visées par les questions préjudicielles de prejudiciële vragen beoogde categorieën van personen van nature
seraient, par nature, insuffisamment comparables au motif que le onvoldoende vergelijkbaar zouden zijn om de reden dat de wetgever voor
législateur a entendu, pour l'une d'entre elles, respecter les een van hen de verplichtingen heeft willen in acht nemen die
obligations qui découlaient de l'entrée en vigueur de la Directive voortvloeiden uit de inwerkingtreding van de Richtlijn 2004/38/EG, zou
2004/38/CEE, viderait de sa substance le contrôle d'égalité et de de toetsing inzake gelijkheid en niet-discriminatie, die zelfs in dat
non-discrimination prescrit dans l'ordre juridique interne, même dans geval in de interne rechtsorde is voorgeschreven door de artikelen 10
ce cas, par les articles 10 et 11 de la Constitution, lus, le cas en 11 van de Grondwet, in voorkomend geval in samenhang gelezen met
échéant, en combinaison avec l'article 14 de la Convention européenne artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens,
des droits de l'homme. zinledig maken.
En effet, lorsqu'une disposition législative impose une différence de Wanneer een wetsbepaling een verschil in behandeling tussen personen
traitement entre des personnes qui se trouvent dans des situations die zich in een analoge situatie bevinden, oplegt, kan de loutere
analogues, la seule circonstance que cette disposition permet à l'Etat omstandigheid dat die bepaling het voor de Staat mogelijk maakt zijn
de respecter ses engagements internationaux ne peut suffire à internationale verbintenissen na te komen, immers niet volstaan om het
justifier la différence de traitement critiquée (voy. en ce sens, bekritiseerde verschil in behandeling te verantwoorden (zie in die zin
CEDH, 6 novembre 2012, Hode et Abdi c. Royaume-Uni, § 55). EHRM, 6 november 2012, Hode en Abdi t. Verenigd Koninkrijk, § 55).
B.5.4. Il appartient dès lors à la Cour de veiller à ce que les règles B.5.4. Het staat derhalve aan het Hof erop toe te zien dat de regels
que le législateur adopte, lorsqu'il transpose le droit de l'Union die de wetgever aanneemt wanneer hij het recht van de Europese Unie
européenne, n'aboutissent pas à créer, à l'égard des ressortissants omzet, niet ertoe leiden ten aanzien van de eigen onderdanen
nationaux, des différences de traitement qui ne seraient pas verschillen in behandeling in het leven te roepen die niet redelijk
raisonnablement justifiées. verantwoord zouden zijn.
B.5.5. Toutefois, lorsque le législateur règle les conditions B.5.5. Wanneer de wetgever de voorwaarden voor de uitoefening van het
d'exercice du regroupement familial, applicables à des personnes dans recht op gezinshereniging regelt die van toepassing zijn op personen
die zich in vergelijkbare situaties bevinden, maar waarvan een
des situations comparables, mais dont une catégorie relève du droit de categorie, in tegenstelling met de andere, onder het Unierecht valt,
l'Union, à la différence de l'autre, il peut ne pas avoir à établir is hij echter niet verplicht strikt identieke regels in te stellen,
une stricte identité de règles, compte tenu de l'objectif poursuivi gelet op de bij de Richtlijn 2004/38/EG nagestreefde en in B.4.3
par la Directive 2004/38/CE et mentionné en B.4.3. vermelde doelstelling.
Le respect du principe d'égalité et de non-discrimination entre les « De inachtneming van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie
citoyens de l'Union » et les Belges peut autoriser, en raison de la tussen de « burgers van de Unie » en de Belgen kan, wegens de
situation particulière de chacune de ces deux catégories de personnes, bijzondere situatie van elk van die twee categorieën van personen,
certaines différences de traitement. Ainsi, le fait que le législateur bepaalde verschillen in behandeling toelaten. Aldus zou het feit dat
transpose, à l'égard d'une catégorie de personnes, la réglementation de wetgever, ten aanzien van een categorie van personen, de
européenne ne saurait violer le principe d'égalité et de regelgeving van de Unie omzet, het beginsel van gelijkheid en
non-discrimination au seul motif que le législateur n'étend pas niet-discriminatie niet kunnen schenden, om de enkele reden dat de
simultanément son application à une catégorie de personnes non soumise wetgever ze niet tevens doet gelden voor een categorie van personen
à cette réglementation européenne, en l'espèce les membres de la die niet aan die regelgeving van de Unie is onderworpen, te dezen de
famille d'un Belge n'ayant pas fait usage de son droit à la libre familieleden van een Belg die geen gebruik heeft gemaakt van zijn
circulation et dont la situation ne présente ainsi pas l'élément de recht van vrij verkeer en wiens situatie aldus niet het
rattachement au droit de l'Union qui est indispensable pour que les aanknopingspunt met het Unierecht vertoont dat, voor de familieleden
membres de la famille visés à l'article 40bis de la loi du 15 décembre bedoeld in artikel 40bis van de wet van 15 december 1980,
1980 puissent obtenir un droit de séjour en vertu de cette onontbeerlijk is om een verblijfsrecht op grond van die bepaling te
disposition. verkrijgen.
Cette différence de traitement doit toutefois pouvoir être Dat verschil in behandeling moet echter redelijk kunnen worden
raisonnablement justifiée pour être compatible avec les articles 10 et verantwoord om bestaanbaar te zijn met de artikelen 10 en 11 van de
11 de la Constitution. Grondwet.
B.5.6. Dans la mesure où la disposition en cause traite les membres de B.5.6. In zoverre de in het geding zijnde bepaling de familieleden van
la famille d'un Belge n'ayant pas usé de son droit à la libre een Belg die geen gebruik heeft gemaakt van zijn recht van vrij
circulation différemment des membres de la famille des citoyens de verkeer, anders behandelt dan de familieleden van de burgers van de
l'Union visés à l'article 40bis de la loi du 15 décembre 1980, cette Unie, bedoeld in artikel 40bis van de wet van 15 december 1980, berust
différence de traitement repose sur un critère objectif. dat verschil in behandeling op een objectief criterium.
La Cour doit toutefois encore examiner si cette différence de Het Hof dient evenwel nog te onderzoeken of dat verschil in
traitement est fondée sur un critère pertinent et si elle n'entraîne behandeling op een relevant criterium is gegrond en of het geen
pas des effets disproportionnés. onevenredige gevolgen met zich meebrengt.
Il convient à cet égard de tenir particulièrement compte du droit au Daarbij dient inzonderheid rekening te worden gehouden met het recht
respect de la vie familiale, garanti par l'article 22 de la op de eerbiediging van het gezinsleven, zoals gewaarborgd door artikel
Constitution et par l'article 8 de la Convention européenne des droits 22 van de Grondwet en door artikel 8 van het Europees Verdrag voor de
de l'homme. rechten van de mens.
B.6.1. Le souci de contingenter le regroupement familial des Belges B.6.1. De zorg om de gezinshereniging van de Belgen te contingenteren
part du constat que « la plupart des regroupements familiaux concerne vertrekt van de vaststelling dat « de meeste gevallen van
des Belges, nés en Belgique, issus de l'immigration, ou devenus Belges gezinshereniging betrekking hebben op Belgen die in ons land uit
grâce à la loi instaurant une procédure accélérée de naturalisation » migranten zijn geboren, of die Belg zijn geworden dankzij de
(Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC 53-0443/018, p. 166). Le législateur a pu raisonnablement tenir compte de ce qu'en raison de plusieurs modifications législatives, l'accès à la nationalité belge a été facilité au cours de ces dernières années, si bien que le nombre de Belges susceptibles d'introduire une demande de regroupement familial au profit des membres de leur famille a sensiblement augmenté. B.6.2. Bien qu'elle soit la conséquence d'un choix du législateur, cette circonstance permet de justifier la pertinence de la différence snel-Belg-wet » (Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC 53-0443/018, p. 166). De wetgever heeft redelijkerwijs rekening kunnen houden met het feit dat, wegens verscheidene wetswijzigingen, de toegang tot de Belgische nationaliteit in de loop van de laatste jaren is vergemakkelijkt, zodat het aantal Belgen die een aanvraag tot gezinshereniging kunnen indienen ten voordele van hun familieleden, aanzienlijk is toegenomen. B.6.2. Hoewel zij het gevolg is van een keuze van de wetgever, maakt die omstandigheid het mogelijk de relevantie te verantwoorden van het verschil in behandeling teneinde de migratiestromen te beheersen die
de traitement afin de maîtriser les flux migratoires créés par le de gezinshereniging doet ontstaan. Zelfs in de veronderstelling dat
regroupement familial. A supposer même que certains Etats membres de sommige lidstaten van de Europese Unie op dezelfde wijze als België de
l'Union européenne aient facilité de la même manière que la Belgique toegang tot hun nationaliteit hebben vergemakkelijkt, vermocht de
l'accès à leur nationalité, le législateur a pu raisonnablement se wetgever zich redelijkerwijs te baseren op het feit dat het aantal van
fonder sur le fait que le nombre de leurs nationaux résidant en Belgique demeurerait limité et que le séjour de ces derniers est soumis à des conditions plus strictes que le droit de séjour, en principe absolu, du Belge sur le territoire national. Imposer des conditions de regroupement familial plus strictes à l'égard d'un Belge qu'à l'égard d'un citoyen européen non-Belge apparaît donc comme une mesure pertinente au regard de cet objectif. Pour autant qu'elle y soit proportionnée, la différence de traitement visée dans les questions préjudicielles peut dès lors être justifiée par l'objectif de maîtriser les flux migratoires. La circonstance que le Belge qui a exercé son droit à la libre circulation échapperait à l'application de ces conditions plus strictes ne remet pas en cause cette conclusion. En effet, dans le cadre d'une politique d'immigration, qui comporte des enjeux complexes et intriqués et qui doit tenir compte des exigences découlant du droit de l'Union européenne, le législateur dispose d'un large pouvoir d'appréciation. B.7.1. La Cour doit encore examiner la proportionnalité de la mesure en cause en tant qu'elle porte sur le regroupement familial d'un conjoint étranger avec un conjoint belge. hun onderdanen die in België verblijven beperkt zou blijven en dat het verblijf van die laatsten aan striktere voorwaarden is onderworpen dan het, in beginsel absolute, recht van de Belg om op het nationale grondgebied te verblijven. Ten aanzien van een Belg striktere voorwaarden inzake gezinshereniging opleggen dan ten aanzien van een niet-Belgische Europese burger blijkt dus ten opzichte van die doelstelling een relevante maatregel. Voor zover het daarmee evenredig is, kan het in de prejudiciële vragen in het geding zijnde verschil in behandeling bijgevolg worden verantwoord wegens de doelstelling die erin bestaat de migratiestromen te beheersen. De omstandigheid dat de Belg die zijn recht van vrij verkeer heeft uitgeoefend, aan de toepassing van die striktere voorwaarden ontsnapt, doet aan die conclusie geen afbreuk. In het kader van een immigratiebeleid, dat tot complexe en ingewikkelde afwegingen noopt en waarbij rekening dient te worden gehouden met de vereisten die voortvloeien uit het recht van de Europese Unie, beschikt de wetgever over een ruime beoordelingsbevoegdheid. B.7.1. Het Hof dient voorts de evenredigheid van de in het geding zijnde maatregel te onderzoeken in zoverre hij betrekking heeft op de gezinshereniging van een buitenlandse echtgenoot met een Belgische echtgenoot.
B.7.2. L'article 40ter de la loi du 15 décembre 1980 prévoit la B.7.2. Artikel 40ter van de wet van 15 december 1980 voorziet in de
possibilité d'obtenir un séjour dans le cadre du regroupement familial mogelijkheid om een verblijf in het kader van gezinshereniging te
pour le conjoint ou le partenaire d'un ressortissant belge, pour les verkrijgen voor de echtgenoot of partner van een Belgische onderdaan,
enfants du ressortissant belge et ceux du conjoint ou partenaire ainsi voor de kinderen van de Belgische onderdaan en die van zijn echtgenoot
que pour les deux parents d'un Belge mineur. Cette disposition of partner, alsmede voor de beide ouders van een minderjarige Belg.
garantit ainsi le droit à la vie familiale de la famille nucléaire. Aldus waarborgt die bepaling het recht op gezinsleven van het kerngezin.
B.7.3. La critique de la partie requérante devant le Conseil du B.7.3. De kritiek van de verzoekende partij voor de Raad voor
contentieux des étrangers dans l'affaire n° 5512 concerne les Vreemdelingenbetwistingen in de zaak nr. 5512 heeft betrekking op de
conditions d'âge imposées par la disposition en cause aux conjoints et
partenaires. Alors qu'aucune condition d'âge n'est imposée au «
citoyen de l'Union » et à son conjoint à l'article 40bis de la loi du leeftijdsvoorwaarden die de in het geding zijnde bepaling oplegt aan
15 décembre 1980, le conjoint d'un ressortissant belge n'ayant pas de echtgenoten en partners. Terwijl in artikel 40bis van de wet van 15
exercé sa liberté de circulation ne peut obtenir un titre de séjour, en vertu de l'article 40ter de la loi du 15 décembre 1980, que si lui et le regroupant belge sont âgés au moins de vingt et un ans. B.7.4. En ce qu'elle n'est pas de nature à empêcher, mais uniquement à différer, l'obtention d'un titre de séjour au profit du conjoint du ressortissant belge n'ayant pas exercé sa liberté de circulation, cette condition n'affecte pas de manière disproportionnée le droit à la vie familiale, d'autant moins qu'elle permet aussi de protéger les jeunes adultes contre les risques de mariages forcés ou de complaisance dans le seul but d'obtenir un titre de séjour pour un des deux conjoints. december 1980 aan de « burger van de Unie » en aan zijn echtgenoot geen enkele leeftijdsvoorwaarde is opgelegd, kan de echtgenoot van een Belgische onderdaan die zijn recht van vrij verkeer niet heeft uitgeoefend, krachtens artikel 40ter van de wet van 15 december 1980 slechts een verblijfstitel verkrijgen indien hij en de Belgische gezinshereniger ten minste eenentwintig jaar oud zijn. B.7.4. Doordat die voorwaarde het verkrijgen van een verblijfstitel ten voordele van de echtgenoot van de Belgische onderdaan die zijn recht van vrij verkeer niet heeft uitgeoefend, niet belet maar alleen tijdelijk uitstelt, tast zij het recht op het gezinsleven niet op onevenredige wijze aan, des te meer omdat zij het ook mogelijk maakt de jongvolwassenen te beschermen tegen de risico's op gedwongen huwelijken of schijnhuwelijken die worden gesloten met als enig doel een verblijfstitel voor een van beide echtgenoten te verkrijgen.
B.7.5.1. La critique de la partie requérante devant le Conseil du B.7.5.1. De kritiek van de verzoekende partij voor de Raad voor
contentieux des étrangers dans l'affaire n° 5513 concerne les Vreemdelingenbetwistingen in de zaak nr. 5513 heeft betrekking op de
conditions qu'impose la disposition en cause au regroupement familial voorwaarden die de in het geding zijnde bepaling oplegt voor de
d'un conjoint étranger avec un conjoint belge en matière de moyens gezinshereniging van een buitenlandse echtgenoot met een Belgische
d'existence requis. Dans la question préjudicielle qu'elle suggère de echtgenoot wat de vereiste bestaansmiddelen betreft. In de door haar
poser, la partie requérante vise aussi la condition en matière de voorgestelde prejudiciële vraag, beoogt de verzoekende partij ook de
logement. voorwaarde inzake huisvesting.
B.7.5.2. Quant à la différence de traitement soulevée relativement à B.7.5.2. Wat betreft het opgeworpen verschil in behandeling met
la condition en matière de logement, cette condition est un élément betrekking tot de voorwaarde inzake huisvesting, is die voorwaarde een
étranger à l'affaire en cause, l'autorisation de séjour ayant été element dat losstaat van de in het geding zijnde zaak, aangezien de
refusée sur la seule base de la condition en termes de ressources verblijfsvergunning enkel is geweigerd op grond van de voorwaarde
suffisantes. La Cour observe en outre que la partie requérante devant inzake voldoende bestaansmiddelen. Het Hof merkt bovendien op dat de
le Conseil du contentieux des étrangers n'a développé aucun élément de verzoekende partij voor de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen geen
fait ou de droit sur cette condition dans le mémoire qu'elle a enkel feitelijk of juridisch element over die voorwaarde heeft
introduit devant elle. uiteengezet in de memorie die ze bij het Hof heeft ingediend.
La réponse à la question préjudicielle n'est, à cet égard, pas utile à Het antwoord op de prejudiciële vraag is in dat opzicht niet nuttig
la solution du litige devant le Conseil du contentieux des étrangers. voor de oplossing van het geschil voor de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen.
B.7.6. En prévoyant que les moyens de subsistance stables et B.7.6. Door te bepalen dat de stabiele en toereikende bestaansmiddelen
suffisants du regroupant doivent être au moins équivalents à cent van de gezinshereniger ten minste moeten gelijk zijn aan honderd
vingt pour cent du montant visé à l'article 14, § 1er, 3°, de la loi twintig procent van het bedrag bedoeld in artikel 14, § 1, 3°, van de
du 26 mai 2002 concernant le droit à l'intégration sociale, le wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke
législateur a voulu fixer un montant de référence. Ainsi, cette integratie, heeft de wetgever een referentiebedrag willen vaststellen.
Aldus heeft die bepaling tot gevolg dat de overheid die de aanvraag
disposition a pour effet que l'autorité publique qui doit examiner la tot gezinshereniging moet onderzoeken, geen verder onderzoek moet doen
demande de regroupement familial ne doit pas faire d'examen plus naar de bestaansmiddelen indien de gezinshereniger over een inkomen
poussé des moyens de subsistance si le regroupant dispose d'un revenu beschikt dat gelijk is of hoger dan het beoogde referentiebedrag.
équivalent ou supérieur au montant de référence visé. De in het geding zijnde bepaling heeft niet tot gevolg dat de
La disposition litigieuse n'a pas pour conséquence d'empêcher le gezinshereniging wordt verhinderd indien het inkomen van de
regroupement familial si les revenus du regroupant sont inférieurs au gezinshereniger lager is dan het vermelde referentiebedrag. In dat
montant de référence précité. Dans ce cas, l'autorité compétente doit, geval moet de bevoegde overheid, volgens artikel 42, § 1, tweede lid,
selon l'article 42, § 1er, alinéa 2, de la loi du 15 décembre 1980, van de wet van 15 december 1980, in het concrete geval en op basis van
déterminer dans le cas concret et en fonction des besoins propres du de eigen behoeften van de Belg en van zijn familieleden, bepalen welke
Belge et des membres de sa famille les moyens de subsistance bestaansmiddelen zij nodig hebben om in hun behoeften te voorzien
nécessaires pour subvenir à leurs besoins sans que les membres de la zonder dat de familieleden ten laste vallen van de openbare overheden.
famille ne deviennent une charge pour les pouvoirs publics.
B.7.7. En outre, il ne saurait être reproché au législateur d'avoir B.7.7. Bovendien kan de wetgever niet worden verweten dat hij in het
exigé, dans le cadre d'un regroupement familial avec un Belge n'ayant kader van een gezinshereniging met een Belg die zijn recht van vrij
pas exercé sa liberté de circulation, que celui-ci démontre la verkeer niet heeft uitgeoefend, heeft geëist dat deze de
régularité et la stabilité de ses ressources puisqu'il ne peut être regelmatigheid en de stabiliteit van zijn bestaansmiddelen aantoont,
mis fin à son séjour sur le territoire national lorsque celui-ci ou omdat geen einde kan worden gemaakt aan zijn verblijf op het nationale
les membres de sa famille deviennent, au fil du temps, une charge grondgebied wanneer hij of zijn familieleden mettertijd een
déraisonnable pour l'aide sociale. Il convient par ailleurs de onredelijke last zouden worden voor de sociale bijstand. Er zij
constater que, si le regroupant belge doit démontrer des « moyens de overigens vastgesteld dat, wanneer de Belgische hereniger « stabiele,
subsistance stables, suffisants et réguliers », tandis que le toereikende en regelmatige bestaansmiddelen » moet aantonen, terwijl
regroupant qui est « citoyen de l'Union » doit démontrer des « de hereniger die een « burger van de Unie » is, « voldoende
ressources suffisantes », cette dernière condition est appréciée en bestaansmiddelen » moet aantonen, die laatste voorwaarde wordt
tenant compte de « la nature et la régularité de ses revenus » beoordeeld rekening houdend met « de aard en de regelmaat van diens
(article 40bis, § 4, alinéa 2). inkomsten » (artikel 40bis, § 4, tweede lid).
B.7.8. Le législateur a veillé à ce que le risque que les membres de B.7.8. De wetgever heeft erop toegezien dat het risico dat de
la famille du regroupant belge aient besoin de solliciter, dès le familieleden van de Belgische gezinshereniger vanaf het begin of in de
départ ou au cours de leur séjour, une aide sociale pour assurer des loop van hun verblijf om een sociale bijstand moeten verzoeken om
conditions de vie conformes à la dignité humaine soit réduit menswaardige levensomstandigheden te verzekeren, aanzienlijk wordt
significativement sans pour autant rendre impossible ou exagérément beperkt zonder evenwel de uitoefening van het recht op gezinsleven van
difficile l'exercice du droit à la vie familiale du ressortissant de Belgische onderdaan onmogelijk of overdreven moeilijk te maken. Hij
belge. Il a de la sorte assuré un juste équilibre entre l'objectif heeft aldus een billijk evenwicht verzekerd tussen de legitieme
légitime d'assurer la pérennité du système d'aide sociale, compte tenu doelstelling het voorbestaan van het stelsel voor sociale bijstand te
de la situation particulière du Belge à cet égard, et le souci de verzekeren, rekening houdend met de bijzondere situatie van de Belg in
permettre au ressortissant belge n'ayant pas usé de sa liberté de dat verband, en de zorg om de Belgische onderdaan die geen gebruik
circulation d'exercer son droit à la vie familiale dans des conditions heeft gemaakt van zijn recht van vrij verkeer, de mogelijkheid te
compatibles avec la dignité humaine. bieden zijn recht op gezinsleven in menswaardige omstandigheden uit te oefenen.
B.8. Compte tenu de ce qui précède, la différence de traitement B.8. Rekening houdend met hetgeen voorafgaat, heeft het verschil in
relative, d'une part, à la condition d'âge et, d'autre part, aux behandeling met betrekking tot, enerzijds, de leeftijdsvoorwaarde en,
moyens de subsistance, entre le ressortissant belge n'ayant pas fait anderzijds, de bestaansmiddelen, tussen de Belgische onderdaan die
usage de son droit à la libre circulation ainsi que son conjoint qui geen gebruik heeft gemaakt van zijn recht van vrij verkeer, alsook
souhaite obtenir le regroupement et les autres citoyens de l'Union, zijn echtgenoot die de hereniging wenst te verkrijgen, en de andere
n'a pas d'effets disproportionnés. burgers van de Unie, geen onevenredige gevolgen.
B.9. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. B.9. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 40ter de la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au Artikel 40ter van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang
territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers, tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van
tel qu'il a été remplacé par l'article 9 de la loi du 8 juillet 2011, vreemdelingen, zoals vervangen bij artikel 9 van de wet van 8 juli
ne viole pas les articles 10, 11, 22 et 191 de la Constitution, lus ou 2011, schendt niet de artikelen 10, 11, 22 en 191 van de Grondwet, al
non en combinaison avec les dispositions de droit international dan niet in samenhang gelezen met de aangevoerde
invoquées. internationaalrechtelijke bepalingen.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 19 décembre 2013. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 19 december 2013.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^