Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 138/2013 du 17 octobre 2013 Numéros du rôle : 5491 et 5492 En cause : les recours en annulation totale et partielle des articles 146, 1°, et 147, 1°, de la l(...)"
Extrait de l'arrêt n° 138/2013 du 17 octobre 2013 Numéros du rôle : 5491 et 5492 En cause : les recours en annulation totale et partielle des articles 146, 1°, et 147, 1°, de la l(...) Uittreksel uit arrest nr. 138/2013 van 17 oktober 2013 Rolnummers : 5491 en 5492 In zake : de beroepen tot gehele en gedeeltelijke vernietiging van de artikelen 146, 1°, en 147, 1°, van de programmawet van 29 maart 2012 (met betrekking to(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de rechte(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 138/2013 du 17 octobre 2013 Uittreksel uit arrest nr. 138/2013 van 17 oktober 2013
Numéros du rôle : 5491 et 5492 Rolnummers : 5491 en 5492
En cause : les recours en annulation totale et partielle des articles In zake : de beroepen tot gehele en gedeeltelijke vernietiging van de
146, 1°, et 147, 1°, de la loi-programme (I) du 29 mars 2012 artikelen 146, 1°, en 147, 1°, van de programmawet (I) van 29 maart
(concernant les articles 192, § 1er, et 198, § 1er, 7°, du CIR 1992), 2012 (met betrekking tot de artikelen 192, § 1, en 198, § 1, 7°, van
introduits par la SA « Option Trading Company » et par la SA « B&Bt ». het WIB 1992), ingesteld door de nv « Option Trading Company » en door de nv « B&Bt ».
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût et T. Giet, assistée du Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût en T.
greffier F. Meersschaut, présidée par le président M. Bossuyt, Giet, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des recours et procédure I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging
Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 4 oktober
le 4 octobre 2012 et parvenues au greffe le 5 octobre 2012, un recours 2012 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn ingekomen op 5
oktober 2012, is beroep tot gehele en gedeeltelijke vernietiging
en annulation totale et partielle des articles 146, 1°, et 147, 1°, de ingesteld van de artikelen 146, 1°, en 147, 1°, van de programmawet
la loi-programme (I) du 29 mars 2012 (concernant les articles 192, § 1er, (I) van 29 maart 2012 (met betrekking tot de artikelen 192, § 1, en
198, § 1, 7°, van het WIB 1992), bekendgemaakt in het Belgisch
et 198, § 1er, 7°, du CIR 1992), publiée au Moniteur belge du 6 avril Staatsblad van 6 april 2012, derde editie, respectievelijk door de nv
2012, troisième édition, a été introduit respectivement par la SA «
Option Trading Company », dont le siège social est établi à 1000 « Option Trading Company », met maatschappelijke zetel te 1000
Bruxelles, rue de la Régence 43, et par la SA « B&Bt », dont le siège Brussel, Regentschapsstraat 43, en door de nv « B&Bt », met
social est établi à 2160 Wommelgem, Ternesselei 326. maatschappelijke zetel te 2160 Wommelgem, Ternesselei 326.
Ces affaires, inscrites sous les numéros 5491 et 5492 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5491 en 5492 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
En ce qui concerne les dispositions attaquées Ten aanzien van de bestreden bepalingen
B.1.1. Tel qu'il a été complété par l'article 146, 1°, attaqué, de la B.1.1. Zoals het is aangevuld bij het bestreden artikel 146, 1°, van
loi-programme (I) du 29 mars 2012 (partie en italique), l'article 192, de programmawet (I) van 29 maart 2012 (cursief gedeelte) bepaalt
§ 1er, alinéa 1er, du Code des impôts sur les revenus 1992 (ci-après : CIR 1992) dispose : artikel 192, § 1, eerste lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (hierna : WIB 1992) :
« Sont aussi intégralement exonérées les plus-values non visées à « Volledig vrijgesteld zijn eveneens de niet in artikel 45, § 1,
l'article 45, § 1er, alinéa 1er, 1°, réalisées, ou constatées à eerste lid, 1°, bedoelde meerwaarden verwezenlijkt, of vastgesteld bij
l'occasion du partage de l'avoir social d'une société dissoute, sur de verdeling van het vermogen van een ontbonden vennootschap, op
des actions ou parts dont les revenus éventuels sont susceptible aandelen waarvan de eventuele inkomsten in aanmerking komen om
d'être déduits des bénéfices en vertu de l'article 202, § 1er, et 203 krachtens de artikelen 202, § 1, en 203 van de winst te worden
et qui ont été détenues en pleine propriété pendant une période afgetrokken en gedurende een ononderbroken periode van ten minste één
ininterrompue d'au moins un an ». jaar in volle eigendom werden behouden ».
B.1.2. Tel qu'il a été complété par l'article 147, 1°, également B.1.2. Zoals het is aangevuld bij het eveneens bestreden artikel 147,
attaqué, de la loi-programme (I) du 29 mars 2012 (partie en italique), 1°, van de programmawet (I) van 29 maart 2012 (cursief gedeelte)
l'article 198, § 1er, 7°, du CIR 1992 dispose : bepaalt artikel 198, § 1, 7°, van het WIB 1992 :
« Ne sont pas considérés comme des frais professionnels : « Als beroepskosten worden niet aangemerkt :
[...] [...]
7° les réductions de valeur et les moins-values sur les actions ou 7° waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen, behoudens
parts, à l'exception des moins-values actées à l'occasion du partage minderwaarden op aandelen geleden naar aanleiding van de gehele
total de l'avoir social d'une société jusqu'à concurrence de la perte verdeling van het maatschappelijk vermogen van een vennootschap tot
du capital libéré représenté par ces actions ou parts et des ten hoogste het verlies aan gestorte kapitaal dat door die aandelen
réductions de valeur et des moins-values sur les actions ou parts wordt vertegenwoordigd en de waardeverminderingen en de minderwaarden
op de aandelen die behoren tot de handelsportefeuille, zoals bedoeld
appartenant à un portefeuille commercial, tel que visé à l'article in artikel 35ter, § 1, tweede lid, a, van het koninklijk besluit van
35ter, § 1er, alinéa 2, a, de l'arrêté royal du 23 septembre 1992 23 september 1992 op de jaarrekening van de kredietinstellingen, de
relatif aux comptes annuels des établissements de crédit, des
entreprises d'investissement et des sociétés de gestion d'organismes beleggingsondernemingen en de beheervennootschappen van instellingen
de placement collectif ». voor collectieve belegging ».
L'article 35ter, § 1er, de l'arrêté royal du 23 septembre 1992 relatif Artikel 35ter, § 1, van het koninklijk besluit van 23 september 1992
aux comptes annuels des établissements de crédit, des entreprises op de jaarrekening van de kredietinstellingen, de
d'investissement et des sociétés de gestion d'organismes de placement beleggingsondernemingen en de beheervennootschappen van instellingen
collectif (ci-après : l'arrêté royal du 23 septembre 1992), auquel la disposition attaquée se réfère, dispose : « Les titres qui ne constituent pas des immobilisations financières sont évalués sur la base de la distinction selon qu'ils appartiennent au portefeuille commercial ou au portefeuille de placements et conformément aux dispositions des paragraphes suivants. Ils sont portés au bilan pour la valeur ainsi obtenue, sans préjudice de l'imputation de réductions de valeur en application d'autres dispositions du présent arrêté. voor collectieve belegging (hierna : koninklijk besluit van 23 september 1992), waaraan in de bestreden bepaling wordt gerefereerd, bepaalt : « Effecten die geen financiële vaste activa zijn worden gewaardeerd op basis van het onderscheid of zij behoren tot de handelsportefeuille dan wel tot de beleggingsportefeuille en overeenkomstig de voorschriften van de volgende paragrafen. Zij worden in de balans opgenomen tegen de aldus verkregen waarde, onverminderd de toerekening van waardeverminderingen met toepassing van andere bepalingen van dit besluit.
Pour l'application du présent article il faut entendre : Voor de toepassing van dit artikel moet worden verstaan :
a) par titres appartenant au portefeuille commercial, les titres à a) onder effecten die behoren tot de handelsportefeuille, de
revenu fixe et à revenu variable acquis dans le cadre d'une émission vastrentende en niet-vastrentende effecten die in het kader van een
en vue de leur placement auprès de tiers ainsi que les titres uitgifte zijn verworven met de bedoeling ze bij derden te plaatsen,
autrement acquis en vue de leur revente sur la base de considération alsook de effecten die anderszins zijn verworven met de bedoeling ze
de rendement à court terme qui n'excède normalement pas six mois et door te verkopen, om redenen van hun rendement op korte termijn,
qui, dans le cas de titres à durée déterminée, couvre une période plus normaal gezien niet langer dan zes maanden en voor effecten op vaste
courte que la durée résiduelle des titres en cause; termijn, korter dan de resterende looptijd van de betrokken effecten;
b) par titres appartenant au portefeuille de placement, les titres qui b) onder effecten die tot de beleggingsportefeuille behoren, de
n'appartiennent pas au portefeuille commercial et ne constituent pas effecten die niet behoren tot de handelsportefeuille en geen
des immobilisations financières. financiële vaste activa zijn.
Pour les titres visés par le présent article, les établissements Voor de effecten bedoeld in dit artikel mogen de instellingen een
peuvent adopter une méthode d'enregistrement par laquelle les frais boekingsmethode gebruiken waarbij de bijkomende kosten voor hun
accessoires de leur acquisition sont imputés au compte de résultats de verwerving worden toegerekend aan de resultatenrekening van het
l'exercice au cours duquel ils ont été exposés. Lorsque pareille boekjaar waarin zij werden gemaakt. Wanneer dergelijke methode wordt
méthode est appliquée, il en est fait mention dans l'information à gebruikt, wordt dit vermeld bij de gegevens die in de toelichting
fournir au titre d'annexe conformément à l'article 15, alinéa 2 du moeten worden verstrekt overeenkomstig artikel 15, tweede lid, van dit
présent arrêté ». besluit ».
B.1.3. Les alinéas 4, 5 et 6 de l'article 192, § 1er, du CIR 1992, B.1.3. Artikel 192, § 1, vierde, vijfde en zesde lid, van het WIB
tels qu'ils ont été insérés par l'article 146, 2°, non attaqué, de la 1992, zoals ingevoegd bij het niet bestreden artikel 146, 2°, van de
loi-programme (I) du 29 mars 2012, disposent : programmawet (I) van 29 maart 2012, bepaalt :
« L'exonération prévue à l'alinéa 1er ne s'applique pas aux « De vrijstelling bepaald in het eerste lid is niet van toepassing op
entreprises auxquelles l'arrêté royal du 23 septembre 1992 relatif aux de ondernemingen waarvoor het koninklijk besluit van 23 september 1992
comptes annuels des établissements de crédit, des entreprises op de jaarrekening van de kredietinstellingen, de
d'investissement et des sociétés de gestion d'organismes de placement beleggingsondernemingen en de beheervennootschappen van instellingen
collectif, s'applique, pour les opérations réalisées sur les titres voor collectieve belegging, geldt, voor de gerealiseerde verrichtingen
appartenant au portefeuille commercial, tel que visé à l'article op de effecten die behoren tot de handelsportefeuille, zoals bedoeld
35ter, § 1er, alinéa 2, a, du même arrêté. in artikel 35ter, § 1, tweede lid, a, van hetzelfde besluit.
Pour les entreprises visées à l'alinéa précédent, le transfert interne Voor de ondernemingen bedoeld in het vorige lid wordt de interne
d'actions ou parts du ou vers le portefeuille commercial est considéré overdracht van aandelen van of naar de handelsportefeuille beschouwd
comme une aliénation. Les plus-values exprimées mais non réalisées et als een vervreemding. De uitgedrukte doch niet verwezenlijkte
meerwaarden en de latente meerwaarden op deze aandelen worden
les plus-values latentes sur ces actions ou parts sont considérées beschouwd als winst van het belastbaar tijdperk tijdens hetwelk deze
comme des bénéfices de la période imposable au cours de laquelle ces aandelen de handelsportefeuille verlaten. Daarentegen worden de
actions ou parts quittent le portefeuille commercial. Par contre, les uitgedrukte doch niet verwezenlijkte meerwaarden en de latente
plus-values exprimées mais non réalisées et les plus-values latentes meerwaarden op aandelen beschouwd als vrijgestelde winst van het
sur ces actions ou parts sont considérées comme des bénéfices exonérés belastbaar tijdperk tijdens hetwelk deze aandelen deel beginnen
de la période imposable au cours de laquelle ces actions ou parts uitmaken van de handelsportefeuille als de onderneming ze gedurende
entrent dans le portefeuille commercial si l'entreprise les détenait tenminste één jaar behouden heeft, of als belastbare winst als de
depuis au moins un an ou comme des bénéfices imposables si onderneming ze gedurende minder dan een jaar behouden heeft.
l'entreprise les détenait depuis moins un an.
Pour le calcul de la plus-value qui est imposable en vertu des alinéas Voor de berekening van de meerwaarde die krachtens het vierde en het
4 et 5, la valeur des actions ou parts arrêtée au 31 décembre 2011 vijfde lid belastbaar is, zal de waarde van de aandelen bepaald op 31
sera considérée comme étant la valeur d'acquisition ou december 2011 beschouwd worden als de aanschaffings- of
d'investissement diminuée des réductions de valeurs admises beleggingswaarde verminderd met de voorheen aangenomen
antérieurement lorsque les actions ou parts concernées sont déjà waardeverminderingen als de betreffende aandelen reeds in de
portées dans les comptes de la société à la date du 31 décembre 2011 ». boekhouding van de vennootschap zijn opgenomen op 31 december 2011 ».
L'article 198 du CIR 1992, tel qu'il a été complété par l'article 147, Artikel 198 van het WIB 1992, zoals aangevuld bij het niet bestreden
3°, non attaqué, de la loi-programme (I) du 29 mars 2012, dispose par artikel 147, 3°, van de programmawet (I) van 29 maart 2012, bepaalt
ailleurs : voorts :
« Pour l'application du § 1er, 7°, en ce qui concerne les entreprises « Voor de toepassing van het eerste lid, 7°, wat de ondernemingen
visées à l'article 192, § 1er, alinéa 4, le transfert interne bedoeld in artikel 192, § 1, vierde lid, betreft, wordt de interne
d'actions ou parts du ou vers le portefeuille commercial est considéré transfer van aandelen van of naar de handelsportefeuille beschouwd als
comme une aliénation. Les réductions de valeur sur ces actions ou een vervreemding. De waardeverminderingen op deze aandelen worden
parts sont considérées comme des dépenses déductibles de la période beschouwd als aftrekbare uitgaven van het belastbaar tijdperk tijdens
imposable au cours de laquelle ces actions ou parts quittent le hetwelk de aandelen de handelsportefeuille verlaten. Daarentegen
portefeuille commercial. Par contre, les réductions de valeur sur ces worden de waardeverminderingen op deze aandelen beschouwd als
actions ou parts sont considérées comme des dépenses non déductibles niet-aftrekbare uitgaven van het belastbaar tijdperk tijdens hetwelk
de la période imposable au cours de laquelle ces actions ou parts de aandelen deel beginnen uitmaken van de handelsportefeuille
entrent dans le portefeuille commercial, conformément au § 1er, 7°. overeenkomstig artikel 198, eerste lid, 7°.
Pour le calcul de la réduction de valeur en application de l'alinéa 2, Voor de berekening van de waardevermindering in toepassing van het
la valeur des actions ou parts arrêtée au 31 décembre 2011 sera derde lid, zal de waarde van de aandelen bepaald op 31 december 2011
considérée comme étant la valeur d'acquisition ou d'investissement beschouwd worden als de aanschaffings- of beleggingswaarde ervan
diminuée des réductions de valeurs admises antérieurement lorsque les verminderd met de voorheen aangenomen waardeverminderingen als de
actions ou parts concernées sont déjà portées dans les comptes de la betreffende aandelen reeds in de boekhouding van de vennootschap staan
société à la date du 31 décembre 2011. op datum van 31 december 2011.
[...] ». [...] ».
Quant au fond Ten gronde
En ce qui concerne le premier moyen Wat het eerste middel betreft
B.2. Dans un premier moyen, les parties requérantes soutiennent que B.2. In een eerste middel voeren de verzoekende partijen de schending
aan van de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet door artikel 147,
l'article 147, 1°, de la loi-programme (I) du 29 mars 2012, combiné 1°, van de programmawet (I) van 29 maart 2012, in samenhang gelezen
avec son article 146, 1°, viole les articles 10, 11 et 172 de la met artikel 146, 1°, ervan.
Constitution.
B.3. Les articles 10 et 11 de la Constitution garantissent le principe B.3. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet waarborgen het beginsel van
d'égalité et de non-discrimination. L'article 172 de la Constitution constitue une application particulière de ce principe dans les matières fiscales. B.4. Il appartient au législateur d'établir la base de l'impôt. Il dispose en la matière d'une large liberté d'appréciation. En effet, les mesures fiscales constituent un élément essentiel de la politique socioéconomique. Elles assurent non seulement une part substantielle des recettes qui doivent permettre la réalisation de cette politique, mais elles permettent également au législateur d'orienter certains comportements et d'adopter des mesures correctrices afin de donner corps à la politique sociale et économique. Les choix sociaux qui doivent être réalisés lors de la collecte et de l'affectation des ressources relèvent par conséquent du pouvoir d'appréciation du législateur. Lorsqu'une différence de traitement apparaît à l'occasion de ce choix, et plus précisément en l'espèce en ce qui concerne les modalités prévues pour une exonération des plus-values réalisées sur des actions ou parts et pour la déductibilité de réductions de valeur et de moins-values sur des actions ou parts, à titre de frais professionnels, à l'impôt des sociétés, la Cour se doit toutefois gelijkheid en niet-discriminatie. Artikel 172 van de Grondwet is een bijzondere toepassing van dat beginsel in fiscale aangelegenheden. B.4. Het komt de wetgever toe de grondslag van de belasting vast te stellen. Hij beschikt ter zake over een ruime beoordelingsmarge. Fiscale maatregelen maken immers een wezenlijk onderdeel uit van het sociaaleconomische beleid. Zij zorgen niet alleen voor een substantieel deel van de inkomsten die de verwezenlijking van dat beleid mogelijk moeten maken; zij laten de wetgever ook toe om sturend en corrigerend op te treden en op die manier het sociale en economische beleid vorm te geven. De maatschappelijke keuzen die bij het inzamelen en het inzetten van middelen moeten worden gemaakt, behoren derhalve tot de beoordelingsvrijheid van de wetgever. Wanneer bij die keuze een verschil in behandeling blijkt, en te dezen meer bepaald wat de modaliteiten voor een vrijstelling van de meerwaarden verwezenlijkt op aandelen en voor de aftrek van waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen als beroepskosten in de vennootschapsbelasting betreft, dient het Hof evenwel na te gaan of
d'examiner si elle repose sur une justification raisonnable. dat verschil berust op een redelijke verantwoording.
B.5. Tel qu'il a été complété par l'article 146, 1°, attaqué, de la B.5. Artikel 192, § 1, eerste lid, van het WIB 1992, zoals aangevuld
loi-programme (I) du 29 mars 2012, l'article 192, § 1er, alinéa 1er, bij het bestreden artikel 146, 1°, van de programmawet (I) van 29
du CIR 1992 soumet la possibilité de l'exonération, à l'impôt des maart 2012, onderwerpt de mogelijkheid voor de vrijstelling, in de
sociétés, des plus-values réalisées sur des actions ou parts à la vennootschapsbelasting, van de meerwaarden verwezenlijkt op aandelen
condition supplémentaire qu'il s'agisse d'actions ou de parts que la aan de bijkomende vereiste dat het moet gaan om aandelen die de
société redevable de l'impôt a détenues en pleine propriété pendant belastingplichtige vennootschap ten minste één jaar ononderbroken in
une période ininterrompue d'au moins un an. volle eigendom heeft behouden.
L'article 198, § 1er, 7°, du CIR 1992 exclut en principe les Artikel 198, § 1, 7°, van het WIB 1992 sluit in beginsel de
réductions de valeur et les moins-values sur les actions ou parts de waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen uit van de
la possibilité de déduction, à titre de frais professionnels, à mogelijkheid tot aftrek als beroepskosten in de
l'impôt des sociétés. En vertu de l'article 147, 1°, également vennootschapsbelasting. Krachtens het eveneens bestreden artikel 147,
attaqué, de la loi-programme (I) du 29 mars 2012, les réductions de 1°, van de programmawet (I) van 29 maart 2012 zijn evenwel aftrekbaar,
valeur et les moins-values sur les actions ou parts appartenant à un de waardeverminderingen en de minderwaarden op de aandelen die behoren
portefeuille commercial, tel que visé à l'article 35ter, § 1er, alinéa tot de handelsportefeuille, zoals bedoeld in artikel 35ter, § 1,
2, a), de l'arrêté royal du 23 septembre 1992, sont toutefois déductibles. tweede lid, a), van het koninklijk besluit van 23 september 1992.
B.6. Les parties requérantes soutiennent que la déductibilité fiscale B.6. De verzoekende partijen voeren aan dat de fiscale aftrekbaarheid
des réductions de valeur et des moins-values sur actions ou parts est van waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen zonder redelijke
limitée sans justification raisonnable aux actions ou parts verantwoording wordt beperkt tot aandelen die behoren tot een
appartenant à un portefeuille commercial tel que visé à l'article handelsportefeuille zoals bedoeld in artikel 35ter, § 1, tweede lid,
35ter, § 1er, alinéa 2, a), de l'arrêté royal du 23 septembre 1992, a), van het koninklijk besluit van 23 september 1992, terwijl,
alors que l'exonération fiscale des plus-values sur actions ou parts anderzijds, de fiscale vrijstelling van meerwaarden op aandelen wordt
est limitée aux actions ou parts qui ont été détenues en pleine beperkt tot aandelen die minstens één jaar in volle eigendom werden
propriété pendant au moins un an. behouden.
Elles ajoutent, dans une seconde branche du moyen, que la mesure a des In een tweede onderdeel van het middel voegen zij daaraan toe dat de
effets disproportionnés pour les négociants professionnels en actions maatregel onevenredige gevolgen heeft voor professionele handelaars in
ou parts comme elles, qui ne relèvent pas du champ d'application de aandelen zoals zij, die niet vallen onder het toepassingsgebied van
l'arrêté royal du 23 septembre 1992. het koninklijk besluit van 23 september 1992.
B.7.1. D'une part, le législateur a entendu continuer à soutenir les B.7.1. Enerzijds, heeft de wetgever beleggingen in aandelen met een
placements en actions ou parts, qui présentent des risques plus élevés hoger risico dan beleggingen in vastrentende waarden willen blijven
que les placements dans des titres à revenus fixes, en maintenant ondersteunen door de fiscale vrijstelling, in de
l'exonération fiscale, à l'impôt des sociétés, des plus-values vennootschapsbelasting, van meerwaarden gerealiseerd op aandelen in
réalisées sur des actions ou parts, mais il a fait le choix de ne plus stand te houden, maar hij heeft ervoor geopteerd geen vrijstelling
accorder d'exonération pour les plus-values sur des actions ou parts meer te verlenen voor meerwaarden op aandelen die zijn verworven met
qui ont été acquises en vue de réaliser un profit à court terme, en het oogmerk om op korte termijn winst te maken, vanwege het
raison du caractère spéculatif de telles opérations (Doc. parl., speculatieve karakter van zulke verrichtingen (Parl. St., Kamer,
Chambre, 2011-2012, DOC 53-2081/001, pp. 85-86). 2011-2012, DOC 53-2081/001, pp. 85-86).
En faisant la distinction sur la base de la détention ou non, en Door het onderscheid te maken op basis van het al dan niet behouden,
pleine propriété, des actions ou des parts pendant une période d'un in volle eigendom, van de aandelen voor een periode van één jaar,
an, le législateur a utilisé un critère objectif qui est pertinent au heeft de wetgever een objectief criterium gehanteerd dat pertinent is
regard du but poursuivi. voor die doelstelling.
Les plus-values réalisées sur des actions ou parts dont une société a Meerwaarden verwezenlijkt op aandelen die minder dan één jaar eigendom
été propriétaire pendant moins d'un an sont désormais imposées à un zijn geweest van een vennootschap, worden voortaan belast tegen een
taux particulier de 25 % (article 217, 2°, du CIR 1992, rétabli par bijzonder tarief van 25 procent (artikel 217, 2°, van het WIB 1992,
l'article 149 de la loi-programme (I) du 29 mars 2012). Il n'apparaît hersteld bij artikel 149 van de programmawet (I) van 29 maart 2012).
pas que le législateur ait ainsi adopté une mesure disproportionnée. Er blijkt niet dat de wetgever zodoende een onevenredige maatregel
Du reste, les plus-values sur actions ou parts qui ne sont pas heeft genomen. Overigens worden meerwaarden verwezenlijkt op aandelen
exonérées, parce que les revenus de ces actions ou parts ne die niet zijn vrijgesteld omdat de inkomsten van die aandelen niet
remplissent pas les conditions prévues pour entrer en ligne de compte voldoen aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor de aftrek
en vue d'une déduction à titre de revenus définitivement taxés, sont als definitief belaste inkomsten, belast tegen het gewone tarief van
imposées au taux ordinaire de l'impôt des sociétés (article 215 du CIR de vennootschapsbelasting (artikel 215 van het WIB 1992).
1992). B.7.2. D'autre part, le législateur a, par l'article 147, 1°, B.7.2. Anderzijds, heeft de wetgever met het eveneens bestreden
également attaqué, de la loi-programme (I) du 29 mars 2012, instauré artikel 147, 1°, van de programmawet (I) van 29 maart 2012 een nieuwe
une nouvelle exception à l'exclusion de principe de la déductibilité, uitzondering gemaakt op de principiële uitsluiting van de mogelijkheid
à titre de frais professionnels, des réductions de valeur et des tot aftrek, als beroepskosten, van waardeverminderingen en
moins-values sur actions ou parts (article 198, § 1er, 7°, du CIR 1992). minderwaarden op aandelen (artikel 198, § 1, 7°, van het WIB 1992).
En vertu de la disposition attaquée, les réductions de valeur et les Krachtens de bestreden bepaling kunnen waardeverminderingen en
moins-values sur actions ou parts peuvent néanmoins être déduites minderwaarden op aandelen toch worden afgetrokken wanneer het gaat om
lorsqu'il s'agit d'actions ou de parts « appartenant à un portefeuille de aandelen die « behoren tot de handelsportefeuille, zoals bedoeld in
commercial, tel que visé à l'article 35ter, § 1er, alinéa 2, a, de artikel 35ter, § 1, tweede lid, a, van het koninklijk besluit van 23
l'arrêté royal du 23 septembre 1992 », auxquelles renvoie l'article september 1992 », waarnaar het gewijzigde artikel 198, § 1, 7°, van
198, § 1er, 7°, modifié, du CIR 1992. het WIB 1992 verwijst.
B.8.1. Ces règles sont dues à la volonté du législateur de tenir B.8.1. Die regeling is ingegeven door de wil van de wetgever om
compte de la situation des « sociétés de trading ». Les actions ou rekening te houden met de situatie van de « tradingvennootschappen ».
parts que ces sociétés détiennent en portefeuille commercial Voor die vennootschappen vormen de aandelen in hun handelsportefeuille
constituent les stocks avec lesquels elles exercent principalement de stock waarmee zij hun activiteiten hoofdzakelijk uitoefenen. De
leurs activités. La viabilité de leurs activités pourrait être mise en duurzaamheid van hun activiteiten zou in het gedrang kunnen worden
péril par le jeu combiné, d'une part, de la non-déductibilité de gebracht door de combinatie van, enerzijds, de principiële
principe des réductions de valeur et des moins-values (ancien article niet-aftrekbaarheid van waardeverminderingen en minderwaarden (oud
198, § 1er, 7°, du CIR 1992) et, d'autre part, de la taxe sur les artikel 198, § 1, 7°, van het WIB 1992) en, anderzijds, de belasting
plus-values réalisée sur des actions ou parts qui n'appartiennent pas op de meerwaarden verwezenlijkt op aandelen die niet voor één jaar
à la société pendant un an (article 192, § 1er, du CIR 1992, tel qu'il eigendom zijn van de vennootschap (artikel 192, § 1, van het WIB 1992,
a été complété par l'article 146, 1°, de la loi-programme (I) du 29 zoals aangevuld bij artikel 146, 1°, van de programmawet (I) van 29
mars 2012) (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-2081/001, pp. 88-90). maart 2012) (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-2081/001, pp. 88-90).
Dans les travaux préparatoires, il est dit notamment : In de parlementaire voorbereiding is inzonderheid gesteld :
« Compte tenu de leur fonction particulière et de leur objet social, « Gezien hun specifieke functie en hun sociaal doel, zijn de
les établissements de crédit, les entreprises d'investissement et les kredietinstellingen, beleggingsondernemingen en beheersvennootschappen
sociétés de gestion d'organismes de placement collectif sont soumises van instellingen voor collectieve belegging onderworpen aan speciale
à des règles particulières en matière de contrôle et de tenue des comptes annuels. Ces caractéristiques propres ont justifié que, dans le chef de ces catégories de sociétés, les actions et parts qui appartiennent au portefeuille commercial, et exclusivement ces actions ou parts, soient soumises à un régime dérogatoire au droit fiscal commun, aussi bien en ce qui concerne le régime des plus-values qu'en matière de moins-values et de réductions de valeur. A défaut, l'insertion de la nouvelle condition de détention pendant une durée ininterrompue d'au moins un an en pleine propriété aurait entraîné dans le chef de ces opérateurs financiers des conséquences regels voor de controle en tegoedrekeningen. Deze eigen kenmerken hebben, in hoofde van deze soorten ondernemingen, gerechtvaardigd dat aandelen die behoren tot de handelsportefeuille, en enkel zulke aandelen, zullen onderworpen zijn aan een afwijking van het gemene fiscale recht, zowel wat betreft het regime van meerwaarden als in termen van minderwaarden en waardeverminderingen. Anders zou de invoer van de nieuwe voorwaarde van behoud voor een ononderbroken periode van ten minste één jaar resulteren in volledige eigendom in hoofde van deze financiële handelaren in gevolgen die
incompatibles avec la part de leur core business qui consiste à onverenigbaar zijn met een deel van hun core business die bestaat uit
arbitrer des actifs financiers dans le cadre de leur activité het bemiddelen van financiële activa als onderdeel van hun commerciële
commerciale. activiteit.
En effet, la détention des actions ou parts pendant une durée d'au Inderdaad, het houden van aandelen gedurende een periode van ten
moins un an étant inhabituelle dans le cadre de la gestion d'un minste één jaar is ongebruikelijk in het kader van het beheer van een
portefeuille commercial tel que visé à l'article 35ter, § 1er, alinéa handelsportefeuille als bedoeld in artikel 35ter, § 1, tweede lid, a,
2, a, de l'arrêté royal du 23 septembre 1992 relatif aux comptes van het Koninklijk besluit van 23 september 1992 betreffende de
annuels de ces établissements, l'application de la condition de jaarrekening van deze instellingen, de toepassing van de voorwaarde
détention permanente, même limitée à un an, aurait entraîné une van behoud, zelfs indien slechts voor een jaar, zou hebben geleid tot
taxation quasi-systématique des plus-values réalisées sur ces actions een permanente quasi-automatische belasting van de meerwaarden
ou parts, alors que la déduction des réductions de valeur et des gerealiseerd op die aandelen of rechten van deelneming, terwijl de
moins-values sur les actions ou parts appartenant au même portefeuille aftrek van waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen die tot
aurait, dans le même temps, systématiquement été rejetée à titre de dezelfde portefeuille behoren, op hetzelfde moment, systematisch
dépenses non admises en application de l'article 198, alinéa 1er, 7°, verworpen worden als een verworpen uitgave in toepassing van artikel
CIR 92. 198, eerste lid, 7°, WIB 92.
La spécificité du secteur et les dispositions réglementaires De specificiteit van de sector en de specifieke voorschriften die
particulières qui sont applicables à ces entreprises justifient donc gelden voor deze vennootschappen rechtvaardigen dus een uitzonderlijke
un traitement fiscal dérogatoire. A défaut, l'application des règles fiscale behandeling. Anders is de toepassing van gemeenschappelijke
communes en matière de plus-values, telles qu'elles sont modifiées par regels op meerwaarden, zoals gewijzigd door dit project en in termen
le présent projet, et en matière de moins-values et réductions de van correlatieve waardeverminderingen en minderwaarden, met gevolgen
valeur corrélatives, entraînerait des conséquences économiquement
insupportables pour ce secteur » (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC voor deze sector economisch niet duurzaam » (Parl. St., Kamer,
53-2081/001, p. 90). 2011-2012, DOC 53-2081/001, p. 90).
Le régime spécifique applicable aux « sociétés de trading » consiste, De specifieke regeling voor de « tradingvennootschappen » bestaat erin
d'un côté, à les imposer sur les plus-values sur actions ou parts au dat zij, enerzijds, tegen het gewone tarief van de
taux ordinaire de l'impôt des sociétés mais, d'un autre côté, à les vennootschapsbelasting worden belast op de meerwaarden verwezenlijkt
autoriser à déduire à titre de frais professionnels les réductions de op aandelen maar, anderzijds, de waardeverminderingen en minderwaarden
valeur et les moins-values. als beroepskosten kunnen aftrekken.
B.8.2. Pour tenir compte, au niveau fiscal, de la situation spécifique B.8.2. Om op fiscaal vlak rekening te houden met de specifieke
des « sociétés de trading », le législateur a opéré une distinction situatie van de « tradingvennootschappen » heeft de wetgever een
entre les actions ou parts « appartenant à un portefeuille commercial onderscheid gemaakt tussen de aandelen « die behoren tot de
» et les autres titres. handelsportefeuille » en andere effecten.
Pour la première catégorie d'actions ou de parts, il a fait référence Voor de eerste categorie aandelen heeft hij verwezen naar artikel
à l'article 35ter, § 1er, alinéa 2, a), de l'arrêté royal du 23 35ter, § 1, tweede lid, a), van het koninklijk besluit van 23
septembre 1992, dans lequel ces actions ou parts sont définies comme september 1992, waarin die aandelen zijn omschreven als de «
les « titres à revenu fixe et à revenu variable acquis dans le cadre vastrentende en niet-vastrentende effecten die in het kader van een
d'une émission en vue de leur placement auprès de tiers ainsi que les uitgifte zijn verworven met de bedoeling ze bij derden te plaatsen,
titres autrement acquis en vue de leur revente sur la base de alsook de effecten die anderszins zijn verworven met de bedoeling ze
considération de rendement à court terme qui n'excède normalement pas door te verkopen, om redenen van hun rendement op korte termijn,
six mois et qui, dans le cas de titres à durée déterminée, couvre une normaal gezien niet langer dan zes maanden en voor effecten op vaste
période plus courte que la durée résiduelle des titres en cause ». termijn, korter dan de resterende looptijd van de betrokken effecten
Par cette référence, c'est de manière objective que le législateur a ». Met die verwijzing heeft de wetgever op objectieve wijze de « aandelen
défini les « actions ou parts en stock » des négociants professionnels in stock » van professionele handelaars in aandelen omschreven en
en actions ou parts et qu'il les a distinguées des titres et actifs onderscheiden van de eigen financiële vaste activa en de effecten die
immobilisés financiers propres appartenant au portefeuille de tot de beleggingsportefeuille behoren. Teneinde misbruiken te
placement. Afin de prévenir des abus, il a encore précisé que « le voorkomen, heeft hij ook voorgeschreven dat « de interne overdracht
transfert interne d'actions ou parts du ou vers le portefeuille van aandelen vanuit of naar de handelsportefeuille [wordt] beschouwd
commercial est considéré comme une aliénation » (article 192, § 1er, als een vervreemding » (artikel 192, § 1, vierde en vijfde lid, van
alinéas 4 et 5, du CIR 1992, tel qu'il a été complété par l'article het WIB 1992, zoals aangevuld bij artikel 146, 2°, van de programmawet
146, 2°, de la loi-programme (I) du 29 mars 2012, et article 198, (I) van 29 maart 2012, alsook artikel 198, derde lid, van het WIB
alinéa 3, du CIR 1992, tel qu'il a été complété par l'article 147, 3°, 1992, zoals aangevuld bij artikel 147, 3°, van de programmawet (I) van
de la loi-programme (I) du 29 mars 2012). 29 maart 2012).
En se référant à l'article 35ter, § 1er, alinéa 2, a), de l'arrêté Met de verwijzing naar artikel 35ter, § 1, tweede lid, a), van het
royal du 23 septembre 1992, le législateur a utilisé un critère qui koninklijk besluit van 23 september 1992 heeft de wetgever een
est également pertinent au regard de l'objectif poursuivi et qui tient criterium gehanteerd dat ook pertinent is in het licht van de
compte de la situation spécifique des sociétés dont l'activité nagestreefde doelstelling en dat rekening houdt met de specifieke
situatie van de vennootschappen waarvan de kernactiviteit erin bestaat
principale consiste à négocier de telles actions ou parts « en stock dergelijke aandelen « in stock » te verhandelen.
». Du reste, ce critère ne concerne que la possibilité de déduire les Overigens heeft dat criterium enkel betrekking op de mogelijkheid om
réductions de valeur et les moins-values à titre de frais de waardeverminderingen en minderwaarden af te trekken als
professionnels et il constitue le pendant de l'imposabilité des beroepskosten en vormt het de tegenhanger van de belastbaarheid van de
plus-values. meerwaarden.
B.9. Les parties requérantes, qui se prévalent en particulier de leur B.9. De verzoekende partijen, die zich inzonderheid beroepen op hun
qualité de « teneur de marché », soutiennent qu'elles n'entrent pas en hoedanigheid van « market maker », voeren aan dat zij niet in
ligne de compte pour l'application du régime spécifique prévu pour les aanmerking komen voor de specifieke regeling voor de «
« sociétés de trading » parce qu'elles ne sont pas soumises à l'arrêté tradingvennootschappen » omdat zij niet zijn onderworpen aan het
royal du 23 septembre 1992. koninklijk besluit van 23 september 1992.
B.10.1. Dans le cadre du régime spécifique pour les « sociétés de B.10.1. Bij de specifieke regeling voor de « tradingvennootschappen »
trading », il faut tenir compte du rapport que le législateur a moet rekening worden gehouden met het verband dat de wetgever heeft
souhaité établir entre, d'une part, la possibilité de déduire à titre willen leggen tussen, enerzijds, de mogelijkheid tot het aftrekken van
de frais professionnels les réductions de valeur et les moins-values de waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen in de
sur actions ou parts en portefeuille commercial et, d'autre part, handelsportefeuille als beroepskosten en, anderzijds, de belasting,
l'imposition au taux ordinaire de l'impôt des sociétés des plus-values tegen het gewone tarief van de vennootschapsbelasting, van de
réalisées sur de telles actions ou parts. Le législateur a en outre meerwaarden verwezenlijkt op dergelijke aandelen. Bovendien heeft de
voulu limiter le régime aux entreprises qui, « compte tenu de leur wetgever de regeling willen beperken tot die ondernemingen die «
fonction particulière et de leur objet social, [...] sont soumises à gezien hun specifieke functie en sociaal doel, zijn [...] onderworpen
des règles particulières en matière de contrôle et de tenue des aan speciale regels voor de controle en tegoedrekeningen » (Parl. St.,
comptes annuels » (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-2081/001, p. Kamer, 2011-2012, DOC 53-2081/001, p. 90).
90). De la lecture combinée des articles 192 et 198 du CIR 1992, tels Uit de lezing in samenhang van de artikelen 192 en 198 van het WIB
qu'ils ont été modifiés par la loi-programme (I) du 29 mars 2012, il y 1992, zoals gewijzigd bij de programmawet (I) van 29 maart 2012, moet
a lieu de conclure - comme le confirment les travaux préparatoires de - zoals bevestigd wordt in de parlementaire voorbereiding ervan -
celle-ci - que les « sociétés de trading » sont uniquement celles worden opgemaakt dat de « tradingvennootschappen » enkel diegene zijn
auxquelles l'arrêté royal du 23 septembre 1992 est applicable. waarop het koninklijk besluit van 23 september 1992 van toepassing is.
L'article 35ter, § 1er, alinéa 2, a), de cet arrêté royal ne peut pas Artikel 35ter, § 1, tweede lid, a), van dat koninklijk besluit kan
être isolé de son contexte, d'autant que l'arrêté royal précise niet worden geïsoleerd van zijn context, des te minder daar dat
spécifiquement aussi comment les établissements concernés doivent koninklijk besluit ook specifiek voorschrijft hoe de betrokken
tenir leur comptabilité et évaluer leurs actions et parts. instellingen hun boekhouding moeten voeren en hun aandelen dienen te waarderen.
Bien que les parties requérantes n'en poursuivent pas formellement Hoewel de verzoekende partijen niet uitdrukkelijk de vernietiging
l'annulation, les articles 146, 2°, et 147, 3°, de la loi-programme vorderen van de artikelen 146, 2°, en 147, 3°, van de programmawet (I)
(I) du 29 mars 2012 forment avec les dispositions effectivement van 29 maart 2012, kunnen de bepalingen daarvan niet los worden gezien
attaquées un tout indissociable et ne peuvent pas faire l'objet d'une van de wel bestreden bepalingen die daarmee een onlosmakelijk geheel
lecture séparée. Les parties requérantes soutiennent d'ailleurs vormen. De verzoekende partijen voeren trouwens precies aan dat zij
précisément qu'elles sont discriminées en ce qu'elles ne seraient pas worden gediscrimineerd doordat zij niet aan dat koninklijk besluit van
soumises à cet arrêté royal du 23 septembre 1992. 23 september 1992 zouden zijn onderworpen.
B.10.2. En vertu de son article 1er, cet arrêté royal s'applique : B.10.2. Krachtens artikel 1 ervan is dat koninklijk besluit van toepassing op :
« 1° aux établissements de crédit visés à l'article 1er de la loi du « 1° de kredietinstellingen bedoeld bij artikel 1 van de wet van 22
22 mars 1993 relative au statut et au contrôle des établissements de maart 1993 op het statuut van en het toezicht op de
crédit, à l'exception des établissements visés à l'article 2, § 1er, kredietinstellingen, met uitsluiting van de instellingen bedoeld bij
de cette loi; artikel 2, § 1, van de wet;
2° aux entreprises d'investissement visées à l'article 44 de la loi du 2° de beleggingsondernemingen bedoeld bij artikel 44 van de wet van 6
6 avril 1995 relative au statut et au contrôle des entreprises april 1995 inzake het statuut van en het toezicht op de
d'investissement, à l'exception des établissements visés à l'article beleggingsondernemingen, met uitsluiting van de instellingen bedoeld
45 de cette loi; bij artikel 45 van de wet;
3° aux sociétés de gestion d'organismes de placement collectif visées 3° de beheervennootschappen van instellingen voor collectieve
à l'article 138 de la loi du 20 juillet 2004 relative à certaines belegging bedoeld bij artikel 138 van de wet van 20 juli 2004
formes de gestion collective de portefeuilles d'investissement ». betreffende bepaalde vormen van collectief beheer van beleggingsportefeuilles ».
En vertu de l'article 44 de la loi du 6 avril 1995 relative au statut Krachtens artikel 44 van de wet van 6 april 1995 inzake het statuut
et au contrôle des entreprises d'investissement (ci-après : la loi du
6 avril 1995), les dispositions de son livre II (« Du statut et du van en het toezicht op de beleggingsondernemingen (hierna : wet van 6
april 1995) gelden de bepalingen van boek II ervan (« Statuut van en
contrôle des entreprises d'investissement ») s'appliquent aux toezicht op de beleggingsondernemingen ») voor de
entreprises d'investissement « de droit belge dont l'activité beleggingsondernemingen « naar Belgisch recht waarvan het gewone
habituelle consiste à fournir ou offrir à des tiers un ou plusieurs bedrijf bestaat in het beroepsmatig verrichten of aanbieden van een of
services d'investissement à titre professionnel et/ou à exercer une ou meer beleggingsdiensten voor derden en/of het uitoefenen van een of
plusieurs activités d'investissement, ainsi qu'aux entreprises de meer beleggingsactiviteiten, alsook voor de ondernemingen naar
droit étranger qui exercent cette activité en Belgique », mais « sans buitenlands recht die dit bedrijf in België uitoefenen », evenwel «
préjudice des exceptions mentionnées à l'article 45 ». onverminderd de uitzonderingen waarvan sprake in artikel 45 ».
L'article 45, § 1er, 5°, de la loi du 6 avril 1995 exclut du champ Artikel 45, § 1, 5°, van de wet van 6 april 1995 sluit van het
d'application du livre II : les « personnes qui ne fournissent aucun toepassingsgebied van boek II ervan uit : « personen die geen
service ou activité d'investissement autre que la négociation pour son beleggingsdiensten of beleggingsactiviteiten verrichten, anders dan
propre compte à moins qu'elles ne soient teneurs de marché ou handel voor eigen rekening, tenzij zij market makers of systematische
internalisateur systématique ». Cette disposition, telle qu'elle a été internaliseerder zijn ». Die bepaling, zoals ingevoegd bij artikel 35
insérée par l'article 35 de l'arrêté royal du 27 avril 2007, confirmé van het koninklijk besluit van 27 april 2007 tot omzetting van de
Europese richtlijn betreffende de markten voor financiële
par la loi du 8 juin 2008, visant à transposer la directive européenne instrumenten, bekrachtigd bij wet van 8 juni 2008, neemt de
concernant les marchés d'instruments financiers, reprend la définition
du champ d'application de la directive 2004/39/CE du Parlement omschrijving over van het toepassingsgebied van de richtlijn
européen et du Conseil du 21 avril 2004 concernant les marchés 2004/39/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 april 2004
d'instruments financiers, qui a modifié et abrogé plusieurs directives betreffende markten voor financiële instrumenten, waarbij verscheidene
antérieures (ci-après : la directive 2004/39/CE) : eerdere richtlijnen zijn gewijzigd en ingetrokken » (hierna : richtlijn 2004/39/EG) :
«

Article 2.Exemptions

«

Artikel 2.Vrijstellingen

1. La présente directive ne s'applique pas : 1. Deze richtlijn is niet van toepassing op :
[...] [...]
d) aux personnes qui ne fournissent aucun service ou activité d) personen die geen beleggingsdiensten of beleggingsactiviteiten
d'investissement autre que la négociation pour son propre compte à verrichten, anders dan handel voor eigen rekening, tenzij zij market
moins qu'elles ne soient teneurs de marché [...] ». makers zijn [...] ». Hieruit volgt dat market makers ressorteren onder het
Il s'ensuit que les teneurs de marché relèvent du champ d'application toepassingsgebied van de wet van 6 april 1995 en van het koninklijk
de la loi du 6 avril 1995 et de l'arrêté royal du 23 septembre 1992. besluit van 23 september 1992.
A l'article 46, 16°, de la loi du 6 avril 1995, tel qu'il a été In artikel 46, 16°, van de wet van 6 april 1995, zoals vervangen bij
remplacé par l'article 37 de l'arrêté royal du 27 avril 2007, le « artikel 37 van het koninklijk besluit van 27 april 2007, wordt de «
teneur de marché » est défini comme étant « une personne qui est market maker » gedefinieerd als « een persoon die op de financiële
présente de manière continue sur les marchés financiers pour négocier markten doorlopend blijk geeft van de bereidheid voor eigen rekening
pour son propre compte et qui se porte acheteuse et vendeuse
d'instruments financiers en engageant ses propres capitaux, à des prix en met eigen kapitaal te handelen door financiële instrumenten tegen
fixés par elle ». Cette définition reprend la définition déjà contenue door hem vastgestelde prijzen te kopen en te verkopen ». Die definitie
dans l'article 4, paragraphe 1, point 8), de la directive 2004/39/CE. gaat terug op dezelfde omschrijving in artikel 4, lid 1, punt 8), van
En tant que les parties requérantes invoquent leur qualité de teneur de richtlijn 2004/39/EG.
de marché dans la signification qui lui est donnée en vertu de la In zoverre de verzoekende partijen zich beroepen op de hoedanigheid
définition de droit européen et de droit national, elles pourraient van market maker in de betekenis die daaraan krachtens de
Europeesrechtelijke en nationaalrechtelijke definitie is gegeven,
prétendre à la déductibilité au titre de frais professionnels, à zouden zij aanspraak kunnen maken op de aftrekbaarheid als
l'impôt des sociétés, des réductions de valeur et des moins-values sur beroepskosten in de vennootschapsbelasting, van de
les actions ou parts qui appartiennent au portefeuille commercial au waardeverminderingen en de minderwaarden op de aandelen die behoren
sens de l'article 35ter, § 1er, alinéa 2, a), de l'arrêté royal du 23 tot de handelsportefeuille zoals bedoeld in artikel 35ter, § 1, tweede
septembre 1992 si elles se conforment également pour le surplus aux lid, a), van het koninklijk besluit van 23 september 1992 indien zij
dispositions de cette loi et de cet arrêté royal. zich ook voor het overige conformeren aan de bepalingen van die wet en
dat koninklijk besluit.
Considéré de la sorte, leur grief repose sur une prémisse erronée et Aldus beschouwd, berust hun grief op een onjuist uitgangspunt en is
le moyen n'est dès lors pas fondé. het middel om die reden niet gegrond.
B.10.3. Dans leurs mémoires complémentaires, les parties requérantes B.10.3. In hun aanvullende memories voeren de verzoekende partijen aan
font valoir qu'elles sont exclues du champ d'application de la loi du
6 avril 1995 respectivement sur la base de l'article 46, 16°, et de dat zij uit het toepassingsgebied van de wet van 6 april 1995 zijn
l'article 45, § 1er, 13°, de cette loi. Pour cette raison, elles ne uitgesloten op grond van artikel 46, 16°, respectievelijk 45, § 1,
seraient pas davantage soumises à l'arrêté royal du 23 septembre 1992. 13°, van die wet. Zij zouden dus om die reden evenmin zijn onderworpen aan het koninklijk besluit van 23 september 1992.
La première partie requérante soutient plus précisément qu'elle n'est De eerste verzoekende partij voert meer bepaald aan dat zij geen
pas un teneur de marché au sens de l'article 46, 16°, de la loi du 6 market maker in de zin van artikel 46, 16°, van de wet van 6 april
avril 1995 parce qu'elle ne négocie pas « de manière continue » pour 1995 is omdat zij niet « doorlopend » blijk geeft van de bereidheid
son propre compte en engageant ses propres capitaux. voor eigen rekening en met eigen kapitaal te handelen.
La deuxième partie requérante fait valoir qu'elle est « teneur de De tweede verzoekende partij voert aan dat zij een « market maker in
marché en dérivés » et renvoie à l'article 45, § 1er, 13°, de la loi derivaten » is en verwijst naar artikel 45, § 1, 13°, van de wet van 6
du 6 avril 1995, qui exclut du champ d'application du livre II de la april 1995, dat van het toepassingsgebied van boek II van de wet van 6
loi du 6 avril 1995 les « entreprises dont les services et/ou april 1995 uitsluit, de « ondernemingen waarvan de beleggingsdiensten
activités d'investissement consistent exclusivement à négocier pour en/of beleggingsactiviteiten uitsluitend bestaan in het voor eigen
compte propre sur des marchés d'instruments financiers à terme ou rekening handelen op markten voor financiële futures of opties of op
d'options ou d'autres marchés dérivés et sur des marchés d'instruments andere derivatenmarkten en op markten in onderliggende financiële
financiers sous-jacents [...] ». instrumenten [...] ».
Le législateur a voulu réserver le régime spécifique des « sociétés de De wetgever heeft de specifieke regeling voor de «
trading » à une catégorie définie de manière objective de négociants tradingvennootschappen » willen voorbehouden aan een objectief
professionnels en parts ou actions qui déploient leurs activités dans omschreven categorie van professionele handelaars in aandelen die hun
un cadre réglementaire bien précis, en particulier en ce qui concerne activiteit ontplooien binnen een welbepaald regelgevend kader,
leur comptabilité et le contrôle de celle-ci. inzonderheid wat hun boekhouding en het toezicht daarop betreft.
Il ne peut raisonnablement être reproché au législateur de ne pas Er kan de wetgever in redelijkheid niet worden verweten dat hij
avoir fait en sorte que des entreprises comme celle des parties ondernemingen zoals die van de verzoekende partijen, die verklaren
requérantes, qui déclarent, en raison de leur situation spécifique, vanwege hun specifieke situatie niet aan de wet van 6 april 1995, noch
n'être soumises ni à la loi du 6 avril 1995 ni à l'arrêté royal du 23 aan het koninklijk besluit van 23 september 1992 te zijn onderworpen,
septembre 1992, soient reprises dans le régime qu'il a instauré en vue niet heeft opgenomen in de door hem beoogde regeling op het stuk van
de la déductibilité à l'impôt des sociétés des réductions de valeur et de aftrekbaarheid in de vennootschapsbelasting van de
des moins-values sur actions ou parts. waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen.
En effet, le législateur a pu réserver le régime spécifique prévu pour De wetgever vermocht immers de specifieke regeling voor «
les « sociétés de trading » aux entreprises qui, sous le contrôle de tradingvennootschappen » voor te behouden aan ondernemingen die, onder
l'autorité belge compétente, observent les règles comptables de toezicht van de bevoegde Belgische overheid, de boekhoudkundige
l'arrêté royal du 23 septembre 1992, de sorte que les règles de voorschriften van het koninklijk besluit van 23 september 1992 in acht
comptabilisation et d'évaluation des plus-values et des réductions de nemen, zodat ook de regels voor het boeken en de waardebepaling van de
valeur et des moins-values sont objectives et identiques pour toutes meerwaarden en waardeverminderingen en minderwaarden objectief en voor
les entreprises concernées. alle betrokken ondernemingen dezelfde zijn.
B.10.4. Du reste, les « sociétés de trading » ainsi définies peuvent B.10.4. Overigens mogen de aldus omschreven « tradingvennootschappen »
certes déduire les réductions de valeur et les moins-values à titre de wel de waardeverminderingen en minderwaarden als beroepskosten
frais professionnels, mais, s'agissant des plus-values réalisées sur aftrekken, maar op de meerwaarden verwezenlijkt op de aandelen waarvan
des actions ou parts dont elles sont propriétaires depuis moins d'un zij minder dan één jaar eigenaar zijn, worden zij niet belast tegen
an, elles ne sont pas taxées au taux spécial (article 217, 2°, du CIR het bijzondere tarief (artikel 217, 2°, van het WIB 1992, zoals
1992, tel qu'il a été rétabli par l'article 149 de la loi-programme hersteld bij artikel 149 van de programmawet (I) van 29 maart 2012),
(I) du 29 mars 2012) mais au taux ordinaire de l'impôt des sociétés maar tegen het gewone tarief van de vennootschapsbelasting (artikel
(article 215 du CIR 1992). 215 van het WIB 1992).
Les dispositions attaquées ne sont pas sans justification raisonnable. De bestreden bepalingen zijn niet zonder redelijke verantwoording.
B.11. Le premier moyen n'est pas fondé. B.11. Het eerste middel is niet gegrond.
En ce qui concerne le deuxième moyen Wat het tweede middel betreft
B.12. Les parties requérantes dénoncent également la violation des B.12. De verzoekende partijen voeren eveneens de schending aan van de
articles 10, 11 et 172 de la Constitution par l'article 146, 1°, de la artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet door artikel 146, 1°, van de
loi-programme (I) du 29 mars 2012, combiné avec son article 147, 1°, programmawet (I) van 29 maart 2012, in samenhang gelezen met artikel
en ce qu'une distinction est faite entre « les sociétés de trading en 147, 1°, ervan, doordat een onderscheid wordt gemaakt tussen «
actions ou parts » et les « sociétés de trading en d'autres actifs ». B.13. Il appartient au législateur de déterminer quels objectifs il entend poursuivre au plan fiscal. Il dispose en la matière d'un pouvoir d'appréciation étendu. Dans le cadre de ce pouvoir d'appréciation, il a pu décider que les actions et parts ne seraient pas traitées fiscalement de la même manière que d'autres actifs, en l'espèce en ce qui concerne notamment les plus-values et les réductions de valeur et les moins-values. Les travaux préparatoires indiquent d'ailleurs que l'intention du législateur était de maintenir l'exonération de principe des plus-values réalisées sur des actions ou parts afin de continuer à soutenir les placements en actions ou parts, lesquels présentent un risque plus élevé que les placements en titres à revenus fixes (Doc. tradingvennootschappen inzake aandelen » en « tradingvennootschappen inzake andere activa ». B.13. Het komt de wetgever toe te bepalen welke doelstellingen hij op fiscaal vlak wil nastreven. Hij beschikt ter zake over een ruime beoordelingsbevoegdheid. Hij kon in het raam van die beoordelingsbevoegdheid beslissen om aandelen fiscaal anders te behandelen dan andere activa, te dezen met name wat de meerwaarden en waardeverminderingen en minderwaarden betreft. De parlementaire voorbereiding geeft trouwens aan dat het de bedoeling van de wetgever was de principiële vrijstelling van de meerwaarden verwezenlijkt op aandelen te handhaven om beleggingen in aandelen met een hoger risico dan beleggingen in vastrentende waarden te blijven
parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-2081/001, p. 85). ondersteunen (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-2081/001, p. 85).
En outre, le législateur a adopté un régime particulier pour les « Bovendien heeft de wetgever een bijzondere regeling getroffen voor de
sociétés de trading » dont les actions ou parts appartenant à leur « tradingvennootschappen », waarvan de aandelen in hun
portefeuille commercial constituent les stocks avec lesquels elles handelsportefeuille de stock vormen waarmee zij hun activiteiten
exercent principalement leurs activités et pour lesquelles la hoofdzakelijk uitoefenen en voor wie een combinatie van de principiële
non-déductibilité de principe des réductions de valeur et des niet-aftrekbaarheid van waardeverminderingen en minderwaarden (oud
moins-values (ancien article 198, § 1er, 7°, du CIR 1992) combinée artikel 198, § 1, 7°, van het WIB 1992) en de belastbaarheid van de
avec l'imposabilité des plus-values réalisées sur des actions ou parts meerwaarden verwezenlijkt op aandelen die niet voor één jaar eigendom
qui n'appartiennent pas pendant un an à la société (article 192 du CIR zijn van de vennootschap (artikel 192 van het WIB 1992, zoals
1992, tel qu'il a été complété par l'article 146, 1°, de la
loi-programme (I) du 29 mars 2012) pourrait mettre en péril la aangevuld bij artikel 146, 1°, van de programmawet (I) van 29 maart
viabilité de leurs activités (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC 2012), de duurzaamheid van hun activiteiten in het gedrang zou kunnen
53-2081/001, pp. 88-90). Lors de l'examen du premier moyen, la Cour a brengen (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-2081/001, pp. 88-90).
déjà jugé que le législateur n'avait adopté par là aucune mesure Reeds naar aanleiding van het eerste middel heeft het Hof geoordeeld
discriminatoire. dat de wetgever daarmee geen discriminerende maatregel heeft genomen.
B.14. Le deuxième moyen n'est pas fondé. B.14. Het tweede middel is niet gegrond.
En ce qui concerne le troisième moyen Wat het derde middel betreft
B.15. Les parties requérantes invoquent également la violation des B.15. De verzoekende partijen voeren ook de schending aan van de
articles 10, 11 et 16 de la Constitution, combinés avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme. Elles estiment que les dispositions attaquées instaurent, dans leur ensemble, une incohérence fiscale qui est déraisonnable et qui porte atteinte de manière disproportionnée au droit au respect de leurs biens. B.16.1. L'article 1er du Premier Protocole additionnel offre une protection non seulement contre une expropriation ou une privation de propriété (premier alinéa, deuxième phrase) mais également contre toute ingérence dans le droit au respect des biens (premier alinéa, première phrase) et contre toute réglementation de l'usage des biens (deuxième alinéa). En ce que les deux dispositions invoquées protègent le droit de propriété, les garanties qu'elles contiennent forment un ensemble indissociable, de sorte que la Cour doit tenir compte, lors artikelen 10, 11 en 16 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. Zij zijn van mening dat de bestreden bepalingen, in hun geheel, een fiscale incoherentie invoeren die onredelijk is en op onevenredige wijze afbreuk doet aan het ongestoord genot van hun eigendom. B.16.1. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol biedt niet alleen bescherming tegen een onteigening of een eigendomsberoving (eerste alinea, tweede zin), maar tegen elke verstoring van het genot van de eigendom (eerste alinea, eerste zin) en elke regeling van het gebruik van de eigendom (tweede alinea). Doordat beide aangevoerde bepalingen het eigendomsrecht beschermen, vormen de erin vervatte waarborgen een
de son contrôle au regard de l'article 16 de la Constitution, de la onlosmakelijk geheel, zodat het Hof bij zijn toetsing aan artikel 16
protection plus large offerte par l'article 1er de ce Protocole. van de Grondwet rekening dient te houden met de ruimere bescherming
die artikel 1 van dat Protocol biedt.
B.16.2. Toute ingérence dans le droit de propriété doit réaliser un B.16.2. Elke inmenging in het recht op eigendom dient een billijk
juste équilibre entre les impératifs de l'intérêt général et ceux de evenwicht tot stand te brengen tussen de vereisten van het algemeen
la protection du droit au respect des biens. Il doit exister un belang en van de bescherming van het recht van eenieder op het
rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et ongestoorde genot van de eigendom. Er moet een redelijk verband van
evenredigheid bestaan tussen de aangewende middelen en het
le but poursuivi (arrêts n° 33/2007, B.5.3, n° 62/2007, B.5.3, n° nagestreefde doel (arresten nr. 33/2007, B.5.3, nr. 62/2007, B.5.3,
29/2008, B.12, n° 50/2011, B.38, et n° 71/2012, B.9.2). nr. 29/2008, B.12, nr. 50/2011, B.38, en nr. 71/2012, B.9.2).
La notion d'« intérêt général » est une notion large qui requiert un Het begrip « algemeen belang » is een ruim begrip, dat, wanneer het
examen approfondi des facteurs politiques, économiques et sociaux door de overheid wordt aangevoerd om een inmenging in het
lorsque l'autorité publique l'invoque pour justifier une ingérence eigendomsrecht te verantwoorden, een grondig onderzoek vereist van
dans le droit de propriété. Etant donné que le législateur dispose politieke, economische en sociale factoren. Vermits de wetgever
d'une grande marge d'appréciation pour mener une politique économique beschikt over een ruime beoordelingsvrijheid om een economisch en
et sociale, la Cour doit respecter la manière dont il conçoit les sociaal beleid te voeren, dient het Hof de wijze te eerbiedigen waarop
impératifs de l'utilité publique ou de l'intérêt général, sauf si son hij vorm geeft aan de vereisten van het openbaar nut of het algemeen
appréciation se révèle manifestement dépourvue de base raisonnable belang, tenzij zijn beoordeling manifest zonder redelijke grondslag is
(voir notamment CEDH, 21 février 1986, James et autres c. Royaume-Uni, (zie o.m. EHRM, 21 februari 1986, James e.a. t. Verenigd Koninkrijk,
§§ 45-46; 19 décembre 1989, Mellacher et autres c. Autriche, § 48; 23 §§ 45-46; 19 december 1989, Mellacher e.a. t. Oostenrijk, § 48; 23
novembre 2000, Ex-Roi de Grèce et autres c. Grèce, § 87; 20 juillet november 2000, Ex-Koning van Griekenland e.a. t. Griekenland, § 87; 20
2004, Bäck c. Finlande, § 53; 22 février 2005, Hutten-Czapska c. juli 2004, Bäck t. Finland, § 53; 22 februari 2005, Hutten-Czapska t.
Pologne, § 166; 30 août 2007, J.A. Pye (Oxford) Ltd et J.A. Pye Polen, § 166; 30 augustus 2007, J.A. Pye (Oxford) Ltd en J.A. Pye
(Oxford) Land Ltd c. Royaume-Uni, § 71; 19 juin 2008, Gauchin c. (Oxford) Land Ltd t. Verenigd Koninkrijk, § 71; 19 juni 2008, Gauchin
France, § 60, et 29 janvier 2013, Zolotas c. Grèce, § 44). t. Frankrijk, § 60, en 29 januari 2013, Zolotas t. Griekenland, § 44).
B.17. Il ressort de l'examen du premier moyen que la disposition B.17. Uit het onderzoek van het eerste middel blijkt dat de bestreden
attaquée poursuit un objectif d'intérêt général et que le législateur bepaling een doelstelling van algemeen belang nastreeft en dat de
pouvait réserver le régime spécifique prévu pour les « sociétés de specifieke regeling voor de « tradingvennootschappen » door de
wetgever mocht worden voorbehouden aan de vennootschappen die hun
trading » aux sociétés qui tiennent leur comptabilité conformément à boekhouding voeren in overeenstemming met het koninklijk besluit van
l'arrêté royal du 23 septembre 1992, afin que les règles de 23 september 1992, opdat ook de regels voor het boeken en de
comptabilisation et d'évaluation des plus-values et des réductions de waardebepaling van de meerwaarden en waardeverminderingen en
valeur et moins-values soient également objectives et les mêmes pour minderwaarden objectief en voor alle betrokken ondernemingen dezelfde
toutes les entreprises concernées. zouden zijn.
B.18. Le troisième moyen n'est pas fondé. B.18. Het derde middel is niet gegrond.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
rejette les recours. verwerpt de beroepen.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 17 octobre 2013. het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 17 oktober 2013.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt M. Bossuyt
^