Extrait de l'arrêt n° 101/2013 du 9 juillet 2013 Numéro du rôle : 5485 En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 25bis à 25septies du décret de la Région wallonne du 12 avril 2001 relatif à l'organisation du marché régio La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et M. Bossuyt, des juges E. De G(...) | Uittreksel uit arrest nr. 101/2013 van 9 juli 2013 Rolnummer : 5485 In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 25bis tot 25septies van het decreet van het Waalse Gewest van 12 april 2001 betreffende de organisatie van de gewestelijke Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en M. Bossuyt, de rechters (...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 101/2013 du 9 juillet 2013 | Uittreksel uit arrest nr. 101/2013 van 9 juli 2013 |
Numéro du rôle : 5485 | Rolnummer : 5485 |
En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 25bis | In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 25bis tot 25septies |
à 25septies du décret de la Région wallonne du 12 avril 2001 relatif à | van het decreet van het Waalse Gewest van 12 april 2001 betreffende de |
l'organisation du marché régional de l'électricité, tels qu'ils ont | organisatie van de gewestelijke elektriciteitsmarkt, zoals ingevoegd |
été insérés par l'article 41 du décret du 17 juillet 2008, posées par | bij artikel 41 van het decreet van 17 juli 2008, gesteld door het Hof |
la Cour d'appel de Liège. | van Beroep te Luik. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents J. Spreutels et M. Bossuyt, des juges E. De | samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en M. Bossuyt, de |
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, | rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. |
J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, et, | Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. Daoût, en, |
conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 | overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 |
sur la Cour constitutionnelle, du président émérite R. Henneuse, | op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter R. Henneuse, bijgestaan |
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président | door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus |
émérite R. Henneuse, | voorzitter R. Henneuse, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
Par arrêt du 6 septembre 2012 en cause de la SCRL « Tecteo » contre | Bij arrest van 6 september 2012 in zake de CVBA « Tecteo » tegen de |
l'ASBL « Test-Achats », dont l'expédition est parvenue au greffe de la | VZW « Test-Aankoop », waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is |
Cour le 21 septembre 2012, la Cour d'appel de Liège a posé les | ingekomen op 21 september 2012, heeft het Hof van Beroep te Luik de |
questions préjudicielles suivantes : | volgende prejudiciële vragen gesteld : |
1. « Les articles 25bis à 25septies repris à la section 3 intitulée | 1. « Schenden de artikelen 25bis tot 25septies van sectie III |
'obligations d'indemnisations' du décret du 12 avril 2001 relatif à | 'Vergoedingsplichten' van het decreet van 12 april 2001 betreffende de |
l'organisation du marché régional d'électricité, tel que modifié par | organisatie van de gewestelijke elektriciteitsmarkt, zoals gewijzigd |
le décret du 17 juillet 2008, violent-ils l'article 6, § 1er, VI de la | bij het decreet van 17 juli 2008, artikel 6, § 1, VI, van de |
loi spéciale de réformes institutionnelles du 8 août 1980 en ce qu'ils | bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in |
sont applicables au client final, soit 'toute personne physique ou | zoverre zij van toepassing zijn op de eindafnemer, namelijk 'elke |
morale achetant de l'électricité pour son propre usage', ce qui | natuurlijke of rechtspersoon die elektriciteit koopt voor eigen |
englobe le 'consommateur' au sens de la loi du 6 avril 2010 relative | gebruik', hetgeen de 'consument' omvat in de zin van de wet van 6 |
aux pratiques du marché et à la protection du consommateur, alors que | april 2010 betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming, |
l'article 6, § 1er, VI précité réserve à l'autorité fédérale la | terwijl het voormelde artikel 6, § 1, VI, aan de federale overheid de |
compétence pour fixer les règles générales en matière de protection | bevoegdheid voorbehoudt om de algemene regels inzake de bescherming |
des consommateurs ? »; | van de verbruiker vast te stellen ? »; |
2. « Les articles 25bis à 25septies repris à la section 3 intitulée | 2. « Schenden de artikelen 25bis tot 25septies van sectie III |
'obligations d'indemnisations' du décret du 12 avril 2001 relatif à | 'Vergoedingsplichten' van het decreet van 12 april 2001 betreffende de |
l'organisation du marché régional d'électricité, tel que modifié par | organisatie van de gewestelijke elektriciteitsmarkt, zoals gewijzigd |
le décret du 17 juillet 2008, violent-ils les articles 10 et 11 de la | bij het decreet van 17 juli 2008, de artikelen 10 en 11 van de |
Constitution en ce que le consommateur, protégé par l'interdiction des | Grondwet, in zoverre de verbruiker, beschermd door het verbod op |
clauses abusives telle qu'organisée par les articles 74 et suivants de | onrechtmatige bedingen zoals geregeld bij de artikelen 74 en volgende |
la loi du 6 avril 2010 transposant en droit belge la directive | van de wet van 6 april 2010, waarbij de richtlijn 93/13/EEG van de |
93/13/CEE du Conseil du 5 avril 1993 relative à la protection des | Raad van 5 april 1993 betreffende consumentenbescherming in het |
consommateurs, ne pourrait bénéficier de ladite protection à l'égard | Belgisch recht wordt omgezet, die bescherming niet zou kunnen genieten |
d'un gestionnaire de réseau de distribution d'électricité dont les | ten opzichte van een beheerder van een elektriciteitsdistributienet |
obligations devraient être appréciées au regard de ces dispositions | wiens verplichtingen zouden moeten worden beoordeeld in het licht van |
décrétales ? ». | die decretale bepalingen ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1.1. Les articles 25bis à 25septies du décret de la Région wallonne | B.1.1. De artikelen 25bis tot 25septies van het decreet van het Waalse |
du 12 avril 2001 relatif à l'organisation du marché régional de | Gewest van 12 april 2001 betreffende de organisatie van de |
l'électricité, sur lesquels portent les deux questions préjudicielles, | gewestelijke elektriciteitsmarkt, waarop de twee prejudiciële vragen |
disposent : | betrekking hebben, bepalen : |
« Art. 25bis.§ 1er. Toute interruption de fourniture non planifiée |
« Art. 25bis.§ 1. Elke niet geplande stroomonderbreking die langer |
d'une durée supérieure à six heures consécutives et ayant son origine | duurt dan zes opeenvolgende uren en die ontstaan is op een |
sur un réseau de distribution ou de transport local donne lieu à une | distributienet of een plaatselijk transmissienet geeft aanleiding tot |
indemnisation à charge du gestionnaire de réseau par le fait duquel | een vergoeding ten laste van de netbeheerder door wie de onderbreking |
l'interruption ou son maintien sont intervenus, au profit du client | of het aanblijven daarvan zijn opgetreden, ten voordele van de |
final raccordé au réseau de distribution. | eindafnemer die aangesloten is op het distributienet. |
Cette indemnisation n'est pas due dans l'hypothèse où l'interruption | Die vergoeding is niet verschuldigd als de stroomonderbreking en het |
de fourniture et son maintien pendant plus de six heures consécutives | aanhouden daarvan gedurende meer dan zes opeenvolgende uren |
sont l'un et l'autre causés par un cas de force majeure. | veroorzaakt werden door een geval van overmacht. |
§ 2. Pour bénéficier de l'indemnisation visée au paragraphe 1er, le | § 2. Om in aanmerking te komen voor de vergoeding bedoeld in paragraaf |
client final visé introduit, par courrier recommandé ou par tout moyen | 1, dient de betrokken eindafnemer via een aangetekend schrijven of |
déclaré conforme par le Gouvernement, une demande auprès du | door elk door de regering conform verklaard middel een aanvraag in bij |
gestionnaire de réseau auquel il est raccordé. Cette demande doit être | de netbeheerder waarbij hij is aangesloten. Die aanvraag moet binnen |
adressée dans les trente jours calendrier de la survenance de | de dertig kalenderdagen volgend op het optreden van de |
l'interruption de fourniture. Le client y mentionne les données | stroomonderbreking aan de netbeheerder gericht worden. De afnemer |
essentielles au traitement de sa demande. | vermeldt daarin de gegevens die nodig zijn voor de behandeling van |
zijn aanvraag. | |
En vue de faciliter la démarche des clients concernés, le gestionnaire | Om de aanvraag van de betrokken afnemers te vergemakkelijken, stelt de |
de réseau met à disposition des clients finals un formulaire de | netbeheerder aan de eindafnemers een formulier ter beschikking voor de |
demande d'indemnisation approuvé par la CWaPE. Ce formulaire est | aanvraag van de vergoeding, dat werd goedgekeurd door de CWaPE. Dat |
notamment disponible sur le site Internet du gestionnaire de réseau. | formulier is met name beschikbaar op de internetsite van de netbeheerder. |
L'indemnisation est fixée à 100 euros pour chaque interruption de plus | De vergoeding is vastgesteld op 100 euro voor elke onderbreking van |
de six heures. | meer dan zes uren. |
Les contrats de raccordement peuvent prévoir un montant supérieur. | De aansluitingscontracten kunnen een hoger bedrag voorzien. |
§ 3. Dans les trente jours calendrier de la date du courrier | § 3. Binnen de dertig dagen volgend op de datum van het aangetekend |
recommandé ou par tout moyen déclaré conforme par le Gouvernement visé | schrijven of door elk door de regering conform verklaard middel zoals |
au § 2, l'indemnité est versée sur le compte bancaire du client final | bedoeld in § 2, wordt de vergoeding gestort op de bankrekening van de |
par le gestionnaire de réseau auquel ce client final est raccordé. Ce | eindafnemer door de netbeheerder bij wie de eindafnemer is |
gestionnaire de réseau est subrogé dans les droits du client final à | aangesloten. Die netbeheerder wordt in de rechten van de eindafnemer |
l'égard du gestionnaire du réseau par le fait duquel l'interruption ou | gesteld ten opzichte van de netbeheerder door wiens toedoen de |
son maintien sont survenus. Ce dernier rembourse le gestionnaire de | onderbreking of het aanhouden daarvan zijn opgetreden. Deze laatste |
réseau qui a indemnisé le client final dans les trente jours | vergoedt de netbeheerder die de eindafnemer heeft vergoed binnen de |
calendrier de la demande qui lui est adressée en ce sens. | dertig kalenderdagen volgend op de aanvraag die aan hem werd gericht. |
Dans l'hypothèse où l'interruption de fourniture et le maintien de | Als de stroomonderbreking en het aanhouden daarvan veroorzaakt werden |
celle-ci sont le fait de deux gestionnaires de réseaux différents, une | door twee verschillende netbeheerders, wordt tussen beiden een |
solidarité s'établit entre eux quant au paiement de l'indemnité, dont | solidariteit gecreëerd voor de betaling van de vergoeding, waarvan de |
la charge est répartie entre eux à parts égales. | kosten tussen beiden in gelijke delen worden verdeeld. |
§ 4. En cas de contestation sur la durée ou l'origine de | § 4. In geval van betwisting over de duur en de oorsprong van de |
l'interruption et de son maintien, la CWaPE rend un avis à ce sujet | stroomonderbreking en het aanhouden daarvan brengt de CWaPE daarover |
dans les trente jours calendrier, à la requête de la partie la plus | een advies uit binnen de dertig kalenderdagen, op vraag van de meest |
diligente. | gerede partij. |
Art. 25ter.§ 1er. Toute absence de fourniture d'électricité |
Art. 25ter.§ 1. Elke niet elektriciteitsvoorziening die een schending |
intervenant en violation des prescriptions du présent décret ou de ses | vormt van dit decreet of van de uitvoeringsbesluiten daarvan ingevolge |
arrêtés d'exécution en suite d'une erreur administrative commise par | een administratieve vergissing die begaan werd door de |
le gestionnaire de réseau de distribution oblige ce gestionnaire à | distributienetbeheerder, verplicht die beheerder om aan de eindafnemer |
payer au client final une indemnité forfaitaire journalière de 125 | een forfaitaire dagvergoeding te betalen van 125 euro tot de |
euros jusqu'au rétablissement de l'alimentation, avec un maximum de | herstelling van de voeding, met een maximum van 1875 euro. De kosten |
1.875 euros. Les frais de fermeture et de rétablissement de | van de sluiting en de herstelling van de voeding worden eveneens |
l'alimentation sont également supportés par le gestionnaire de réseau, | gedragen door de netbeheerder, en kunnen niet worden doorberekend aan |
sans pouvoir être répercutés auprès du client final. | de eindafnemer. |
De même, en-dehors du cas visé à l'alinéa 1er, tout client final a | Buiten het geval bedoeld in lid 1 heeft elke eindafnemer bovendien |
droit à une indemnité forfaitaire mensuelle de 100 euros à charge du | recht op een maandelijkse forfaitaire vergoeding van 100 euro ten |
gestionnaire de réseau de distribution lorsque, celui-ci n'ayant pas | laste van de distributienetbeheerder, aangezien die niet op een |
correctement donné suite à une demande de changement de fournisseur | correcte wijze gevolg heeft gegeven aan een aanvraag tot verandering |
adressée par un fournisseur à la demande du client final, le contrat | van leverancier door een leverancier op vraag van de eindafnemer, kan |
passé avec le nouveau fournisseur ne peut effectivement entrer en | het contract gesloten met de nieuwe leverancier niet effectief in |
vigueur à la date convenue entre les parties. | werking treden op de door de partijen overeengekomen datum. |
§ 2. Le client final adresse la demande d'indemnisation au | § 2. De eindafnemer richt de vergoedingsaanvraag tot de netbeheerder |
bij wie hij is aangesloten, via een aangetekend schrijven of door elk | |
gestionnaire de réseau auquel il est raccordé, par courrier recommandé | door de regering conform verklaard middel, binnen de dertig |
ou par tout moyen déclaré conforme par le Gouvernement, dans les | kalenderdagen volgend op het optreden van de niet stroomvoorziening of |
trente jours calendrier de la survenance de l'absence de fourniture ou | op de kennisname door de eindafnemer van de vergissing in de procedure |
de la prise de connaissance, par le client final, de l'erreur dans la | betreffende de verandering van leverancier. De eindafnemer vermeldt |
procédure de changement de fournisseur. Le client final y mentionne | daarop de gegevens die nodig zijn voor de behandeling van zijn |
les données essentielles au traitement de sa demande. En vue de | aanvraag. Om de aanvraag van de betrokken afnemers te |
faciliter la démarche du client concerné, le gestionnaire de réseau | vergemakkelijken, stelt de netbeheerder aan de eindafnemers een |
met à disposition des clients finals un formulaire de demande | formulier ter beschikking voor de aanvraag van de vergoeding, dat werd |
d'indemnisation approuvé par la CWaPE. Ce formulaire est notamment | goedgekeurd door de CWaPE. Dat formulier is met name beschikbaar op de |
disponible sur le site Internet du gestionnaire de réseau. | internetsite van de netbeheerder. |
Le gestionnaire de réseau indemnise le client dans les trente jours | De netbeheerder vergoedt de afnemer binnen de dertig kalenderdagen |
calendrier de la réception de la demande d'indemnisation. | volgend op de ontvangst van de vergoedingsaanvraag. |
Si le gestionnaire de réseau estime que l'absence de fourniture ou | Als de netbeheerder meent dat de niet stroomvoorziening of de |
l'erreur dans la procédure de changement de fournisseur résulte d'une | vergissing in de procedure betreffende de verandering van leverancier |
erreur d'un fournisseur, il en informe le client dans les trente jours | het gevolg is van een vergissing van een leverancier, meldt hij dat |
calendrier de la réception de la demande d'indemnisation et, dans le | aan de afnemer binnen de dertig kalenderdagen volgend op de ontvangst |
même délai, adresse directement la demande à ce fournisseur. | van de vergoedingsaanvraag, en richt hij de aanvraag, binnen dezelfde |
termijn, rechtstreeks tot die leverancier. | |
Le fournisseur est tenu de traiter la demande d'indemnisation et, le | De leverancier is verplicht om de vergoedingsaanvraag te behandelen |
cas échéant, de verser celle-ci dans les mêmes délais que ceux | en, desgevallend, de vergoeding te storten binnen dezelfde termijnen |
applicables au gestionnaire de réseau. | als die welke van toepassing zijn op de netbeheerder. |
§ 3. A défaut d'une réponse du gestionnaire de réseau ou du | § 3. Bij ontstentenis van een antwoord van de netbeheerder of van de |
fournisseur dans les délais requis, ou en cas de refus | leverancier binnen de vereiste termijnen, of in geval van een |
d'indemnisation, le client peut saisir du dossier le Service régional | weigering van de vergoeding, kan de afnemer zich richten tot de |
de médiation vise à l'article 48. Cette plainte est introduite au | Gewestelijke Bemiddelingsdienst zoals bedoeld in artikel 48. Die |
maximum trois mois après la date d'envoi de la demande | klacht wordt maximum drie maanden na de verzendingsdatum van de |
d'indemnisation. | vergoedingsaanvraag ingediend. |
Pour que la demande soit recevable, le demandeur doit apporter la | Opdat de aanvraag ontvankelijk zou zijn, moet de aanvrager het |
preuve écrite qu'il a, au préalable, tenté sans succès d'obtenir le | schriftelijke bewijs leveren dat hij vooraf zonder succes heeft |
paiement de l'indemnité directement auprès du gestionnaire de réseau | geprobeerd om de betaling van de vergoeding rechtstreeks te bekomen |
et du fournisseur. | bij de netbeheerder en de leverancier. |
Le Service régional de médiation instruit le dossier. S'il estime que | De Gewestelijke Bemiddelingsdienst behandelt het dossier. Als die |
la demande d'indemnisation est fondée, il établit dans les trente | meent dat de vergoedingsaanvraag gegrond is, stelt deze binnen de |
jours calendrier une proposition d'avis en ce sens, qu'il notifie par | dertig kalenderdagen een adviesvoorstel op dat deze via een |
courrier recommandé ou par tout moyen déclaré conforme par le | aangetekend schrijven of door elk door de regering conform verklaard |
Gouvernement au gestionnaire de réseau. Celui-ci dispose de quinze | middel aan de netbeheerder bekendmaakt. Deze laatste beschikt over |
jours calendrier, à dater de la réception de la notification pour | vijftien kalenderdagen volgend op de ontvangst van de kennisgeving om |
faire valoir ses observations qu'il adresse au Service régional de | zijn bemerkingen te formuleren die hij via een aangetekend schrijven |
médiation par courrier recommandé ou par tout moyen déclaré conforme | of door elk door de regering conform verklaard middel aan de |
par le Gouvernement. Si celui-ci constate que l'absence de fourniture | Gewestelijke Bemiddelingsdienst richt. Als deze vaststelt dat de niet |
ou l'erreur dans la procédure de changement de fournisseur résulte | voorziening of de vergissing in de procedure betreffende de |
verandering van leverancier het gevolg is van een vergissing van een | |
d'une erreur d'un fournisseur, il notifie à ce fournisseur la | leverancier, geeft hij aan die leverancier kennis van het |
proposition d'avis, conformément à l'article 31bis, § 2, alinéa 1er. | adviesvoorstel, overeenkomstig artikel 31bis, § 2, lid 1. Hij brengt |
Il en informe le client final. | de eindafnemer daarvan op de hoogte. |
Dans les trente jours calendrier de la réception des observations du | Binnen de dertig kalenderdagen volgend op de ontvangst van de |
gestionnaire de réseau ou du fournisseur, l'avis définitif du Service | bemerkingen van de netbeheerder of van de leverancier wordt het |
régional de médiation est notifié par courrier recommandé ou par tout | definitieve advies van de Gewestelijke Bemiddelingsdienst via een |
moyen déclaré conforme par le Gouvernement au gestionnaire de réseau, | aangetekend schrijven bekendgemaakt aan de netbeheerder, aan de |
au client final et au fournisseur intéressé. | |
A défaut de réception d'observations du gestionnaire de réseau ou du | eindafnemer en aan de betrokken leveranciers. Indien de netbeheerder |
fournisseur dans les 50 jours calendrier de la notification de la | of de leverancier geen bemerkingen meedeelt binnen de 50 kalenderdagen |
proposition d'avis visée à l'alinéa précédent, l'avis définitif du | na de kennisgeving van het voorstel van advies bedoeld in het vorige |
Service régional de médiation est notifié sans délai par courrier | lid, wordt het definitieve advies van de Gewestelijke |
Bemiddelingsdienst onverwijld via aangetekend schrijven bekendgemaakt | |
recommandé au gestionnaire de réseau, au client final et au | aan de betrokken netbeheerder, eindafnemer en leverancier. In de mate |
fournisseur intéressés. Dans la mesure du possible, l'avis indique | van het mogelijke vermeldt het advies duidelijk wie, van de |
clairement qui, du gestionnaire de réseau ou du fournisseur, est | netbeheerder tot de leverancier, verantwoordelijk is voor de niet |
voorziening van elektriciteit. | |
responsable de l'absence de fourniture d'électricité. | Als de persoon die door de Gewestelijke Bemiddelingsdienst werd |
Dans l'hypothèse où la personne désignée comme responsable par le | aangewezen als verantwoordelijke, zonder gegronde reden afziet van de |
Service régional de médiation s'abstient, sans motif légitime, de | verschuldigde betaling aan de eindafnemer binnen de dertig |
verser l'indemnité due au client final dans les trente jours | kalenderdagen volgend op de ontvangst van het definitief advies, kan |
calendrier de la réception de l'avis définitif, la CWaPE peut lui | de CWaPE hem gelasten om over te gaan tot die betaling. De artikelen |
enjoindre de procéder à ce versement. Les articles 53 et suivants sont | 53 en volgende zijn van toepassing. |
d'application. Art. 25quater.§ 1er. Tout client final a droit à une indemnité |
Art. 25quater.§ 1. Elke eindafnemer heeft recht op een forfaitaire |
forfaitaire journalière a charge du gestionnaire de réseau si celui-ci | dagvergoeding ten laste van de netbeheerder als deze de effectieve |
n'a pas réalisé le raccordement effectif dans les délais suivants : | aansluiting niet heeft gerealiseerd binnen de volgende termijnen : |
1° pour le raccordement des clients résidentiels, dans un délai de | 1° voor de aansluiting van de residentiële afnemers, binnen een |
trente jours calendriers à partir de l'accord écrit du client sur l'offre du gestionnaire de réseau concernant le raccordement, celui-ci ne pouvant intervenir avant l'obtention des différents permis et autorisations requis; 2° pour les autres clients de la basse tension, dans le délai mentionné dans le courrier adressé par le gestionnaire de réseau au client, et reprenant les conditions techniques et financières du raccordement, ce délai commence à courir à partir de l'accord écrit du client, celui-ci ne pouvant intervenir avant l'obtention des différents permis et autorisations requis; 3° pour les clients de la haute tension, dans le délai indiqué dans le contrat de raccordement. | termijn van dertig kalenderdagen volgend op het schriftelijk akkoord van de afnemer met het aanbod van de netbeheerder betreffende de aansluiting. De netbeheerder kan daarbij niet optreden voordat hij de verschillende vergunningen en vereiste toelatingen heeft bekomen; 2° voor de andere laagspanningsafnemers, binnen de termijn vermeld in het schrijven dat door de netbeheerder aan de afnemer werd gericht, en waarin de technische en financiële voorwaarden van de aansluiting worden vermeld. Die termijn begint te lopen vanaf het schriftelijk akkoord van de afnemer. De netbeheerder kan daarbij niet optreden voordat hij de verschillende vergunningen en vereiste toelatingen heeft bekomen; 3° voor de hoogspanningsafnemers, binnen de termijn vermeld in het aansluitingscontract. |
L'indemnité journalière due est de 25 euros pour les clients | De verschuldigde dagvergoeding bedraagt 25 euro voor de residentiële |
résidentiels, 50 euros pour les autres clients de la basse tension et | afnemers, 50 euro voor de andere laagspanningsafnemers en 100 euro |
100 euros pour les clients de la haute tension. | voor de hoogspanningsafnemers. |
§ 2. Le client final adresse la demande d'indemnisation au | § 2. De eindafnemer richt de vergoedingsaanvraag tot de netbeheerder |
gestionnaire de réseau auquel il est raccordé, par courrier recommandé | bij wie hij is aangesloten, via een aangetekend schrijven, binnen de |
ou par tout moyen déclaré conforme par le Gouvernement, dans les | dertig kalenderdagen volgend op de overschrijding van de termijnen |
trente jours calendrier du dépassement des délais visés au § 1er. Le | bedoeld in § 1. De eindafnemer vermeldt daarin de gegevens die nodig |
client final y mentionne les données essentielles au traitement de sa | zijn voor de behandeling van zijn aanvraag. Om de aanvraag van de |
demande. En vue de faciliter la démarche du client concerné, le | betrokken afnemers te vergemakkelijken, stelt de netbeheerder aan de |
gestionnaire de réseau met à disposition des clients finals un | eindafnemers een formulier ter beschikking voor de |
formulaire de demande d'indemnisation approuvé par la CWaPE. Ce | vergoedingsaanvraag, dat werd goedgekeurd door de CWaPE. Dat formulier |
formulaire est notamment disponible sur le site Internet du | is met name beschikbaar op de internetsite van de netbeheerder. |
gestionnaire de réseau. | De netbeheerder vergoedt de afnemer binnen de dertig kalenderdagen |
Le gestionnaire de réseau indemnise le client dans les trente jours | volgend op de ontvangst van de vergoedingsaanvraag. |
calendrier de la réception de la demande d'indemnisation. | § 3. Bij ontstentenis van een antwoord van de netbeheerder of van de |
§ 3. A défaut d'une réponse du gestionnaire de réseau dans le délai | leverancier binnen de vereisten termijnen, of in geval van weigering |
requis, ou en cas de refus d'indemnisation, le client peut saisir du | van de vergoeding, kan de afnemer zich richten tot de Gewestelijke |
dossier le Service régional de médiation visé à l'article 48. Cette | Bemiddelingsdienst zoals bedoeld in artikel 48. Die klacht wordt |
plainte est introduite au maximum trois mois après la date d'envoi de | maximum drie maanden na de verzendingsdatum van de vergoedingsaanvraag ingediend. |
la demande d'indemnisation. | Opdat de aanvraag ontvankelijk zou zijn, moet de aanvrager het |
Pour que la demande soit recevable, le demandeur doit apporter la | schriftelijke bewijs leveren dat hij vooraf zonder succes heeft |
preuve écrite qu'il a, au préalable, tenté sans succès d'obtenir le | geprobeerd om de betaling van de vergoeding rechtstreeks te bekomen |
paiement de l'indemnité directement auprès du gestionnaire de réseau. | bij de netbeheerder en de leverancier. |
Le Service régional de médiation instruit le dossier. S'il estime que | De Gewestelijke Bemiddelingsdienst behandelt het dossier. Als die |
la demande d'indemnisation est fondée, il établit dans les trente | meent dat de vergoedingsaanvraag gegrond is, stelt deze binnen de |
jours calendrier une proposition d'avis en ce sens, qu'il notifie par | dertig kalenderdagen een adviesvoorstel op dat deze via een |
courrier recommandé ou par tout moyen déclaré conforme par le | aangetekend schrijven of door elk door de regering conform verklaard |
Gouvernement au gestionnaire de réseau. Celui-ci dispose de quinze | middel aan de netbeheerder bekendmaakt. Deze laatste beschikt over |
jours calendrier, à dater de la réception de la notification pour | vijftien kalenderdagen volgend op de ontvangst van de kennisgeving om |
faire valoir ses observations qu'il adresse au Service régional de | zijn bemerkingen te formuleren die hij richt aan de Gewestelijke |
médiation par courrier recommandé ou par tout moyen déclaré conforme | Bemiddelingsdienst via een aangetekend schrijven of door elk door de |
par le Gouvernement. | regering conform verklaard middel. |
Dans les trente jours calendrier de la réception des observations du | Binnen de dertig kalenderdagen volgend op de ontvangst van de |
gestionnaire de réseau, l'avis définitif du Service régional de | opmerkingen van de netbeheerder wordt het definitieve advies van de |
médiation est notifié par courrier recommandé ou par tout moyen | Gewestelijke Bemiddelingsdienst via aangetekende schrijven of door elk |
déclaré conforme par le Gouvernement au gestionnaire de réseau et au | door de regering conform verklaard middel bekendgemaakt aan de |
client final. A défaut de réception d'observations du gestionnaire de | netbeheerder en aan de eindafnemer. Indien de netbeheerder geen |
réseau dans les 50 jours calendrier de la notification de la | bemerkingen meedeelt binnen de 50 kalenderdagen na de kennisgeving van |
proposition d'avis visée à l'alinéa précédent, l'avis définitif du | het voorstel van advies bedoeld in het vorige lid, wordt het |
Service régional de médiation est notifié sans délai par courrier | definitieve advies van de Gewestelijke Bemiddelingsdienst onverwijld |
recommandé ou par tout moyen déclaré conforme par le Gouvernement au | via aangetekend schrijven of door elk door de regering conform |
gestionnaire de réseau et au client final. | verklaard middel bekendgemaakt aan de netbeheerder en de eindafnemer. |
Si l'avis définitif conclut à la nécessité, pour le gestionnaire de | Als het definitief advies besluit tot de noodzaak, voor de |
réseau, d'indemniser le client final mais que le gestionnaire | netbeheerder, om de eindafnemer te vergoeden, maar de eindafnemer |
s'abstient, sans motif légitime, de verser l'indemnité due au client | zonder gegronde reden afziet van de verschuldigde betaling aan de |
final dans les trente jours calendrier de la réception de l'avis | eindafnemer binnen de dertig kalenderdagen volgend op de ontvangst van |
définitif, la CWaPE peut lui enjoindre de procéder à ce versement. Les | het definitief advies, kan de CWaPE hem gelasten om over te gaan tot |
articles 53 et suivants sont d'application. | die betaling. De artikelen 53 en volgende zijn van toepassing. |
§ 4. En cas d'urgence, le client final peut requérir de la CWaPE | [ § 4. In dringende gevallen kan de eindafnemer van de CWaPE vorderen |
qu'elle fasse injonction au gestionnaire de réseau de distribution de | dat zij de distributienetbeheerder beveelt om de effectieve |
procéder au raccordement effectif dans le délai qu'elle détermine. A | aansluiting binnen de door haar bepaalde termijn uit te voeren. Indien |
défaut pour le gestionnaire de réseau de se conformer à ce nouveau | de netbeheerder die nieuwe termijn niet naleeft, stelt de netbeheerder |
délai, le gestionnaire de réseau est passible d'une amende | zich bloot aan een administratieve geldboete met toepassing van de |
administrative en application des articles 53 et suivants. | artikelen 53 en volgende.] |
Art. 25quinquies.Sans préjudice des dispositions conventionnelles |
Art. 25quinquies.Onverminderd gunstigere contractbepalingen voor de |
plus favorables au client final, tout dommage direct, corporel ou | eindafnemer, maakt elke rechtstreekse schade, lichamelijk of |
matériel, subi par un client final raccordé au réseau de distribution, | materieel, geleden door de eindafnemer die aangesloten is op het |
du fait de l'interruption, de la non-conformité ou de l'irrégularité de la fourniture d'énergie électrique, fait l'objet d'une indemnisation par le gestionnaire de réseau de distribution ou de transport local responsable, selon les modalités prévues à la présente sous-section. L'obligation d'indemnisation est exclue en cas de force majeure. Elle ne s'applique pas davantage si l'interruption à l'origine du dommage était planifiée ou si elle est due à une erreur administrative. Le dommage corporel direct est intégralement indemnisé. L'indemnisation du dommage matériel direct est plafonnée, par événement dommageable, à 2.000.000 euros pour l'ensemble des sinistres. Si le montant total des indemnisations dépasse ce plafond, l'indemnisation due à chaque client final est réduite à due concurrence. L'indemnisation du dommage matériel direct est pareillement affectée | distributienet, ingevolge de onderbreking, de niet conformiteit of de onregelmatigheid van de stroomvoorziening, het voorwerp uit van een schadevergoeding door de verantwoordelijke distributienetbeheerder of plaatselijke transmissienetbeheerder, volgens de modaliteiten voorzien in deze subsectie. De vergoedingsverplichting in uitgesloten in geval van overmacht. Ze is ook niet van toepassing als de stroomonderbreking aan de oorsprong van de schade gepland was of het gevolg is van een administratieve vergissing. De rechtstreekse lichamelijke schade wordt integraal vergoed. De vergoeding van de rechtstreekse materiële schade is geplafonneerd, per schadeverwekkende gebeurtenis, op 2.000.000 euro voor het geheel van de schadegevallen. Als het totale bedrag van de schadevergoedingen dat plafond overschrijdt, is de schadevergoeding die verschuldigd is aan elke eindafnemer beperkt tot dat bedrag. Voor de vergoeding van de rechtstreekse materiële schade geldt |
d'une franchise de 100 euros par sinistre. | eveneens een franchise van 100 euro per schadegeval. |
L'application du plafond d'indemnisation et de la franchise | De toepassing van het plafond van de schadevergoeding en van de |
individuelle est exclue en cas de faute lourde du gestionnaire de | individuele franchise is uitgesloten in geval van een zware fout van |
réseau. | de netbeheerder. |
Art. 25sexies.§ 1er. Le client final victime d'un dommage tel que |
Art. 25sexies.§ 1. De eindafnemer die het slachtoffer is van schade |
zoals gedefinieerd in het vorige artikel, geeft het schadegeval aan | |
défini à l'article précédent déclare le sinistre par courrier | via een aangetekend schrijven of door elk door de regering conform |
recommandé ou tout moyen déclaré conforme par le Gouvernement au | verklaard middel aan de netbeheerder bij wie hij is aangesloten, |
gestionnaire du réseau auquel il est raccordé, au plus tard nonante | uiterlijk binnen de negentig kalenderdagen volgend op het optreden van |
jours calendrier à dater de la survenance de l'événement dommageable | de schadeverwekkende gebeurtenis of, tenminste, te rekenen vanaf de |
ou, à tout le moins, à dater de la prise de connaissance du sinistre | kennisgeving van het schadegeval als de eindafnemer daar nadien kennis |
si la connaissance qu'en a eu le client final lui est postérieure, | heeft van genomen, zonder dat de aangifte van het schadegeval meer dan |
sans que la déclaration de sinistre puisse être faite plus de six mois | zes maanden na het optreden van de schadeverwekkende gebeurtenis kan |
après la survenance de l'événement dommageable. En vue de faciliter la | plaatsvinden. Om de aanvraag van de betrokken afnemers te |
démarche du client concerné, le gestionnaire de réseau met à | vergemakkelijken, stelt de netbeheerder aan de eindafnemers een |
disposition des clients finals un formulaire de demande | formulier ter beschikking voor de vergoedingsaanvraag, dat werd |
d'indemnisation approuvé par la CWaPE. Ce formulaire est notamment | goedgekeurd door de CWaPE. Dat formulier is met name beschikbaar op de |
disponible sur le site Internet du gestionnaire de réseau. Si le client final a, dans le délai visé à l'alinéa précédent, adresse par erreur la déclaration de sinistre à son fournisseur, celle-ci est réputée avoir été adressée dans le délai requis. Le fournisseur transmet sans délai la déclaration de sinistre au gestionnaire de réseau. § 2. Le client final préjudicié transmet en annexe à la déclaration de sinistre toute pièce et tout document permettant d'établir la réalité du sinistre et l'importance du dommage subi. | internetsite van de netbeheerder. Als de eindafnemer binnen de termijn bedoeld in het vorig lid de aangifte van het schadegeval verkeerdelijk aan zijn leverancier heeft gericht, wordt die aangifte geacht gericht te zijn geweest binnen de vereiste termijn. De leverancier maakt de aangifte van het schadegeval onverwijld over aan de netbeheerder. § 2. De benadeelde eindafnemer voegt bij de aangifte van het schadegeval elk stuk en elk document dat het mogelijk maakt om de waarheid over het schadegeval vast te stellen alsook de geleden schade. |
§ 3. Le gestionnaire de réseau accuse réception de la déclaration de | § 3. De netbeheerder meldt ontvangst van de aangifte van het |
sinistre dans les quinze jours calendrier du courrier recommandé visé | schadegeval binnen de vijftien kalenderdagen volgend op het |
au § 1er. | aangetekend schrijven bedoeld in § 1. |
Dans les soixante jours calendrier de l'envoi de l'accusé de | Binnen de zestig kalenderdagen volgend op de verzending van het |
réception, il informe le client final de la suite qu'il entend | ontvangstbewijs informeert hij de eindafnemer over het vervolg dat |
réserver à la déclaration de sinistre. | deze zal geven aan de aangifte van het schadegeval. |
S'il apparaît que l'événement dommageable ne trouve pas son origine | Als blijkt dat de schadeverwekkende gebeurtenis zijn oorsprong niet |
vindt op zijn net, deelt de netbeheerder dat mee aan de eindafnemer | |
sur son réseau, le gestionnaire de réseau en informe le client final | binnen dezelfde termijn, en maakt hij de aangifte over aan de |
dans le même délai et transmet la déclaration au gestionnaire du | netbeheerder die aan de oorsprong ligt, naargelang van het geval, van |
réseau à l'origine, selon le cas, de l'interruption, de la | de stroomonderbreking, de niet conformiteit of de onregelmatigheid van |
non-conformité ou de l'irrégularité de la fourniture d'électricité. Ce | de stroomvoorziening. Deze laatste conformeert zich aan de procedure |
dernier se conforme à la procédure décrite dans le présent paragraphe. | beschreven in deze paragraaf. |
Le cas échéant, le gestionnaire de réseau indemnise le client final | Desgevallend vergoedt de netbeheerder de benadeelde eindafnemer binnen |
préjudicié dans les six mois de la date ultime pour la notification | de zes maanden volgend op de uiterlijke datum voor de kennisgeving van |
d'une déclaration de sinistre. | een aangifte van een schadegeval. |
En cas de contestation sur la nature de la faute, la CWaPE rend un | In geval van betwisting over de aard van de fout spreekt de CWaPE een |
avis à ce sujet dans les soixante jours calendrier, à la requête de la | ad vies uit binnen de zestig kalenderdagen, op vraag van de meest |
partie la plus diligente. Cette procédure d'avis ne suspend pas les | gerede partij. Die adviesprocedure schort de termijnen voorzien in het |
délais prévus à l'alinéa précédent. | vorig lid niet op. |
Art. 25septies.§ 1er. Les dispositions des sous-sections Ire à III [à |
Art. 25septies.§ 1. De bepalingen van de subsecties I tot III |
savoir les articles 25bis à 25sexies] ne font pas échec à | [namelijk de artikelen 25bis tot 25sexies] verhinderen de toepassing |
l'application d'autres dispositions légales permettant de mettre en | van andere wettelijke bepalingen niet die het mogelijk maken om de |
cause la responsabilité du gestionnaire de réseau. En tout état de | verantwoordelijkheid van de netbeheerder in vraag te stellen. De |
gezamenlijke toepassing van verschillende | |
cause, l'application conjuguée de différents régimes de responsabilité | verantwoordelijkheidsstelsels kan in ieder geval niet leiden tot een |
ne peut entraîner une indemnisation du client final supérieure à la | schadevergoeding van de eindafnemer die groter is dan de integrale |
réparation intégrale du préjudice subi. | herstelling van het geleden nadeel. |
§ 2. Les gestionnaires de réseaux constituent toutes formes de | § 2. De netbeheerders stellen alle vormen van financiële waarborg |
garantie financière leur permettant d'assurer les indemnisations | samen die hen de mogelijkheid bieden om de schadevergoedingen bedoeld |
visées aux articles 25bis à 25quinquies. La charge liée à la garantie | in de artikelen 25bis tot 25quinquies te verzekeren. De kosten die |
constituée pour assurer les indemnisations en cas de faute lourde sera | verbonden zijn met de samenstelling van de waarborg om de |
schadevergoedingen te verzekeren in geval van een zware fout, moeten | |
clairement distinguée dans les comptes des gestionnaires de réseaux et | duidelijk onderscheiden worden in de rekeningen van de netbeheerders |
ne pourra pas être intégrée dans les tarifs des gestionnaires de | en mogen niet opgenomen worden in de tarieven van de netbeheerders |
réseaux conformément à l'article 34, 2°, g). | overeenkomstig artikel 34, 2° g). |
Avant le 31 mars de chaque année, les gestionnaires de réseaux | Vóór 31 maart van elk jaar verstrekken de netbeheerders aan de CWaPE |
fournissent à la CWaPE la preuve de l'existence d'une telle garantie financière. | het bewijs van het bestaan van zo'n financiële waarborg. |
§ 3. Les montants fixés aux articles 25bis à 25quinquies sont indexés | § 3. De bedragen bepaald in de artikelen 25bis tot 25quinquies worden |
jaarlijks van rechtswege geïndexeerd door die te vermenigvuldigen met | |
annuellement de plein droit en les multipliant par l'indice des prix à | het indexcijfer van de consumptieprijzen voor de maand juni van het |
la consommation pour le mois de juin de l'année n-1 et en les divisant | jaar n-1 en die te delen door het indexcijfer van de consumptieprijzen |
par l'indice des prix à la consommation du mois de juin 2008. | van de maand juni 2008. |
§ 4. Les articles 25bis à 25septies sont reproduits intégralement dans | § 4. De artikelen 25bis tot 25septies worden integraal opgenomen in de |
les règlements et contrats de raccordement applicables aux clients | reglementen en aansluitingscontracten die van toepassing zijn op de |
raccordés au réseau de distribution. | afnemers die aangesloten zijn op het distributienet. |
§ 5. Avant le 31 mars de chaque année, les gestionnaires de réseaux | § 5. Vóór 31 maart van elk jaar richten de netbeheerders aan de CWaPE |
adressent à la CWaPE un rapport faisant état du nombre de demandes | een rapport waarin melding wordt gemaakt van het aantal |
d'indemnisation fondées sur les articles 25bis à 25quinquies | vergoedingsaanvragen die gebaseerd zijn op de artikelen 25bis tot |
réceptionnées au cours de l'année écoulée, ainsi que de la suite qui | 25quinquies en die ontvangen werden tijdens het voorbije jaar, alsook |
leur a été réservée. | het vervolg dat daaraan werd gegeven. |
La CWaPE établit à cet effet un modèle de rapport. | De CWaPE maakt daartoe een modelrapport op. |
S'agissant du gestionnaire de réseau de distribution, le rapport visé | Voor de distributienetbeheerder wordt het in lid 1 bedoelde rapport |
à l'alinéa 1er est adressé à chaque conseil communal des communes sur | gericht aan elke gemeenteraad van de gemeenten op het grondgebied |
le territoire desquelles il est actif. | waarvan deze actief is. |
Au minimum une fois par an, le conseil d'administration du | Minstens één maal per jaar plaatst de raad van bestuur van de |
gestionnaire de réseau inscrit à l'ordre du jour de ses délibérations | netbeheerder op de agenda van zijn beraadslagingen de discussie over |
la discussion d'un rapport actualisé relatif au nombre de demandes | een bijgewerkt rapport betreffende het aantal vergoedingsaanvragen die |
d'indemnisation fondées sur les articles 25bis à 25quinquies, ainsi | gegrond zijn op de artikelen 25bis tot 25quinquies, alsook het vervolg |
qu'à la suite qui leur a été réservée ». | dat daaraan werd gegeven ». |
B.1.2. Les deux questions préjudicielles adressées à la Cour se | B.1.2. De twee aan het Hof gerichte prejudiciële vragen verwijzen naar |
réfèrent à la loi du 6 avril 2010 relative aux pratiques du marché et | de wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en |
à la protection du consommateur. La SCRL « Tecteo », appelante devant | consumentenbescherming. De cvba « Tecteo », appellante voor de |
le juge a quo, soutient devant ce juge, comme devant la Cour, que | verwijzende rechter, voert voor die rechter, alsook voor het Hof, aan |
cette loi ne lui est pas applicable parce que son activité de | dat die wet niet op haar van toepassing is, omdat haar activiteit als |
gestionnaire de réseau de distribution constitue une mission légale | distributienetbeheerder een wettelijke opdracht van algemeen belang is |
d'intérêt général qui s'oppose à ce que la personne morale de droit | die zich ertegen verzet dat de publiekrechtelijke rechtspersoon die |
public qu'elle constitue soit considérée comme une entreprise soumise | zij is, wordt beschouwd als een onderneming die is onderworpen aan het |
au champ d'application de la loi du 6 avril 2010. | toepassingsgebied van de wet van 6 april 2010. |
B.1.3. Il ressort des termes de la première question préjudicielle que | B.1.3. Uit de bewoordingen van de eerste prejudiciële vraag blijkt dat |
le juge a quo considère que le client final visé par le décret en | de verwijzende rechter van oordeel is dat de eindafnemer die door het |
cause « englobe » le consommateur visé par la loi du 6 avril 2010; la | in het geding zijnde decreet wordt beoogd, de bij de wet van 6 april |
2010 beoogde consument « omvat »; in de motivering van het | |
motivation de l'arrêt de renvoi indique en outre que l'appelante est | verwijzingsarrest wordt overigens aangegeven dat de appellante een |
une entreprise au sens de cette loi. | onderneming is in de zin van die wet. |
B.1.4. Il n'appartient pas aux parties de contester l'interprétation | B.1.4. Het staat niet aan de partijen de interpretatie van de |
des dispositions que le juge prend en considération lorsqu'il adresse | bepalingen te betwisten die de rechter in aanmerking neemt wanneer hij |
une question préjudicielle à la Cour, laquelle ne pourrait s'écarter | aan het Hof een prejudiciële vraag stelt, waarbij het Hof van die |
de cette interprétation que si celle-ci était manifestement | interpretatie alleen zou kunnen afwijken indien die kennelijk |
déraisonnable. | onredelijk is. |
A cet égard, il est certes exact que les travaux préparatoires de la | In dat opzicht is het weliswaar juist dat in de parlementaire |
loi du 6 avril 2010 indiquent ce qui suit : | voorbereiding van de wet van 6 april 2010 erop wordt gewezen : |
« Les organismes publics sont des entreprises en ce qui concerne leurs | « Overheidsinstellingen zijn ondernemingen voor wat betreft hun |
activités qui ne font pas partie de leur mission légale d'intérêt | activiteiten die buiten hun wettelijke taak van algemeen belang |
général. Lorsque l'activité concernée fait partie des tâches | vallen. Wanneer de betrokken activiteit behoort tot de essentiële |
essentielles de l'autorité publique, à savoir l'exercice de | taken van de publieke overheid, met name de uitoefening van |
compétences qui sont typiquement celles d'une autorité publique, | bevoegdheden die typisch degene zijn van een publieke overheid, dan |
l'organisme public n'agit pas dans ce cas en tant qu'entreprise. En | handelt de overheidsinstelling niet als een onderneming. Gaat het |
revanche, s'il s'agit d'une activité économique qui ne doit pas être | daarentegen om een economische activiteit die niet noodzakelijk moet |
nécessairement assurée par l'autorité, l'organisme public agit comme | worden verzorgd door de overheid, dan handelt de overheidsinstelling |
une entreprise. Afin de déterminer si un organisme public agit en tant | wel als een onderneming. Om uit te maken of een overheidsinstelling |
qu'' entreprise ', il sera donc nécessaire d'examiner au cas par cas | optreedt als 'onderneming', zal het bijgevolg nodig zijn de door haar |
les activités qu'elle accomplit » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC | verrichte activiteiten van geval tot geval te onderzoeken » (Parl. |
52-2340/001, p. 37). | St., Kamer, 2009-2010, DOC 52-2340/001, p. 37). |
B.1.5. En l'espèce, et compte tenu de l'option de libéraliser le | B.1.5. Te dezen en rekening houdend met de optie van de lidstaten van |
marché de l'énergie retenue dans les Etats membres de l'Union | |
européenne, il peut être admis que l'activité de gestionnaire de | de Europese Unie om de energiemarkt te liberaliseren, kan worden |
réseau de distribution ne constitue pas l'exercice de prérogatives qui | aangenomen dat de activiteit van distributienetbeheerder niet bestaat |
seraient typiquement des prérogatives de la puissance publique ne | in de uitoefening van prerogatieven die typische prerogatieven van het |
présentant pas un caractère économique (voy. CJCE, 19 janvier 1994, | openbaar gezag zonder een economisch karakter zouden zijn (zie HvJ, 19 |
C-364/92, SAT Fluggesellschaft mbH et Eurocontrol) et qu'elle est dès | januari 1994, C-364/92, SAT Fluggesellschaft mbH en Eurocontrol) en |
lors soumise à la loi du 6 avril 2010. La circonstance que le | dat die derhalve onderworpen is aan de wet van 6 april 2010. Het |
gestionnaire de réseau de distribution disposerait d'un « monopole | gegeven dat de distributienetbeheerder zou beschikken over een « |
naturel » lié aux difficultés auxquelles se heurterait, en fait, la | natuurlijk monopolie » als gevolg van de moeilijkheden waartoe een |
multiplication des réseaux et qu'en vertu du décret en cause, le | toename van het aantal netten in feite zou leiden en dat de |
consommateur final ne peut choisir son gestionnaire de réseau de | eindafnemer, krachtens het in het geding zijnde decreet, zijn |
distribution n'est pas de nature à conduire à une autre conclusion. | distributienetbeheerder niet kan kiezen, kan niet tot een andere |
conclusie leiden. | |
Quant à la première question préjudicielle | Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag |
B.2. La Cour est interrogée sur la conformité des dispositions en | B.2. Aan het Hof is de vraag gesteld of de in het geding zijnde |
bepalingen in overeenstemming zijn met artikel 6, § 1, VI, van de | |
cause avec l'article 6, § 1er, VI, de la loi spéciale du 8 août 1980 | bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, |
de réformes institutionnelles qui, en son alinéa 4, 2°, réserve à | waarvan het vierde lid, 2°, aan de federale overheid de bevoegdheid |
l'autorité fédérale la compétence de « fixer les règles générales en | voorbehoudt om « algemene regels vast te stellen inzake [...] de |
matière de protection des consommateurs ». | bescherming van de verbruiker ». |
B.3. Le décret du 12 avril 2001 précité a réglé l'organisation du | B.3. Het voormelde decreet van 12 april 2001 heeft de organisatie van |
marché régional de l'électricité dans le souci de prendre en compte, | de gewestelijke elektriciteitsmarkt geregeld teneinde tegelijkertijd |
tout à la fois, la protection de l'environnement, les aspects sociaux | rekening te houden met de bescherming van het leefmilieu en met de |
et les aspects économiques de la fourniture d'électricité (Doc. parl., | sociale en de economische aspecten van de elektriciteitsvoorziening |
Parlement wallon, 2000-2001, n° 177/1, p. 8). Les dispositions en | (Parl. St., Waals Parlement, 2000-2001, nr. 177/1, p. 8). De in het |
geding zijnde bepalingen zijn daarin ingevoegd bij een decreet van 17 | |
cause y ont été insérées par un décret du 17 juillet 2008 dont le « | juli 2008, waarvan het « voornaamste beginsel [bestaat in] de |
principe directeur [est] la défense des intérêts du consommateur » | verdediging van de belangen van de consument » (Parl. St., Waals |
(Doc. parl., Parlement wallon, 2007-2008, n° 813/1, p. 3; dans le même | Parlement, 2007-2008, nr. 813/1, p. 3; in dezelfde zin, ibid., pp. 7 |
sens, ibid., pp. 7 et 8 et n° 813/13, pp. 3 et 4). A cet effet, les | en 8, en nr. 813/13, pp. 3 en 4). Daartoe voorzien de artikelen 25bis |
articles 25bis à 25sexies prévoient l'indemnisation des clients | tot 25sexies in een vergoeding voor de afnemers die het slachtoffer |
victimes d'une interruption prolongée de la fourniture d'électricité | zijn van een langdurige stroomonderbreking (artikel 25bis), een |
(article 25bis), d'une erreur administrative (du gestionnaire de | administratieve vergissing (van de netbeheerder of van de |
réseau ou du fournisseur), d'un retard dans le raccordement (articles | leverancier), een niet-tijdige aansluiting (artikelen 25ter en |
25ter et 25quater) ou de dommages liés à l'interruption, la | 25quater) of schade veroorzaakt door de onderbreking, de |
non-conformité ou l'irrégularité de la fourniture d'énergie électrique | niet-conformiteit of de onregelmatigheid van de |
(articles 25quinquies et 25sexies); l'article 25septies contient des | elektriciteitsvoorziening (artikelen 25quinquies en 25sexies); artikel |
dispositions communes aux articles précédents en vertu desquelles, | 25septies bevat bepalingen die gemeenschappelijk zijn voor de |
voorgaande artikelen krachtens welke, met name, die | |
notamment, ces mécanismes d'indemnisation ne font pas échec à | vergoedingsmechanismen niet de toepassing beletten van andere |
l'application d'autres dispositions législatives permettant d'engager | wetsbepalingen die het mogelijk maken de netbeheerder aansprakelijk te |
la responsabilité du gestionnaire de réseau, tel l'article 1382 du | stellen, zoals artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek (Parl. St., |
Code civil (Doc. parl., Parlement wallon, 2007-2008, n° 813/1, pp. 28 | Waals Parlement, 2007-2008, nr. 813/1, pp. 28 tot 31). |
à 31). B.4. La réserve de compétence de l'autorité fédérale en matière de | B.4. Het bevoegdheidsvoorbehoud ten aanzien van de federale overheid |
protection des consommateurs est inscrite à l'article 6, § 1er, VI, | inzake de bescherming van de consument is vervat in artikel 6, § 1, |
alinéa 4, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes | VI, vierde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot |
institutionnelles afin d'assurer la mise en oeuvre des principes | hervorming der instellingen teneinde de uitvoering te verzekeren van |
énoncés à l'alinéa 3 de la même disposition, qui prévoit : | de beginselen die zijn opgenomen in het derde lid van dezelfde |
bepaling, dat luidt : | |
« En matière économique, les Régions exercent leurs compétences dans | « In economische aangelegenheden oefenen de Gewesten hun bevoegdheden |
le respect des principes de la libre circulation des personnes, biens, | uit met inachtneming van de beginselen van het vrije verkeer van |
services et capitaux et de la liberté de commerce et d'industrie, | personen, goederen, diensten en kapitalen en van de vrijheid van |
handel en nijverheid, alsook met inachtneming van het algemeen | |
ainsi que dans le respect du cadre normatif général de l'union | normatief kader van de economische unie en de monetaire eenheid, zoals |
économique et de l'unité monétaire, tel qu'il est établi par ou en | vastgesteld door of krachtens de wet, en door of krachtens de |
vertu de la loi, et par ou en vertu des traités internationaux ». | internationale verdragen ». |
Les travaux préparatoires de la loi spéciale du 8 août 1980 de | In de parlementaire voorbereiding van de bijzondere wet van 8 augustus |
réformes institutionnelles indiquent à cet égard : | 1980 tot hervorming der instellingen wordt in dat opzicht aangegeven : |
« La sauvegarde de l'union économique et celle de l'unité monétaire | « De vrijwaring van de economische unie en de monetaire eenheid |
passent également par le respect des normes en matière de marchés | gebeurt eveneens door naleving van de normen inzake de |
publics, de protection du consommateur, d'organisation de l'économie | overheidsopdrachten, de bescherming van de verbruiker, de |
et de plafonds d'aides d'expansion économique aux entreprises. Ces | bedrijfsorganisatie en de maxima inzake economische expansiehulp aan |
normes restent de la compétence de l'autorité nationale. En ces | ondernemingen. Deze normen blijven tot de bevoegdheid van de nationale |
matières, l'autorité nationale a la compétence de déterminer les | overheid behoren. In deze aangelegenheden heeft de nationale overheid |
grands principes par des règles organiques (le cadre général). | de bevoegdheid om de grote principes vast te leggen in organieke |
L'autorité nationale et les Régions sont tenues de respecter le cadre | regels (het algemeen kader). Zowel de nationale overheid als de |
normatif général ainsi déterminé. Toutefois, les Régions peuvent | Gewesten zijn gehouden het aldus vastgestelde algemeen normatief kader |
compléter ces principes, y compris par voie normative, afin de mener | te eerbiedigen. Nochtans kunnen de Gewesten dit vervolledigen, ook via |
des politiques adaptées à leurs besoins, pour autant que celles-ci | normatieve weg, teneinde een beleid te voeren aangepast aan hun |
n'aillent pas à l'encontre du cadre normatif défini par l'autorité | behoeften voor zover ze niet strijdig zijn met het normatief kader |
nationale. | bepaald door de nationale overheid. |
[...] | [...] |
- en ce qui concerne la protection des consommateurs, sont visées les | - met 'de bescherming van de verbruiker' worden de minimanormen |
normes minimales de sécurité et de qualité des biens et des services; | bedoeld inzake veiligheid en kwaliteit van produkten en diensten; » |
» (Doc. parl., Chambre, S.E. 1988, n° 516/1, p. 10). | (Parl. St., Kamer, B.Z. 1988, nr. 516/1, p. 10). |
B.5. L'autorité fédérale est habilitée à fixer les règles générales en | B.5. De federale overheid is ertoe gemachtigd de algemene regels |
matière de protection des consommateurs. Il résulte toutefois des | inzake consumentenbescherming vast te stellen. Uit de in B.4 |
éléments indiqués en B.4 que le législateur spécial a entendu offrir | aangegeven elementen blijkt evenwel dat de bijzondere wetgever aan de |
aux régions la faculté de soumettre les matières qui relèvent de leur | gewesten de mogelijkheid heeft willen bieden om de aangelegenheden die |
compétence à des conditions qualitatives supplémentaires concernant la | onder hun bevoegdheid vallen, te onderwerpen aan extra kwalitatieve |
protection des consommateurs, dans le respect des principes | voorwaarden inzake consumentenbescherming, met inachtneming van de |
économiques inscrits à l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3. | economische beginselen vervat in artikel 6, § 1, VI, derde lid. |
B.6. Les dispositions en cause peuvent être considérées comme | B.6. De in het geding zijnde bepalingen kunnen in die zin worden |
opgevat dat zij dergelijke extra kwalitatieve voorwaarden vaststellen | |
prévoyant de telles conditions qualitatives supplémentaires au regard | ten opzichte van de bepalingen die de federale wetgever heeft |
des dispositions inscrites par le législateur fédéral dans la loi du 6 | opgenomen in de voormelde wet van 6 april 2010, in het bijzonder het |
avril 2010 précitée, en particulier l'interdiction des clauses | verbod op onrechtmatige bedingen bepaald in artikel 74, 6°, 9°, 13° en |
abusives prévue à l'article 74, 6°, 9°, 13° et 30°, évoquée dans la | 30°, waaraan in de motivering van het verwijzingsarrest wordt |
motivation de l'arrêt a quo. En effet, outre le fait que le décret en | gerefereerd. Immers, naast het feit dat het in het geding zijnde |
cause, en incluant les personnes morales parmi les consommateurs, a un | decreet, door de rechtspersonen onder de consumenten op te nemen, een |
champ d'application plus large que la loi du 6 avril 2010, ses | ruimer toepassingsgebied heeft dan de wet van 6 april 2010, |
dispositions ne font pas obstacle à l'application de celles de cette | verhinderen de bepalingen ervan niet de toepassing van de bepalingen |
loi qui, de son côté, a vocation à s'appliquer en matière d'énergie | van die wet, die van haar kant bedoeld is om inzake energie te worden |
(Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC 52-2340/001, p. 84 et DOC | toegepast (Parl. St., Kamer, 2009-2010, DOC 52-2340/001, p. 84, en DOC |
52-2340/005, p. 26) : elles n'offrent au gestionnaire de réseau ni le | 52-2340/005, p. 26) : zij bieden aan de netbeheerder noch het recht om |
droit de déterminer unilatéralement si la fourniture d'électricité est | op eenzijdige wijze te bepalen of de elektriciteitsvoorziening conform |
de overeenkomst is, noch het recht om de consument op te leggen zijn | |
conforme au contrat, ni celui d'obliger le consommateur à exécuter ses | verplichtingen uit te voeren, terwijl hij zou nalaten de zijne uit te |
obligations alors qu'il serait en défaut d'exécuter les siennes, ni | voeren, noch het recht zich te bevrijden van zijn aansprakelijkheid |
celui de se libérer de sa responsabilité du fait de son dol, de sa | door zijn opzet, grove schuld of elke niet-uitvoering van een |
faute lourde ou de toute inexécution à une obligation principale du | belangrijke verplichting van de overeenkomst. De bepalingen van het in |
contrat. Les dispositions du décret en cause ne font pas davantage | het geding zijnde decreet verhinderen evenmin, krachtens artikel |
obstacle, en vertu de l'article 25septies du décret lui-même, à | 25septies van het decreet zelf, de toepassing van andere |
l'application d'autres dispositions législatives permettant au | wetsbepalingen die het de consument mogelijk maken de netbeheerder |
consommateur d'engager la responsabilité du gestionnaire de réseau. | aansprakelijk te stellen. |
B.7. Les articles 25bis à 25septies du décret en cause étant conformes | B.7. De artikelen 25bis tot 25septies van het in het geding zijnde |
decreet zijn in overeenstemming met artikel 6, § 1, VI, van de | |
à l'article 6, § 1er, VI, de la loi spéciale du 8 août 1980 de | bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, |
réformes institutionnelles, la première question préjudicielle appelle | zodat de prejudiciële vraag ontkennend dient te worden beantwoord. |
une réponse négative. | Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag |
Quant à la seconde question préjudicielle | B.8. De in het geding zijnde bepalingen zouden een verschil in |
B.8. Les dispositions en cause créeraient une différence de traitement | behandeling invoeren onder de consumenten naargelang zij een |
entre consommateurs suivant qu'ils auraient contracté avec un | overeenkomst zouden hebben aangegaan met een bij die bepalingen |
gestionnaire de réseau visé par ces dispositions ou avec une autre | beoogde netbeheerder dan wel met een andere onderneming : alleen de |
entreprise : seuls les seconds pourraient invoquer l'interdiction des | tweede categorie zou het verbod op onrechtmatige bedingen vervat in de |
clauses abusives formulée par les articles 74 et suivants de la loi du | artikelen 74 en volgende van de wet van 6 april 2010 kunnen aanvoeren. |
6 avril 2010. B.9. Contrairement à ce que soutient le Gouvernement wallon, les | B.9. In tegenstelling tot wat de Waalse Regering aanvoert, vormen de |
catégories de personnes évoquées en B.8 constituent des catégories | in B.8 vermelde categorieën van personen vergelijkbare categorieën |
comparables dès lors qu'il s'agit dans les deux cas de consommateurs | aangezien het in beide gevallen gaat om consumenten die een |
entendant bénéficier d'une protection que leur accorde la loi dans | bescherming willen genieten die de wet hun biedt in hun betrekkingen |
leurs rapports avec un cocontractant. | met een medecontractant. |
B.10. Dès lors que la loi du 6 avril 2010 a vocation à s'appliquer en | B.10. Aangezien de wet van 6 april 2010 inzake energie moet worden |
matière d'énergie, ainsi que cela a été indiqué en B.6, il ne se | toegepast, zoals aangegeven in B.6, is het niet verantwoord dat de |
justifie pas que les consommateurs qui contracteraient avec un | consumenten die een overeenkomst zouden sluiten met een netbeheerder |
gestionnaire de réseau visé par le décret en cause ne puissent pas | die in het in het geding zijnde decreet wordt beoogd, het verbod op |
bénéficier de l'interdiction des clauses abusives prévue par les | onrechtmatige bedingen bepaald in de artikelen 74 en volgende van de |
articles 74 et suivants de la loi du 6 avril 2010. | wet van 6 april 2010 niet zouden kunnen genieten. |
B.11. Si elles sont interprétées dans ce sens, les dispositions en | B.11. Indien zij in die zin worden geïnterpreteerd, zijn de in het |
cause sont discriminatoires et la question préjudicielle appelle une | geding zijnde bepalingen discriminerend en dient de prejudiciële vraag |
réponse positive. | bevestigend te worden beantwoord. |
B.12. La Cour constate cependant qu'une autre interprétation est | B.12. Het Hof stelt evenwel vast dat een andere interpretatie mogelijk |
possible. Indépendamment même de ce qu'aucune des dispositions du | is. Zelfs los van het feit dat geen enkele van de bepalingen van het |
décret en cause ne constitue une clause abusive visée par l'article | in het geding zijnde decreet een onrechtmatig beding vormt zoals |
74, 6°, 9°, 13° et 30°, de la loi du 6 avril 2010 évoqué par l'arrêt a | bedoeld in artikel 74, 6°, 9°, 13° en 30°, van de wet van 6 april 2010 |
quo, il ressort de la réponse à la première question préjudicielle que | waaraan het verwijzingsarrest refereert, blijkt uit het antwoord op de |
les dispositions de ce décret complètent le régime général de | eerste prejudiciële vraag dat de bepalingen van dat decreet de bij de |
protection des consommateurs établi par la loi du 6 avril 2010 en | wet van 6 april 2010 ingevoerde algemene regeling inzake |
prévoyant, dans les cas qu'elles déterminent, l'indemnisation des | consumentenbescherming aanvullen door, in de daarbij bepaalde |
consommateurs victimes de manquements pouvant être reprochés aux | gevallen, te voorzien in een vergoeding voor de consumenten die het |
gestionnaires de réseau. Il n'y a dès lors pas lieu de considérer que | slachtoffer zijn van nalatigheden die de netbeheerders kunnen worden |
verweten. Er dient bijgevolg niet te worden aangenomen dat de | |
les consommateurs ne pourraient invoquer l'interdiction des clauses | consumenten het bij de voormelde wet bepaalde verbod op onrechtmatige |
abusives prévue par la loi précitée, alors qu'au contraire, les | bedingen niet zouden kunnen aanvoeren, terwijl, integendeel, de in het |
dispositions en cause ont été insérées dans le décret du 12 avril 2001 | geding zijnde bepalingen in het decreet van 12 april 2001 precies zijn |
afin précisément de protéger le consommateur, ainsi que cela a été indiqué en B.3. | ingevoegd om de consument te beschermen, zoals is aangegeven in B.3. |
B.13. Dans cette interprétation, les dispositions en cause ne sont pas | B.13. In die interpretatie zijn de in het geding zijnde bepalingen |
discriminatoires et la question préjudicielle appelle une réponse | niet discriminerend en dient de prejudiciële vraag ontkennend te |
négative. | worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
- Les articles 25bis à 25septies du décret de la Région wallonne du 12 | - De artikelen 25bis tot 25septies van het decreet van het Waalse |
avril 2001 relatif à l'organisation du marché régional de | Gewest van 12 april 2001 betreffende de organisatie van de |
l'électricité ne violent pas l'article 6, § 1er, VI, de la loi | gewestelijke elektriciteitsmarkt schenden artikel 6, § 1, VI, van de |
spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles. | bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen |
- Si elles sont interprétées comme interdisant au consommateur qui | niet. - In die zin geïnterpreteerd dat zij de consument die een overeenkomst |
contracterait avec un gestionnaire de réseau visé par le décret du 12 | zou sluiten met een in het voormelde decreet van 12 april 2001 beoogde |
avril 2001 précité de bénéficier de l'interdiction des clauses | netbeheerder, verbieden om het in de artikelen 74 en volgende van de |
abusives prévue par les articles 74 et suivants de la loi du 6 avril | wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en |
2010 relative aux pratiques du marché et à la protection du | consumentenbescherming bepaalde verbod op onrechtmatige bedingen te |
consommateur, les mêmes dispositions violent les articles 10 et 11 de | genieten, schenden dezelfde bepalingen de artikelen 10 en 11 van de |
la Constitution. | Grondwet. |
- Si elles sont interprétées comme n'interdisant pas au consommateur | - In die zin geïnterpreteerd dat zij de consument die een overeenkomst |
qui contracterait avec un gestionnaire de réseau visé par le décret du | |
12 avril 2001 précité de bénéficier de l'interdiction des clauses | zou sluiten met een in het voormelde decreet van 12 april 2001 beoogde |
abusives prévue par les articles 74 et suivants de la loi du 6 avril | netbeheerder, niet verbieden om het in de artikelen 74 en volgende van |
2010 relative aux pratiques du marché et à la protection du | de wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en |
consommateur, les mêmes dispositions ne violent pas les articles 10 et | consumentenbescherming bepaalde verbod op onrechtmatige bedingen te |
11 de la Constitution. | genieten, schenden dezelfde bepalingen de artikelen 10 en 11 van de |
Grondwet niet. | |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 9 juillet 2013. | Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 9 juli 2013. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
R. Henneuse | R. Henneuse |