Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 3/2013 du 17 janvier 2013 Numéro du rôle : 5318 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 75 du décret de la Région flamande du 29 avril 2011 modifiant divers décrets relatifs au logement, posée par le T La Cour constitutionnelle, composée du président M. Bossuyt, du juge J.-P. Snappe, faisant fonct(...)"
Extrait de l'arrêt n° 3/2013 du 17 janvier 2013 Numéro du rôle : 5318 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 75 du décret de la Région flamande du 29 avril 2011 modifiant divers décrets relatifs au logement, posée par le T La Cour constitutionnelle, composée du président M. Bossuyt, du juge J.-P. Snappe, faisant fonct(...) Uittreksel uit arrest nr. 3/2013 van 17 januari 2013 Rolnummer : 5318 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 75 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 29 april 2011 houdende wijziging van diverse decreten met betrekking tot w Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter J.-P. Snappe, waarnemend(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 3/2013 du 17 janvier 2013 Uittreksel uit arrest nr. 3/2013 van 17 januari 2013
Numéro du rôle : 5318 Rolnummer : 5318
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 75 du décret In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 75 van het decreet
de la Région flamande du 29 avril 2011 modifiant divers décrets van het Vlaamse Gewest van 29 april 2011 houdende wijziging van
relatifs au logement, posée par le Tribunal de première instance de diverse decreten met betrekking tot wonen, gesteld door de Rechtbank
Bruxelles. van eerste aanleg te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée du président M. Bossuyt, du juge J.-P. Snappe, faisant samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter J.-P. Snappe,
fonction de président, et des juges E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, waarnemend voorzitter, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A.
J.-P. Moerman, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Alen, J.-P. Moerman, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F.
Daoût, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
M. Bossuyt, voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 7 février 2012 en cause de la SA « Matexi » contre Bij vonnis van 7 februari 2012 in zake de nv « Matexi » tegen
Frederika Lens et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de Frederika Lens en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het
la Cour le 23 février 2012, le Tribunal de première instance de Hof is ingekomen op 23 februari 2012, heeft de Rechtbank van eerste
Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : aanleg te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 75 du décret du 29 avril 2011 modifiant divers décrets « Schendt artikel 75 van het decreet van 29 april 2011 houdende
relatifs au logement (publié au Moniteur belge du 4 mai 2011) wijziging van diverse decreten met betrekking tot wonen (bekendgemaakt
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec le in het Belgisch Staatsblad van 4 mei 2011) de artikelen 10 en 11 van
principe de la sécurité juridique et avec le principe de bonne de Grondwet in samenhang gelezen met het beginsel van rechtszekerheid
en het beginsel van een goede rechtsbedeling, zoals gewaarborgd bij
administration de la justice, garantis par l'article 6 de la artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens alsook
Convention européenne des droits de l'homme et par les articles 13 et
144 de la Constitution, et avec la protection du droit de propriété, bij de artikelen 13 en 144 van de Grondwet en de bescherming van het
garanti par l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la eigendomsrecht, zoals gewaarborgd bij artikel 1 van het Eerste
Convention européenne des droits de l'homme, ainsi que par l'article Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de
16 de la Constitution, en ce qu'en abrogeant, dans le décret du 24 mens alsook artikel 16 van de Grondwet, in zoverre die bepaling door
mars 2006 ' modifiant les dispositions décrétales en matière de het intrekken van artikel 33, wat betreft de in de Vlaamse Wooncode in
logement suite à la politique administrative ', l'article 33, en ce
qui concerne les dispositions de l'article 30, § 1er, alinéa 2, te voegen bepalingen van artikel 30, § 1, tweede lid, over de
relatives à la succession aux droits du Fonds d'investissement de la rechtsopvolging van het Investeringsfonds voor grond- en woonbeleid
politique foncière et immobilière du Brabant flamand et du Fonds de voor Vlaams-Brabant en van het Garantiefonds voor Huisvesting, en van
garantie de logement, à insérer dans le Code flamand du logement, et artikel 36, wat betreft de in de Vlaamse Wooncode in te voegen
l'article 36, en ce qui concerne les dispositions de l'article 33, § 1er, bepalingen van artikel 33, § 1, tweede lid, 6°, 7°, en § 2, van het
decreet van 24 maart 2006 houdende wijzigingen van decretale
alinéa 2, 6°, 7°, et § 2, à insérer dans le Code flamand du logement, bepalingen inzake wonen als gevolg van het bestuurlijk beleid, en
cette disposition a dès lors pour effet : bijgevolg tot gevolg heeft dat het :
- de fixer rétroactivement, par suite de l'abrogation de l'article 33 - als gevolg van de intrekking van artikel 33 en artikel 36 van het
et de l'article 36 du décret du 24 mars 2006 ' modifiant les decreet van 24 maart 2006 houdende wijzigingen van decretale
dispositions décrétales en matière de logement suite à la politique bepalingen inzake wonen als gevolg van het bestuurlijk beleid het
administrative ', le champ d'application territorial du droit de territoriaal toepassingsgebied van het recht van voorkoop van het
préemption du Fonds d'investissement de la politique foncière et Investeringsfonds voor grond- en woonbeleid voor Vlaams-Brabant,
immobilière du Brabant flamand, mentionné à l'article 85, § 1er, vermeld in artikel 85, § 1, tweede lid, 3° van de Vlaamse Wooncode
alinéa 2, 3°, du Code flamand du logement, et, partant; retroactief vaststelt en mitsdien;
- de porter atteinte à la sécurité juridique des acheteurs et vendeurs - de rechtszekerheid van de kopers en verkopers van onroerende
de biens immobiliers situés dans le champ d'activité du Fonds goederen gelegen binnen het werkgebied van het Investeringsfonds voor
d'investissement de la politique foncière et immobilière du Brabant grond- en woonbeleid voor Vlaams-Brabant, meer specifiek deze gelegen
flamand, plus spécifiquement ceux situés dans la commune de Zemst, dès in de gemeente Zemst, in het gedrang brengt, nu die kopers en
lors que ces acheteurs et vendeurs pouvaient partir du principe, lors verkopers er bij de verkoop mochten vanuit gaan dat het recht van
de la vente, que le droit de préemption du Fonds d'investissement voorkoop van eerder genoemd Investeringsfonds, vermeld in artikel 85,
précité, mentionné à l'article 85, § 1er, alinéa 2, 3°, du Code § 1, tweede lid, 3° van de Vlaamse Wooncode, nog niet in werking was
flamand du logement, n'était pas encore entré en vigueur, puisque getreden, vermits artikel 1 van het besluit van de Vlaamse Regering
l'article 1er de l'arrêté du Gouvernement flamand du 21 avril 2006 ' van 21 april 2006 tot wijziging van het besluit van de Vlaamse
modifiant l'arrêté du Gouvernement flamand du 20 juillet 1994 réglant Regering van 20 juli 1994 houdende regeling van het beheer van het
la gestion du Fonds d'Investissement pour la Politique terrienne et du Investeringsfonds voor Grond- en Woonbeleid voor Vlaams-Brabant, en
Logement du Brabant flamand et réglant les conditions relatives aux
projets de logement à caractère social ', qui détermine ce champ houdende regeling van de voorwaarden inzake woonprojecten met een
d'activité, est seulement entré en vigueur, par suite de l'article 3 sociaal karakter, dat dit werkgebied bepaalt, ingevolge artikel 3 van
de cet arrêté, à la date d'entrée en vigueur de l'article 36 du décret dit besluit pas in werking trad op de datum van de inwerkingtreding
du 24 mars 2006 ' modifiant les dispositions décrétales en matière de van artikel 36 van het decreet van 24 maart 2006 houdende wijzigingen
logement suite à la politique administrative ', ce qui, au vu de van decretale bepalingen inzake wonen als gevolg van het bestuurlijk
l'article 177 de l'arrêté du Gouvernement flamand du 30 juin 2006 ' beleid, wat blijkens artikel 177 van het besluit van de Vlaamse
portant opérationnalisation partielle du domaine politique de Regering van 30 juni 2006 tot gedeeltelijke operationalisering van het
l'aménagement du territoire, de la politique du logement et du beleidsdomein ruimtelijke ordening, woonbeleid en onroerend erfgoed en
patrimoine immobilier et adaptant la réglementation en matière de houdende aanpassing van de regelgeving inzake wonen als gevolg van het
logement suite à la politique administrative ', n'était pas le cas au bestuurlijk beleid niet het geval was op het ogenblik van de aanneming
moment de l'adoption du décret du 29 avril 2011, sans qu'existent en van het decreet van 29 april 2011, zonder dat te dezen uitzonderlijke
l'occurrence des circonstances exceptionnelles qui justifient le omstandigheden bestaan die het retroactieve karakter van het decreet
caractère rétroactif du décret; rechtvaardigen;
- de porter atteinte au droit à une bonne administration de la justice - het recht op een goede rechtsbedeling en het eigendomsrecht in het
et au droit de propriété, parce que cette disposition prive d'une gedrang brengt, omdat aan de rechtzoekenden die op het ogenblik van de
garantie juridictionnelle les justiciables qui, au moment de aanneming van het decreet van 29 april 2011 een procedure hadden
l'adoption du décret du 29 avril 2011, avaient intenté une procédure ingesteld wegens het onterecht laten gelden van het recht van voorkoop
pour usage abusif du droit de préemption par le Fonds d'investissement door het Investeringsfonds voor grond- en woonbeleid voor
de la politique foncière et immobilière du Brabant flamand, qui Vlaams-Brabant, die nog niet was beslecht bij een in kracht van
n'était pas encore tranchée par une décision coulée en force de chose gewijsde gegane beslissing, een jurisdictionele waarborg wordt
jugée, dès lors que l'intervention législative a pour effet ontzegd, nu het wetgevend optreden tot gevolg heeft dat de afloop van
d'influencer l'issue des procédures intentées au profit d'un organisme de ingestelde procedures wordt beïnvloed ten voordele van een
d'intérêt public, à savoir le Fonds d'investissement de la politique instelling van openbaar nut, met name Investeringsfonds voor grond- en
foncière et immobilière du Brabant flamand, ou d'empêcher la woonbeleid voor Vlaams-Brabant, of dat het rechtscollege wordt
juridiction de statuer sur le point de droit relatif à la mesure dans verhinderd zich uit te spreken over de rechtsvraag met betrekking tot
laquelle le droit de préemption, mentionné à l'article 85, § 1er, de mate waarin het recht van voorkoop, vermeld in artikel 85, § 1,
alinéa 2, 3°, du Code flamand du logement, était entré en vigueur tweede lid, 3° van de Vlaamse Wooncode, voor de aanneming van het
avant l'adoption du décret du 29 avril 2011; decreet van 29 april 2011, inwerking was getreden;
- d'établir une différence de traitement entre, d'une part, les - een ongelijke behandeling invoert tussen enerzijds kopers en
acheteurs et vendeurs de biens immobiliers grevés d'un droit de verkopers van onroerende goederen belast met een wettelijk
préemption légal dans la mesure où le droit de préemption n'est pas voorkooprecht in de mate het voorkooprecht niet op retroactieve wijze
instauré rétroactivement et, d'autre part, les acheteurs et vendeurs wordt ingevoerd en, anderzijds kopers en verkopers van onroerende
de biens immobiliers grevés d'un droit de préemption légal instauré goederen belast met een wettelijk voorkooprecht dat retroactief wordt
rétroactivement, sans qu'existe en l'occurrence pour ce traitement ingesteld, zonder dat te dezen voor die onderscheiden behandeling een
distinct une justification objective et raisonnable à la lumière de la objectieve en redelijke verantwoording bestaat in het licht van de
protection du droit de propriété ? ». bescherming van het eigendomsrecht ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Le juge a quo demande si l'article 75 du décret du 29 avril 2011 B.1. De verwijzende rechter vraagt of artikel 75 van het decreet van
modifiant divers décrets relatifs au logement est contraire aux 29 april 2011 houdende wijziging van diverse decreten met betrekking
articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec le principe de la tot wonen in strijd is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in
sécurité juridique, avec le droit de propriété et avec le droit à un samenhang gelezen met het rechtszekerheidsbeginsel, met het
procès équitable, en ce qu'il étend rétroactivement à la commune de eigendomsrecht en met het recht op een eerlijk proces, in zoverre het
Zemst le champ d'action du Fonds d'investissement de la politique retroactief het werkingsgebied van het Investeringsfonds voor Grond-
foncière et immobilière du Brabant flamand (ci-après : Vlabinvest), ce en Woonbeleid voor Vlaams-Brabant (hierna : Vlabinvest) uitbreidt tot
qui a pour effet de régulariser le droit de préemption contesté que ce de gemeente Zemst, waardoor het betwiste voorkooprecht dat dit fonds
Fonds exerce dans cette commune et d'intervenir dans un litige pendant. in die gemeente uitoefent, wordt geregulariseerd en waardoor wordt
ingegrepen in een hangend rechtsgeding.
Cet article 75, dont le 4° est plus particulièrement en cause, dispose Dat artikel 75, waarvan meer bepaald het 4° in het geding is, bepaalt
: :
« Dans le décret du 24 mars 2006 modifiant les dispositions décrétales « In het decreet van 24 maart 2006 houdende wijzigingen van decretale
en matière de logement suite à la politique administrative, les bepalingen inzake wonen als gevolg van het bestuurlijk beleid worden
articles suivants sont rapportés : de volgende artikelen ingetrokken :
1° l'article 4; 1° artikel 4;
2° l'article 16 en ce qui concerne l'abrogation de l'article 29 du 2° artikel 16 wat betreft de opheffing van artikel 29 van het decreet
décret du 20 décembre 1996 contenant diverses mesures d'accompagnement van 20 december 1996 houdende bepalingen tot begeleiding van de
du budget 1997; begroting 1997;
3° l'article 33 en ce qui concerne les dispositions de l'article 30, § 3° artikel 33 wat betreft de in de Vlaamse Wooncode in te voegen
1er, alinéa deux, relatives à la succession aux droits du ' bepalingen van artikel 30, § 1, tweede lid, over de rechtsopvolging
Investeringsfonds voor Grond- en Woonbeleid van Vlaams-Brabant ' van het Investeringsfonds voor Grond- en Woonbeleid van Vlaams-Brabant
(Fonds d'Investissement de la Politique foncière et immobilière du
Brabant flamand) et du ' Garantiefonds voor Huisvesting ' (Fonds de en van het Garantiefonds voor Huisvesting;
Garantie de Logement) à insérer au Code flamand du Logement;
4° l'article 36 en ce qui concerne les dispositions de l'article 33, § 4° artikel 36 wat betreft de in de Vlaamse Wooncode in te voegen
1er, alinéa deux, 6° et 7°, et du § 2 à insérer au Code flamand du Logement; bepalingen van artikel 33, § 1, tweede lid, 6° en 7°, en § 2;
5° l'article 42; 5° artikel 42;
6° l'article 58 ». 6° artikel 58 ».
B.2.1. Vlabinvest a été créé par le décret du 25 juin 1992 contenant B.2.1. Vlabinvest is opgericht bij het decreet van 25 juni 1992
diverses mesures d'accompagnement du budget 1992. Avant leur houdende diverse bepalingen tot begeleiding van de begroting 1992. De
modification par le décret du 29 avril 2011, les articles 19 et 24 de artikelen 19 en 24 van dat decreet bepaalden vóór de wijziging ervan
ce décret disposaient : bij het decreet van 29 april 2011 :
«

Art. 19.Le Fonds prend à sa charge toutes les dépenses relatives :

«

Art. 19.Het Fonds neemt voor zijn rekening de uitgaven met betrekking tot :

1° à la politique terrienne et à la réalisation de projets de logement 1° het grondbeleid en de realisatie van woonprojecten met een sociaal
à caractère social dans les communes de la province du Brabant faisant karakter in de gemeenten van de provincie Brabant die deel uitmaken
partie de la Région flamande; van het Vlaamse Gewest;
2° au développement de structures jugées nécessaires pour le maintien 2° de uitbouw van voorzieningen die noodzakelijk worden geacht om het
ou le développement du caractère flamand et d'une qualité de logement Vlaams karakter en een hoogwaardige woonkwaliteit in deze regio te
de haute valeur dans cette région [, y compris la prise de behouden of te bevorderen, inbegrepen het nemen van participaties
participations au nom de la Région flamande] ». namens het Vlaamse Gewest ».
«

Art. 24.Le Gouvernement flamand fixe les modalités pour le

«

Art. 24.De Vlaamse Regering stelt de verdere regels vast

fonctionnement et la gestion du Fonds. A cette occasion, il peut betreffende de werking en het beheer van het Fonds. Zij kan daarbij
déléguer certaines de ses compétences secondaires et complémentaires sommige van haar bijkomstige en aanvullende bevoegdheden delegeren aan
au fonctionnaire dirigeant qu'il désigne à cette fin ». de leidend ambtenaar die zij daartoe aanwijst ».
L'article 3 du décret du 29 février 2008 « modifiant l'article 85 du Artikel 3 van het decreet van 29 februari 2008 houdende wijziging van
décret du 15 juillet 1997 contenant le Code flamand du Logement en ce artikel 85 van het decreet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse
qui concerne le droit au préachat » confère à Vlabinvest un droit de Wooncode wat het voorkooprecht betreft, kent aan Vlabinvest een
préemption dans son champ d'action. voorkooprecht toe in zijn werkingsgebied.
B.2.2.1. Le champ d'action de Vlabinvest a été fixé pour la première B.2.2.1. Het werkingsgebied van Vlabinvest is voor het eerst
fois par l'arrêté du Gouvernement flamand du 26 juin 1996 modifiant vastgelegd in het besluit van de Vlaamse Regering van 26 juni 1996 «
l'arrêté du Gouvernement flamand du 20 juillet 1994 réglant la gestion tot wijziging van het besluit van de Vlaamse regering van 20 juli 1994
du « Investeringsfonds voor Grond- en Woonbeleid voor Vlaams-Brabant » houdende regeling van het beheer van het Investeringsfonds voor Grond-
(Fonds d'investissement de la politique foncière et immobilière du en Woonbeleid voor Vlaams-Brabant, en houdende regeling van de
Brabant flamand) et réglant les conditions relatives aux projets de voorwaarden inzake woonprojecten met sociaal karakter », waarbij aan
logement de caractère social, qui a inséré, dans l'article 1er, § 1er, artikel 1, § 1, van het voormelde besluit van 20 juli 1994 een 5°
de l'arrêté précité du 20 juillet 1994, un 5°, qui dispose : wordt toegevoegd, dat luidt :
« 5° zone Vlabinvest : la zone cible des projets de logement à « 5° Vlabinvest-gebied : het doelgebied voor de woonprojecten met
caractère social comprend les communes de Drogenbos, Kraainem, sociaal karakter omvat de gemeenten Drogenbos, Kraainem, Linkebeek,
Linkebeek, St.-Genesius-Rode, Wezembeek-Oppem, Wemmel, Hoeilaart, St.-Genesius-Rode, Wezembeek-Oppem, Wemmel, Hoeilaart, Overijse en
Overijse et Tervuren; la zone d'origine des candidats acheteurs, des Tervuren; het herkomstgebied van de kandidaat-kopers, -huurders en
candidats locataires et des candidats emphytéotes comprend la zone -erfpachters omvat het doelgebied aangevuld met de gemeenten uit het
cible complétée par les communes de la Région flamande confinant à une Vlaams Gewest die grenzen aan een gemeente van het doelgebied of aan
commune de la zone cible ou à la région bilingue de Bruxelles-Capitale ». het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad ».
A ce moment, la commune de Zemst ne relevait dès lors pas du champ Op dat moment behoorde de gemeente Zemst derhalve niet tot het
d'action de Vlabinvest. werkingsgebied van Vlabinvest.
B.2.2.2. Ce champ d'action a été étendu par l'article 1er de l'arrêté B.2.2.2. Dat werkingsgebied werd uitgebreid bij artikel 1 van het
du Gouvernement flamand du 21 avril 2006, qui remplace comme suit besluit van de Vlaamse Regering van 21 april 2006, dat artikel 1, § 1,
l'article 1er, § 1er, 5°, de l'arrêté précité du 20 juillet 1994 : 5°, van het voormelde besluit van 20 juli 1994 vervangt als volgt :
« 5° zone Vlabinvest : la zone cible des projets de logement à « 5° Vlabinvest-gebied : het werkgebied voor de woonprojecten met
caractère social; cette zone comprend toutes les communes de sociaal karakter; het omvat alle gemeenten in het arrondissement
l'arrondissement de Hal-Vilvorde ainsi que les communes de Bertem, Halle-Vilvoorde en de gemeenten Bertem, Huldenberg, Kortenberg en
Huldenberg, Kortenberg et Tervuren qui se trouvent dans l'arrondissement de Louvain ». Tervuren die in het arrondissement Leuven liggen ».
Cette définition de la zone Vlabinvest comprend la commune de Zemst, Die definitie van het Vlabinvest-gebied omvat wel de gemeente Zemst,
étant donné que cette commune est située dans l'arrondissement de Hal-Vilvorde. nu die gemeente gelegen is in het arrondissement Halle-Vilvoorde.
L'article 3 de l'arrêté précité du 21 avril 2006 fait dépendre Artikel 3 van het voormelde besluit van 21 april 2006 stelt de
l'entrée en vigueur de cet arrêté de l'entrée en vigueur de l'article inwerkingtreding van dat besluit afhankelijk van de inwerkingtreding
36 du décret du 24 mars 2006 modifiant les dispositions décrétales en van artikel 36 van het decreet van 24 maart 2006 houdende wijziging
matière de logement suite à la politique administrative. La fixation van decretale bepalingen inzake wonen als gevolg van het bestuurlijk
de la date d'entrée en vigueur de plusieurs dispositions de ce décret, beleid. Het bepalen van de datum van inwerkingtreding van een aantal
dont l'article 36, a, à son tour, été confiée au Gouvernement flamand bepalingen van dat decreet, waaronder artikel 36 ervan, is op zijn
par l'article 77 du décret du 24 mars 2006. beurt bij artikel 77 van het decreet van 24 maart 2006 toevertrouwd
aan de Vlaamse Regering.
En vertu de l'article 177 de l'arrêté du Gouvernement flamand du 30 Krachtens artikel 177 van het besluit van de Vlaamse Regering van 30
juin 2006 portant opérationnalisation partielle du domaine politique juni 2006 tot gedeeltelijke operationalisering van het beleidsdomein
de l'aménagement du territoire, de la politique du logement et du ruimtelijke ordening, woonbeleid en onroerend erfgoed en houdende
patrimoine immobilier et adaptant la réglementation en matière de aanpassingen van de regelgeving inzake wonen als gevolg van het
logement suite à la politique administrative, l'article 36 du décret bestuurlijk beleid is artikel 36 van het decreet van 24 maart 2006
du 24 mars 2006 est partiellement entré en vigueur. L'article 177, gedeeltelijk in werking getreden. Het voormelde artikel 177 bepaalt
précité, dispose notamment : inzonderheid :
« Les règlements suivants entrent en vigueur : « De volgende regelingen treden in werking :
1° toutes les dispositions non entrées en vigueur du décret du 24 mars 1° alle nog niet in werking getreden bepalingen van het decreet van 24
2006 modifiant les dispositions décrétales en matière de logement maart 2006 houdende wijziging van decretale bepalingen inzake wonen
suite à la politique administrative, à l'exception des dispositions als gevolg van het bestuurlijk beleid, met uitzondering van de hierna
suivantes de ce décret : volgende bepalingen van dat decreet :
a) l'article 4; a) artikel 4;
b) l'article 16, pour ce qui concerne l'abrogation de l'article 29 du b) artikel 16, wat de opheffing betreft van artikel 29 van het decreet
décret du 20 décembre 1996 contenant diverses mesures d'accompagnement van 20 december 1996 houdende bepalingen tot begeleiding van de
du budget 1997; begroting 1997;
c) l'article 33, pour ce qui concerne les dispositions de l'article c) artikel 33, wat de in de Vlaamse Wooncode in te voegen bepalingen
30, § 1er, alinéa deux, à insérer dans le Code flamand du Logement, betreft van artikel 30, § 1, tweede lid, over de rechtsopvolging van
concernant la succession du Fonds d'Investissement de la politique het Investeringsfonds voor Grond- en Woonbeleid van Vlaams-Brabant en
foncière et immobilière du Brabant flamand; van het Garantiefonds voor Huisvesting;
d) l'article 36, pour ce qui concerne les dispositions de l'article d) artikel 36, wat de in de Vlaamse Wooncode in te voegen bepalingen
33, § 1er, alinéa deux, 6° et 7° et § 2 [à insérer dans le Code betreft van artikel 33, § 1, tweede lid, 6° en 7°, en § 2;
flamand du logement];
[...] ». [...] ».
B.2.3. Le juge a quo déduit de la circonstance que l'article 36 du B.2.3. Uit het gegeven dat artikel 36 van het decreet van 24 maart
décret du 24 mars 2006 est donc entré en vigueur seulement de manière 2006 aldus slechts gedeeltelijk in werking is getreden, leidt de
partielle que l'article 1er de l'arrêté précité du 21 avril 2006, qui verwijzende rechter af dat artikel 1 van het voormelde besluit van 21
prévoit l'extension du champ d'action de Vlabinvest, n'est pas encore april 2006, dat voorziet in de uitbreiding van het werkingsgebied van
entré en vigueur. Vlabinvest, nog niet in werking is getreden.
B.2.4. Après la clôture des débats devant le juge a quo, l'article 75 B.2.4. Na de sluiting van de debatten voor de verwijzende rechter werd
het in het geding zijnde artikel 75 van het voormelde decreet van 29
en cause du décret précité du 29 avril 2011 a été adopté, par lequel april 2011 aangenomen, waarbij het gedeelte van artikel 36 van het
la partie de l'article 36 du décret du 24 mars 2006 qui n'était pas decreet van 24 maart 2006 dat nog niet in werking was getreden,
encore entrée en vigueur est rapportée rétroactivement. retroactief wordt ingetrokken.
Les travaux préparatoires de la disposition en cause mentionnent à cet In dat verband vermeldt de parlementaire voorbereiding van de in het
égard : geding zijnde bepaling :
« Le retrait de l'article 36 du décret relatif à la politique « De intrekking van artikel 36 van het BBB-decreet wat de in de
administrative, s'agissant des dispositions de l'article 33, § 1er, Vlaamse Wooncode in te voegen bepalingen van artikel 33, § 1, tweede
alinéa 2, 6° et 7°, et § 2, à insérer dans le Code flamand du lid, 6° en 7°, en § 2, betreft, heeft als bijkomend gevolg dat artikel
logement, a pour conséquence supplémentaire que l'article 36 dudit 36 van het BBB-decreet op 1 juli 2006 integraal in werking is getreden
décret est intégralement entré en vigueur au 1er juillet 2006, ce qui
met fin à la discussion quant à savoir si le champ d'action du Fonds waardoor er niet langer discussie kan bestaan over het feit of het
d'investissement a ou non été élargi » (Doc. parl., Parlement flamand, werkgebied van het Investeringsfonds al dan niet uitgebreid is »
2010-2011, n° 854/1, p. 34). (Parl. St., Vlaams Parlement, 2010-2011, nr. 854/1, p. 34).
Selon le jugement de renvoi, « la demanderesse fait valoir à juste Volgens het verwijzingsvonnis « stelt eiseres terecht dat het
titre que le champ d'application du droit de préemption de Vlabinvest toepassingsgebied van het voorkooprecht van Vlabinvest retroactief
a été élargi rétroactivement et le tribunal estime que la question werd uitgebreid en is de rechtbank van oordeel dat de door eiseres
préjudicielle proposée par la demanderesse doit être posée avant de voorgestelde prejudiciële vraag dient te worden gesteld alvorens
pouvoir statuer plus avant quant au fond ». verder ten gronde te kunnen oordelen ».
B.3.1. Le Gouvernement flamand et Vlabinvest contestent B.3.1. De Vlaamse Regering en Vlabinvest betwisten de interpretatie
l'interprétation de la juridiction a quo selon laquelle le champ van het verwijzende rechtscollege dat het werkingsgebied van
d'action de Vlabinvest a été élargi rétroactivement par l'article 75 Vlabinvest retroactief is uitgebreid door artikel 75 van het decreet
du décret du 29 avril 2011. Le Gouvernement flamand fait valoir que la question n'est manifestement pas utile pour trancher le litige et n'est dès lors pas pertinente, vu que le champ d'action de Vlabinvest était fixé dès le départ par un décret. B.3.2. Il appartient en principe au juge a quo d'examiner si la réponse à la question est utile pour trancher le litige qui lui est soumis et d'interpréter les dispositions qu'il estime applicables, sous réserve d'une appréciation ou lecture manifestement erronées. B.3.3. L'appréciation du juge a quo trouve appui tant dans les travaux van 29 april 2011. De Vlaamse Regering voert aan dat de vraag kennelijk niet relevant is voor de oplossing van het geschil en derhalve niet pertinent is, aangezien het werkingsgebied van Vlabinvest reeds van meet af aan decretaal was bepaald. B.3.2. Het staat in beginsel aan de verwijzende rechter om na te gaan of het antwoord op de vraag dienend is om het hem voorgelegde geschil te beslechten en om de bepalingen die hij van toepassing acht, te interpreteren, onder voorbehoud van een kennelijk verkeerde beoordeling of lezing. B.3.3. De beoordeling van de verwijzende rechter vindt zowel steun in de in B.2.4 geciteerde parlementaire voorbereiding van het decreet van
préparatoires du décret du 29 avril 2011 cités en B.2.4 que dans 29 april 2011 als in het advies van de Vlaamse Woonraad bij het
l'avis du Conseil flamand du logement relatif au projet de décret : ontwerp van dat decreet :
« [...] Bien que l'exposé des motifs se fonde sur la thèse contraire, « [...] Hoewel de memorie van het tegendeel uitgaat, wordt mogelijk
il est possible que, sur le plan juridique, le champ d'action de juridisch het werkingsgebied van Vlabinvest door intrekking
Vlabinvest soit rétroactivement élargi par le retrait et que le droit retroactief uitgebreid en wordt eveneens het eraan gekoppelde
de préemption qui y est attaché soit rétroactivement exercé dans cette voorkooprecht met terugwerkende kracht ten uitvoer gelegd in dat
zone. Le Conseil flamand du logement se demande si les effets gebied. De Vlaamse Woonraad vraagt zich af of de retroactieve gevolgen
rétroactifs sont compatibles avec la sécurité juridique et quelles verenigbaar zijn met de rechtszekerheid en wat [...] de gevolgen
seront les conséquences sur les contrats de vente conclus [zijn] op de verkoopovereenkomsten die tot stand kwamen voor het
antérieurement au décret en projet » (Doc. parl., Parlement flamand, ontworpen decreet » (Parl. St., Vlaams Parlement, 2010-2011, nr.
2010-2011, n° 854/1, pp. 81-82). 854/1, pp. 81-82).
B.3.4. Etant donné qu'il n'apparaît pas que la réponse à la question B.3.4. Aangezien niet blijkt dat het antwoord op de vraag kennelijk
soit manifestement dénuée de pertinence et que l'interprétation du zonder pertinentie zou zijn en de interpretatie van de verwijzende
juge a quo soit manifestement erronée, la Cour examine les rechter niet kennelijk verkeerd is, beoordeelt het Hof de bepalingen
dispositions qui fondent la question préjudicielle conformément à die aan de basis van de prejudiciële vraag liggen overeenkomstig de
l'interprétation qu'en donne le juge a quo. interpretatie die de verwijzende rechter eraan heeft gegeven.
B.4. La non-rétroactivité des lois est une garantie qui a pour but de B.4. De niet-retroactiviteit van wetten is een waarborg ter voorkoming
prévenir l'insécurité juridique. Cette garantie exige que le contenu van rechtsonzekerheid. Die waarborg vereist dat de inhoud van het
du droit soit prévisible et accessible, de sorte que le justiciable recht voorzienbaar en toegankelijk is, zodat de rechtzoekende in
puisse prévoir, à un degré raisonnable, les conséquences d'un acte redelijke mate de gevolgen van een bepaalde handeling kan voorzien op
déterminé au moment où cet acte est accompli. La rétroactivité peut het tijdstip dat die handeling wordt verricht. De terugwerkende kracht
uniquement être justifiée lorsqu'elle est indispensable pour réaliser kan enkel worden verantwoord wanneer zij onontbeerlijk is voor de
un objectif d'intérêt général. verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang.
S'il s'avère en outre que la rétroactivité a pour but ou pour Indien bovendien blijkt dat de terugwerkende kracht tot doel of tot
conséquence d'influencer dans un sens déterminé l'issue de l'une ou gevolg heeft de afloop van een gerechtelijke procedure in een
l'autre procédure judiciaire ou d'empêcher les juridictions de se welbepaalde zin te beïnvloeden of de rechtscolleges te verhinderen
prononcer sur une question de droit, la nature du principe en cause zich uit te spreken over een welbepaalde rechtsvraag, vergt de aard
exige que des circonstances exceptionnelles ou des motifs impérieux van het in het geding zijnde beginsel dat uitzonderlijke
d'intérêt général justifient l'intervention du législateur, laquelle omstandigheden of dwingende motieven van algemeen belang een
porte atteinte, au préjudice d'une catégorie de citoyens, aux verantwoording bieden voor het optreden van de wetgever, dat ten
garanties juridictionnelles offertes à tous. nadele van een categorie van burgers afbreuk doet aan de
jurisdictionele waarborgen die aan allen worden geboden.
B.5. Vlabinvest objecte que l'article 75 du décret du 29 avril 2011 B.5. Vlabinvest werpt op dat artikel 75 van het decreet van 29 april
contient une norme interprétative, à laquelle la rétroactivité est 2011 een interpretatieve norm inhoudt waaraan de retroactiviteit
inhérente. Cette thèse ne trouve cependant aucun appui ni dans les inherent is. Die stelling vindt echter geen steun noch in de tekst,
textes, ni dans les travaux préparatoires, lesquels parlent du retrait noch in de parlementaire voorbereiding, waarin sprake is van een
de la partie de l'article 36 du décret du 24 mars 2006 qui n'était pas intrekking van het gedeelte van artikel 36 van het decreet van 24
encore entrée en vigueur et non de l'interprétation d'une quelconque maart 2006 dat nog niet in werking was getreden en niet van een
disposition. interpretatie van enige bepaling.
B.6. L'article 75 du décret du 29 avril 2011 a élargi rétroactivement B.6. Artikel 75 van het decreet van 29 april 2011 heeft het
le champ d'action de Vlabinvest et est intervenu dans un litige werkingsgebied van Vlabinvest retroactief uitgebreid en heeft aldus
pendant. La Cour doit dès lors examiner si la mesure peut se justifier ingegrepen in een hangend rechtsgeding. Het Hof dient derhalve te
sur la base d'un motif impérieux d'intérêt général ou de circonstances onderzoeken of de maatregel kan worden verantwoord op basis van een
exceptionnelles. dwingend motief van algemeen belang of uitzonderlijke omstandigheden.
B.7. Vlabinvest invoque comme motif impérieux d'intérêt général le B.7. Vlabinvest voert als dwingend motief van algemeen belang aan dat
fait que le législateur décrétal a voulu garantir la sécurité de decreetgever de rechtszekerheid heeft willen waarborgen van de
juridique des projets que Vlabinvest avait déjà mis en place et projecten die Vlabinvest in zijn reeds uitgebreide werkingsgebied had
soutenus dans son champ d'action étendu depuis le 1er juillet 2006, en opgezet en ondersteund sinds 1 juli 2006, al dan niet gebruik makend
faisant usage ou non du droit de préemption. van het voorkooprecht.
Sur la base des rapports annuels de Vlabinvest qui lui ont été soumis, Het Hof maakt evenwel uit de voorgelegde jaarverslagen van Vlabinvest
la Cour constate que ce fonds n'a fait usage de son droit de op dat dit fonds slechts driemaal gebruik heeft gemaakt van zijn
préemption dans son champ d'action étendu qu'à trois reprises et que seuls quelques projets sont dès lors compromis, notamment le projet en cause dans l'affaire soumise au juge a quo. Remédier à l'impossibilité de réaliser, dans un nombre de situations à ce point limité, la politique visée par la création de Vlabinvest, ne constitue ni un motif impérieux d'intérêt général suffisant ni une circonstance à ce point exceptionnelle qui puissent justifier une telle intervention rétroactive dans des litiges pendants. B.8. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. voorkooprecht binnen zijn uitgebreide werkingsgebied en dat derhalve slechts enkele projecten op de helling komen te staan, waaronder het project in de zaak voor de verwijzende rechter. Het verhelpen van de onmogelijkheid, in een dusdanig beperkt aantal gevallen, om het met de oprichting van Vlabinvest beoogde beleid te verwezenlijken, is geen afdoende dwingende reden van algemeen belang, noch een dermate uitzonderlijke omstandigheid, dat zulks een retroactief ingrijpen in hangende rechtsgedingen zou kunnen verantwoorden. B.8. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.9. Vlabinvest vraagt het Hof om, naar analogie met zijn arrest nr.
B.9. Par analogie avec l'arrêt n° 125/2011 du 7 juillet 2011, 125/2011 van 7 juli 2011, bij een ongrondwettigheidsverklaring van
Vlabinvest demande à la Cour, en cas de déclaration artikel 75 van het decreet van 29 april 2011 de gevolgen ervan te
d'inconstitutionnalité de l'article 75 du décret du 29 avril 2011, beperken tot de onderliggende zaak.
d'en limiter les effets à la présente affaire. De handhaving van de gevolgen dient als een uitzondering op de
Le maintien des effets doit être considéré comme une exception à la declaratoire aard van het in het prejudicieel contentieux gewezen
nature déclaratoire de l'arrêt rendu au contentieux préjudiciel. Avant arrest te worden beschouwd. Alvorens te beslissen de gevolgen van een
de décider de maintenir les effets d'un tel arrêt, la Cour doit dergelijk arrest te handhaven, moet het Hof vaststellen dat het
constater que l'avantage tiré de l'effet du constat voordeel dat uit de niet-gemoduleerde vaststelling van
d'inconstitutionnalité non modulé est disproportionné par rapport à la ongrondwettigheid voortvloeit buiten verhouding staat tot de
perturbation qu'il impliquerait pour l'ordre juridique. verstoring die zij voor de rechtsorde met zich zou meebrengen.
Les raisons invoquées par Vlabinvest portent uniquement sur un nombre De redenen die Vlabinvest aanvoert, hebben slechts betrekking op een
limité de parcelles de terrain sur lesquelles Vlabinvest ne pourrait beperkt aantal percelen grond waarop Vlabinvest geen voorkooprecht zou
exercer un droit de préemption et ne constituent pas un motif kunnen uitoefenen en maken geen voldoende ernstige redenen uit om tot
suffisamment sérieux pour conclure au maintien des effets. de handhaving van de gevolgen te besluiten.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 75, 4°, du décret de la Région flamande du 29 avril 2011 Artikel 75, 4°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 29 april
modifiant divers décrets relatifs au logement viole les articles 10 et 2011 houdende wijziging van diverse decreten met betrekking tot wonen
11 de la Constitution. schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 17 janvier 2013. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 17 januari 2013.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt M. Bossuyt
^