← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 90/2012 du 12 juillet 2012 Numéros du rôle : 5206 et 5207 En
cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 103 et 105 de la loi de redressement du 22
janvier 1985 contenant des dispositions sociales, posées La
Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 90/2012 du 12 juillet 2012 Numéros du rôle : 5206 et 5207 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 103 et 105 de la loi de redressement du 22 janvier 1985 contenant des dispositions sociales, posées La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) | Uittreksel uit arrest nr. 90/2012 van 12 juli 2012 Rolnummers 5206 en 5207 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 103 en 105 van de herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale bepalingen, gesteld door de Arbeidsrechtban Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 90/2012 du 12 juillet 2012 | Uittreksel uit arrest nr. 90/2012 van 12 juli 2012 |
Numéros du rôle : 5206 et 5207 | Rolnummers 5206 en 5207 |
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 103 et | In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 103 en 105 |
105 de la loi de redressement du 22 janvier 1985 contenant des | van de herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale bepalingen, |
dispositions sociales, posées par le Tribunal du travail de Malines. | gesteld door de Arbeidsrechtbank te Mechelen. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De | samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de |
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, | rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. |
J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du | Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. |
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, | Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
Par deux jugements du 13 septembre 2011 en cause respectivement de | Bij twee vonnissen van 13 september 2011 in zake respectievelijk |
Kristel Winters et Nancy Van Eyken contre la SPRL « Aleris Aluminum | Kristel Winters en Nancy Van Eyken tegen de bvba « Aleris Aluminum |
Belgium », dont les expéditions sont parvenues au greffe de la Cour le | Belgium », waarvan de expedities ter griffie van het Hof zijn |
21 septembre 2011, le Tribunal du travail de Malines a posé les | ingekomen op 21 september 2011, heeft de Arbeidsrechtbank te Mechelen |
questions préjudicielles suivantes : | de volgende prejudiciële vragen gesteld : |
« ' L'application des articles 103 et 105 de la loi de redressement du | « ' Schendt de toepassing van artikel 103 en 105 van de herstelwet |
24 janvier 1986 [lire : 22 janvier 1985] contenant des dispositions | houdende sociale bepalingen van 24 januari 1986 [lees : 22 januari |
sociales - dans la version applicable au 30 juin 2009 - combinés avec | 1985] - in de versie zoals van kracht op 30 juni 2009 - in samenlezing |
la clause 2, points 6 et 7, de l'accord-cadre sur le congé parental du | met clausule 2, punten 6 en 7 van de raamovereenkomst inzake |
14 décembre 1995, contenu dans l'annexe à la directive 96/34/CE, | ouderschapsverlof d.d. 14 december 1995, zoals opgenomen in bijlage |
viole-t-elle les articles 10 et 11 de la Constitution si ces | van de richtlijn 96/34/EG, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, |
dispositions sont interprétées en ce sens que les travailleurs qui | indien deze bepalingen zo geïnterpreteerd worden dat, werknemers die |
sont engagés à temps plein dans les liens d'un contrat de travail à | verbonden zijn door een voltijdse arbeidsovereenkomst van onbepaalde |
durée indéterminée et qui sont licenciés sans motif grave tandis | duur, en die ontslagen worden zonder dringende reden op een ogenblik |
qu'ils ont réduit partiellement leurs prestations de travail dans | dat zij hun arbeidsprestaties gedeeltelijk hebben verminderd in |
l'exercice de leur droit au congé parental ont droit, par application | uitoefening van hun recht op ouderschapsverlof, bij toepassing van |
de l'article 39 de la loi relative aux contrats de travail, à une | artikel 39 arbeidsovereenkomstenwet recht hebben op een |
indemnité de congé basée sur leur rémunération à temps plein, alors | opzeggingsvergoeding gebaseerd op hun voltijds loon, terwijl |
que les travailleurs qui ont partiellement réduit leurs prestations de | werknemers die hun arbeidsprestaties gedeeltelijk hebben verminderd in |
travail dans l'exercice d'un autre droit à une réduction des | uitoefening van een ander recht op het verminderen van |
prestations de travail, comme prévu à l'article 105, § 1er, de la loi | arbeidsprestaties, zoals bedoeld in artikel 105, § 1, wet houdende |
contenant des dispositions sociales, n'ont droit qu'à une indemnité de | sociale bepalingen, slechts recht hebben op een opzeggingsvergoeding |
congé basée sur la rémunération réellement perçue au moment du | gebaseerd op het loon dat zij effectief ontvingen op het ogenblik van |
licenciement ?' | het ontslag ?' |
Ou si la loi du 30 décembre 2009, qui modifie l'article 105 de la loi | Of indien de wet d.d. 30 december 2009 tot wijziging van artikel 105 |
contenant des dispositions sociales, était considérée comme une loi | van de wet houdende sociale bepalingen zou beschouwd worden als een |
interprétative : | interpretatieve wet : |
' L'application des articles 103 et 105 de la loi de redressement du | ' Schendt de toepassing van artikel 103 en 105 van de herstelwet |
24 janvier 1986 [lire : 22 janvier 1985] contenant des dispositions | houdende sociale bepalingen van 24 januari 1986 [lees : 22 januari |
sociales viole-t-elle les articles 10 et 11 de la Constitution en ce | 1985] de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, gezien werknemers, die |
que les travailleurs qui sont engagés à temps plein dans les liens | verbonden zijn door een voltijdse arbeidsovereenkomst van onbepaalde |
d'un contrat de travail à durée indéterminée et qui sont licenciés | duur, en die ontslagen worden zonder dringende reden op een ogenblik |
sans motif grave tandis qu'ils ont réduit partiellement leurs | dat zij hun arbeidsprestaties gedeeltelijk hebben verminderd in |
prestations de travail dans l'exercice de leur droit au congé parental | uitoefening van hun recht op ouderschapsverlof, in toepassing van |
ont droit, par application de l'article 39 de la loi relative aux | artikel 39 arbeidsovereenkomstenwet recht hebben op een vergoeding |
contrats de travail, à une indemnité basée sur leur rémunération à | gebaseerd op hun voltijds loon, terwijl werknemers die hun |
temps plein, alors que les travailleurs qui ont réduit partiellement | arbeidsprestaties gedeeltelijk hebben verminderd in uitoefening van |
leurs prestations de travail dans l'exercice d'un autre droit à une | een ander recht op het verminderen van arbeidsprestaties |
réduction des prestations de travail, visé à l'article 105, § 1er, de | ressorterende, zoals bedoeld in artikel 105, § 1, wet houdende sociale |
la loi contenant des dispositions sociales, n'ont droit qu'à une | bepalingen, slechts recht hebben op een opzeggingsvergoeding gebaseerd |
indemnité de congé basée sur la rémunération réellement perçue au | op het loon dat zij effectief ontvingen op het ogenblik van het |
moment du licenciement ? ' ». | ontslag ? ' ». |
Ces affaires, inscrites sous les numéros 5206 et 5207 du rôle de la | Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5206 en 5207 van de rol van |
Cour, ont été jointes. | het Hof, werden samengevoegd. |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Le juge a quo demande si les articles 103 et 105 de la loi de | B.1. De verwijzende rechter vraagt of de artikelen 103 en 105 van de |
redressement du 22 janvier 1985 contenant des dispositions sociales | herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale bepalingen (hierna : |
(ci-après : loi du 22 janvier 1985) sont compatibles avec le principe | wet van 22 januari 1985) bestaanbaar zijn met het beginsel van |
d'égalité et de non-discrimination consacré par les articles 10 et 11 | gelijkheid en niet-discriminatie verankerd in de artikelen 10 en 11 |
de la Constitution. | van de Grondwet. |
Par la première question préjudicielle, le juge a quo demande à la | Met de eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter van het |
Cour si les articles 103 et 105 de la loi du 22 janvier 1985, tels | Hof te vernemen of de artikelen 103 en 105 van de wet van 22 januari |
qu'ils étaient applicables le 30 juin 2009, combinés avec la clause 2, | 1985, zoals van toepassing op 30 juni 2009, in samenhang gelezen met |
points 6 et 7, de l'accord-cadre sur le congé parental du 14 décembre | de clausule 2, punten 6 en 7, van de raamovereenkomst inzake |
ouderschapsverlof van 14 december 1995, gehecht aan de richtlijn | |
1995, annexé à la directive 96/34/CE du Conseil du 3 juin 1996, sont | 96/34/EG van de Raad van 3 juni 1996, strijdig zijn met de artikelen |
contraires aux articles 10 et 11 de la Constitution en ce que, pour le | 10 en 11 van de Grondwet, in die zin dat, bij de berekening van de |
calcul de l'indemnité de congé en cas de licenciement d'un travailleur | opzeggingsvergoeding in geval van ontslag, door de werkgever, van een |
qui a réduit ses prestations de travail dans le cadre du congé | werknemer die zijn arbeidsprestaties heeft verminderd op grond van het |
parental, la rémunération à temps plein est prise en compte, alors que | ouderschapsverlof, wordt uitgegaan van het voltijdse loon, terwijl bij |
pour déterminer l'indemnité de congé en cas de licenciement d'un | het bepalen van de opzeggingsvergoeding in geval van ontslag, door de |
travailleur qui a réduit ses prestations de travail dans le cadre du | werkgever, van een werknemer die zijn arbeidsprestaties heeft |
crédit-temps, c'est la « rémunération en cours » qui est prise en | verminderd op grond van het tijdskrediet, wordt uitgegaan van het « |
compte. | lopende loon ». |
Par la seconde question préjudicielle, le juge a quo demande à la Cour | Met de tweede prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter van het |
si les articles 103 et 105 de la loi du 22 janvier 1985, à supposer | Hof te vernemen of de artikelen 103 en 105 van de wet van 22 januari |
que la loi du 30 décembre 2009 modifiant l'article 105 de la loi | 1985, in de veronderstelling dat de wet van 30 december 2009 tot |
précitée soit une loi interprétative, sont contraires aux articles 10 | wijziging van artikel 105 van de voormelde wet een interpretatieve wet |
et 11 de la Constitution, dès lors que, pour le calcul de l'indemnité | is, strijdig zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, nu bij |
de congé en cas de licenciement d'un travailleur qui a réduit ses | het bepalen van de opzeggingsvergoeding in geval van ontslag, door de |
prestations de travail dans le cadre du congé parental, la | werkgever, van een werknemer die zijn arbeidsprestaties heeft |
rémunération à temps plein est prise en compte, alors que pour | verminderd op basis van het ouderschapsverlof, wordt uitgegaan van het |
déterminer l'indemnité de congé en cas de licenciement d'un | voltijdse loon, terwijl bij het bepalen van de opzeggingsvergoeding in |
travailleur qui a réduit ses prestations de travail dans le cadre du | geval van ontslag, door de werkgever, van een werknemer die zijn |
crédit-temps, la « rémunération en cours » est prise en compte. | arbeidsprestaties heeft verminderd op grond van het tijdskrediet, wordt uitgegaan van het « lopende loon ». |
B.2.1. L'article 103 de la loi du 22 janvier 1985 dispose : | B.2.1. Artikel 103 van de wet van 22 januari 1985 bepaalt : |
« En cas de résiliation unilatérale du contrat de travail par | « De termijn van de opzegging ter kennis gebracht aan de werknemer die |
l'employeur, le délai de préavis notifié au travailleur qui a réduit | |
ses prestations conformément à l'article 102 et 102bis, sera calculé | zijn arbeidsprestaties overeenkomstig artikel 102 en 102bis heeft |
comme s'il n'avait pas réduit ses prestations. Il faut également tenir | verminderd zal ingeval van eenzijdige beëindiging van de |
compte de ce même délai de préavis pour déterminer l'indemnité prévue | arbeidsovereenkomst door de werkgever, worden berekend alsof de |
werknemer zijn arbeidsprestaties niet had verminderd. Met de duur van | |
deze opzeggingstermijn moet eveneens rekening worden gehouden bij het | |
à l'article 39 de la loi du 3 juillet 1978 ». | vaststellen van de vergoeding, bedoeld bij artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 ». |
B.2.2. Au 30 juin 2009, l'article 105 de la loi du 22 janvier 1985 | B.2.2. Op 30 juni 2009 bepaalde artikel 105 van de wet van 22 januari |
disposait : | 1985 : |
« § 1er. Le Roi peut, par arrêté royal délibéré en Conseil des | « § 1. De Koning kan, bij een in Ministerraad overlegd besluit, |
Ministres, fixer les cas, les conditions et les modalités d'octroi du | bepalen in welke gevallen en onder welke voorwaarden en nadere regelen |
droit à l'interruption de la carrière professionnelle et du droit à la | er een recht wordt toegekend op de onderbreking van de beroepsloopbaan |
réduction des prestations de travail, visés aux sous-sections 2 et 3. | en op het verminderen van de arbeidsprestaties zoals bedoeld in de onderafdelingen 2 en 3. |
Le droit à la réduction des prestations de travail visé à l'alinéa 1er | Het recht op een vermindering van de arbeidsprestaties, bedoeld in het |
ne peut s'exercer qu'à concurrence d'1/5 ou d'1/2 du nombre d'heures | eerste lid, kan enkel ten belope van 1/5 of 1/2 van het normaal aantal |
de travail d'un emploi à temps plein. | arbeidsuren van een voltijdse betrekking. |
§ 2. Le Roi prend, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, les | § 2. De Koning neemt bij een besluit vastgesteld na overleg in de |
Ministerraad de nodige maatregelen met het oog op de aanpassing van de | |
mesures nécessaires pour adapter la législation relative à la sécurité | sociale-zekerheidswetgeving ten behoeve van de werknemers bedoeld in |
sociale au profit des travailleurs visés par cette section ». | deze afdeling ». |
B.2.3. L'article 105 de cette loi, tel qu'il a été modifié par | B.2.3. Artikel 105 van die wet, zoals gewijzigd bij artikel 90, 2°, |
l'article 90, 2°, de la loi du 30 décembre 2009 portant des | van de wet van 30 december 2009 houdende diverse bepalingen, bepaalt : |
dispositions diverses, dispose : | « § 1. De Koning kan, bij een in Ministerraad overlegd besluit, |
« § 1er. Le Roi peut, par arrêté royal délibéré en Conseil des | bepalen in welke gevallen en onder welke voorwaarden en nadere regelen |
Ministres, fixer les cas, les conditions et les modalités d'octroi du | er een recht wordt toegekend op de onderbreking van de beroepsloopbaan |
droit à l'interruption de la carrière professionnelle et du droit à la | en op het verminderen van de arbeidsprestaties zoals bedoeld in de |
réduction des prestations de travail, visés aux sous-sections 2 et 3. | onderafdelingen 2 en 3. |
Le droit à la réduction des prestations de travail visé à l'alinéa 1er | Het recht op een vermindering van de arbeidsprestaties, bedoeld in het |
ne peut s'exercer qu'à concurrence d'1/5 ou d'1/2 du nombre d'heures | eerste lid, kan enkel ten belope van 1/5 of 1/2 van het normaal aantal |
de travail d'un emploi à temps plein. Durant l'exercice de ce droit à | arbeidsuren van een voltijdse betrekking. Tijdens de uitoefening van |
la réduction des prestations de travail le travailleur est occupé dans | dit recht op een vermindering van de arbeidsprestaties wordt de |
werknemer tewerkgesteld op grond van een deeltijdse arbeidsregeling, | |
un régime de travail à temps partiel constaté conformément aux | vastgesteld overeenkomstig de bepalingen van artikel 11bis van de wet |
dispositions de l'article 11bis de la loi du 3 juillet 1978 relative | van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten. |
aux contrats de travail. | |
§ 2. Le Roi prend, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, les | § 2. De Koning neemt bij een besluit vastgesteld na overleg in de |
mesures nécessaires pour adapter la législation relative à la sécurité | Ministerraad de nodige maatregelen met het oog op de aanpassing van de |
sociale au profit des travailleurs visés par cette section. | sociale-zekerheidswetgeving ten behoeve van de werknemers bedoeld in deze afdeling. |
§ 3. Lorsqu'il est mis fin au contrat de travail durant une période de | § 3. Wanneer de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd gedurende een |
réduction des prestations de travail dans le cadre d'un congé parental | periode van vermindering van arbeidsprestaties in het kader van een |
pris en exécution de la présente section, on entend par ' rémunération | ouderschapsverlof genomen in toepassing van deze afdeling, wordt onder |
en cours ' au sens de l'article 39 de la loi du 3 juillet 1978 | ' lopend loon ' in de zin van artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 |
relative aux contrats de travail, la rémunération à laquelle le | betreffende de arbeidsovereenkomsten begrepen het loon dat de |
travailleur aurait eu droit en vertu de son contrat de travail s'il | werknemer krachtens zijn arbeidsovereenkomst zou hebben verdiend |
n'avait pas réduit ses prestations ». | indien hij zijn arbeidsprestaties niet had verminderd ». |
B.2.4. Les articles 102 et 102bis de la loi du 22 janvier 1985 | B.2.4. De artikelen 102 en 102bis van de wet van 22 januari 1985 |
disposent : | bepalen : |
« Art. 102.§ 1er. Une indemnité est accordée au travailleur qui |
« Art. 102.§ 1. Een uitkering wordt toegekend aan de werknemer die |
convient avec son employeur de réduire ses prestations de travail | met zijn werkgever overeenkomt om zijn arbeidsprestaties te |
d'1/5, 1/4, 1/3 ou 1/2 du nombre normal d'heures de travail d'un | verminderen met 1/5, 1/4, 1/3 of 1/2 van het normaal aantal |
emploi à temps plein ou qui demande l'application d'une convention | arbeidsuren van een voltijdse betrekking, ofwel de toepassing vraagt |
collective de travail prévoyant un régime semblable ou qui fait appel | van een collectieve arbeidsovereenkomst die in een dergelijke regeling |
aux dispositions de l'article 102bis. | voorziet ofwel een beroep doet op de bepalingen van artikel 102bis. |
Le Roi détermine, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, le | De Koning bepaalt bij in Ministerraad overlegd besluit het bedrag van |
montant de l'allocation ainsi que les conditions particulières et les | de uitkering, alsmede de nadere voorwaarden en regelen tot toekenning |
modalités d'octroi de cette allocation. | van deze uitkering. |
§ 2. La convention visée au § 1er est constatée par écrit, | § 2. De bij § 1 bedoelde overeenkomst wordt schriftelijk vastgesteld |
conformément aux dispositions de l'article 11bis de la loi du 3 | overeenkomstig de bepalingen van artikel 11bis van de wet van 3 juli |
juillet 1978. | 1978. |
Art. 102bis.Un travailleur a droit à une réduction de ses prestations |
Art. 102bis.Een werknemer heeft recht op een vermindering van zijn |
de travail d'1/5 ou d'1/2 du nombre normal d'heures de travail d'un | arbeidsprestaties met 1/5 of 1/2 van het normaal aantal arbeidsuren |
emploi à temps plein en cas de soins palliatifs portés à une personne, | van een voltijdse betrekking voor de palliatieve verzorging van een |
selon les dispositions et conditions prévues à l'article 100bis § § 2 | persoon, onder de voorwaarden bepaald bij artikel 100bis, § § 2 tot en |
à 4 inclus ». | met 4 ». |
B.2.5. L'article 39 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats | B.2.5. Artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de |
de travail (ci-après : la loi relative aux contrats de travail) dispose : | arbeidsovereenkomsten (hierna : Arbeidsovereenkomstenwet) bepaalt : |
« § 1er. Si le contrat a été conclu pour une durée indéterminée, la | « § 1. Is de overeenkomst voor onbepaalde tijd gesloten, dan is de |
partie qui résilie le contrat sans motif grave ou sans respecter le | partij die de overeenkomst beëindigt zonder dringende reden of zonder |
inachtneming van de opzeggingstermijn vastgesteld in de artikelen 59, | |
délai de préavis fixé au articles 59, 82, 83, 84 et 115, est tenue de | 82, 83, 84 en 115, gehouden de andere partij een vergoeding te betalen |
payer à l'autre partie une indemnité égale à la rémunération en cours | die gelijk is aan het lopend loon dat overeenstemt hetzij met de duur |
correspondant soit à la durée du délai de préavis, soit à la partie de | van de opzeggingstermijn, hetzij met het resterende gedeelte van die |
ce délai restant à courir. L'indemnité est toutefois toujours égale au | termijn. De vergoeding is nochtans steeds gelijk aan het lopend loon |
montant de la rémunération en cours correspondant à la durée du délai | dat overeenstemt met de duur van de opzeggingstermijn, wanneer de |
de préavis, lorsque le congé est donné par l'employeur et en | opzegging uitgaat van de werkgever en met miskenning van het bepaalde |
méconnaissance des dispositions de l'article 38, § 3, de la présente | in artikel 38, § 3, van deze wet of in artikel 40 van de arbeidswet |
loi ou de l'article 40 de la loi sur le travail du 16 mars 1971. | van 16 maart 1971. |
L'indemnité de congé comprend non seulement la rémunération en cours, | De opzeggingsvergoeding behelst niet alleen het lopende loon, maar ook |
mais aussi les avantages acquis en vertu du contrat. | de voordelen verworven krachtens de overeenkomst. |
§ 2. Sans préjudice des dispositions du § 1er, l'employeur qui, au | § 2. Onverminderd het bepaalde in § 1, betaalt de werkgever die, |
cours de l'une des périodes visées à l'article 29, 1°, 6° et 7°, et à | tijdens een van de in artikel 29, 1°, 6° en 7°, en in artikel 38, § 3, |
l'article 38, § 3, alinéa 1er, 3° et 4°, ne respecte pas les | eerste lid, 3° en 4°, bedoelde periodes, het bepaalde in artikel 38, § |
dispositions de l'article 38, § 3, est tenu au paiement d'une | 3, niet in acht neemt, een vergoeding gelijk aan het normaal loon |
indemnité égale à la rémunération normale due pour les périodes ou | |
parties de périodes visées à l'article 38, § 3, alinéa 1er, 3° et 4°, | verschuldigd voor de in artikel 38, § 3, eerste lid, 3° en 4°, |
pendant lesquelles le travailleur n'a pas été occupé. | bedoelde periodes of gedeelten ervan gedurende welke de werknemer niet |
tewerkgesteld is geweest. | |
Cette indemnité ne peut excéder un montant correspondant à trois mois | Die vergoeding mag echter niet hoger liggen dan een bedrag dat met |
de cette rémunération s'il s'agit d'un ouvrier ou d'un domestique, ou | drie maand van dat loon overeenstemt voor werklieden en dienstboden of |
six mois s'il s'agit d'un employé ou d'un représentant de commerce. | met zes maand voor bedienden en handelsvertegenwoordigers. |
§ 3. Sans préjudice des dispositions du § 1er, l'employeur qui ne | § 3. Onverminderd het bepaalde in § 1, betaalt de werkgever die het |
bepaalde in artikel 40 van de arbeidswet van 16 maart 1971 niet in | |
respecte pas les dispositions de l'article 40 de la loi sur le travail | acht neemt, de in het derde lid van voormeld artikel 40 voorziene |
du 16 mars 1971, est tenu au paiement de l'indemnité prévue à l'alinéa | |
3 dudit article 40 ». | vergoeding ». |
Quant à la recevabilité des questions préjudicielles | Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de prejudiciële vragen |
B.3.1. Le Conseil des ministres estime que les deux questions | B.3.1. De Ministerraad is van oordeel dat beide prejudiciële vragen |
préjudicielles sont irrecevables. En effet, l'article 103 de la loi du | onontvankelijk zijn. Immers, artikel 103 van de wet van 22 januari |
22 janvier 1985 ne serait pas applicable au litige soumis au juge a | 1985 zou niet van toepassing zijn op onderhavig geschil omdat voormeld |
quo parce que l'article précité n'est applicable qu'aux travailleurs | artikel slechts van toepassing is op werknemers die hun |
qui ont réduit leurs prestations de travail en vertu des articles 102 | arbeidsprestaties hebben verminderd ingevolge de artikelen 102 en |
et 102bis de la même loi. Le travailleur qui a réduit ses prestations | 102bis van dezelfde wet. De werknemer die zijn arbeidsprestaties heeft |
de travail en application de la convention collective de travail (CCT) | verminderd met toepassing van de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) |
n° 77bis ne relèverait dès lors pas de l'article 103 précité. Par | nr. 77bis zou derhalve niet onder het voormelde artikel 103 vallen. |
ailleurs, l'article 103 porterait uniquement sur le calcul du délai de | Bovendien zou artikel 103 enkel betrekking hebben op de berekening van |
préavis, alors que les questions préjudicielles portent sur le calcul | de opzeggingstermijn, terwijl de prejudiciële vragen betrekking hebben |
de l'indemnité de congé. | op de berekening van de opzeggingsvergoeding. |
B.3.2. Il appartient en principe à la juridiction a quo de vérifier | B.3.2. Het staat in beginsel aan het verwijzende rechtscollege om na |
s'il est utile de poser une question préjudicielle à la Cour au sujet | te gaan of het nuttig is aan het Hof een prejudiciële vraag te stellen |
des dispositions qu'elle estime applicables au litige. Ce n'est que | over de bepalingen die het van toepassing acht op het geschil. Slechts |
lorsque tel n'est manifestement pas le cas que la Cour peut déclarer | wanneer dit klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof de vraag |
la question irrecevable. | onontvankelijk verklaren. |
Contrairement à ce que fait valoir le Conseil des ministres, il ne | In tegenstelling tot wat de Ministerraad doet gelden, kan niet worden |
peut être soutenu que l'article 103 de la loi du 22 janvier 1985 n'est | aangevoerd dat artikel 103 van de wet van 22 januari 1985 |
manifestement pas applicable aux litiges a quo. L'exception | klaarblijkelijk niet van toepassing is op de bodemgeschillen. De |
d'irrecevabilité doit être rejetée. | exceptie van onontvankelijkheid dient te worden verworpen. |
B.4.1. Le Conseil des ministres estime que les deux questions | B.4.1. De Ministerraad is van oordeel dat beide prejudiciële vragen |
préjudicielles sont irrecevables en raison de la non-application de | onontvankelijk zijn wegens de niet-toepassing van artikel 105 van de |
l'article 105 de la loi du 22 janvier 1985 aux litiges soumis au juge | wet van 22 januari 1985 op de onderhavige bodemgeschillen. |
a quo. Concernant la première question préjudicielle, le Conseil des | Aangaande de eerste prejudiciële vraag, merkt de Ministerraad op dat |
ministres observe que l'article 105, § 3, de la loi précitée a été | artikel 105, § 3, van de voormelde wet op 30 juni 2009 was opgeheven, |
abrogé le 30 juin 2009, de sorte que l'article précité n'est pas | zodat voormeld artikel in geen geval van toepassing is op de |
applicable aux litiges soumis au juge a quo. | bodemgeschillen. |
Concernant la seconde question préjudicielle, le Conseil des ministres | Aangaande de tweede prejudiciële vraag, merkt de Ministerraad op dat |
observe qu'il ne peut être admis que l'article 90, 2°, modificatif, de | niet kan worden aanvaard dat het wijzigende artikel 90, 2°, van de wet |
la loi du 30 décembre 2009 serait une loi interprétative, de sorte que | van 30 december 2009 een interpretatieve wet zou zijn, zodat het |
l'article 105, § 3, modifié, de la loi du 22 janvier 1985 n'est pas | gewijzigde artikel 105, § 3, van de wet van 22 januari 1985 niet van |
applicable aux litiges soumis au juge a quo. | toepassing is op de bodemgeschillen. |
B.4.2. Pour ce qui est de l'exception relative à la première question | B.4.2. Voor wat de exceptie met betrekking tot de eerste prejudiciële |
préjudicielle, la Cour constate qu'au 30 juin 2009, l'article 105, § | vraag betreft, stelt het Hof vast dat artikel 105, § 3, van de wet van |
3, de la loi du 22 janvier 1985 était abrogé, de sorte que cette | 22 januari 1985, op 30 juni 2009, was opgeheven, zodat het |
disposition ne peut manifestement pas être considérée comme applicable | klaarblijkelijk niet kan worden geacht van toepassing te zijn op de |
aux litiges soumis au juge a quo. | bodemgeschillen. |
Par conséquent, la première question préjudicielle n'est recevable | Derhalve is de eerste prejudiciële vraag enkel ontvankelijk, voor wat |
qu'en ce qu'elle concerne l'applicabilité de l'article 103 de la loi | betreft de toepasselijkheid van artikel 103 van de wet van 22 januari |
du 22 janvier 1985 et est irrecevable en ce qui concerne l'applicabilité de l'article 105. | 1985 en niet voor wat betreft de toepasselijkheid van artikel 105. |
B.4.3. Pour ce qui est de l'exception relative à la seconde question | B.4.3. Voor wat de exceptie met betrekking tot de tweede prejudiciële |
préjudicielle, l'examen de l'exception se confond avec l'examen du | vraag betreft, valt het onderzoek van de exceptie samen met het |
fond de l'affaire. | onderzoek over de grond van de zaak. |
B.4.4. La seconde question préjudicielle est dès lors recevable. | B.4.4. Derhalve is de tweede prejudiciële vraag ontvankelijk. |
Quant au fond | Ten gronde |
En ce qui concerne la première question préjudicielle | Wat de eerste prejudiciële vraag betreft |
B.5. L'article 103 de la loi du 22 janvier 1985 dispose que pour | B.5. Artikel 103 van de wet van 22 januari 1985 bepaalt dat bij het |
déterminer l'indemnité de congé, il convient de prendre en compte | vaststellen van de opzeggingsvergoeding rekening dient te worden |
l'article 39 de la loi relative aux contrats de travail. | gehouden met artikel 39 van de Arbeidsovereenkomstenwet. |
B.6. En vertu des articles 37 et 39 de la loi relative aux contrats de | B.6. Krachtens de artikelen 37 en 39 van de Arbeidsovereenkomstenwet |
travail, les contrats de travail qui ont été conclus pour une durée | kunnen arbeidsovereenkomsten die voor onbepaalde tijd zijn gesloten, |
indéterminée peuvent être résiliés unilatéralement moyennant un | eenzijdig worden beëindigd door middel van een opzeggingstermijn, of, |
préavis ou, à défaut, moyennant une indemnité de congé, hormis le | bij ontstentenis daarvan, door middel van een opzeggingsvergoeding, |
licenciement pour motif grave. | het ontslag om dringende reden buiten beschouwing gelaten. |
Par l'article 39 de la loi relative aux contrats de travail, le | Met artikel 39 van de Arbeidsovereenkomstenwet beoogt de wetgever de |
législateur vise à tempérer les effets que peut avoir une résiliation | gevolgen van een eenzijdige beëindiging van de arbeidsovereenkomst |
unilatérale du contrat de travail, en subordonnant en principe la | enigszins af te zwakken, door de opzegging in beginsel afhankelijk te |
résiliation à un délai de préavis ou, à défaut, au paiement d'une | stellen van een zekere opzeggingstermijn of, bij ontstentenis daarvan, |
indemnité de congé. | van de betaling van een opzeggingsvergoeding. |
La durée du délai de préavis est réglée par les articles 59, 82, 83, | De duur van de opzeggingstermijn wordt geregeld in de artikelen 59, |
84 et 115 de la loi relative aux contrats de travail, selon qu'il | 82, 83, 84 en 115 van de Arbeidsovereenkomstenwet, al naargelang het |
s'agit d'ouvriers, d'employés ou de travailleurs domestiques. En vertu | gaat om werklieden, bedienden of dienstboden. Krachtens artikel 39, § |
de l'article 39, § 1er, de cette loi, l'indemnité de congé est fixée | 1, van die wet moet de opzeggingsvergoeding worden bepaald aan de hand |
sur la base de la « rémunération en cours » qui correspond en principe | van het « lopende loon », dat in beginsel overeenstemt hetzij met de |
soit à la durée du délai de préavis, soit à la partie de ce délai | duur van de opzeggingstermijn, hetzij met het resterende gedeelte van |
restant à courir. L'article 39, § 1er, alinéa 2, précise que | die termijn. Artikel 39, § 1, tweede lid, preciseert dat de |
l'indemnité de congé comprend non seulement la rémunération en cours | opzeggingsvergoeding niet alleen het lopende loon behelst maar ook |
mais aussi tous les avantages acquis en vertu du contrat. | alle voordelen verworven krachtens de overeenkomst. |
B.7. Les questions préjudicielles concernent l'interprétation de la | B.7. De prejudiciële vragen houden verband met de interpretatie van |
notion de « rémunération » en cas de licenciement d'un travailleur qui | het begrip « loon » in geval van opzegging van een werknemer die met |
effectue des prestations de travail réduites en application de la loi | toepassing van de wet van 22 januari 1985 verminderde arbeid |
du 22 janvier 1985. | presteert. |
L'indemnité de congé est en principe fondée sur la rémunération à | Voor de vaststelling van de opzeggingsvergoeding wordt in beginsel |
laquelle le travailleur a droit en contrepartie de son travail au | uitgegaan van het loon waarop de werknemer als tegenprestatie voor |
moment de la notification du congé. | zijn arbeid recht heeft op het ogenblik van de kennisgeving van de |
B.8. Compte tenu des motifs des décisions de renvoi, est visé le congé | opzegging. B.8. Rekening houdend met de motieven van de verwijzingsbeslissingen, |
parental au sens de l'accord-cadre annexé à la directive 96/34/CE du | wordt bedoeld het ouderschapsverlof in de zin van de raamovereenkomst |
Conseil du 3 juin 1996 « concernant l'accord-cadre sur le congé parental conclu par l'UNICE, le CEEP et la CES ». B.9. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, une comparaison peut valablement être faite, dans le cadre de l'examen au regard du principe d'égalité et de non-discrimination, entre, d'une part, la catégorie des travailleurs qui sont licenciés alors qu'ils ont réduit leurs prestations de travail sur la base du crédit-temps et, d'autre part, la catégorie des travailleurs licenciés alors qu'ils ont réduit leurs prestations de travail sur la base d'un congé parental. Les différences entre ces catégories que relève le Conseil des ministres ne sont pas de nature à rendre toute comparaison impossible en ce qui concerne le calcul de l'indemnité de congé en cas de licenciement de travailleurs appartenant à l'une ou à l'autre catégorie. | gehecht aan de richtlijn 96/34/EG van de Raad van 3 juni 1996 « betreffende de door de UNICE, het CEEP en het EVV gesloten raamovereenkomst inzake ouderschapsverlof ». B.9. In tegenstelling tot wat de Ministerraad aanvoert, kan in het licht van de toetsing aan het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie wel degelijk een vergelijking worden gemaakt tussen, enerzijds, de categorie van de werknemers die worden ontslagen terwijl zij hun arbeidsprestaties hebben verminderd op grond van het tijdskrediet en, anderzijds, de categorie van de werknemers die worden ontslagen terwijl zij hun arbeidsprestaties hebben verminderd op grond van het ouderschapsverlof. De verschillen tussen die categorieën die door de Ministerraad worden aangehaald, zijn niet van die aard dat daardoor geen vergelijking mogelijk zou zijn bij de berekening van de opzeggingsvergoeding in geval van ontslag van werknemers van de ene of de andere categorie. |
B.10. En vertu de l'article 39, § 1er, de la loi relative aux contrats | B.10. Krachtens artikel 39, § 1, van de Arbeidsovereenkomstenwet heeft |
de travail, un travailleur qui est licencié sans préavis a droit à une | een werknemer die wordt ontslagen zonder opzeggingstermijn recht op |
indemnité de congé égale à la rémunération en cours correspondant soit | een opzeggingsvergoeding die gelijk is aan het lopende loon dat |
à la durée du délai de préavis, soit à la partie de ce délai restant à | overeenstemt hetzij met de duur van de opzeggingstermijn, hetzij met |
courir. Dans l'interprétation retenue par le juge a quo, la « | het resterende gedeelte van die termijn. In de door de rechter |
rémunération en cours » correspond, en cas de prestations de travail | aangenomen interpretatie stemt het « lopende loon » in geval van |
réduites, à la rémunération réellement perçue et non à la rémunération | verminderde arbeidsprestaties overeen met het loon dat reëel wordt |
à temps plein perçue auparavant. | verworven en niet met het voordien verworven voltijdse loon. |
Afin de rendre l'interruption de carrière suffisamment attrayante, de | Om de loopbaanonderbreking voldoende attractief te maken, de |
garantir la sécurité d'emploi des travailleurs concernés et de | werkzekerheid van de betrokken werknemers te waarborgen en om mogelijk |
tempérer les effets, qui peuvent être disproportionnés, d'un | onevenredige gevolgen van een ontslag tijdens of vanwege de |
licenciement au cours de l'interruption de carrière ou en raison de | loopbaanonderbreking te matigen, heeft de wetgever voorzien in een |
cette interruption, le législateur a prévu une indemnité de protection | forfaitaire beschermingsvergoeding gelijk aan zes maanden loon in |
forfaitaire égale à six mois de rémunération en cas de licenciement | geval van een ontslag zonder dringende of voldoende reden (artikel |
sans motif grave ou suffisant (article 101, alinéa 6, de la loi du 22 | 101, zesde lid, van de wet van 22 januari 1985) en heeft hij bovendien |
janvier 1985) et il a en outre prévu à l'article 103 de la loi du 22 | in artikel 103 van de wet van 22 januari 1985 bepaald dat, voor de |
janvier 1985 que, pour le calcul du délai de préavis ou du nombre de | berekening van de opzeggingstermijn of het aantal maanden dat in |
mois qui doit être pris en considération pour établir le montant de | aanmerking moet worden genomen voor het vaststellen van het bedrag van |
l'indemnité de congé prévue à l'article 39, § 1er, de la loi relative | de opzeggingsvergoeding bedoeld in artikel 39, § 1, van de |
aux contrats de travail, il convient de se fonder sur la rémunération | Arbeidsovereenkomstenwet, moet worden uitgegaan van het basisjaarloon |
annuelle de base comme si le travailleur n'avait pas réduit ses | alsof de werknemer zijn arbeidsprestaties niet had verminderd. |
prestations de travail. En l'espèce, il ne peut toutefois raisonnablement être reproché au | Te dezen kan de wetgever evenwel niet in redelijkheid worden verweten |
législateur de ne pas avoir également prévu, de surcroît, qu'il | dat hij niet zover is gegaan om ook voor het bedrag van de |
fallait se fonder sur la rémunération annuelle de base comme si le | opzeggingsvergoeding te bepalen dat moet worden uitgegaan van het |
travailleur n'avait pas réduit ses prestations de travail pour fixer | basisjaarloon alsof de werknemer zijn arbeidsprestaties niet had |
le montant de l'indemnité de congé. | verminderd. |
En effet, il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de | Het behoort immers tot de beoordelingsvrijheid van de wetgever om te |
déterminer à quel point les mesures de protection contre le | bepalen in welke mate de maatregelen tot bescherming tegen ontslag van |
licenciement du travailleur ayant réduit ses prestations de travail | de werknemer die zijn arbeidsprestaties heeft verminderd, |
peuvent effectivement avoir pour effet de dissuader l'employeur de | daadwerkelijk ervoor kunnen zorgen dat de werkgever ervan wordt |
procéder à un licenciement. | weerhouden tot ontslag over te gaan. |
La Cour ne pourrait censurer ce choix qu'en cas d'appréciation | Het Hof zou die keuze enkel kunnen afkeuren in geval van een kennelijk |
manifestement déraisonnable, ce qui n'est pas le cas, compte tenu de | onredelijke beoordeling, wat niet het geval is, ermee rekening |
ce qu'il a été prévu, pour les travailleurs qui ont réduit leurs | houdende dat voor de werknemers die hun arbeidsprestaties hebben |
prestations de travail sur la base du crédit-temps, en application de | verminderd op grond van het tijdskrediet met toepassing van de cao nr. |
la CCT n° 77bis, et plus précisément en vertu de l'article 20, § 4, de | 77bis, en meer bepaald op grond van artikel 20, § 4, van die cao, in |
cette CCT, dans la même logique que celle de l'article 101 de la loi | navolging van artikel 101 van de wet van 22 januari 1985, is bepaald |
du 22 janvier 1985, que l'employeur qui met fin au contrat de travail | dat de werkgever die de arbeidsovereenkomst beëindigt zonder dringende |
sans motif grave ou pour un motif dont la nature et l'origine ne sont | reden of om een reden waarvan de aard en de oorsprong niet vreemd zijn |
pas étrangères à la réduction des prestations de travail, est tenu de | aan de vermindering van de arbeidsprestaties, naast de |
payer, outre l'indemnité de congé, une indemnité de protection | opzeggingsvergoeding een forfaitaire beschermingsvergoeding dient te |
betalen die gelijk is aan het loon van zes maanden. | |
forfaitaire égale à la rémunération de six mois. | B.11.1. Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft bij zijn |
B.11.1. Par son arrêt du 22 octobre 2009 (CJCE, 22 octobre 2009, | arrest van 22 oktober 2009 (HvJ, 22 oktober 2009, C-116/08, Meerts) |
C-116/08, Meerts) rendu sur question préjudicielle posée par la Cour | over een prejudiciële vraag gesteld bij arrest van het Hof van |
de cassation (Cass., 25 février 2008, Pas., 2008, n° 126), la Cour de | Cassatie (Cass., 25 februari 2008, Arr. Cass., 2008, nr. 126) |
justice de l'Union européenne a jugé : | geoordeeld : |
« La clause 2, points 6 et 7, de l'accord-cadre sur le congé parental, | « Clausule 2, punten 6 en 7, van de raamovereenkomst inzake |
conclu le 14 décembre 1995, qui figure en annexe de la directive | ouderschapsverlof, gesloten op 14 december 1995, die is opgenomen in |
96/34/CE du Conseil, du 3 juin 1996, concernant l'accord-cadre sur le | de bijlage bij richtlijn 96/34/EG van de Raad van 3 juni 1996 |
congé parental conclu par l'UNICE [Union des Confédérations de | betreffende de door de UNICE [Unie van Industrie- en |
l'industrie et des employeurs d'Europe], le CEEP [Centre européen des | Werkgeversfederaties der Europese Gemeenschap], het CEEP [Europees |
entreprises à participation publique] et la CES [Confédération | Centrum van gemeenschapsbedrijven] en het EVV [Europees Verbond van |
européenne des syndicats], telle que modifiée par la directive | Vakverenigingen] gesloten raamovereenkomst inzake ouderschapsverlof, |
97/75/CE du Conseil, du 15 décembre 1997, doit être interprétée en ce | zoals gewijzigd bij richtlijn 97/75/EG van de Raad van 15 december |
sens qu'elle s'oppose à ce que, en cas de résiliation unilatérale par | 1997, moet aldus worden uitgelegd dat zij eraan in de weg staat dat, |
l'employeur, sans motif grave ou sans respecter le délai légal de | wanneer een werkgever de arbeidsovereenkomst van een voor onbepaalde |
préavis, du contrat de travail d'un travailleur engagé à durée | tijd voltijds in dienst genomen werknemer tijdens diens deeltijds |
indéterminée et à temps plein alors que ce dernier bénéficie d'un | ouderschapsverlof zonder dringende reden of zonder inachtneming van de |
congé parental à temps partiel, l'indemnité à verser à ce travailleur | wettelijk bepaalde opzeggingstermijn eenzijdig beëindigt, de aan de |
soit déterminée sur la base de la rémunération réduite qu'il perçoit | werknemer te betalen vergoeding wordt bepaald op basis van het |
lorsque le licenciement intervient ». | verminderde loon dat hij ontvangt op het tijdstip van het ontslag ». |
Cette décision doit être replacée dans le contexte européen de la | Die uitspraak moet worden geplaatst binnen de Europeesrechtelijke |
directive précitée et de l'accord-cadre sur le congé parental. | context van de voormelde richtlijn en raamovereenkomst inzake |
ouderschapsverlof. | |
B.11.2. Depuis lors, compte tenu de l'arrêt précité de la Cour de | B.11.2. Sindsdien heeft de wetgever, rekening houdend met het |
justice, le législateur a adopté, par le biais de l'article 90, 2°, de | voormelde arrest van het Hof van Justitie, bij artikel 90, 2°, van de |
la loi du 30 décembre 2009 portant des dispositions diverses, | wet van 30 december 2009 houdende diverse bepalingen, artikel 105, § |
l'article 105, § 3, de la loi du 22 janvier 1985, qui dispose : | 3, van de wet van 22 januari 1985 aangenomen, dat bepaalt : |
« Lorsqu'il est mis fin au contrat de travail durant une période de | « Wanneer de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd gedurende een periode |
réduction des prestations de travail dans le cadre d'un congé parental | van vermindering van arbeidsprestaties in het kader van een |
pris en exécution de la présente section, on entend par ' rémunération | ouderschapsverlof genomen in toepassing van deze afdeling, wordt onder |
en cours ' au sens de l'article 39 de la loi du 3 juillet 1978 | ' lopend loon ' in de zin van artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 |
relative aux contrats de travail, la rémunération à laquelle le | betreffende de arbeidsovereenkomsten begrepen het loon dat de |
travailleur aurait eu droit en vertu de son contrat de travail s'il | werknemer krachtens zijn arbeidsovereenkomst zou hebben verdiend |
n'avait pas réduit ses prestations ». | indien hij zijn arbeidsprestaties niet had verminderd ». |
Il ressort des travaux préparatoires de cette disposition que ce | Uit de parlementaire voorbereiding van die bepaling blijkt dat die |
régime ne concerne que le congé parental et non les autres formes de | regeling enkel betrekking heeft op het ouderschapsverlof en niet op |
travail à temps partiel (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC | andere vormen van deeltijdse arbeid (Parl. St., Kamer, 2009-2010, DOC |
52-2299/016, p. 31). Un amendement destiné à étendre ce régime à | 52-2299/016, p. 31). Een amendement om de regeling uit te breiden tot |
toutes les formes de réduction des prestations de travail en | alle vormen van vermindering van arbeidsprestaties met toepassing van |
application des sections 3 et 3bis de la loi du 22 janvier 1985 | de afdelingen 3 en 3bis van de wet van 22 januari 1985 (ibid., DOC |
(ibid., DOC 52-2299/003, p. 11) n'a pas été adopté (ibid., DOC | 52-2299/003, p. 11) is niet aangenomen (ibid., DOC 52-2299/016, p. |
52-2299/016, p. 38). | 38). |
B.11.3. Le fait que, pour déterminer une éventuelle indemnité de congé | B.11.3. Uit het gegeven dat, op grond van de voormelde rechtspraak van |
due par l'employeur en cas de licenciement d'un travailleur au cours | het Hof van Justitie tot uitlegging van de raamovereenkomst inzake |
du congé parental de ce dernier, il faille, en vertu de la | ouderschapsverlof en van artikel 105, § 3, van de wet van 22 januari |
jurisprudence précitée de la Cour de justice interprétant | 1985, voor het bepalen van een eventuele opzeggingsvergoeding in geval |
l'accord-cadre sur le congé parental et de l'article 105, § 3, de la | van ontslag, door de werkgever, van een werknemer tijdens diens |
loi du 22 janvier 1985, se baser sur la rémunération perçue comme si | ouderschapsverlof moet worden uitgegaan van het loon alsof de |
le travailleur n'avait pas pris de congé parental ne signifie pas pour | werknemer geen ouderschapsverlof heeft genomen, volgt nog niet dat het |
autant qu'il serait manifestement déraisonnable de se baser, pour | kennelijk onevenredig zou zijn om voor het bepalen van de eventuele |
déterminer l'éventuelle indemnité de congé due par l'employeur en cas | opzeggingsvergoeding in geval van ontslag, door de werkgever, van een |
de licenciement d'un travailleur qui a réduit ses prestations de | werknemer die zijn arbeidsprestaties heeft verminderd, uit te gaan van |
travail, sur la rémunération en cours perçue pour ses prestations | het lopende loon voor zijn verminderde prestaties, rekening houdend |
réduites, compte tenu tant de l'article 103 de la loi du 22 janvier | zowel met artikel 103 van de wet van 22 januari 1985 als met het |
1985 que du fait que le droit belge prévoit en faveur de ce | gegeven dat naar Belgisch recht naast de opzeggingsvergoeding voor die |
travailleur, outre l'indemnité de congé, une indemnité de protection | werknemer wordt voorzien in een beschermingsvergoeding van zes maanden |
égale à six mois de rémunération à charge de l'employeur, si celui-ci | loon ten laste van de werkgever, indien deze de arbeidsovereenkomst |
a mis fin au contrat de travail sans motif grave ou pour un motif dont | beëindigt zonder dringende reden of om een reden waarvan de aard en de |
la nature et l'origine ne sont pas étrangères à la réduction des | oorsprong niet vreemd zijn aan de vermindering van de |
prestations de travail. | arbeidsprestaties. |
B.12. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.12. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden |
En ce qui concerne la seconde question préjudicielle | beantwoord. Wat de tweede prejudiciële vraag betreft |
B.13.1. Il faut, au préalable, déterminer si l'article 90, 2°, de la | B.13.1. Allereerst is het nodig te bepalen of artikel 90, 2°, van de |
loi du 30 décembre 2009, qui modifie l'article 105 de la loi du 22 | wet van 30 december 2009 tot wijziging van artikel 105 van de wet van |
janvier 1985, est une disposition interprétative. En effet, la | 22 januari 1985 een interpretatieve bepaling is. Het in de tweede |
différence de traitement soulevée dans la seconde question | prejudiciële vraag opgeworpen verschil in behandeling bestaat, volgens |
préjudicielle n'existe, selon le juge a quo, que si l'article 90, 2°, | de verwijzende rechter, immers enkel in zoverre artikel 90, 2°, van de |
de la loi du 30 décembre 2009 pouvait être considéré comme une | wet van 30 december 2009 als een interpretatieve bepaling zou kunnen |
disposition interprétative. | worden beschouwd. |
B.13.2. Une disposition est interprétative quand elle confère à une | B.13.2. Een bepaling is interpretatief wanneer zij aan een |
disposition législative le sens que, dès son adoption, le législateur | wetsbepaling de betekenis geeft die de wetgever bij de aanneming ervan |
a voulu lui donner et qu'elle pouvait raisonnablement recevoir. C'est | haar heeft willen geven en die zij redelijkerwijze kon krijgen. Het is |
le propre d'une disposition interprétative de sortir ses effets à la | eigen aan een interpretatieve bepaling dat zij gevolg heeft op de |
date d'entrée en vigueur des dispositions législatives qu'elle | datum van inwerkingtreding van de door haar geïnterpreteerde |
interprète, puisqu'elle confère au texte interprété le sens que | wetsbepalingen, vermits zij aan de geïnterpreteerde tekst de betekenis |
raisonnablement il aurait pu avoir dès son adoption. | verleent die hij redelijkerwijs had kunnen hebben bij de aanneming |
B.13.3. La modification de l'article 105 de la loi du 22 janvier 1985 | ervan. B.13.3. De wijziging van artikel 105 van de wet van 22 januari 1985, |
était « nécessaire afin de garantir la sécurité juridique et la | |
transparence des règles applicables en cas de rupture du contrat de | was « nodig om de rechtszekerheid en de transparantie te waarborgen |
travail sans délai de préavis de travailleurs qui bénéficient d'un | van de regels die gelden bij ontslag zonder opzeggingstermijn van |
congé parental à temps partiel » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC | werknemers die deeltijds ouderschapsverlof genieten » (Parl. St., |
52-2299/001, p. 64). | Kamer, 2009-2010, DOC 52-2299/001, p. 64). |
« On garantit ainsi, comme le souhaite la Cour de justice, le maintien | « Op die manier wordt, overeenkomstig de rechtspraak van het Hof van |
des droits acquis en vertu du contrat préalablement à l'entrée dans le | Justitie, het behoud verzekerd van de op de datum van ingang van het |
congé parental » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC 52-2299/001, p. | ouderschapsverlof verworven rechten » (Parl. St., Kamer, 2009-2010, |
64). | DOC 52-2299/001, p. 64). |
B.13.4. Les travaux préparatoires de cette disposition ne contiennent | B.13.4. In de parlementaire voorbereiding van die bepaling is er geen |
aucune indication que le législateur entendait, par cette | enkele aanwijzing dat de wetgever met die wijzigingsbepaling een |
modification, interpréter l'article 105 de la loi du 22 janvier 1985. | interpretatie beoogde van artikel 105 van de wet van 22 januari 1985. |
Avant son insertion par l'article 90, 2°, de la loi du 30 décembre 2009, l'article 105, § 3, n'existait pas. | Artikel 105, § 3, was, vóór de invoeging ervan bij artikel 90, 2°, van de wet van 30 december 2009, onbestaande. |
Il ne peut davantage être admis que l'article 90, 2°, de la loi du 30 | Evenmin kan worden aangenomen dat artikel 90, 2°, van de wet van 30 |
décembre 2009 confère à l'article 105 de la loi du 22 janvier 1985 le | december 2009 aan artikel 105 van de wet van 22 januari 1985 de |
sens qui correspond à l'intention initiale du législateur, puisque | betekenis toekent die overeenstemt met de oorspronkelijke bedoeling |
l'article 105 a été modifié pour tenir compte de l'arrêt Meerts | van de wetgever, vermits artikel 105 is gewijzigd om tegemoet te komen |
précité du 22 octobre 2009 (affaire C-116/08), qui a rejeté la | aan het voormelde arrest Meerts van 22 oktober 2009 (zaak C-116/08), |
jurisprudence constante de la Cour de cassation (voir notamment Cass., | dat de constante rechtspraak van het Hof van Cassatie (zie onder meer, |
11 décembre 2006, Pas., n° 635), mais uniquement en ce qui concerne le | Cass., 11 december 2006, Arr. Cass., nr. 635) heeft afgewezen, maar |
congé parental : | enkel met betrekking tot het ouderschapsverlof : |
« Teneinde de wetgeving in overeenstemming te brengen met dit arrest, | |
« Afin de se conformer à l'arrêt susvisé, un nouveau paragraphe 3 est | wordt een nieuwe paragraaf 3 bij hoogdringendheid toegevoegd in |
introduit d'urgence dans l'article 105 de la loi de redressement du 22 | artikel 105 van de Herstelwet van 22 januari 1985 » (Parl. St., Kamer, |
janvier 1985 » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC 52-2299/001, p. | 2009-2010, DOC 52-2299/001, p. 63). |
63). En outre, il a été observé que « l'indemnité de rupture n'est pas | Daarnaast is opgemerkt dat « de opzeggingsvergoeding niet wordt |
calculée sur le salaire à temps partiel, mais bien sur le salaire qui | berekend op het deeltijdse loon, maar wel op het loon dat hij zou |
aurait été gagné s'il travaillait à plein temps » (Doc. parl., | verdiend hebben indien hij voltijds aan het werk was » (Parl. St., |
Chambre, 2009-2010, DOC 52-2299/016, p. 21). | Kamer, 2009-2010, DOC 52-2299/016, p. 21). |
Enfin, un amendement (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC 52-2299/003, | Ten slotte werd een amendement (Parl. St., Kamer, 2009-2010, DOC |
52-2299/003, p. 11), ingediend met de bedoeling « het | |
p. 11), déposé afin d'« étendre le champ d'application de l'article 90 | toepassingsgebied van artikel 90 uit te breiden tot alle vormen van |
à toutes les formes de réduction des prestations de travail en | vermindering van arbeidsprestaties in toepassing van de afdelingen 3 |
application des sections 3 et 3bis de la loi de redressement du 22 | en 3bis van de herstelwet van 22 januari 2004, zoals bijvoorbeeld het |
janvier 2004, comme par exemple le crédit-temps » (Doc. parl., | |
Chambre, 2009-2010, DOC 52-2299/016, p. 30), a été rejeté, au motif | tijdskrediet » (Parl. St., Kamer, 2009-2010, DOC 52-2299/016, p. 30), |
que « l'arrêt Meerts [...] ne se prononce que sur l'incompatibilité | afgewezen omdat « het arrest-Meerts [...] zich alleen uitspreekt over |
avec la directive 96/34/CE [...]. Il porte donc uniquement sur le | de onverenigbaarheid met de Richtlijn 96/34/EG [...]. Het gaat dus |
congé parental et pas sur les autres formes de travail à temps | alleen over het ouderschapsverlof en niet over andere vormen van |
partiel. Le crédit-temps prend des proportions bien plus importantes | deeltijdse arbeid. Het tijdskrediet kent een veel grotere omvang dan |
que le congé parental : les périodes concernées sont beaucoup plus | het ouderschapsverlof : het gaat over veel langere periodes » (Parl. |
longues » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC 52-2299/016, p. 31). | St., Kamer, 2009-2010, DOC 52-2299/016, p. 31). |
B.13.5. Il découle de ce qui précède que l'article 90, 2°, de la loi | B.13.5. Uit hetgeen voorafgaat vloeit voort dat artikel 90, 2°, van de |
du 30 décembre 2009, qui modifie l'article 105 de la loi du 22 janvier | wet van 30 december 2009 tot wijziging van artikel 105 van de wet van |
1985, n'est pas une disposition interprétative. | 22 januari 1985 geen interpretatieve bepaling is. |
Ce constat n'empêche toutefois pas que l'interprétation que la Cour de | |
justice donne d'une règle du droit de l'Union, dans l'exercice de la | Die vaststelling staat evenwel niet eraan in de weg dat de uitlegging |
compétence que lui confère l'article 267 du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne, éclaire et précise la signification et la portée de cette règle, telle qu'elle doit ou aurait dû être comprise et appliquée depuis le moment de son entrée en vigueur. Il en résulte que la règle ainsi interprétée peut et doit être appliquée par le juge même à des rapports juridiques nés et constitués avant l'arrêt statuant sur la demande d'interprétation si, par ailleurs, les conditions permettant de porter devant les juridictions compétentes un litige relatif à l'application de ladite règle se | die het Hof van Justitie krachtens de aan dat Hof bij artikel 267 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie verleende bevoegdheid geeft aan een voorschrift van Unierecht, de betekenis en de strekking van dat voorschrift, zoals het sedert het tijdstip van de inwerkingtreding ervan moet of had moeten worden verstaan en toegepast, verklaart en preciseert. Hieruit volgt dat het aldus uitgelegde voorschrift door de rechter ook kan en moet worden toegepast op rechtsbetrekkingen die zijn ontstaan en tot stand gekomen vóór het arrest waarbij op het verzoek om uitlegging is beslist, indien voor het overige is voldaan aan de voorwaarden waaronder een geschil over de toepassing van dat voorschrift voor de bevoegde rechter kan worden gebracht (HvJ, grote |
trouvent réunies (CJCE, grande chambre, 6 mars 2007, Meilicke, | kamer, 6 maart 2007, Meilicke, C-292/04, punt 34). |
C-292/04, point 34). | |
B.14. La seconde question préjudicielle n'appelle pas de réponse. | B.14. De tweede prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
- L'article 103 de la loi de redressement du 22 janvier 1985 contenant | - Artikel 103 van de herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale |
des dispositions sociales ne viole pas les articles 10 et 11 de la | bepalingen schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, in de |
Constitution dans l'interprétation selon laquelle, en cas de | interpretatie dat, in geval van ontslag van een werknemer die zijn |
licenciement d'un travailleur qui a réduit ses prestations de travail, | arbeidsprestaties heeft verminderd, bij de vaststelling van het bedrag |
il convient de se baser sur la rémunération en cours correspondant aux | van de opzeggingsvergoeding moet worden uitgegaan van het lopende loon |
activités réduites pour fixer le montant de l'indemnité de congé. | dat overeenstemt met de verminderde activiteiten. |
- La seconde question préjudicielle n'appelle pas de réponse. | - De tweede prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 12 juillet 2012. | Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 12 juli 2012. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
M. Bossuyt | M. Bossuyt |