← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 85/2012 du 28 juin 2012 Numéro du rôle : 5215 En cause : la
question préjudicielle relative à l'article 251 du Code des impôts sur les revenus 1964, posée par la
Cour d'appel d'Anvers. La Cour constitutionnelle, co après en avoir délibéré, rend
l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procéd(...)"
Extrait de l'arrêt n° 85/2012 du 28 juin 2012 Numéro du rôle : 5215 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 251 du Code des impôts sur les revenus 1964, posée par la Cour d'appel d'Anvers. La Cour constitutionnelle, co après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procéd(...) | Uittreksel uit arrest nr. 85/2012 van 28 juni 2012 Rolnummer 5215 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 251 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964, gesteld door het Hof van Beroep te Antwerpen. Het Grondwettelijk Ho samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechters A. Alen, J.-P. Snappe, J.(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 85/2012 du 28 juin 2012 | Uittreksel uit arrest nr. 85/2012 van 28 juni 2012 |
Numéro du rôle : 5215 | Rolnummer 5215 |
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 251 du Code | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 251 van het |
des impôts sur les revenus 1964, posée par la Cour d'appel d'Anvers. | Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964, gesteld door het Hof van |
Beroep te Antwerpen. | |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges A. | samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de |
Alen, J.-P. Snappe, J. Spreutels, T. MerckxVan Goey et F. Daoût, | rechters A. Alen, J.-P. Snappe, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey en F. |
assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président M. | Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder |
Bossuyt, | voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par arrêt du 20 septembre 2011 en cause de la SA « Torfs, L. » contre | Bij arrest van 20 september 2011 in zake de nv « Torfs, L. » tegen (1) |
(1) l'Etat belge, en la personne du ministre des Finances, et (2) | de Belgische Staat, in de persoon van de minister van Financiën, en |
l'Etat belge, représenté par le Directeur régional d'Anvers I, dont | (2) de Belgische Staat, vertegenwoordigd door de Gewestelijk Directeur |
te Antwerpen I, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is | |
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 28 septembre 2011, | ingekomen op 28 september 2011, heeft het Hof van Beroep te Antwerpen |
la Cour d'appel d'Anvers a posé la question préjudicielle suivante : | de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 251 du Code des impôts sur les revenus 1964 (actuellement | « Schendt artikel 251 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964 |
l'article 346 du Code des impôts sur les revenus 1992), tel qu'il est | / artikel 346 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals |
applicable à la cause, viole-t-il les articles 10 et 11 de la | van toepassing op het geding de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in |
Constitution dans l'interprétation selon laquelle il autoriserait | de interpretatie dat het de administratie zou toelaten om lastens een |
l'administration à établir, à charge d'un contribuable qui a | belastingplichtige die wel antwoordde binnen de termijn van een maand |
effectivement répondu dans le délai d'un mois suivant l'envoi de | na verzending van het bericht van wijziging van aangifte, of met de |
l'avis de rectification de la déclaration, ou qui a marqué son accord | wijziging van zijn aangifte heeft ingestemd of indien de rechten van |
sur la rectification de sa déclaration ou si les droits du Trésor sont | de Schatkist in gevaar verkeren wegens een andere oorzaak dan het |
en péril pour une cause autre que l'expiration des délais | |
d'imposition, une cotisation après le délai d'un mois suivant l'envoi, | verstrijken van de aanslagtermijn, een aanslag te vestigen na de |
mais avant l'expiration du délai d'un mois à compter du troisième jour | termijn van een maand na de verzending, maar vóór het verstrijken van |
ouvrable qui suit la date d'envoi de l'avis de rectification de la | de termijn van een maand vanaf de derde werkdag volgend op de |
déclaration, alors qu'une telle cotisation ne pourrait pas valablement | verzending van het bericht van wijziging van aangifte, terwijl |
être établie à l'égard du contribuable qui a répondu après le délai | dergelijke aanslag niet geldig zou kunnen gevestigd worden ten aanzien |
d'un mois suivant l'envoi de l'avis de rectification de la | van de belastingplichtige die antwoordde na de termijn van een maand |
déclaration, mais dans le délai d'un mois à compter du troisième jour | na verzending van het bericht van wijziging van aangifte, maar binnen |
ouvrable qui suit celui de l'envoi de l'avis de rectification de la | de termijn van een maand ingaand vanaf de derde werkdag volgend op de |
déclaration ? ». | dag van verzending van het bericht van wijziging van aangifte ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1.1. L'article 251 du Code des impôts sur les revenus 1964 (ci-après | B.1.1. Artikel 251 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964 |
: CIR 1964), tel qu'il a été remplacé par l'article 41 de la loi du 3 | (hierna WIB 1964), zoals vervangen bij artikel 41 van de wet van 3 |
novembre 1976 modifiant le Code des impôts sur les revenus et modifié | november 1976 tot wijziging van het Wetboek van de |
par l'article 53 de la loi du 4 août 1986 portant des dispositions | inkomstenbelastingen en gewijzigd bij artikel 53 van de wet van 4 |
fiscales, était libellé comme suit : | augustus 1986 houdende fiscale bepalingen, bepaalde : |
« Lorsque l'administration estime devoir rectifier les revenus et les | « Indien ze meent de inkomsten en andere gegevens te moeten wijzigen |
autres éléments que le contribuable a soit mentionnés dans une | |
déclaration répondant aux conditions de forme et de délais prévues aux | welke de belastingplichtige heeft vermeld in een aangifte die voldoet |
articles 214 à 218 ou aux dispositions prises en exécution de | aan de vorm- en termijnvereisten van de artikelen 214 tot 218 of van |
l'article 220, soit admis par écrit, elle fait connaître à celui-ci, | ter uitvoering van artikel 220 genomen bepalingen, dan wel |
par lettre recommandée à la poste, les revenus et les autres éléments qu'elle se propose de substituer à ceux qui ont été déclarés ou admis par écrit en indiquant les motifs qui lui paraissent justifier la rectification. Lorsque l'administration fait usage du moyen de preuve prévu à l'article 248, § 1er, alinéa 1er, elle communique de la même manière le montant des bénéfices ou profits de trois contribuables similaires ainsi que les éléments nécessaires pour établir proportionnellement le montant des bénéfices ou profits du contribuable concerné. Un délai d'un mois à compter de l'envoi de cet avis, ce délai pouvant être prolongé pour de justes motifs, est laissé au contribuable pour faire valoir ses observations par écrit; la cotisation ne peut être établie avant l'expiration de ce délai, éventuellement prolongé, sauf si le contribuable a marqué son accord par écrit sur la rectification de sa déclaration ou si les droits du Trésor sont en péril pour une | schriftelijk heeft erkend, stelt de administratie hem bij een ter post aangetekende brief in kennis van de inkomsten en andere gegevens die zij voornemens is in de plaats te stellen van die welke zijn aangegeven of schriftelijk erkend, en vermeldt zij de redenen die naar haar oordeel de wijziging rechtvaardigen. Wanneer de administratie gebruik maakt van het bewijsmiddel bedoeld in artikel 248, § 1, eerste lid, deelt zij op dezelfde wijze het bedrag mede van de winsten of baten van drie soortgelijke belastingplichtigen, alsmede de gegevens die nodig zijn voor [het] verhoudingsgewijs bepalen van de winsten of baten van de betrokken belastingplichtige. Binnen de termijn van een maand na de verzending van dat bericht, welke termijn wegens wettige redenen kan worden verlengd, kan de belastingplichtige schriftelijk zijn opmerkingen inbrengen; de aanslag mag niet worden gevestigd voor die, eventueel verlengde, termijn verstreken is, behoudens indien de belastingplichtige met de wijziging van zijn aangifte schriftelijk instemt of indien de rechten van de Schatkist in gevaar verkeren wegens een andere oorzaak dan het |
cause autre que l'expiration des délais d'imposition ». | verstrijken van de aanslagtermijn ». |
B.1.2. Cette disposition a été reprise dans l'article 346 du Code des | B.1.2. Die bepaling werd overgenomen in artikel 346 van het bij het |
impôts sur les revenus 1992, coordonné par l'arrêté royal du 10 avril | koninklijk besluit van 10 april 1992 gecoördineerde Wetboek van de |
1992. | inkomstenbelastingen 1992. |
B.2. La juridiction a quo demande si l'article 251 du CIR 1964 est | B.2. Het verwijzende rechtscollege vraagt of artikel 251 van het WIB |
compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution dans | 1964 bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in de |
l'interprétation selon laquelle, lorsqu'un contribuable répond dans le | interpretatie dat, wanneer een belastingplichtige antwoordt binnen de |
délai d'un mois à compter de l'envoi de l'avis de rectification de la | termijn van één maand na de verzending van het bericht van wijziging |
déclaration, une cotisation peut être établie après l'expiration de ce | van aangifte, een aanslag mag worden gevestigd na het verstrijken van |
délai, mais avant l'expiration d'un délai d'un mois à compter du | die termijn, maar vóór het verstrijken van een termijn van één maand |
troisième jour ouvrable qui suit l'envoi de cet avis. | vanaf de derde werkdag volgend op de verzending van dat bericht. |
B.3.1. Il ressort de la question préjudicielle que la Cour est | B.3.1. Uit de prejudiciële vraag blijkt dat het Hof wordt ondervraagd |
interrogée sur la différence de traitement qui existe entre deux | over het verschil in behandeling dat bestaat tussen twee categorieën |
catégories de contribuables qui reçoivent un avis de rectification : | van belastingplichtigen die een bericht van wijziging ontvangen : |
d'une part, les contribuables qui répondent dans le délai d'un mois à | enerzijds, de belastingplichtigen die antwoorden binnen de termijn van |
compter de l'envoi de l'avis de rectification de la déclaration et, | één maand na de verzending van het bericht van wijziging van aangifte |
d'autre part, les contribuables qui ne répondent pas dans ce délai. | en, anderzijds, de belastingplichtigen die niet antwoorden binnen die |
Alors qu'une cotisation pourrait être établie à l'égard de la première | termijn. Terwijl ten aanzien van de eerste categorie van |
catégorie de contribuables après l'expiration de ce délai, mais avant | belastingplichtigen een aanslag zou mogen worden gevestigd na het |
l'expiration d'un délai d'un mois à compter du troisième jour ouvrable | verstrijken van die termijn, maar vóór het verstrijken van een termijn |
qui suit l'envoi de cet avis, une cotisation ne pourrait être établie | van één maand vanaf de derde werkdag volgend op de verzending van dat |
à l'égard de la deuxième catégorie de contribuables, dans | bericht, zou, in de interpretatie van het verwijzende rechtscollege, |
l'interprétation de la juridiction a quo, qu'après l'expiration d'un | ten aanzien van de tweede categorie van belastingplichtigen een |
délai d'un mois à compter du troisième jour ouvrable qui suit l'envoi | aanslag pas mogen worden gevestigd na het verstrijken van een termijn |
de l'avis de rectification. | van één maand vanaf de derde werkdag volgend op de verzending van het |
B.3.2.1. Le Conseil des ministres fait valoir que les situations des | bericht van wijziging. B.3.2.1. De Ministerraad voert aan dat de situaties van de twee |
deux catégories précitées de contribuables ne sont pas comparables, | voormelde categorieën van belastingplichtigen niet vergelijkbaar zijn, |
puisque l'administration ne peut pas, dans le premier cas, procéder à | vermits in het eerste geval de administratie niet, met toepassing van |
la taxation d'office en application de l'article 256 du CIR 1964 | artikel 256 van het WIB 1964 (thans artikel 351 van het WIB 1992), de |
(actuel article 351 du CIR 1992), alors qu'elle peut le faire dans le second cas. | aanslag ambtshalve kan vestigen, en in het tweede geval wel. |
B.3.2.2. Le fait que l'administration puisse ou non procéder à la | B.3.2.2. Het feit dat de administratie al dan niet de aanslag |
taxation d'office n'a pas pour conséquence que les catégories | ambtshalve kan vestigen, heeft niet tot gevolg dat de voormelde |
précitées de contribuables ne sont pas comparables. | categorieën van belastingplichtigen niet vergelijkbaar zijn. |
B.4. Par son arrêt n° 66/2010 du 2 juin 2010, la Cour a jugé ce qui | B.4. Bij zijn arrest nr. 66/2010 van 2 juni 2010 heeft het Hof met |
suit en ce qui concerne l'article 346 du CIR 1992, qui reprend la | betrekking tot artikel 346 van het WIB 1992, dat de in het geding |
disposition en cause : | zijnde bepaling overneemt, het volgende geoordeeld : |
« B.6.1. La Cour a déjà estimé à plusieurs reprises qu'une disposition | « B.6.1. Het Hof heeft reeds herhaalde malen geoordeeld dat een |
en vertu de laquelle le délai dont dispose une personne pour | bepaling luidens welke de termijn waarover een persoon beschikt om een |
introduire un recours juridictionnel (arrêt n° 170/2003 du 17 décembre | jurisdictioneel (arrest nr. 170/2003 van 17 december 2003; arrest nr. |
2003; arrêt n° 166/2005 du 16 novembre 2005; arrêt n° 34/2006 du 1er | 166/2005 van 16 november 2005; arrest nr. 34/2006 van 1 maart 2006; |
mars 2006; arrêt n° 43/2006 du 15 mars 2006; arrêt n° 48/2006 du 29 | arrest nr. 43/2006 van 15 maart 2006; arrest nr. 48/2006 van 29 maart |
mars 2006) ou administratif (arrêt n° 85/2007 du 7 juin 2007; arrêt n° | 2006) of een administratief beroep (arrest nr. 85/2007 van 7 juni |
123/2007 du 26 septembre 2007; arrêt n° 162/2007 du 19 décembre 2007; | 2007; arrest nr. 123/2007 van 26 september 2007; arrest nr. 162/2007 |
arrêt n° 178/2009 du 12 novembre 2009) contre une décision prend cours | van 19 december 2007; arrest nr. 178/2009 van 12 november 2009) in te |
au moment de l'envoi de cette décision, est incompatible avec les | stellen tegen een beslissing aanvangt op het ogenblik van de |
articles 10 et 11 de la Constitution en ce que le droit de défense du | verzending van die beslissing, niet bestaanbaar is met de artikelen 10 |
destinataire est limité de manière disproportionnée. | en 11 van de Grondwet in zoverre het recht van verdediging van de |
geadresseerde op onevenredige wijze wordt beperkt. | |
B.6.2. La disposition en cause doit toutefois être distinguée des | B.6.2. De in het geding zijnde bepaling dient evenwel te worden |
dispositions au sujet desquelles la Cour s'est prononcée dans les | onderscheiden van de bepalingen waarover het Hof zich in voormelde |
arresten heeft uitgesproken. Het bericht van wijziging houdt immers | |
arrêts précités. En effet, l'avis de rectification n'implique pas de | geen beslissing van de administratie in, maar vormt het uitgangspunt |
décision de l'administration, mais constitue le point de départ de | van tussen de administratie en de belastingplichtige ingezette |
négociations entre l'administration et le contribuable en vue de la | onderhandelingen met het oog op de latere vaststelling van het |
détermination ultérieure du revenu imposable. Lorsqu'il ne fait pas | belastbaar inkomen. Wanneer de belastingplichtige niet binnen de in de |
valoir ses observations contre l'avis de rectification dans le délai | in het geding zijnde bepaling vastgestelde termijn zijn opmerkingen |
fixé par la disposition en cause, le contribuable ne perd aucune | inbrengt tegen een bericht van wijziging, verliest hij geen enkele |
possibilité de recours. | beroepsmogelijkheid. |
B.7. En outre, contrairement au délai de réclamation prévu à l'article | B.7. Bovendien is, in tegenstelling tot de bezwaartermijn van het |
371 précité du CIR 1992, le délai d'un mois après l'envoi de l'avis de | voormelde artikel 371 van het WIB 1992, de termijn van één maand na de |
verzending van het bericht van wijziging binnen welke de | |
rectification dans lequel le contribuable peut faire valoir ses | belastingplichtige zijn opmerkingen schriftelijk kan inbrengen, niet ' |
observations par écrit n'est pas prescrit ' à peine de déchéance '. Il | op straffe van verval ' vastgelegd. Hij kan door de administratie |
peut être prorogé par l'administration pour de ' justes motifs '. | wegens ' wettige redenen ' worden verlengd. Ten slotte dient de in het |
Enfin, la disposition en cause doit être interprétée en ce sens que la | geding zijnde bepaling aldus te worden geïnterpreteerd dat het verzoek |
demande du contribuable visant à obtenir une prorogation du délai dans | van de belastingplichtige om een verlenging van de termijn waarbinnen |
lequel il peut introduire des observations écrites implique également | hij schriftelijke opmerkingen kan inbrengen tevens inhoudt dat hij |
qu'il marque son désaccord sur l'avis de rectification, de sorte qu'il | niet akkoord gaat met het bericht van wijziging, zodat geen aanslag |
ne peut être procédé à la taxation d'office, même si les motifs qu'il | van ambtswege kan worden gevestigd, ook al zouden de door hem |
invoque n'étaient pas admis. | aangevoerde redenen niet worden aangenomen. |
B.8. Il découle de ce qui précède que le contribuable qui introduit | B.8. Uit het voorgaande volgt dat de belastingplichtige die een |
une réclamation contre un avertissement-extrait de rôle et celui qui | bezwaarschrift indient tegen een aanslagbiljet en diegene die |
répond à un avis de rectification ne se trouvent pas dans la même | antwoordt op een bericht van wijziging, zich niet in dezelfde situatie |
situation : le premier doit se soumettre à un délai sous peine de se | bevinden : de eerstgenoemde moet zich aan een termijn onderwerpen om |
voir atteint dans son droit de défense puisqu'il se trouverait privé, | zijn recht van verdediging te vrijwaren, omdat hem anders een |
s'il ne respectait pas ledit délai, d'un recours juridictionnel; le | jurisdictioneel beroep wordt ontnomen; de laatstgenoemde moet |
second doit répondre à un avis de rectification qui n'implique pas de | antwoorden op een bericht van wijziging dat geen definitieve |
décision définitive de l'administration, mais constitue le point de | beslissing van de administratie inhoudt, maar enkel het uitgangspunt |
départ de négociations avec le contribuable en vue de la détermination | vormt van onderhandelingen met de belastingplichtige met het oog op |
du revenu imposable. Cette différence est de nature à justifier, en | het vaststellen van het belastbaar inkomen. Dat verschil kan in de |
règle, que la solution adoptée par la Cour dans l'arrêt n° 162/2007 ne | regel verantwoorden dat de door het Hof in het arrest nr. 162/2007 |
soit pas transposée aux délais applicables en matière administrative. | aangenomen oplossing niet wordt omgezet naar termijnen die toepasbaar |
zijn in bestuurszaken. | |
B.9. Toutefois, l'article 346, alinéa 1er, du CIR 1992 dispose que | B.9. Niettemin bepaalt artikel 346, eerste lid, van het WIB 1992 dat |
l'avis de rectification est envoyé ' par lettre recommandée à la poste | het bericht van wijziging ' bij een ter post aangetekende brief ' |
' et l'article 351 du même Code attache des effets propres au défaut | wordt verzonden, en artikel 351 van hetzelfde Wetboek legt specifieke |
de réponse par le contribuable dans le délai d'un mois. | gevolgen vast wanneer de belastingplichtige niet binnen de termijn van |
één maand heeft geantwoord. | |
B.10. L'article 351 du CIR 1992 dispose : | B.10. Artikel 351 van het WIB 1992 bepaalt : |
' L'administration peut procéder à la taxation d'office en raison du | ' De administratie kan de aanslag ambtshalve vestigen op het bedrag |
montant des revenus imposables qu'elle peut présumer eu égard aux | van de belastbare inkomsten die zij kan vermoeden op grond van de |
éléments dont elle dispose, dans les cas où le contribuable s'est | gegevens waarover zij beschikt, in de gevallen waarin de |
abstenu : | belastingplichtige nagelaten heeft : |
- soit de remettre une déclaration dans les délais prévus par les | - ofwel een aangifte te doen binnen de termijnen bedoeld in de |
articles 307 à 311 ou par les dispositions prises en exécution de | artikelen 307 tot 311 of in de bepalingen genomen ter uitvoering van |
l'article 312; | artikel 312; |
- soit d'éliminer, dans le délai consenti à cette fin, le ou les vices | - ofwel aan de vormgebreken waarmede de aangifte is aangetast binnen |
de forme dont serait entachée sa déclaration; | de daarvoor toegestane termijn, te verhelpen; |
- soit de communiquer les livres, documents ou registres visés à | |
l'article 315 ou les dossiers, supports ou données visés à l'article | - ofwel de in artikel 315 vermelde boeken, bescheiden en registers of |
de in artikel 315bis bedoelde dossiers, dragers of gegevens over te | |
315bis; | leggen; |
- soit de fournir dans le délai les renseignements qui lui ont été | - ofwel de op grond van artikel 316 gevraagde inlichtingen binnen de |
demandés en vertu de l'article 316; | termijn te verstrekken; |
- soit de répondre dans le délai fixé à l'article 346 à l'avis dont il est question. Avant de procéder à la taxation d'office, l'administration notifie au contribuable, par lettre recommandée à la poste, les motifs du recours à cette procédure, le montant des revenus et les autres éléments sur lesquels la taxation sera basée, ainsi que le mode de détermination de ces revenus et éléments. Sauf dans la dernière éventualité visée à l'alinéa 1er ou si les droits du Trésor sont en péril pour une cause autre que l'expiration des délais d'imposition ou s'il s'agit de précomptes mobilier ou | - ofwel binnen de in artikel 346 gestelde termijn te antwoorden op het erin bedoelde bericht. Voor de aanslag ambtshalve wordt gevestigd, geeft de administratie bij ter post aangetekende brief aan de belastingplichtige kennis van de redenen waarom zij van die procedure gebruik maakt, van het bedrag van de inkomsten en andere gegevens waarop de aanslag zal steunen, alsmede van de wijze waarop die inkomsten en gegevens zijn vastgesteld. Behalve in de laatste eventualiteit bedoeld in het eerste lid of indien de rechten van de Schatkist in gevaar verkeren ingevolge een andere oorzaak dan het verstrijken van de aanslagtermijnen of nog indien het gaat om roerende voorheffing of bedrijfsvoorheffing, wordt |
professionnel, un délai d'un mois à compter de l'envoi de cette | aan de belastingplichtige een termijn van een maand vanaf de |
notification est laissé au contribuable pour faire valoir ses | verzending van die kennisgeving toegestaan om zijn opmerkingen |
observations par écrit et la cotisation ne peut être établie avant | schriftelijk in te brengen en mag de aanslag niet vóór het verstrijken |
l'expiration de ce délai '. | van die termijn worden gevestigd '. |
B.11. En vertu de cette disposition, dans toutes les hypothèses où | B.11. Krachtens die bepaling beschikt de belastingplichtige, in alle |
l'administration peut procéder à la taxation d'office, le contribuable | gevallen waarin de administratie de aanslag ambtshalve kan vestigen, |
dispose d'un délai d'un mois à compter de l'envoi de la notification | over een termijn van één maand vanaf de verzending van de kennisgeving |
des motifs du recours à cette taxation pour faire valoir ses | van de redenen waarom zij van die aanslag gebruik maakt, om zijn |
observations par écrit, sauf dans l'hypothèse où il n'a pas répondu | opmerkingen schriftelijk in te brengen, behalve in het geval dat hij |
dans le délai fixé à l'article 346. Il s'ensuit que le contribuable | niet heeft geantwoord binnen de in artikel 346 vastgestelde termijn. |
qui, ayant mal calculé le délai d'un mois prévu par l'article 346, | Daaruit volgt dat de belastingplichtige die, doordat hij de termijn |
alinéa 3, et qui fait valoir ses observations avec, fût-ce un jour de | van één maand waarin artikel 346, derde lid, voorziet, verkeerd heeft |
retard - c'est l'hypothèse des litiges soumis aux deux juridictions | berekend, zijn opmerkingen inbrengt met ook maar één dag vertraging - |
wat het geval is in de geschillen die zijn voorgelegd aan de twee | |
qui interrogent la Cour - pourra être taxé d'office, ce qui, en vertu | verwijzende rechtscolleges - ambtshalve kan worden belast waardoor, |
de l'article 352 du même Code, a pour effet de renverser la charge de | krachtens artikel 352 van hetzelfde Wetboek, de bewijslast wordt |
la preuve, le contribuable n'échappant à cette sanction que s'il a été | omgekeerd, waarbij de belastingplichtige slechts aan die sanctie |
empêché pour ' de justes motifs ' de répondre dans le délai d'un mois. | ontsnapt indien ' wettige redenen ' hem hebben belet binnen de termijn |
van één maand te antwoorden. | |
B.12. En exigeant de l'administration qu'elle notifie au contribuable, | B.12. Door van de administratie te eisen dat zij de belastingplichtige |
' par lettre recommandée à la poste, les revenus et les autres | in kennis stelt ' bij een ter post aangetekende brief [...] van de |
éléments qu'elle se propose de substituer à ceux qui ont été déclarés | inkomsten en andere gegevens die zij voornemens is in de plaats te |
stellen van die welke zijn aangegeven ', wat een substantieel | |
', ce qui constitue une règle substantielle de la procédure de | vormvoorschrift is van de procedure van wijziging, heeft de wetgever |
rectification, le législateur a pris une mesure qui permet à | een maatregel genomen die de administratie in staat stelt om met |
l'administration de calculer avec certitude le point de départ du | zekerheid het aanvangspunt te berekenen van de termijn van één maand |
délai d'un mois visé à l'article 346, alinéa 3, du CIR 1992. Mais il | vermeld in artikel 346, derde lid, van het WIB 1992. Hij maakt het |
permet que prenne cours, à un moment où le contribuable ne peut avoir | echter mogelijk dat, op een ogenblik dat de belastingplichtige geen |
connaissance de l'avis de rectification, un délai qui peut affecter | kennis kan hebben van het bericht van wijziging, een termijn begint te |
ses droits de défense dans un éventuel recours ultérieur puisque la | lopen die diens rechten van verdediging kan aantasten bij een |
charge de la preuve sera inversée. | eventueel later beroep, omdat de bewijslast zal worden omgekeerd. |
B.13. Les droits du Trésor seraient tout autant respectés, ceux du | B.13. De rechten van de Schatkist zouden evenzeer zijn gevrijwaard, |
contribuable seraient mieux garantis et la sécurité juridique | die van de belastingplichtige zouden beter zijn gewaarborgd en de |
pleinement assurée si le délai d'un mois commençait à courir le | rechtszekerheid zou ten volle zijn verzekerd indien de termijn van één |
troisième jour qui suit celui auquel l'avis de rectification a été | maand zou ingaan op de derde dag volgend op die waarop het bericht van |
remis aux services de la poste, sauf preuve contraire du destinataire. | wijziging aan de postdiensten werd overhandigd, tenzij de geadresseerde het tegendeel bewijst. |
B.14. Il s'ensuit que, dans l'hypothèse visée à l'article 346 du CIR | B.14. Daaruit volgt dat, in het geval dat in artikel 346 van het WIB |
1992, en raison des effets spécifiques qui s'attachent à l'écoulement | 1992 wordt beoogd, wegens de specifieke gevolgen die verbonden zijn |
du délai prévu par l'alinéa 3 de cet article, cette disposition a des | aan het verstrijken van de termijn die is bepaald door het derde lid |
effets disproportionnés ». | van dat artikel, die bepaling onevenredige gevolgen heeft ». |
B.5. Lorsqu'un contribuable répond dans le délai d'un mois à compter | B.5. Wanneer een belastingplichtige antwoordt binnen de termijn van |
de l'envoi de l'avis de rectification, les effets spécifiques fixés | één maand na de verzending van het bericht van wijziging, kunnen de |
specifieke gevolgen die artikel 256 van het WIB 1964 (thans artikel | |
par l'article 256 du CIR 1964 (actuel article 351 du CIR 1992) lorsque | 351 van het WIB 1992) vastlegde wanneer de belastingplichtige niet |
le contribuable n'a pas répondu dans ce délai ne peuvent se produire. | binnen die termijn heeft geantwoord, zich niet voordoen. De |
L'administration fiscale ne peut pas procéder à la taxation d'office | belastingadministratie kan niet de aanslag ambtshalve vestigen op het |
sur le montant des revenus imposables qu'elle peut présumer eu égard | bedrag van de belastbare inkomsten die zij kan vermoeden op grond van |
aux éléments dont elle dispose. Par conséquent, l'article 257, alinéa | de gegevens waarover zij beschikt. Bijgevolg is ook artikel 257, |
1er, du CIR 1964 (actuel article 352 du CIR 1992), qui prévoyait que lorsque le contribuable est taxé d'office, la preuve du chiffre exact de ses revenus imposables et des autres éléments à envisager dans son chef lui incombe, n'est pas non plus d'application. Il en résulte que les droits de la défense du contribuable ne sont pas affectés. B.6. En revanche, les droits du Trésor pourraient être mis en péril si, à l'égard du contribuable qui répond dans le délai d'un mois à compter de l'envoi de l'avis de rectification, une cotisation ne pouvait être établie qu'après l'expiration d'un délai d'un mois à | eerste lid, van het WIB 1964 (thans artikel 352 van het WIB 1992), dat bepaalde dat indien hij ambtshalve is aangeslagen het aan de belastingplichtige behoort het bewijs te leveren van het juiste bedrag van de belastbare inkomsten en van de andere te zijnen name in aanmerking komende gegevens, niet van toepassing. Hieruit vloeit voort dat de rechten van de verdediging van de belastingplichtige niet worden aangetast. B.6. Daar staat tegenover dat de rechten van de Schatkist in het gedrang kunnen komen wanneer, ten aanzien van de belastingplichtige die antwoordt binnen de termijn van één maand na de verzending van het bericht van wijziging, een aanslag pas zou kunnen worden gevestigd na |
compter du troisième jour ouvrable qui suit l'envoi de l'avis de | het verstrijken van een termijn van één maand vanaf de derde werkdag |
rectification. Indépendamment du fait qu'une cotisation établie | volgend op de verzending van het bericht van wijziging. Los van het |
prématurément peut être déclarée nulle, il se pourrait que les délais | feit dat een te vroeg gevestigde aanslag nietig kan worden verklaard, |
d'imposition fixés aux articles 258 à 263 du CIR 1964 aient expiré, de | kunnen de aanslagtermijnen bepaald in de artikelen 258 tot 263 van het |
sorte qu'il ne serait plus possible de procéder à la moindre taxation. | WIB 1964 verstreken zijn, waardoor het niet langer mogelijk zou zijn |
enige aanslag te vestigen. | |
B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 251 du Code des impôts sur les revenus 1964 ne viole pas les | Artikel 251 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964 schendt |
articles 10 et 11 de la Constitution dans l'interprétation selon | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet in de interpretatie dat, |
laquelle, lorsqu'un contribuable répond dans le délai d'un mois à | wanneer een belastingplichtige antwoordt binnen de termijn van één |
compter de l'envoi de l'avis de rectification de la déclaration, une | maand na de verzending van het bericht van wijziging van aangifte, een |
cotisation peut être établie après l'expiration de ce délai, mais | aanslag mag worden gevestigd na het verstrijken van die termijn, maar |
avant l'expiration d'un délai d'un mois à compter du troisième jour | vóór het verstrijken van een termijn van één maand vanaf de derde |
ouvrable qui suit l'envoi de cet avis. | werkdag volgend op de verzending van dat bericht. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 28 juin 2012. | Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 28 juni 2012. |
Le greffier, | De griffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
Le président, | De voorzitter, |
M. Bossuyt | M. Bossuyt |