← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 52/2012 du 29 mars 2012 Numéro du rôle : 5179 En cause : la
question préjudicielle relative à l'article 265, § 2, du Code des sociétés, posée par le Tribunal
de commerce de Mons. La Cour constitutionnelle, com après en avoir délibéré,
rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procéd(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 52/2012 du 29 mars 2012 Numéro du rôle : 5179 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 265, § 2, du Code des sociétés, posée par le Tribunal de commerce de Mons. La Cour constitutionnelle, com après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procéd(...) | Uittreksel uit arrest nr. 52/2012 van 29 maart 2012 Rolnummer 5179 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 265, § 2, van het Wetboek van vennootschappen, gesteld door de Rechtbank van Koophandel te Bergen. Het Grondwetteli samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechters A. Alen, J.-P. Snappe, E.(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 52/2012 du 29 mars 2012 | Uittreksel uit arrest nr. 52/2012 van 29 maart 2012 |
| Numéro du rôle : 5179 | Rolnummer 5179 |
| En cause : la question préjudicielle relative à l'article 265, § 2, du | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 265, § 2, van het |
| Code des sociétés, posée par le Tribunal de commerce de Mons. | Wetboek van vennootschappen, gesteld door de Rechtbank van Koophandel |
| La Cour constitutionnelle, | te Bergen. Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges A. | samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de |
| Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, | rechters A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, J. Spreutels en T. |
| assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président R. | Merckx-Van Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder |
| Henneuse, | voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
| Par jugement du 26 mai 2011 en cause de l'Office national de sécurité | Bij vonnis van 26 mei 2011 in zake de Rijksdienst voor Sociale |
| sociale contre Rosario Franciamore, dont l'expédition est parvenue au | Zekerheid tegen Rosario Franciamore, waarvan de expeditie ter griffie |
| greffe de la Cour le 6 juillet 2011, le Tribunal de commerce de Mons a | van het Hof is ingekomen op 6 juli 2011, heeft de Rechtbank van |
| posé la question préjudicielle suivante : | Koophandel te Bergen de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
| « L'article 265, § 2, du Code des sociétés viole-t-il les articles 10 | « Schendt artikel 265, § 2, van het Wetboek van vennootschappen de |
| et 11 de la Constitution | artikelen 10 en 11 van de Grondwet |
| en ce que : | in zoverre : |
| il prévoit que les gérants d'une SPRL, anciens gérants et toutes les | het bepaalt dat de zaakvoerders van een bvba, gewezen zaakvoerders en |
| autres personnes qui ont effectivement détenu le pouvoir de gérer la | alle andere personen die ten aanzien van de zaken van de vennootschap |
| société pourront être tenus comme étant personnellement et | werkelijke bestuursbevoegdheid hebben gehad, persoonlijk en hoofdelijk |
| solidairement responsables pour la totalité ou une partie des | aansprakelijk zullen kunnen worden gesteld voor het geheel of een deel |
| cotisations sociales, majorations, intérêts de retard et de | van alle op het ogenblik van de uitspraak van het faillissement |
| l'indemnité forfaitaire (...), dus au moment du prononcé de la | verschuldigde sociale bijdragen, bijdrageopslagen, verwijlinteresten |
| faillite, si au cours de la période de cinq ans qui précède le | en de vaste vergoeding (...), indien die personen zich in de loop van |
| prononcé de la faillite, ces personnes se sont trouvées dans la | de periode van vijf jaar voorafgaand aan de faillietverklaring in de |
| situation décrite à l'article 38, § 3octies, 8°, de la loi du 29 juin | situatie bevonden hebben zoals beschreven in artikel 38, § 3octies, |
| 1981 établissant les principes généraux de la sécurité sociale des | 8°, van de wet van 29 juni 1981 houdende de algemene beginselen van de |
| travailleurs salariés, sans qu'elles puissent renverser la présomption | sociale zekerheid voor werknemers, zonder dat zij het vermoeden van |
| de responsabilité qui pèse sur elles, | aansprakelijkheid dat op hen rust, kunnen weerleggen, |
| alors que : | terwijl : |
| l'article 442quater CIR 92, qui prévoit également une responsabilité | artikel 442quater van het WIB 92, dat eveneens voorziet in een |
| hoofdelijke aansprakelijkheid van de bestuurders van een | |
| solidaire des dirigeants d'une société commerciale pour non-paiement | handelsvennootschap wegens niet-betaling van de bedrijfsvoorheffing |
| du précompte professionnel par la société, | door de vennootschap, bepaalt |
| - dispose que cette responsabilité est subordonnée à la preuve d'une | - dat die aansprakelijkheid afhankelijk is gesteld van het bewijs van |
| faute au sens de l'article 1382 du Code civil, | een fout in de zin van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, |
| - que, si le non-paiement répété par la société du précompte | - dat, indien de herhaalde niet-betaling van de bedrijfsvoorheffing |
| professionnel est présumé résulter d'une telle faute, la preuve | door de vennootschap wordt vermoed voort te vloeien uit een dergelijke |
| contraire peut être rapportée et | fout, het tegenbewijs kan worden geleverd, en |
| - qu'il n'y a pas présomption de faute, lorsque le non-paiement | - dat er geen vermoeden van fout is indien de niet-betaling het gevolg |
| provient de difficultés financières qui ont donné lieu à l'ouverture | is van financiële moeilijkheden die aanleiding hebben gegeven tot het |
| de la procédure de réorganisation judiciaire, de faillite ou de | openen van de procedure van gerechtelijke reorganisatie, van |
| dissolution judiciaire, | faillissement of van gerechtelijke ontbinding, |
| et que : | en terwijl : |
| l'article 93undecies C [du Code de la TVA] prévoit des dispositions | artikel 93undecies C [van het BTW-Wetboek] voorziet in soortgelijke |
| similaires en cas de non-paiement de la TVA ? ». | bepalingen in geval van niet-betaling van de btw ? ». |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1.1. L'article 265, § 2, du Code des sociétés dispose : | B.1.1. Artikel 265, § 2, van het Wetboek van vennootschappen bepaalt : |
| « Sans préjudice du § 1er, l'Office national de sécurité sociale et le | « Onverminderd § 1 kunnen de zaakvoerders, gewezen zaakvoerders en |
| curateur peuvent tenir les gérants, anciens gérants et toutes les | alle andere personen die ten aanzien van de zaken van de vennootschap |
| autres personnes qui ont effectivement détenu le pouvoir de gérer la | werkelijke bestuursbevoegdheid hebben gehad, door de Rijksdienst voor |
| société comme étant personnellement et solidairement responsables pour | Sociale Zekerheid en de curator persoonlijk en hoofdelijk |
| la totalité ou une partie des cotisations sociales, majorations, | aansprakelijk worden gesteld voor het geheel of een deel van alle op |
| intérêts de retard et de l'indemnité forfaitaire visée à l'article | het ogenblik van de uitspraak van het faillissement verschuldigde |
| 54ter de l'arrêté royal du 28 novembre 1969 pris en exécution de la | sociale bijdragen, bijdrageopslagen, verwijlinteresten en de vaste |
| vergoeding bedoeld in artikel 54ter van het koninklijk besluit van 28 | |
| november 1969 tot uitvoering van de wet van 27 juni 1969 tot | |
| loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 | herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de |
| concernant la sécurité sociale des travailleurs, dus au moment du | maatschappelijke zekerheid der arbeiders, indien komt vast te staan |
| prononcé de la faillite, s'il est établi qu'une faute grave qu'ils ont | dat een door hen begane grove fout aan de basis lag van het |
| commise était à la base de la faillite, ou, si au cours de la période | faillissement, of indien zij zich, in de loop van de periode van vijf |
| de cinq ans qui précède le prononcé de la faillite, les gérants, | jaar voorafgaand aan de faillietverklaring in de situatie bevonden |
| anciens gérants et responsables se sont trouvés dans la situation | hebben zoals beschreven in artikel 38, § 3octies, 8°, van de wet van |
| décrite à l'article 38, § 3octies, 8° de la loi du 29 juin 1981 | 29 juni 1981 houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid |
| établissant les principes généraux de la sécurité sociale des | |
| travailleurs salariés. | voor werknemers. |
| L'Office national de sécurité sociale ou le curateur intentent | De Rijksdienst voor Sociale Zekerheid of de curator stellen de |
| l'action en responsabilité personnelle et solidaire des dirigeants | vordering inzake persoonlijke en hoofdelijke aansprakelijkheid van de |
| visés à l'alinéa 1er devant le tribunal du commerce qui connaît de la | in het eerste lid bedoelde bestuurders in bij de rechtbank van |
| faillite de la société. | koophandel die kennis neemt van het faillissement van de vennootschap. |
| § 1, tweede lid, is niet van toepassing op voormelde Rijksdienst en op | |
| Le § 1er, alinéa 2, n'est pas d'application vis-à-vis de l'Office et | de curator wat de hierboven vermelde schulden betreft. |
| du curateur précité en ce qui concerne les dettes visées ci-dessus. | Als grove fout wordt beschouwd iedere vorm van ernstige en |
| Est considérée comme faute grave, toute forme de fraude fiscale grave | georganiseerde fiscale fraude in de zin van artikel 3, § 2, van de wet |
| et organisée au sens de l'article 3, § 2, de la loi du 11 janvier 1993 | van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële |
| relative à la prévention de l'utilisation du système financier aux | stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van het |
| fins du blanchiment de capitaux et du financement du terrorisme, ainsi | terrorisme, evenals het gegeven dat de vennootschap geleid wordt door |
| que le fait que la société est dirigée par un gérant ou un responsable | een zaakvoerder of een verantwoordelijke die betrokken is geweest bij |
| qui a été impliqué dans au moins deux faillites, liquidations ou | minstens twee faillissementen, vereffeningen of gelijkaardige |
| opérations similaires entraînant des dettes à l'égard d'un organisme | operaties met schulden tegenover een instelling die |
| percepteur des cotisations sociales. Le Roi peut, après avis du comité | socialezekerheidsbijdragen int tot gevolg. De Koning kan, na advies |
| de gestion de l'Office national de sécurité sociale, déterminer les | van het beheerscomité van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid, |
| faits, données ou circonstances qui, en vue de l'application du | bepalen welke feiten, gegevens of omstandigheden, voor de toepassing |
| présent paragraphe, peuvent également être considérés comme faute grave ». | van deze paragraaf, eveneens als grove fout beschouwd kunnen worden ». |
| L'article 38, § 3octies, de la loi du 29 juin 1981 établissant les | Artikel 38, § 3octies, van de wet van 29 juni 1981 houdende de |
| principes généraux de la sécurité sociale des travailleurs salariés, | algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers, waarnaar |
| auquel l'article en cause renvoie, dispose : | het in het geding zijnde artikel verwijst, bepaalt : |
| « Pour pouvoir prétendre au bénéfice de la dispense totale ou | « Om aanspraak te kunnen maken op het voordeel van de totale of |
| gedeeltelijke vrijstelling van sociale zekerheidsbijdragen bedoeld in | |
| partielle de cotisations de sécurité sociale visées aux §§ 3 et 3bis, | §§ 3 en 3bis, van de totale of gedeeltelijke vrijstelling van storting |
| de la dispense totale ou partielle de versement des cotisations | |
| retenues, d'une réduction de cotisations de sécurité sociale visées | van ingehouden bijdragen, van een vermindering van sociale |
| aux §§ 2, 3 et 3bis, ainsi que d'un régime de cotisations forfaitaires | zekerheidsbijdragen, bedoeld in §§ 2, 3 en 3bis, alsook van een |
| prévu par ou en vertu de la présente loi, l'employeur ne peut se | stelsel van forfaitaire bijdragen bepaald door of krachtens deze wet, |
| trouver dans une des situations suivantes : | mag de werkgever zich niet in één van volgende situaties bevinden : |
| [...] | [...] |
| 8. s'il s'agit d'une personne morale, compter parmi les | 8. indien het om een rechtspersoon gaat, onder de bestuurders, |
| administrateurs, les gérants ou les personnes ayant le pouvoir | zaakvoerders of personen die bevoegd zijn om de vennootschap te |
| d'engager la société, des personnes qui ont été impliquées dans au | verbinden, personen tellen die bij minstens twee faillissementen, |
| moins deux faillites, liquidations ou opérations similaires entraînant | vereffeningen of gelijkaardige operaties betrokken werden met schulden |
| des dettes à l'égard d'un organisme de recouvrement des cotisations de | ten aanzien van een inningorganisme van de sociale |
| sécurité sociale. | zekerheidsbijdragen. |
| [...] ». | [...] ». |
| B.1.2. L'article 442quater du Code des impôts sur les revenus 1992 (CIR 1992) dispose : | B.1.2. Artikel 442quater van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 1992) bepaalt : |
| « § 1er. En cas de manquement, par une société ou une personne morale | « § 1. In geval van tekortkoming, door een vennootschap of door een |
| visée à l'article 17, § 3, de la loi du 27 juin 1921 sur les | rechtspersoon bedoeld in artikel 17, § 3, van de wet van 27 juni 1921 |
| associations sans but lucratif, les associations internationales sans | betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale |
| but lucratif et les fondations, à son obligation de paiement du | verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen, aan haar |
| précompte professionnel, le ou les dirigeants de la société ou de la | verplichting tot het betalen van de bedrijfsvoorheffing, zijn de |
| personne morale chargés de la gestion journalière de la société ou de | bestuurder of bestuurders van de vennootschap of van de rechtspersoon |
| la personne morale sont solidairement responsables du manquement si | die belast zijn met de dagelijkse leiding van de vennootschap of van |
| celui-ci est imputable à une faute au sens de l'article 1382 du Code civil, qu'ils ont commise dans la gestion de la société ou de la personne morale. Cette responsabilité solidaire peut être étendue aux autres dirigeants de la société ou de la personne morale lorsqu'une faute ayant contribué au manquement visé à l'alinéa 1er est établie dans leur chef. Par dirigeant de la société ou de la personne morale au sens du présent article, l'on entend toute personne qui, en fait ou en droit, détient ou a détenu le pouvoir de gérer la société ou la personne morale, à l'exclusion des mandataires de justice. § 2. Le non-paiement répété par la société ou la personne morale du précompte professionnel, est, sauf preuve du contraire, présumé résulter d'une faute visée au § 1er, alinéa 1er. | de rechtspersoon hoofdelijk aansprakelijk voor de tekortkoming indien die te wijten is aan een fout in de zin van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, die ze hebben begaan bij het besturen van de vennootschap of de rechtspersoon. Deze hoofdelijke aansprakelijkheid kan worden uitgebreid naar de andere bestuurders van de vennootschap of van de rechtspersoon indien in hunnen hoofde een fout wordt aangetoond die heeft bijgedragen tot de in het eerste lid bedoelde tekortkoming. Onder bestuurder van een vennootschap of van een rechtspersoon in de zin van dit artikel wordt verstaan, elke persoon die, in feite of in rechte, de bevoegdheid heeft of heeft gehad om de vennootschap of de rechtspersoon te besturen, met uitsluiting van de gerechtelijke mandatarissen. § 2. De herhaalde niet-betaling van de bedrijfsvoorheffing door de vennootschap of door de rechtspersoon, wordt, behoudens tegenbewijs, vermoed voort te vloeien uit een in § 1, eerste lid, bedoelde fout. |
| Par inobservation répétée de l'obligation de paiement du précompte | Onder herhaalde inbreuken op de verplichting tot betaling van de |
| professionnel au sens du présent article, l'on entend : | bedrijfsvoorheffing in de zin van dit artikel, wordt verstaan : |
| - soit, pour un redevable trimestriel du précompte, le défaut de paiement d'au moins deux dettes échues au cours d'une période d'un an; - soit, pour un redevable mensuel du précompte, le défaut de paiement d'au moins trois dettes échues au cours d'une période d'un an. § 3. Il n'y a pas présomption de faute au sens du § 2, alinéa 1er, lorsque le non-paiement provient de difficultés financières qui ont donné lieu à l'ouverture de la procédure de réorganisation judiciaire, de faillite ou de dissolution judiciaire. § 4. La responsabilité solidaire des dirigeants de la société ou de la personne morale ne peut être engagée que pour le paiement, en principal et intérêts, des dettes de précompte professionnel. § 5. L'action judiciaire contre les dirigeants responsables n'est recevable qu'à l'expiration d'un délai d'un mois à dater d'un avertissement adressé par le receveur par lettre recommandée à la poste invitant le destinataire à prendre les mesures nécessaires pour remédier au manquement ou pour démontrer que celui-ci n'est pas imputable à une faute commise par eux. Cette disposition ne fait, toutefois, pas obstacle à ce que le fonctionnaire chargé du recouvrement puisse requérir, dans le délai précité, des mesures conservatoires à l'égard du patrimoine du ou des dirigeants de la société ou de la personne morale qui ont fait l'objet | - ofwel, voor een trimestriële schuldenaar van de voorheffing, het gebrek aan betaling van ten minste twee vervallen schulden binnen een periode van een jaar; - ofwel, voor een maandelijkse schuldenaar van de voorheffing, het gebrek aan betaling van ten minste drie vervallen schulden binnen een periode van een jaar. § 3. Er is geen vermoeden van fout in de zin van § 2, eerste lid, indien de niet-betaling het gevolg is van financiële moeilijkheden die aanleiding hebben gegeven tot het openen van de procedure van gerechtelijke reorganisatie, van faillissement of van gerechtelijke ontbinding. § 4. De hoofdelijke aansprakelijkheid van de bestuurders van de vennootschap of van de rechtspersoon kan slechts worden ingeroepen voor de betaling, in hoofdsom en interesten, van de schulden inzake bedrijfsvoorheffing. § 5. De rechtsvordering tegen aansprakelijke bestuurders is slechts ontvankelijk indien ze wordt ingesteld na het verstrijken van een termijn van één maand te rekenen vanaf een door de ontvanger bij ter post aangetekende brief verzonden kennisgeving, waarin de geadresseerde verzocht wordt de nodige maatregelen te treffen om de tekortkoming te verhelpen of om aan te tonen dat deze niet het gevolg is van een door hen begane fout. Deze bepaling verhindert evenwel niet dat de met de invordering belaste ambtenaar, binnen voormelde termijn, bewarende maatregelen vordert ten laste van het vermogen van de bestuurder of bestuurders van de vennootschap of rechtspersoon aan wie een kennisgeving is |
| de l'avertissement ». | toegezonden ». |
| L'article 93undecies C du Code de la taxe sur la valeur ajoutée | Artikel 93undecies C van het Wetboek van de belasting over de |
| (ci-après : Code de la TVA) dispose : | toegevoegde waarde (hierna : BTW-Wetboek) bepaalt : |
| « § 1er. En cas de manquement, par une société ou une personne morale | « § 1. In geval van tekortkoming, door een aan de BTW onderworpen |
| vennootschap of door een rechtspersoon bedoeld in artikel 17, § 3, van | |
| visée à l'article 17, § 3, de la loi du 27 juin 1921 sur les | de wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder |
| associations sans but lucratif, les associations internationales sans | winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de |
| but lucratif et les fondations, assujettie à la TVA, à son obligation | stichtingen, aan haar verplichting tot het betalen van de belasting, |
| de paiement de la taxe, des intérêts ou des frais accessoires, le ou | van de interesten of van de bijkomende kosten, zijn de bestuurder of |
| les dirigeants de la société ou de la personne morale chargés de la | bestuurders van de vennootschap of van de rechtspersoon die belast |
| gestion journalière de la société ou de la personne morale sont | zijn met de dagelijkse leiding van de vennootschap of van de |
| solidairement responsables du manquement si celui-ci est imputable à | rechtspersoon hoofdelijk aansprakelijk voor de tekortkoming indien die |
| une faute au sens de l'article 1382 du Code civil, qu'ils ont commise dans la gestion de la société ou de la personne morale. Cette responsabilité solidaire peut être étendue aux autres dirigeants de la société ou de la personne morale lorsqu'une faute ayant contribué au manquement visé à l'alinéa 1er est établie dans leur chef. Par dirigeant de la société ou de la personne morale au sens du présent article, l'on entend toute personne qui, en fait ou en droit, détient ou a détenu le pouvoir de gérer la société ou la personne morale, à l'exclusion des mandataires de justice. § 2. Le non-paiement répété par la société ou la personne morale de la dette d'impôt susvisée, est, sauf preuve du contraire, présumé résulter d'une faute visée au § 1er, alinéa 1er. | te wijten is aan een fout in de zin van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, die ze hebben begaan bij het besturen van de vennootschap of de rechtspersoon. Deze hoofdelijke aansprakelijkheid kan worden uitgebreid naar de andere bestuurders van de vennootschap of van de rechtspersoon indien in hunnen hoofde een fout wordt aangetoond die heeft bijgedragen tot de in het eerste lid bedoelde tekortkoming. Onder bestuurder van een vennootschap of van een rechtspersoon in de zin van dit artikel wordt verstaan, elke persoon die, in feite of in rechte, de bevoegdheid heeft of heeft gehad om de vennootschap of de rechtspersoon te besturen, met uitsluiting van de gerechtelijke mandatarissen. § 2. De herhaalde niet-betaling van de voormelde belastingschuld door de vennootschap of door de rechtspersoon, wordt, behoudens tegenbewijs, vermoed voort te vloeien uit een in § 1, eerste lid, bedoelde fout. |
| Par inobservation répétée de l'obligation de paiement de la dette | Onder herhaalde inbreuken op de verplichting tot betaling van de |
| d'impôt au sens du présent article, l'on entend : | belasting in de zin van dit artikel, wordt verstaan : |
| - soit, pour un assujetti soumis au régime de dépôt de déclarations | - ofwel, voor een belastingplichtige die gehouden is tot het indienen |
| trimestrielles à la TVA, le défaut de paiement d'au moins deux dettes | van trimestriële aangiften inzake BTW, het gebrek aan betaling van ten |
| exigibles au cours d'une période d'un an; | minste twee eisbare schulden binnen een periode van een jaar; |
| - soit, pour un assujetti soumis au régime de dépôt de déclarations | - ofwel, voor een belastingplichtige die gehouden is tot indienen van |
| mensuelles à la TVA, le défaut de paiement d'au moins trois dettes | maandelijkse aangiften inzake BTW, het gebrek aan betaling van ten |
| exigibles au cours d'une période d'un an. | minste drie eisbare schulden binnen een periode van een jaar. |
| § 3. Il n'y a pas présomption de faute au sens du § 2, alinéa 1er, | § 3. Er is geen vermoeden van fout in de zin van § 2, eerste lid, |
| lorsque le non-paiement provient de difficultés financières qui ont | indien de niet-betaling het gevolg is van financiële moeilijkheden die |
| donné lieu à l'ouverture de la procédure de réorganisation judiciaire, de faillite ou de dissolution judiciaire. § 4. La responsabilité solidaire des dirigeants de la société ou de la personne morale ne peut être engagée que pour le paiement, en principal et accessoires, des dettes de la TVA. § 5. L'action judiciaire contre les dirigeants responsables n'est recevable qu'à l'expiration d'un délai d'un mois à dater d'un avertissement adressé par le receveur par lettre recommandée à la poste invitant le destinataire à prendre les mesures nécessaires pour remédier au manquement ou pour démontrer que celui-ci n'est pas imputable à une faute commise par eux. Cette disposition ne fait, toutefois, pas obstacle à ce que le fonctionnaire chargé du recouvrement puisse requérir, dans le délai précité, des mesures conservatoires à l'égard du patrimoine du ou des dirigeants de la société ou de la personne morale qui ont fait l'objet | aanleiding hebben gegeven tot het openen van de procedure van gerechtelijke reorganisatie, van faillissement of van gerechtelijke ontbinding. § 4. De hoofdelijke aansprakelijkheid van de bestuurders van de vennootschap of van de rechtspersoon kan slechts worden ingeroepen voor de betaling, in hoofdsom en toebehoren, van de schulden inzake BTW. § 5. De rechtsvordering tegen aansprakelijke bestuurders is slechts ontvankelijk indien ze wordt ingesteld na het verstrijken van een termijn van één maand te rekenen vanaf een door de ontvanger bij ter post aangetekende brief verzonden kennisgeving, waarin de geadresseerde verzocht wordt de nodige maatregelen te treffen om de tekortkoming te verhelpen of aan te tonen dat deze niet het gevolg is van een door hen begane fout. Deze bepaling verhindert evenwel niet dat de met de invordering belaste ambtenaar, binnen voormelde termijn, bewarende maatregelen vordert ten laste van het vermogen van de bestuurder of bestuurders van de vennootschap of rechtspersoon aan wie een kennisgeving is |
| de l'avertissement ». | toegezonden ». |
| B.2. L'article 265, § 2, du Code des sociétés instaure une | B.2. Artikel 265, § 2, van het Wetboek van vennootschappen voert een |
| responsabilité spéciale des gérants, anciens gérants et toutes autres | bijzondere aansprakelijkheid in van zaakvoerders, gewezen zaakvoerders |
| personnes qui ont détenu le pouvoir de gérer une société de personnes | en alle andere personen die ten aanzien van de zaken van een |
| personenvennootschap met beperkte aansprakelijkheid | |
| à responsabilité limitée du chef de cotisations de sécurité sociale | bestuursbevoegdheid hebben gehad, voor niet-betaalde |
| impayées. En effet, sous certaines conditions, ils peuvent être | socialezekerheidsbijdragen. Zij kunnen immers onder bepaalde |
| considérés comme étant personnellement et solidairement responsables | voorwaarden persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld |
| pour la totalité ou une partie des cotisations sociales, majorations, | voor het geheel of een deel van alle op het ogenblik van de uitspraak |
| van het faillissement verschuldigde sociale bijdragen, | |
| intérêts de retard et de l'indemnité forfaitaire visée à l'article | bijdrageopslagen, verwijlinteresten en de vaste vergoeding bedoeld in |
| 54ter de l'arrêté royal du 28 novembre 1969 « pris en exécution de la | artikel 54ter van het koninklijk besluit van 28 november 1969 tot |
| loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 | uitvoering van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de |
| concernant la sécurité sociale des travailleurs », dus au moment du | besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke |
| prononcé de la faillite. | zekerheid der arbeiders. |
| Pour qu'il puisse en être jugé ainsi, il doit toutefois être établi | Opdat daartoe kan worden besloten, moet evenwel vaststaan dat zij |
| soit qu'ils ont commis une faute grave qui était à la base de la | ofwel een grove fout hebben begaan die aan de basis lag van het |
| faillite (première hypothèse), soit qu'au cours de la période de cinq | faillissement (eerste hypothese), ofwel in de periode van vijf jaar |
| ans qui précède le prononcé de la faillite, ils ont déjà été impliqués | voorafgaand aan de faillietverklaring reeds waren betrokken bij |
| dans au moins deux faillites, liquidations ou opérations similaires | minstens twee faillissementen, vereffeningen of soortgelijke operaties |
| entraînant des dettes à l'égard d'un organisme de recouvrement des | met schulden ten aanzien van een inningsinstelling van de |
| cotisations de sécurité sociale (seconde hypothèse). | socialezekerheidsbijdragen (tweede hypothese). |
| B.3. La question préjudicielle concerne la compatibilité de la | B.3. De prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid van de in het |
| disposition en cause avec les articles 10 et 11 de la Constitution en | geding zijnde bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in |
| ce qu'elle instaure, pour une catégorie déterminée de gérants, une | zoverre zij voor een bepaalde categorie van zaakvoerders een op een |
| responsabilité personnelle et solidaire basée sur une présomption | onweerlegbaar vermoeden gebaseerde persoonlijke en hoofdelijke |
| irréfragable, en raison de la circonstance qu'au cours de la période | aansprakelijkheid invoert wegens het gegeven dat zij in de loop van de |
| de cinq ans qui précède le prononcé de la faillite, ils ont déjà été | periode van vijf jaar voorafgaand aan de faillietverklaring reeds |
| impliqués dans au moins deux faillites, liquidations ou opérations | betrokken zijn geweest bij minstens twee faillissementen, |
| similaires, alors que les gérants qui sont tenus au paiement de dettes | vereffeningen of soortgelijke operaties, terwijl de zaakvoerders die |
| gehouden zijn tot het betalen van belastingschulden op grond van | |
| fiscales sur la base de l'article 442quater du CIR 1992 ou de | artikel 442quater van het WIB 1992 of van artikel 93undecies C van het |
| l'article 93undecies C du Code de la TVA ne le sont qu'en vertu d'une | BTW-Wetboek, daartoe slechts gehouden zijn krachtens een weerlegbaar |
| présomption légale réfragable de responsabilité. | wettelijk vermoeden van aansprakelijkheid. |
| La question préjudicielle concerne donc la seconde hypothèse | De prejudiciële vraag betreft derhalve de in B.2 vermelde tweede |
| mentionnée en B.2. La Cour limite dès lors son examen à cette | hypothese. Het Hof beperkt zijn onderzoek dan ook tot die hypothese en |
| hypothèse et ne se prononce, en l'espèce, ni sur la responsabilité | spreekt zich te dezen niet uit over de persoonlijke en hoofdelijke |
| personnelle et solidaire des gérants d'une SPRL qui auraient commis | aansprakelijkheid van zaakvoerders van een bvba die een grove fout |
| une faute grave qui est à la base de la faillite, ni sur ce qui est | zouden hebben begaan die aan de basis lag van het faillissement, noch |
| considéré, à l'alinéa 4 de la disposition en cause, comme étant une | over hetgeen in het vierde lid van de in het geding zijnde bepaling |
| faute grave. | als grove fout wordt beschouwd. |
| B.4. La différence de traitement visée dans la question préjudicielle, | B.4. Het in de prejudiciële vraag beoogde verschil in behandeling, |
| telle qu'elle est rappelée en B.3, concerne effectivement des | zoals in herinnering gebracht in B.3, heeft wel degelijk betrekking op |
| personnes et non des dettes, comme le Conseil des ministres l'a fait | personen en niet op schulden, zoals de Ministerraad ten onrechte laat |
| valoir à tort. | gelden. |
| L'exception est rejetée. | De exceptie wordt verworpen. |
| B.5. L'instauration d'un régime spécial de responsabilité pour les | B.5. De invoering van een bijzondere aansprakelijkheidsregeling voor |
| dettes de sécurité sociale a été justifiée comme un instrument de | socialezekerheidsschulden werd verantwoord als een instrument voor een |
| meilleure perception des cotisations de sécurité sociale. A cet égard, | betere inning van de socialezekerheidsbijdragen. Daarbij werd tevens |
| il a également été souligné qu'une telle responsabilité personnelle et | erop gewezen dat een dergelijke persoonlijke en hoofdelijke |
| solidaire existe déjà dans d'autres pays européens, comme les Pays-Bas | aansprakelijkheid reeds in andere Europese landen, zoals Nederland, |
| (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2517/003, p. 7; DOC | bestaat (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2517/003, p. 7; DOC |
| 51-2517/011, p. 8). | 51-2517/011, p. 8). |
| Lors de la discussion de l'amendement qui a donné lieu à la | Bij de bespreking van het amendement dat aanleiding gaf tot de |
| modification de la disposition en cause par la loi du 27 décembre 2006 | wijziging van de in het geding zijnde bepaling bij de wet van 27 |
| portant des dispositions diverses (I), il a été souligné que cette | december 2006 houdende diverse bepalingen (I) werd beklemtoond dat die |
| disposition était surtout dirigée contre les entrepreneurs malhonnêtes : | bepaling vooral is gericht tegen malafide ondernemers : |
| « Il est inadmissible que certains employeurs malhonnêtes créent des | « Het gaat niet op dat sommige malafide werkgevers ondernemingen |
| entreprises et disparaissent au moment où les premiers paiements | oprichten, op het ogenblik dat de eerste betalingen moeten gebeuren de |
| doivent être effectués, pour ensuite créer une nouvelle société, et | boeken sluiten, om vervolgens een nieuwe vennootschap op te richten |
| ainsi de suite. Il importe que les cotisations dues soient payées | enz. Het komt erop aan dat de verschuldigde bijdragen correct worden |
| correctement » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2760/030, p. | betaald » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-2760/030, p. 6). |
| 6). B.6. La responsabilité personnelle et solidaire de la catégorie de | B.6. De door de in het geding zijnde bepaling ingestelde persoonlijke |
| personnes visée dans la question préjudicielle, instaurée par la | en hoofdelijke aansprakelijkheid van de in de prejudiciële vraag |
| disposition en cause, est décrite comme une « responsabilité objective | beoogde categorie van personen wordt omschreven als een « objectieve |
| », parce que la faute grave ne doit pas être démontrée (avis de la | aansprakelijkheid » omdat de grove fout niet moet worden aangetoond |
| section de législation du Conseil d'Etat, Doc. parl., Chambre, | (advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State, Parl. St., |
| 2005-2006, DOC 51-2517/003, n° 1, p. 10). En effet, la circonstance | Kamer, 2005-2006, DOC 51-2517/003, nr. 1, p. 10). Het feitelijke |
| qu'au cours de la période de cinq ans qui précède le prononcé de la | gegeven dat de zaakvoerders van een bvba in de loop van de periode van |
| vijf jaar voorafgaand aan de faillietverklaring reeds betrokken zijn | |
| faillite, les gérants d'une SPRL ont déjà été impliqués dans au moins | geweest bij minstens twee andere faillissementen, vereffeningen of |
| deux autres faillites, liquidations ou opérations similaires | soortgelijke operaties die resulteerden in schulden tegenover een |
| entraînant des dettes à l'égard d'un organisme de recouvrement des | instelling die socialezekerheidsbijdragen int, wordt immers door de |
| cotisations de sécurité sociale, est assimilée expressément par le | wetgever zelf uitdrukkelijk - en dus op een voor de rechter bindende |
| législateur lui-même - et donc d'une manière contraignante pour le | wijze - gelijkgesteld met « een grove fout die aan de basis van het |
| juge - à « une faute grave [qui est] à la base de la faillite » et | faillissement lag » en kan, net als deze, de persoonlijke en |
| peut entraîner, tout comme celle-ci, la responsabilité personnelle et | hoofdelijke aansprakelijkheid teweegbrengen. |
| solidaire. B.7. La mesure en cause qui vise la catégorie des gérants se trouvant | B.7. De in het geding zijnde maatregel die zich richt tot de categorie |
| dans la situation décrite en B.6 repose sur un critère qui est en | van zaakvoerders die zich bevinden in de in B.6 omschreven situatie, |
| rapport avec l'objectif mentionné en B.5, puisqu'elle vise les gérants | berust op een criterium dat in verband staat met het in B.5 vermelde |
| de ces sociétés qui sont restées de façon répétée en défaut de payer | doel, vermits hij de zaakvoerders van die vennootschappen viseert die |
| les cotisations de sécurité sociale. | herhaaldelijk in gebreke bleven de socialezekerheidsbijdragen te |
| B.8. Les contestations relatives aux cotisations de sécurité sociale | betalen. B.8. Geschillen met betrekking tot socialezekerheidsbijdragen kunnen |
| peuvent entrer dans le champ d'application de l'article 6.1 de la | onder de toepassing van artikel 6.1 van het Europees Verdrag voor de |
| Convention européenne des droits de l'homme sur la base d'une mise en | |
| balance des aspects de droit public et de droit privé caractérisant le | rechten van de mens vallen op basis van een afweging van de publiek- |
| régime à examiner (CEDH, 9 décembre 1994, Schouten et Meldrum c. | en privaatrechtelijke aspecten van de te beoordelen regeling (EHRM, 9 |
| Pays-Bas, §§ 52-60). Lorsque, comme en l'espèce, sur la base de la | december 1994, Schouten en Meldrum t. Nederland, §§ 52-60). Wanneer, |
| disposition en cause, ce n'est pas la société assujettie elle-même | zoals te dezen, op grond van de in het geding zijnde bepaling, niet de |
| mais bien les gérants de celle-ci qui peuvent être condamnés, par | bijdrageplichtige vennootschap zelf doch de zaakvoerders van die |
| dérogation au régime ordinaire de la responsabilité, sur leur patrimoine personnel, au paiement des cotisations de sécurité sociale et suppléments exigibles, la contestation porte sur des « droits et obligations de caractère civil » au sens de la disposition conventionnelle précitée. Il en résulte que le droit d'accès à un juge exerçant un contrôle de pleine juridiction doit être assuré aux gérants visés dans la disposition en cause, en ce qui concerne l'action intentée par l'Office national de sécurité sociale ou par le curateur. B.9. La disposition en cause instaure une responsabilité objective et confère à l'Office national de sécurité sociale et au curateur un pouvoir d'appréciation pour réclamer la totalité ou une partie des cotisations de sécurité sociale et suppléments dus. | vennootschap, in afwijking van de gewone aansprakelijkheidsregeling, met hun persoonlijk vermogen tot betaling van de verschuldigde socialezekerheidsbijdragen en supplementen kunnen worden veroordeeld, betreft de betwisting een geschil omtrent « het vaststellen van [...] burgerlijke rechten en verplichtingen » in de zin van de voormelde verdragsbepaling. Daaruit volgt dat aan de door de in het geding zijnde bepaling bedoelde zaakvoerders met betrekking tot de vordering die wordt ingesteld door de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid of door de curator, het recht op toegang tot een rechter met volle rechtsmacht moet zijn gewaarborgd. B.9. De in het geding zijnde bepaling stelt een objectieve aansprakelijkheid in en verleent aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid en aan de curator een appreciatiebevoegdheid om de verschuldigde socialezekerheidsbijdragen en supplementen voor het geheel of een deel terug te vorderen. |
| L'action en responsabilité personnelle et solidaire doit toutefois | De vordering inzake persoonlijke en hoofdelijke aansprakelijkheid |
| être intentée auprès d'une juridiction, à savoir le tribunal de | dient evenwel te worden ingesteld bij een rechtscollege, namelijk de |
| commerce qui connaît de la faillite de la société. Ce tribunal doit | rechtbank van koophandel die kennis neemt van het faillissement van de |
| vérifier si les conditions légales de la responsabilité personnelle et | vennootschap. Die rechtbank dient te oordelen of de wettelijke |
| solidaire sont réunies et examine notamment si les gérants concernés | voorwaarden voor de persoonlijke en hoofdelijke aansprakelijkheid zijn |
| ont été impliqués, au cours de la période de cinq ans qui a précédé | vervuld, en gaat met name na of de betrokken zaakvoerders in de |
| periode van vijf jaar voorafgaand aan een nieuw faillissement | |
| une nouvelle faillite, dans au moins deux autres faillites entraînant | betrokken zijn geweest bij minstens twee andere faillissementen met |
| des dettes à l'égard d'un organisme de recouvrement des cotisations de | schulden ten aanzien van een inningsinstelling van de |
| sécurité sociale. Par ailleurs, en ce qu'elle prévoit que les | socialezekerheidsbijdragen. Doordat de in het geding zijnde bepaling |
| personnes qu'elle vise peuvent être considérées comme étant | erin voorziet dat de personen die zij beoogt persoonlijk en hoofdelijk |
| personnellement et solidairement responsables « pour la totalité ou | aansprakelijk kunnen worden gesteld « voor het geheel of een deel van |
| une partie des cotisations sociales, majorations, intérêts de retard | [de] sociale bijdragen, bijdrageopslagen, verwijlinteresten en de |
| et de l'indemnité forfaitaire », la disposition en cause permet à | vaste vergoeding », stelt zij bovendien de Rijksdienst voor Sociale |
| l'Office national de sécurité sociale et au curateur de déterminer la | Zekerheid en de curator in staat de mate van die hoofdelijkheid te |
| mesure de cette solidarité et le tribunal doit pouvoir examiner, en | bepalen, en moet de rechtbank, in rechte en in feite, de omvang van de |
| droit et en fait, le montant des cotisations sociales, majorations, | verschuldigde sociale bijdragen, bijdrageopslagen, verwijlinteresten |
| intérêts de retard et de l'indemnité forfaitaire dus, sur la base de | en de vaste vergoeding kunnen beoordelen op basis van de bij haar |
| l'action dont il est saisi. Par conséquent, relativement au montant | ingestelde vordering. Ten aanzien van de omvang van de verschuldigde |
| des cotisations de sécurité sociale et suppléments dus, le tribunal | socialezekerheidsbijdragen en supplementen, heeft de bevoegde |
| compétent dispose, dans le cadre du traitement de l'action intentée, | rechtbank, bij de behandeling van de ingestelde vordering, derhalve |
| du même pouvoir d'appréciation que l'Office national de sécurité | eenzelfde beoordelingsbevoegdheid als de Rijksdienst voor Sociale |
| sociale et le curateur. | Zekerheid en de curator. |
| Dans cette interprétation, l'accès à un juge exerçant un contrôle de | In die interpretatie is aan de betrokken zaakvoerders de toegang tot |
| pleine juridiction est garanti aux gérants concernés. | een rechter met volle rechtsmacht gewaarborgd. |
| Eu égard à ce qui précède, la mesure en cause est raisonnablement | Met inachtneming van het voorgaande is de in het geding zijnde |
| justifiée à la lumière du but poursuivi. | maatregel redelijk verantwoord in het licht van de nagestreefde |
| doelstelling. | |
| B.10. La Cour doit encore examiner si la disposition précitée ne | B.10. Het Hof moet voorts onderzoeken of de voormelde bepaling de |
| traite pas de manière différente et sans raison objective les gérants | zaakvoerders van een bvba die gehouden zijn tot betaling van een |
| d'une SPRL tenus d'une dette sociale sur la base de l'article 265, § | sociale schuld op grond van artikel 265, § 2, van het Wetboek van |
| 2, du Code des sociétés et les gérants d'une SPRL qui sont tenus | vennootschappen, en de zaakvoerders van een bvba die hoofdelijk ertoe |
| solidairement de payer un précompte professionnel, sur la base de | gehouden zijn een bedrijfsvoorheffing te betalen op grond van artikel |
| l'article 442quater du CIR 1992, ou une dette à la TVA, sur la base de | 442quater van het WIB 1992, of een btw-schuld te betalen op grond van |
| l'article 93undecies C du Code de la TVA. | artikel 93undecies C van het BTW-Wetboek, niet zonder objectieve reden |
| verschillend behandelt. | |
| B.11. Aux termes de l'article 442quater du CIR 1992 et de l'article | B.11. Luidens artikel 442quater van het WIB 1992 en artikel 93undecies |
| 93undecies C du Code de la TVA, les dirigeants d'une société ou d'une | C van het BTW-Wetboek zijn de bestuurders van een vennootschap of een |
| personne morale ne sont tenus au paiement d'une dette fiscale que | rechtspersoon slechts gehouden tot het betalen van een belastingschuld |
| s'ils ont commis une faute au sens de l'article 1382 du Code civil. En | indien zij een fout in de zin van artikel 1382 van het Burgerlijk |
| Wetboek hebben begaan. In geval van herhaalde niet-betaling wordt bij | |
| cas de non-paiement répété, une présomption est bien établie par les | de voormelde bepalingen wel degelijk een vermoeden ingesteld, en dat |
| dispositions précitées, et ce contrairement à ce que soutient l'ONSS. | in tegenstelling tot wat de RSZ betoogt. Dat vermoeden kan worden |
| Cette présomption peut être renversée par la preuve contraire que | weerlegd door het tegenbewijs dat de bestuurders kunnen leveren door |
| peuvent apporter les dirigeants en démontrant qu'ils n'ont pas commis | aan te tonen dat zij de vermeende fout niet hebben begaan, en kan nog |
| la faute présumée, et peut encore être écartée s'ils démontrent que le | worden weerlegd indien zij aantonen dat de niet-betaling het gevolg is |
| non-paiement provient de difficultés financières qui ont donné lieu à | van financiële moeilijkheden die aanleiding hebben gegeven tot het |
| l'ouverture de la procédure de réorganisation judiciaire, de faillite | openen van de procedure van gerechtelijke reorganisatie, van |
| ou de dissolution judiciaire. | faillissement of van gerechtelijke ontbinding. |
| B.12.1. Alors que la disposition en cause s'applique exclusivement en | B.12.1. Terwijl de in het geding zijnde bepaling uitsluitend van |
| cas de faillite d'une SPRL, les dispositions précitées relatives à la | toepassing is in geval van faillissement van een bvba, kunnen de |
| récupération de certaines dettes fiscales peuvent s'appliquer dès | voormelde bepalingen met betrekking tot de invordering van sommige |
| qu'apparaît un manquement aux obligations d'une entreprise au paiement | belastingschulden worden toegepast zodra blijkt dat de verplichtingen |
| de la TVA ou du précompte professionnel. Il n'existe donc aucune | van een onderneming tot het betalen van de btw of de |
| bedrijfsvoorheffing niet worden nagekomen. Er bestaat dus geen | |
| obligation que la société en cause soit préalablement en faillite pour | verplichting dat de in het geding zijnde vennootschap voorafgaandelijk |
| que les articles 442quater du CIR 1992 et 93undecies C du Code de la | failliet is opdat de artikelen 442quater van het WIB 1992 en |
| TVA puissent être invoqués par l'administration fiscale. De telles | 39undiecies C van het BTW-Wetboek door de fiscale administratie kunnen |
| circonstances ainsi que les possibilités offertes à l'administration | worden aangevoerd. Aangezien dergelijke omstandigheden alsook de aan |
| fiscale pour le recouvrement des dettes qui lui sont dues étant plus larges, il est ainsi justifié que le gérant d'une SPRL contre lequel une action en recouvrement est intentée sur la base d'une présomption de faute puisse disposer de la faculté de renverser cette présomption. B.12.2. Enfin, la différence de traitement n'a pas d'effets disproportionnés puisqu'en raison des garanties rappelées en B.8 et B.9, l'accès à un juge exerçant un contrôle de pleine juridiction est garanti aux gérants de SPRL qui font l'objet d'une récupération de | de fiscale administratie geboden mogelijkheden voor de invordering van de haar toekomende schulden ruimer zijn, is het aldus verantwoord dat de zaakvoerder van een bvba tegen wie een rechtsvordering tot voldoening van de schulden is ingesteld op grond van een vermoeden van fout, over de mogelijkheid kan beschikken om dat vermoeden te weerleggen. B.12.2. Ten slotte heeft het verschil in behandeling geen onevenredige gevolgen aangezien, wegens de in B.8 en B.9 in herinnering gebrachte waarborgen, de toegang tot een rechter met volle rechtsmacht gewaarborgd is voor de zaakvoerders van een bvba die het voorwerp uitmaken van een invordering van sociale bijdragen op grond van |
| cotisations sociales sur la base de l'article 265, § 2, du Code des | artikel 265, § 2, van het Wetboek van vennootschappen. |
| sociétés. B.13. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.13. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| L'article 265, § 2, du Code des sociétés ne viole pas les articles 10 | Artikel 265, § 2, van het Wetboek van vennootschappen schendt de |
| et 11 de la Constitution. | artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
| Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
| la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 29 mars 2012. | Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 29 maart 2012. |
| Le greffier, | De griffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| Le président, | De voorzitter, |
| R. Henneuse. | R. Henneuse. |