Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 48/2012 du 22 mars 2012 Numéro du rôle : 5187 En cause : le recours en annulation du décret de la Région flamande du 23 décembre 2010 « portant modification du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe, La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 48/2012 du 22 mars 2012 Numéro du rôle : 5187 En cause : le recours en annulation du décret de la Région flamande du 23 décembre 2010 « portant modification du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe, La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) Uittreksel uit arrest nr. 48/2012 van 22 maart 2012 Rolnummer 5187 In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van het Vlaamse Gewest van 23 december 2010 « houdende wijziging van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffier Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 48/2012 du 22 mars 2012 Uittreksel uit arrest nr. 48/2012 van 22 maart 2012
Numéro du rôle : 5187 Rolnummer 5187
En cause : le recours en annulation du décret de la Région flamande du In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van het Vlaamse
23 décembre 2010 « portant modification du Code des droits Gewest van 23 december 2010 « houdende wijziging van het Wetboek der
d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe, pour éviter un registratie-, hypotheek- en griffierechten, wat het vermijden van een
prélèvement simultané de TVA et de droits d'enregistrement sur le même gelijktijdige heffing van btw en registratierechten op eenzelfde
terrain », introduit par Jessica Michielsen et Gilles Verlé. terrein betreft », ingesteld door Jessica Michielsen en Gilles Verlé.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F.
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 24 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 24 juni 2011
juin 2011 et parvenue au greffe le 14 juillet 2011, Jessica Michielsen ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 14 juli
et Gilles Verlé, demeurant à 9050 Ledeberg, Jacques Eggermontstraat 2011, hebben Jessica Michielsen en Gilles Verlé, wonende te 9050
20, ont introduit un recours en annulation du décret de la Région Ledeberg, Jacques Eggermontstraat 20, beroep tot vernietiging
flamande du 23 décembre 2010 « portant modification du Code des droits ingesteld van het decreet van het Vlaamse Gewest van 23 december 2010
d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe, pour éviter un « houdende wijziging van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en
prélèvement simultané de T.V.A. et de droits d'enregistrement sur le griffierechten, wat het vermijden van een gelijktijdige heffing van
btw en registratierechten op eenzelfde terrein betreft »
même terrain » (publié au Moniteur belge du 31 décembre 2010, deuxième (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 31 december 2010, tweede
édition). editie).
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant à la recevabilité Ten aanzien van de ontvankelijkheid
B.1. Le Gouvernement flamand conteste la recevabilité de la requête. B.1. De Vlaamse Regering betwist de ontvankelijkheid van het
Il objecte en premier lieu que certaines exigences de forme n'ont pas verzoekschrift. Zij werpt in de eerste plaats op dat sommige formele
été respectées. En outre, l'intérêt à l'annulation du décret attaqué vereisten niet werden nageleefd. Bovendien zou het belang bij de
n'aurait pas été démontré. vernietiging van het bestreden decreet niet zijn bewezen.
B.2. Les règles en matière de recevabilité d'une requête tendent à B.2. De regels inzake de ontvankelijkheid van een verzoekschrift zijn
assurer une bonne administration de la justice et à contrer les gericht op een goede rechtsbedeling en het weren van de risico's van
risques d'insécurité juridique. Cependant, la Cour doit veiller à ne rechtsonzekerheid. Het Hof dient evenwel erover te waken dat het die
pas appliquer ces règles de manière excessivement formaliste. regels niet op een overdreven formalistische wijze toepast.
B.3. A l'appui de leur intérêt, les parties requérantes font valoir B.3. Ter staving van hun belang voeren de verzoekende partijen aan dat
que le décret attaqué ne leur permet pas, dans le cas de la vente de het bestreden decreet hun niet toestaat om, bij de verkoop van hun
leur appartement et de l'acquisition d'un immeuble d'habitation neuf appartement en de aankoop van een nieuwbouwwoning onder het stelsel
sous le régime de la taxe sur la valeur ajoutée (TVA), d'obtenir la van de belasting over de toegevoegde waarde (btw), de volledige of
restitution intégrale ou partielle des droits d'enregistrement qui gedeeltelijke teruggave te verkrijgen van de registratierechten die
avaient été payés lors de l'achat de leur appartement. bij de aankoop van hun appartement werden betaald.
A la demande de la Cour, les parties requérantes ont produit les Op verzoek van het Hof hebben zij de nodige stavingstukken van de
pièces justificatives nécessaires des contrats d'achat précités. Il en voormelde koopovereenkomsten voorgelegd. Daaruit blijkt dat de tweede
ressort que la seconde partie requérante était propriétaire de verzoekende partij eigenaar was van het appartement en mede-eigenaar
l'appartement et est copropriétaire de l'immeuble d'habitation neuf. is van de nieuwbouwwoning. Zij doet derhalve blijken van het vereiste belang.
Par conséquent, celle-ci justifie de l'intérêt requis. Aangezien het belang van één van de verzoekende partijen is
Etant donné que l'intérêt de l'une des parties requérantes a été aangetoond, dient niet te worden onderzocht of ook de andere
démontré, il n'y a pas lieu d'examiner si l'autre partie requérante verzoekende partij van een belang doet blijken.
justifie également d'un intérêt.
B.4. En vertu de l'article 5 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur B.4. Krachtens artikel 5 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
la Cour constitutionnelle, la requête doit être signée par la personne het Grondwettelijk Hof moet het verzoekschrift worden ondertekend door
introduisant le recours. Selon le Gouvernement flamand, la requête n'a degene die het beroep instelt. Volgens de Vlaamse Regering werd het
été signée que par la seconde partie requérante. verzoekschrift enkel door de tweede verzoekende partij ondertekend.
Etant donné que la requête a été signée par la partie requérante dont Aangezien het verzoekschrift werd ondertekend door de verzoekende
l'intérêt a été établi, l'exception du Gouvernement flamand ne peut partij van wie het belang is aangetoond, kan de exceptie van de
pas entraîner l'irrecevabilité de la requête. Vlaamse Regering niet de onontvankelijkheid van het verzoekschrift tot
B.5. En vertu de l'article 6 de la loi spéciale précitée, la requête gevolg hebben. B.5. Krachtens artikel 6 van de voormelde bijzondere wet moet het
doit indiquer l'objet du recours et contenir un exposé des faits et verzoekschrift het onderwerp vermelden en een uiteenzetting van de
moyens. Selon le Gouvernement flamand, la requête n'indique pas feiten en middelen bevatten. Volgens de Vlaamse Regering vermeldt het
qu'elle poursuit l'annulation du décret attaqué et ne mentionne pas verzoekschrift niet dat het de vernietiging van het bestreden decreet
non plus les articles attaqués. vordert en geeft het evenmin de bestreden artikelen aan.
Il ressort implicitement mais certainement du contenu de la requête Uit de inhoud van het verzoekschrift blijkt impliciet maar zeker dat
que celle-ci vise à l'annulation du décret attaqué. La Cour limitera het de vernietiging beoogt van het bestreden decreet. Het Hof zal zijn
son examen, le cas échéant, aux dispositions contre lesquelles des onderzoek in voorkomend geval beperken tot de bepalingen waartegen
griefs sont effectivement dirigés. daadwerkelijk grieven zijn gericht.
B.6. En vertu de l'article 7 de la loi spéciale précitée, la partie B.6. Krachtens artikel 7 van de voormelde bijzondere wet moet de
requérante doit joindre à sa requête une copie du décret contre lequel verzoekende partij bij haar verzoekschrift een afschrift voegen van
le recours est dirigé. het decreet waartegen het beroep is gericht.
Bien que les parties requérantes aient manqué à cette obligation, le Hoewel de verzoekende partijen die verplichting hebben verzuimd, wordt
décret contre lequel est dirigé le recours est clairement indiqué, de op duidelijke wijze het decreet aangewezen waartegen het beroep is
sorte que la partie défenderesse n'a pas pu se tromper quant à l'objet gericht, zodat de verwerende partij zich niet heeft kunnen vergissen
de ce recours. aangaande het onderwerp ervan.
B.7. Les exceptions sont rejetées. B.7. De excepties worden verworpen.
Quant aux dispositions attaquées Ten aanzien van de bestreden bepalingen
B.8. Le décret attaqué contient cinq articles. Aux termes de l'article B.8. Het bestreden decreet bevat vijf artikelen. Luidens artikel 1
1er, le décret règle une matière régionale. En vertu de l'article 5, regelt het decreet een gewestaangelegenheid. Krachtens artikel 5
le décret entre en vigueur à la date d'entrée en vigueur des articles treedt het decreet in werking op de datum van inwerkingtreding van de
142 à 148 de la loi-programme du 23 décembre 2009, à savoir le 1er artikelen 142 tot 148 van de programmawet van 23 december 2009, zijnde
janvier 2011. 1 januari 2011.
Ces derniers articles tendent à « soumettre à la TVA les cessions de De laatstgenoemde artikelen strekken ertoe « de overdracht van het
terrein dat behoort bij een nieuw gebouw of een gedeelte van een nieuw
sol attenant à un bâtiment neuf ou à une fraction de bâtiment neuf gebouw aan de btw te onderwerpen als de overdracht van dat gebouw
lorsque la cession de ce bâtiment est soumise à la TVA » (Doc. parl., onderworpen is aan de btw » (Parl. St., Kamer, 2009-2010, DOC
Chambre, 2009-2010, DOC 52-2278/001, p. 76). Le législateur entendait 52-2278/001, p. 76). De wetgever beoogde daarmee tegemoet te komen aan
ainsi se conformer à un arrêt de la Cour de justice qui avait jugé « een arrest van het Hof van Justitie waarin werd geoordeeld « dat de
que l'option en faveur de la taxation exercée lors de la livraison de keuze voor belastingheffing bij levering van gebouwen of gedeelten van
bâtiments ou de fractions de bâtiments et du sol y attenant doit gebouwen en het erbij behorend terrein betrekking moet hebben op de
porter, de manière indissociable, sur les bâtiments ou fractions de gebouwen of gedeelten van gebouwen en, onlosmakelijk daarmee
bâtiments et le sol y attenant » (CJUE, 8 juin 2000, C-400/98, verbonden, het erbij behorend terrein » (HvJ, 8 juni 2000, C-400/98,
Breitsohl). Breitsohl).
Auparavant, lorsqu'un bâtiment était cédé sous le régime de la TVA, Wanneer voorheen een gebouw onder het btw-stelsel werd overgedragen,
cet acte juridique était exempté du droit d'enregistrement werd die rechtshandeling krachtens artikel 159, 8°, van het Wetboek
proportionnel en vertu de l'article 159, 8°, du Code des droits der registratie-, hypotheek- en griffierechten vrijgesteld van het
d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe. Toutefois, cette evenredige registratierecht. Die vrijstelling gold evenwel niet voor
exemption ne s'appliquait pas au terrain compris dans le contrat. de grond begrepen in de overeenkomst.
Les articles 2, 3 et 4 du décret attaqué visent à ce que les règles en De artikelen 2, 3 en 4 van het bestreden decreet beogen de regels
matière de droits d'enregistrement soient « mises en conformité avec inzake registratierechten « in overeenstemming te brengen met de
la réglementation modifiée de la TVA s'appliquant aux terrains gewijzigde btw-regels voor bijhorende terreinen » (Parl. St., Vlaams
attenants » (Doc. parl., Parlement flamand, 2010-2011, n° 789/1, p. Parlement, 2010-2011, nr. 789/1, p. 2).
2). B.9.1. En premier lieu, le législateur décrétal a adapté l'exemption B.9.1. In de eerste plaats heeft de decreetgever de vrijstelling
prévue à l'article 159, 8°, précité, pour éviter que tant le droit bepaald in het voormelde artikel 159, 8°, aangepast om te vermijden
d'enregistrement proportionnel que la TVA ne doivent être payés lors dat zowel een evenredig registratierecht als btw moeten worden betaald
de l'acquisition d'un « sol y attenant » (article 3 du décret op de aankoop van een « bijhorend terrein » (artikel 3 van het
attaqué). bestreden decreet).
B.9.2. Toujours pour éviter une double imposition, le législateur B.9.2. Eveneens om een dubbele belasting te vermijden heeft de
décrétal, en modifiant l'article 209 du Code des droits decreetgever, door een wijziging van artikel 209 van het Wetboek der
d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe, a permis la restitution registratie-, hypotheek- en griffierechten, de teruggave van de
des droits d'enregistrement perçus lorsqu'après la perception des geheven registratierechten mogelijk gemaakt wanneer na de heffing van
droits d'enregistrement, la TVA devient exigible en raison de de registratierechten alsnog de btw opeisbaar wordt door de toepassing
l'application de la disposition anti-abus de l'article 1er, § 10, du van de antimisbruikbepaling van artikel 1, § 10, van het BTW-Wetboek
Code de la TVA (article 4 du décret attaqué). (artikel 4 van het bestreden decreet).
B.9.3. Enfin, le législateur décrétal a modifié l'article 61/3 du Code B.9.3. Ten slotte heeft de decreetgever artikel 61/3 van het Wetboek
des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe afin de der registratie-, hypotheek- en griffierechten gewijzigd teneinde toe
permettre que « l'imputation » de droits d'enregistrement dans un cas te staan dat de « verrekening » van registratierechten in een bepaald
précis reste possible. Cette « imputation » est liée à la « geval mogelijk blijft. Die « verrekening » houdt verband met de «
reportabilité » des droits d'enregistrement qui a été instaurée en meeneembaarheid » van de registratierechten die bij decreet van 1
Région flamande par le décret du 1er février 2002. Le système de la « februari 2002 in het Vlaamse Gewest werd ingevoerd. De «
reportabilité » consiste, sous certaines conditions, à restituer au meeneembaarheid » betreft, onder bepaalde voorwaarden, de teruggave
redevable, lors de la vente de son habitation et de l'acquisition aan de belastingplichtige, bij de verkoop van zijn woning en de
d'une autre habitation, les droits d'enregistrement déjà payés lors de aankoop van een andere woning, van de reeds op de vorige aankoop
l'acquisition précédente, soit au moyen d'une « imputation » sur les betaalde registratierechten, hetzij door een « verrekening » met de
droits d'enregistrement encore à acquitter (article 61/3), soit au nog te betalen registratierechten (artikel 61/3), hetzij door een
moyen d'une restitution effective des droits d'enregistrement déjà daadwerkelijke teruggave van de reeds betaalde registratierechten
payés (article 212bis). (artikel 212bis).
L'article 61/3, tel qu'il était applicable avant l'entrée en vigueur Artikel 61/3, zoals van toepassing vóór de inwerkingtreding van het
du décret attaqué, disposait : bestreden decreet, bepaalde :
« En cas d'acquisition pure d'un immeuble affecté ou destiné à « In geval van zuivere aankoop van een tot bewoning aangewend of
l'habitation par une personne physique en vue d'y établir sa résidence bestemd onroerend goed door een natuurlijke persoon om er zijn
principale, sa part légale dans les droits dus conformément aux hoofdverblijfplaats te vestigen, wordt zijn wettelijk aandeel in de
articles 44, 53, 2°, ou 57 sur l'acquisition de l'habitation affectée rechten die overeenkomstig de artikelen 44, 53, 2°, of 57 verschuldigd
waren op de aankoop van de woning die hem voorheen tot
antérieurement à sa résidence principale ou du terrain à bâtir sur hoofdverblijfplaats heeft gediend of van de bouwgrond waarop die
lequel cette habitation a été construite est imputée sur sa part woning is opgericht, verrekend met zijn wettelijk aandeel in de
légale dans les droits dus sur la nouvelle acquisition, à condition rechten verschuldigd op de nieuwe aankoop, mits de nieuwe aankoop
que la nouvelle acquisition ait obtenu date certaine dans les deux ans vaste datum heeft gekregen binnen twee jaar te rekenen van de datum
de la date de l'enregistrement du document ayant donné lieu à l'établissement du droit proportionnel soit sur la revente pure de l'habitation affectée antérieurement à sa résidence principale, soit sur le partage de cette habitation, la personne physique ayant cédé tous ses droits. Sont exclus de l'imputation conformément aux dispositions du présent article, les droits payés pour l'acquisition d'un immeuble qui n'est pas situé en Région flamande. Sont également exclus de l'imputation les droits complémentaires dus sur une acquisition pour quelque raison que ce soit. L'imputation conformément aux dispositions du présent article ne donne, en aucun cas, lieu à une restitution. Lorsqu'une opération, telle que visée au premier alinéa, est précédée par une ou plusieurs opérations similaires et/ou par une ou plusieurs opérations telles que visées au premier alinéa de l'article 212bis, les droits qui n'ont pas encore été imputés lors de ces opérations précédentes à la suite de l'application du troisième ou du cinquième alinéa du présent article et/ou les droits qui n'ont pas encore été restitués à la suite de l'application du troisième ou du cinquième van de registratie van het document dat aanleiding heeft gegeven tot de heffing van het evenredige recht op hetzij de zuivere wederverkoop van de woning die hem voorheen tot hoofdverblijfplaats heeft gediend, hetzij de verdeling van die woning waarbij de natuurlijke persoon al zijn rechten erin heeft afgestaan. Van de verrekening overeenkomstig de bepalingen van dit artikel zijn uitgesloten de rechten betaald voor de verkrijging van een onroerend goed dat niet in het Vlaamse Gewest is gelegen. Aanvullende rechten die voor om het even welke reden op een aankoop werden geheven zijn eveneens van de verrekening uitgesloten. De verrekening overeenkomstig de bepalingen van dit artikel levert in geen geval grond voor een teruggave op. In geval een verrichting als bedoeld in het eerste lid is voorafgegaan door een of meer zulke verrichtingen en/of door een of meer verrichtingen als bedoeld in het eerste lid van artikel 212bis, worden, in voorkomend geval, de bij die voorgaande verrichtingen ingevolge de toepassing van het derde of het vijfde lid van dit artikel nog niet verrekende rechten en/of de ingevolge de toepassing van het derde of het vijfde lid van artikel 212bis nog niet
alinéa de l'article 212bis sont, le cas échéant, ajoutés à la part teruggegeven rechten, gevoegd bij het wettelijk aandeel van de
légale de la personne physique dans les droits dus conformément aux natuurlijke persoon in de overeenkomstig de artikelen 44, 53, 2°, of
articles 44, 53, 2°, ou 57 sur l'avant-dernière acquisition, pour 57 verschuldigde rechten op de voorlaatste aankoop, om het
déterminer le montant imputable sur la dernière acquisition. verrekenbaar bedrag bij de laatste aankoop te bepalen.
Le montant à imputer qui est obtenu en application du premier ou du Het te verrekenen bedrag, bekomen met toepassing van het eerste of het
quatrième alinéa ne peut en aucun cas dépasser 12.500 euros. Ce vierde lid kan nooit meer bedragen dan 12.500 euro. Dit maximum te
montant maximal à imputer est déterminé en proportion de la fraction verrekenen bedrag wordt bepaald in verhouding tot de fractie die de
que la personne physique obtient du bien nouvellement acquis ». natuurlijke persoon bekomt in het nieuw aangekochte goed ».
En outre, l'article 212bis du même Code, tel qu'il est applicable en Artikel 212bis van hetzelfde Wetboek, zoals van toepassing in het
Région flamande, règle à certaines conditions et dans des termes Vlaamse Gewest, regelt bovendien onder dezelfde voorwaarden en in
similaires la restitution des droits d'enregistrement payés lors de la soortgelijke bewoordingen de teruggave van de voor de eerste aankoop
première acquisition d'un bien immobilier en Région flamande au cas où van een onroerend goed in het Vlaamse Gewest betaalde
le bien immobilier précédemment acquis en Région flamande et qui était registratierechten indien het vroeger in het Vlaamse Gewest
auparavant utilisé comme résidence principale est vendu dans les deux aangekochte onroerend goed dat voorheen als hoofdverblijfplaats werd
ans ou dans les cinq ans lorsqu'un terrain à bâtir est acheté après gebruikt, wordt verkocht binnen twee jaar of binnen vijf jaar wanneer
l'acquisition, dans cette même Région, d'une habitation destinée à bouwgrond wordt aangekocht na de aankoop in ditzelfde Gewest van een
être la nouvelle résidence principale. La demande de restitution doit woning die als nieuwe hoofdverblijfplaats is bestemd. Het verzoek tot
être faite dans le document qui donne lieu à la perception du droit teruggave moet worden gedaan in het document dat aanleiding geeft tot
d'enregistrement proportionnel. de heffing van het evenredige registratierecht.
L'article 61/3 mentionnait comme condition pour « l'imputation » que In artikel 61/3 stond als voorwaarde voor de « verrekening » dat de
la nouvelle acquisition ait obtenu date certaine « dans les deux ans nieuwe aankoop vaste datum moest krijgen « binnen twee jaar te rekenen
de la date de l'enregistrement du document ayant donné lieu à van de datum van de registratie van het document dat aanleiding heeft
l'établissement du droit proportionnel ». Cette condition ne pouvait, gegeven tot de heffing van het evenredige recht ». Tot 1 januari 2011
jusqu'au 1er janvier 2011, empêcher l'imputation puisqu'un droit kon die voorwaarde de verrekening niet verhinderen aangezien er steeds
d'enregistrement était toujours perçu (si pas sur la vente de een registratierecht werd geheven (indien niet op de verkoop van de
l'habitation, du moins sur celle du terrain attenant). Etant donné que woning, dan minstens op de verkoop van het bijbehorende terrein). Nu
ce terrain doit dorénavant suivre le régime s'appliquant à dat terrein voortaan het stelsel van de woning dient te volgen, vindt
l'habitation, il n'y a plus d'« établissement du droit proportionnel » er niet langer een « heffing van het evenredige recht » plaats wanneer
lorsque l'habitation est vendue sous le régime de la TVA. de woning onder het btw-stelsel wordt verkocht.
Pour combler cette lacune, l'article 61/3 modifié prévoit que la Om die leemte op te vullen voorziet het gewijzigde artikel 61/3 erin
nouvelle acquisition doit avoir obtenu date certaine dans les deux ans dat de nieuwe aankoop vaste datum moet krijgen binnen twee jaar na de
de la date de l'enregistrement du document ayant donné lieu « ou bien datum van de registratie van het document dat aanleiding heeft gegeven
à l'établissement du droit proportionnel », « ou bien à l'exemption du « ofwel tot de heffing van het evenredige recht », « ofwel tot de
droit proportionnel en application de l'article 159, 8° » (article 2 du décret attaqué). Quant au grief B.10. Les parties requérantes font valoir que les acquéreurs d'une nouvelle habitation avec le terrain y attenant sous le régime de la TVA sont discriminés par rapport aux autres acquéreurs d'une habitation en ce qu'ils ne peuvent pas obtenir la restitution de droits d'enregistrement déjà payés dans le passé lorsqu'ils vendent leur précédente habitation. La Cour doit donc examiner si le décret attaqué est compatible avec le principe d'égalité et de non-discrimination, garanti par les articles 10 et 11 de la Constitution et par l'article 172 de celle-ci, qui constitue une application particulière de ce principe en matière fiscale. vrijstelling van het evenredige recht bij de toepassing van artikel 159, 8° » (artikel 2 van het bestreden decreet). Ten aanzien van de grief B.10. De verzoekende partijen voeren aan dat de kopers van een nieuwe woning met bijbehorende grond onder het btw-stelsel worden gediscrimineerd ten opzichte van de andere kopers van een woning doordat zij, wanneer zij hun vorige woning verkopen, geen teruggave van in het verleden reeds betaalde registratierechten kunnen verkrijgen. Het Hof dient derhalve te onderzoeken of het bestreden decreet bestaanbaar is met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, gewaarborgd bij de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, en bij artikel 172 ervan, dat een bijzondere toepassing vormt van dat beginsel in fiscale aangelegenheden.
B.11. La règle de la « reportabilité » des droits d'enregistrement, B.11. De regel van de « meeneembaarheid » van de registratierechten,
par imputation ou par restitution, lors de l'acquisition d'une door middel van verrekening of teruggave, bij aankoop van een nieuwe
nouvelle résidence principale vise, en abaissant le seuil fiscal, à hoofdverblijfplaats beoogt, door het verlagen van de fiscale drempel,
augmenter la mobilité sur le marché du logement. Puisqu'à l'achat de mobiliteit op de woningmarkt te verhogen. Doordat bij de aankoop
d'une habitation, les droits d'enregistrement sont réduits à van een woning de registratierechten worden verminderd met de reeds
concurrence des droits d'enregistrement déjà payés lors de l'acquisition d'une précédente habitation - déjà revendue entre-temps -, les propriétaires sont incités à acquérir une nouvelle habitation lorsque l'habitation existante ne répond plus à leurs besoins personnels ou professionnels. B.12. Il appartient au législateur compétent de déterminer les exemptions aux impôts qu'il prévoit. Il dispose en la matière d'une marge d'appréciation étendue. La Cour ne peut sanctionner les choix politiques du législateur et les motifs qui les fondent que s'ils reposent sur une erreur manifeste ou s'ils sont manifestement déraisonnables. B.13. La différence de traitement en cause repose sur un critère bij de aankoop van een vorige - en inmiddels opnieuw verkochte - woning betaalde registratierechten, worden eigenaars aangemoedigd om een nieuwe woning te verwerven wanneer de bestaande woning niet langer voldoet aan hun persoonlijke of professionele behoeften. B.12. Het komt de bevoegde wetgever toe de vrijstellingen of soortgelijke maatregelen te bepalen van de belastingen waarin hij voorziet. Hij beschikt ter zake over een ruime beoordelingsbevoegdheid. Het Hof vermag de beleidskeuzen van de wetgever, alsook de motieven die daaraan ten grondslag liggen, slechts af te keuren indien zij op een manifeste vergissing zouden berusten of indien zij kennelijk onredelijk zouden zijn. B.13. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op een
objectif, à savoir l'assujettissement de l'acquisition de la nouvelle objectief criterium, namelijk de onderwerping van de aankoop van de
habitation au régime de la TVA ou au régime des droits nieuwe woning aan het btw-stelsel of aan het stelsel van de
d'enregistrement. registratierechten.
Néanmoins, ce critère n'est pas pertinent par rapport au but mentionné Dat criterium is evenwel niet pertinent ten aanzien van het in B.11
en B.11 que poursuit le législateur décrétal, à savoir abaisser le vermelde doel dat door de decreetgever wordt nagestreefd, namelijk de
seuil fiscal pour les redevables qui souhaitent changer de résidence fiscale drempel verlagen voor de belastingplichtigen die van
principale. hoofdverblijfplaats wensen te veranderen.
Tant lors de l'acquisition d'une nouvelle habitation pour laquelle la Zowel bij de aankoop van een nieuwe woning waarop btw verschuldigd is,
TVA est due que lors de l'acquisition d'une habitation pour laquelle als bij de aankoop van een woning waarop registratierechten
des droits d'enregistrement sont dus, il est en effet question d'un verschuldigd zijn, is er immers sprake van een fiscale drempel, die in
seuil fiscal, qui est même plus élevé dans le premier cas. Certes, le het eerste geval zelfs groter is. De vaststelling dat op de aankoop
constat qu'aucun droit d'enregistrement n'est payé à l'acquisition de van de nieuwe woning geen registratierechten worden betaald, staat
la nouvelle habitation empêche une imputation des droits weliswaar in de weg aan een verrekening met de reeds betaalde
d'enregistrement déjà payés. Toutefois, il ne constitue pas un registratierechten. Zij vormt evenwel geen beletsel voor de teruggave
obstacle à la restitution des droits d'enregistrement déjà payés. van de reeds betaalde registratierechten.
B.14. Enfin, le constat qu'une modification de la législation fédérale B.14. De vaststelling, ten slotte, dat een wijziging van de federale
en matière de TVA contrecarre les intentions du législateur décrétal wetgeving inzake btw de bedoelingen van de decreetgever inzake
en matière de droits d'enregistrement ne saurait dispenser ce dernier registratierechten doorkruist, kan die laatste niet ervan ontslaan het
de respecter le principe d'égalité et de non-discrimination. En effet, beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie in acht te nemen. Uit
il ressort du B.13 qu'il ne lui est pas impossible ni exagérément B.13 blijkt immers dat het hem niet onmogelijk of overdreven moeilijk
difficile de mener efficacement la politique qui lui a été confiée. wordt gemaakt om het beleid dat hem is toevertrouwd doelmatig te
B.15. En s'abstenant, lorsqu'il a mis les règles en matière de droits voeren. B.15. Doordat de decreetgever heeft verzuimd, toen hij de regels
d'enregistrement en conformité avec les règles modifiées en matière de inzake registratierechten in overeenstemming heeft gebracht met de
TVA, de permettre également la restitution des droits d'enregistrement gewijzigde btw-regels, om de teruggave van de registratierechten
si la nouvelle habitation est acquise sous le régime de la TVA, le tevens toe te staan indien de nieuwe woning onder het btw-stelsel
législateur décrétal a laissé subsister une différence de traitement wordt verworven, heeft hij een kennelijk onredelijk verschil in
manifestement déraisonnable et a violé les articles 10, 11 et 172 de behandeling laten bestaan en heeft hij de artikelen 10, 11 en 172 van
la Constitution. Par conséquent, ces droits d'enregistrement doivent de Grondwet geschonden. Bijgevolg dienen die registratierechten te
être restitués. worden teruggegeven.
B.16. Le grief est fondé. B.16. De grief is gegrond.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
annule le décret de la Région flamande du 23 décembre 2010 « portant vernietigt het decreet van het Vlaamse Gewest van 23 december 2010 «
modification du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de houdende wijziging van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en
greffe, pour éviter un prélèvement simultané de TVA et de droits griffierechten, wat het vermijden van een gelijktijdige heffing van
d'enregistrement sur le même terrain », en ce qu'il ne permet pas la btw en registratierechten op eenzelfde terrein betreft », in zoverre
restitution des droits d'enregistrement lors de l'acquisition d'une het niet de teruggave van de registratierechten toestaat bij de
nouvelle habitation avec le terrain y attenant sous le régime de la aankoop van een nieuwe woning met bijbehorende grond onder het
TVA. btw-stelsel.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 22 mars 2012. het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 22 maart 2012.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^