← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 194/2011 du 22 décembre 2011 Numéro du rôle : 5084 En cause
: les questions préjudicielles relatives à l'article 353ter, alinéa 1 er , 3°, de la loi-programme
du 24 décembre 2002, inséré par la loi-programme(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse,
et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 194/2011 du 22 décembre 2011 Numéro du rôle : 5084 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 353ter, alinéa 1 er , 3°, de la loi-programme du 24 décembre 2002, inséré par la loi-programme(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) | Uittreksel uit arrest nr. 194/2011 van 22 december 2011 Rolnummer 5084 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 353ter, eerste lid, 3°, van de programmawet van 24 december 2002, ingevoegd bij de programmawet van 27 december 20(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 194/2011 du 22 décembre 2011 | Uittreksel uit arrest nr. 194/2011 van 22 december 2011 |
Numéro du rôle : 5084 | Rolnummer 5084 |
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 353ter, | In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 353ter, eerste |
alinéa 1er, 3°, de la loi-programme (I) du 24 décembre 2002, inséré | lid, 3°, van de programmawet (I) van 24 december 2002, ingevoegd bij |
par la loi-programme du 27 décembre 2004, avant et après sa | de programmawet van 27 december 2004, vóór en na de wijziging ervan |
modification par la loi du 22 décembre 2008 portant des dispositions | bij de wet van 22 december 2008 houdende diverse bepalingen (I), |
diverses (I), posées par le Tribunal du travail de Turnhout. | gesteld door de Arbeidsrechtbank te Turnhout. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De | samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de |
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, | rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. |
J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du | Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. |
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, | Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
Par jugement du 13 janvier 2011 en cause de Jan Vandeweerdt et de la | Bij vonnis van 13 januari 2011 in zake Jan Vandeweerdt en de bvba « |
SPRL « Dokter Stijn Boenders » contre l'Office national de sécurité | Dokter Stijn Boenders » tegen de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid, |
sociale, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 19 | waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 19 |
janvier 2011, le Tribunal du travail de Turnhout a posé les questions | januari 2011, heeft de Arbeidsrechtbank te Turnhout de volgende |
préjudicielles suivantes : | prejudiciële vragen gesteld : |
« L'ancien article 353ter de la loi-programme (I) du 24 décembre 2002, | « Schendt het toenmalige artikel 353ter van de programmawet (I) van 24 |
tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la loi-programme du 27 | december 2002, zoals ingevoerd door artikel 9 van de programmawet van |
décembre 2004 (M.B. du 31 décembre 2004) et tel qu'il était en vigueur | 27 december 2004 (B.S. 31 december 2004) en van kracht vanaf 1 januari |
du 1er janvier 2005 jusqu'au remplacement de l'alinéa 1er et de | 2005 tot de vervanging van lid 1 en lid 2 bij artikel 201, 1°, van de |
l'alinéa 2 par l'article 201, 1°, de la loi du 22 décembre 2008 (M.B. | wet van 22 december 2008 (B.S. 29 december 2008), de artikelen 10 en |
du 29 décembre 2008), viole-t-il les articles 10 et 11 de la | 11 Grondwet in de mate dat zij sub 3° de verderzetting van de bedoelde |
Constitution en ce qu'il réserve, au 3°, la continuation des | |
réductions groupe cible en question aux seules personnes morales qui | doelgroepverminderingen uitsluitend voorbehoudt aan rechtspersonen die |
prouvent qu'elles sont la continuation de l'activité commerciale d'une | bewijzen dat zij de voortzetting zijn van de handelsactiviteit van een |
personne physique qui leur a affecté son fonds de commerce ? | natuurlijke persoon die zijn handelsfonds aan hen heeft toegewezen ? |
L'actuel article 353ter de la loi-programme (I) du 24 décembre 2002, | Schendt het huidige artikel 353ter van de programmawet (I) van 24 |
tel qu'il a été modifié par la loi du 27 décembre 2004 et tel qu'il | december 2002, zoals gewijzigd door de wet van 27 december 2004 en van |
est en vigueur depuis le 1er janvier 2009, viole-t-il les articles 10 | kracht sedert 1 januari 2009 de artikelen 10 en 11 Grondwet in de mate |
et 11 de la Constitution en ce qu'il réserve, au 3°, la continuation | dat zij sub 3° de verderzetting van de bedoelde |
des réductions groupe cible en question aux seules personnes morales | doelgroepverminderingen uitsluitend voorbehoudt aan rechtspersonen die |
qui ont bénéficié d'un apport effectué par une personne physique dans | genieten van steun uitgevoerd door een fysiek persoon onder |
les conditions de l'article 768 du Code des sociétés ? ». | voorwaarden bepaald door artikel 768 van het Wetboek van |
vennootschappen ? ». | |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1.1. La première question préjudicielle porte sur l'article 353ter | B.1.1. De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 353ter |
de la loi-programme (I) du 24 décembre 2002, tel qu'il a été inséré | van de programmawet (I) van 24 december 2002, zoals ingevoegd bij |
par l'article 9 de la loi-programme du 27 décembre 2004, dans la | artikel 9 van de programmawet van 27 december 2004, in de versie zoals |
version en vigueur du 1er janvier 2005 au 31 décembre 2008. L'article | van kracht van 1 januari 2005 tot 31 december 2008. Artikel 353ter |
353ter disposait : | bepaalde : |
« Peuvent prétendre continuer à bénéficier des réductions | « Kunnen er aanspraak op maken om verder te blijven genieten van de in |
groupes-cibles visées au présent chapitre dont bénéficiait la | dit hoofdstuk bedoelde doelgroepverminderingen, waarvan de |
structure juridique préexistante, les employeurs suivants : | preëxistente juridische structuur genoot, de volgende werkgevers : |
1° la personne morale qui prouve qu'elle est le résultat d'une des | 1° de rechtspersoon die bewijst het resultaat te zijn van één van de |
opérations visées aux articles 671 à 679 du Code des sociétés; | verrichtingen bedoeld in artikelen 671 tot 679 van het Wetboek van |
vennootschappen; | |
2° la personne morale sans but lucratif qui prouve que son patrimoine | 2° de rechtspersoon zonder winstoogmerk die bewijst dat zijn vermogen |
est le résultat de la mise en commun de l'actif après liquidation | het resultaat is van de samenvoeging van de activa na vereffening van |
d'une ou plusieurs personnes morales sans but lucratif, les assemblées | één of meerdere rechtspersonen zonder winstoogmerk, waarvan de |
générales de ces dernières ayant exprimées la volonté d'affecter leur | algemene vergaderingen de wil hebben uitgedrukt om hun vermogen te |
patrimoine à la création de la nouvelle personne morale sans but | bestemmen voor de oprichting van de voornoemde nieuwe rechtspersoon |
lucratif précitée; | zonder winstoogmerk. |
3° la personne morale qui prouve qu'elle est la continuation de | 3° de rechtspersoon die bewijst dat hij de voortzetting is van de |
l'activité commerciale d'une personne physique, celle-ci ayant affecté | handelsactiviteit van een natuurlijk persoon die zijn handelsfonds |
son fonds de commerce à ladite personne morale. | heeft toegewezen aan de voornoemde rechtspersoon. |
L'organisme percepteur des cotisations de sécurité sociale détermine | De inninginstelling van de sociale zekerheidsbijdragen bepaalt welke |
les documents à produire afin d'apporter la preuve visée à l'alinéa | documenten voorgelegd dienen te worden om het bewijs bedoeld in vorig |
précédent ». | lid te leveren ». |
B.1.2. La seconde question préjudicielle concerne l'article 353ter de | B.1.2. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 353ter |
la loi-programme (I) du 24 décembre 2002, tel qu'il a été modifié par | van de programmawet (I) van 24 december 2002, zoals gewijzigd bij |
l'article 201 de la loi du 22 décembre 2008 portant des dispositions | artikel 201 van de wet van 22 december 2008 houdende diverse |
diverses (I) et tel qu'il est en vigueur depuis le 1er janvier 2009. | bepalingen (I) en van kracht sedert 1 januari 2009. Artikel 353ter |
L'article 353ter dispose : | bepaalt : |
« Peuvent prétendre continuer à bénéficier des réductions | « Kunnen er aanspraak op maken om verder te blijven genieten van de in |
groupes-cibles visées au présent chapitre dont bénéficiait la | dit hoofdstuk bedoelde doelgroepverminderingen, waarvan de |
structure juridique préexistante, les employeurs suivants : | preëxistente juridische structuur genoot, de volgende werkgevers : |
1° la personne morale qui est la bénéficiaire d'une opération de | 1° de rechtspersoon die de begunstigde is van een juridische |
restructuration juridique visée aux articles 671 à 679 et 770 du Code | herstructureringsoperatie zoals bepaald bij artikelen 671 tot 679 en |
770 van het Wetboek van vennootschappen of die wijzigt naar een | |
des sociétés ou qui s'est transformée en société à finalité sociale | vennootschap met een sociaal oogmerk zoals bepaald door de artikelen |
conformément aux articles 668 et 669 du même Code; | 668 en 669 van hetzelfde Wetboek; |
2° la personne morale dont le patrimoine provient pour tout ou partie | 2° de rechtspersoon waarvan het patrimonium geheel of gedeeltelijk |
de l'affectation par apport à titre gratuit de l'actif net après | afkomstig is van het netto actief na vereffening van één of meerdere |
liquidation d'une ou de plusieurs personnes morales sans but lucratif; | morele personen zonder winstgevend doel; |
3° la personne morale qui a bénéficié d'un apport effectué par une | 3° de rechtspersoon die geniet van steun uitgevoerd door een fysiek |
personne physique dans les conditions de l'article 768 du Code des | persoon onder voorwaarden bepaald door artikel 768 van het Wetboek van |
sociétés. | vennootschappen; |
L'organisme percepteur des cotisations de sécurité sociale est | Het organisme belast met het innen van de socialezekerheidsbijdragen |
wordt gelijkgesteld met een derde in verhouding tot een | |
assimilé à un tiers par rapport à l'opération de restructuration visée | herstructureringsoperatie zoals bedoeld door het Wetboek van |
par le Code des sociétés et celle-ci ne porte pas préjudice aux droits | vennootschappen en deze operatie doet geen afbreuk aan de rechten van |
dudit organisme de vérifier que les conditions d'octroi et de maintien | bovenvermelde organisme om na te gaan of de voorwaarden voor de |
des réductions de cotisations groupes cibles sont remplies dans le | toekenning en het behoud van de bijdragenverminderingen voor |
chef de la personne morale bénéficiaire final de celle-ci ». | doelgroepen vervuld zijn in hoofde van de rechtspersoon die de |
uiteindelijke begunstigde is ». | |
B.2. Les deux questions préjudicielles interrogent la Cour sur le | B.2. De beide prejudiciële vragen strekken ertoe van het Hof te |
point de savoir si l'article 353ter, alinéa 1er, 3°, de la | vernemen of artikel 353ter, eerste lid, 3°, van de programmawet (I) |
loi-programme (I) du 24 décembre 2002, dans sa version tant antérieure | van 24 december 2002, zowel in de versie van vóór als van na 1 januari |
que postérieure au 1er janvier 2009, interprété en ce sens qu'il | 2009, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, aldus |
réserve la continuation des réductions « groupes-cibles » aux seules | geïnterpreteerd dat het de voortzetting van de doelgroepverminderingen |
enkel voorbehoudt aan rechtspersonen die de handelsactiviteit | |
personnes morales qui continuent l'activité commerciale d'une personne | voortzetten van een natuurlijke persoon die zijn handelsfonds heeft |
physique qui lui a affecté son fonds de commerce (première question | toegewezen aan de voormelde rechtspersoon (eerste prejudiciële vraag), |
préjudicielle) ou aux seules personnes morales qui ont bénéficié d'un | dan wel aan rechtspersonen die de inbreng van een bedrijfstak door een |
apport d'une branche d'activité effectué par une personne physique | fysieke persoon hebben genoten onder de voorwaarden bepaald in artikel |
dans les conditions de l'article 768 du Code des sociétés (seconde | 768 van het Wetboek van vennootschappen (tweede prejudiciële vraag), |
question préjudicielle) et ce, à l'exclusion des associations de fait, | en dat met uitsluiting van feitelijke verenigingen. |
viole les articles 10 et 11 de la Constitution. La Cour limite son examen à la situation dans laquelle la continuation | Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de situatie waarin de voortzetting |
des réductions « groupes-cibles » est réservée aux personnes morales | van de doelgroepverminderingen wordt voorbehouden aan rechtspersonen |
et n'est pas accordée aux associations de fait. | en niet wordt toegekend aan feitelijke verenigingen. |
B.3.1. L'article 353ter de la loi-programme (I) du 24 décembre 2002 | B.3.1. Artikel 353ter van de programmawet (I) van 24 december 2002 |
porte sur la « continuation de la réduction groupe cible en cas de | heeft betrekking op de « voortzetting van de doelgroepvermindering in |
transformation de la structure juridique de l'employeur » (section | geval van omzetting van de juridische structuur van de werkgever » |
3bis du titre IV, chapitre 7, de la loi-programme). | (afdeling 3bis van titel IV, hoofdstuk 7, van de programmawet (I)). |
La réduction « groupes-cibles » est une mesure adoptée en vue du | De doelgroepvermindering is een maatregel aangenomen met het oog op |
maintien de l'emploi, dont l'application est liée à des conditions | het behoud van de tewerkstelling, waarvan de toepassing aan strikte |
rigoureuses (voy. les articles 335 et suivants de la loi-programme (I) | voorwaarden is verbonden (zie de artikelen 335 en volgende van de |
du 24 décembre 2002). Plusieurs réductions « groupes-cibles » sont | programmawet (I) van 24 december 2002). Er zijn meerdere |
accordées, à savoir pour les travailleurs âgés, les demandeurs | doelgroepverminderingen toegestaan, te weten voor de oudere |
d'emploi de longue durée, les premiers engagements, les jeunes | werknemers, voor langdurig werkzoekenden, voor eerste aanwervingen, |
travailleurs, les tuteurs, la réduction collective du temps de | voor jonge werknemers, voor mentors, voor de collectieve |
travail, la semaine de travail de quatre jours et les | arbeidsduurvermindering en vierdagenweek en voor de |
restructurations. | herstructureringen. |
B.3.2. La modification législative du 27 décembre 2004 visait « à | B.3.2. De wetswijziging van 27 december 2004 beoogde « te |
préciser les cas dans lesquels les employeurs qui soit [avaient] subi | verduidelijken in welke gevallen de werkgevers die ofwel een wijziging |
une modification de leur personnalité juridique, soit [étaient] le | van hun rechtspersoonlijkheid [hadden] ondergaan ofwel het resultaat |
résultat d'une opération particulière [pouvaient] continuer à | [waren] van een bijzondere verrichting, [konden] blijven genieten van |
bénéficier de réductions des cotisations dont bénéficiait la structure | de bijdrageverminderingen waarvan de preëxistente juridische structuur |
juridique préexistante » (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC | genoot » (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1437/001 en 1438/001, p. |
51-1437/001 et 1438/001, p. 24). Il s'agissait, entre autres, de « la | 24). Het betrof onder meer « de overname van het handelsfonds van een |
reprise par une société du fonds de commerce d'un indépendant | zelfstandige (die besloten heeft om over te gaan in een vennootschap) |
(celui-ci ayant décidé de passer en société) » (ibid., p. 24). | door een vennootschap » (ibid., p. 24). |
La modification législative suivante du 22 décembre 2008 a été jugée | De daaropvolgende wetswijziging van 22 december 2008 werd noodzakelijk |
nécessaire parce que « la solution de continuité apportée par la | geacht omdat « de continuïteitsoplossing zoals aangebracht door de |
loi-programme (I) du 24 décembre 2002 [était] ... imparfaite parce | programmawet (I) van 24 december 2002 [...] niet perfect [was] : zij |
qu'elle ne couvre pas toutes les personnes et toutes les opérations de | dekt immers niet alle personen en alle overdrachtoperaties ten gevolge |
transfert d'activités suite à une restructuration dans un régime de | van een herstructurering in een regime van juridische continuïteit. |
continuité juridique. L'objet du présent article tend à préciser dans | Het doel van onderhavig artikel is dan ook het preciseren binnen de |
le titre de la section 3bis les opérations couvertes par le régime de | titel van sectie 3bis van de operaties die gedekt zijn door het |
continuité du droit aux réductions de cotisations sociales pour les | continuïteitsregime van het recht op vermindering van sociale |
groupes-cibles : les restructurations juridiques et les | zekerheidsbijdragen voor doelgroepen : de juridische |
transformations de la forme juridique d'un employeur bénéficiaire de | herstructureringen en de juridische omvorming van een werkgever die |
la réduction groupes-cibles » (Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC | kan genieten van de doelgroepenvermindering » (Parl. St., Kamer, |
52-1608/001, p. 135). | 2008-2009, DOC 52-1608/001, p. 135). |
B.3.3. Il résulte de ces éléments - et les travaux préparatoires le | B.3.3. Uit die elementen volgt - wat in de parlementaire voorbereiding |
confirment - que « le droit au maintien de ces réductions trouvait son | wordt bevestigd - dat « het recht op het behoud van deze |
fondement dans le fait que [...] les sociétés préexistantes ont cessé | verminderingen [...] zijn grondslag [vond] in het feit dat [...] de |
preëxistente vennootschappen volledig ophielden te bestaan, en dat hun | |
complètement d'exister, et que l'ensemble de leur avoir social, tant | volledige maatschappelijke vermogen, zowel wat betreft rechten als wat |
en ce qui concerne les droits que les obligations, a été transféré | betreft plichten juridisch werd overgedragen aan de overnemende |
juridiquement à la société absorbante en tant qu'ayant droit » (Doc. | vennootschap in de hoedanigheid van rechthebbende » (Parl. St., Kamer, |
parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1437/001 et 1438/001, p. 25). | 2004-2005, DOC 51-1437/001 en 1438/001, p. 25). |
Par ailleurs, le législateur vise à « éviter une liquidation de | Daarnaast beoogt de wetgever « het vermijden van de liquidatie van de |
l'association absorbée et donc une situation de discontinuité | opgeslorpte vereniging en het ontstaan van een situatie van juridische |
juridique dans toutes les relations juridiques avec des tiers : | discontinuïteit in alle relaties met derden : leveranciers, personeel, |
fournisseurs, personnel, organismes de crédit et pouvoirs subsidiants | kredietorganismen en subsidiaire machten » (Parl. St., Kamer, |
» (Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC 52-1608/001, p. 135). | 2008-2009, DOC 52-1608/001, p. 135). |
B.4. Il appartient au législateur de déterminer les catégories de | B.4. Het komt de wetgever toe de categorieën van personen te bepalen |
personnes qui peuvent bénéficier de certaines réductions des cotisations sociales. Lorsqu'il utilise à cet effet des critères de distinction, ceux-ci doivent pouvoir être raisonnablement justifiés. La différence de traitement en cause entre les personnes morales et les associations de fait se fonde sur un critère objectif, à savoir l'existence ou non d'une personnalité juridique distincte des personnes qui forment l'entité. La différence de traitement est pertinente par rapport à l'objectif d'intervenir dans les situations où les employeurs préexistants cessent d'exister. B.5. Il existe une différence essentielle entre une société qui dispose de la personnalité juridique, avec toutes les conséquences qui en découlent, et une association de fait qui en est dépourvue. La décision d'adopter ou non une forme juridique légalement établie | die sommige verminderingen van de sociale bijdragen kunnen genieten. Wanneer hij daartoe criteria van onderscheid gebruikt, moeten die redelijk kunnen worden verantwoord. Het in het geding zijnde verschil in behandeling tussen de rechtspersonen en de feitelijke verenigingen is gebaseerd op een objectief criterium, namelijk het al dan niet bestaan van een rechtspersoonlijkheid die onderscheiden is van de personen die de entiteit vormen. Het verschil in behandeling is relevant ten opzichte van de bedoeling om op te treden in die situaties waar de pre-existente werkgevers ophouden te bestaan. B.5. Er bestaat een essentieel verschil tussen een vennootschap die over rechtspersoonlijkheid beschikt met alle gevolgen die daaruit voortvloeien, en een feitelijke vereniging die geen rechtspersoonlijkheid heeft. De beslissing al dan niet een wettelijk bepaalde rechtsvorm aan te |
peut être réputée avoir été prise en connaissance de cause après avoir | nemen, mag worden geacht met kennis van zaken te zijn genomen, na de |
évalué les avantages et les inconvénients de ce choix. | voor- en de nadelen te hebben afgewogen. |
B.6. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. | B.6. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 353ter, alinéa 1er, 3°, de la loi-programme (I) du 24 | Artikel 353ter, eerste lid, 3°, van de programmawet (I) van 24 |
décembre 2002, inséré par la loi-programme du 27 décembre 2004, avant | december 2002, ingevoegd bij de programmawet van 27 december 2004, |
et après sa modification par la loi du 22 décembre 2008 portant des | vóór en na de wijziging ervan bij de wet van 22 december 2008 houdende |
dispositions diverses (I), ne viole pas les articles 10 et 11 de la | diverse bepalingen (I), schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet |
Constitution. | niet. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 22 décembre 2011. | Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 22 december 2011. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président, | De voorzitter, |
M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |