← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 167/2011 du 10 novembre 2011 Numéros du rôle : 5053 et 5083 En
cause : les questions préjudicielles concernant l'article 39 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux
contrats de travail et les articles 103 et 105, § La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R.
Henneuse, et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 167/2011 du 10 novembre 2011 Numéros du rôle : 5053 et 5083 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 39 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail et les articles 103 et 105, § La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) | Uittreksel uit arrest nr. 167/2011 van 10 november 2011 Rolnummers 5053 en 5083 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten en de artikelen 103 en 105, § 3, van de her Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 167/2011 du 10 novembre 2011 | Uittreksel uit arrest nr. 167/2011 van 10 november 2011 |
Numéros du rôle : 5053 et 5083 | Rolnummers 5053 en 5083 |
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 39 de la | In zake : de prejudiciële vragen over artikel 39 van de wet van 3 juli |
loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail et les articles | 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten en de artikelen 103 en 105, |
103 et 105, § 3, de la loi de redressement du 22 janvier 1985 | § 3, van de herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale |
contenant des dispositions sociales, posées par le Tribunal du travail | bepalingen, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Brussel en door het |
de Bruxelles et par la Cour du travail de Gand. | Arbeidshof te Gent. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De | samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de |
Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, E. Derycke, J. Spreutels, T. | rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, E. Derycke, J. |
Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du greffier P.-Y. | Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. Daoût, bijgestaan door |
Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, | de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | Bossuyt, wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
a. Par jugement du 21 octobre 2010 en cause de Wilfried Evenepoel | a. Bij vonnis van 21 oktober 2010 in zake Wilfried Evenepoel tegen de |
contre l'ASBL « MANUFAST - ABP Entreprise de Travail adapté », dont | vzw « MANUFAST - ABP Entreprise de Travail adapté », waarvan de |
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 5 novembre 2010, le | expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 5 november 2010, |
Tribunal du travail de Bruxelles a posé les questions préjudicielles | heeft de Arbeidsrechtbank te Brussel de volgende prejudiciële vragen |
suivantes : | gesteld : |
1. « L'article 39 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de | 1. « Vormen artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de |
travail et/ou l'article 103 et/ou l'article 105, § 3, de la loi de | arbeidsovereenkomsten en/of artikel 103 en/of artikel 105, § 3, van de |
redressement du 22 janvier 1985 contenant des dispositions sociales | herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale bepalingen een |
violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution, | schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, |
en ce que le travailleur de 50 ans ou plus qui bénéficie sans durée | doordat de werknemer van 50 jaar en ouder die zonder maximumduur |
maximum d'une réduction des prestations de travail dans le cadre de | geniet van een vermindering van arbeidsprestaties in het kader van |
l'article 9 de la CCT 77bis (CCT du 19 décembre 2001 instaurant un | artikel 9 van de CAO 77bis (CAO van 19 december 2001 tot invoering van |
système de crédit-temps, de diminution de carrière et de réduction des | een stelsel van tijdskrediet, loopbaanvermindering en vermindering van |
prestations de travail à mi-temps) et donc en dehors du cadre du congé | de arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking) en dus buiten het |
parental, n'a droit, en cas de licenciement, qu'à une indemnité de | kader van ouderschapsverlof, in geval van ontslag, slechts recht heeft |
préavis calculée sur la base de la rémunération pour les prestations | op een opzeggingsvergoeding berekend op basis van het loon voor de |
de travail réduites | verminderde arbeidsprestaties |
alors que le travailleur qui bénéficie, au cours d'une période | terwijl de werknemer die gedurende een beperkte periode geniet van een |
limitée, d'une réduction des prestations de travail dans le cadre du | vermindering van arbeidsprestaties in het kader van ouderschapsverlof, |
congé parental, a droit, en cas de licenciement, à une indemnité de | in geval van ontslag, recht heeft op een opzeggingsvergoeding berekend |
préavis calculée sur la base de la rémunération à laquelle il aurait | op basis van het loon waarop hij recht zou hebben indien hij zijn |
droit s'il n'avait pas réduit ses prestations de travail ? »; | arbeidsprestaties niet had verminderd ? »; |
2. « L'article 39 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de | 2. « Vormen artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de |
travail et/ou l'article 103 et/ou l'article 105, § 3, de la loi de | arbeidsovereenkomsten en/of artikel 103 en/of artikel 105, § 3, van de |
redressement du 22 janvier 1985 contenant des dispositions sociales | herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale bepalingen een |
violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou non | schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet samen |
avec l'interdiction de discrimination directe et indirecte fondée sur | gelezen met het verbod van directe en indirecte discriminatie op grond |
l'âge, prévue par la directive 2000/78/CE du 27 novembre 2000 portant | van leeftijd zoals bepaald in de richtlijn 2000/78/EG van 27 november |
création d'un cadre général en faveur de l'égalité de traitement en | 2000 tot instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in |
matière d'emploi et de travail, | arbeid en beroep |
en ce que le travailleur de 50 ans ou plus qui bénéficie d'une | doordat de werknemer van 50 jaar en ouder die geniet van een |
réduction des prestations de travail dans le cadre de l'article 9 de | vermindering van arbeidsprestaties in het kader van artikel 9 van de |
la CCT 77bis (CCT du 19 décembre 2001 instaurant un système de | CAO 77bis (CAO van 19 december 2001 tot invoering van een stelsel van |
crédit-temps, de diminution de carrière et de réduction des | tijdskrediet, loopbaanvermindering en vermindering van de |
prestations de travail à mi-temps) n'a droit, en cas de licenciement, | arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking) in geval van ontslag, |
qu'à une indemnité de préavis calculée sur la base de la rémunération | slechts recht heeft op een opzeggingsvergoeding berekend op basis van |
pour les prestations de travail réduites | het loon voor de verminderde arbeidsprestaties |
alors que les travailleurs de moins de 50 ans, qui ne peuvent faire | terwijl werknemers jonger dan 50 jaar, die niet van deze regeling |
usage de cette réglementation et qui, par conséquent, ne sont pas | gebruik kunnen maken en bijgevolg door deze regeling ook niet worden |
incités par ce système à réduire leurs prestations de travail, ont | aangezet om hun arbeidsprestaties te verminderen, in geval van ontslag |
droit, en cas de licenciement, à une indemnité de préavis calculée sur | recht hebben op een opzeggingsvergoeding berekend op basis van loon |
la base de la rémunération pour prestations non réduites ? ». | voor niet-gereduceerde prestaties ? ». |
b. Par arrêt du 10 janvier 2011 en cause de la SA « SCA Packaging | b. Bij arrest van 10 januari 2011 in zake de nv « SCA Packaging |
Belgium » contre Francine Beyl, dont l'expédition est parvenue au | Belgium » tegen Francine Beyl, waarvan de expeditie ter griffie van |
greffe de la Cour le 13 janvier 2011, la Cour du travail de Gand a | het Hof is ingekomen op 13 januari 2011, heeft het Arbeidshof te Gent |
posé la question préjudicielle suivante : | de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 39, § 1er, de la loi relative aux contrats de travail, tel | « Schendt artikel 39, § 1, van de Arbeidsovereenkomstenwet, zoals |
qu'il est interprété par la Cour de cassation dans ses arrêts des 11 | uitgelegd door het Hof van Cassatie in zijn arresten van 11 december |
décembre 2006, 25 février 2008 et 15 février 2010, viole-t-il ou non | 2006, 25 februari 2008 en 15 februari 2010, al dan niet de artikelen |
les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que, pour le | 10 en 11 van de Grondwet, doordat, voor de werknemer die zijn |
arbeidsprestaties met de helft van het normaal aantal arbeidsuren van | |
travailleur qui a, conformément à l'article 102, § 1er, de la loi de | een voltijdse betrekking heeft verminderd overeenkomstig artikel 102, |
redressement social et à l'article 2, § 1er, de l'arrêté royal du 29 | § 1, van de Sociale Herstelwet en artikel 2, § 1, van het KB van 29 |
octobre 1997 relatif à l'introduction d'un droit au congé parental | oktober 1997 tot invoering van een recht op ouderschapsverlof in het |
dans le cadre de l'interruption de la carrière professionnelle, réduit | kader van de onderbreking van de beroepsloopbaan, en die tijdens deze |
ses prestations de travail de la moitié du nombre normal d'heures de | periode onregelmatig wordt ontslagen, de opzeggingsvergoeding wordt |
travail d'un emploi à temps plein et qui, au cours de cette période, | berekend op grond van het lopend loon en de voordelen verworven |
est licencié irrégulièrement, l'indemnité de préavis est calculée sur | krachtens de arbeidsovereenkomst, die zouden verschuldigd zijn geweest |
la base de la rémunération en cours et des avantages acquis en vertu | |
du contrat de travail qui auraient été dus si les prestations de | wanneer de arbeidsprestaties niet waren verminderd, terwijl, voor de |
travail n'avaient pas été réduites, alors que, pour le travailleur qui | werknemer die zijn arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking |
a réduit ses prestations de travail à un emploi à mi-temps, | |
conformément aux articles 103bis et 103ter de la loi de redressement | heeft verminderd overeenkomstig artikel 103bis en 103ter van de |
social et à l'article 9 de la CCT n° 77bis, rendue obligatoire, du 19 | Sociale Herstelwet en artikel 9 van de algemeen verbindend verklaarde |
décembre 2001 du Conseil national du travail, remplaçant la CCT n° 77 | CAO nr. 77bis van 19 december 2001 van de Nationale Arbeidsraad tot |
du 14 février 2001 instaurant un système de crédit-temps, de | vervanging van de CAO nr. 77 van 14 februari 2001 tot invoering van |
een stelsel van tijdskrediet, loopbaanvermindering en vermindering van | |
diminution de carrière et de réduction des prestations de travail à | de arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking, en die tijdens |
mi-temps, et qui, au cours de cette période, est licencié | deze periode onregelmatig wordt ontslagen, de opzeggingsvergoeding |
irrégulièrement, l'indemnité de préavis est calculée sur la base de la | wordt berekend op grond van het lopend loon en de voordelen verworven |
rémunération en cours et des avantages acquis en vertu du contrat de | krachtens de arbeidsovereenkomst, die daadwerkelijk verschuldigd waren |
travail, qui étaient effectivement dus pour les prestations réduites ? | voor de verminderde prestaties ? ». |
». Ces affaires, inscrites sous les numéros 5053 et 5083 du rôle de la | Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5053 en 5083 van de rol van |
Cour, ont été jointes. | het Hof, werden samengevoegd. |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à la première question préjudicielle dans l'affaire n° 5053 et à | Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag in de zaak nr. 5053 en de |
la question préjudicielle dans l'affaire n° 5083 | prejudiciële vraag in de zaak nr. 5083 |
B.1. Les juridictions a quo demandent si l'article 39 de la loi du 3 | B.1. De verwijzende rechtscolleges vragen of artikel 39 van de wet van |
juillet 1978 relative aux contrats de travail est compatible avec le | 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten bestaanbaar is met |
principe d'égalité et de non-discrimination, consacré par les articles | het beginsel van de gelijkheid en niet-discriminatie vervat in de |
10 et 11 de la Constitution. | artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
B.2. L'article 39 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de | B.2. Artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de |
travail (ci-après : la loi relative aux contrats de travail) dispose : | arbeidsovereenkomsten (hierna : Arbeidsovereenkomstenwet) bepaalt : |
« § 1er. Si le contrat a été conclu pour une durée indéterminée, la | « § 1. Is de overeenkomst voor onbepaalde tijd gesloten, dan is de |
partie qui résilie le contrat sans motif grave ou sans respecter le | partij die de overeenkomst beëindigt zonder dringende reden of zonder |
inachtneming van de opzeggingstermijn vastgesteld in de artikelen 59, | |
délai de préavis fixé aux articles 59, 82, 83, 84 et 115, est tenue de | 82, 83, 84 en 115, gehouden de andere partij een vergoeding te betalen |
payer à l'autre partie une indemnité égale à la rémunération en cours | die gelijk is aan het lopend loon dat overeenstemt hetzij met de duur |
correspondant soit à la durée du délai de préavis, soit à la partie de | van de opzeggingstermijn, hetzij met het resterende gedeelte van die |
ce délai restant à courir. L'indemnité est toutefois toujours égale au | termijn. De vergoeding is nochtans steeds gelijk aan het lopend loon |
montant de la rémunération en cours correspondant à la durée du délai | dat overeenstemt met de duur van de opzeggingstermijn, wanneer de |
de préavis, lorsque le congé est donné par l'employeur et en | opzegging uitgaat van de werkgever en met miskenning van het bepaalde |
méconnaissance des dispositions de l'article 38, § 3, de la présente | in artikel 38, § 3, van deze wet of in artikel 40 van de arbeidswet |
loi ou de l'article 40 de la loi sur le travail du 16 mars 1971. | van 16 maart 1971. |
L'indemnité de congé comprend non seulement la rémunération en cours, | De opzeggingsvergoeding behelst niet alleen het lopende loon, maar ook |
mais aussi les avantages acquis en vertu du contrat. | de voordelen verworven krachtens de overeenkomst. |
§ 2. Sans préjudice des dispositions du § 1er, l'employeur qui, au | § 2. Onverminderd het bepaalde in § 1, betaalt de werkgever die, |
cours de l'une des périodes visées à l'article 29, 1°, 6° et 7°, et à | tijdens een van de in artikel 29, 1°, 6° en 7°, en in artikel 38, § 3, |
l'article 38, § 3, alinéa 1er, 3° et 4°, ne respecte pas les | eerste lid, 3° en 4°, bedoelde periodes, het bepaalde in artikel 38, § |
dispositions de l'article 38, § 3, est tenu au paiement d'une | 3, niet in acht neemt, een vergoeding gelijk aan het normaal loon |
indemnité égale à la rémunération normale due pour les périodes ou | |
parties de périodes visées à l'article 38, § 3, alinéa 1er, 3° et 4°, | verschuldigd voor de in artikel 38, § 3, eerste lid, 3° en 4°, |
pendant lesquelles le travailleur n'a pas été occupé. | bedoelde periodes of gedeelten ervan gedurende welke de werknemer niet |
tewerkgesteld is geweest. | |
Cette indemnité ne peut toutefois excéder un montant correspondant à | Die vergoeding mag echter niet hoger liggen dan een bedrag dat met |
trois mois de cette rémunération s'il s'agit d'un ouvrier ou d'un | drie maand van dat loon overeenstemt voor werklieden en dienstboden of |
domestique, ou six mois s'il s'agit d'un employé ou d'un représentant | met zes maand voor bedienden en handelsvertegenwoordigers. |
de commerce. | § 3. Onverminderd het bepaalde in § 1, betaalt de werkgever die het |
§ 3. Sans préjudice des dispositions du § 1er, l'employeur qui ne | bepaalde in artikel 40 van de arbeidswet van 16 maart 1971 niet in |
respecte pas les dispositions de l'article 40 de la loi sur le travail | acht neemt, de in het derde lid van voormeld artikel 40 voorziene |
du 16 mars 1971, est tenu au paiement de l'indemnité prévue à l'alinéa | |
3 dudit article 40 ». | vergoeding ». |
B.3. En vertu des articles 37 et 39 de la loi relative aux contrats de | B.3. Krachtens de artikelen 37 en 39 van de Arbeidsovereenkomstenwet |
travail, les contrats de travail qui ont été conclus pour une durée | kunnen arbeidsovereenkomsten die voor onbepaalde tijd zijn gesloten, |
indéterminée peuvent être résiliés unilatéralement moyennant un | eenzijdig worden beëindigd door middel van een opzeggingstermijn, of, |
préavis ou, à défaut, moyennant une indemnité de congé, hormis le | bij ontstentenis daarvan, door middel van een opzeggingsvergoeding, |
licenciement pour motif grave. | het ontslag om dringende reden buiten beschouwing gelaten. |
Par l'article 39 de la loi relative aux contrats de travail, le | Met artikel 39 van de Arbeidsovereenkomstenwet beoogt de wetgever de |
législateur vise à tempérer les effets que peut avoir une résiliation | gevolgen van een eenzijdige beëindiging van de arbeidsovereenkomst |
unilatérale du contrat de travail, en subordonnant en principe la | enigszins af te zwakken, door de opzegging in beginsel afhankelijk te |
résiliation à un délai de préavis ou, à défaut, au paiement d'une | stellen van een zekere opzeggingstermijn of, bij ontstentenis daarvan, |
indemnité de congé. | van de betaling van een opzeggingsvergoeding. |
La durée du délai de préavis est réglée aux articles 59, 82, 83, 84 et | De duur van de opzeggingstermijn wordt geregeld in de artikelen 59, |
115 de la loi relative aux contrats de travail, selon qu'il s'agit | 82, 83, 84 en 115 van de Arbeidsovereenkomstenwet, al naargelang het |
d'ouvriers, d'employés ou de travailleurs domestiques. En vertu de | gaat om werklieden, bedienden of dienstboden. Krachtens artikel 39, § |
l'article 39, § 1er, de cette loi, l'indemnité de congé est fixée sur | 1, van die wet moet de opzeggingsvergoeding worden bepaald aan de hand |
la base de la « rémunération en cours » qui correspond en principe | van het « lopende loon », dat in beginsel overeenstemt hetzij met de |
soit à la durée du délai de préavis, soit à la partie de ce délai | duur van de opzeggingstermijn, hetzij met het resterende gedeelte van |
restant à courir. L'article 39, § 1er, alinéa 2, précise que | die termijn. Artikel 39, § 1, tweede lid, preciseert dat de |
l'indemnité de congé comprend non seulement la rémunération en cours | opzeggingsvergoeding niet alleen het lopende loon behelst maar ook |
mais aussi tous les avantages acquis en vertu du contrat. | alle voordelen verworven krachtens de overeenkomst. |
B.4. Les questions préjudicielles concernent l'interprétation de la | B.4. De prejudiciële vragen houden verband met de interpretatie van |
notion de « rémunération » en cas de licenciement d'un travailleur qui | het begrip « loon » in geval van opzegging van een werknemer die met |
effectue des prestations de travail réduites en application de la loi | |
de redressement du 22 janvier 1985 contenant des dispositions sociales | toepassing van de herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale |
(ci-après : la loi du 22 janvier 1985). | bepalingen (hierna : de wet van 22 januari 1985) verminderde arbeid |
L'indemnité de congé est en principe fondée sur la rémunération à | presteert. Voor de vaststelling van de opzeggingsvergoeding wordt in beginsel |
laquelle le travailleur a droit en contrepartie de son travail au | uitgegaan van het loon waarop de werknemer als tegenprestatie voor |
moment de la notification du congé. | zijn arbeid recht heeft op het ogenblik van de kennisgeving van de |
Dans leurs questions, les juridictions a quo partent d'une | opzegging. De verwijzende rechtscolleges gaan bij de vraagstelling uit van een |
interprétation de l'article 39 de la loi relative aux contrats de | interpretatie van artikel 39 van de Arbeidsovereenkomstenwet, volgens |
travail selon laquelle, en cas de licenciement d'un travailleur sans | welke, in geval van een ontslag van een werknemer door de werkgever |
délai de préavis, l'employeur lui est redevable d'une indemnité de | zonder opzeggingstermijn, een opzeggingsvergoeding verschuldigd is op |
congé calculée en fonction de la « rémunération en cours » au moment | basis van het « lopend loon » op het tijdstip van het ontslag, die, |
du licenciement, ce qui a pour effet que, dans le cas d'un travailleur | ten aanzien van een werknemer vijftig jaar en ouder die zijn |
âgé de cinquante ans ou plus ayant réduit ses prestations de travail, | arbeidsprestaties heeft verminderd, derhalve wordt berekend op basis |
l'indemnité est calculée sur la base de la rémunération due pour les | van het loon voor de verminderde arbeidsprestaties. |
prestations de travail réduites. | B.5.1. De Arbeidsrechtbank te Brussel betrekt in haar eerste |
B.5.1. Dans sa première question préjudicielle (affaire n° 5053), le | prejudiciële vraag (zaak nr. 5053) ook artikel 103 van de wet van 22 |
Tribunal du travail de Bruxelles cite aussi l'article 103 de la loi du | januari 1985, dat bepaalt dat de termijn van de opzegging ter kennis |
22 janvier 1985 qui dispose que le délai de préavis notifié au | gebracht aan de werknemer die zijn arbeidsprestaties overeenkomstig de |
travailleur qui a réduit ses prestations conformément aux articles 102 | artikelen 102 en 102bis van diezelfde wet heeft verminderd - dit zijn |
et 102bis de la même loi - c'est-à-dire en cas de réduction à temps | de gevallen van deeltijdse vermindering van arbeidsprestaties met 1/5, |
partiel des prestations de travail de 1/5, 1/4, 1/3 ou 1/2 ou, en cas | 1/4, 1/3 of 1/2 of, bij arbeidsduurvermindering voor palliatieve |
de réduction du temps de travail pour soins palliatifs, de 1/5 ou de | bijstand, met 1/5 of 1/2 -, zal worden berekend alsof de werknemer |
1/2 - sera calculé comme s'il n'avait pas réduit ses prestations. Cet | zijn arbeidsprestaties niet had verminderd. Dat artikel bepaalt |
article dispose en outre qu'il faut également tenir compte de ce même | bovendien dat met de duur van die opzeggingstermijn eveneens rekening |
délai de préavis pour déterminer l'indemnité prévue à l'article 39 de | moet worden gehouden bij het vaststellen van de vergoeding bedoeld bij |
la loi du 3 juillet 1978. | artikel 39 van de wet van 3 juli 1978. |
B.5.2. Le Tribunal du travail de Bruxelles cite en outre dans sa | B.5.2. De Arbeidsrechtbank te Brussel betrekt in haar eerste |
première question préjudicielle l'article 105, § 3, de la loi du 22 | prejudiciële vraag bovendien artikel 105, § 3, van de wet van 22 |
janvier 1985, tel qu'il a été rétabli par l'article 90, 2°, de la loi | januari 1985, zoals hersteld bij artikel 90, 2°, van de wet van 30 |
du 30 décembre 2009 portant des dispositions diverses, qui dispose : | december 2009 houdende diverse bepalingen, dat bepaalt : |
« Lorsqu'il est mis fin au contrat de travail durant une période de | « Wanneer de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd gedurende een periode |
réduction des prestations de travail dans le cadre d'un congé parental | van vermindering van arbeidsprestaties in het kader van een |
pris en exécution de la présente section, on entend par ' rémunération | ouderschapsverlof genomen in toepassing van deze afdeling, wordt onder |
en cours ' au sens de l'article 39 de la loi du 3 juillet 1978 | ' lopend loon ' in de zin van artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 |
relative aux contrats de travail, la rémunération à laquelle le | betreffende de arbeidsovereenkomsten begrepen het loon dat de |
travailleur aurait eu droit en vertu de son contrat de travail s'il | werknemer krachtens zijn arbeidsovereenkomst zou hebben verdiend |
n'avait pas réduit ses prestations ». | indien hij zijn arbeidsprestaties niet had verminderd ». |
B.5.3. Le Conseil des ministres fait valoir que la première question | B.5.3. De Ministerraad voert aan dat de eerste vraag in de zaak nr. |
dans l'affaire n° 5053 n'est pas pertinente dans la mesure où elle | |
concerne l'article 103 de la loi du 22 janvier 1985, dès lors que le | 5053 niet pertinent is in zoverre ze artikel 103 van de wet van 22 |
litige dans l'affaire que doit trancher le Tribunal du travail porte | januari 1985 betreft, nu de betwisting in het bodemgeschil voor de |
sur un licenciement effectué pendant la période de réduction des | Arbeidsrechtbank betrekking heeft op een ontslag tijdens de periode |
prestations de travail en vertu du crédit-temps pour des travailleurs | van verminderde arbeidsprestaties op grond van het tijdskrediet voor |
âgés de cinquante ans et plus, en application de la convention | werknemers van vijftig jaar en ouder, bij toepassing van de |
collective de travail n° 77bis du 19 décembre 2001 remplaçant la | collectieve arbeidsovereenkomst nr. 77bis van 19 december 2001 tot |
convention collective de travail n° 77 du 14 février 2001 instaurant | vervanging van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 77 van 14 |
februari 2001 tot invoering van een stelsel van tijdskrediet, | |
un système de crédit-temps, de diminution de carrière et de réduction | loopbaanvermindering en vermindering van de arbeidsprestaties tot een |
des prestations de travail à mi-temps (ci-après : la CCT n° 77bis ). | halftijdse betrekking (hierna : de cao nr. 77bis ). |
La partie défenderesse dans l'affaire portée devant le Tribunal du | De verwerende partij in de zaak voor de Arbeidsrechtbank te Brussel |
travail de Bruxelles (affaire n° 5053) soutient que l'article 105, § | (nr. 5053) voert aan dat artikel 105, § 3, van de wet van 22 januari |
3, de la loi du 22 janvier 1985 concerne le licenciement au cours d'une période de réduction des prestations de travail dans le cadre du congé parental et que cette disposition ne s'applique donc pas au litige a quo. B.5.4. Il appartient en principe au juge a quo de vérifier s'il est utile de poser une question préjudicielle à la Cour au sujet des dispositions qu'il estime applicables au litige. Ce n'est que lorsque tel n'est manifestement pas le cas que la Cour peut décider de ne pas répondre à la question. L'action dont est saisi le Tribunal du travail de Bruxelles porte tant | 1985 betrekking heeft op het ontslag tijdens een periode van verminderde arbeidsprestaties in het kader van ouderschapsverlof, en dat die bepaling derhalve niet van toepassing is op het bodemgeschil. B.5.4. Het staat in beginsel aan de verwijzende rechter om na te gaan of het nuttig is aan het Hof een prejudiciële vraag te stellen over de bepalingen die hij van toepassing acht op het geschil. Slechts wanneer dit klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof beslissen niet op de vraag in te gaan. De vordering die bij de Arbeidsrechtbank te Brussel aanhangig is gemaakt, heeft zowel betrekking op de betaling van een |
sur le paiement d'une indemnité de congé en application de la loi | opzeggingsvergoeding met toepassing van de Arbeidsovereenkomstenwet |
relative aux contrats de travail que sur l'indemnité de protection | als op de forfaitaire beschermingsvergoeding met toepassing van de wet |
forfaitaire due en application de la loi du 22 janvier 1985. Les | van 22 januari 1985. Daarbij worden de in het geding gebrachte |
bepalingen door de verwijzende rechter zo geïnterpreteerd dat bij | |
dispositions en cause sont interprétées par le juge a quo en ce sens | ontstentenis van een van het gemeen recht afwijkende bepaling, de |
que, faute d'une disposition dérogeant au droit commun, les deux | beide vergoedingen in geval van een ontslag van een werknemer van |
indemnités, en cas de licenciement d'un travailleur âgé de cinquante | vijftig jaar en ouder die zijn arbeidsprestaties heeft verminderd, |
ans et plus qui a réduit ses prestations de travail, sont calculées | worden bepaald op basis van het lopende loon verworven voor de |
sur la base de la rémunération en cours, perçue pour les prestations | verminderde arbeidsprestaties, en dit in tegenstelling tot de |
réduites, et ce, contrairement aux régimes des articles 103 et 105, § | regelingen van de artikelen 103 en 105, § 3, van de wet van 22 januari |
3, de la loi du 22 janvier 1985, sur la base desquels, respectivement, | 1985, op grond waarvan voor het bepalen van de opzeggingstermijn, |
le délai de préavis et l'indemnité de congé en cas de licenciement au | respectievelijk de opzeggingsvergoeding bij ontslag tijdens het |
cours du congé parental sont déterminés en fonction des prestations de | ouderschapsverlof, wordt uitgegaan van de niet verminderde |
travail non réduites. | arbeidsprestaties. |
Il n'apparaît pas que la première question posée dans l'affaire n° | |
5053 ne soit manifestement pas pertinente pour trancher le litige en | Het blijkt niet dat de eerste vraag in de zaak nr. 5053 |
klaarblijkelijk niet dienend zou zijn om het bodemgeschil te | |
cause. | beslechten. |
B.5.5. Les exceptions sont rejetées. | B.5.5. De excepties worden verworpen. |
B.6. Les juridictions a quo demandent si l'article 39, § 1er, de la | B.6. De verwijzende rechtscolleges vragen of artikel 39, § 1, van de |
loi relative aux contrats de travail est discriminatoire s'il est | Arbeidsovereenkomstenwet discriminerend is indien het zo wordt |
interprété en ce sens que, pour déterminer l'indemnité de congé due | geïnterpreteerd dat bij het bepalen van de opzeggingsvergoeding in |
par l'employeur en cas de licenciement d'un travailleur âgé de | geval van ontslag, door de werkgever, van een werknemer van vijftig |
cinquante ans et plus qui a réduit ses prestations de travail en vertu | jaar en ouder die zijn arbeidsprestaties heeft verminderd op grond van |
du crédit-temps, en application de la CCT n° 77bis, il convient de se | het tijdskrediet met toepassing van de cao nr. 77bis, wordt uitgegaan |
baser sur la « rémunération en cours » perçue pour les prestations de | van het « lopend loon » voor de verminderde arbeidsprestaties, terwijl |
travail réduites, alors que pour déterminer l'indemnité de congé due | bij het bepalen van de opzeggingsvergoeding in geval van ontslag, door |
par l'employeur en cas de licenciement d'un travailleur qui a réduit | de werkgever, van een werknemer die zijn arbeidsprestaties heeft |
ses prestations de travail en vertu d'un congé parental, il convient | verminderd op grond van het ouderschapsverlof, moet worden uitgegaan |
de se baser sur la rémunération à laquelle il aurait eu droit s'il | van het loon waarop hij recht zou hebben alsof hij zijn |
n'avait pas réduit ses prestations de travail. | arbeidsprestaties niet had verminderd. |
Compte tenu des motifs des décisions de renvoi, la Cour considère | Rekening houdend met de motieven van de verwijzingsbeslissingen, gaat |
het Hof ervan uit dat te dezen wordt bedoeld het ouderschapsverlof in | |
qu'est visé, en l'espèce, le congé parental au sens de l'accord-cadre | de zin van de raamovereenkomst gehecht aan de richtlijn 96/34/EG van |
annexé à la directive 96/34/CE du Conseil du 3 juin 1996 « concernant | de Raad van 3 juni 1996 « betreffende de door de UNICE, het CEEP en |
l'accord cadre sur le congé parental conclu par l'UNICE, le CEEP et la | het EVV gesloten raamovereenkomst inzake ouderschapsverlof ». |
CES ». B.7. Contrairement à ce que soutiennent le Conseil des ministres, la | B.7. In tegenstelling tot wat de Ministerraad, de verwerende partij in |
partie défenderesse dans l'affaire devant le Tribunal du travail de | de zaak voor de Arbeidsrechtbank te Brussel (nr. 5053) en de |
Bruxelles (n° 5053) et l'appelante dans l'affaire devant la Cour du | appellante in de zaak voor het Arbeidshof te Gent (nr. 5083) |
travail de Gand (affaire n° 5083), une comparaison peut valablement | aanvoeren, kan in het licht van de toetsing aan het beginsel van |
être faite, dans le cadre de l'examen au regard du principe d'égalité | gelijkheid en niet-discriminatie wel degelijk een vergelijking worden |
et de non-discrimination, entre, d'une part, la catégorie des | gemaakt tussen, enerzijds, de categorie van de werknemers van vijftig |
travailleurs âgés de cinquante ans et plus qui sont licenciés alors | jaar en ouder die worden ontslagen terwijl zij hun arbeidsprestaties |
qu'ils ont réduit leurs prestations de travail sur la base du | hebben verminderd op grond van het tijdskrediet en, anderzijds, de |
crédit-temps et, d'autre part, la catégorie des travailleurs licenciés | categorie van de werknemers die worden ontslagen terwijl zij hun |
alors qu'ils ont réduit leurs prestations de travail sur la base d'un | arbeidsprestaties hebben verminderd op grond van het |
congé parental. | ouderschapsverlof. |
Les différences entre ces catégories que relèvent les parties | De verschillen tussen die categorieën die door de voornoemde partijen |
précitées ne sont pas de nature à rendre toute comparaison impossible | worden aangehaald, zijn niet van die aard dat daardoor geen |
en ce qui concerne le calcul de l'indemnité de congé en cas de | vergelijking mogelijk zou zijn bij de berekening van de |
licenciement de travailleurs appartenant à l'une ou à l'autre | opzeggingsvergoeding in geval van ontslag van werknemers van de ene of |
catégorie. | de andere categorie. |
B.8. En vertu de l'article 39, § 1er, de la loi relative aux contrats | B.8. Krachtens artikel 39, § 1, van de Arbeidsovereenkomstenwet heeft |
de travail, un travailleur qui est licencié sans préavis a droit à une | een werknemer die wordt ontslagen zonder opzeggingstermijn recht op |
indemnité de congé égale à la rémunération en cours correspondant soit | een opzeggingsvergoeding die gelijk is aan het lopende loon dat |
à la durée du délai de préavis, soit à la partie de ce délai restant à | overeenstemt hetzij met de duur van de opzeggingstermijn, hetzij met |
courir. Dans l'interprétation retenue par le juge a quo, la « | het resterende gedeelte van die termijn. In de door de rechter |
rémunération en cours » correspond, en cas de prestations de travail | aangenomen interpretatie stemt het « lopende loon » in geval van |
réduites, à la rémunération réellement perçue et non à la rémunération | verminderde arbeidsprestaties overeen met het loon dat reëel wordt |
à temps plein perçue auparavant. | verworven en niet met het voordien verworven voltijdse loon. |
Afin de rendre l'interruption de carrière suffisamment attrayante, de | Om de loopbaanonderbreking voldoende attractief te maken, de |
garantir la sécurité d'emploi des travailleurs concernés et de | werkzekerheid van de betrokken werknemers te waarborgen en om mogelijk |
tempérer les effets, qui peuvent être disproportionnés, d'un | onevenredige gevolgen van een ontslag tijdens of vanwege de |
licenciement au cours de l'interruption de carrière ou en raison de | loopbaanonderbreking te matigen, heeft de wetgever voorzien in een |
cette interruption, le législateur a prévu une indemnité de protection | forfaitaire beschermingsvergoeding gelijk aan zes maanden loon in |
forfaitaire égale à six mois de rémunération en cas de licenciement | geval van een ontslag zonder dringende of voldoende reden (artikel |
sans motif grave ou suffisant (article 101, alinéa 6, de la loi du 22 | 101, zesde lid, van de wet van 22 januari 1985) en heeft hij bovendien |
janvier 1985) et il a en outre prévu à l'article 103 de la loi du 22 | in artikel 103 van de wet van 22 januari 1985 bepaald dat, voor de |
janvier 1985 que, pour le calcul du délai de préavis ou du nombre de | berekening van de opzeggingstermijn of het aantal maanden dat in |
mois qui doit être pris en considération pour établir le montant de | aanmerking moet worden genomen voor het vaststellen van het bedrag van |
l'indemnité de congé prévue à l'article 39, § 1er, de la loi relative | de opzeggingsvergoeding bedoeld in artikel 39, § 1, van de |
aux contrats de travail, il convient de se fonder sur la rémunération | Arbeidsovereenkomstenwet, moet worden uitgegaan van het basisjaarloon |
annuelle de base comme si le travailleur n'avait pas réduit ses | alsof de werknemer zijn arbeidsprestaties niet had verminderd. |
prestations de travail. En l'espèce, il ne peut toutefois raisonnablement être reproché au | Te dezen kan de wetgever evenwel niet in redelijkheid worden verweten |
législateur de ne pas avoir également prévu, de surcroît, qu'il | dat hij niet zover is gegaan om ook voor het bedrag van de |
fallait se fonder sur la rémunération annuelle de base comme si le | opzeggingsvergoeding te bepalen dat moet worden uitgegaan van het |
travailleur n'avait pas réduit ses prestations de travail pour fixer | basisjaarloon alsof de werknemer zijn arbeidsprestaties niet had |
le montant de l'indemnité de congé. | verminderd. |
En effet, il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de | Het behoort immers tot de beoordelingsvrijheid van de wetgever om te |
déterminer à quel point les mesures de protection contre le | bepalen in welke mate de maatregelen tot bescherming tegen ontslag van |
licenciement du travailleur ayant réduit ses prestations de travail | de werknemer die zijn arbeidsprestaties heeft verminderd, |
peuvent effectivement avoir pour effet de dissuader l'employeur de | daadwerkelijk ervoor kunnen zorgen dat de werkgever ervan wordt |
procéder à un licenciement. | weerhouden tot ontslag over te gaan. |
La Cour ne pourrait censurer ce choix qu'en cas d'appréciation | Het Hof zou die keuze enkel kunnen afkeuren in geval van een kennelijk |
manifestement déraisonnable, ce qui n'est pas le cas, compte tenu de | onredelijke beoordeling, wat niet het geval is, ermee rekening |
ce qu'il a été prévu, pour les travailleurs qui ont réduit leurs | houdende dat voor de werknemers die hun arbeidsprestaties hebben |
prestations de travail sur la base du crédit-temps en application de | verminderd op grond van het tijdskrediet met toepassing van de cao nr. |
la CCT n° 77bis, et plus précisément en vertu de l'article 20, § 4, de | 77bis, en meer bepaald op grond van artikel 20, § 4, van die cao, in |
cette CCT, dans la même logique que celle de l'article 101 de la loi | navolging van artikel 101 van de wet van 22 januari 1985, is bepaald |
du 22 janvier 1985, que l'employeur qui met fin au contrat de travail | dat de werkgever die de arbeidsovereenkomst beëindigt zonder dringende |
sans motif grave ou pour un motif dont la nature et l'origine ne sont | reden of om een reden waarvan de aard en de oorsprong niet vreemd zijn |
pas étrangères à la réduction des prestations de travail, est tenu de | aan de vermindering van de arbeidsprestaties, naast de |
payer, outre l'indemnité de congé, une indemnité de protection | opzeggingsvergoeding een forfaitaire beschermingsvergoeding dient te |
forfaitaire égale à la rémunération de six mois. | betalen die gelijk is aan het loon van zes maanden. |
Le fait qu'il s'agisse en l'espèce de travailleurs âgés de cinquante | Het feit dat het te dezen gaat om werknemers van vijftig jaar en ouder |
ans et plus qui ont été licenciés alors qu'ils avaient réduit leurs | die worden ontslagen terwijl zij hun arbeidsprestaties hebben |
prestations de travail en vertu du crédit-temps et, plus | verminderd op grond van het tijdskrediet, en meer bepaald het gegeven |
particulièrement de la circonstance que ce crédit-temps peut durer | dat dit tijdskrediet tot aan de pensioengerechtigde leeftijd kan |
duren, leidt niet tot een andere conclusie. | |
jusqu'à l'âge de la retraite, ne conduit pas à une autre conclusion. | B.9.1. Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft bij zijn arrest |
B.9.1. Dans son arrêt du 22 octobre 2009 (CJCE, 22 octobre 2009, | van 22 oktober 2009 (HvJ, 22 oktober 2009, C-116/08, Meerts ) over een |
C-116/08, Meerts ) rendu sur question préjudicielle posée par la Cour | prejudiciële vraag gesteld bij arrest van het Hof van Cassatie (Cass., |
de cassation (Cass., 25 février 2008, Pas., 2008, n° 126), la Cour de | 25 februari 2008, Arr. Cass., 2008, nr. 126) geoordeeld : |
justice de l'Union européenne a jugé : | |
« La clause 2, points 6 et 7, de l'accord-cadre sur le congé parental, | « Clausule 2, punten 6 en 7, van de raamovereenkomst inzake |
conclu le 14 décembre 1995, qui figure en annexe de la directive | ouderschapsverlof, gesloten op 14 december 1995, die is opgenomen in |
96/34/CE du Conseil, du 3 juin 1996, concernant l'accord-cadre sur le | de bijlage bij richtlijn 96/34/EG van de Raad van 3 juni 1996 |
congé parental conclu par l'UNICE [Union des Confédérations de | betreffende de door de UNICE [Unie van Industrie- en |
l'industrie et des employeurs d'Europe], le CEEP [Centre européen des | Werkgeversfederaties der Europese Gemeenschap], het CEEP [Europees |
entreprises à participation publique] et la CES [Confédération | Centrum van gemeenschapsbedrijven] en het EVV [Europees Verbond van |
européenne des syndicats], telle que modifiée par la directive | Vakverenigingen] gesloten raamovereenkomst inzake ouderschapsverlof, |
97/75/CE du Conseil, du 15 décembre 1997, doit être interprétée en ce | zoals gewijzigd bij richtlijn 97/75/EG van de Raad van 15 december |
sens qu'elle s'oppose à ce que, en cas de résiliation unilatérale par | 1997, moet aldus worden uitgelegd dat zij eraan in de weg staat dat, |
l'employeur, sans motif grave ou sans respecter le délai légal de | wanneer een werkgever de arbeidsovereenkomst van een voor onbepaalde |
préavis, du contrat de travail d'un travailleur engagé à durée | tijd voltijds in dienst genomen werknemer tijdens diens deeltijds |
indéterminée et à temps plein alors que ce dernier bénéficie d'un | ouderschapsverlof zonder dringende reden of zonder inachtneming van de |
congé parental à temps partiel, l'indemnité à verser à ce travailleur | wettelijk bepaalde opzeggingstermijn eenzijdig beëindigt, de aan de |
soit déterminée sur la base de la rémunération réduite qu'il perçoit | werknemer te betalen vergoeding wordt bepaald op basis van het |
lorsque le licenciement intervient ». | verminderde loon dat hij ontvangt op het tijdstip van het ontslag ». |
Cette décision doit être replacée dans le contexte européen de la | Die uitspraak moet worden geplaatst binnen de Europeesrechtelijke |
directive précitée et de l'accord-cadre sur le congé parental. | context van de voormelde richtlijn en raamovereenkomst inzake |
ouderschapsverlof. | |
B.9.2. Depuis lors, compte tenu de l'arrêt précité de la Cour de | B.9.2. Sindsdien heeft de wetgever, rekening houdend met het voormelde |
justice, le législateur a adopté, par le biais de l'article 90, 2°, de | arrest van het Hof van Justitie, bij artikel 90, 2°, van de wet van 30 |
la loi du 30 décembre 2009 portant des dispositions diverses, | december 2009 houdende diverse bepalingen, het in B.5.2 geciteerde |
l'article 105, § 3, de la loi du 22 janvier 1985, cité en B.5.2. | artikel 105, § 3, van de wet van 22 januari 1985 aangenomen. |
Il ressort des travaux préparatoires de cette disposition que ce | Uit de parlementaire voorbereiding van die bepaling blijkt dat die |
régime ne concerne que le congé parental et non les autres formes de | regeling enkel betrekking heeft op het ouderschapsverlof en niet op |
travail à temps partiel (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC | andere vormen van deeltijdse arbeid (Parl. St., Kamer, 2009-2010, DOC |
52-2299/016, p. 31). Un amendement destiné à étendre ce régime à | 52-2299/016, p. 31). Een amendement om de regeling uit te breiden tot |
toutes les formes de réduction des prestations de travail en | alle vormen van vermindering van arbeidsprestaties met toepassing van |
application des sections 3 et 3bis de la loi du 22 janvier 1985 | de afdelingen 3 en 3bis van de wet van 22 januari 1985 (ibid., DOC |
(ibid., DOC 52-2299/003, p. 11) n'a pas été adopté (ibid., DOC | 52-2299/003, p. 11) is niet aangenomen (ibid., DOC 52-2299/016, p. |
52-2299/016, p. 38). | 38). |
B.9.3. Le fait que, pour déterminer une éventuelle indemnité de congé | B.9.3. Uit het gegeven dat, op grond van de voormelde rechtspraak van |
due par l'employeur en cas de licenciement d'un travailleur au cours | het Hof van Justitie tot uitlegging van de raamovereenkomst inzake |
du congé parental de ce dernier, il faille, en vertu de la | ouderschapsverlof en van artikel 105, § 3, van de wet van 22 januari |
jurisprudence précitée de la Cour de justice interprétant | 1985, voor het bepalen van een eventuele opzeggingsvergoeding in geval |
l'accord-cadre sur le congé parental et de l'article 105, § 3, de la | van ontslag, door de werkgever, van een werknemer tijdens diens |
loi du 22 janvier 1985, se baser sur la rémunération perçue comme si | ouderschapsverlof moet worden uitgegaan van het loon alsof de |
le travailleur n'avait pas pris de congé parental ne signifie pas pour | werknemer geen ouderschapsverlof heeft genomen, volgt nog niet dat het |
autant qu'il serait manifestement déraisonnable de se baser, pour | kennelijk onevenredig zou zijn om voor het bepalen van de eventuele |
déterminer l'éventuelle indemnité de congé due par l'employeur en cas | opzeggingsvergoeding in geval van ontslag, door de werkgever, van een |
de licenciement d'un travailleur âgé de cinquante ans et plus qui a | werknemer van vijftig jaar en ouder die zijn arbeidsprestaties heeft |
réduit ses prestations de travail, sur la rémunération en cours perçue | verminderd, uit te gaan van het lopende loon voor zijn verminderde |
pour ses prestations réduites, compte tenu tant de l'article 103 de la | prestaties, rekening houdend zowel met artikel 103 van de wet van 22 |
loi du 22 janvier 1985 que du fait que le droit belge prévoit en | januari 1985 als met het gegeven dat naar Belgisch recht naast de |
faveur de ce travailleur, outre l'indemnité de congé, une indemnité de | opzeggingsvergoeding voor die werknemer wordt voorzien in een |
protection égale à six mois de rémunération à charge de l'employeur, | beschermingsvergoeding van zes maanden loon ten laste van de |
si celui-ci a mis fin au contrat de travail sans motif grave ou pour | werkgever, indien deze de arbeidsovereenkomst beëindigt zonder |
un motif dont la nature et l'origine ne sont pas étrangères à la | dringende reden of om een reden waarvan de aard en de oorsprong niet |
réduction des prestations de travail. | vreemd zijn aan de vermindering van de arbeidsprestaties. |
B.10. La première question préjudicielle dans l'affaire n° 5053 et la | B.10. De eerste prejudiciële vraag in de zaak nr. 5053 en de |
question préjudicielle dans l'affaire n° 5083 appellent une réponse | prejudiciële vraag in de zaak nr. 5083 dienen ontkennend te worden |
négative. | beantwoord. |
Quant à la seconde question préjudicielle dans l'affaire n° 5053 | Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag in de zaak nr. 5053 |
B.11. Le Tribunal du travail de Bruxelles demande également si | |
l'article 39 de la loi relative aux contrats de travail est compatible | B.11. De Arbeidsrechtbank te Brussel vraagt ook of artikel 39 van de |
avec les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou non avec | Arbeidsovereenkomstenwet bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van |
de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met het verbod van | |
l'interdiction de la discrimination fondée sur l'âge, prévue dans la | discriminatie op grond van leeftijd zoals bepaald in de richtlijn |
directive 2000/78/CE du Conseil du 27 novembre 2000 portant création | 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 tot instelling van een |
d'un cadre général en faveur de l'égalité de traitement en matière | algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep, in |
d'emploi et de travail, dans la mesure où les travailleurs âgés de | zoverre werknemers van vijftig jaar en ouder die hun arbeidsprestaties |
cinquante ans et plus qui ont réduit leurs prestations de travail sur | hebben verminderd op basis van de cao nr. 77bis, in geval van ontslag |
la base de la CCT n° 77bis n'ont droit, en cas de licenciement, qu'à | |
une indemnité de congé calculée en fonction de la rémunération perçue | slechts recht hebben op een opzeggingsvergoeding berekend op basis van |
pour les prestations de travail réduites, « alors que les travailleurs | het loon voor de verminderde arbeidsprestaties, « terwijl werknemers |
de moins de 50 ans, qui ne peuvent faire usage de cette réglementation | jonger dan 50 jaar, die niet van deze regeling gebruik kunnen maken en |
et qui, par conséquent, ne sont pas incités par ce système à réduire | bijgevolg door deze regeling ook niet worden aangezet om hun |
leurs prestations de travail, ont droit, en cas de licenciement, à une | arbeidsprestaties te verminderen, in geval van ontslag recht hebben op |
indemnité de préavis calculée sur la base de la rémunération pour | een opzeggingsvergoeding berekend op basis van loon voor |
prestations non réduites ». | niet-gereduceerde prestaties ». |
B.12. Les travailleurs âgés de cinquante ans et plus qui réduisent | B.12. Werknemers van vijftig jaar en ouder die hun arbeidsprestaties |
leurs prestations de travail sur la base de la CCT n° 77bis peuvent le | op basis van de cao nr. 77bis verminderen, kunnen zulks doen tot aan |
faire jusqu'à l'âge de la retraite, tandis que le crédit-temps pour | de pensioengerechtigde leeftijd, terwijl het tijdskrediet voor jongere |
les travailleurs plus jeunes est limité dans le temps. | werknemers in de tijd beperkt is. |
Cependant, en ce qui concerne l'article 39 de la loi relative aux | Wat het in het geding zijnde artikel 39 van de |
contrats de travail en cause, il n'existe pas de différence de | Arbeidsovereenkomstenwet betreft, is er voor het bepalen van de |
traitement, lors du calcul de l'éventuelle indemnité de congé due par | eventuele opzeggingsvergoeding in geval van ontslag door de werkgever |
l'employeur en cas de licenciement, selon qu'il s'agit d'un | evenwel geen verschil in behandeling al naargelang het gaat om een |
travailleur âgé de plus ou de moins de cinquante ans. Si le | werknemer van meer of minder dan vijftig jaar. Indien de werknemer |
travailleur est licencié au cours d'une période pendant laquelle il a | wordt ontslagen in een periode waarin hij zijn arbeidsprestaties heeft |
réduit ses prestations de travail, il convient, pour déterminer | verminderd, zal bij het bepalen van de opzeggingsvergoeding worden |
l'indemnité de congé, de se fonder sur la rémunération en cours, payée | uitgegaan van het lopende loon voor zijn verminderde |
pour les prestations de travail réduites, et s'il est licencié pendant | arbeidsprestaties, en indien hij wordt ontslagen in een periode waarin |
une période au cours de laquelle il n'a pas réduit ses prestations de | hij zijn arbeidsprestaties niet heeft verminderd, zal bij het bepalen |
travail, il convient, pour déterminer l'indemnité de congé, de se | van de opzeggingsvergoeding worden uitgegaan van het lopende loon voor |
baser sur la rémunération en cours pour les prestations de travail non | de niet verminderde arbeidsprestaties. |
réduites. Par conséquent, la disposition en cause n'instaure pas de distinction | De in het geding zijnde bepaling maakt derhalve geen onderscheid op |
fondée sur l'âge des travailleurs concernés. | basis van de leeftijd van de betrokken werknemers. |
B.13. La seconde question préjudicielle dans l'affaire n° 5053 appelle | B.13. De tweede prejudiciële vraag in de zaak nr. 5053 dient |
une réponse négative. | ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 39 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de | Artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de |
travail ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution, dans | arbeidsovereenkomsten schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet |
l'interprétation selon laquelle, en cas de licenciement d'un | niet, in de interpretatie dat, in geval van ontslag van een werknemer |
travailleur âgé de cinquante ans et plus qui a réduit ses prestations | van vijftig jaar en ouder die zijn arbeidsprestaties heeft verminderd, |
de travail, il convient de se baser sur la rémunération en cours | bij de vaststelling van het bedrag van de opzeggingsvergoeding moet |
correspondant aux activités réduites pour fixer le montant de | worden uitgegaan van het lopende loon dat overeenstemt met de |
l'indemnité de congé. | verminderde activiteiten. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 10 novembre 2011. | Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 10 november 2011. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président, | De voorzitter, |
M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |