Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 84/2011 du 18 mai 2011 Numéro du rôle : 4978 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 4, alinéa 4, de la loi du 24 février 1978 relative au contrat de travail du sportif rémunéré, posées par la Cour La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 84/2011 du 18 mai 2011 Numéro du rôle : 4978 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 4, alinéa 4, de la loi du 24 février 1978 relative au contrat de travail du sportif rémunéré, posées par la Cour La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) Uittreksel uit arrest nr. 84/2011 van 18 mei 2011 Rolnummer 4978 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 4, vierde lid, van de wet van 24 februari 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars, gesteld door het Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 84/2011 du 18 mai 2011 Uittreksel uit arrest nr. 84/2011 van 18 mei 2011
Numéro du rôle : 4978 Rolnummer 4978
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 4, alinéa In zake : de prejudiciële vragen over artikel 4, vierde lid, van de
4, de la loi du 24 février 1978 relative au contrat de travail du wet van 24 februari 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst voor
sportif rémunéré, posées par la Cour du travail d'Anvers. betaalde sportbeoefenaars, gesteld door het Arbeidshof te Antwerpen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de
Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, P. Nihoul en F.
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par arrêt du 22 juin 2010 en cause de Mohamed Dahmane contre l'ASBL « Bij arrest van 22 juni 2010 in zake Mohamed Dahmane tegen de vzw « K.
K. Racing Club Genk », dont l'expédition est parvenue au greffe de la Racing Club Genk », waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
Cour le 28 juin 2010, la Cour du travail d'Anvers a posé les questions ingekomen op 28 juni 2010, heeft het Arbeidshof te Antwerpen de
préjudicielles suivantes : volgende prejudiciële vragen gesteld :
« - L'article 4, alinéa 4, de la loi du 24 février 1978 relative au « - Schendt artikel 4, lid 4, van de wet van 24 februari 1978
contrat de travail du sportif rémunéré viole-t-il les articles 10 et betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars de
11 de la Constitution en ce qu'il découle de son application que le artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat uit de toepassing ervan
sportif rémunéré qui dénonce avant terme son contrat de travail conclu volgt dat de betaalde sportbeoefenaar die zijn voor bepaalde tijd
pour une durée déterminée et dont la rémunération annuelle s'élève à gesloten arbeidsovereenkomst verbreekt vóór het verstrijken van de
plus de 98.526,10 euros doit, le cas échéant, payer une indemnité de termijn ervan en wiens jaarloon meer dan 98.526,10 EUR bedraagt, in
voorkomend geval een beëindigingsvergoeding dient te betalen die kan
rupture qui peut atteindre jusqu'à 36 mois de rémunération, alors que oplopen tot 36 maanden loon, daar waar de bediende die in dezelfde
l'employé qui se trouve dans la même situation, mais qui relève de la situatie verkeert maar die onder de toepassing valt van de
loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, doit payer une Arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978 een beëindigingsvergoeding
indemnité de rupture de 12 mois au maximum ? van maximaal 12 maanden loon dient te betalen ?
- L'article 4, alinéa 4, de la loi du 24 février 1978 viole-t-il - Schendt artikel 4, lid 4, van de wet van 24 februari 1978 artikel 23
l'article 23 de la Constitution, et plus particulièrement le droit à van de Grondwet en meer in het bijzonder het recht op vrije arbeid,
la liberté de travail, en ce qu'il résulte de son application que les doordat uit de toepassing ervan beëindigingsvergoedingen worden
indemnités de rupture peuvent atteindre jusqu'à 36 mois de bepaald die kunnen oplopen tot 36 maanden loon ? ».
rémunération ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 4 de la loi du 24 février 1978 relative au contrat de B.1. Artikel 4 van de wet van 24 februari 1978 betreffende de
travail du sportif rémunéré dispose : « Le contrat de travail du sportif rémunéré conclu pour une durée déterminée doit être constaté par écrit, en autant d'exemplaires qu'il y a de parties intéressées, signés par chacune des parties. Un exemplaire doit être remis au sportif intéressé. A défaut d'écrit répondant aux prescriptions de l'alinéa précédent, ou s'il existe un écrit dont aucun exemplaire n'a été communiqué au sportif, les dispositions de l'article 5 s'appliquent à ces contrats. La durée des contrats ne peut excéder cinq ans. Ces contrats sont renouvelables. Si le contrat est conclu pour une durée déterminée, sa dénonciation avant terme sans motif grave donne à la partie lésée le droit à une indemnité égale au montant de la rémunération restant due jusqu'à ce terme. Toutefois, cette indemnité ne peut excéder le double du montant de celle qui est prévue à l'alinéa 2 de l'article 5 ». B.2. Le juge a quo demande à la Cour si le dernier alinéa de cette arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars bepaalt : « De arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars voor een bepaalde tijd gesloten, moet schriftelijk worden gesteld in evenveel exemplaren als er belanghebbenden zijn ondertekend door elke partij. Een exemplaar dient aan de sportbeoefenaar ter hand gesteld te worden. Is er geen geschrift dat beantwoordt aan de voorschriften van het voorgaande lid of is geen exemplaar ervan aan de sportbeoefenaar overhandigd, dan gelden voor deze overeenkomst de bepalingen van artikel 5. De duur van de arbeidsovereenkomst mag niet meer dan vijf jaar bedragen. Zij zijn hernieuwbaar. Werd de overeenkomst gesloten voor een bepaalde tijd dan heeft de benadeelde partij wegens het verbreken daar van zonder dringende reden voor het verstrijken van de termijn, recht op een vergoeding gelijk aan het bedrag van het tot het verstrijken van die termijn verschuldigd loon. Deze vergoeding mag echter niet meer belopen dan het dubbel van die bepaald in artikel 5, lid 2 ». B.2. De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of het
disposition viole les articles 10, 11 et 23 de la Constitution en ce laatste lid van die bepaling de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet
schendt doordat het tot gevolg heeft dat de vergoeding die een
qu'il a pour effet que l'indemnité qu'un sportif rémunéré doit à son betaalde sportbeoefenaar bij het verbreken van een voor bepaalde tijd
employeur en cas de rupture d'un contrat de travail conclu pour une gesloten arbeidsovereenkomst aan zijn werkgever verschuldigd is, kan
durée déterminée peut atteindre un montant correspondant à 36 mois de oplopen tot het bedrag van 36 maanden loon.
rémunération. B.3. L'article 4, alinéa 4, de la loi du 24 février 1978 prévoit B.3. Artikel 4, vierde lid, van de wet van 24 februari 1978 beperkt
seulement que l'indemnité est égale au montant de la rémunération zich ertoe te bepalen dat de vergoeding gelijk is aan het bedrag van
restant due jusqu'au terme du contrat de travail, sans que cette het loon dat verschuldigd is tot het verstrijken van de termijn van de
indemnité puisse excéder le double du montant de celle prévue à arbeidsovereenkomst, zonder dat zij evenwel meer kan bedragen dan het
l'article 5, alinéa 2, de la même loi. dubbel van de vergoeding bepaald in artikel 5, tweede lid, van
dezelfde wet.
B.4. L'article 5, alinéa 2, de la loi du 24 février 1978 dispose : B.4. Artikel 5, tweede lid, van de wet van 24 februari 1978 bepaalt :
« Si le contrat est conclu sans indication de durée, la partie qui « Indien de overeenkomst voor onbepaalde tijd werd gesloten, is de
rompt l'engagement sans motif grave ou sans respecter les dispositions partij die de overeenkomst verbreekt zonder dringende reden of zonder
du 1er alinéa du présent article est tenu de payer à l'autre partie de bepalingen van het eerste lid van dit artikel in acht te nemen
une indemnité dont le montant sera fixé par le Roi sur avis de la gehouden tot de betaling van een vergoeding waarvan het bedrag door de
Commission paritaire nationale compétente. Le montant de cette Koning zal worden bepaald op advies van het bevoegd Nationaal Paritair
indemnité est, à défaut d'arrêté royal, égal à la rémunération en Comité. Bij ontstentenis van een koninklijk besluit is het bedrag van
cours correspondant aux rémunérations à échoir jusqu'à la fin de la die vergoeding gelijk aan het lopende loon overeenstemmend met de nog
saison sportive, un minimum de 25 p.c. de la rémunération annuelle étant dû ». verschuldigde lonen tot het einde van het sportseizoen met een minimum van 25 pct. van het jaarloon ».
B.5. L'article 1er de l'arrêté royal du 13 juillet 2004 fixant le B.5. Artikel 1 van het koninklijk besluit van 13 juli 2004 tot
vaststelling van het bedrag van de vergoeding bedoeld in artikel 5,
montant de l'indemnité visée à l'article 5, alinéa 2, de la loi du 24 tweede lid, van de wet van 24 februari 1978 betreffende de
arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars bepaalt :
« Indien de overeenkomst voor onbepaalde tijd werd gesloten, is de
partij die de overeenkomst verbreekt zonder dringende reden of zonder
février 1978 relative au contrat de travail du sportif rémunéré dispose : « Si le contrat est conclu pour une durée indéterminée, la partie qui rompt l'engagement sans motif grave ou sans respecter les dispositions du 1er alinéa de l'article 5 de la loi du 24 février 1978 relative au contrat de travail du sportif rémunéré est tenue de payer à l'autre partie une indemnité égale à la rémunération en cours y compris les avantages acquis en vertu du contrat, correspondant à : 1° si la rémunération annuelle n'est pas supérieure à 15.106,00 euros : - quatre mois et demi si le contrat est rompu durant les deux premières années après le début de ce contrat; de bepalingen van het eerste lid van artikel 5 van de wet van 24 februari 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars in acht te nemen, gehouden de andere partij een vergoeding te betalen gelijk aan het lopend loon en de voordelen verworven krachtens overeenkomst, overeenstemmend met : 1° indien het jaarlijks loon niet hoger is dan 15.106,00 euro : - vier en een halve maand indien de overeenkomst wordt verbroken tijdens de eerste twee jaren na de aanvang van deze overeenkomst;
- trois mois si le contrat est rompu à partir de la troisième année - drie maanden indien de overeenkomst wordt verbroken vanaf het derde
après le début de ce contrat; jaar na de aanvang van deze overeenkomst;
2° si la rémunération annuelle est supérieure à 15.106,00 euros sans 2° indien het jaarlijks loon hoger is dan 15.106,00 euro zonder
excéder 24.631,52 euros : 24.631,52 euro te overschrijden :
- six mois si le contrat est rompu durant les deux premières années - zes maanden indien de overeenkomst wordt verbroken tijdens de eerste
après le début de ce contrat; twee jaren na de aanvang van deze overeenkomst;
- trois mois si le contrat est rompu à partir de la troisième année - drie maanden indien de overeenkomst wordt verbroken vanaf het derde
après le début de ce contrat; jaar na de aanvang van deze overeenkomst;
3° six mois si la rémunération annuelle est supérieure à 24.631,52 3° zes maanden indien het jaarlijks loon hoger is dan 24.631,52 euro
euros sans excéder 32.842,03 euros; zonder 32.842,03 euro te overschrijden;
4° douze mois si la rémunération annuelle est supérieure à 32.842,03 4° twaalf maanden indien het jaarlijks loon hoger is dan 32.842,03
euros sans excéder 98.526,10 euros; euro zonder 98.526,10 euro te overschrijden;
5° dix-huit mois si la rémunération annuelle excède 98.526,10 euros ». 5° achttien maanden indien het jaarlijks loon 98.526,10 euro overschrijdt ».
B.6. Lorsqu'une norme législative renvoie, pour sa mise en oeuvre, à B.6. Wanneer een wettelijke regeling verwijst naar de nadere
un arrêté d'exécution, il convient de déterminer à laquelle des deux uitwerking ervan in een uitvoeringsbesluit, dient te worden bepaald
normes le grief d'inconstitutionnalité en cause peut être imputé. aan welk van beide normen het in het geding zijnde
B.7. La première question préjudicielle concerne la différence de grondwettigheidsbezwaar kan worden toegeschreven.
traitement entre les sportifs rémunérés, auxquels s'applique la loi du B.7. De eerste prejudiciële vraag betreft het verschil in behandeling
24 février 1978 relative au contrat de travail du sportif rémunéré, et tussen betaalde sportbeoefenaars, op wie de wet van 24 februari 1978
betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars van
les employés, auxquels s'applique la loi du 3 juillet 1978 relative toepassing is, en de bedienden, voor wie de wet van 3 juli 1978
aux contrats de travail. betreffende de arbeidsovereenkomsten geldt.
L'article 40, § 1er, de cette dernière loi dispose : Artikel 40, § 1, van de laatstgenoemde wet bepaalt :
« Si le contrat a été conclu pour une durée déterminée ou pour un « Is de overeenkomst voor bepaalde tijd of voor een duidelijk
travail nettement défini, la partie qui résilie le contrat avant terme omschreven werk aangegaan, dan is de partij die de overeenkomst
et sans motif grave est tenue de payer à l'autre une indemnité égale beëindigt zonder dringende reden vóór het verstrijken van de termijn,
au montant de la rémunération qui restait à échoir jusqu'à ce terme, gehouden de andere partij een vergoeding te betalen, die gelijk is aan
het bedrag van het loon dat verschuldigd is tot het bereiken van die
termijn, zonder echter het dubbel te mogen overtreffen van het loon
sans que ce montant puisse toutefois excéder le double de la dat overeenstemt met de duur van de opzeggingstermijn, die in acht had
rémunération correspondant à la durée du délai de préavis qui aurait moeten worden genomen, indien de overeenkomst zonder tijdsbepaling was
dû être respecté si le contrat avait été conclu sans terme ». gesloten ».
L'article 82, § 3, alinéa 3, de la même loi dispose : Artikel 82, § 3, derde lid, van dezelfde wet bepaalt :
« Si le congé est donné par l'employé, le délai de préavis ne peut « Indien de opzegging wordt gegeven door de bediende, mag de
être supérieur à quatre mois et demi si la rémunération annuelle est opzeggingstermijn niet langer zijn dan vier en een halve maand indien
supérieure à 16.100 EUR sans excéder 32.200 EUR, ni supérieur à six het jaarlijks loon hoger is dan 16 100 EUR zonder 32 200 EUR te
mois si la rémunération annuelle excède 32.200 EUR ». overschrijden, noch langer dan zes maanden indien het jaarlijks loon 32 200 EUR overschrijdt ».
Il découle de ces dispositions que l'indemnité qu'un employé doit à Uit die bepalingen volgt dat de vergoeding die een bediende bij het
son employeur en cas de rupture d'un contrat de travail conclu pour verbreken van een voor bepaalde tijd gesloten arbeidsovereenkomst aan
une durée déterminée s'élève au maximum à douze mois de rémunération. zijn werkgever verschuldigd is, maximaal kan oplopen tot het bedrag
van 12 maanden loon.
Il ne peut cependant être déduit de la loi du 24 février 1978 relative Uit de wet van 24 februari 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst
au contrat de travail du sportif rémunéré que les sportifs sont, sur voor betaalde sportbeoefenaars kan evenwel niet worden afgeleid dat de
ce point, traités plus favorablement ou moins favorablement que les sportbeoefenaars op dat punt gunstiger of minder gunstig worden
employés soumis à la loi du 3 juillet 1978 précitée. Ce constat behandeld dan de bedienden onderworpen aan de wet van 3 juli 1978
betreffende de arbeidsovereenkomsten. Die vaststelling vloeit enkel
découle uniquement de l'arrêté royal précité du 13 juillet 2004. La voort uit het voormelde koninklijk besluit van 13 juli 2004. Het in
het geding zijnde verschil in behandeling dient derhalve aan dat
différence de traitement en cause doit dès lors être imputée à cet koninklijk besluit te worden toegeschreven, waarvan de bestaanbaarheid
arrêté royal, dont la conformité aux articles 10 et 11 de la Constitution doit être appréciée par le juge a quo lui-même. La circonstance que le point de comparaison, plus précisément le régime applicable aux employés, est contenu dans une norme législative n'altère pas ce constat. En effet, le juge a quo est compétent pour décider si un arrêté royal prive, sans justification objective et raisonnable, les sportifs d'un avantage que le législateur a accordé à une autre catégorie de personnes. Il s'ensuit que ce n'est pas à la Cour mais au juge a quo qu'il appartient de se prononcer sur la différence de traitement en cause. met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet door de verwijzende rechter zelf dient te worden beoordeeld. Aan die vaststelling wordt geen afbreuk gedaan door het gegeven dat het vergelijkingspunt, meer bepaald de regeling voor bedienden, in een wetskrachtige norm is neergelegd. De verwijzende rechter is immers bevoegd om te oordelen of een koninklijk besluit, zonder objectieve en redelijke verantwoording, aan de sportbeoefenaars een voordeel ontzegt dat de wetgever aan een andere categorie van personen heeft toegekend. Daaruit volgt dat niet het Hof, maar de verwijzende rechter zelf, bevoegd is om zich over het in het geding zijnde verschil in behandeling uit te spreken.
B.8. La seconde question préjudicielle porte sur la conformité de la B.8. De tweede prejudiciële vraag betreft de verenigbaarheid van de in
disposition en cause avec le droit au libre choix d'une activité het geding zijnde bepaling met het recht op de vrije keuze van
professionnelle, garanti par l'article 23 de la Constitution. beroepsarbeid, zoals gewaarborgd bij artikel 23 van de Grondwet.
Le droit au libre choix d'une activité professionnelle peut faire
l'objet de restrictions, à condition que celles-ci soient Aan het recht op de vrije keuze van beroepsarbeid kunnen beperkingen
raisonnablement justifiées et ne soient pas disproportionnées à worden gesteld, op voorwaarde dat die redelijk zijn verantwoord en
l'objectif poursuivi. niet onevenredig zijn met het nagestreefde doel.
Etant donné que le montant de l'indemnité, qui constitue un élément Aangezien de omvang van de vergoeding, die een doorslaggevend element
déterminant dans l'appréciation du caractère proportionné de la is in de beoordeling van de evenredigheid van de beperking, enkel op
restriction, ne peut être fixé que sur la base de l'arrêté royal du 13 grond van het koninklijk besluit van 13 juli 2004 kan worden
juillet 2004 et non sur la base de la disposition législative en vastgesteld en niet op grond van de in het geding zijnde wetsbepaling,
cause, la Cour n'est pas compétente pour répondre à la seconde is het Hof niet bevoegd om op de tweede prejudiciële vraag te
question préjudicielle. antwoorden.
B.9. Conformément à l'article 159 de la Constitution, il appartient au B.9. Met toepassing van artikel 159 van de Grondwet, komt het de
juge a quo d'écarter l'application des dispositions de l'arrêté royal verwijzende rechter toe de bepalingen van het koninklijk besluit
dans la mesure où celles-ci ne seraient pas compatibles avec les buiten toepassing te laten in zoverre zij niet in overeenstemming
articles 10, 11 et 23 de la Constitution. zouden zijn met de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les questions préjudicielles ne relèvent pas de la compétence de la De prejudiciële vragen behoren niet tot de bevoegdheid van het Hof.
Cour. Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 18 mai 2011. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 18 mei 2011.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^