Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 36/2011 du 10 mars 2011 Numéro du rôle : 4896 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 14, § 1 er , des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par le Conseil d' La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges L. La(...)"
Extrait de l'arrêt n° 36/2011 du 10 mars 2011 Numéro du rôle : 4896 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 14, § 1 er , des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par le Conseil d' La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges L. La(...) Uittreksel uit arrest nr. 36/2011 van 10 maart 2011 Rolnummer 4896 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14, § 1, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld door de Raad van State. He samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 36/2011 du 10 mars 2011 Uittreksel uit arrest nr. 36/2011 van 10 maart 2011
Numéro du rôle : 4896 Rolnummer 4896
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 14, § 1er, In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14, § 1, van de
des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld
par le Conseil d'Etat. door de Raad van State.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de
Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, J. Spreutels et T. Merckx-Van rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, J. Spreutels en T.
Goey, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président Merckx-Van Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
M. Bossuyt, voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt n° 201.600 du 8 mars 2010 en cause de Emiel Haesbrouck Bij arrest nr. 201.600 van 8 maart 2010 in zake Emiel Haesbrouck tegen
contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
Cour le 16 mars 2010, le Conseil d'Etat a posé la question ingekomen op 16 maart 2010, heeft de Raad van State de volgende
préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 14, § 1er, alinéa 1er, 1° et 2°, des lois coordonnées sur « Schendt artikel 14, § 1, eerste lid, 1° en 2°, van de gecoördineerde
le Conseil d'Etat, modifié par l'article 4 de la loi du 15 septembre wetten op de Raad van State, gewijzigd bij artikel 4 van de wet van 15
2006, lu en ce sens que le Conseil d'Etat n'est pas compétent pour september 2006, in die zin gelezen dat de Raad van State niet bevoegd
connaître d'un recours en annulation introduit par un magistrat du is om kennis te nemen van een annulatieberoep ingesteld door een
Conseil d'Etat contre la décision par laquelle un organe du Conseil magistraat van de Raad van State tegen een beslissing waarbij een
d'Etat lui impose une mesure d'ordre qui constitue éventuellement une orgaan van de Raad van State hem een maatregel van orde oplegt die
sanction disciplinaire déguisée, viole-t-il les articles 10 et 11 de mogelijk een verkapte tuchtstraf vormt, de artikelen 10 en 11 van de
la Constitution en ce sens que le magistrat concerné ne dispose Grondwet doordat de betrokken magistraat over geen rechtsmiddel
d'aucun recours pour s'opposer à de telles décisions, alors que les beschikt om zich tegen dergelijke beslissingen te verzetten, terwijl
magistrats de l'ordre judiciaire et les citoyens peuvent se pourvoir de magistraten van de rechterlijke orde en de burgers zich wel in
contre de telles décisions ? ». rechte kunnen voorzien tegen dergelijke beslissingen ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition en cause Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling
B.1.1. Le Conseil d'Etat interroge la Cour sur la compatibilité de l'« B.1.1. De Raad van State ondervraagt het Hof over de bestaanbaarheid
article 14, § 1er, alinéa 1er, 1° et 2°, des lois coordonnées sur le van « artikel 14, § 1, eerste lid, 1° en 2°, van de gecoördineerde
Conseil d'Etat, modifié par l'article 4 de la loi du 15 septembre 2006 wetten op de Raad van State, gewijzigd bij artikel 4 van de wet van 15
». september 2006 ».
B.1.2. Il ressort des faits de la cause devant la juridiction a quo B.1.2. Uit de feiten van de zaak voor het verwijzende rechtscollege
que la question préjudicielle du Conseil d'Etat porte sur l'article blijkt dat de prejudiciële vraag van de Raad van State betrekking
14, § 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, tel qu'il a été heeft op artikel 14, § 1, van de gecoördineerde wetten op de Raad van
remplacé par l'article 2 de la loi du 25 mai 1999 « modifiant les lois State, zoals vervangen bij artikel 2 van de wet van 25 mei 1999 « tot
sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, la loi du 5 wijziging van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12
avril 1955 relative aux traitements des titulaires d'une fonction au januari 1973, van de wet van 5 april 1955 inzake de wedden van de
Conseil d'Etat, ainsi que le Code judiciaire », et tel qu'il a été ambtsdragers bij de Raad van State, alsook van het Gerechtelijk
modifié par l'article 4 de la loi du 15 septembre 2006 « réformant le Wetboek » en zoals gewijzigd bij artikel 4 van de wet van 15 september
Conseil d'Etat et créant un Conseil du Contentieux des Etrangers », 2006 « tot hervorming van de Raad van State en tot oprichting van een
avant qu'il ait été remplacé par l'article 2 de la loi du 15 mai 2007 Raad voor Vreemdelingenbetwistingen », vóór de vervanging ervan bij
« modifiant l'article 14 des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées artikel 2 van de wet van 15 mei 2007 « tot wijziging van artikel 14
le 12 janvier 1973 ». Cette disposition était rédigée comme suit : van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973
». Die bepaling luidde als volgt :
« La section statue par voie d'arrêts sur les recours en annulation « De afdeling doet uitspraak, bij wijze van arresten, over de beroepen
tot nietigverklaring wegens overtreding van hetzij substantiële,
pour violation des formes soit substantielles, soit prescrites à peine hetzij op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen, overschrijding
de nullité, excès ou détournement de pouvoir, formés contre les actes of afwending van macht, ingesteld tegen de akten en reglementen van de
onderscheiden administratieve overheden, alsook tegen de
et règlements des diverses autorités administratives, ainsi que contre administratieve handelingen van wetgevende vergaderingen of van hun
les actes administratifs des assemblées législatives ou de leurs organen, daarbij inbegrepen de ombudsmannen ingesteld bij deze
organes, en ce compris les médiateurs institués auprès de ces assemblees, van het Rekenhof en van het Arbitragehof, van de Raad van
assemblées, de la Cour des comptes et de la Cour d'arbitrage, du State en de administratieve rechtscolleges evenals van organen van de
Conseil d'Etat et des juridictions administratives ainsi que des rechterlijke macht en van de Hoge Raad van de Justitie met betrekking
organes du pouvoir judiciaire et du Conseil supérieur de la Justice tot overheidsopdrachten en leden van hun personeel ».
relatifs aux marchés publics et aux membres de leur personnel ». B.2.1. Op grond van die bepaling is de Raad van State slechts bevoegd
B.2.1. En vertu de cette disposition, le Conseil d'Etat n'est om kennis te nemen van een beroep tot nietigverklaring indien de
compétent pour connaître d'un recours en annulation que si l'acte bestreden handeling kan worden beschouwd hetzij als een handeling van
attaqué peut être considéré soit comme un acte d'une autorité een administratieve overheid, hetzij als een handeling van onder meer
administrative, soit comme un acte - notamment - du Conseil d'Etat et de Raad van State en de administratieve rechtscolleges, voor zover het
des juridictions administratives, pour autant qu'il s'agisse, dans ce in het laatste geval gaat om een handeling met betrekking tot een
dernier cas, d'un acte relatif à un marché public ou concernant un overheidsopdracht of met betrekking tot een lid van het personeel van
membre du personnel de l'autorité concernée. de betrokken overheid.
B.2.2. Dans l'arrêt de renvoi, le Conseil d'Etat constate qu'il n'est B.2.2. In het verwijzingsarrest stelt de Raad van State vast dat hij
pas une autorité administrative et qu'il ne relève donc pas de geen administratieve overheid is en dat hij derhalve niet onder
l'article 14, § 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat. Il artikel 14, § 1, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State
constate également que lorsqu'on parle du « personnel » du Conseil valt. Hij stelt eveneens vast dat met het « personeel » van de Raad
d'Etat, on ne vise pas les magistrats eux-mêmes, mais le personnel van State niet de magistraten zelf worden bedoeld, maar wel het
administratif, de sorte que, sur cette base, il n'est pas davantage administratief personeel, zodat hij evenmin op die grond bevoegd is om
compétent pour connaître d'un recours en annulation d'une décision kennis te nemen van een beroep tot nietigverklaring van een beslissing
d'un organe du Conseil d'Etat qui impose à un magistrat du Conseil van een orgaan van de Raad van State dat een magistraat van de Raad
d'Etat une mesure d'ordre qui pourrait être une sanction disciplinaire een maatregel van orde oplegt die een verhulde tuchtsanctie zou kunnen
déguisée. zijn.
B.2.3. Il résulte de ce qui précède qu'un magistrat du Conseil d'Etat B.2.3. Uit wat voorafgaat vloeit voort dat een magistraat van de Raad
ne peut pas introduire un recours en annulation contre une décision van State geen beroep tot nietigverklaring kan instellen tegen een
par laquelle un organe du Conseil d'Etat lui impose une mesure d'ordre beslissing waarbij een orgaan van de Raad van State hem een maatregel
qui pourrait être une sanction disciplinaire déguisée. Le Conseil van orde oplegt die een verhulde tuchtsanctie zou kunnen zijn. De Raad
d'Etat demande si l'article 14, § 1er, des lois coordonnées sur le van State vraagt of artikel 14, § 1, van de gecoördineerde wetten op
Conseil d'Etat, interprété en ce sens, est compatible avec les de Raad van State, in die zin geïnterpreteerd, bestaanbaar is met de
articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.3. La Cour est invitée à comparer la situation d'un magistrat du B.3. Het Hof wordt verzocht de situatie van een magistraat van de Raad
Conseil d'Etat, d'une part, avec celle des magistrats de l'ordre van State te vergelijken met die van, enerzijds, de magistraten van de
judiciaire et, d'autre part, avec celle des citoyens en général. Alors rechterlijke orde en, anderzijds, de burgers in het algemeen. Terwijl
qu'un magistrat du Conseil d'Etat n'aurait aucune voie de recours een magistraat van de Raad van State geen rechtsmiddel zou hebben
contre une décision d'un organe du Conseil d'Etat lui imposant une tegen een beslissing waarbij een orgaan van de Raad van State hem een
mesure d'ordre qui pourrait être une sanction disciplinaire déguisée, maatregel van orde oplegt die een verhulde tuchtsanctie zou kunnen
les magistrats de l'ordre judiciaire et les citoyens en général zijn, zouden de magistraten van de rechterlijke orde en de burgers in
disposeraient effectivement d'une voie de recours contre de telles het algemeen wel een rechtsmiddel hebben tegen dergelijke
décisions. beslissingen.
B.4. Dans son arrêt n° 27/2009 du 18 février 2009, la Cour a jugé : B.4. In zijn arrest nr. 27/2009 van 18 februari 2009 heeft het Hof
« B.6. Il découle de ce qui précède que la décision d'un procureur du geoordeeld : « B.6. Uit wat voorafgaat volgt dat tegen de beslissing van een
Roi concernant les missions confiées à un magistrat du ministère procureur des Konings in verband met de aan een magistraat van het
public ne peut faire l'objet d'aucun recours utile, même lorsqu'une openbaar ministerie toevertrouwde opdrachten geen enkel dienstig
telle décision pourrait constituer une sanction disciplinaire beroep kan worden ingesteld, zelfs wanneer een dergelijke beslissing
déguisée. een verhulde tuchtsanctie zou vormen.
B.7. Cette absence de tout recours n'est pas compatible avec les B.7. Die ontstentenis van enig beroep is niet bestaanbaar met de
articles 10 et 11 de la Constitution mais cette discrimination n'a son artikelen 10 en 11 van de Grondwet, maar die discriminatie vindt haar
siège ni dans l'article 14 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat oorsprong noch in artikel 14 van de gecoördineerde wetten op de Raad
ni dans les articles 608, 610 et 1088 du Code judiciaire. Elle van State, noch in de artikelen 608, 610 en 1088 van het Gerechtelijk
provient de ce qu'aucune disposition du Code judiciaire ne permet Wetboek. Zij vloeit voort uit het feit dat geen enkele bepaling van
d'exercer un recours. het Gerechtelijk Wetboek het mogelijk maakt een beroep in te stellen.
En effet, l'article 405 du Code judiciaire énumère les peines In artikel 405 van het Gerechtelijk Wetboek worden de tuchtstraffen
disciplinaires qui peuvent être infligées aux magistrats et l'article opgesomd die kunnen worden opgelegd aan de magistraten en in artikel
415 désigne les autorités compétentes pour connaître des appels formés 415 worden de overheden aangewezen die bevoegd zijn om kennis te nemen
contre ces peines, mais aucune disposition n'ouvre un recours contre van de beroepen die worden ingesteld tegen die straffen, maar geen
une mesure d'ordre intérieur qui constituerait une sanction enkele bepaling maakt een beroep mogelijk tegen een maatregel van
disciplinaire déguisée. inwendige aard die een verhulde tuchtsanctie zou vormen.
B.8. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. B.8. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord.
B.9. Il appartient au législateur d'apprécier à quel type de recours B.9. Het staat aan de wetgever te beoordelen tot welk type van beroep
doit donner lieu la décision d'un procureur du Roi concernant les de beslissing van een procureur des Konings moet leiden in verband met
missions d'un magistrat du ministère public qui pourrait constituer de opdrachten van een magistraat van het openbaar ministerie en die
une sanction disciplinaire déguisée et d'organiser ce recours au sein een verhulde tuchtsanctie zou kunnen vormen, en dat beroep te
de l'ordre judiciaire ». organiseren binnen de rechterlijke orde ».
B.5. Il en va de même pour les membres de l'auditorat du Conseil B.5. Hetzelfde geldt voor de leden van het auditoraat van de Raad van
d'Etat : l'absence de tout recours contre une décision d'un organe du State : de ontstentenis van enig beroep tegen een beslissing van een
Conseil d'Etat qui leur impose une mesure d'ordre qui pourrait être orgaan van de Raad van State waarbij hun een maatregel van orde wordt
une sanction disciplinaire déguisée n'est pas compatible avec les opgelegd die een verhulde tuchtsanctie zou kunnen zijn, is niet
articles 10 et 11 de la Constitution. bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.6. Cependant, cette discrimination n'a pas son siège dans l'article B.6. Die discriminatie vindt evenwel niet haar oorsprong in artikel
14, § 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat. Elle découle du 14, § 1, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State. Zij vloeit
fait qu'aucune disposition de ces lois coordonnées ne permet d'exercer voort uit het feit dat geen enkele bepaling van die gecoördineerde
wetten het mogelijk maakt een beroep in te stellen tegen een
un recours contre une telle décision. dergelijke beslissing.
B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
B.8. Il appartient au législateur de déterminer à quel type de recours B.8. Het staat aan de wetgever het type van beroep te bepalen waartoe
doit donner lieu une décision d'un organe du Conseil d'Etat imposant à een beslissing van een orgaan van de Raad van State dat een lid van
un membre de l'auditorat une mesure susceptible d'être une sanction het auditoraat een maatregel van orde oplegt die een verhulde
disciplinaire déguisée et d'organiser ce recours. A cet égard, le tuchtsanctie zou kunnen zijn, moet kunnen leiden, en dat beroep te
législateur doit tenir compte du fait que les membres de l'auditorat organiseren. Hierbij dient de wetgever rekening te houden met het feit
doivent pouvoir rédiger « leurs rapports et leurs avis en toute dat de leden van het auditoraat « in volle onafhankelijkheid hun
indépendance » (Doc. parl., Chambre, 1968-1969, n° 369/7, p. 19). verslagen en adviezen moeten [kunnen] opstellen » (Parl. St., Kamer, 1968-1969, nr. 369/7, p. 19).
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- L'article 14, § 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, tel - Artikel 14, § 1, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State,
qu'il était applicable avant son remplacement par l'article 2 de la zoals van toepassing vóór de vervanging ervan bij artikel 2 van de wet
loi du 15 mai 2007 « modifiant l'article 14 des lois sur le Conseil van 15 mei 2007 « tot wijziging van artikel 14 van de wetten op de
d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973 », ne viole pas les articles 10 Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973 », schendt de
et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
- L'absence d'une disposition législative organisant un recours contre - De ontstentenis van een wetsbepaling die een beroep organiseert
une décision d'un organe du Conseil d'Etat qui impose à un magistrat tegen een beslissing van een orgaan van de Raad van State waarbij aan
een magistraat van de Raad van State een maatregel van orde wordt
du Conseil d'Etat une mesure d'ordre qui pourrait être une sanction opgelegd die een verhulde tuchtsanctie zou kunnen zijn, schendt de
disciplinaire déguisée viole les articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 10 mars 2011. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 10 maart 2011.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^