Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 42/2011 du 24 mars 2011 Numéro du rôle : 4885 En cause : le recours en annulation de la loi du 30 novembre 2009 « portant assentiment à l'Accord entre l'Union européenne et les Etats-Unis d'Amérique sur le traitement e La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, des juges E. De Gr(...)"
Extrait de l'arrêt n° 42/2011 du 24 mars 2011 Numéro du rôle : 4885 En cause : le recours en annulation de la loi du 30 novembre 2009 « portant assentiment à l'Accord entre l'Union européenne et les Etats-Unis d'Amérique sur le traitement e La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, des juges E. De Gr(...) Uittreksel uit arrest nr. 42/2011 van 24 maart 2011 Rolnummer 4885 In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 30 november 2009 « houdende instemming met de Overeenkomst tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten van Amerika in Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, de rechters E(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 42/2011 du 24 mars 2011 Uittreksel uit arrest nr. 42/2011 van 24 maart 2011
Numéro du rôle : 4885 Rolnummer 4885
En cause : le recours en annulation de la loi du 30 novembre 2009 « In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 30 november 2009
portant assentiment à l'Accord entre l'Union européenne et les « houdende instemming met de Overeenkomst tussen de Europese Unie en
Etats-Unis d'Amérique sur le traitement et le transfert de données des de Verenigde Staten van Amerika inzake de verwerking en overdracht van
persoonsgegevens van passagiers (PNR-gegevens) door
dossiers passagers (données PNR) par les transporteurs aériens au luchtvaartmaatschappijen aan het Ministerie van Binnenlandse
Ministère américain de la Sécurité intérieure (DHS) (Accord PNR 2007), Veiligheid van de Verenigde Staten van Amerika (PNR-Overeenkomst
fait à Bruxelles le 23 juillet 2007 et à Washington le 26 juillet 2007 2007), gedaan te Brussel op 23 juli 2007 en te Washington op 26 juli
», introduit par l'ASBL « Ligue des Droits de l'Homme ». 2007 », ingesteld door de vzw « Ligue des Droits de l'Homme ».
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, des juges E. De samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, de rechters
Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J.
Spreutels et T. Merckx-Van Goey, et, conformément à l'article 60bis de Spreutels en T. Merckx-Van Goey, en, overeenkomstig artikel 60bis van
la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
président émérite M. Melchior, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, emeritus voorzitter M. Melchior, bijgestaan door de griffier P.-Y.
présidée par le président émérite M. Melchior, Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 1er Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 1 maart 2010
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 2 maart
mars 2010 et parvenue au greffe le 2 mars 2010, l'ASBL « Ligue des 2010, heeft de vzw « Ligue des Droits de l'Homme », met
Droits de l'Homme », dont le siège social est situé à 1000 Bruxelles, maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, Kogelstraat 22, beroep tot
rue du Boulet 22, a introduit un recours en annulation de la loi du 30 vernietiging ingesteld van de wet van 30 november 2009 « houdende
instemming met de Overeenkomst tussen de Europese Unie en de Verenigde
novembre 2009 « portant assentiment à l'Accord entre l'Union Staten van Amerika inzake de verwerking en overdracht van
européenne et les Etats-Unis d'Amérique sur le traitement et le persoonsgegevens van passagiers (PNR-gegevens) door
transfert de données des dossiers passagers (données PNR) par les luchtvaartmaatschappijen aan het Ministerie van Binnenlandse
transporteurs aériens au Ministère américain de la Sécurité intérieure Veiligheid van de Verenigde Staten van Amerika (PNR-Overeenkomst
(DHS) (Accord PNR 2007), fait à Bruxelles le 23 juillet 2007 et à 2007), gedaan te Brussel op 23 juli 2007 en te Washington op 26 juli
Washington le 26 juillet 2007 » (publiée au Moniteur belge du 29 2007 » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 29 december
décembre 2009). 2009).
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant à la norme en cause et à l'objet du recours Ten aanzien van de in het geding zijnde norm en het onderwerp van het
B.1. Le recours tend à l'annulation de la loi du 30 novembre 2009 « beroep B.1. Het beroep beoogt de vernietiging van de wet van 30 november 2009
portant assentiment à l'Accord entre l'Union européenne et les « houdende instemming met de Overeenkomst tussen de Europese Unie en
Etats-Unis d'Amérique sur le traitement et le transfert de données des de Verenigde Staten van Amerika inzake de verwerking en overdracht van
persoonsgegevens van passagiers (PNR-gegevens) door
dossiers passagers (données PNR) par les transporteurs aériens au luchtvaartmaatschappijen aan het Ministerie van Binnenlandse
Ministère américain de la Sécurité intérieure (DHS) (Accord PNR 2007), Veiligheid van de Verenigde Staten van Amerika (PNR-Overeenkomst
fait à Bruxelles le 23 juillet 2007 et à Washington le 26 juillet 2007 2007), gedaan te Brussel op 23 juli 2007 en te Washington op 26 juli
». 2007 ».
B.2.1. La loi attaquée dispose : B.2.1. De bestreden wet bepaalt :
«

Article 1er.La présente loi règle une matière visée à l'article 77

«

Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet.

de la Constitution.

Art. 2.De Overeenkomst tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten

Art. 2.L'Accord entre l'Union européenne et les Etats-Unis d'Amérique

van Amerika inzake de verwerking en overdracht van persoonsgegevens
sur le traitement et le transfert de données des dossiers passagers van passagiers (PNR-gegevens) door luchtvaartmaatschappijen aan het
(données PNR) par les transporteurs aériens au Ministère américain de Ministerie van Binnenlandse Veiligheid van de Verenigde Staten van
la Sécurité intérieure (DHS) (Accord PNR 2007), fait à Bruxelles le 23 Amerika (PNR-Overeenkomst 2007), gedaan te Brussel op 23 juli 2007 en
juillet 2007 et à Washington le 26 juillet 2007, sortira son plein et te Washington op 26 juli 2007, zal volkomen gevolg hebben ».
entier effet ». B.2.2. L'Accord auquel la loi porte assentiment est composé de trois B.2.2. De Overeenkomst waarmee de wet instemt, bestaat uit drie delen
parties : l'accord entre les Etats-Unis et l'Union européenne, une : de overeenkomst tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie, een
lettre des Etats-Unis à l'Union européenne et une lettre de l'Union brief van de Verenigde Staten aan de Europese Unie en een brief van de
européenne aux Etats-Unis. Europese Unie aan de Verenigde Staten.
B.2.3. Aux termes du point 1 de cet Accord, « l'Union européenne B.2.3. Volgens punt 1 van die Overeenkomst, « zal de Europese Unie
veillera à ce que les transporteurs aériens assurant un service de ervoor zorgen dat luchtvaartmaatschappijen die internationale
transport international de passagers à destination ou au départ des passagiersvluchten van of naar de Verenigde Staten uitvoeren de
Etats-Unis rendent disponibles les données PNR stockées dans leurs PNR-gegevens uit hun boekingssystemen beschikbaar stellen zoals
systèmes de réservation comme l'exige le DHS [Department of Home gevraagd door het DHS [Department of Home Security] ».
Security ] ». Le point 2 organise le système d'exportation pour la transmission des Punt 2 organiseert het toeleveringssysteem voor de overdracht van
données et précise que « le DHS accédera, par voie électronique, aux gegevens en preciseert dat « het DHS elektronisch toegang [zal]
krijgen tot de PNR-gegevens in de boekingssystemen van de
PNR provenant des systèmes de réservation des transporteurs aériens luchtvaartmaatschappijen die zich op het grondgebied van de lidstaten
situés sur le territoire des Etats membres de l'Union européenne van de Europese Unie bevinden, totdat er een afdoende systeem tot
jusqu'à ce qu'un système satisfaisant soit mis en place pour permettre stand is gebracht dat de doorgifte van dergelijke gegevens door de
la transmission de ces données par les transporteurs aériens ». luchtvaartmaatschappijen mogelijk maakt ».
Le point 3 dispose que le traitement des données se fera conformément Punt 3 bepaalt dat de gegevens zullen worden verwerkt overeenkomstig
aux lois et exigences constitutionnelles américaines tandis que le de wetgeving en de grondwettelijke vereisten van de Verenigde Staten,
point 4 affirme que le DHS et l'Union européenne réexamineront à terwijl punt 4 stelt dat het DHS en de Europese Unie de uitvoering van
intervalles réguliers la mise en oeuvre de l'Accord. de Overeenkomst op gezette tijden zullen evalueren.
Le point 9 énonce : Punt 9 bepaalt :
« Le présent accord entrera en vigueur le premier jour du mois suivant « Deze overeenkomst treedt in werking op de eerste dag van de maand
la date à laquelle les parties se sont notifié l'accomplissement de volgende op die waarin de partijen de kennisgevingen hebben
leurs procédures internes nécessaires à cet effet. Le présent accord uitgewisseld waaruit blijkt dat zij hun interne procedures daartoe
s'appliquera à titre provisoire à compter de la date de sa signature. hebben voltooid. Deze overeenkomst wordt vanaf de datum van
[...] ». ondertekening voorlopig toegepast. [...] ».
Quant à la recevabilité du recours Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep
B.3.1. Le Conseil des ministres soulève une exception tirée de B.3.1. De Ministerraad werpt een exceptie op die is afgeleid uit de
l'irrecevabilité du recours. Il soutient en substance qu'en raison de onontvankelijkheid van het beroep. Hij voert in hoofdzaak aan dat
l'entrée en vigueur du Traité de Lisbonne le 1er décembre 2009, wegens de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon op 1 december
l'Accord PNR 2007, qui n'avait pas encore été conclu avant cette date 2009, de PNR-Overeenkomst 2007, die vóór die datum nog niet was
et était seulement applicable provisoirement, doit dorénavant, avant gesloten en slechts voorlopig van toepassing was, voortaan, alvorens
d'être conclu définitivement par le Conseil de l'Union européenne, definitief te worden gesloten door de Raad van de Europese Unie, moet
faire l'objet d'une approbation par le Parlement européen. Il en worden goedgekeurd door het Europees Parlement. Daaruit zou volgen dat
résulterait que la loi belge qui a porté assentiment à l'Accord, dans de Belgische wet die met de overeenkomst heeft ingestemd in het kader
le cadre d'une procédure juridique antérieure, différente et qui n'a van een vroegere, andere juridische procedure die nog niet was
pas été complètement achevée, est devenue sans objet. voltooid, zonder voorwerp is geworden.
B.3.2. La partie requérante soutient qu'il faut distinguer deux B.3.2. De verzoekende partij voert aan dat twee periodes moeten worden
périodes, à savoir, d'une part, celle allant de la signature de onderscheiden, namelijk, enerzijds, de periode vanaf de ondertekening
l'Accord PNR du 23 juillet 2007 jusqu'à l'entrée en vigueur de la loi van de PNR-Overeenkomst van 23 juli 2007 tot de inwerkingtreding van
du 30 novembre 2009 et, d'autre part, celle prenant cours à dater de de wet van 30 november 2009 en, anderzijds, de periode vanaf de
l'entrée en vigueur de la loi du 30 novembre 2009 jusqu'à l'éventuelle inwerkingtreding van de wet van 30 november 2009 tot de eventuele
conclusion de l'Accord PNR 2007 par l'Union européenne. sluiting van de PNR-Overeenkomst 2007 door de Europese Unie.
Elle estime que la loi attaquée constitue la base juridique de Zij is van mening dat de bestreden wet de juridische grondslag vormt
l'application provisoire de l'Accord PNR 2007 en Belgique. Elle van de voorlopige toepassing van de PNR-Overeenkomst 2007 in België.
considère qu'avant l'entrée en vigueur de la loi attaquée, l'Accord Zij oordeelt dat, vóór de inwerkingtreding van de bestreden wet, de
PNR 2007 n'était pas applicable provisoirement en Belgique dans la PNR-Overeenkomst 2007 niet voorlopig van toepassing was in België in
mesure où le Gouvernement belge a, en vertu de l'ancien article 24, zoverre de Belgische Regering, krachtens het vroegere artikel 24, lid
paragraphe 5, du Traité sur l'Union européenne (TUE), subordonné le 5, van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU), het bindende
caractère contraignant de l'Accord au respect de ses propres règles karakter van de Overeenkomst afhankelijk heeft gesteld van de
inachtneming van de bepalingen van haar grondwettelijke procedure. Het
constitutionnelles. Ce ne serait qu'à dater de l'entrée en vigueur de zou pas vanaf de inwerkingtreding van de bestreden wet zijn dat de
la loi attaquée que l'Accord PNR 2007 aurait lié provisoirement les PNR-Overeenkomst 2007 voorlopig bindend zou zijn voor de Belgische
autorités belges, jusqu'au moment où l'Accord serait conclu overheden, totdat de Overeenkomst definitief zou zijn gesloten.
définitivement. B.4.1. L'Accord PNR 2007 a été élaboré sur la base de l'article 24 du B.4.1. De PNR-Overeenkomst 2007 kwam tot stand overeenkomstig artikel
TUE, tel qu'il était applicable avant l'entrée en vigueur du Traité de 24 van het VEU, zoals het van toepassing was vóór de inwerkingtreding
Lisbonne, le 1er décembre 2009. van het Verdrag van Lissabon, op 1 december 2009.
L'article 24, qui appartenait au Titre V du TUE « Dispositions Artikel 24, dat deel uitmaakte van titel V van het VEU « Bepalingen
concernant une politique étrangère et de sécurité commune », disposait betreffende een gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid »,
: « 1. Lorsqu'il est nécessaire de conclure un accord avec un ou plusieurs Etats ou organisations internationales en application du présent titre, le Conseil peut autoriser la présidence, assistée, le cas échéant, par la Commission, à engager des négociations à cet effet. De tels accords sont conclus par le Conseil sur recommandation de la présidence. 2. Le Conseil statue à l'unanimité lorsque l'accord porte sur une question pour laquelle l'unanimité est requise pour l'adoption de décisions internes. 3. Lorsque l'accord est envisagé pour mettre en oeuvre une action commune ou une position commune, le Conseil statue à la majorité qualifiée conformément à l'article 23, paragraphe 2. 4. Les dispositions du présent article sont également applicables aux matières relevant du titre VI. Lorsque l'accord porte sur une question pour laquelle la majorité qualifiée est requise pour l'adoption de décisions ou de mesures internes, le Conseil statue à la majorité bepaalde : « 1. Indien ter uitvoering van deze titel een overeenkomst moet worden gesloten met één of meer staten of internationale organisaties, kan de Raad het voorzitterschap machtigen om, zo nodig bijgestaan door de Commissie, daartoe onderhandelingen te openen. Dergelijke overeenkomsten worden gesloten door de Raad op aanbeveling van het voorzitterschap. 2. De Raad besluit met eenparigheid van stemmen wanneer de overeenkomst betrekking heeft op een aangelegenheid ten aanzien waarvan interne besluiten met eenparigheid van stemmen worden aangenomen. 3. Wanneer de overeenkomst betrekking heeft op de uitvoering van een gemeenschappelijk optreden of een gemeenschappelijk standpunt, besluit de Raad met gekwalificeerde meerderheid van stemmen overeenkomstig artikel 23, lid 2. 4. Dit artikel is ook van toepassing op aangelegenheden die onder titel VI vallen. Wanneer de overeenkomst betrekking heeft op een aangelegenheid ten aanzien waarvan interne besluiten of maatregelen met gekwalificeerde meerderheid van stemmen moeten worden aangenomen, besluit de Raad met gekwalificeerde meerderheid van stemmen
qualifiée conformément à l'article 34, paragraphe 3. overeenkomstig artikel 34, lid 3.
5. Aucun accord ne lie un Etat membre dont le représentant au sein du 5. Geen overeenkomst is bindend voor een lidstaat waarvan de
Conseil déclare qu'il doit se conformer à ses propres règles vertegenwoordiger in de Raad verklaart dat hij de bepalingen van zijn
constitutionnelles; les autres membres du Conseil peuvent convenir que grondwettelijke procedure in acht moet nemen; de andere leden van de
l'accord est néanmoins applicable à titre provisoire. Raad kunnen overeenkomen dat de overeenkomst niettemin voorlopig van
toepassing is.
6. Les accords conclus selon les conditions fixées par le présent 6. De overeenkomsten, gesloten onder de voorwaarden van dit artikel,
article lient les institutions de l'Union ». zijn bindend voor de instellingen van de Unie ».
B.4.2. Dans le cadre de la procédure de conclusion de l'Accord PNR B.4.2. In het kader van de procedure tot het sluiten van de
entre l'Union européenne et les Etats-Unis, le Gouvernement belge a eu PNR-Overeenkomst tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten heeft
recours à l'article 24, paragraphe 5, du TUE, selon lequel aucun de Belgische Regering een beroep gedaan op artikel 24, lid 5, van het
accord ne lie un Etat membre dont le représentant au sein du Conseil VEU, volgens hetwelk geen overeenkomst bindend is voor een lidstaat
déclare qu'il doit se conformer à ses propres règles waarvan de vertegenwoordiger in de Raad verklaart dat hij de
constitutionnelles. bepalingen van zijn grondwettelijke procedure in acht moet nemen.
B.4.3. Par une lettre du 30 novembre 2009, le ministre des Affaires B.4.3. Bij een brief van 30 november 2009 heeft de minister van
étrangères a informé la Représentation permanente de la Belgique Buitenlandse Zaken de Permanente Vertegenwoordiging van België bij de
auprès de l'Union européenne que la procédure d'assentiment relative à Europese Unie meegedeeld dat de instemmingsprocedure met betrekking
l'Accord PNR était accomplie et a demandé d'en informer le secrétaire tot de PNR-Overeenkomst was beëindigd en heeft hij gevraagd om de
général du Conseil de l'Union européenne. secretaris-generaal van de Raad van de Europese Unie daarvan in kennis te stellen.
B.5.1. Le 17 décembre 2009, après l'adoption de la loi attaquée et B.5.1. Op 17 december 2009, na de aanneming van de bestreden wet en na
après l'entrée en vigueur du Traité de Lisbonne, la Commission de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon, heeft de Europese
européenne a soumis au Parlement européen une proposition de décision Commissie aan het Europees Parlement een voorstel voorgelegd voor een
du Conseil relative à la conclusion de l'Accord PNR 2007 (COM(2009)702 besluit van de Raad inzake de sluiting van de PNR-Overeenkomst 2007
(COM (2009) 702 definitief). In dat voorstel beveelt de Commissie de
final). La Commission y recommande au Conseil d'adopter une décision Raad aan om een besluit vast te stellen betreffende de sluiting van de
portant conclusion de l'Accord PNR 2007, après approbation du PNR-Overeenkomst 2007, na de goedkeuring door het Europees Parlement,
Parlement européen, conformément à l'article 218, paragraphe 6, a), du overeenkomstig artikel 218, lid 6, onder a), van het Verdrag
Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne (TFUE). betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).
B.5.2. L'article 218 du TFUE dispose : « 1. Sans préjudice des dispositions particulières de l'article 207, les accords entre l'Union et des pays tiers ou organisations internationales sont négociés et conclus selon la procédure ci-après. 2. Le Conseil autorise l'ouverture des négociations, arrête les directives de négociation, autorise la signature et conclut les accords. 3. La Commission, ou le haut représentant de l'Union pour les affaires étrangères et la politique de sécurité lorsque l'accord envisagé porte exclusivement ou principalement sur la politique étrangère et de sécurité commune, présente des recommandations au Conseil, qui adopte B.5.2. Artikel 218 van het VWEU bepaalt : « 1. Onverminderd de bijzondere bepalingen van artikel 207 wordt bij het onderhandelen over en het sluiten van overeenkomsten tussen de Unie en derde landen of internationale organisaties de volgende procedure gevolgd. 2. De Raad verleent machtiging tot het openen van de onderhandelingen, stelt de onderhandelingsrichtsnoeren vast, verleent machtiging tot ondertekening en sluit de overeenkomsten. 3. De Commissie of, indien de voorgenomen overeenkomst uitsluitend of hoofdzakelijk betrekking heeft op het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, doet aanbevelingen aan de Raad, die een besluit vaststelt houdende machtiging tot het openen van
une décision autorisant l'ouverture des négociations et désignant, en de onderhandelingen en waarbij, naar gelang van de inhoud van de
fonction de la matière de l'accord envisagé, le négociateur ou le chef voorgenomen overeenkomst, de onderhandelaar of het hoofd van het
de l'équipe de négociation de l'Union. onderhandelingsteam van de Unie wordt aangewezen.
4. Le Conseil peut adresser des directives au négociateur et désigner 4. De Raad kan de onderhandelaar richtsnoeren geven en een bijzonder
un comité spécial, les négociations devant être conduites en comité aanwijzen; de onderhandelingen moeten in overleg met dat comité
consultation avec ce comité. worden gevoerd.
5. Le Conseil, sur proposition du négociateur, adopte une décision 5. De Raad stelt op voorstel van de onderhandelaar een besluit vast
autorisant la signature de l'accord et, le cas échéant, son waarbij machtiging wordt verleend tot ondertekening van de
overeenkomst en, in voorkomend geval, in afwachting van de
application provisoire avant l'entrée en vigueur. inwerkingtreding, tot de voorlopige toepassing ervan.
6. Le Conseil, sur proposition du négociateur, adopte une décision 6. De Raad stelt op voorstel van de onderhandelaar een besluit
portant conclusion de l'accord. houdende sluiting van de overeenkomst vast.
Sauf lorsque l'accord porte exclusivement sur la politique étrangère Tenzij de overeenkomst uitsluitend betrekking heeft op het
et de sécurité commune, le Conseil adopte la décision de conclusion de gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, stelt de Raad het
l'accord : besluit houdende sluiting van de overeenkomst vast :
a) après approbation du Parlement européen dans les cas suivants : a) na goedkeuring door het Europees Parlement, in de volgende gevallen :
i) accords d'association; i) associatieovereenkomsten;
ii) accord portant adhésion de l'Union à la Convention européenne de ii) toetreding van de Unie tot het Europees Verdrag tot bescherming
sauvegarde des droits de l'Homme et des libertés fondamentales; van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden;
iii) accords créant un cadre institutionnel spécifique en organisant iii) overeenkomsten die door de instelling van samenwerkingsprocedures
des procédures de coopération; een specifiek institutioneel kader scheppen;
iv) accords ayant des implications budgétaires notables pour l'Union; iv) overeenkomsten die aanzienlijke gevolgen hebben voor de begroting
v) accords couvrant des domaines auxquels s'applique la procédure législative ordinaire ou la procédure législative spéciale lorsque l'approbation du Parlement européen est requise. Le Parlement européen et le Conseil peuvent, en cas d'urgence, convenir d'un délai pour l'approbation; b) après consultation du Parlement européen, dans les autres cas. Le Parlement européen émet son avis dans un délai que le Conseil peut fixer en fonction de l'urgence. En l'absence d'avis dans ce délai, le Conseil peut statuer. van de Unie; v) overeenkomsten betreffende gebieden waarop de gewone wetgevingsprocedure, of, indien de goedkeuring van het Europees Parlement vereist is, de bijzondere wetgevingsprocedure van toepassing is. In dringende gevallen kunnen het Europees Parlement en de Raad een termijn voor het geven van de goedkeuring overeenkomen; b) na raadpleging van het Europees Parlement in de overige gevallen. Het Europees Parlement brengt advies uit binnen een termijn die de Raad naar gelang van de urgentie kan bepalen. Indien er binnen die termijn geen advies is uitgebracht, kan de Raad besluiten. 7. Bij de sluiting van een overeenkomst kan de Raad, in afwijking van
7. Par dérogation aux paragraphes 5, 6 et 9, le Conseil peut, lors de la conclusion d'un accord, habiliter le négociateur à approuver, au nom de l'Union, les modifications de l'accord, lorsque celui-ci prévoit que ces modifications doivent être adoptées selon une procédure simplifiée ou par une instance créée par ledit accord. Le Conseil peut assortir cette habilitation de conditions spécifiques. 8. Tout au long de la procédure, le Conseil statue à la majorité qualifiée. Toutefois, il statue à l'unanimité lorsque l'accord porte sur un domaine pour lequel l'unanimité est requise pour l'adoption d'un acte de l'Union ainsi que pour les accords d'association et les accords de leden 5, 6 en 9, de onderhandelaar machtigen om de wijzigingen die krachtens de overeenkomst volgens een vereenvoudigde procedure of door een bij de overeenkomst opgericht orgaan worden aangenomen, namens de Unie goed te keuren. De Raad kan aan deze machtiging bijzondere voorwaarden verbinden. 8. Tijdens de gehele procedure besluit de Raad met gekwalificeerde meerderheid van stemmen. De Raad besluit evenwel met eenparigheid van stemmen wanneer de overeenkomst een gebied betreft waarop handelingen van de Unie met eenparigheid van stemmen worden vastgesteld, alsmede ten aanzien van
visés à l'article 212 avec les Etats candidats à l'adhésion. Le de associatieovereenkomsten en de in artikel 212 bedoelde
Conseil statue également à l'unanimité pour l'accord portant adhésion overeenkomsten met de kandidaat-lidstaten. De Raad besluit eveneens
de l'Union à la Convention européenne de sauvegarde des droits de met eenparigheid van stemmen over de overeenkomst inzake toetreding
l'Homme et des libertés fondamentales; la décision portant conclusion van de Unie tot het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten
de cet accord entre en vigueur après son approbation par les Etats van de mens en de fundamentele vrijheden. Dit besluit houdende
sluiting van die overeenkomst treedt pas in werking nadat de lidstaten
membres, conformément à leurs règles constitutionnelles respectives. het overeenkomstig hun onderscheiden grondwettelijke bepalingen hebben goedgekeurd.
9. Le Conseil, sur proposition de la Commission ou du haut 9. De Raad stelt, op voorstel van de Commissie of van de hoge
représentant de l'Union pour les affaires étrangères et la politique vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en
de sécurité, adopte une décision sur la suspension de l'application veiligheidsbeleid, een besluit vast tot schorsing van de toepassing
d'un accord et établissant les positions à prendre au nom de l'Union dans une instance créée par un accord, lorsque cette instance est appelée à adopter des actes ayant des effets juridiques, à l'exception des actes complétant ou modifiant le cadre institutionnel de l'accord. 10. Le Parlement européen est immédiatement et pleinement informé à toutes les étapes de la procédure. 11. Un Etat membre, le Parlement européen, le Conseil ou la Commission peut recueillir l'avis de la Cour de justice sur la compatibilité d'un accord envisagé avec les traités. En cas d'avis négatif de la Cour, van een overeenkomst en tot bepaling van de standpunten die namens de Unie worden ingenomen in een krachtens een overeenkomst opgericht lichaam, wanneer dit lichaam handelingen met rechtsgevolgen vaststelt, met uitzondering van handelingen tot aanvulling of wijziging van het institutionele kader van het akkoord. 10. Het Europees Parlement wordt in iedere fase van de procedure onverwijld en ten volle geïnformeerd. 11. Een lidstaat, het Europees Parlement, de Raad of de Commissie kan het advies inwinnen van het Hof van Justitie over de verenigbaarheid van een voorgenomen overeenkomst met de Verdragen. Indien het Hof afwijzend adviseert, kan het voorgenomen akkoord niet in werking
l'accord envisagé ne peut entrer en vigueur, sauf modification de treden, behoudens in geval van wijziging daarvan of herziening van de
celui-ci ou révision des traités ». Verdragen ».
B.5.3. Le 1er février 2010, le Conseil de l'Union européenne a suivi B.5.3. Op 1 februari 2010 heeft de Raad van de Europese Unie het
la proposition de la Commission en adoptant la décision relative à la voorstel van de Commissie gevolgd, door het besluit vast te stellen
conclusion de l'Accord PNR 2007, sous réserve de l'approbation du betreffende de sluiting van de PNR-Overeenkomst 2007, onder voorbehoud
Parlement européen, qui n'a pas encore été obtenue. van de goedkeuring door het Europees Parlement, die nog niet is
B.5.4. La Commission de la Justice de la Chambre des représentants a verkregen. B.5.4. De Commissie voor de Justitie van de Kamer van
volksvertegenwoordigers heeft geoordeeld dat er geen
estimé qu'il n'y avait pas lieu de formuler un avis de subsidiarité à subsidiariteitsadvies moest worden geformuleerd over het voorstel voor
l'égard de la proposition de décision du Conseil du 1er février 2010 een besluit van de Raad van 1 februari 2010 inzake de sluiting van de
relative à la conclusion de l'Accord PNR 2007. Le rapport du 1er avril PNR-Overeenkomst 2007. Het verslag van 1 april 2010 vermeldt daarover
2010 mentionne ce qui suit : het volgende :
« L'accord entre l'Union européenne et les Etats-Unis d'Amérique sur « De overeenkomst tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten
le traitement et le transfert de données des dossiers passagers inzake de verwerking en overdracht van persoonsgegevens van passagiers
(données PNR) par les transporteurs aériens au ministère américain de (PNR-gegevens) door luchtvaartmaatschappijen aan het ministerie van
la sécurité intérieure (DHS) (accord PNR 2007) COM(2009)0702 a été Binnenlandse Veiligheid van de Verenigde Staten van Amerika
signé à Bruxelles le 26 juillet 2007 ' sous réserve de sa conclusion (PNR-overeenkomst 2007) COM(2009)0702 werd in Brussel op 26 juli 2007
', mais avec application provisoire.
En attendant sa conclusion définitive, cet accord est d'application, à
titre provisoire, à compter de la date de sa signature, à savoir : le ondertekend ' onder voorbehoud van sluiting ' maar met voorlopige
26 juillet 2007. Les applications concrètes se trouvent dans la ' toepassing. De overeenkomst wordt sedert haar ondertekening, i.c. 26 juli 2007,
voorlopig toegepast in afwachting van de definitieve sluiting. De
concrete toepassingen bevinden zich in de ' Brief van de VS aan de EU
Lettre des Etats-Unis à l'UE ' publiée en même temps que l'accord. ' die samen met de overeenkomst gepubliceerd werd. Hierin wordt onder
Dans celle-ci, il est stipulé, entre autres, que le DHS reçoit 19 meer gestipuleerd dat het DHS 19 PNR-gegevens ontvangt en dat deze
données PNR qui sont conservées pendant quinze ans : sept ans en tant vijftien jaar worden bijgehouden : zeven jaar als actief gegeven en
que donnée active, après quoi elles acquièrent un statut inactif. daarna acht jaar in een slapend archief.
Cet accord a été soumis au Parlement belge et la loi d'assentiment Deze overeenkomst werd aan het Parlement voorgelegd en de Belgische
belge date du 30 novembre 2009. instemmingswet dateert van 30 november 2009.
Le Traité de Lisbonne est entré en vigueur le 1er décembre 2009. Il Op 1 december 2009 is het verdrag van Lissabon in werking getreden dat
prévoit une nouvelle procédure en matière de conclusion d'accords voorziet in een nieuwe procedure met betrekking tot het sluiten van
internationaux. internationale overeenkomsten.
Désormais, c'est l'article 218.6.a) du Traité (TFUE) qui prévaut. Aux Voortaan geldt artikel 218.6.a) van het Verdrag (VWEU). Volgens deze
termes de cette procédure, le Conseil est tenu d'adopter une décision procedure moet de Raad een besluit vaststellen houdende sluiting van
relative à la conclusion d'un accord après approbation du Parlement een overeenkomst na goedkeuring van het Europees Parlement en na
européen et notification des parlements nationaux. kennisgeving aan de nationale Parlementen.
Dès lors que la procédure de ratification de l'accord PNR n'était pas Omdat de ratificatieprocedure van de PNR-overeenkomst op 1 december
encore totalement achevée le 1er décembre 2009 (certains pays n'ayant 2009 niet volledig was afgerond (enkele landen hadden nog niet
pas encore procédé à la ratification), elle a été remplacée par la geratificeerd) werd ze vervangen door de nieuwe procedure.
nouvelle procédure. Le projet de décision du Conseil du 1er février 2010 a dès lors été Alle nationale parlementen werden bijgevolg in kennis gesteld van het
communiqué à tous les parlements nationaux. ontwerp van Raadsbesluit van 1 februari 2010.
Entre-temps, un régime provisoire est d'application : dans Ondertussen geldt een voorlopige toepassing : in afwachting worden de
l'intervalle, les 19 données sont déjà transmises, sans quoi les 19 gegevens reeds doorgegeven, anders bestaat het risico dat geen
avions provenant de l'Union européenne risqueraient de ne plus pouvoir
atterrir aux Etats-Unis » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC enkel vliegtuig nog uit Europa in de US zou landen » (Parl. St.,
52-2536/001, pp. 3-4). Kamer, 2009-2010, DOC 52-2536/001, pp. 3-4).
B.6.1. La loi attaquée ne porte pas assentiment à un traité conclu par B.6.1. De bestreden wet verleent geen instemming met een door de
l'Etat belge mais elle s'inscrit dans une procédure dans le cadre de Belgische Staat gesloten verdrag, maar past in een procedure waarbij
laquelle l'Union européenne conclut un accord international avec les de Europese Unie een internationale overeenkomst afsluit met de
Etats-Unis d'Amérique. Verenigde Staten van Amerika.
B.6.2. La procédure de conclusion de l'Accord PNR 2007 a été entamée B.6.2. De procedure tot het sluiten van de PNR-Overeenkomst 2007 werd
sur la base de l'article 24 du TUE, qui a entre-temps été abrogé par aangevat op basis van artikel 24 van het VEU, dat inmiddels werd
le Traité de Lisbonne. Actuellement, la conclusion d'un tel accord est opgeheven door het Verdrag van Lissabon. Thans wordt de sluiting van
régie par l'article 218 du TFUE. Comme le confirment les initiatives een dergelijke overeenkomst geregeld in artikel 218 van het VWEU.
mentionnées en B.5 prises par les autorités européennes compétentes en Zoals wordt bevestigd door de onder B.5 vermelde initiatieven van de
la matière, la procédure de conclusion de l'Accord PNR, qui n'était ter zake bevoegde Europese overheden, moet de procedure tot het
pas encore achevée lors de l'entrée en vigueur de ce Traité, doit être sluiten van de PNR-Overeenkomst, die bij de inwerkingtreding van dat
poursuivie sur la base de la nouvelle réglementation. Verdrag nog niet was afgerond, worden voortgezet op basis van de
nieuwe regelgeving.
A ce sujet, le rapport de la Commission de la Justice de la Chambre, In dit verband vermeldt het verslag van de Commissie voor de Justitie
cité en B.5.4, mentionne : van de Kamer, aangehaald in B.5.4 :
« Dès lors que la procédure de ratification de l'accord PNR n'était « Omdat de ratificatieprocedure van de PNR-Overeenkomst op 1 december
pas encore totalement achevée le 1er décembre 2009 (certains pays 2009 niet volledig was afgerond (enkele landen hadden nog niet
n'ayant pas encore procédé à la ratification), elle a été remplacée geratificeerd) werd ze vervangen door de nieuwe procedure.
par la nouvelle procédure. Alle nationale parlementen werden bijgevolg in kennis gesteld van het
Le projet de décision du Conseil du 1er février 2010 a dès lors été ontwerp van Raadsbesluit van 1 februari 2010 » (Parl. St., Kamer,
communiqué à tous les parlements nationaux » (ibid., p. 4). 2009-2010, DOC 52-2536/001, p. 4).
« La procédure suivie à l'époque par le Parlement belge devient dès « De procedure die indertijd door het Belgisch Parlement gevolgd werd,
lors sans objet » (ibid., p. 6). komt daardoor te vervallen » (ibid., p. 6).
B.6.3. Depuis l'entrée en vigueur du Traité de Lisbonne, la loi B.6.3. Sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon maakt de
attaquée du 30 novembre 2009 ne fait plus partie de la procédure à bestreden wet van 30 november 2009 geen deel meer uit van de te volgen
suivre pour conclure l'Accord PNR entre l'Union européenne et les procedure tot sluiting van de PNR-Overeenkomst 2007 tussen de Europese
Etats-Unis. En conséquence, la partie requérante n'a pas intérêt à Unie en de Verenigde Staten. Bijgevolg heeft de verzoekende partij
demander l'annulation d'une loi qui n'a pas d'effet sur la conclusion geen belang om de vernietiging van een wet te vorderen die geen
de cet Accord. gevolgen heeft voor de sluiting van die Overeenkomst.
B.6.4. Le fait que l'Accord PNR 2007, dans l'attente de sa conclusion B.6.4. Het feit dat de PNR-Overeenkomst 2007, in afwachting van de
conformément à la procédure actuellement applicable, reste
provisoirement applicable, n'enlève rien à ce constat. En effet, cette sluiting ervan overeenkomstig de thans geldende procedure, voorlopig
application provisoire ne résulte pas de la loi attaquée, mais van toepassing blijft, doet daaraan geen afbreuk. Die voorlopige
directement du droit de l'Union européenne, plus précisément du point toepassing volgt immers niet uit de bestreden wet, maar rechtstreeks
9 de l'Accord visé et de la décision 2007/551/PESC/JAI du Conseil du uit het recht van de Europese Unie, meer bepaald uit punt 9 van de
23 juillet 2007, en particulier de l'article 3 de cette décision, en bedoelde Overeenkomst en uit het besluit 2007/551/GBVB/JBZ van de Raad
vertu de laquelle cet Accord a été signé au nom de l'Union européenne van 23 juli 2007, op grond waarvan die Overeenkomst namens de Europese
Unie werd ondertekend, inzonderheid artikel 3 daarvan, en dat,
et qui, conformément aux dispositions transitoires du Traité de overeenkomstig de overgangsbepalingen bij het Verdrag van Lissabon,
Lisbonne contenues dans l'article 9 du protocole n° 36 du TFUE, est zoals vervat in artikel 9 van het protocol nr. 36 bij het VWEU,
maintenue tant qu'elle n'a pas été retirée, annulée ou modifiée. Par gehandhaafd blijft zolang het niet is ingetrokken, nietig verklaard of
conséquent, la partie requérante ne peut pas davantage déduire de gewijzigd. De verzoekende partij kan derhalve aan de voorlopige
l'application provisoire de l'Accord PNR 2007 un intérêt pour demander toepassing van de PNR-Overeenkomst 2007 evenmin een belang ontlenen om
l'annulation de la loi attaquée, celle-ci n'ayant aucun rapport avec de vernietiging van de bestreden wet te vorderen, aangezien deze geen
cette application provisoire. enkel verband heeft met die voorlopige toepassing.
B.7. Le recours en annulation est irrecevable. B.7. Het beroep tot vernietiging is onontvankelijk.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
rejette le recours. verwerpt het beroep.
Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 24 mars 2011. het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 24 maart
Le greffier, 2011.
P.-Y. Dutilleux. Le président, De griffier, De voorzitter,
M. Melchior. P.-Y. Dutilleux. M. Melchior.
^