← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 137/2010 du 9 décembre 2010 Numéro du rôle : 4909 En cause
: la question préjudicielle relative à l'article 145bis du décret de la Région flamande du 18 mai 1999
portant organisation de l'aménagement du territoire, po La Cour constitutionnelle, composée
du juge E. De Groot, faisant fonction de président, et, conf(...)"
Extrait de l'arrêt n° 137/2010 du 9 décembre 2010 Numéro du rôle : 4909 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 145bis du décret de la Région flamande du 18 mai 1999 portant organisation de l'aménagement du territoire, po La Cour constitutionnelle, composée du juge E. De Groot, faisant fonction de président, et, conf(...) | Uittreksel uit arrest nr. 137/2010 van 9 december 2010 Rolnummer 4909 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 145bis van het decreet van het Vlaamse Gewest van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening, ge Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter E. De Groot, waarnemend voorzitter, en, overeen(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 137/2010 du 9 décembre 2010 | Uittreksel uit arrest nr. 137/2010 van 9 december 2010 |
Numéro du rôle : 4909 | Rolnummer 4909 |
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 145bis du | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 145bis van het |
décret de la Région flamande du 18 mai 1999 portant organisation de | decreet van het Vlaamse Gewest van 18 mei 1999 houdende de organisatie |
l'aménagement du territoire, posée par le Conseil d'Etat. | van de ruimtelijke ordening, gesteld door de Raad van State. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée du juge E. De Groot, faisant fonction de président, et, | samengesteld uit rechter E. De Groot, waarnemend voorzitter, en, |
conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 | overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 |
sur la Cour constitutionnelle, du président émérite M. Melchior, et | op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter M. Melchior, en de |
des juges J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey | rechters J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey |
et P. Nihoul, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le | en P. Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder |
juge E. De Groot, | voorzitterschap van rechter E. De Groot, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par arrêt n° 202.012 du 17 mars 2010 en cause de Dina Notte contre la | Bij arrest nr. 202.012 van 17 maart 2010 in zake Dina Notte tegen de |
députation du conseil provincial du Brabant flamand, dont l'expédition | deputatie van de provincieraad van Vlaams-Brabant, waarvan de |
est parvenue au greffe de la Cour le 26 mars 2010, le Conseil d'Etat a | expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 26 maart 2010, heeft |
posé la question préjudicielle suivante : | de Raad van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 145bis du décret du 18 mai 1999 portant organisation de | « Schendt artikel 145bis van het decreet d.d. 18 mei 1999 houdende de |
l'aménagement du territoire viole-t-il les articles 10 et 11 de la | organisatie van de ruimtelijke ordening artikel 10 en 11 van de |
Constitution en ce qu'il impose comme condition d'obtention d'un | Grondwet, in de mate dat het, door als voorwaarde voor het bekomen van |
permis d'urbanisme pour l'agrandissement d'un bâtiment situé en dehors | een stedenbouwkundige vergunning voor de uitbreiding van een gebouw |
d'une zone d'affectation appropriée que cet agrandissement ne dépasse | dat gelegen is buiten een geëigende bestemmingszone, oplegt dat deze |
pas 100 % d'augmentation du volume, ce qui a pour effet que les | uitbreiding een volumevermeerdering met 100 % niet mag overschrijden, |
transformations d'une certaine importance deviennent impossibles pour | waardoor verbouwingen van enige omvang onmogelijk worden voor |
les propriétaires de plus petites habitations, contrairement à ce qui | eigenaars van kleinere woningen, en dit in tegenstelling tot eigenaars |
est le cas pour les propriétaires de plus grandes habitations ? ». | van grotere woningen ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. La question préjudicielle porte sur la compatibilité de l'article | B.1. De prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid van artikel |
145bis du décret de la Région flamande du 18 mai 1999 portant | 145bis van het decreet van het Vlaamse Gewest van 18 mei 1999 houdende |
organisation de l'aménagement du territoire (ci-après : décret du 18 | de organisatie van de ruimtelijke ordening (hierna : decreet van 18 |
mai 1999) avec le principe d'égalité et de non-discrimination garanti | mei 1999) met het beginsel van de gelijkheid en niet-discriminatie |
par les articles 10 et 11 de la Constitution. | gewaarborgd bij de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
Il ressort des données de l'affaire portée devant le Conseil d'Etat | Uit de gegevens van de zaak voor de Raad van State blijkt dat |
qu'est particulièrement en cause la disposition de l'article 145bis, § | inzonderheid de bepaling van artikel 145bis, § 1, eerste lid, 6°, van |
1er, alinéa 1er, 6°, du décret du 18 mai 1999, dans la version insérée | het decreet van 18 mei 1999, in de versie zoals ingevoegd bij decreet |
par le décret du 13 juillet 2001 et modifiée par le décret du 21 | van 13 juli 2001 en gewijzigd bij decreet van 21 november 2003, in het |
novembre 2003, dont il découle qu'un permis d'urbanisme peut être | geding is, waaruit voortvloeit dat een stedenbouwkundige vergunning |
accordé, nonobstant les dispositions d'affectation en vigueur des | kan worden verleend, niettegenstaande de geldende |
plans de secteur et des plans généraux d'aménagement, pour | bestemmingsvoorschriften van de gewestplannen en algemene plannen van |
l'agrandissement - en l'espèce dans une zone agricole - d'une | aanleg, voor de uitbreiding - te dezen in agrarisch gebied - van een |
habitation, à condition que « cet agrandissement [ne dépasse pas] 100 | woning, mits « deze uitbreiding [...] een volumevermeerdering met 100 |
% d'augmentation du volume ». | % echter niet [overschrijdt] ». |
La question suggérée par la partie requérante devant le Conseil d'Etat | De door de verzoekende partij voor de Raad van State gesuggereerde |
demande si le principe d'égalité est violé parce que de ce fait « les | vraag is of het gelijkheidsbeginsel wordt geschonden omdat daardoor « |
transformations d'une certaine importance deviennent impossibles pour | verbouwingen van enige omvang onmogelijk worden voor eigenaars van |
les propriétaires de plus petites habitations, contrairement à ce qui | kleinere woningen, en dit in tegenstelling tot eigenaars van grotere |
est le cas pour les propriétaires de plus grandes habitations ». | woningen ». |
B.2. L'article 145bis, § 1er, alinéa 1er, 6°, du décret du 18 mai | B.2. Artikel 145bis, § 1, eerste lid, 6°, van het decreet van 18 mei |
1999, dans sa version applicable au litige a quo, fixe aussi bien une | 1999, in de versie van toepassing in het bodemgeschil, stelt zowel een |
limite supérieure relative (100 % d'augmentation) qu'une limite | |
absolue (1 000 m3) au volume, en cas d'agrandissement d'une habitation | relatieve (100 pct. vermeerdering) als een absolute (1 000 m3) grens |
non conforme à la destination de la zone. | aan het volume bij de eventuele uitbreiding van een zonevreemde |
Contrairement à ce qu'affirme le Gouvernement flamand, une différence | woning. In tegenstelling tot wat de Vlaamse Regering stelt, vloeit uit de in |
de traitement entre les personnes qui demandent un permis pour | het geding zijnde bepaling wel degelijk een verschil in behandeling |
l'agrandissement d'une habitation non conforme à la destination de la | voort tussen personen die een vergunning aanvragen voor een |
zone découle effectivement de la disposition en cause, selon que la | uitbreiding van een zonevreemde woning al naargelang het om een kleine |
demande vise une petite ou une grande habitation. En effet, un | dan wel grote woning gaat. Een aanvrager met een woning van per |
demandeur possédant une habitation de 100 m3, par exemple, a | hypothese 100 m3 heeft verhoudingsgewijs immers minder mogelijkheden |
proportionnellement moins de possibilités d'agrandissement qu'un | |
demandeur ayant une habitation de 500 m3. | tot uitbreiding dan een aanvrager met een woning van 500 m3. |
B.3.1. Il appartient au législateur décrétal de rechercher un | B.3.1. Het staat aan de decreetgever om een evenwicht te zoeken tussen |
équilibre entre le bon aménagement du territoire et le droit à un | een goede ruimtelijke ordening en het bij artikel 23, derde lid, 3°, |
logement décent garanti par l'article 23, alinéa 3, 3°, de la | van de Grondwet gewaarborgde recht op behoorlijke huisvesting. De in |
Constitution. La disposition en cause répond au souci du législateur | het geding zijnde bepaling beantwoordt aan de zorg van de decreetgever |
décrétal d'autoriser, dans certains cas, en dépit d'une réglementation | om, niettegenstaande een regelgeving inzake ruimtelijke ordening die |
relative à l'aménagement du territoire fondée en principe sur des | in beginsel berust op ruimtelijke plannen en bestemmingsvoorschriften, |
plans et des prescriptions d'affectation du sol, la délivrance de | in bepaalde gevallen het uitreiken van bouwvergunningen in afwijking |
permis de bâtir par dérogation à ces plans et prescriptions. | van die plannen en voorschriften toe te staan. |
Cette politique du législateur décrétal a été fréquemment modifiée au | Dat beleid van de decreetgever is in de loop der jaren vaak gewijzigd. |
cours des ans. Il n'appartient pas à la Cour de juger des choix | Het staat niet aan het Hof de opeenvolgende keuzes van de decreetgever |
successifs du législateur décrétal mais uniquement de vérifier s'il | te beoordelen maar enkel om na te gaan of er te dezen een redelijke |
existe en l'espèce une justification raisonnable à la différence de | verantwoording is voor het aangeklaagde verschil in behandeling, |
traitement dénoncée, compte tenu du but et des effets de la mesure. | rekening houdend met het doel en de gevolgen van de maatregel. |
B.3.2. En ce qui concerne le but de la mesure, il ressort des travaux | B.3.2. Wat betreft het doel van de maatregel blijkt uit de |
préparatoires de l'article 166 du décret de la Région flamande du 18 | parlementaire voorbereiding van met name artikel 166 van het decreet |
mai 1999 portant organisation de l'aménagement du territoire - dont | van het Vlaamse Gewest van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de |
s'inspire l'article 145bis du décret du 18 mai 1999, inséré par | ruimtelijke ordening - waarop het bij artikel 9 van het decreet van 13 |
l'article 9 du décret du 13 juillet 2001 - qu'un certain | juli 2001 ingevoegde artikel 145bis van het decreet van 18 mei 1999 is |
assouplissement a été jugé souhaitable par rapport à la disposition | geïnspireerd - dat een zekere versoepeling wenselijk werd geacht ten |
antérieure, qui limitait la possibilité d'agrandissement d'une | aanzien van de vroegere bepaling die de uitbreidingsmogelijkheid |
habitation à 20 % du volume existant : | beperkte tot 20 pct. van het volume van een bestaande woning : |
« La réglementation élaborée revient à supprimer un certain nombre de | « De uitgewerkte regeling komt er op neer dat een aantal beperkingen |
restrictions de la réglementation existante. | van de bestaande regeling komen te vervallen. |
Pour les habitations, l'ancien maximum de 20 % d'augmentation du | Voor woningen vervalt het vroegere maximum van 20 % |
volume, qui offrait peu de latitude pour les très petites habitations, | volumevermeerdering, iets wat voor zeer kleine woningen weinig soelaas |
est supprimé et remplacé par 100 %. La limite de 700 m3 est toutefois | bracht, en wordt vervangen door 100 %. De 700 m3-grens blijft wel |
maintenue. Les travaux autorisés restent en principe limités aux | behouden. De toegelaten werken blijven in principe beperkt tot |
travaux de transformation et d'agrandissement. La reconstruction est | verbouwen en uitbreiden. Herbouwen kan wél indien de onder punt 2° |
néanmoins possible si les conditions définies au 2° sont remplies » | beschreven voorwaarden vervuld zijn » (Parl. St., Vlaams Parlement, |
(Doc. parl., Parlement flamand, 1998-1999, n° 1332/1, exposé des motifs, p. 75). | 1998-1999, nr. 1332/1, memorie van toelichting, p. 75). |
« Le ministre commente ensuite les règles concernant les bâtiments non | « De minister belicht vervolgens de regels van de zonevreemde |
conformes à la destination de la zone. Pour ces bâtiments, les règles | gebouwen. Voor deze gebouwen worden de huidige ' mini-decreet '-regels |
actuelles ' du mini-décret ' sont adaptées. Ainsi, la règle des 20 % | bijgestuurd. Zo vervalt voor woningen de 20 % -regel : ook de kleine |
est supprimée pour les habitations : les petites habitations pourront | |
également s'agrandir jusqu'à 700 m3, toutefois sans dépasser | woningen zullen tot 700 [m3] kunnen uitbreiden, echter zonder de 100 % |
l'augmentation de volume de 100 %. | volumevermeerdering te overschrijden. |
[...] | [...]. |
[...] Ce projet de décret n'a pas pour objectif de ' provoquer ', | [...] Het is niet de bedoeling met dit ontwerpdecreet het herbouwen |
d'encourager la reconstruction de fermettes dans une zone agricole. | van hoevetjes in agrarisch gebied ' uit te lokken ', aan te moedigen. |
L'assouplissement sensible par rapport à la législation actuelle est | De aanmerkelijke versoepeling ten aanzien van de huidige wetgeving is |
dicté par des considérations humaines et sociales : pourvoir au besoin | ingegeven door overwegingen van menselijke en sociale aard : om |
d'assainir les logements inconfortables du 19e siècle et donner aux | tegemoet te komen aan de behoefte om 19de eeuwse oncomfortabele |
habitants la possibilité d'adapter leur habitation aux impératifs de | woonsituaties te saneren en de bewoners de mogelijkheid te geven om |
confort de notre époque. » (Doc. parl., Parlement flamand, 1998-1999, | hun woning aan te passen aan de comfortbehoeftes van deze tijd » |
n° 1332/8, rapport, p. 13). | (Parl. St., Vlaams Parlement, 1998-1999, nr. 1332/8, verslag, p. 13). |
La limite supérieure absolue de 700 m3 fixée par le décret du 18 mai | De absolute bovengrens van 700 m3 in het decreet van 18 mei 1999 is |
1999 a été portée à 850 m3 par le décret du 13 juillet 2001, en | bij decreet van 13 juli 2001 op 850 m3 gebracht, waarbij dan wel de |
prenant toutefois en compte, dans le volume, les espaces de la cave et | kelder- en zolderruimten in het volume werden meegerekend, en bij |
du grenier, et à 1 000 m3 par le décret du 21 novembre 2003. Lors de | decreet van 21 november 2003 op 1 000 m3. Naar aanleiding van die |
ces modifications, la limitation relative et les motifs qui la | wijzigingen zijn de relatieve beperking en de hiervoor uiteengezette |
justifiaient n'ont pas été remis en cause. On peut en déduire qu'à | motieven die haar verantwoordden niet meer ter discussie gesteld. |
côté d'une limite supérieure absolue, le législateur décrétal a jugé | Daaruit kan worden opgemaakt dat de decreetgever het naast een |
nécessaire d'établir, pour l'agrandissement des habitations | absolute bovengrens nodig achtte om voor de uitbreiding van |
non-conformes à la destination de la zone, une limite calculée | zonevreemde woningen een beperking in te voeren waarbij |
proportionnellement à la situation existante, moyennant cependant un | verhoudingsgewijze rekening werd gehouden met de bestaande situatie, |
certain assouplissement, afin de permettre un confort de logement | weliswaar ook met een zekere versoepeling om een aan de huidige noden |
répondant mieux aux besoins actuels. | meer aangepast wooncomfort mogelijk te maken. |
B.3.3. En ce qui concerne les effets de la disposition en cause, il | B.3.3. Wat de gevolgen van de in het geding zijnde bepaling betreft, |
faut tenir compte du fait que la mesure concerne des habitations non | dient ermee rekening te worden gehouden dat de maatregel betrekking |
conformes à la destination de la zone, pour lesquelles il est donc | heeft op zonevreemde woningen, waarvoor derhalve reeds wordt afgeweken |
déjà dérogé aux règles normalement en vigueur. Il n'est pas | van de normaal geldende regels. Het is in die context niet zonder |
injustifié, dans ce contexte, de limiter la dérogation à des | verantwoording de afwijking te beperken tot uitbreidingen die toch een |
agrandissements qui permettent malgré tout un doublement du volume | verdubbeling van het bestaande volume mogen uitmaken, nadat het |
existant, après que ces agrandissements furent limités précédemment à 20 %. | uitbreiden voordien tot 20 pct. was beperkt. |
Il est vrai que le législateur décrétal flamand a, depuis lors, | |
supprimé la limitation relative des possibilités de dérogation pour un | Weliswaar heeft de Vlaamse decreetgever inmiddels de relatieve |
permis concernant des habitations non conformes à la destination de la | beperking van de afwijkingsmogelijkheden voor vergunning van |
zone et qu'il n'a maintenu qu'une limite supérieure absolue de 1 000 m3 | zonevreemde woningen afgeschaft en enkel een absolute bovengrens van 1 |
de volume, mais il ne découle pas de cette modification que la | 000 m3 volume gehandhaafd, maar uit die wijziging volgt niet dat de |
législation antérieure était dépourvue de justification. | vorige regeling zonder verantwoording was. |
B.4. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.4. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
B.5. La Cour, qui est interrogée sur la disposition en cause telle | B.5. Het Hof, dat is ondervraagd over de in het geding zijnde bepaling |
qu'elle est applicable devant le juge a quo, n'a pas à se prononcer | zoals van toepassing voor de verwijzende rechter, heeft zich niet uit |
sur l'attitude que doit adopter la députation permanente à la lumière | te spreken over de houding die de bestendige deputatie dient aan te |
du décret du 27 mars 2009 « adaptant et complétant la politique | nemen in het licht van het decreet van 27 maart 2009 tot aanpassing en |
d'aménagement du territoire, des autorisations et du maintien ». Il ne | aanvulling van het ruimtelijke plannings-, vergunningen- en |
saurait être donné suite à la demande visant à suspendre la procédure | handhavingsbeleid. Er kan niet worden ingegaan op het verzoek om de |
pour ces raisons. | rechtspleging om die redenen te schorsen. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 145bis, § 1er, alinéa 1er, 6°, du décret de la Région | Artikel 145bis, § 1, eerste lid, 6°, van het decreet van het Vlaamse |
flamande du 18 mai 1999 portant organisation de l'aménagement du | Gewest van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke |
territoire, dans la version insérée par le décret du 13 juillet 2001 | ordening, in de versie zoals ingevoegd bij decreet van 13 juli 2001 en |
et modifiée par le décret du 21 novembre 2003, ne viole pas les | gewijzigd bij decreet van 21 november 2003, schendt niet de artikelen |
articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il impose comme | 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het, als voorwaarde voor het |
condition d'obtention d'un permis d'urbanisme pour l'agrandissement | verkrijgen van een stedenbouwkundige vergunning voor de uitbreiding |
d'un bâtiment situé en dehors d'une zone d'affectation appropriée que | van een gebouw dat gelegen is buiten een geëigende bestemmingszone, |
cet agrandissement ne dépasse pas 100 % d'augmentation du volume. | oplegt dat die uitbreiding een volumevermeerdering met 100 pct. niet |
mag overschrijden. | |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 9 décembre 2010. | Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 9 december 2010. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président f.f., | De wnd. voorzitter, |
E. De Groot | E. De Groot. |