Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 107/2010 du 30 septembre 2010 Numéro du rôle : 4810 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 83, § 1 er , de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, posée par le Tribun La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges R. He(...)"
Extrait de l'arrêt n° 107/2010 du 30 septembre 2010 Numéro du rôle : 4810 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 83, § 1 er , de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, posée par le Tribun La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges R. He(...) Uittreksel uit arrest nr. 107/2010 van 30 september 2010 Rolnummer 4810 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 83, § 1, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Antwerpe Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 107/2010 du 30 septembre 2010 Uittreksel uit arrest nr. 107/2010 van 30 september 2010
Numéro du rôle : 4810 Rolnummer 4810
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 83, § 1er, In zake : de prejudiciële vraag over artikel 83, § 1, van de wet van 3
de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, posée juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door de
par le Tribunal du travail d'Anvers. Arbeidsrechtbank te Antwerpen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de
Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe et P. Nihoul, rechters R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe en P.
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Bossuyt, voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 19 novembre 2009 en cause de Karel Goots contre l'ASBL Bij vonnis van 19 november 2009 in zake Karel Goots tegen de vzw «
« Maatschappij van Kristelijke Liefdadigheid », dont l'expédition est Maatschappij van Kristelijke Liefdadigheid », waarvan de expeditie ter
parvenue au greffe de la Cour le 25 novembre 2009, le Tribunal du griffie van het Hof is ingekomen op 25 november 2009, heeft de
travail d'Anvers a posé la question préjudicielle suivante : Arbeidsrechtbank te Antwerpen de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 83, § 1er, de la loi relative aux contrats de travail « Schendt artikel 83, § 1, Arbeidsovereenkomstenwet de artikelen 10 en
viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il fixe 11 van de Grondwet in zoverre dit artikel de opzeggingstermijn
le délai de préavis à six mois si le congé est donné par l'employeur vaststelt op zes maanden indien door de werkgever ontslag gegeven
en vue de mettre fin au contrat conclu pour une durée indéterminée à wordt om aan de voor onbepaalde tijd gesloten arbeidsovereenkomst een
partir du premier jour du mois qui suit celui au cours duquel einde te maken vanaf de eerste dag van de maand volgend op de maand
l'employé atteint l'âge de 65 ans, alors que l'article 82 de cette waarin de bediende de leeftijd van 65 jaar bereikt, terwijl artikel 82
même loi prévoit pour les employés qui n'ont pas atteint cet âge la van diezelfde wet ten aanzien van de bedienden die niet die leeftijd
possibilité qu'un délai de préavis plus long soit fixé par convention bereikt hebben voorziet in de mogelijkheid om bij overeenkomst of door
ou par le juge lorsque la rémunération annuelle de l'employé est de rechter een langere opzegtermijn te bepalen wanneer het jaarlijks
supérieure à un montant fixé par la loi ? ». loon van de bediende hoger is dan een bij wet bepaald bedrag ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 83, § 1er, de la loi B.1. De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of artikel
relative aux contrats de travail viole les articles 10 et 11 de la 83, § 1, van de WAO de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, in
Constitution en ce qu'il fixe le délai de préavis à six mois si le zoverre voormeld artikel de opzeggingstermijn vaststelt op zes maanden
congé est donné par l'employeur en vue de mettre fin, à partir du indien door de werkgever ontslag wordt gegeven om aan de voor
premier jour du mois qui suit celui au cours duquel l'employé atteint onbepaalde tijd gesloten arbeidsovereenkomst een einde te maken vanaf
l'âge de 65 ans, au contrat conclu pour une durée indéterminée, alors de eerste dag van de maand volgend op de maand waarin de bediende de
que l'article 82 de cette même loi prévoit, pour les employés qui leeftijd van vijfenzestig jaar bereikt, terwijl artikel 82 van de WAO
n'ont pas atteint cet âge, la possibilité qu'un délai de préavis plus ten aanzien van bedienden die niet de leeftijd van vijfenzestig hebben
long soit fixé, par convention ou par le juge, lorsque la rémunération bereikt, voorziet in de mogelijkheid om bij overeenkomst of door de
annuelle de l'employé est supérieure à un montant fixé par la loi. rechter een langere opzegtermijn te bepalen wanneer het jaarlijks loon
van bediende hoger is dan een bij wet bepaald bedrag.
B.2. La question préjudicielle porte sur l'article 83, § 1er, de la B.2. De prejudiciële vraag betreft artikel 83, § 1, van de wet van 3
loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, qui dispose : juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten (hierna : « WAO »), dat bepaalt :
« Si le congé est donné en vue de mettre fin au contrat conclu pour « Indien het ontslag gegeven wordt om aan de voor onbepaalde tijd
une durée indéterminée à partir du premier jour du mois qui suit celui gesloten arbeidsovereenkomst een einde te maken vanaf de eerste dag
van de maand volgend op de maand waarin de bediende de leeftijd van
au cours duquel l'employé atteint l'âge de soixante-cinq ans, le délai vijfenzestig jaar bereikt, wordt de opzeggingstermijn in afwijking van
de préavis, par dérogation à l'article 82, est fixé à six mois si le artikel 82 vastgesteld op zes maanden wanneer het ontslag van de
congé est donné par l'employeur. Cet âge est réduit à soixante ans et werkgever uitgaat. Deze leeftijd wordt tot zestig jaar teruggebracht
le délai de préavis est réduit à trois mois si le congé est donné par en de opzeggingstermijn wordt tot drie maanden herleid wanneer het
l'employé. Le délai de préavis à respecter par l'employeur ou par ontslag van de bediende uitgaat. De opzeggingstermijn die de werkgever
l'employé est réduit de moitié lorsque l'employé a moins de cinq ans of de bediende moet eerbiedigen, wordt tot de helft teruggebracht
de service dans l'entreprise. Pour les membres du personnel de indien de bediende minder dan vijf jaar dienst telt in de onderneming.
conduite ou du personnel de cabine de l'aviation civile, les âgés de Voor de leden van het stuurpersoneel of van het cabinepersoneel van de
65 ans et de 60 ans sont remplacés par l'âge de 55 ans. burgerlijke luchtvaart worden de leeftijden van 65 en van 60 jaar
vervangen door de leeftijd van 55 jaar.
Pendant les délais de préavis fixés par l'alinéa 1er, l'employé Tijdens de in het eerste lid bepaalde opzeggingstermijnen geniet de
bénéficie des dispositions de l'article 85 ». bediende het voordeel van het bepaalde in artikel 85 ».
B.3. L'article 83, § 1er, de la loi relative aux contrats de travail
instaure, en comparaison de l'article 82 de la même loi, un régime B.3. Artikel 83, § 1, van de WAO voert, in vergelijking met artikel 82
van de WAO, een onderscheiden regeling in inzake de
distinct en ce qui concerne les modalités de préavis pour la catégorie opzeggingsmodaliteiten voor de categorie van bedienden aan wie ontslag
des employés auxquels le congé est donné par l'employeur en vue de door de werkgever wordt gegeven om aan de voor onbepaalde tijd
mettre fin, à partir du premier jour du mois qui suit celui au cours gesloten arbeidsovereenkomst een einde te maken vanaf de eerste dag
duquel l'employé atteint l'âge de 65 ans, au contrat conclu pour une van de maand volgend op de maand waarin de bediende de leeftijd van
durée indéterminée. vijfenzestig jaar bereikt.
In tegenstelling tot het in het geding zijnde artikel, bepaalt artikel
Contrairement à l'article en cause, l'article 82 de la loi relative 82 van de WAO dat de door de werkgever in acht te nemen
aux contrats de travail dispose que le délai de préavis que doit opzeggingstermijnen worden vastgesteld hetzij op drie maanden of een
observer l'employeur est de trois mois ou d'un multiple de trois mois veelvoud van drie, hetzij bij overeenkomst gesloten ten vroegste op
et doit être fixé soit par convention conclue au plus tôt au moment où het ogenblik waarop de opzegging wordt gegeven, hetzij door de
le congé est donné, soit par le juge, soit par convention conclue au rechter, hetzij bij overeenkomst, gesloten ten laatste op het ogenblik
plus tard au moment de l'entrée en service de l'employé. van de indiensttreding van de bediende.
B.4.1. La disposition en cause a été instaurée à l'origine par B.4.1. De in het geding zijnde bepaling werd oorspronkelijk ingevoerd
l'article 45 de la loi du 21 novembre 1969 modifiant la législation bij artikel 45 van de wet van 21 november 1969 tot wijziging van de
sur les contrats de louage de travail, qui disposait : wetgeving betreffende de arbeidsovereenkomsten, dat bepaalde :
« Un article 15bis, libellé comme suit, est inséré dans les mêmes lois « Een artikel 15bis, luidend als volgt, wordt in dezelfde geordende
coordonnées [les lois relatives au contrat d'emploi, coordonnées par wetten [de bij het koninklijk besluit van 20 juli 1955 gecoördineerde
l'arrêté royal du 20 juillet 1955] : wetten betreffende het bediendencontract] ingevoegd.
'

Art. 15bis.Si le congé est donné en vue de mettre fin au contrat

'

Art. 15bis.Indien de opzegging wordt gegeven om aan de voor

d'emploi à durée indéterminée au moment où l'employé atteint l'âge onbepaalde tijd gesloten arbeidsovereenkomst een einde te maken op het
normal de la pension légale complète ou après cet âge, le délai de tijdstip waarop de bediende de normale leeftijd bereikt voor het
volledig wettelijk pensioen, of daarna, wordt de termijn van opzegging
préavis, par dérogation à l'article 15, est fixé à six mois si le in afwijking van het bepaalde in artikel 15 vastgesteld op zes maanden
congé est donné par l'employeur et à trois mois si le congé est donné wanneer de opzegging van de werkgever uitgaat, en op drie maanden,
par l'employé. Ces délais sont toutefois réduits de moitié lorsque wanneer zij van de bediende uitgaat. Deze termijnen worden evenwel tot
l'employé a moins de cinq ans de service dans l'entreprise. de helft teruggebracht indien de bediende minder dan vijf jaar dienst
telt in de onderneming.
Pendant les délais de préavis fixés par l'alinéa 1er, l'employé Tijdens de in het eerste lid bepaalde opzeggingstermijnen geniet de
bénéficie des dispositions de l'article 17. ' ». bediende het voordeel van het bepaalde in artikel 17. ' ».
B.4.2. L'exposé des motifs de la loi précitée fait apparaître que B.4.2. Uit de memorie van toelichting bij de voormelde wet blijkt dat
l'instauration de délais de préavis réduits pour les travailleurs de invoering van verkorte opzeggingstermijnen naar aanleiding van de
approchant de l'âge de la retraite est liée à l'introduction de la pensioengerechtigde leeftijd verband houdt met de invoering van de
regel dat een ontbindende voorwaarde in een arbeidsovereenkomst die
règle selon laquelle est nulle une clause de résiliation, insérée dans ertoe zou leiden dat het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd
un contrat de travail, qui aurait pour effet que le fait d'atteindre een einde maakt aan de arbeidsovereenkomst, nietig is.
l'âge de la retraite ferait cesser ce contrat. « Door de nietigheid uit te spreken van het beding, waarbij het
« En frappant de nullité la clause prévoyant que l'arrivée à l'âge de bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd een einde maakt aan de
la pension met fin aux contrats de louage de travail, le projet réduit arbeidsovereenkomst, beperkt het ontwerp de mogelijkheden om een einde
aux seuls modes légaux les possibilités de mettre fin à ces contrats. te stellen aan deze overeenkomsten uitsluitend tot de wettelijke modaliteiten.
[...] [...]
En effet, si les lois précitées frappent de nullité les clauses Indien immers voormelde wetten de bedingen nietig verklaren waarbij de
autorisant l'employeur à mettre fin au contrat sans respecter certains werkgever ertoe gemachtigd wordt de overeenkomst te beëindigen zonder
délais de préavis, la raison en est que le législateur a voulu sommige opzeggingstermijnen te eerbiedigen dan ligt de reden daarvan
protéger le travailleur au moment où celui-ci a conclu le contrat. A in het feit dat de wetgever de werknemer heeft willen beschermen op
ce moment, on pouvait supposer que le travailleur aurait pu subir une het ogenblik waarop deze de overeenkomst aanging. Op dat ogenblik kan
certaine pression de la part de l'employeur. Cette raison n'est évidemment plus valable au moment où le travailleur est sur le point de quitter son employeur. Les parties peuvent alors renoncer mutuellement aux délais légaux de préavis. Désormais, à défaut d'accord réciproque et sauf motif grave, un préavis sera nécessaire pour mettre fin au contrat de louage de travail conclu pour une durée indéterminée, lorsque le travailleur atteint l'âge de la pension. Le droit de donner congé ne pourra être exercé qu'en observant un délai de préavis. er worden verondersteld dat hij vanwege de werkgever enige drukking zou kunnen ondergaan hebben. Deze reden geldt natuurlijk niet meer op het ogenblik dat de werknemer op het punt staat zijn werkgever te verlaten. De partijen mogen dan wederzijds van de wettelijke opzeggingstermijn afzien. Bij ontstentenis van wederzijds akkoord zal er voortaan, behoudens dringende reden, een opzegging nodig zijn om aan de voor onbepaalde tijd gesloten arbeidsovereenkomst een einde te stellen wanneer de werknemer de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Het recht opzegging te geven kan slechts worden uitgeoefend met inachtneming van een opzeggingstermijn.
[...] [...]
En raison de la longueur des délais de préavis qui doivent être observés il est pratiquement impossible aux parties de décider en pleine connaissance de cause au moment où le préavis normal doit être donné, l'une si elle continuera à travailler après l'âge de la pension, l'autre si elle conservera l'employé à son service après ce même âge. La décision de continuer les relations de travail après l'arrivée à l'âge de la pension ne peut logiquement être prise qu'au moment où cet âge est atteint. Au surplus, lorsque les parties conviennent de continuer l'exécution du contrat après l'arrivée de l'employé à l'âge de la pension, parce qu'elles y trouvent toutes deux intérêt, la capacité de travail de l'employé peut brusquement diminuer très vite alors que par contre, le délai de préavis à observer s'allonge ou est tout au moins maintenu. Ces considérations ont incité le Gouvernement à proposer un Wegens de lange duur van de in acht te nemen opzeggingstermijn is het voor de partijen praktisch onmogelijk met volle kennis van zaken te beslissen op het ogenblik dat de opzegging normaal moet betekend worden, de ene of zij verder zal blijven arbeiden na de pensioengerechtigde leeftijd, de andere of zij nog beroep zal blijven doen op de bediende na diezelfde leeftijd. De beslissing de dienstbetrekkingen na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd voort te zetten kan redelijkerwijze slechts worden genomen op het ogenblik dat deze leeftijd wordt bereikt. Zelfs wanneer de partijen het erover eens zijn de bestaande arbeidsovereenkomst voort te zetten nadat de bediende de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt, omdat zij er alle twee baat kunnen bij hebben, kan nochtans de arbeidscapaciteit van de bediende zeer snel afnemen, terwijl daarentegen de in acht te nemen opzeggingstermijn wordt opgevoerd of toch minstens behouden blijft. Deze overwegingen hebben de Regering ertoe aangezet een versoepeling
assouplissement des dispositions légales en matière de résiliation voor te stellen van de wettelijke bepalingen inzake eenzijdige
unilatérale du contrat de louage de travail à durée indéterminée pour beëindiging van de voor onbepaalde tijd gesloten arbeidsovereenkomst
les employés admis à la pension. van de pensioengerechtigde bedienden.
[...] [...]
Les délais de préavis réduits sont destinés à faciliter la mise au De korte opzeggingstermijnen zijn bestemd om de tewerkstelling na de
pensioengerechtigde leeftijd te vergemakkelijken. Zij zijn een
travail après l'âge de la pension. Ils constituent un régime uitzonderingsregeling waarvan de toepassing bijgevolg dient beperkt te
d'exception qui, à ce titre, devra être d'application restreinte. zijn. Daarom mag van deze verkorte opzeggingstermijnen slechts worden
C'est pourquoi, il conviendra de n'y avoir recours que pour mettre fin gebruik gemaakt om een einde te maken aan de arbeidsovereenkomst bij
au contrat quand l'employé atteint l'âge où il peut, théoriquement, het bereiken van de leeftijd waarop de bediende theoretisch een recht
faire valoir un droit à la pension complète. [...] » (Doc. parl., op volledig pensioen kan doen gelden. [...] » (Parl. St., Kamer,
Chambre, 1966-1967, n° 407/1, pp. 18-21). 1966-1967, nr. 407/1, pp. 18-21).
B.4.3. La disposition relative aux délais de préavis réduits, telle B.4.3. In de WAO werd de bepaling inzake de verkorte
qu'elle avait été introduite par l'article 45 de la loi du 21 novembre opzeggingstermijnen, zoals ingevoerd bij artikel 45 van de wet van 21
1969 précitée, a été reprise dans la loi du 3 juillet 1978 relative
aux contrats de travail. Dans les travaux préparatoires de cette november 1969, overgenomen. In de parlementaire voorbereiding van de
dernière, le ministre de l'Emploi et du Travail de l'époque a dit, WAO werd over de regeling van de verkorte opzeggingstermijnen door de
concernant le régime des délais de préavis réduits : toenmalige minister van Tewerkstelling en Arbeid gesteld :
« L'article doit plutôt être considéré comme une faveur accordée à « Het artikel moet veeleer als een begunstiging van de bediende zelf
l'employé lui-même, car il lui offre dans certains cas de plus grandes worden gezien. Hierdoor wordt soms een grotere mogelijkheid gegeven om
possibilités de continuer à travailler quelque temps encore, bien spijts het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd nog wat te
qu'il ait atteint l'âge de la pension » (Doc. parl., Sénat, 1977-1978, blijven doorwerken » (Parl. St., Senaat, 1977-1978, nr. 258-2, p.
n° 258-2, p. 150). 150).
B.4.4. L'article 15 de la loi du 20 juillet 1990 instaurant un âge B.4.4. Bij artikel 15 van de wet van 20 juli 1990 tot instelling van
flexible de la retraite pour les travailleurs salariés et adaptant les een flexibele pensioenleeftijd voor werknemers en tot aanpassing van
pensions des travailleurs salariés à l'évolution du bien-être général de werknemerspensioenen aan de evolutie van het algemeen welzijn en
et l'article 7 de la loi du 20 juillet 1991 portant des dispositions artikel 7 van de wet van 20 juli 1991 houdende begrotingsbepalingen,
budgétaires ont remplacé l'article 83, § 1er, de la loi relative aux werd artikel 83, § 1, van de WAO vervangen door de nog steeds geldende
contrats de travail par la disposition législative encore toujours en
vigueur. wettelijke bepaling.
La loi précitée du 20 juillet 1990 a mis fin au régime général de la De voormelde wet van 20 juli 1990 heeft een einde gemaakt aan het
pension de retraite fixe à l'âge de 65 ans pour les hommes et de 60 algemene stelsel van de vaste pensioenleeftijd van vijfenzestig jaar
voor mannen en zestig jaar voor vrouwen en heeft een flexibele
ans pour les femmes et a instauré un âge flexible de la retraite à pensioenleeftijd ingevoerd vanaf de leeftijd van zestig jaar. Daardoor
partir de l'âge de 60 ans. De ce fait, l'article 83, § 1er, de la loi diende artikel 83, § 1, van de WAO eveneens te worden gewijzigd,
relative aux contrats de travail a dû être modifié lui aussi, sans zonder dat het evenwel de bedoeling was de fundamentele beleidsopties
toutefois que le législateur ait eu l'intention de modifier les achter artikel 83, § 1, van de WAO te wijzigen.
options politiques fondamentales qui sous-tendent l'article 83, § 1er, B.5.1. Het verschil in behandeling dat voortvloeit uit artikel 83, §
de la loi relative aux contrats de travail. 1, van de WAO berust op een objectief criterium, te weten de
B.5.1. La différence de traitement qui résulte de l'article 83, § 1er, omstandigheid of de bediende die wordt ontslagen de leeftijd van
de la loi relative aux contrats de travail est fondée sur un critère vijfenzestig jaar bereikt of niet.
objectif, à savoir le fait que l'employé congédié atteint ou non l'âge de 65 ans.
B.5.2. Il est tout d'abord observé que le régime des délais de préavis B.5.2. Allereerst wordt opgemerkt dat de regeling van de verkorte
réduits à partir de l'âge de 65 ans est étroitement lié au fait que opzeggingstermijnen vanaf de leeftijd van vijfenzestig jaar inherent
l'âge normal de la retraite est atteint, à savoir l'âge auquel le is verbonden met het bereiken van de normale pensioenleeftijd, zijnde
travailleur peut en principe prétendre à une pension de retraite de leeftijd waarop de werknemer in principe aanspraak kan maken op een
complète dans le régime de la sécurité sociale. volledig rustpensioen in het stelsel van sociale zekerheid.
B.5.3. Ainsi qu'il est dit en B.4.2, la différence de traitement est B.5.3. Zoals vastgesteld in B.4.2, berust het verschil in behandeling
fondée sur des objectifs légitimes de nature sociale. Le législateur op legitieme doelstellingen van sociale aard. De wetgever wilde, door
entendait, en instaurant la nullité de la clause de résiliation het invoeren van de nietigheid van het ontbindende beding in de
mettant fin au contrat de travail lorsque l'employé atteint l'âge de arbeidsovereenkomst wanneer de bediende de leeftijd van vijfenzestig
65 ans, mieux protéger l'employé qui allait atteindre sous peu l'âge jaar bereikt, de bediende die weldra de pensioengerechtigde leeftijd
de la retraite. Du fait de l'introduction de la nullité de la clause zou bereiken, beter beschermen. Door de invoering van de nietigheid
de résiliation précitée, le congé ne pourrait être donné à un van voormeld ontbindingsbeding zou een werknemer die de
pensioenleeftijd bereikt en die reeds lange tijd in eenzelfde
travailleur qui atteint l'âge de la retraite et qui travaille depuis onderneming werkt, pas kunnen worden ontslagen mits naleving van
longtemps dans la même entreprise qu'en observant l'article 82 de la artikel 82 van de WAO. Dit zou tot gevolg hebben dat een werkgever,
loi relative aux contrats de travail. Ceci aurait pour conséquence indien die normale ontslagtermijnen van toepassing zouden zijn, soms
qu'un employeur, en cas d'application des délais de préavis normaux, jaren vooraf zou moeten beslissen over het al dan niet verder
devrait parfois décider plusieurs années auparavant du maintien au tewerkstellen van een bediende die de pensioenleeftijd bereikt.
travail ou non d'un employé qui atteint l'âge de la retraite. B.5.4. Tevens is de in het geding zijnde bepaling in redelijkheid
B.5.4. La disposition en cause est aussi raisonnablement justifiée. verantwoord. De toepassing van verkorte opzeggingstermijnen is enkel
L'application de délais de préavis réduits n'est possible que lorsque mogelijk wanneer de werknemer de pensioengerechtigde leeftijd van
le travailleur approche de l'âge de la retraite de 65 ans. Le choix de vijfenzestig jaar nadert. De keuze voor de leeftijd van vijfenzestig
l'âge de 65 ans n'est pas arbitraire, mais correspond à l'âge de la jaar is niet arbitrair, maar stemt overeen met de pensioengerechtigde
retraite, à savoir l'âge auquel le travailleur a droit à une pension leeftijd, te weten de leeftijd waarop de werknemer recht heeft op een
de retraite complète. volledig rustpensioen.
En outre, l'employeur n'est pas obligé d'appliquer l'article 83, § 1er, Bovendien bestaat er voor de werkgever geen verplichting om artikel
de la loi relative aux contrats de travail. Compte tenu de l'article 83, § 1, van de WAO toe te passen. Rekening houdend met het bepaalde
1134 du Code civil, les délais de préavis réduits peuvent être in artikel 1134 van het Burgerlijk Wetboek, mogen de verkorte
remplacés par des délais de préavis plus favorables au travailleur. opzeggingstermijnen worden vervangen door opzeggingstermijnen die
Ces délais de préavis plus avantageux peuvent découler soit d'une gunstiger zijn voor de werknemer. Die gunstigere opzeggingstermijnen
convention collective de travail, soit d'une convention individuelle. kunnen voortvloeien, hetzij uit een collectieve arbeidsovereenkomst,
hetzij uit een individuele overeenkomst.
B.5.5. Par ailleurs, la directive 2000/78/CE du Conseil du 27 novembre B.5.5. Overigens sluit de richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27
2000 portant création d'un cadre général en faveur de l'égalité de november 2000 tot instelling van een algemeen kader voor gelijke
traitement en matière d'emploi et de travail n'exclut pas un régime behandeling in arbeid en beroep een regeling als vervat in de in het
tel que celui contenu dans la disposition en cause. geding zijnde bepaling niet uit.
Il suffit de relever à cet égard qu'aux termes de l'article 6, In dit verband is het voldoende erop te wijzen dat naar luid van
paragraphe 1, premier alinéa, de cette directive, les Etats membres artikel 6, lid 1, eerste alinea, de lidstaten kunnen bepalen dat
peuvent prévoir que des différences de traitement fondées sur l'âge ne verschillen in behandeling op grond van leeftijd geen discriminatie
constituent pas une discrimination lorsqu'elles sont objectivement et
raisonnablement justifiées, dans le cadre du droit national, par un vormen indien zij in het kader van de nationale wetgeving objectief en
objectif légitime et que les moyens de réaliser cet objectif sont redelijk worden verantwoord door een legitiem doel en de middelen om
appropriés et nécessaires (CJUE, grande chambre, 16 octobre 2007, dat doel te bereiken passend en noodzakelijk zijn (HvJ, grote kamer,
C-411/05, Palacios de la Villa, et CJUE, 5 mars 2009, C-388/07, Age 16 oktober 2007, C-411/05, Palacios de la Villa, en HvJ, 5 maart 2009,
Concern England ). C-388/07, Age Concern England ).
B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 83, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats Artikel 83, § 1, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de
de travail ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. arbeidsovereenkomsten schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 30 septembre 2010. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 30 september 2010.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^