Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 78/2010 du 23 juin 2010 Numéro du rôle : 4834 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la loi du 21 avril 2007 rel La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges J.-P.(...)"
Extrait de l'arrêt n° 78/2010 du 23 juin 2010 Numéro du rôle : 4834 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la loi du 21 avril 2007 rel La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges J.-P.(...) Uittreksel uit arrest nr. 78/2010 van 23 juni 2010 Rolnummer 4834 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 78/2010 du 23 juin 2010 Uittreksel uit arrest nr. 78/2010 van 23 juni 2010
Numéro du rôle : 4834 Rolnummer 4834
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 162bis du In zake : de prejudiciële vragen over artikel 162bis van het Wetboek
Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21
de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten
et des frais d'avocat, posées par le Tribunal de police de Bruges. verbonden aan de bijstand van een advocaat, gesteld door de
La Cour constitutionnelle, Politierechtbank te Brugge.
composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges J.-P. Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey et P. Nihoul, rechters J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. en P. Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Bossuyt, voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par jugement du 18 septembre 2009 en cause du ministère public contre Bij vonnis van 18 september 2009 in zake het openbaar ministerie tegen
Sven Seynaeve et Michael Sorel, en présence du Fonds commun de Sven Seynaeve en Michael Sorel, in aanwezigheid van het
garantie automobile, partie en intervention forcée, et de Maryse Gemeenschappelijk Motorwaarborgfonds, gedwongen tussengekomen partij,
François, partie civile, dont l'expédition est parvenue au greffe de en Maryse François, burgerlijke partij, waarvan de expeditie ter
la Cour le 17 décembre 2009, le Tribunal de police de Bruges a posé griffie van het Hof is ingekomen op 17 december 2009, heeft de
deux fois la question préjudicielle suivante : Politierechtbank te Brugge twee keer de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été « Schendt art. 162bis Sv, zoals ingevoegd door de wet van 21 april
inséré par la loi du 21 avril 2007 [relative à la répétibilité des 2007 [betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten
honoraires et des frais d'avocat], viole-t-il le principe d'égalité verbonden aan de bijstand van een advocaat], het gelijkheidsbeginsel,
inscrit dans les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il zoals vastgelegd in art. 10 en 11 van de Grondwet, doordat het
prévoit que, dans un jugement prononcé par un tribunal pénal, seuls le voorziet dat in een vonnis uitgesproken door een strafrechtbank enkel
prévenu et les personnes civilement responsables de l'infraction sont de beklaagde en de personen die voor het misdrijf burgerrechtelijk
condamnés à payer à la partie civile l'indemnité de procédure, à aansprakelijk zijn veroordeeld worden tot het betalen aan de
l'exclusion donc du Fonds commun de garantie automobile, alors que ce burgerlijke partij van de rechtsplegingsvergoeding en dus niét het
dernier, dans un jugement prononcé par un tribunal civil, doit (ou G.M.W.F., terwijl deze laatste in een vonnis uitgesproken door een
burgerlijke rechtbank wel moet (minstens kan) veroordeeld worden tot
tout au moins peut) être condamné à payer l'indemnité de procédure dès het betalen van de rechtsplegingsvergoeding zodra ze wordt aangemerkt
qu'il est considéré comme ' la partie ayant succombé ', et tout ceci als ' in het ongelijk gestelde partij ', en dit alles in de hypothese
dans l'hypothèse où le tribunal pénal a condamné cette partie dat de strafrechtbank enkel deze tussenkomende partij heeft
intervenante seule à la réparation dommage ? ». veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 162bis du Code B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 162bis van
d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de
loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires et des wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen
frais d'avocat. Cette disposition modifie, tout comme les articles 8, en de kosten verbonden aan de bijstand van een advocaat. Die bepaling
10, 11 et 12 de la même loi, plusieurs dispositions du Code wijzigt, samen met de artikelen 8, 10, 11 en 12, verschillende
d'instruction criminelle, en vue d'étendre partiellement le principe bepalingen van het Wetboek van strafvordering, teneinde het beginsel
de la répétibilité aux affaires tranchées par les juridictions van de verhaalbaarheid gedeeltelijk uit te breiden tot de door de
répressives. strafgerechten berechte zaken.
B.1.2. L'article 162bis du Code d'instruction criminelle dispose : B.1.2. Artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering bepaalt :
« Tout jugement de condamnation rendu contre le prévenu et les « Ieder veroordelend vonnis, uitgesproken tegen de beklaagde en tegen
personnes civilement responsables de l'infraction les condamnera de personen die voor het misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijk zijn,
envers la partie civile à l'indemnité de procédure visée à l'article veroordeelt hen tot het betalen aan de burgerlijke partij van de
1022 du Code judiciaire. rechtsplegingsvergoeding bedoeld in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek.
La partie civile qui aura lancé une citation directe et qui succombera De burgerlijke partij die rechtstreeks heeft gedagvaard en die in het
ongelijk wordt gesteld, zal veroordeeld worden tot het aan de
sera condamnée envers le prévenu à l'indemnité visée à l'article 1022 beklaagde betalen van de vergoeding bedoeld in artikel 1022 van het
du Code judiciaire. L'indemnité sera liquidée par le jugement ». Gerechtelijk Wetboek. De vergoeding wordt bepaald door het vonnis ».
B.2. La Cour limite son examen à l'hypothèse où, après que l'assuré a B.2. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de hypothese waarin, nadat het
été condamné pénalement par la juridiction répressive, celui-ci n'est strafgerecht de verzekerde strafrechtelijk heeft veroordeeld, deze
plus associé au règlement des intérêts civils, de sorte que seul niet verder bij de afhandeling van de burgerlijke belangen wordt
l'assureur est condamné au paiement de dommages et intérêts. Dans betrokken, zodat enkel de verzekeraar wordt veroordeeld tot het
cette hypothèse, selon le juge a quo, l'assureur ne saurait être betalen van een schadevergoeding. In die hypothese zou, volgens de
verwijzende rechter, geen rechtsplegingsvergoeding kunnen worden
condamné à payer une indemnité de procédure. toegekend lastens de verzekeraar.
B.3. L'article 82, alinéa 3, de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat B.3. Artikel 82, derde lid, van de wet van 25 juni 1992 op de
d'assurance terrestre dispose : landverzekeringsovereenkomst bepaalt :
« L'assureur paie, même au-delà des limites de la garantie, les frais « De verzekeraar betaalt, zelfs boven de dekkingsgrenzen, de kosten
afférents aux actions civiles ainsi que les honoraires et les frais betreffende burgerlijke rechtsvorderingen, alsook de honoraria en de
des avocats et des experts, mais seulement dans la mesure où ces frais kosten van de advocaten en de deskundigen, maar alleen in zover die
ont été exposés par lui ou avec son accord ou, en cas de conflit kosten door hem of met zijn toestemming zijn gemaakt of, in geval van
d'intérêts qui ne soit pas imputable à l'assuré, pour autant que ces belangenconflict dat niet te wijten is aan de verzekerde, voor zover
frais n'aient pas été engagés de manière déraisonnable ». die kosten niet onredelijk zijn gemaakt ».
B.4.1. L'article 89, § 5, de la même loi dispose : B.4.1. Artikel 89, § 5, van dezelfde wet bepaalt :
« Lorsque le procès contre l'assuré est porté devant la juridiction « Wanneer het geding tegen de verzekerde is ingesteld voor het
répressive, l'assureur peut être mis en cause par la personne lésée ou strafgerecht, kan de verzekeraar door de benadeelde of door de
par l'assuré et peut intervenir volontairement, dans les mêmes verzekerde in de zaak worden betrokken en kan hij vrijwillig
conditions que si le procès était porté devant la juridiction civile, tussenkomen, onder dezelfde voorwaarden als zou de vordering voor het
sans cependant que la juridiction répressive puisse statuer sur les burgerlijk gerecht gebracht zijn, maar het strafgerecht kan geen
droits que l'assureur peut faire valoir contre l'assuré ou le preneur uitspraak doen over de rechten die de verzekeraar kan doen gelden
d'assurance ». tegenover de verzekerde of de verzekeringnemer ».
B.4.2. En ce qui concerne le Fonds commun de garantie automobile, la B.4.2. Wat het Gemeenschappelijk Motorwaarborgfonds betreft, voorziet
loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte
responsabilité en matière de véhicules automoteurs prévoit une aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen in een regeling
réglementation similaire à celle de l'article 89, § 5, de la loi du 25 die soortgelijk is aan die van artikel 89, § 5, van de wet van 25 juni
juin 1992. 1992.
L'article 19bis -17 de la loi du 21 novembre 1989 dispose : « Lorsque l'action civile en réparation du dommage causé par un véhicule automoteur est intentée devant la juridiction répressive, le Fonds peut être mis en cause par la personne lésée et peut aussi intervenir volontairement dans les mêmes conditions que si l'action était portée devant la juridiction civile. Lorsque, en cas de non assurance, il a procédé à la réparation du dommage, le Fonds peut se porter partie civile contre la personne responsable. Le Fonds et la personne responsable peuvent se faire représenter dans Artikel 19bis -17 van de wet van 21 november 1989 bepaalt : « Wanneer de burgerlijke vordering tot vergoeding van de door een motorrijtuig veroorzaakte schade wordt ingesteld voor het strafgerecht, kan het Fonds door de benadeelde in het geding worden geroepen en kan het ook vrijwillig tussenkomen onder dezelfde voorwaarden als wanneer de vordering voor het burgerlijk gerecht was gebracht. Wanneer, ingeval van niet-verzekering, het Fonds is overgegaan tot vergoeding van de schade, kan het zich burgerlijke partij stellen tegen de aansprakelijke persoon. Het Fonds en de aansprakelijke persoon kunnen zich laten vertegenwoordigen onder dezelfde voorwaarden als de burgerlijk
les mêmes conditions que la partie civilement responsable ». aansprakelijke partij ».
B.5. En vertu de l'article 601bis du Code judiciaire, le tribunal de B.5. Krachtens artikel 601bis van het Gerechtelijk Wetboek neemt de
police connaît de toute demande relative à la réparation d'un dommage politierechtbank kennis van alle vorderingen tot vergoeding van schade
résultant d'un accident de la circulation. ontstaan uit een verkeersongeval.
B.6. Dès lors que le Tribunal de police considère, dans le jugement de B.6. Aangezien de Politierechtbank in het verwijzende vonnis oordeelt
renvoi, qu'il pourrait, s'il siégeait en matière civile, condamner dat zij, indien zij zitting zou houden in burgerlijke zaken, de
l'assureur à des dommages et intérêts ainsi qu'à l'indemnité de verzekeraar zou kunnen veroordelen tot een schadevergoeding en tot de
procédure prévue par l'article 1022 du Code judiciaire, il peut, rechtsplegingsvergoeding van artikel 1022 van het Gerechtelijk
lorsqu'il statue sur l'action civile alors qu'il siège en matière Wetboek, kan zij, wanneer zij uitspraak doet over de burgerlijke
rechtsvordering terwijl zij zitting houdt in strafzaken, dezelfde
pénale, prononcer les mêmes condamnations, en application de l'article veroordelingen uitspreken met toepassing van artikel 19bis -17 van de
19bis -17 de la loi du 21 novembre 1989, même si l'article 162bis du wet van 21 november 1989, ook al voorziet artikel 162bis van het
Code d'instruction criminelle ne prévoit pas explicitement cette hypothèse (Cass., 4 mars 2009, P.08.1682.F). Wetboek van strafvordering niet expliciet in die hypothese (Cass., 4 maart 2009, P.08.1682.F).
B.7. Il découle de ce qui précède que la différence de traitement B.7. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat het in de prejudiciële vraag
mentionnée dans la question préjudicielle est inexistante. vermelde verschil in behandeling niet bestaat.
B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été Artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij
inséré par l'article 9 de la loi du 21 avril 2007 relative à la artikel 9 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid
répétibilité des honoraires et des frais d'avocat, ne viole pas les van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand van een
articles 10 et 11 de la Constitution. advocaat, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 23 juin 2010. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 23 juni 2010.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux. M. Bossuyt. P.-Y. Dutilleux. M. Bossuyt.
^