Extrait de l'arrêt n° 80/2010 du 1 er juillet 2010 Numéro du rôle : 4763 En cause : le recours en annulation de l'article 69 de la loi du 14 avril 2009 portant diverses modifications en matière électorale, introduit par Luc Lamin La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, des juges R. Henne(...) | Uittreksel uit arrest nr. 80/2010 van 1 juli 2010 Rolnummer 4763 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 69 van de wet van 14 april 2009 houdende verscheidene wijzigingen inzake verkiezingen, ingesteld door Luc Lamine. Het Gron samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, de rechters R. Henneuse, E. De Groot, L.(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 80/2010 du 1er juillet 2010 | Uittreksel uit arrest nr. 80/2010 van 1 juli 2010 |
Numéro du rôle : 4763 | Rolnummer 4763 |
En cause : le recours en annulation de l'article 69 de la loi du 14 | In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 69 van de wet van 14 |
avril 2009 portant diverses modifications en matière électorale, | april 2009 houdende verscheidene wijzigingen inzake verkiezingen, |
introduit par Luc Lamine. | ingesteld door Luc Lamine. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, des juges R. | samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, de rechters |
Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. | R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. |
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, et, | Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van Goey, en, |
conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 | overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 |
sur la Cour constitutionnelle, du président émérite P. Martens, | op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter P. Martens, bijgestaan |
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. | door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter |
Bossuyt, | M. Bossuyt, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 17 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 17 augustus |
août 2009 et parvenue au greffe le 18 août 2009, Luc Lamine, faisant | 2009 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 18 |
élection de domicile à 2840 Rumst, Lazarusstraat 7, a introduit un | augustus 2009, heeft Luc Lamine, die keuze van woonplaats doet te 2840 |
Rumst, Lazarusstraat 7, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel | |
recours en annulation de l'article 69 de la loi du 14 avril 2009 | 69 van de wet van 14 april 2009 houdende verscheidene wijzigingen |
portant diverses modifications en matière électorale (publiée au | |
Moniteur belge du 15 avril 2009, troisième édition). | inzake verkiezingen (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 15 |
april 2009, derde editie). | |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Quant aux dispositions attaquées et au contexte de celles-ci | Ten aanzien van de bestreden bepalingen en de context ervan |
B.1. L'article 69 attaqué de la loi du 14 avril 2009 portant diverses | B.1. Het bestreden artikel 69 van de wet van 14 april 2009 houdende |
modifications en matière électorale dispose : | verscheidene wijzigingen inzake verkiezingen bepaalt : |
« Les modifications apportées au Code électoral par les articles 21 à | « De wijzigingen aangebracht aan het Kieswetboek door de artikelen 21 |
23 de la présente loi ne s'appliquent pas aux auteurs d'infractions | tot 23 van onderhavige wet zijn niet van toepassing op de daders van |
ayant fait l'objet d'une condamnation définitive au moment de leur | misdrijven, die op het ogenblik van de inwerkingtreding van deze |
entrée en vigueur ». | |
Le régime transitoire prévu par cette disposition est entré en vigueur | wijzigingen het voorwerp waren van een definitieve veroordeling ». |
le 15 avril 2009. | De overgangsregeling waarin de bestreden bepaling voorziet, is op 15 |
april 2009 in werking getreden. | |
B.2.1. Avant leur modification par les articles 21 à 23 de la loi | B.2.1. Vóór de wijziging ervan bij de artikelen 21 tot 23 van de |
précitée du 14 avril 2009, les articles 6, 7, alinéa 1er, 2°, 9 et | voormelde wet van 14 april 2009 bepaalden de artikelen 6, 7, eerste |
9bis du Code électoral disposaient : | lid, 2°, 9 en 9bis van het Kieswetboek : |
« Art. 6.Sont définitivement exclus de l'électorat et ne peuvent être |
« Art. 6.Van het kiesrecht zijn voorgoed uitgesloten en tot de |
admis au vote, ceux qui ont été condamnés à une peine criminelle. | stemming mogen niet worden toegelaten zij die tot een criminele straf |
zijn veroordeeld. | |
Art. 7.Sont frappés de la suspension des droits électoraux et ne |
Art. 7.In de uitoefening van kiesrecht worden geschorst en tot de |
peuvent être admis au vote pendant la durée de l'incapacité : | stemming mogen niet worden toegelaten zolang die onbekwaamheid duurt : |
[...] | [...] |
2° ceux qui ont été condamnés à une peine d'emprisonnement de plus de | 2° Zij die tot een gevangenisstraf van meer dan vier maanden zijn |
quatre mois, à l'exception de ceux qui ont été condamnés sur la base | veroordeeld, met uitsluiting van degenen die veroordeeld zijn op grond |
des articles 419 et 420 du Code pénal. | van de artikelen 419 en 420 van het Strafwetboek. |
La durée de l'incapacité est de six ans si la peine est de plus de | De onbekwaamheid duurt zes jaar wanneer de straf meer dan vier maanden |
quatre mois à moins de trois ans, et de douze ans si la peine est de | tot minder dan drie jaar bedraagt en twaalf jaar wanneer de straf ten |
trois ans au moins; | minste drie jaar bedraagt. |
[...] | [...] |
Art. 9.Si la condamnation est prononcée avec sursis, l'incapacité |
Art. 9.Is de veroordeling uitgesproken met uitstel dan wordt de in |
prévue à l'article 7, 2°, est suspendue pendant la durée du sursis. | artikel 7, 2°, bedoelde onbekwaamheid opgeschorst tijdens de duur van |
Si la condamnation est prononcée partiellement avec sursis, seule la | het uitstel. Is de veroordeling gedeeltelijk met uitstel uitgesproken dan wordt |
partie de la peine prononcée sans sursis est à prendre en | voor de toepassing van de bepalingen van artikel 7, 2°, alleen |
considération pour l'application des dispositions de l'article 7, 2°. | rekening gehouden met het gedeelte zonder uitstel uitgesproken. |
Si la condamnation devient exécutoire, la suspension du droit de vote | Wordt de veroordeling uitvoerbaar dan begint de schorsing van het |
qui en résulte prend cours à dater de la nouvelle condamnation ou de | kiesrecht die er uit voortvloeit, op de dag van de nieuwe veroordeling |
la décision révoquant le sursis. | of van de beslissing tot intrekking van het uitstel. |
Art. 9bis.En cas de condamnation à plusieurs peines visées à |
Art. 9bis.Bij veroordeling tot verschillende straffen bedoeld in |
l'article 7, 2°, les incapacités résultant de chacune d'elles sont | artikel 7, 2°, worden de daaruit voortvloeiende onbekwaamheden |
cumulées, sans qu'elles puissent néanmoins excéder une durée de douze | gecumuleerd zonder dat evenwel de totale duur twaalf jaar mag |
ans. | overschrijden. |
Il en est de même, en cas de nouvelle condamnation à une ou plusieurs | Hetzelfde geldt bij nieuwe veroordeling tot één of meer straffen |
peines visées à l'article 7, 2°, prononcée pendant la durée de | bedoeld in artikel 7, 2°, uitgesproken tijdens de duur van de |
l'incapacité résultant d'une condamnation antérieure sans toutefois | onbekwaamheid die volgt uit een voorgaande veroordeling, zonder dat |
que l'incapacité puisse prendre fin moins de six ans après la dernière | nochtans de onbekwaamheid minder dan zes jaar na de laatste |
condamnation ». | veroordeling kan ophouden ». |
B.2.2. Dans son arrêt n° 187/2005 du 14 décembre 2005, la Cour, | B.2.2. In zijn arrest nr. 187/2005 van 14 december 2005 heeft het Hof |
répondant à des questions préjudicielles, a dit pour droit que | voor recht gezegd, als antwoord op prejudiciële vragen, dat het |
l'article 7, alinéa 1er, 2°, précité du Code électoral, dans la | voormelde artikel 7, eerste lid, 2°, van het Kieswetboek, in de |
rédaction que lui avait donnée l'article 149 de la loi du 21 décembre | redactie eraan gegeven door artikel 149 van de wet van 21 december |
1994 portant des dispositions sociales et diverses, viole les articles | 1994 houdende sociale en diverse bepalingen, de artikelen 10 en 11 van |
10 et 11 de la Constitution en ce qu'il suspend de plein droit les | de Grondwet schendt in zoverre het het kiesrecht van veroordeelden |
droits électoraux des condamnés que cet article vise. | bedoeld in die bepaling van rechtswege schorst. |
Dans cet arrêt, la Cour a jugé que, « si l'article 7, alinéa 1er, 2°, | In dat arrest heeft het Hof geoordeeld dat « ofschoon artikel 7, |
du Code électoral continue d'être conforme à l'objectif légitime | eerste lid, 2°, van het Kieswetboek in overeenstemming blijft met de |
poursuivi en 1894, il a des effets disproportionnés en ce qu'il prive | in 1894 nagestreefde wettige doelstelling, het onevenredige gevolgen |
de plein droit de leurs droits électoraux des personnes condamnées, | heeft, in zoverre het veroordeelde personen hun kiesrecht van |
pendant un délai qui peut être très supérieur à celui de l'exécution | rechtswege ontzegt, gedurende een termijn die veel langer kan duren |
de leur peine ». | dan die van de uitvoering van de straf ». |
B.2.3. En adoptant les articles 21 à 23 de la loi du 14 avril 2009, le | B.2.3. Door de artikelen 21 tot 23 van de wet van 14 april 2009 aan te |
législateur a voulu apporter une réponse à l'inconstitutionnalité | nemen, heeft de wetgever een antwoord willen geven op de in het |
constatée dans l'arrêt n° 187/2005 précité (Doc. parl., Chambre, | voormelde arrest nr. 187/2005 vastgestelde ongrondwettigheid (Parl. |
2008-2009, DOC 52-1799/001, p. 4). | St., Kamer, 2008-2009, DOC 52-1799/001, p. 4). |
Ces articles 21 à 23 disposent : | Die artikelen 21 tot 23 bepalen : |
« Art. 21.L'article 6 du Code électoral, modifié par la loi du 5 |
« Art. 21.Artikel 6 van het Kieswetboek, gewijzigd bij de wet van 5 |
juillet 1976, est remplacé par ce qui suit : | juli 1976, wordt vervangen als volgt : |
' Art. 6.Sont définitivement exclus de l'électorat et ne peuvent être |
' Art. 6.Van het kiesrecht zijn definitief uitgesloten en tot de |
admis au vote, ceux qui ont été interdits à perpétuité de l'exercice | stemming mogen niet worden toegelaten zij die levenslang ontzet zijn |
du droit de vote par condamnation. ' | van de uitoefening van het kiesrecht door veroordeling. ' |
Art. 22.L'article 7, alinéa 1er, 2°, du même Code, modifié par la loi |
Art. 22.Artikel 7, eerste lid, 2°, van hetzelfde Wetboek, gewijzigd |
du 21 décembre 1994, est remplacé par ce qui suit : | bij de wet 21 december 1994, wordt vervangen als volgt : |
' 2° ceux qui ont été interdits temporairement de l'exercice du droit | ' 2° zij die voor een bepaalde duur ontzet zijn van de uitoefening van |
de vote par condamnation. ' | het kiesrecht door veroordeling. ' |
Art. 23.L'article 9 du même Code, modifié par la loi du 5 juillet |
Art. 23.Artikel 9 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wet van 5 |
1976, et l'article 9bis du même Code, inséré par la loi du 5 juillet 1976, sont abrogés ». Par suite de ces modifications, le système antérieur de l'interdiction automatique des droits électoraux qui s'appliquait dans le cas de certaines condamnations est remplacé par un système facultatif permettant au juge d'assortir la condamnation d'une interdiction des droits électoraux. B.2.4. Le législateur a toutefois estimé nécessaire d'adopter une mesure transitoire aux termes de laquelle ce nouveau régime n'est pas déclaré applicable aux auteurs d'infractions qui avaient fait l'objet d'une condamnation définitive au moment de l'entrée en vigueur des | juli 1976, en artikel 9bis van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet van 5 juli 1976, worden opgeheven ». Ten gevolge van die wijzigingen werd het voorheen bestaande systeem van de automatische ontzetting uit het kiesrecht in geval van bepaalde veroordelingen, vervangen door een facultatief systeem waarbij de rechter de veroordeling gepaard kan laten gaan met een ontzetting uit het kiesrecht. B.2.4. De wetgever heeft het noodzakelijk geacht die nieuwe regeling, bij wege van overgangsmaatregel, niet van toepassing te verklaren op de daders van misdrijven die op het ogenblik van de inwerkingtreding van die nieuwe bepalingen - op 15 april 2009 - het voorwerp van een |
nouvelles dispositions, le 15 avril 2009. | definitieve veroordeling waren. |
Cette mesure transitoire, qui figure à l'article 69 de la loi du 14 | Die overgangsmaatregel, opgenomen in artikel 69 van de wet van 14 |
avril 2009, constitue l'objet du présent recours. | april 2009, maakt het voorwerp uit van het huidige beroep. |
Quant à la recevabilité du moyen | Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het middel |
B.3.1. Le Conseil des ministres estime que le moyen n'est pas recevable, en raison de son imprécision. Le moyen n'indiquerait pas en quoi les violations dénoncées seraient liées aux normes de contrôle citées. La partie requérante limiterait son exposé à une simple addition d'arguments qui seraient empruntés à l'arrêt n° 187/2005. B.3.2. Il se déduit de l'exposé du moyen que la partie requérante critique une différence de traitement entre les auteurs d'infractions, en ce qui concerne l'interdiction des droits électoraux, selon qu'une condamnation définitive a été prononcée contre eux avant ou à partir | B.3.1. De Ministerraad is van oordeel dat het middel niet ontvankelijk is, om reden van de onduidelijkheid ervan. In het middel zou niet worden aangegeven op welke wijze de aangevoerde schendingen met de aangehaalde toetsingsnormen in verband te brengen zijn. De verzoekende partij zou haar uiteenzetting beperken tot een loutere samenvoeging van argumenten die uit het arrest nr. 187/2005 zouden zijn overgenomen. B.3.2. Uit de uiteenzetting van het middel valt af te leiden dat de verzoekende partij een verschil in behandeling bekritiseert tussen de daders van misdrijven, wat de ontzetting uit het kiesrecht betreft, naargelang tegen hen een definitieve veroordeling werd uitgesproken |
de l'entrée en vigueur de la disposition attaquée. | vóór of vanaf de inwerkingtreding van de bestreden bepaling. |
En outre, l'exposé figurant dans la requête de la partie requérante | Bovendien heeft de uiteenzetting van de verzoekende partij in haar |
n'a pas empêché le Conseil des ministres de se défendre à ce sujet. | verzoekschrift de Ministerraad niet verhinderd zich dienaangaande te verweren. |
B.3.3. L'exception est rejetée. | B.3.3. De exceptie wordt verworpen. |
Quant au fond | Ten gronde |
B.4. La partie requérante prend un moyen unique de la violation, par | B.4. De verzoekende partij voert een enig middel aan, afgeleid uit de |
la disposition attaquée, des articles 10 et 11 de la Constitution, | schending, door de bestreden bepaling, van de artikelen 10 en 11 van |
combinés avec l'article 3 du Premier Protocole additionnel à la | de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 3 van het Eerste |
Convention européenne des droits de l'homme, en combinaison ou non | Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de |
avec l'article 14 de cette Convention européenne, et avec les articles | mens, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 14 van dat Europees |
25, b), et 26 du Pacte international relatif aux droits civils et | Verdrag, en met de artikelen 25, b), en 26 van het Internationaal |
politiques, en ce qu'elle maintiendrait pour le futur les anciens | Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, in zoverre zij de |
articles 7, alinéa 1er, 2°, 9 et 9bis du Code électoral, tels que | vroegere artikelen 7, eerste lid, 2°, 9 en 9bis van het Kieswetboek, |
ceux-ci s'appliquaient avant l'entrée en vigueur de la loi du 14 avril | zoals die vóór de inwerkingtreding van de wet van 14 april 2009 |
2009. | golden, voor de toekomst zou handhaven. |
B.5.1. Les droits d'élire et d'être élu, qui découlent notamment du | B.5.1. De rechten om te kiezen en verkozen te worden, die onder meer |
Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de | voortvloeien uit het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees |
l'homme, doivent, en vertu de l'article 14 de cette Convention et des | Verdrag voor de rechten van de mens, moeten op grond van artikel 14 |
articles 10 et 11 de la Constitution, être garantis sans | van dat Verdrag en de artikelen 10 en 11 van de Grondwet zonder |
discrimination. S'il s'agit de droits fondamentaux pour la démocratie | discriminatie worden verzekerd. Ofschoon het voor de democratie en de |
et l'Etat de droit, ils ne sont cependant pas absolus et peuvent faire | rechtsstaat om fundamentele rechten gaat, zijn ze echter niet absoluut |
l'objet de restrictions. | en kunnen ze aan beperkingen worden onderworpen. |
Deze beperkingen mogen niet automatisch en algemeen zijn. De | |
Ces restrictions ne peuvent pas être automatiques et générales. La | beslissing over het ontnemen van het kiesrecht dient door een rechter |
décision de privation des droits électoraux doit être prise par un | te worden genomen, rekening houdend met de bijzondere omstandigheden, |
juge, compte tenu des circonstances particulières, et un lien doit | en er moet een verband bestaan tussen het gepleegde misdrijf en |
exister entre l'infraction commise et les matières qui sont liées aux | aangelegenheden die te maken hebben met verkiezingen en democratische |
élections et aux institutions démocratiques (CEDH, grande chambre, 6 | instellingen (EHRM, grote kamer, 6 oktober 2005, Hirst t. Verenigd |
octobre 2005, Hirst c. Royaume-Uni (n° 2), § 82). | Koninkrijk (nr. 2), § 82). |
L'objectif essentiel de ces critères est de faire de la privation des | De essentiële bedoeling van die criteria is om het ontnemen van het |
droits électoraux une exception, même dans le cas de détenus | |
condamnés, en garantissant qu'une telle mesure s'accompagne d'un | kiesrecht als een uitzondering in te stellen, zelfs voor veroordeelde |
raisonnement spécifique figurant dans une décision individuelle qui | gevangenen, waarbij wordt gewaarborgd dat een dergelijke maatregel met |
expose la raison pour laquelle, dans les circonstances du cas, il | een specifieke redengeving gepaard gaat, vermeld in een individuele |
était nécessaire de priver l'individu de ses droits électoraux (CEDH, | beslissing waarin wordt uitgelegd waarom het ontnemen van het |
8 avril 2010, Frodl c. Autriche, § 35). | kiesrecht in de omstandigheden van de zaak noodzakelijk was (EHRM, 8 |
april 2010, Frodl t. Oostenrijk, § 35). | |
B.5.2. L'article 8, alinéa 2, de la Constitution dispose : | B.5.2. Artikel 8, tweede lid, van de Grondwet bepaalt : |
« La Constitution et les autres lois relatives aux droits politiques, | « De Grondwet en de overige wetten op de politieke rechten bepalen |
déterminent quelles sont, outre cette qualité de Belge, les conditions | welke de vereisten zijn waaraan men moet voldoen, benevens de staat |
nécessaires pour l'exercice de ces droits ». | van Belg, om die rechten te kunnen uitoefenen ». |
L'article 61 de la Constitution dispose : | Artikel 61 van de Grondwet bepaalt : |
« Les membres de la Chambre des représentants sont élus directement | « De leden van de Kamer van volksvertegenwoordigers worden |
par les citoyens âgés de dix-huit ans accomplis et ne se trouvant pas | rechtstreeks gekozen door de burgers die volle achttien jaar oud zijn |
dans l'un des cas d'exclusion prévus par la loi. | en die niet verkeren in een der gevallen van uitsluiting bij de wet bepaald. |
Chaque électeur n'a droit qu'à un vote ». | Ieder kiezer heeft recht op slechts één stem ». |
Il est renvoyé à cette disposition en ce qui concerne l'élection des | Naar die bepaling wordt verwezen voor wat de verkiezing van de |
sénateurs (article 67, § 1er, alinéa 1er, 1° et 2°, de la | senatoren betreft (artikel 67, § 1, eerste lid, 1° en 2°, van de |
Constitution). | Grondwet). |
B.5.3. En ce qui concerne l'éligibilité, l'article 64, 2°, pour la | B.5.3. Wat betreft de verkiesbaarheid, vereisen artikel 64, 2°, voor |
Chambre des représentants, et l'article 69, 2°, pour le Sénat, exigent | de Kamer van volksvertegenwoordigers en artikel 69, 2°, voor de |
du candidat qu'il jouisse des droits civils et politiques. Des | Senaat, van de kandidaat dat hij het genot heeft van de burgerlijke en |
dispositions analogues s'appliquent à d'autres élections. | politieke rechten. Analoge bepalingen gelden voor andere verkiezingen. |
B.5.4. Le législateur puise dans les dispositions précitées la | B.5.4. De wetgever put uit de voormelde bepalingen de bevoegdheid om |
compétence de déterminer quels sont les citoyens exclus du droit de | vast te stellen welke burgers worden uitgesloten van het recht op |
participer aux élections. | deelname aan de verkiezingen. |
B.5.5. La mesure transitoire attaquée contient une restriction des | B.5.5. De bestreden overgangsmaatregel houdt een beperking in van het |
droits électoraux de ceux qui avaient fait l'objet d'une condamnation | kiesrecht van degenen die op het ogenblik van de inwerkingtreding |
pénale définitive au moment de l'entrée en vigueur de celle-ci, le 15 | ervan - 15 april 2009 -, het voorwerp waren van een definitieve |
avril 2009. Elle crée ainsi une différence de traitement entre les | strafrechtelijke veroordeling. Hij voert aldus een verschil in |
behandeling in tussen daders van misdrijven, naargelang tegen hen een | |
auteurs d'infractions selon qu'une condamnation pénale définitive | definitieve strafrechtelijke veroordeling was uitgesproken vóór of |
avait été prononcée à leur encontre avant ou à partir du 15 avril 2009. Les auteurs d'infractions contre lesquels aucune condamnation définitive n'avait encore été prononcée à cette date relèveront des nouvelles dispositions du Code électoral. Cela signifie qu'une condamnation à une peine d'emprisonnement déterminée n'entraînera plus de plein droit une privation de leurs droits électoraux. Ce ne sera le cas que si, dans la décision judiciaire les condamnant pénalement, ils sont en outre interdits, pour une période déterminée, d'exercer leurs droits électoraux. A l'égard des auteurs d'infractions qui avaient déjà été condamnés | vanaf 15 april 2009. Daders van misdrijven tegen wie op die datum nog geen definitieve veroordeling was uitgesproken, zullen onder de nieuwe bepalingen van het Kieswetboek ressorteren. Dat betekent dat een veroordeling tot een bepaalde gevangenisstraf niet langer van rechtswege een ontzetting van hun kiesrecht zal meebrengen. Zulks zal enkel het geval zijn indien zij in de rechterlijke beslissing waarbij zij strafrechtelijk worden veroordeeld, bovendien voor een bepaalde duur uit hun kiesrecht worden ontzet. |
avant le 15 avril 2009 par une décision judiciaire définitive à une peine d'emprisonnement déterminée, les anciennes dispositions du Code électoral continuent en revanche de s'appliquer, de sorte qu'une condamnation de ce type entraîne de plein droit pour les intéressés une privation de leurs droits électoraux. B.5.6. Dans les travaux préparatoires, l'objectif que poursuivait le législateur par la mesure attaquée est précisé comme suit : « Il s'agit d'une disposition transitoire. Elle vise à lever toute ambiguïté quant au fait que les modifications apportées au Code électoral par la loi en projet n'ont ni pour but ni pour effet de rétablir dans la jouissance de leur droit de vote les personnes qui en ont été privées suite à une condamnation criminelle ou correctionnelle passée en force de chose jugée au moment de l'entrée en vigueur de la loi. Un tel rétablissement produirait cette conséquence anormale que les personnes condamnées de manière définitive avant l'entrée en vigueur de la loi retrouveraient toutes, de plein droit, la jouissance de leur droit de vote, alors que les personnes condamnées après cette entrée en vigueur pour des faits similaires seront susceptibles de se voir privées à perpétuité ou pour un terme à fixer par le juge pénal de l'exercice de ce droit. Les articles attribuant au juge pénal le pouvoir de prononcer la suspension du droit de vote, visent à remplacer un système de privation automatique du droit de vote par un système facultatif. Cette modification adoucit donc le régime d'interdiction du droit de vote en cas de condamnation pénale. Elle sera dès lors d'application | Ten aanzien van de daders van misdrijven die vóór 15 april 2009 wel reeds bij wege van een definitieve rechterlijke beslissing tot een bepaalde gevangenisstraf werden veroordeeld, blijven daarentegen de oude bepalingen van het Kieswetboek gelden, zodat een dergelijke veroordeling van rechtswege een ontzetting van het kiesrecht voor de betrokkenen meebrengt. B.5.6. In de parlementaire voorbereiding wordt het doel dat door de wetgever met de bestreden maatregel wordt nagestreefd als volgt verantwoord : « Het betreft hier een overgangsbepaling. Ze beoogt het wegnemen van elke ambivalentie betreffende het feit dat de wijzigingen die door de wet in ontwerp aangebracht zijn op het Kieswetboek, noch als doel, noch als gevolg hebben om de personen terug het genot van hun kiesrecht te geven die het werd ontzegd als gevolg van een criminele of correctionele straf die op het tijdstip van het van kracht worden van de wet in kracht van gewijsde is getreden. Een dergelijk herstel zou als abnormaal gevolg hebben dat de personen die definitief veroordeeld werden vooraleer de wet van kracht wordt, terug volledig zouden kunnen genieten van hun kiesrecht, terwijl de personen die na het van kracht worden veroordeeld worden voor gelijkaardige feiten, in aanmerking komen om levenslang of voor een door de strafrechter vast te leggen termijn ontzet te worden uit de uitoefening van dit recht. De artikelen die aan de strafrechter de bevoegdheid verlenen om het kiesrecht op te schorten, beogen het vervangen van een systeem van het automatisch ontzetten uit het kiesrecht door een facultatief systeem. Deze wijziging verzacht dus het regime van het verbod van het kiesrecht in geval van een strafrechtelijke veroordeling. Ze zal derhalve onmiddellijk van toepassing zijn op de lopende zaken, in |
immédiate aux affaires en cours, conformément aux principes découlant | overeenstemming met de principes die voortvloeien uit artikel 2 van |
de l'article 2 du Code pénal et de l'article 15 du Pacte international | het Strafwetboek en uit artikel 15 van het internationaal Pact |
relatif aux droits civils et politiques » (Doc. parl., Chambre, | betreffende de burgerlijke en politieke rechten » (Parl. St., Kamer, |
2008-2009, DOC 52-1799/001, p. 20). | 2008-2009, DOC 52-1799/001, p. 20). |
B.5.7. En rendant les modifications apportées au Code électoral par | B.5.7. Door de wijzigingen aangebracht in het Kieswetboek bij de |
les articles 21 à 23 de la loi du 14 avril 2009 portant diverses | artikelen 21 tot 23 van de wet van 14 april 2009 houdende verscheidene |
modifications en matière électorale applicables aux auteurs | wijzigingen inzake verkiezingen van toepassing te verklaren op de |
d'infractions n'ayant pas fait l'objet, au moment de l'entrée en | daders van misdrijven, die op het ogenblik van de inwerkingtreding van |
vigueur de ces modifications, d'une condamnation définitive, mais en | die wijzigingen niet het voorwerp waren van een definitieve |
ne disposant pas de même à l'égard des auteurs d'infractions ayant | veroordeling, doch zulks niet te doen op de daders van misdrijven die |
fait l'objet, à ce moment, d'une condamnation définitive, le | op dat ogenblik het voorwerp waren van een definitieve veroordeling, |
législateur a pris une mesure guidée par le souci de mettre fin, pour | heeft de wetgever een maatregel genomen vanuit de zorg om, voor de |
l'avenir, à l'inconstitutionnalité constatée par la Cour dans son | toekomst, de ongrondwettigheid die het Hof heeft vastgesteld in zijn |
arrêt n° 187/2005. | arrest nr. 187/2005, ongedaan te maken. |
La disposition transitoire attaquée ne pourrait avoir pour conséquence | De bestreden overgangsbepaling zou niet tot gevolg kunnen hebben het |
de priver de ses effets juridiques l'arrêt n° 187/2005 précité. | voormelde arrest nr. 187/2005 van zijn rechtsgevolgen te beroven. |
L'article 7, alinéa 1er, 2°, du Code électoral, tel qu'il était | Artikel 7, eerste lid, 2°, van het Kieswetboek, zoals van toepassing |
d'application avant les modifications apportées par l'article 22 de la | vóór de wijzigingen daarin aangebracht bij artikel 22 van de wet van |
loi du 14 avril 2009, est, dès lors, incompatible avec les articles 10 | 14 april 2009, is bijgevolg onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 |
et 11 de la Constitution en ce qu'il prive de plein droit de leurs | van de Grondwet in zoverre het veroordeelde personen hun kiesrecht van |
droits électoraux des personnes condamnées. | rechtswege ontzegt. |
Les personnes dont les droits électoraux ont été suspendus en | |
application de l'article 7, alinéa 1er, 2°, ancien, du Code électoral | Personen wier kiesrecht is geschorst op grond van het oude artikel 7, |
peuvent, lorsqu'elles estiment, sur la base de l'arrêt précité, | eerste lid, 2°, van het Kieswetboek kunnen, wanneer zij op grond van |
qu'elles ont été indûment écartées des listes électorales, faire usage | het voormelde arrest van oordeel zijn dat zij ten onrechte weggelaten |
de la procédure de réclamation fixée au chapitre II du titre II du | zijn uit de kieslijsten, gebruik maken van de bezwaarprocedure bepaald |
Code électoral et, si elles n'obtiennent pas satisfaction, interjeter | in hoofdstuk II van titel II van het Kieswetboek en, zo zij geen |
appel auprès de la cour d'appel en application des articles 27 et | genoegdoening verkrijgen, met toepassing van de artikelen 27 en |
suivants du Code électoral. Dans un tel cas, cette juridiction devra, | volgende van het Kieswetboek beroep instellen bij het hof van beroep. |
en vertu de l'article 26, § 2, alinéa 2, 2°, de la loi spéciale du 6 | Dat rechtscollege zal op grond van artikel 26, § 2, tweede lid, 2°, |
janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, tenant compte de l'arrêt | van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof in |
een dergelijk geval, rekening houdend met het arrest nr. 187/2005, het | |
n° 187/2005, déclarer inapplicable l'article 7, alinéa 1er, 2°, | oude artikel 7, eerste lid, 2°, van het Kieswetboek buiten toepassing |
ancien, du Code électoral, cette disposition étant incompatible avec | dienen te laten, vermits die bepaling onbestaanbaar is met de |
les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle prive de plein droit de leurs droits électoraux des personnes condamnées. B.6. Il découle de ce qui précède que la disposition attaquée n'a pas les effets décrits en B.4 et que, par conséquent, les dispositions qui y sont mentionnées ne sont pas violées. Par ces motifs, la Cour, compte tenu de ce qui est dit en B.5.7, rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 1er juillet 2010. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président, | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij veroordeelde personen hun kiesrecht van rechtswege ontzegt. B.6. Uit wat voorafgaat vloeit voort dat de bestreden bepaling niet de gevolgen heeft die zijn beschreven in B.4, en dat, bijgevolg, de hierin vermelde bepalingen niet zijn geschonden. Om die redenen, het Hof, rekening houdend met wat vermeld staat in B.5.7, verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 1 juli 2010. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, |
M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |