Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 42/2010 du 29 avril 2010 Numéro du rôle : 4693 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 15 de la loi du 26 juin 1990 relative à la protection de la personne des malades mentaux, posée par la Cour d'app La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...)"
Extrait de l'arrêt n° 42/2010 du 29 avril 2010 Numéro du rôle : 4693 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 15 de la loi du 26 juin 1990 relative à la protection de la personne des malades mentaux, posée par la Cour d'app La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...) Uittreksel uit arrest nr. 42/2010 van 29 april 2010 Rolnummer 4693 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 15 van de wet van 26 juni 1990 betreffende de bescherming van de persoon van de geesteszieke, gesteld door het Hof van Beroep te Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 42/2010 du 29 avril 2010 Uittreksel uit arrest nr. 42/2010 van 29 april 2010
Numéro du rôle : 4693 Rolnummer 4693
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 15 de la loi In zake : de prejudiciële vraag over artikel 15 van de wet van 26 juni
du 26 juin 1990 relative à la protection de la personne des malades 1990 betreffende de bescherming van de persoon van de geesteszieke,
mentaux, posée par la Cour d'appel de Liège. gesteld door het Hof van Beroep te Luik.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. rechters R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe,
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, et, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van Goey, en,
conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989
sur la Cour constitutionnelle, du président émérite P. Martens, op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter P. Martens, bijgestaan
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus
émérite P. Martens, voorzitter P. Martens,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 22 avril 2009 en cause du procureur général contre F.B. Bij arrest van 22 april 2009 in zake de procureur-generaal tegen F.B.
en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen
et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 28 op 28 april 2009, heeft het Hof van Beroep te Luik de volgende
avril 2009, la Cour d'appel de Liège a posé la question préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 15 de la loi du 26 juin 1990 relative à la protection de « Schendt artikel 15 van de wet van 26 juni 1990 betreffende de
la personne des malades mentaux, modifiée par l'article 52 de la loi bescherming van de persoon van de geesteszieke, gewijzigd bij artikel
du 13 juin 2006, 52 van de wet van 13 juni 2006,
applicable à une personne visée à l'article 36, 4° de la loi du 8 dat van toepassing is op een persoon bedoeld in artikel 36, 4°, van de
avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, à la prise en wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, het ten laste
charge des mineurs ayant commis un fait qualifié infraction et à la nemen van minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben
réparation du dommage causé par ce fait et faisant initialement et gepleegd en het herstel van de door dit feit veroorzaakte schade, die
oorspronkelijk en gelijktijdig het voorwerp uitmaakt van een zaak die
parallèlement l'objet d'une saisine du juge de la jeunesse sur cette base, op die grond aanhangig is gemaakt bij de jeugdrechter,
entendu en ce qu'il fait mention de la décision du médecin du service opgevat in zoverre het melding maakt van de beslissing van de
entendue comme exclusive, geneesheer van de dienst, die als exclusief wordt beschouwd,
lu en regard de l'article 2, al. 1er, de la loi du 26 juin 1990 telle gelezen in het licht van artikel 2, eerste lid, van de wet van 26 juni
que modifiée, des articles 12, 3° et 19 de la loi du 26 juin 1990, de 1990, zoals gewijzigd, van de artikelen 12, 3°, en 19 van de wet van
l'article 43, al. 1er et 2, de la loi du 8 avril 1965, tel que modifié 26 juni 1990, van artikel 43, eerste en tweede lid, van de wet van 8
par l'article 9 de la loi du 13 juin 2006, des articles 52, al. 5, 52, april 1965, zoals gewijzigd bij artikel 9 van de wet van 13 juni 2006,
van de artikelen 52, vijfde lid, 52, achtste lid, 52ter, vierde lid,
al. 8, 52ter, al. 4, 52quater, al. 1er, 52quater, al. 3, tel que 52quater, eerste lid, 52quater, derde lid, zoals retroactief van
rétroactivement en vigueur suite à l'arrêt n° 49/2008 du 13.03.2008 de kracht ingevolge het arrest nr. 49/2008 van 13 maart 2008 van het
la Cour constitutionnelle et 58 de la loi du 8 avril 1965 modifiée par Grondwettelijk Hof, en 58 van de wet van 8 april 1965, zoals gewijzigd
la loi du 27 décembre 2006, ainsi que des articles 18 et 19bis du bij de wet van 27 december 2006, alsook van de artikelen 18 en 19bis
décret de la Communauté française du 4 mars 1991, tel que modifié par van het decreet van de Franse Gemeenschap van 4 maart 1991, zoals
le décret [...] de la Communauté française en date du 19 février 2009, gewijzigd bij het decreet van de Franse Gemeenschap van 19 februari
7, al. 1er et 2 de l'arrêté de l'Exécutif de la Communauté française 2009, van artikel 7, eerste en tweede lid, van het besluit van de
du 19 juin 1991 et 1er de l'arrêté du Gouvernement de la Communauté Franse Gemeenschapsexecutieve van 19 juni 1991 en van artikel 1 van
het besluit van de Franse Gemeenschapsregering van 25 mei 1999, in
française du 25 mai 1999 lu avec le point F de son annexe, samenhang gelezen met punt F van de bijlage ervan,
en ce que : doordat :
A : il ne prévoit pas l'obligation pour le médecin du service : A : het niet voorziet in de verplichting, voor de geneesheer van de
- 1°) soit d'informer le juge de la jeunesse, saisi préalablement et dienst, om : - 1°) hetzij de jeugdrechter bij wie voordien en gelijktijdig de zaak
parallèlement de ce patient sur base de l'article 36, 4° de la loi du betreffende die patiënt aanhangig is gemaakt op grond van artikel 36,
8 avril 1965, de sa décision d'autoriser une sortie du patient dans des conditions susceptibles (en ce compris en raison de contacts avec des tiers) de constituer un risque pour la sécurité de celui-ci en fonction des actes qu'il pourrait commettre ou du comportement qu'il pourrait adopter - 2°) soit d'associer le juge de la jeunesse saisi du patient sur base de la loi du 26 juin 1990 à la modalisation de sa décision relative aux sorties B : il ne prévoit pas de recours, 4°, van de wet van 8 april 1965, op de hoogte te brengen van zijn beslissing aan de patiënt toelating te verlenen om de instelling te verlaten in omstandigheden die (ook wegens contacten met derden) een risico kunnen vormen voor diens veiligheid naar gelang van de daden die hij zou kunnen plegen of het gedrag dat hij zou kunnen vertonen; - 2°) hetzij de jeugdrechter bij wie de zaak betreffende de patiënt aanhangig is gemaakt op grond van de wet van 26 juni 1990, te betrekken bij het bepalen van de voorwaarden van zijn beslissing betreffende het verlaten van de instelling; B : het niet voorziet in een rechtsmiddel,
Ne viole-t-il pas les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het een minderjarige
empêche le mineur délinquant malade mental à l'égard duquel une mesure geesteszieke delinquent tegenover wie een beschermingsmaatregel loopt,
de protection, spécifiquement rencontrée notamment au moyen d'un waarbij met name in een plaatsing in een gesloten psychiatrische
placement en service psychiatrique fermé, prise en exécution du dienst is voorzien en die werd genomen ter uitvoering van hoofdstuk II
chapitre II de la loi du 26 juin 1990 est en cours, de bénéficier, le cas échéant, en cas de suspension temporaire de cette modalité spécifique de protection, de celle dont bénéficie le mineur délinquant, non malade mental, placé en ICPPJ régime fermé et dont les sorties sont tributaires de l'absence d'interdiction ou de limitation par décision judiciaire motivée, susceptible d'appel et soumises au règlement général de l'ICPPJ en matière d'absences, sorties et congés ? ». van de wet van 26 juni 1990, verhindert om in voorkomend geval, bij een tijdelijke opschorting van die specifieke beschermingsregel, de beschermingsregel te genieten die een minderjarige niet-geesteszieke delinquent geniet die werd geplaatst in een gesloten afdeling van een openbare gemeenschapsinstelling voor jeugdbescherming en voor wie het verlaten van de instelling afhankelijk is van de ontstentenis van een verbod of beperking bij een met redenen omklede gerechtelijke beslissing waartegen hoger beroep kan worden ingesteld, en is onderworpen aan het algemeen reglement van de openbare gemeenschapsinstelling voor jeugdbescherming inzake afwezigheden, het verlaten van de instelling en verloven ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La Cour est saisie d'une question préjudicielle portant sur B.1. Aan het Hof wordt een prejudiciële vraag gesteld over artikel 15
l'article 15 de la loi du 26 juin 1990 relative à la protection de la van de wet van 26 juni 1990 betreffende de bescherming van de persoon
personne des malades mentaux (ci-après : la loi du 26 juin 1990), qui van de geesteszieke (hierna : de wet van 26 juni 1990), dat bepaalt :
dispose : « Pendant le maintien, le malade est surveillé et traité. Le maintien « Gedurende het verder verblijf wordt de zieke bewaakt en behandeld.
n'exclut pas, conformément à la décision et sous l'autorité et la Dit sluit niet uit dat, op grond van de beslissing van een geneesheer
responsabilité d'un médecin du service, des sorties de durée limitée van de dienst en onder diens gezag en verantwoordelijkheid, de zieke
du malade, seul ou accompagné, ni un séjour, à temps partiel, de jour voor beperkte tijd, alleen of onder begeleiding, kan uitgaan, noch dat
ou de nuit, dans l'établissement, ni qu'il exerce avec son hij, deeltijds, in de instelling verblijft overdag of 's nachts, noch
consentement une activité professionnelle en dehors du service ». dat hij met zijn instemming beroepsarbeid verricht buiten de dienst ».
B.2. Le juge a quo interroge la Cour sur le point de savoir si B.2. De verwijzende rechter vraagt het Hof of het voormelde artikel 15
l'article 15 précité viole les articles 10 et 11 de la Constitution en in strijd is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre die
ce que cette disposition ne prévoit pas l'obligation pour le médecin bepaling niet voorziet in de verplichting voor de geneesheer van de
du service soit d'informer le juge de la jeunesse de sa décision dienst om hetzij de jeugdrechter op de hoogte te brengen van zijn
d'autoriser une sortie du mineur, malade mental, ayant commis un fait beslissing om een uitstap toe te staan aan de minderjarige
qualifié infraction, soit d'associer le juge de la jeunesse à la geesteszieke die een als misdrijf omschreven feit heeft gepleegd,
modalisation de cette décision, pas plus qu'elle ne prévoit de recours contre cette décision, alors que les autorisations de sortie des mineurs placés dans une section fermée d'une institution communautaire publique de protection de la jeunesse (ci-après : ICPPJ) sont soumises à de strictes conditions dont, dans certains cas, l'autorisation du juge de la jeunesse avec droit d'appel suspensif de la part du ministère public. B.3.1. La décision du tribunal de la jeunesse de placer un mineur ayant commis un fait qualifié infraction en régime éducatif fermé hetzij de jeugdrechter te betrekken bij het bepalen van de voorwaarden van die beslissing, en evenmin voorziet in een rechtsmiddel tegen die beslissing, terwijl de toestemmingen voor in een gesloten afdeling van een openbare gemeenschapsinstelling voor jeugdbescherming geplaatste minderjarigen om die instelling te verlaten, zijn onderworpen aan strikte voorwaarden, waaronder in sommige gevallen de toestemming van de jeugdrechter, met een recht van opschortend hoger beroep vanwege het openbaar ministerie. B.3.1. De beslissing van de jeugdrechtbank om een minderjarige die een als misdrijf omschreven feit heeft gepleegd, in een gesloten opvoedingsafdeling van een openbare gemeenschapsinstelling voor
d'une ICPPJ trouve son fondement dans l'article 37, § 2, 8°, de la loi jeugdbescherming te plaatsen, vindt haar grondslag in artikel 37, § 2,
du 8 avril 1965, remplacé par l'article 7, 2°, de la loi du 13 juin 8°, van de wet van 8 april 1965, zoals vervangen bij artikel 7, 2°,
2006 modifiant la législation relative à la protection de la jeunesse van de wet van 13 juni 2006 tot wijziging van de wetgeving betreffende
et à la prise en charge des mineurs ayant commis un fait qualifié de jeugdbescherming en het ten laste nemen van minderjarigen die een
infraction. als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd.
Cette disposition prévoit que le tribunal de la jeunesse peut confier Die bepaling voorziet erin dat de jeugdrechtbank de betrokkenen kan
les intéressés « à une institution communautaire publique de toevertrouwen « aan een openbare gemeenschapsinstelling voor
protection de la jeunesse, dans le respect des critères de placement jeugdbescherming, met inachtneming van de plaatsingscriteria bedoeld
visés au § 2quater ». in § 2quater ».
B.3.2. Bien que le juge a quo vise d'autres dispositions, il ressort B.3.2. Hoewel de verwijzende rechter andere bepalingen beoogt, blijkt
des termes de la question que le deuxième point de la comparaison à uit de bewoordingen van de vraag dat het tweede punt van de
vergelijking waartoe hij het Hof uitnodigt, de uitstapregeling is die
laquelle il invite la Cour à procéder est le régime de sorties van toepassing is op de minderjarige die in een gesloten
opvoedingsafdeling van een openbare gemeenschapsinstelling voor
applicable au mineur placé en régime éducatif fermé d'une ICPPJ, visé jeugdbescherming is geplaatst, zoals bedoeld in artikel 52quater van
à l'article 52quater de la loi du 8 avril 1965. de wet van 8 april 1965.
L'article 52quater précité dispose : Het voormelde artikel 52quater bepaalt :
« En ce qui concerne les personnes visées à l'article 36, 4°, le juge « Voor wat betreft de personen bedoeld in artikel 36, 4°, kan de
ou le tribunal de la jeunesse, selon le cas, peut, dans les cas visés rechter of de jeugdrechtbank, naar gelang van het geval, in de
aux articles 52, 52bis et 52ter, ordonner une mesure de garde pour une gevallen bedoeld in de artikelen 52, 52bis en 52ter, een maatregel van
période de trois mois au plus, en régime éducatif fermé, organisé par bewaring bevelen, voor een termijn van ten hoogste drie maanden, in
les instances compétentes. een gesloten opvoedingsafdeling, ingericht door de bevoegde overheden.
Cette décision ne peut être prise que si les conditions suivantes sont Deze beslissing kan enkel worden genomen indien voldaan is aan de
réunies : volgende voorwaarden :
[...] [...]
2° l'intéressé a un comportement dangereux pour lui-même ou pour 2° de betrokkene geeft blijk van een gedrag dat voor hemzelf of voor
autrui; anderen gevaarlijk is;
3° il existe de sérieuses raisons de craindre que l'intéressé, s'il 3° er bestaan ernstige redenen om te vrezen dat de betrokkene, indien
était remis en liberté, commette de nouveaux crimes ou délits, se hij opnieuw in vrijheid wordt gesteld, nieuwe misdaden of wanbedrijven
soustraie à l'action de la justice, tente de faire disparaître des pleegt, zich aan het gerecht onttrekt, bewijsmateriaal probeert te
preuves ou entre en collusion avec des tiers ». doen verdwijnen of tot een heimelijke verstandhouding komt met derden ».
L'article 19bis du décret du 4 mars 1991 de la Communauté française Artikel 19bis van het decreet van de Franse Gemeenschap van 4 maart
1991 inzake hulpverlening aan de jeugd, gewijzigd bij het decreet van
relatif à l'Aide à la Jeunesse, modifié par le décret du 19 février 19 februari 2009, regelt het verlaten van de openbare instellingen
2009, a réglé les sorties des jeunes des institutions publiques de protection de la jeunesse, à régime fermé : voor jeugdbescherming met gesloten stelsel door de jongeren :
« § 1er. Si en vertu de l'article 52quater, alinéa 3, de la loi du 8 « § 1. Indien krachtens artikel 52quater, derde lid, van de wet van 8
avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, à la prise en april 1965 betreffende de jeugdbescherming, het ten laste nemen van
minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en
charge des mineurs ayant commis un fait qualifié infraction et à la het herstel van de door dit feit veroorzaakte schade, de jeugdrechter
réparation du dommage causé par ce fait, le juge ou le tribunal de la of de jeugdrechtbank het verlaten door een jongere van de openbare
jeunesse n'a pas interdit les sorties d'un jeune confié à une instellingen voor jeugdbescherming met gesloten stelsel niet heeft
institution publique à régime fermé, ce jeune peut bénéficier de verboden, kan deze jongere de instelling verlaten mits inachtneming
sorties de l'institution moyennant le respect des conditions suivantes : van de volgende voorwaarden :
1° les sorties de l'institution pour des comparutions judiciaires, des 1° het verlaten door een jongere van de openbare instellingen voor
besoins médicaux ou pour assister aux funérailles en Belgique en cas jeugdbescherming met gesloten stelsel om voor de rechtbank te
de décès d'un membre de la famille jusqu'au deuxième degré inclus, ne verschijnen, om redenen van medische noodzaak of om een begrafenis in
nécessitent pas une autorisation du juge de la jeunesse ou du tribunal België bij te wonen in geval van overlijden van een familielid tot en
de la jeunesse. Par contre, l'institution informe le juge de la met de tweede graad, is niet ondergeschikt aan een toelating door de
jeunesse ou le tribunal de la jeunesse préalablement par voie de jeugdrechter of jeugdrechtbank. De instelling informeert de
télécopie de toute sortie dans ce sens. Le Gouvernement peut élargir jeugdrechter of de jeugdrechtbank evenwel voorafgaandelijk per
telekopie van elke uitstap in deze zin. De Regering kan deze regel
cette règle à d'autres types de sorties; uitbreiden tot andere soorten uitstappen;
2° les types de sorties décrits dans le projet pédagogique, que 2° de soorten uitstappen die beschreven staan in het pedagogisch
l'institution publique communique au juge de la jeunesse ou au project dat de openbare instelling voor jeugdbescherming aan de
tribunal de la jeunesse avec mention des types d'encadrement par type jeugdrechter of de jeugdrechtbank meedeelt met vermelding van de
de sorties, peuvent être interdits par le juge de la jeunesse ou le soorten omkadering per soort uitstap, kunnen worden verboden door de
tribunal de la jeunesse par décision motivée pour une ou plusieurs des jeugdrechter of de jeugdrechtbank, bij gemotiveerde beslissing voor
raisons décrites au § 2. L'interdiction peut également ne porter que één of meer van de redenen genoemd in paragraaf 2. Het verbod kan ook
sur certains types d'activités et peut être liée à un encadrement beperkt worden tot slechts enkele soorten activiteiten en kan verband
insuffisant; houden met een onvoldoende omkadering;
3° les sorties dans le cadre d'activités ne faisant pas explicitement 3° voor het verlaten van de instelling in het kader van activiteiten
die niet uitdrukkelijk deel uitmaken van het pedagogisch project van
partie du projet pédagogique de l'institution publique font l'objet de openbare instelling voor jeugdbescherming, moet geval per geval een
d'une demande au cas par cas auprès du juge de la jeunesse ou du verzoek aan de jeugdrechter of de jeugdrechtbank worden gericht,
tribunal de la jeunesse en précisant le type d'encadrement prévu. La waarin de voorgenomen soort omkadering nader wordt omschreven. De
demande est faite au plus tard dix jours avant le début de l'activité. aanvraag gebeurt uiterlijk tien dagen voor de aanvang van de
Le juge de la jeunesse ou le tribunal de la jeunesse se prononce dans activiteit. De jeugdrechter of jeugdrechtbank doet uitspraak binnen de
un délai de huit jours à compter de la date d'envoi de la demande. acht dagen vanaf de datum van verzending van de aanvraag. Een
Copie de la demande est sans délai communiquée au ministère public par afschrift van het verzoek wordt onverwijld door de griffie aan het
le greffe. openbare ministerie bezorgd.
La décision du juge ou du tribunal de la jeunesse est notifiée par Van de beslissing van de jeugdrechter of de jeugdrechtbank wordt aan
voie de télécopie à l'institution publique. Copie de la décision est de openbare instelling voor jeugdbescherming per telekopie kennis
communiquée dans les 24 heures au ministère public par le greffe. § 2. En cas d'interdiction de sortir de l'institution publique, le juge ou le tribunal de la jeunesse mentionne les motifs de cette interdiction qui sont basés sur une ou plusieurs des raisons suivantes : 1° l'intéressé a un comportement dangereux pour lui-même ou pour autrui; 2° il existe de sérieuses raisons de craindre que l'intéressé, s'il était remis en liberté, commette de nouveaux crimes ou délits, se soustraie à l'action de la justice, tente de faire disparaître des preuves ou entre en collusion avec des tiers; 3° l'intérêt d'une victime ou de son entourage nécessite cette interdiction. § 3. Le juge de la jeunesse ou le tribunal de la jeunesse peut, en tout temps, soit d'office, soit à la demande du ministère public, modifier le régime de sorties du jeune ». gegeven. Een afschrift van de beslissing wordt binnen de 24 uur door de griffie aan het openbaar ministerie bezorgd. § 2. Ingeval de jeugdrechter of de jeugdrechtbank verbiedt om de instelling te verlaten, vermeldt hij de redenen van dit verbod die steunen op een of meer van de volgende redenen : 1° de betrokkene geeft blijk van een gedrag dat voor hemzelf of voor anderen gevaarlijk is; 2° er bestaan ernstige redenen om te vrezen dat de betrokkene, indien hij opnieuw in vrijheid wordt gesteld, nieuwe misdaden of wanbedrijven zal plegen, zich aan het gerecht [zal] onttrekken, bewijsmateriaal [zal] proberen te doen verdwijnen of met derden tot een heimelijke verstandhouding [zal] komen; 3° het belang van een slachtoffer of zijn omgeving vereist dit verbod. § 3. De jeugdrechter of jeugdrechtbank kan, [te] allen tijde, hetzij ambtshalve hetzij op vordering van het openbaar ministerie, het stelsel voor het verlaten door de jongere van de openbare instelling wijzigen ».
Enfin, l'article 58 de la loi du 8 avril 1965 dispose : Ten slotte bepaalt artikel 58 van de wet van 8 april 1965 :
« Les décisions du tribunal de la jeunesse rendues dans les matières « De beslissingen van de jeugdrechtbank gewezen in de aangelegenheden
prévues au titre II, chapitres III et IV, sont, dans les délais bedoeld in titel II, hoofdstukken III en IV, zijn, binnen de
légaux, susceptibles d'appel de la part du ministère public et wettelijke termijnen, vatbaar voor hoger beroep door het openbaar
d'opposition et d'appel de la part de toutes autres parties en cause ministerie en voor verzet en hoger beroep door alle andere in het
sans préjudice des dispositions des articles 52, 52quater, alinéa 9, geding betrokken partijen onverminderd de bepalingen van de artikelen
et 53, alinéa 3. 52, 52quater, negende lid, en 53, derde lid.
Les jugements rendus dans les matières prévues au titre II, chapitre De vonnissen gewezen in de aangelegenheden bedoeld in titel II,
II, ne sont pas susceptibles d'opposition. L'appel est formé par voie hoofdstuk II, zijn niet vatbaar voor verzet. Hoger beroep wordt bij
de requête déposée au greffe de la cour d'appel. Le greffier de la verzoekschrift ingesteld ter griffie van het hof van beroep. De
chambre de la jeunesse convoque devant celle-ci les parties qui griffier van de jeugdkamer roept voor die kamer de partijen op die
avaient été convoquées devant le tribunal de la jeunesse; il joint aux opgeroepen waren voor de jeugdrechtbank; hij voegt bij de oproeping
convocations destinées aux autres parties que le requérant, une copie voor de andere partijen dan de verzoeker, een gelijkluidend afschrift
conforme de la requête. van het verzoekschrift.
Le ministère des avoués à la cour n'est pas requis. De medewerking van pleitbezorgers bij het hof is niet vereist.
Le tribunal de la jeunesse peut ordonner l'exécution provisoire de ses De jeugdrechtbank kan de voorlopige tenuitvoerlegging van haar
décisions, sauf quant aux dépens ». beslissingen bevelen, behalve wat de kosten betreft ».
B.4.1. Le juge a quo lit l'article 15 de la loi du 26 juin 1990 en B.4.1. De verwijzende rechter leest artikel 15 van de wet van 26 juni
regard des articles 2, alinéa 1er, 12.3, 19 et 43 de cette loi. 1990 in het licht van de artikelen 2, eerste lid, 12.3, 19 en 43 van deze wet.
L'article 2, alinéa 1er, de la loi précitée dispose : Artikel 2, eerste lid, van de voormelde wet bepaalt :
« Les mesures de protection ne peuvent être prises, à défaut de tout « De beschermingsmaatregelen mogen, bij gebreke van enige andere
autre traitement approprié, à l'égard d'un malade mental, que si son geschikte behandeling, alleen getroffen worden ten aanzien van een
geesteszieke indien zijn toestand zulks vereist, hetzij omdat hij zijn
état le requiert, soit qu'il mette gravement en péril sa santé et sa gezondheid en zijn veiligheid ernstig in gevaar brengt, hetzij omdat
sécurité, soit qu'il constitue une menace grave pour la vie ou hij een ernstige bedreiging vormt voor andermans leven of integriteit
l'intégrité d'autrui ». ».
Lorsque les circonstances prévues à l'article 2 précité sont réunies, Wanneer de in het voormelde artikel 2 bedoelde omstandigheden zich
une mise en observation dans un service psychiatrique d'une durée voordoen, kan een opneming ter observatie in een psychiatrische dienst
maximale de quarante jours peut être ordonnée par décision judiciaire. gedurende maximum veertig dagen bij rechterlijke beslissing worden
Cette mise en observation peut prendre fin avant l'expiration du délai bevolen. Die opneming ter observatie kan ten einde lopen vóór het
de quarante jours, en vertu de l'article 12 de la loi, lorsqu'en verstrijken van de termijn van veertig dagen, krachtens artikel 12 van
décide ainsi : de wet, indien dat wordt beslist door :
« [...] « [...]
3° Soit le médecin-chef de service qui constate dans un rapport motivé 3. Hetzij de geneesheer-diensthoofd die in een gemotiveerd verslag
que l'état du malade ne justifie plus cette mesure. Il en informe le vaststelt dat de toestand van de zieke deze maatregel niet langer
malade et le directeur de l'établissement. Ce dernier avertit le rechtvaardigt. Hij deelt zulks mee aan de zieke en aan de directeur
van de instelling. Deze laatste verwittigt de magistraat die de
beslissing genomen heeft, de rechter voor wie de zaak aanhangig is, de
magistrat qui a pris la décision, le juge saisi, le procureur du Roi, procureur des Konings, evenals de persoon die de opneming ter
ainsi que la personne qui a demandé la mise en observation ». observatie heeft gevraagd ».
S'il n'est pas mis fin à la mise en observation et si l'état du malade Indien de opneming ter observatie niet wordt beëindigd en indien de
toestand van de zieke zijn verder verblijf in de instelling na het
justifie le maintien de son hospitalisation au terme de la période de verstrijken van de periode van veertig dagen verantwoordt, zendt de
quarante jours, le directeur de l'établissement transmet au juge un directeur van de instelling aan de rechter een omstandig verslag van
rapport circonstancié du médecin-chef qui atteste la nécessité du de geneesheer-diensthoofd dat de noodzaak van verder verblijf
maintien de l'hospitalisation, en vertu de l'article 13 de la loi du bevestigt, krachtens artikel 13 van de wet van 26 juni 1990. Het is de
26 juin 1990. C'est le juge qui, en application de l'article 14 de la rechter die, met toepassing van artikel 14 van de wet, de duur van het
loi, fixe la durée du maintien pour une période qui ne peut dépasser deux ans. verder verblijf vaststelt voor een periode van ten hoogste twee jaar.
L'article 19 de la loi précitée règle les conditions de la fin du Artikel 19 van de voormelde wet regelt de voorwaarden van het einde
maintien. Il dispose : van het verblijf. Het bepaalt :
« § 1. D'initiative ou à la demande de tout intéressé, le médecin-chef « § 1. De geneesheer-diensthoofd kan, uit eigen beweging of op verzoek
van enige belanghebbende, beslissen dat het verder verblijf niet
de service peut, dans un rapport motivé constatant que l'état du langer nodig is in een gemotiveerd verslag waarin hij vaststelt dat de
malade ne justifie plus cette mesure, décider qu'il n'y a plus lieu au toestand van de zieke deze maatregel niet langer rechtvaardigt.
maintien. § 2. La décision prévue à l'article 17, 1°, entraîne la levée de la § 2. De beslissing bedoeld in artikel 17, 1°, brengt de opheffing van
mesure de maintien. de maatregel van verder verblijf mee.
La mesure de maintien est également levée si aucune réadmission n'a De maatregel van verder verblijf wordt eveneens opgeheven indien
été décidée dans un délai d'un an de postcure. binnen één jaar nazorg niet tot wederopneming is besloten.
§ 3. Le médecin-chef de service informe de sa décision le malade, le § 3. De geneesheer-diensthoofd deelt zijn beslissing mede aan de
procureur du Roi et le directeur de l'établissement. zieke, de procureur des Konings en aan de directeur van de instelling.
Ce dernier avertit par lettre recommandée le magistrat qui a pris la Deze laatste verwittigt per aangetekende brief de magistraat die de
décision et le juge saisi, ainsi que la personne qui a demandé la mise beslissing genomen heeft, de rechter voor wie de zaak aanhangig is,
en observation. evenals de persoon die de opneming ter observatie heeft gevraagd.
§ 4. La décision par laquelle il est mis fin à la mesure de protection § 4. De beslissing waarmee aan de beschermingsmaatregel een einde
est immédiatement exécutée ». wordt gemaakt, wordt onmiddellijk uitgevoerd ».
B.4.2. Par l'article 9 de la loi du 13 juin 2006 modifiant la B.4.2. Bij artikel 9 van de wet van 13 juni 2006 tot wijziging van de
législation relative à la protection de la jeunesse et à la prise en wetgeving betreffende de jeugdbescherming en het ten laste nemen van
charge des mineurs ayant commis un fait qualifié infraction, le minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd,
législateur a entendu ajouter une mesure particulière à l'égard du heeft de wetgever een bijzondere maatregel ten aanzien van de
mineur délinquant. C'est ainsi qu'il a remplacé l'article 43 de la loi minderjarige delinquent willen toevoegen. Aldus heeft hij artikel 43
du 8 avril 1965 par la disposition qui suit : van de wet van 8 april 1965 vervangen door de volgende bepaling :
« A l'égard des personnes visées à l'article 36, 4°, le juge ou le « Ten aanzien van de in artikel 36, 4°, bedoelde personen past de
tribunal de la jeunesse applique les dispositions de la présente loi, rechter of de jeugdrechtbank de bepalingen van deze wet toe
sans préjudice de l'application de la loi du 26 juin 1990 relative à onverminderd de toepassing van de wet van 26 juni 1990 betreffende de
la protection de la personne des malades mentaux. bescherming van de persoon van de geesteszieke.
En cas d'application de la loi du 26 juin 1990 précitée aux personnes In geval van toepassing van de voornoemde wet van 26 juni 1990 op de
renvoyées initialement devant le tribunal de la jeunesse sur la base personen die oorspronkelijk voor de jeugdrechtbank waren verwezen op
de l'article 36, 4°, la décision du médecin-chef de service de lever grond van artikel 36, 4°, wordt de beslissing van de
la mesure, prise conformément à l'article 12, 3°, ou 19, de la loi du geneesheer-diensthoofd om de maatregel op te heffen, die
26 juin 1990 n'est exécutée qu'après un délai de cinq jours ouvrables overeenkomstig artikel 12, 3°, of 19 van de wet van 26 juni 1990
genomen is, slechts uitgevoerd na een termijn van vijf werkdagen te
rekenen van de dag waarop de jeugdrechtbank hiervan is geïnformeerd.
à compter du jour où le tribunal de la jeunesse en est informé. Dans Binnen deze termijn, en zonder deze te kunnen verlengen, spreekt de
ce délai, et sans pouvoir le prolonger, le tribunal statue sur toute rechtbank zich uit over elke andere maatregel bedoeld in artikel 37,
autre mesure visée à l'article 37, qu'il juge utile ». die zij nuttig acht ».
Cette disposition a été justifiée comme suit dans les travaux Die bepaling werd in de parlementaire voorbereiding van de wet als
préparatoires de la loi : volgt verantwoord :
« Enfin, le second paragraphe de l'article 43 prévoit une adaptation « Ten slotte voorziet artikel 43, § 2, in een aanpassing van het
du système établi par la loi du 26 juin 1990 afin de le rendre stelsel bedoeld in de wet van 26 juni 1990 teneinde dit compatibel te
compatible avec la saisine protectionnelle du tribunal de la jeunesse. maken met de aanhangigmaking bij de jeugdrechtbank, die gericht is op
La loi du 26 juin 1990 prévoit que la mesure qu'elle organise peut être levée par décision du médecin chef de l'institution psychiatrique. Toutefois, lorsque le tribunal de la jeunesse est saisi en vue de prendre une mesure à l'égard d'un mineur ayant commis un fait qualifié infraction, son intervention ne peut, en la matière, se limiter à acter la fin de la mesure décidée par le médecin chef. Il doit pouvoir, le cas échéant, aménager la sortie du jeune de l'institution. bescherming. Krachtens de wet van 26 juni 1990 kan de maatregel waarin zij voorziet, worden opgeheven bij een beslissing van de geneesheer-diensthoofd van de psychiatrische instelling. Ingeval de zaak evenwel bij de jeugdrechtbank aanhangig is gemaakt met het oog op het nemen van een maatregel ten aanzien van een minderjarige die een als misdrijf omschreven feit heeft gepleegd, mag het optreden van de jeugdrechtbank terzake zich niet beperken tot het akte nemen van het einde van de maatregel, beslist door de geneesheer-diensthoofd. De rechtbank moet in voorkomend geval het verlaten van de jongere van de instelling kunnen regelen. Derhalve
C'est pourquoi, le projet de loi prévoit que lorsque la mesure voorziet het ontwerp van wet erin dat ingeval de maatregel opgelegd
ordonnée en application de la loi du 26 juin 1990 prend fin par une overeenkomstig de wet van 26 juni 1990 beëindigd wordt door een
décision du médecin chef, l'exécution de la décision est suspendue beslissing van de geneesheer-diensthoofd, de tenuitvoerlegging van de
beslissing wordt opgeschort gedurende een termijn die niet langer mag
durant un délai qui ne peut excéder 5 jours à dater du jour où le duren dan 5 dagen te rekenen vanaf de dag waarop de rechtbank is
tribunal est informé de la levée de la mesure. Durant ce délai, le ingelicht over de opheffing van de maatregel. Gedurende deze termijn
tribunal prend toute mesure qu'il juge opportune pour le jeune neemt de rechtbank alle maatregelen die zij voor de betrokken jongere
concerné » (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1467/001, pp. nodig acht » (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1467/001, pp.
42-43). 42-43).
B.5. Ainsi qu'il est indiqué en B.2, il ressort des termes de la B.5. Zoals in B.2 is aangegeven, blijkt uit de bewoordingen van de
question préjudicielle que la Cour est invitée à comparer le régime de prejudiciële vraag dat het Hof wordt verzocht de uitstapregeling van
sorties du mineur délinquant placé dans une section fermée d'une ICPPJ de minderjarige delinquent die in een gesloten afdeling van een
avec le régime des sorties occasionnelles, organisé par l'article 15 openbare gemeenschapsinstelling voor jeugdbescherming is geplaatst, te
de la loi du 26 juin 1990, du mineur malade mental qui a commis un vergelijken met de regeling van de occasionele uitstappen van de
minderjarige geesteszieke die een als misdrijf omschreven feit heeft
fait qualifié infraction. gepleegd, waarin artikel 15 van de wet van 26 juni 1990 voorziet.
Ainsi que l'indiquent les travaux préparatoires de la loi du 26 juin Zoals is opgemerkt in de parlementaire voorbereiding van de wet van 26
1990, les sorties occasionnelles prévues par ledit article 15 juni 1990, vormen de in dat artikel 15 bedoelde occasionele uitstappen
constituent une modalité du traitement, lorsque l'état du malade le een soepelheid binnen het kader zelf van de behandeling, wanneer de
permet (Doc. parl., Sénat, 1988-1989, n° 733-2, p. 85). Il n'en est toestand van de zieke dat toelaat (Parl. St., Senaat, 1988-1989, nr.
pas de même pour les mesures visées aux articles 12.3 et 19 de la loi 733-2, p. 85). Dat geldt niet voor de in de artikelen 12.3 en 19 van
du 26 juin 1990, qui ont pour effet de mettre un terme à l'hospitalisation du malade mental. de wet van 26 juni 1990 bedoelde maatregelen, die tot gevolg hebben
B.6.1. Il a été rappelé au cours des travaux préparatoires de la loi dat de opneming van de geesteszieke wordt beëindigd.
du 13 juin 2006 que lorsque le juge de la jeunesse souhaite prendre B.6.1. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 13 juni 2006
une mesure de placement dans une section fermée d'une institution is in herinnering gebracht dat wanneer de jeugdrechter ten aanzien van
psychiatrique à l'égard d'un jeune ayant commis un fait qualifié een jongere die een als misdrijf omschreven feit heeft gepleegd en die
aan een geestelijke stoornis lijdt, een maatregel tot plaatsing in een
infraction et qui souffre de déficience mentale, il ne peut le faire gesloten afdeling van een psychiatrische instelling wenst te nemen,
qu'en application de la loi du 26 juin 1990. « Dans ce cas, cette hij dat enkel met toepassing van de wet van 26 juni 1990 kan doen. «
dernière loi prime [...] la loi du 8 avril 1965 » (Doc. parl., In dit geval heeft deze laatste wet de overhand op de wet van 8 april
Chambre, 2004-2005, DOC 51-1467/001, p. 42). 1965 » (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1467/001, p. 42).
B.6.2. Tant le texte de la loi du 26 juin 1990 lui-même que les B.6.2. Zowel uit de tekst zelf van de wet van 26 juni 1990 als uit de
travaux préparatoires font ressortir que le législateur a entendu parlementaire voorbereiding ervan, blijkt dat de wetgever aan de
conférer à la maladie mentale un caractère prépondérant pour justifier geestesziekte een doorslaggevend karakter heeft willen toekennen om
het aannemen van maatregelen die in het kader van een therapeutische
l'adoption de mesures qui s'inscrivent dans une logique thérapeutique logica passen, te verantwoorden (Parl. St., Senaat, 1988-1989, nr.
(Doc. parl., Sénat, 1988-1989, n° 733-2, p. 9). 733-2, p. 9). Dat wordt bevestigd bij artikel 1 van de wet wanneer het bepaalt dat
L'article 1er de la loi le confirme lorsqu'il prévoit que le de diagnose en de behandeling van psychische stoornissen geen
diagnostic et le traitement des troubles psychiques ne peuvent donner aanleiding kunnen geven tot enige vrijheidsbeperking. De
lieu à aucune restriction de la liberté individuelle. Les mesures vrijheidsberovende maatregelen dienen, bijgevolg, de uitzondering te
privatives de liberté doivent, en conséquence, rester l'exception et blijven en zullen als beschermingsmaatregelen worden beschouwd (ibid.,
seront vues comme des mesures de protection (ibid., pp. 9 et 12). pp. 9 en 12).
Quant aux conditions de mise en oeuvre des mesures, elles doivent De toepassingsvoorwaarden van de maatregelen dienen eveneens op
également être interprétées de manière restrictive. Ainsi, « il ne restrictieve wijze te worden geïnterpreteerd. Aldus « mogen [zij] niet
suffit pas que le malade se trouve dans un état mental grave; il faut enkel beperkt blijven tot een erge mentale toestand, maar [...] moet
aussi que celui-ci mette gravement en péril sa santé et sa sécurité ou die toestand [tegelijkertijd] een ernstige en rechtstreekse bedreiging
betekenen hetzij voor hun eigen gezondheid en veiligheid, hetzij omdat
constitue une menace grave pour la vie ou l'intégrité d'autrui » de geesteszieke een ernstige bedreiging vormt voor andermans leven of
(ibid., p. 13). Il a encore été précisé que si le corps médical ne peut décider seul de la privation de liberté, il est en revanche autonome en matière de remise en liberté, le rôle du juge consistant à protéger les droits du malade et non à empêcher la levée d'une mesure (ibid., p. 77). B.7.1. En affirmant la primauté de la loi du 26 juin 1990 sur celle du integriteit » (ibid., p. 13). Er werd eveneens verduidelijkt dat, hoewel het geneesherenkorps niet alleen over de vrijheidsberoving kan beslissen, het daarentegen autonoom is inzake invrijheidstelling, waarbij de opdracht van de rechter erin bestaat de rechten van de zieke te beschermen en niet de opheffing van een maatregel te verhinderen (ibid., p. 77). B.7.1. Door de voorrang van de wet van 26 juni 1990 op de wet van 8 april 1965 ten aanzien van de minderjarige geesteszieke die een als misdrijf omschreven feit heeft gepleegd, te bevestigen, heeft de wetgever het therapeutische aspect van de te zijnen aanzien genomen maatregelen voorrang willen geven op het beschermende aspect van de
8 avril 1965 à l'égard du mineur malade mental ayant commis un fait bij de wet van 8 april 1965 voorgeschreven maatregelen.
qualifié infraction, le législateur a entendu privilégier l'aspect thérapeutique des mesures prises à son égard par rapport à l'aspect protectionnel que revêtent les mesures prescrites par la loi du 8 avril 1965. C'est en rapport avec cet objectif thérapeutique que le législateur a entendu confier au seul médecin du service, sous son autorité et sa responsabilité, la possibilité d'accorder au mineur des sorties d'une durée limitée hors de l'institution qui ne sont nullement de nature à remettre en cause la décision d'hospitalisation en tant que telle, pour laquelle l'intervention du juge de la jeunesse est prévue. B.7.2. Il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de décider quelles garanties doivent entourer les sorties occasionnelles du mineur malade mental en cours de traitement. La question vise Het is in verband met die therapeutische doelstelling dat de wetgever enkel aan de geneesheer van de dienst, onder diens gezag en verantwoordelijkheid, de mogelijkheid heeft willen verlenen om aan de minderjarige toe te staan de instelling voor beperkte tijd te verlaten, wat de beslissing tot opneming als dusdanig geenszins opnieuw in het geding kan brengen, beslissing waarvoor in het optreden van de jeugdrechter is voorzien. B.7.2. Het behoort tot de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever om te beslissen welke waarborgen de occasionele uitstappen van de minderjarige geesteszieke tijdens de behandeling dienen te omgeven. In de vraag wordt evenwel het bijzondere geval beoogd van minderjarige
toutefois l'hypothèse particulière des mineurs malades mentaux qui ont geesteszieken die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd.
commis un fait qualifié infraction. Comme la Cour l'a relevé en B.4.2, Zoals het Hof in B.4.2 heeft opgemerkt, heeft de wetgever, hoewel
bien que l'aspect thérapeutique de la loi du 26 juin 1990 soit voorrang wordt gegeven aan het therapeutische aspect van de wet van 26
privilégié, le législateur a entendu prévoir des garanties juni 1990, in bijzondere waarborgen willen voorzien ten aanzien van
particulières à l'égard de cette catégorie de mineurs lorsqu'il s'agit die categorie van minderjarigen, wanneer het om de in de artikelen
des décisions prévues aux articles 12.3 et 19 de ladite loi. 12.3 en 19 van die wet bedoelde beslissingen gaat.
B.7.3. En effet, le législateur a prévu que, quand le médecin-chef de B.7.3. De wetgever heeft immers bepaald dat, wanneer de
service constate que l'état du malade ne justifie plus sa mise en geneesheer-diensthoofd vaststelt dat de toestand van de zieke zijn
observation (article 12.3) ou que le maintien de son hospitalisation opneming ter observatie niet langer rechtvaardigt (artikel 12.3) of
ne se justifie pas (article 19), le magistrat qui a pris la décision dat zijn verder verblijf niet wordt gerechtvaardigd (artikel 19), de
et le juge saisi en sont informés. magistraat die de beslissing heeft genomen en de rechter voor wie de
Il serait cohérent de prévoir une mesure analogue en ce qui concerne la décision d'un médecin du service d'autoriser des « sorties de durée limitée du malade », compte tenu du caractère dangereux que pourrait revêtir cette mesure pour le mineur ou pour autrui. Toutefois, ainsi qu'il a été relevé en B.5, l'autorisation de « sorties de durée limitée » n'a pas la même portée qu'une décision mettant fin à la mise en observation ou à l'hospitalisation. Elle constitue un instrument thérapeutique à l'égard duquel le médecin est particulièrement qualifié pour en apprécier l'utilité. zaak aanhangig is, daarvan op de hoogte worden gebracht. Het zou coherent zijn om in een analoge maatregel te voorzien met betrekking tot de beslissing van een geneesheer van de dienst om toe te staan dat « de zieke voor beperkte tijd [...] kan uitgaan », rekening houdend met het gevaarlijke karakter dat die maatregel voor de minderjarige of voor anderen zou kunnen hebben. Zoals in B.5 is opgemerkt, heeft het toestaan van « in de tijd beperkte uitstappen » evenwel niet dezelfde draagwijdte als een beslissing waarbij de opneming ter observatie of de opneming zelf worden beëindigd. Die toelating vormt een therapeutisch middel waarbij de geneesheer in het bijzonder geschikt is om het nut ervan te beoordelen.
Compte tenu des objectifs mentionnés en B.6.2 et du caractère Rekening houdend met de in B.6.2 vermelde doelstellingen en met het
spécifique des « sorties à durée limitée », il appartient au specifieke karakter van de « in de tijd beperkte uitstappen », staat
het aan de wetgever te beslissen of zij het voorwerp van controle
législateur de décider si elles doivent faire l'objet d'un contrôle. moeten uitmaken. Het Hof zou, zonder zijn beoordeling in de plaats van
La Cour ne pourrait, sans substituer son appréciation à celle du die van de wetgever te stellen, niet kunnen oordelen dat de wetgever
législateur, juger que celui-ci a violé les articles 10 et 11 de la de artikelen 10 en 11 van de Grondwet heeft geschonden door niet in
Constitution en ne prévoyant pas l'intervention d'un juge. een rechterlijke tussenkomst te voorzien.
B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 15 de la loi du 26 juin 1990 relative à la protection de la Artikel 15 van de wet van 26 juni 1990 betreffende de bescherming van
personne des malades mentaux ne viole pas les articles 10 et 11 de la de persoon van de geesteszieke schendt de artikelen 10 en 11 van de
Constitution. Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 29 avril 2010. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 29 april 2010.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
P. Martens. P. Martens.
^