Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 41/2010 du 29 avril 2010 Numéro du rôle : 4650 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 92bis, § 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles et l'article 35 de l'ordonnan La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...)"
Extrait de l'arrêt n° 41/2010 du 29 avril 2010 Numéro du rôle : 4650 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 92bis, § 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles et l'article 35 de l'ordonnan La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...) Uittreksel uit arrest nr. 41/2010 van 29 april 2010 Rolnummer 4650 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 92bis, § 2, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen en artikel 35 van de ordonnantie van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 41/2010 du 29 avril 2010 Uittreksel uit arrest nr. 41/2010 van 29 april 2010
Numéro du rôle : 4650 Rolnummer 4650
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 92bis, § In zake : de prejudiciële vragen over artikel 92bis, § 2, van de
2, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles et bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen en
l'article 35 de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 27 artikel 35 van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest
avril 1995 relative aux services de taxis et aux services de location van 27 april 1995 betreffende de taxidiensten en de diensten voor het
de voitures avec chauffeur, posées par le Tribunal de police de verhuren van voertuigen met chauffeur, gesteld door de
Bruxelles. Politierechtbank te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. rechters R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe,
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, et, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van Goey, en,
conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989
sur la Cour constitutionnelle, du président émérite P. Martens, op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter P. Martens, bijgestaan
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus
émérite P. Martens, voorzitter P. Martens,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par jugement du 5 février 2009 en cause du ministère public contre Bij vonnis van 5 februari 2009 in zake het openbaar ministerie tegen
Michaël Henry et la SCRL « L.T. Vincent », dont l'expédition est Michaël Henry en de cvba « L.T. Vincent », waarvan de expeditie ter
parvenue au greffe de la Cour le 3 mars 2009, le Tribunal de police de griffie van het Hof is ingekomen op 3 maart 2009, heeft de
Bruxelles a posé les questions préjudicielles suivantes : Politierechtbank te Brussel de volgende prejudiciële vragen gesteld :
« 1. Dans la mesure où la situation des services de taxis est « 1. Schendt artikel 92bis, § 2, van de bijzondere wet van 8 augustus
manifestement comparable à celle des services de voitures avec 1980, in zoverre de situatie van de taxidiensten kennelijk
chauffeur, l'article 92bis, § 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 ne vergelijkbaar is met die van de diensten van voertuigen met chauffeur,
viole-t-il pas les principes de non discrimination et d'égalité prévus de beginselen van niet-discriminatie en gelijkheid bedoeld in de
aux articles 10 et 11 de la Constitution, en n'imposant pas aux artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat het aan de gewesten niet
Régions la même obligation de conclure un accord de coopération en dezelfde verplichting om een samenwerkingsakkoord inzake diensten voor
matière de services de location de voitures avec chauffeur, qu'en het verhuren van voertuigen met chauffeur oplegt als inzake
matière de services de taxis ? taxidiensten ?
2. L'article 35 de l'ordonnance du 27 avril 1995 ne viole-t-il pas 2. Schendt artikel 35 van de ordonnantie van 27 april 1995 artikel 11,
l'article 11, alinéa 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes tweede lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming
institutionnelles, en tant qu'il déroge aux peines prévues au livre 1er der instellingen, in zoverre het van de in boek 1 van het Strafwetboek
du Code pénal, sans que l'avis conforme du Conseil des ministres n'ait bedoelde straffen afwijkt, zonder dat voorafgaandelijk het eensluidend
été recueilli préalablement ? ». advies van de Ministerraad werd ingewonnen ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions en cause Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen
B.1. La Cour est interrogée par le Tribunal de police de Bruxelles sur B.1. Het Hof wordt door de Politierechtbank te Brussel ondervraagd
la compatibilité de l'article 92bis, § 2, de la loi spéciale du 8 août over de bestaanbaarheid van artikel 92bis, § 2, van de bijzondere wet
1980 de réformes institutionnelles avec les articles 10 et 11 de la van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen met de artikelen
Constitution (première question préjudicielle) et sur la conformité de 10 en 11 van de Grondwet (eerste prejudiciële vraag) en over de
l'article 35 de l'ordonnance du 27 avril 1995 relative aux services de overeenstemming van artikel 35 van de ordonnantie van 27 april 1995
taxis et aux services de location de voitures avec chauffeur à betreffende de taxidiensten en de diensten voor het verhuren van
voertuigen met chauffeur met artikel 11, tweede lid, van de bijzondere
l'article 11, alinéa 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 (seconde wet van 8 augustus 1980 (tweede prejudiciële vraag).
question préjudicielle).
En ce qui concerne la première question préjudicielle Wat betreft de eerste prejudiciële vraag
B.2. Par sa première question préjudicielle, le juge a quo souhaite B.2. Met zijn eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter
savoir si l'article 92bis, § 2, c), de la loi spéciale du 8 août 1980 van het Hof te vernemen of artikel 92bis, § 2, c), van de bijzondere
viole les articles 10 et 11 de la Constitution en n'imposant pas aux wet van 8 augustus 1980 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt,
régions de conclure un accord de coopération en ce qui concerne la doordat het aan de gewesten niet de verplichting oplegt om een
réglementation des services de location de voitures avec chauffeur qui samenwerkingsakkoord te sluiten voor de regeling van de diensten voor
s'étendent sur le territoire de plus d'une région alors que cet het verhuren van voertuigen met chauffeur die zich uitstrekken over
article exige la conclusion d'un tel accord de coopération à propos de het grondgebied van meer dan één gewest, terwijl dat artikel vereist
la réglementation des services de taxis qui s'étendent sur le dat een dergelijk samenwerkingsakkoord wordt gesloten voor de regeling
territoire de plus d'une région. van de taxidiensten die zich uitstrekken over het grondgebied van meer
B.3.1. Il apparaît cependant de la décision de renvoi que le juge a dan één gewest. B.3.1. Uit de verwijzingsbeslissing blijkt evenwel dat de verwijzende
quo a posé cette question afin de déterminer s'il y avait lieu rechter die vraag heeft gesteld teneinde te bepalen of op het voor hem
d'appliquer, au litige pendant devant lui, l'article 16 de hangende geschil artikel 16 van de voormelde ordonnantie van 27 april
l'ordonnance du 27 avril 1995 précitée. 1995 diende te worden toegepast.
B.3.2. Cet article dispose : « Nul ne peut, sans autorisation du Gouvernement, exploiter sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale un service de location de voitures avec chauffeur au moyen d'un ou de plusieurs véhicules. Seuls les exploitants titulaires d'une autorisation délivrée par le Gouvernement peuvent effectuer des prestations de services dont le point de départ pour l'usager est situé sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale. L'autorisation d'exploiter n'emporte aucune autorisation de stationner B.3.2. Dat artikel bepaalt : « Niemand mag, zonder vergunning van de Regering, een dienst voor het verhuren van voertuigen met chauffeur op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest exploiteren door middel van één of meer voertuigen. Enkel de exploitanten die houder zijn van een door de Regering afgegeven vergunning mogen dienstleveringen afleggen waarvan het vertrekpunt voor de gebruiker gelegen is op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De vergunning voor het exploiteren omvat geen toelating voor het
sur des points particuliers de la voie publique ». stationeren op bepaalde plaatsen op de openbare weg ».
Telle qu'elle est interprétée par le juge a quo, cette disposition In de interpretatie van de verwijzende rechter is die bepaling van
s'applique à toute prestation accomplie par une société dont le siège social est établi sur le territoire d'une autre région dès qu'une prise en charge matérielle du client de cette société a lieu sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale et ce, même lorsque cette prise en charge s'inscrit dans le cadre d'une prestation plus large, dont le point de départ initial pour le client se situe sur le territoire d'une autre région. B.4. En vue de fournir une réponse utile à la juridiction a quo et après avoir entendu les parties à ce propos, la Cour estime dès lors nécessaire de vérifier si, en ce qu'il règle les services de location de voitures avec chauffeur s'étendant sur le territoire de plus d'une toepassing op elke dienstverlening door een vennootschap waarvan de maatschappelijke zetel is gevestigd op het grondgebied van een ander gewest wanneer de klant van die vennootschap instapt op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, zelfs wanneer dat instappen gebeurt in het kader van een ruimere dienstverlening, waarvan het oorspronkelijke vertrekpunt voor de klant op het grondgebied van een ander gewest is gelegen. B.4. Teneinde het verwijzende rechtscollege een nuttig antwoord te geven en na de partijen hierover te hebben gehoord, acht het Hof het
région, l'article 16 de l'ordonnance en cause viole le principe de bijgevolg noodzakelijk om na te gaan of artikel 16 van de in het
proportionnalité dans l'exercice des compétences ou le principe de geding zijnde ordonnantie, in zover het de diensten regelt voor het
verhuren van voertuigen met chauffeur die zich uitstrekken over het
grondgebied van meer dan één gewest, in strijd is met het
evenredigheidsbeginsel bij de uitoefening van de bevoegdheden of met
l'union économique et monétaire visé à l'article 6, § 1er, VI, alinéa het beginsel van de economische en monetaire unie, beoogd in artikel
3, de la loi spéciale du 8 août 1980 et qui est applicable à la Région 6, § 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 en
dat van toepassing is op het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest
de Bruxelles-Capitale en vertu de l'article 4 de la loi spéciale du 12 krachtens artikel 4 van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met
janvier 1989 relative aux institutions bruxelloises. betrekking tot de Brusselse instellingen.
B.5.1. L'article 16 précité est justifié comme suit dans les travaux B.5.1. Het voormelde artikel 16 wordt als volgt in de parlementaire
préparatoires : voorbereiding verantwoord :
« Afin d'éviter que des services de location de voitures avec « Teneinde te vermijden dat diensten voor het verhuren van voertuigen
chauffeur établis sur le territoire d'autres régions et demeurant dès met chauffeur, die op het grondgebied van een ander Gewest gelegen
lors dans l'absence totale de réglementation applicable ne puissent zijn en zodus totaal vrij blijven van elke toepasbare wetgeving,
porter atteinte aux intérêts des services de taxis d'une part et aux schade zouden kunnen berokkenen aan de belangen van enerzijds de
services de location de voitures avec chauffeur autorisés en Région de taxidiensten en anderzijds de in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Bruxelles-Capitale d'autre part, il est prévu que seuls les bevoegde diensten voor het verhuren van voertuigen met chauffeur,
exploitants titulaires d'une autorisation délivrée par le Gouvernement wordt voorzien dat enkel de exploitanten die houder zijn van een door
de la Région de Bruxelles-Capitale pourront effectuer des courses dont de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verleende
vergunning ertoe gemachtigd zullen worden ritten uit te voeren waarvan
le point de départ est situé sur le territoire de la Région. het vertrekpunt gelegen is op het grondgebied van het Gewest.
Ce critère permet d'assurer à la fois la compétence de la Région pour Dit criterium verleent tegelijkertijd het Gewest de bevoegdheid wetten
légiférer en cette matière et pour assurer un effet utile aux uit te vaardigen in deze materie alsook het beoogde resultaat in
dispositions projetées » (Doc. parl., Conseil de la Région de verband met de vooropgestelde bepalingen te verkrijgen » (Parl. St.,
Bruxelles-Capitale, 1994-1995, n° A-368/1, p. 20). Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 1994-1995, nr. A-368/1, p. 20).
B.5.2. Dans son arrêt n° 56/96 du 15 octobre 1996, la Cour a jugé : B.5.2. In zijn arrest nr. 56/96 van 15 oktober 1996 heeft het Hof
« B.7.3. Il ressort du texte de l'article 16 précité et des travaux préparatoires y afférents qu'une autorisation est seulement requise pour des prestations dont le point de départ pour l'usager est situé sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale. Cette disposition n'empêche pas que des déplacements pour une prestation de service avec chauffeur dont le point de départ est situé hors de la Région de Bruxelles-Capitale puissent être poursuivis sur le territoire de cette région sans qu'une autorisation soit nécessaire à cette fin. Elle ne porte donc pas une atteinte disproportionnée à la libre prestation des services. Par ailleurs, l'élément pris en considération, à savoir le point de départ de la prestation de service, constitue un critère de rattachement pertinent permettant de localiser la matière à régler exclusivement dans la sphère de compétence territoriale de la Région de Bruxelles-Capitale. geoordeeld : « B.7.3. Uit de tekst van voormeld artikel 16 en de parlementaire voorbereiding ervan blijkt dat enkel een vergunning vereist is voor dienstverleningen waarvan het vertrekpunt voor de gebruiker gelegen is op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. Die bepaling staat er niet aan in de weg dat ritten voor een dienstverlening met chauffeur met een vertrekpunt buiten het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest kunnen worden voortgezet op het grondgebied van dat gewest, zonder dat daartoe een vergunning is vereist. Zij houdt bijgevolg geen onevenredige aantasting van de vrije dienstverlening in. Overigens biedt het gehanteerde criterium, namelijk het vertrekpunt van de dienstverlening, een relevant aanknopingspunt dat het mogelijk maakt de te regelen aangelegenheid uitsluitend binnen de territoriale bevoegdheidssfeer van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest te brengen.
B.7.4. Il s'ensuit que les dispositions litigieuses ne portent pas B.7.4. Daaruit vloeit voort dat de betwiste bepalingen geen inbreuk
atteinte aux règles énoncées à l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la maken op de regels vastgesteld bij artikel 6, § 1, VI, derde lid, van
loi spéciale du 8 août 1980, de telle sorte que le législateur de bijzondere wet van 8 augustus 1980, zodat de gewestwetgever de
régional n'a pas violé les compétences que lui attribuent les articles bevoegdheden die hem bij de artikelen 2 en 4 van de bijzondere wet van
2 et 4 de la loi spéciale du 12 janvier 1989 ». 12 januari 1989 zijn toegewezen, niet heeft geschonden ».
B.5.3. La Cour relève toutefois que, depuis l'arrêt n° 56/96 précité, B.5.3. Het Hof merkt echter op dat, sinds het voormelde arrest nr.
la Région wallonne et la Région flamande se sont dotées d'une 56/96, het Waalse Gewest en het Vlaamse Gewest ter zake een eigen
législation propre en la matière soumettant à autorisation l'exercice, wetgeving hebben aangenomen waarbij de uitoefening, door een op hun
par un prestataire de services établi sur leur territoire, de l'activité de location de voitures avec chauffeur. Selon le principe de reconnaissance mutuelle, inhérent à l'union économique et monétaire entre les composantes de l'Etat, une personne proposant des services sur le territoire d'une de ces composantes en se conformant aux règles qui y sont applicables est présumée pouvoir exercer librement cette activité sur le territoire de toute autre composante de l'Etat, sauf pour cette dernière à établir la nécessité d'imposer des règles plus strictes afin d'atteindre un objectif légitime. La volonté de protéger les prestataires de services établis sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale contre la concurrence d'autres opérateurs économiques, au seul motif que ceux-ci sont établis en Région wallonne ou en Région flamande est, par essence, incompatible avec le principe même de l'union économique et monétaire et ne saurait être considérée comme un objectif légitime. Pour le surplus, il n'apparaît pas que l'obligation de satisfaire aux conditions prévues par le législateur décrétal wallon ou flamand ne permettrait pas d'atteindre les objectifs poursuivis par la disposition en cause. B.6. Il s'ensuit que la disposition en cause viole le principe de l'union économique et monétaire en ce qu'elle réglemente les services de location de voitures avec chauffeur s'étendant sur le territoire de plus d'une région. grondgebied gevestigde dienstverlener, van de activiteit van het verhuren van voertuigen met chauffeur aan een vergunning is onderworpen. Volgens het beginsel van de wederzijdse erkenning, dat inherent is aan de economische en monetaire unie tussen de deelgebieden van de Staat, wordt een persoon die diensten aanbiedt op het grondgebied van één van die deelgebieden en zich daarbij gedraagt naar de toepasselijke regels, verondersteld die activiteit vrij te kunnen uitoefenen op het grondgebied van elk ander deelgebied van de Staat, tenzij dat deelgebied aantoont dat striktere regels moeten worden opgelegd teneinde een wettig doel te bereiken. De wil om de dienstverleners die op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest zijn gevestigd te beschermen tegen de concurrentie van andere marktdeelnemers, om de enige reden dat die zijn gevestigd in het Waalse Gewest of het Vlaamse Gewest, is per definitie onverenigbaar met het beginsel zelf van de economische en monetaire unie en zou niet als een wettig doel kunnen worden beschouwd. Voor het overige blijkt niet dat de verplichting om te voldoen aan de door de Waalse of de Vlaamse decreetgever bepaalde voorwaarden niet zou toelaten de met de in het geding zijnde bepaling nagestreefde doelstellingen te bereiken. B.6. Hieruit volgt dat de in het geding zijnde bepaling in strijd is met het beginsel van de economische en monetaire unie, in zoverre zij diensten regelt voor het verhuren van voertuigen met chauffeur die zich uitstrekken over het grondgebied van meer dan één gewest.
B.7. Il n'est dès lors plus nécessaire d'examiner la compatibilité de B.7. Het is derhalve niet meer nodig om na te gaan of artikel 92bis, §
l'article 92bis, § 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 avec les 2, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 bestaanbaar is met de
articles 10 et 11 de la Constitution, ce contrôle ne pouvant aboutir à artikelen 10 en 11 van de Grondwet, daar die toetsing niet kan leiden
une autre conclusion. tot een ander besluit.
En ce qui concerne la seconde question préjudicielle Wat betreft de tweede prejudiciële vraag
B.8. Par sa seconde question préjudicielle, le juge a quo demande à la B.8. Met zijn tweede prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter
Cour si l'article 35, § 1er, alinéa 3, et § 2, alinéa 2, de van het Hof te vernemen of artikel 35, § 1, derde lid, en § 2, tweede
l'ordonnance du 27 avril 1995 précitée est conforme à l'article 11, lid, van de voormelde ordonnantie van 27 april 1995 in overeenstemming
is met artikel 11, tweede lid, van de bijzondere wet van 8 augustus
alinéa 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes 1980 tot hervorming der instellingen. Volgens de verwijzende rechter
institutionnelles. Selon le juge a quo, cette disposition aurait prévu zou die bepaling andere straffen invoeren dan diegene die zijn vermeld
d'autres peines que celles figurant au livre Ier du Code pénal, sans in boek I van het Strafwetboek, zonder dat voorafgaandelijk het
qu'ait été recueilli préalablement l'avis conforme du Conseil des eensluidend advies van de Ministerraad werd ingewonnen.
ministres. B.9.1. L'article 35 de l'ordonnance en cause dispose : B.9.1. Het voormelde artikel 35 van de in het geding zijnde ordonnantie bepaalt :
« § 1. Sans préjudice des dommages-intérêts s'il y a lieu, sont punis « § 1. Onverminderd de eventuele schadevergoeding worden gestraft met
d'un emprisonnement de huit jours à trois mois et d'une amende de 500 een gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden en met een
francs à 10 000 francs ou d'une de ces peines seulement, ceux qui geldboete van 500 frank tot 10 000 frank, of met één van deze straffen
exploitent sans autorisation un service de taxis ou un service de alleen, degene die zonder vergunning een taxidienst of een dienst voor
location de voitures avec chauffeur. het verhuren van voertuigen met chauffeur exploiteert.
Est punie des mêmes peines, toute personne qui aura donné les Worden met dezelfde straffen gestraft, elke persoon die aan een
apparences d'un taxi ou d'une voiture de location avec chauffeur à un voertuig, dat onderworpen wordt aan de bepalingen van deze ordonnantie
véhicule soumis aux dispositions de la présente ordonnance et de ses en aan de uitvoeringsbesluiten ervan, het uiterlijk gegeven heeft van
arrêtés d'application alors que ce véhicule n'a pas fait l'objet, een taxi of huurvoertuig met chauffeur, terwijl dit voertuig geen
selon le cas, d'une autorisation d'exploiter un service de taxis ou un voorwerp uitgemaakt heeft van een exploitatievergunning voor een
service de location de voitures avec chauffeur. taxidienst of een dienst voor het verhuren van voertuigen met chauffeur.
Dans tous ces cas, le juge ordonne la confiscation du ou des véhicules In al deze gevallen zal de rechter de inbeslagneming bevelen van het
à l'aide duquel ou desquels l'infraction aura été commise. of de voertuigen waarmee de inbreuk gepleegd werd.
§ 2. Sont punis d'un emprisonnement de huit jours à trois mois et § 2. Worden gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot drie
d'une amende de 26 francs à 10 000 francs ou d'une de ces peines maanden en met een geldboete van 26 frank tot 10 000 frank, of met één
seulement, sans préjudice des dommages-intérêts s'il y a lieu, ceux van deze straffen alleen, onverminderd de eventuele schadevergoeding,
qui commettent une autre infraction à la présente ordonnance, aux degene die een andere inbreuk pleegt tegen deze ordonnantie, tegen de
arrêtés pris en exécution de celle-ci ou aux conditions de uitvoeringsbesluiten ervan of tegen de bepalingen vervat in de
l'autorisation d'exploiter. exploitatievergunning.
En outre, le juge peut ordonner la confiscation du ou des véhicules Bovendien zal de rechter beslag kunnen leggen op het of de voertuigen
appartenant au condamné et à l'aide duquel ou desquels l'infraction die toebehoren aan de veroordeelde en waarmee de overtreding gepleegd
aura été commise. werd.
§ 3. Les dispositions du livre Ier du Code pénal, y compris le § 3. De bepalingen van boek 1 van het Strafwetboek, inclusief
chapitre VII et l'article 85, sont applicables à ces infractions. hoofdstuk VII en artikel 85, zijn op deze overtredingen toepasselijk.
Toutefois, sans préjudice de l'article 56 du Code pénal, la peine ne Evenwel mag, onverminderd artikel 56 van het Strafwetboek, de straf in
peut, en cas de récidive dans les deux ans à partir de la geval van herhaling binnen twee jaar na de veroordeling niet minder
condamnation, être inférieure au double de la peine prononcée zijn dan het dubbel van de wegens dezelfde overtreding vroeger
uitgesproken straf.
antérieurement du chef de la même infraction. § 4. De schadevergoeding, toegekend aan de door de overtreding
§ 4. Les dommages-intérêts alloués à la personne préjudiciée par benadeelde persoon, is bevoorrecht op het voertuig dat diende voor het
l'infraction sont privilégiés sur le véhicule qui a servi à commettre plegen van de overtreding wanneer het in eigendom toebehoort aan de
l'infraction quand la propriété en appartient à l'auteur, au coauteur overtreder, de mededader of de medeplichtige. Dit voorrecht neemt
ou au complice de l'infraction. Ce privilège prend rang immédiatement onmiddellijk rang na dit, bepaald bij artikel 20, 5°, van de wet van
après celui qui est prévu à l'article 20, 5°, de la loi du 16 décembre 16 december 1851.
1851. Les tribunaux de police connaissent des infractions prévues par le De politierechtbanken nemen kennis van de overtredingen die in dit
présent article ». artikel worden voorzien ».
Il ressort des faits de la cause que la seconde question préjudicielle Uit de feiten van het geding blijkt dat de tweede prejudiciële vraag
porte exclusivement sur la conformité à l'article 11, alinéa 2, de la uitsluitend betrekking heeft op de overeenstemming van de paragrafen
loi spéciale du 8 août 1980 des paragraphes 1er, alinéa 3, et 2, 1, derde lid, en 2, tweede lid, van dat artikel 35 met artikel 11,
alinéa 2, de cet article 35. tweede lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980.
B.9.2. L'article 11, alinéa 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 B.9.2. Artikel 11, tweede lid, van de bijzondere wet van 8 augustus
dispose : 1980 bepaalt :
« L'avis conforme du Conseil des ministres est requis pour toute « Het eensluidend advies van de Ministerraad is vereist voor iedere
délibération au sein du Gouvernement de Communauté ou de Région sur un beraadslaging in de Gemeenschaps- of Gewestregering over een
avant-projet de décret reprenant une peine ou une pénalisation non voorontwerp van decreet waarin een straf of een strafbaarstelling is
prévue au livre Ier du Code pénal ». opgenomen waarin Boek I van het Strafwetboek niet voorziet ».
Cette disposition est applicable à la Région de Bruxelles-Capitale en Die bepaling is van toepassing op het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest
vertu de l'article 4 de la loi spéciale du 12 janvier 1989 relative krachtens artikel 4 van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met
aux institutions bruxelloises. betrekking tot de Brusselse instellingen.
B.10. L'article 11, alinéa 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 B.10. Artikel 11, tweede lid, van de bijzondere wet van 8 augustus
n'exige l'obtention de l'avis conforme du Conseil des ministres que 1980 vereist het verkrijgen van het eensluidend advies van de
lorsqu'il s'agit d'instaurer des peines et des incriminations qui sont Ministerraad enkel wanneer het gaat om het invoeren van straffen en
neuves, d'un point de vue matériel. strafbaarstellingen die, materieel gezien, nieuw zijn.
B.11.1. L'article 42 du Code pénal dispose : B.11.1. Artikel 42 van het Strafwetboek bepaalt :
« La confiscation spéciale s'applique : « Bijzondere verbeurdverklaring wordt toegepast :
1° Aux choses formant l'objet de l'infraction et à celles qui ont 1° Op de zaken die het voorwerp van het misdrijf uitmaken, en op die
servi ou qui ont été destinées à la commettre, quand la propriété en welke gediend hebben of bestemd waren tot het plegen van het misdrijf,
appartient au condamné; wanneer zij eigendom van de veroordeelde zijn;
2° Aux choses qui ont été produites par l'infraction. 2° Op de zaken die uit het misdrijf voortkomen;
3° Aux avantages patrimoniaux tirés directement de l'infraction, aux 3° Op de vermogensvoordelen die rechtstreeks uit het misdrijf zijn
biens et valeurs qui leur ont été substitués et aux revenus de ces verkregen, op de goederen en waarden die in de plaats ervan zijn
avantages investis ». gesteld en op de inkomsten uit de belegde voordelen ».
A moins qu'elle puisse être considérée comme une mesure de sûreté, le Tenzij wanneer de verbeurdverklaring kan worden beschouwd als een
législateur ordonnanciel est, sauf avis conforme du Conseil des veiligheidsmaatregel, is de ordonnantiegever, behoudens eensluidend
ministres, incompétent pour autoriser la confiscation de moyens de advies van de Ministerraad, onbevoegd om de verbeurdverklaring van
transport même lorsqu'ils n'appartiennent pas au condamné, car il créerait ainsi une confiscation autre que celle qui est réglée dans le livre Ier du Code pénal. B.11.2. L'article 35, § 1er, alinéa 3, de l'ordonnance en cause prévoit que le juge ordonne la confiscation du ou des véhicules à l'aide duquel ou desquels l'infraction, visée aux alinéas 1er ou 2 du même article, a été commise, sans distinguer selon que ces véhicules appartiennent ou non au condamné. Cette sévérité est justifiée, dans les travaux préparatoires, par la volonté de dissuader efficacement la vervoermiddelen toe te staan zelfs wanneer die niet toebehoren aan de veroordeelde, want hij zou dan een andere verbeurdverklaring in het leven roepen dan diegene die wordt geregeld in boek I van het Strafwetboek. B.11.2. Artikel 35, § 1, derde lid, van de in het geding zijnde ordonnantie bepaalt dat de rechter de verbeurdverklaring beveelt van het voertuig of de voertuigen waarmee de inbreuk, bedoeld in het eerste of het tweede lid van hetzelfde artikel, werd gepleegd, zonder een onderscheid te maken naargelang die voertuigen al dan niet aan de veroordeelde toebehoren. Die gestrengheid wordt in de parlementaire voorbereiding verantwoord door de wil om het plegen van overtredingen
commission d'infractions « qui mettent en péril l'effet utile du « die [de] gepaste werking van het ontwerp in gevaar brengen »
projet » (Doc. parl., Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale, doeltreffend te ontraden (Parl. St., Brusselse Hoofdstedelijke Raad,
1994-1995, A-368/1, p. 26). 1994-1995, A-368/1, p. 26).
Le législateur ordonnanciel établit de la sorte une nouvelle peine au De ordonnantiegever voert aldus een nieuwe straf in in de zin van
sens de l'article 11, alinéa 2, de la loi spéciale du 8 août 1980. artikel 11, tweede lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980.
La Cour constate que l'avis conforme relatif à cette disposition n'a Het Hof stelt vast dat het eensluidend advies van de Ministerraad in
pas été donné par le Conseil des ministres, de telle sorte qu'il n'est verband met die bepaling niet werd verkregen, zodat niet is voldaan
pas satisfait à la condition de l'article 11, alinéa 2, de la loi aan de voorwaarde van artikel 11, tweede lid, van de bijzondere wet
spéciale du 8 août 1980. van 8 augustus 1989.
B.11.3. Dans cette mesure, la seconde question préjudicielle appelle B.11.3. In die mate dient de tweede prejudiciële vraag bevestigend te
une réponse affirmative. worden beantwoord.
B.12.1. L'article 43 du Code pénal dispose : B.12.1. Artikel 43 van het Strafwetboek bepaalt :
« La confiscation spéciale s'appliquant aux choses visées aux 1° et 2° « Bij misdaad of wanbedrijf wordt bijzondere verbeurdverklaring
de l'article 42 sera toujours prononcée pour crime ou délit. toepasselijk op de zaken bedoeld in artikel 42, 1° en 2° altijd
uitgesproken.
[...] ». [...] ».
B.12.2. L'article 35, § 2, alinéa 2, de l'ordonnance en cause prévoit B.12.2. Artikel 35, § 2, tweede lid, van de in het geding zijnde
que le juge peut ordonner la confiscation de véhicules appartenant au ordonnantie bepaalt dat de rechter beslag zal kunnen leggen op
condamné et à l'aide duquel ou desquels aura été commise une voertuigen die aan de veroordeelde toebehoren en waarmee op de
infraction à ladite ordonnance, aux arrêtés qui l'exécutent ou aux voormelde ordonnantie, op de uitvoeringsbesluiten ervan of op de
conditions de l'autorisation d'exploiter, autre que les infractions voorwaarden van de exploitatievergunning een andere inbreuk werd
visées à l'article 35, § 1er, alinéas 1er et 2. gepleegd dan de inbreuken bedoeld in artikel 35, § 1, eerste en tweede
Le législateur ordonnanciel déroge ainsi à l'article 43 du Code pénal en ce qu'il permet au juge d'apprécier s'il y a lieu d'ordonner la confiscation du véhicule à l'aide duquel un des délits auxquels cet article se réfère a été commis. Toutefois, l'octroi d'une telle faculté ne fait que modifier la manière dont le législateur fédéral entendait que soit infligée une peine prévue par le livre Ier du Code pénal. Le fait de prévoir cette modalité particulière ne s'assimile pas à l'instauration d'une peine qui est neuve au point de vue matériel. Il s'ensuit que l'article 35, § 2, alinéa 2, de l'ordonnance en cause lid. De ordonnantiegever wijkt aldus af van artikel 43 van het Strafwetboek, in zoverre het de rechter in staat stelt te beoordelen of de verbeurdverklaring moet worden bevolen van het voertuig waarmee één van de wanbedrijven waarnaar dat artikel verwijst werd gepleegd. De toekenning van een dergelijke mogelijkheid wijzigt enkel de wijze waarop de federale wetgever wilde dat een straf bedoeld in boek I van het Strafwetboek wordt opgelegd. Het feit dat in die bijzondere modaliteit wordt voorzien, staat niet gelijk met de invoering van een straf die, materieel gezien, nieuw is. Daaruit volgt dat artikel 35, § 2, tweede lid, van de in het geding zijnde ordonnantie, in overeenstemming is met artikel 11, tweede lid,
est conforme à l'article 11, alinéa 2, de la loi spéciale du 8 août van de bijzondere wet van 8 augustus 1980.
1980. B.12.3. Dans cette mesure, la seconde question préjudicielle appelle B.12.3. In die mate dient de tweede prejudiciële vraag ontkennend te
une réponse négative. worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- En ce qu'il s'applique à toute prestation accomplie par une société - In zoverre het van toepassing is op elke dienstverlening door een
dont le siège social est établi sur le territoire d'une autre région, vennootschap waarvan de maatschappelijke zetel is gevestigd op het
l'article 16 de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 27 grondgebied van een ander gewest, schendt artikel 16 van de
ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 27 april 1995
avril 1995 relative aux services de taxis et aux services de location betreffende de taxidiensten en de diensten voor het verhuren van
de voitures avec chauffeur viole l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de voertuigen met chauffeur artikel 6, § 1, VI, derde lid, van de
la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, qui est bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen,
applicable à la Région de Bruxelles-Capitale en vertu de l'article 4 dat van toepassing is op het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest
de la loi spéciale du 12 janvier 1989 relative aux institutions krachtens artikel 4 van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met
bruxelloises. betrekking tot de Brusselse instellingen.
- L'article 35, § 1er, alinéa 3, de la même ordonnance viole l'article - Artikel 35, § 1, derde lid, van dezelfde ordonnantie schendt artikel
11, alinéa 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 précitée, applicable à 11, tweede lid, van de voormelde bijzondere wet van 8 augustus 1980,
la Région de Bruxelles-Capitale en vertu de l'article 4 de la loi dat van toepassing is op het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest
spéciale du 12 janvier 1989. krachtens artikel 4 van de bijzondere wet van 12 januari 1989.
- L'article 35, § 2, alinéa 2, de la même ordonnance ne viole pas - Artikel 35, § 2, tweede lid, van dezelfde ordonnantie schendt het
l'article 11, alinéa 2, précité. voormelde artikel 11, tweede lid, niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 29 avril 2010. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 29 april 2010.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
P. Martens. P. Martens.
^