← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 181/2009 du 12 novembre 2009 Numéro du rôle : 4652 En cause
: la question préjudicielle relative à l'article 1017, alinéa 4, du Code judiciaire, tel que cet article
a été modifié par l'article 129 de la loi du 13 décem La Cour constitutionnelle, composée
du président M. Bossuyt, du juge M. Melchior, faisant foncti(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 181/2009 du 12 novembre 2009 Numéro du rôle : 4652 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1017, alinéa 4, du Code judiciaire, tel que cet article a été modifié par l'article 129 de la loi du 13 décem La Cour constitutionnelle, composée du président M. Bossuyt, du juge M. Melchior, faisant foncti(...) | Uittreksel uit arrest nr. 181/2009 van 12 november 2009 Rolnummer 4652 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1017, vierde lid, van het Gerechtelijk Wetboek, zoals dat artikel werd gewijzigd bij artikel 129 van de wet van 13 december Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter M. Melchior, waarnemend (...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 181/2009 du 12 novembre 2009 | Uittreksel uit arrest nr. 181/2009 van 12 november 2009 |
| Numéro du rôle : 4652 | Rolnummer 4652 |
| En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1017, alinéa | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1017, vierde lid, van het |
| 4, du Code judiciaire, tel que cet article a été modifié par l'article | Gerechtelijk Wetboek, zoals dat artikel werd gewijzigd bij artikel 129 |
| 129 de la loi du 13 décembre 2006 portant dispositions diverses en | van de wet van 13 december 2006 houdende diverse bepalingen |
| matière de santé, posée par le juge des saisies de Gand. | betreffende gezondheid, gesteld door de beslagrechter te Gent. |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée du président M. Bossuyt, du juge M. Melchior, faisant | samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter M. Melchior, |
| fonction de président, et des juges R. Henneuse, E. De Groot, L. | waarnemend voorzitter, en de rechters R. Henneuse, E. De Groot, L. |
| Lavrysen, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. | Lavrysen, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier |
| Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, | P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
| Par jugement du 24 février 2009 en cause de B.D. contre J.W., dont | Bij vonnis van 24 februari 2009 in zake B.D. tegen J.W., waarvan de |
| l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 5 mars 2009, le juge | expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 5 maart 2009, heeft |
| des saisies de Gand a posé la question préjudicielle suivante : | de beslagrechter te Gent de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
| « L'article 1017, alinéa 4, du Code judiciaire viole-t-il les articles | « Schendt artikel 1017, vierde lid, van het Gerechtelijk Wetboek de |
| 10 et 11 de la Constitution en ce que - hormis le cas où les parties | artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat - het geval waarin de |
| partijen onderscheidenlijk omtrent enig geschilpunt in het ongelijk | |
| succombent respectivement sur quelque chef - le juge ne peut compenser | zijn gesteld buiten beschouwing gelaten - de rechter de kosten alleen |
| les dépens qu'entre les conjoints, ascendants, frères et soeurs ou | kan omslaan over echtgenoten, bloedverwanten in de opgaande lijn, |
| alliés au même degré, et non entre les parties entre lesquelles existe | broeders en zusters of aanverwanten in dezelfde graad, en niet over |
| ou a existé un lien familial, comme des cohabitants non mariés ou des | partijen tussen wie een familierechtelijke verhouding bestaat, of |
| ex-cohabitants non mariés entre lesquels existent des droits et | heeft bestaan, zoals ongehuwd samenwonenden of gewezen ongehuwd |
| samenwonenden tussen wie rechten en verplichtingen van | |
| obligations de nature familiale ? ». | familierechtelijke aard bestaan ? ». |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 1017, alinéa 4, du | B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 1017, vierde lid, van het |
| Code judiciaire, tel que cet article a été modifié par l'article 129 | Gerechtelijk Wetboek, zoals dat artikel werd gewijzigd bij artikel 129 |
| de la loi du 13 décembre 2006 portant dispositions diverses en matière | van de wet van 13 december 2006 houdende diverse bepalingen |
| de santé. | betreffende gezondheid. |
| L'article en cause dispose : | Het in het geding zijnde artikel bepaalt : |
| « Les dépens peuvent être compensés dans la mesure appréciée par le | « De kosten kunnen worden omgeslagen zoals de rechter het raadzaam |
| juge, soit si les parties succombent respectivement sur quelque chef, | oordeelt, hetzij wanneer de partijen onderscheidenlijk omtrent enig |
| soit entre conjoints, ascendants, frères et soeurs ou alliés au même | geschilpunt in het ongelijk zijn gesteld, hetzij over echtgenoten, |
| bloedverwanten in de opgaande lijn, broeders en zusters of | |
| degré ». | aanverwanten in dezelfde graad ». |
| B.2. La Cour est interrogée sur le point de savoir si cette | B.2. De prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of die |
| disposition est compatible avec les articles 10 et 11 de la | bepaling bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in |
| Constitution, en ce qu'elle prévoit qu'un juge peut compenser les | zoverre zij erin voorziet dat een rechter de kosten kan omslaan over |
| dépens entre les conjoints, ascendants, frères et soeurs ou alliés au | de echtgenoten, bloedverwanten in de opgaande lijn, broers en zussen |
| même degré mais ne peut compenser les dépens entre les cohabitants non | of aanverwanten in dezelfde graad, doch niet over ongehuwd |
| mariés ou les ex-cohabitants non mariés. | samenwonenden of gewezen ongehuwd samenwonenden. |
| B.3. Il ressort de la motivation de la décision de renvoi qu'en ce qui concerne la possibilité pour le juge de compenser ou non les dépens, la question requiert une comparaison de la situation des conjoints et de celle des cohabitants non mariés ou des ex-cohabitants non mariés. La question ne fait pas de distinction entre les cohabitants non mariés précités, selon qu'ils sont cohabitants légaux ou cohabitants de fait. La Cour examine les deux hypothèses. En outre, la situation des ex-cohabitants non mariés ne peut être utilement comparée qu'à celle des ex-conjoints et non à celle des conjoints, puisque la mesure en cause ne s'applique pas davantage aux ex-conjoints. Dès lors, la Cour examine si la disposition en cause est compatible avec le principe d'égalité et de non-discrimination, en ce que cette disposition instaurerait une différence de traitement à l'égard des ex-cohabitants légaux ou ex-cohabitants de fait. La Cour examinera ensuite la différence de traitement entre, d'une part, les conjoints, et, d'autre part, les cohabitants légaux ou les cohabitants de fait. | B.3. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat de vraag noopt tot een vergelijking, met betrekking tot de mogelijkheid voor de rechter om de kosten al dan niet om te slaan, van de situatie van echtgenoten met die van ongehuwd samenwonenden of gewezen ongehuwd samenwonenden. In de vraag wordt geen onderscheid tussen de voormelde ongehuwd samenwonenden gemaakt, naargelang zij wettelijk of feitelijk samenwonenden zijn. Het Hof onderzoekt beide hypothesen. Bovendien kan de situatie van gewezen ongehuwd samenwonenden enkel dienstig met die van ex-echtgenoten worden vergeleken en niet met die van echtgenoten, aangezien de in het geding zijnde maatregel evenmin op ex-echtgenoten van toepassing is. Bijgevolg onderzoekt het Hof of de in het geding zijnde bepaling bestaanbaar is met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, in zoverre die bepaling een verschil in behandeling zou invoeren ten aanzien van gewezen wettelijk of feitelijk samenwonenden. Vervolgens onderzoekt het Hof het verschil in behandeling van, enerzijds, echtgenoten en, anderzijds, wettelijk of feitelijk samenwonenden. |
| B.4. Selon le Conseil des ministres, la disposition en cause a été insérée dans le Code judiciaire dans le but de ne pas trop perturber les relations entre les parents ou alliés précités ou les personnes mariées, à la suite d'un litige apparu entre eux. En ce qui concerne les ex-cohabitants non mariés B.5. En ce qui concerne la mesure en cause, la situation des ex-cohabitants non mariés, qu'ils aient été des cohabitants légaux ou de fait, ne diffère pas de celle des ex-conjoints. En effet, même dans le cas d'ex-conjoints, le juge ne saurait faire application de la mesure en cause. Tant dans le cas des ex-cohabitants non mariés que dans celui des ex-conjoints, une relation perturbée ne peut en principe plus être évitée, de sorte que, dans aucun des deux cas, le but de la mesure en cause, mentionné en B.4, ne peut encore être atteint. B.6. En ce que la question préjudicielle concerne des ex-cohabitants non mariés, elle appelle une réponse négative. En ce qui concerne les cohabitants non mariés B.7. Les situations juridiques d'un cohabitant marié, d'un cohabitant ayant fait une déclaration de cohabitation légale et d'un cohabitant qui n'est ni marié, ni cohabitant légal sont différentes, tant en ce qui concerne ses obligations vis-à-vis de son cohabitant qu'en ce qui concerne sa situation patrimoniale. Ces différences peuvent, lorsqu'elles sont en rapport avec le but de la mesure, justifier une différence de traitement entre ces trois catégories de cohabitants. B.8. L'objectif décrit en B.4 ne peut toutefois justifier raisonnablement la différence de traitement en cause entre ces catégories de cohabitants. En effet, le souci d'éviter une relation perturbée entre cohabitants à la suite d'un litige survenu entre eux s'applique quel que soit le mode de cohabitation. B.9. En ce que la question préjudicielle concerne des cohabitants non mariés, indépendamment du fait de savoir s'il s'agit de cohabitants légaux ou de cohabitants de fait, elle appelle une réponse affirmative. Par ces motifs, la Cour | B.4. Volgens de Ministerraad werd de in het geding zijnde bepaling in het Gerechtelijk Wetboek ingevoegd met het doel de verhouding tussen de voormelde bloed- of aanverwanten of gehuwden niet al te zeer te verstoren ten gevolge van een geschil dat tussen hen is ontstaan. Wat de gewezen ongehuwd samenwonenden betreft B.5. Ten aanzien van de in het geding zijnde maatregel verschilt de situatie van gewezen ongehuwd samenwonenden, ongeacht of zij wettelijk of feitelijk samenwonenden zijn, niet van die van ex-echtgenoten. Immers, ook in het geval van ex-echtgenoten, kan de rechter geen toepassing van de in het geding zijnde maatregel maken. Zowel in het geval van gewezen ongehuwd samenwonenden als in dat van ex-echtgenoten, kan een verstoorde verstandhouding in beginsel niet meer worden voorkomen, zodat het in B.4 vermelde doel van de in het geding zijnde maatregel in geen van beide gevallen nog kan worden verwezenlijkt. B.6. In zoverre de prejudiciële vraag betrekking heeft op gewezen ongehuwd samenwonenden, dient zij ontkennend te worden beantwoord. Wat de ongehuwd samenwonenden betreft B.7. De juridische toestand van een samenwonende die is gehuwd, van een samenwonende die een verklaring van wettelijke samenwoning heeft afgelegd en van een samenwonende die noch gehuwd, noch wettelijk samenwonend is, verschilt, zowel wat zijn plichten tegenover de persoon met wie hij samenwoont als wat zijn vermogensrechtelijke toestand betreft. Die verschillen kunnen, wanneer zij verband houden met het doel van de maatregel, een verschil in behandeling tussen die drie categorieën van samenwonenden verantwoorden. B.8. Het in B.4 beschreven doel kan echter niet het in het geding zijnde verschil in behandeling tussen die categorieën van samenwonenden redelijk verantwoorden. Immers, het streven naar het vermijden van een verstoorde verstandhouding tussen samenwonenden ten gevolge van een onderling geschil, geldt ongeacht de wijze van samenleving. B.9. In zoverre de prejudiciële vraag betrekking heeft op ongehuwd samenwonenden, ongeacht het feit of het wettelijk of feitelijk samenwonenden betreft, dient zij bevestigend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| - En ce que l'article 1017, alinéa 4, du Code judiciaire, tel que cet | - In zoverre artikel 1017, vierde lid, van het Gerechtelijk Wetboek, |
| article a été modifié par l'article 129 de la loi du 13 décembre 2006 | zoals dat artikel werd gewijzigd bij artikel 129 van de wet van 13 |
| december 2006 houdende diverse bepalingen betreffende gezondheid, niet | |
| portant dispositions diverses en matière de santé, ne prévoit pas la | voorziet in de mogelijkheid voor de rechter om de kosten tussen |
| possibilité pour le juge de compenser les dépens entre les | gewezen ongehuwd samenwonenden om te slaan, schendt het de artikelen |
| ex-cohabitants non mariés, il ne viole pas les articles 10 et 11 de la | 10 en 11 van de Grondwet niet. |
| Constitution. - En ce que cette même disposition ne prévoit pas la possibilité pour | - In zoverre diezelfde bepaling niet voorziet in de mogelijkheid voor |
| le juge de compenser les dépens entre les cohabitants non mariés, elle | de rechter om de kosten tussen ongehuwd samenwonenden om te slaan, |
| viole les articles 10 et 11 de la Constitution. | schendt zij de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
| Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare |
| l'audience publique du 12 novembre 2009. | terechtzitting van 12 november 2009. |
| Le greffier, | De griffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| Le président, | De voorzitter, |
| M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |