Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 127/2009 du 16 juillet 2009 Numéro du rôle : 4651 En cause : le recours en annulation des articles 83 et 84 de la loi du 22 décembre 2008 « portant des disposition(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)"
Extrait de l'arrêt n° 127/2009 du 16 juillet 2009 Numéro du rôle : 4651 En cause : le recours en annulation des articles 83 et 84 de la loi du 22 décembre 2008 « portant des disposition(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...) Uittreksel uit arrest nr. 127/2009 van 16 juli 2009 Rolnummer 4651 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 83 en 84 van de wet van 22 december 2008 « houdende diverse bepaling(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 127/2009 du 16 juillet 2009 Uittreksel uit arrest nr. 127/2009 van 16 juli 2009
Numéro du rôle : 4651 Rolnummer 4651
En cause : le recours en annulation des articles 83 et 84 (« In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 83 en 84 (« Het
L'utilisation des partitions dans l'enseignement ») de la loi du 22 gebruik van partituren in het onderwijs ») van de wet van 22 december
décembre 2008 « portant des dispositions diverses (I) », introduite 2008 « houdende diverse bepalingen (I) », ingesteld door de cvba «
par la SCRL « SEMU » et autres. SEMU » en anderen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, J.-P. Snappe, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier
présidée par le président M. Bossuyt, P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 4 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 4 maart 2009
mars 2009 et parvenue au greffe le 5 mars 2009, un recours en ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 5 maart
annulation des articles 83 et 84 (« L'utilisation des partitions dans 2009, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 83 en 84
l'enseignement ») de la loi du 22 décembre 2008 « portant des (« Het gebruik van partituren in het onderwijs ») van de wet van 22
december 2008 « houdende diverse bepalingen (I) » (bekendgemaakt in
dispositions diverses (I) » (publiée au Moniteur belge du 29 décembre het Belgisch Staatsblad van 29 december 2008, vierde editie) door de
2008, quatrième édition) a été introduit par la SCRL « SEMU », dont le
siège social est établi à 9130 Kieldrecht, Merodestraat 38, la SCRL « cvba « SEMU », met maatschappelijke zetel te 9130 Kieldrecht,
Merodestraat 38, de cvba « D.M.P. », met maatschappelijke zetel te
D.M.P. », dont le siège social est établi à 2060 Anvers, 2060 Antwerpen, Waghemakerestraat 14, de bvba « Uitgaven Andel
Waghemakerestraat 14, la SPRL « Uitgaven Andel Editions », dont le
siège social est établi à 8400 Ostende, Klaprozenstraat 30, la SPRL « Editions », met maatschappelijke zetel te 8400 Oostende,
Euprint », dont le siège social est établi à 3001 Louvain-Heverlee, Klaprozenstraat 30, de bvba « Euprint », met maatschappelijke zetel te
Parkbosstraat 3, et la SNC « Golden River Music », dont le siège 3001 Leuven-Heverlee, Parkbosstraat 3, en de vof « Golden River Music
social est établi à 2800 Malines, Dobbelhuizen 54. », met maatschappelijke zetel te 2800 Mechelen, Dobbelhuizen 54.
Par la même requête, les parties requérantes demandaient également la Bij hetzelfde verzoekschrift vorderden de verzoekende partijen
suspension des mêmes dispositions. Par arrêt n° 69/2009 du 23 avril eveneens de schorsing van dezelfde bepalingen. Bij het arrest nr.
2009 (publié au Moniteur belge du 27 avril 2009), la Cour a suspendu 69/2009 van 23 april 2009 (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad
l'article 83 précité. van 27 april 2009) heeft het Hof voormeld artikel 83 geschorst.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions attaquées Ten aanzien van de bestreden bepalingen
B.1.1. Les parties requérantes demandent l'annulation des articles 83 B.1.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van de
et 84 de la loi du 22 décembre 2008 « portant des dispositions artikelen 83 en 84 van de wet van 22 december 2008 « houdende diverse
diverses (I) ». bepalingen (I) ».
L'article 83 de cette loi remplace le 4°bis de l'article 22, § 1er, de Artikel 83 van die wet vervangt het 4°bis van artikel 22, § 1, van de
la loi du 30 juin 1994 relative au droit d'auteur et aux droits wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige
voisins (ci-après : la loi relative au droit d'auteur), inséré par la
loi du 31 août 1998; cette disposition énonce désormais : rechten (hierna : Auteurswet), ingevoegd bij de wet van 31 augustus
1998; die bepaling luidt voortaan :
« Lorsque l'oeuvre a été licitement publiée, l'auteur ne peut « Wanneer het werk op geoorloofde wijze openbaar is gemaakt, kan de
interdire : auteur zich niet verzetten tegen :
[...] [...]
4°bis. la reproduction fragmentaire ou intégrale d'articles, de 4°bis. de gedeeltelijke of integrale reproductie van artikelen, van
partitions, d'oeuvres plastiques ou celle de courts fragments d'autres bladmuziek, van werken van beeldende kunst, of van korte fragmenten
oeuvres fixées sur un support graphique ou analogue lorsque cette uit werken die op een grafische of soortgelijke drager zijn
reproduction est effectuée à des fins d'illustration de l'enseignement vastgelegd, wanneer die reproductie wordt verricht ter illustratie bij
ou de recherche scientifique dans la mesure justifiée par le but non onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek, voorzover zulks
lucratif poursuivi et ne porte pas préjudice à l'exploitation normale verantwoord is door de nagestreefde niet-winstgevende doelstelling en
de l'oeuvre ». geen afbreuk doet aan de normale exploitatie van het werk ».
L'article 84 de la loi du 22 décembre 2008 dispose : Artikel 84 van de wet van 22 december 2008 bepaalt :
« L'article 83 entre en vigueur le jour de la publication de la « Artikel 83 treedt in werking op de dag waarop deze wet in het
présente loi au Moniteur belge ». Belgisch Staatsblad wordt bekendgemaakt ».
B.1.2. En adoptant l'article 83 de la loi du 22 décembre 2008, le B.1.2. Met het bestreden artikel 83 van de wet van 22 december 2008
législateur entendait « permettre la reproduction intégrale de beoogde de wetgever « de integrale reproductie van bladmuziek van een
partitions d'une oeuvre musicale individuelle à des fins individueel muziekwerk toe te staan, verricht ter illustratie bij
d'illustration de l'enseignement ou de recherche scientifique » (Doc. onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek » (Parl. St., Kamer,
parl., Chambre, 2008-2009, DOC 52-1608/001, p. 60). Avant cette 2008-2009, DOC 52-1608/001, p. 60). Vóór die wijziging konden in dat
modification, seuls de « courts fragments » de partitions pouvaient kader slechts « korte fragmenten » van bladmuziek worden
être reproduits dans ce cadre. gereproduceerd.
B.2. La loi du 22 décembre 2008, qui a été publiée au Moniteur belge B.2. De wet van 22 december 2008, die werd bekendgemaakt in het
du 29 décembre 2008, est, conformément à l'article 84 de cette loi, Belgisch Staatsblad van 29 december 2008, is, overeenkomstig artikel
entrée en vigueur à cette date. 84 van die wet, op die dag in werking getreden.
Quant à l'intérêt des parties requérantes Ten aanzien van het belang van de verzoekende partijen
B.3.1. La première partie requérante, la SCRL « SEMU », est une B.3.1. De eerste verzoekende partij, de cvba « SEMU », is een
société qui, selon ses statuts, a pour objet « la perception et la vennootschap die, volgens haar statuten, tot doel heeft « het innen en
distribution, l'administration et la gestion, au sens le plus large du verdelen, administreren en beheren, in de ruimste zin van het woord,
terme, de tous les droits d'auteur et droits voisins des éditeurs et van alle auteursrechten en naburige rechten van de uitgevers en
producteurs de produits audio et multimédia sur leur(s) fonds producenten van auditieve en multimediaproducten op hun uitgave en
d'édition et de production de tels produits, parmi lesquels, mais pas productiefonds(en) van dergelijke producten, waaronder, maar niet
exclusivement, les droits exclusifs et les droits à rémunération pour uitsluitend, de exclusieve rechten en vergoedingsrechten voor de
la reproduction sur papier ou pour copie privée, l'usage pour reproductie op papier of voor eigen gebruik, het gebruik voor
l'enseignement et/ou les fins scientifiques et le prêt de ces produits onderwijs en/of wetenschappelijke doeleinden en de uitlening van deze
». Cette société a, conformément à l'article 67 de la loi relative au producten ». De vennootschap werd, overeenkomstig artikel 67 van de
droit d'auteur, été autorisée à exercer ses activités sur le
territoire belge par l'arrêté ministériel du 14 février 2000 (Moniteur Auteurswet, bij ministerieel besluit van 14 februari 2000 (Belgisch
belge , 10 mars 2000, p. 7241). Staatsblad , 10 maart 2000, p. 7241) gemachtigd om haar werkzaamheden
op het Belgisch grondgebied te verrichten.
B.3.2. Les autres parties requérantes (la SCRL « D.M.P. », la SPRL « B.3.2. De overige verzoekende partijen (de cvba « D.M.P. », de bvba «
Uitgaven Andel Editions », la SPRL « Euprint » et la SNC « Golden Uitgaven Andel Editions », de bvba « Euprint » en de vof « Golden
River Music ») sont des éditeurs qui éditent notamment des partitions River Music ») zijn uitgeverijen die onder meer bladmuziek uitgeven
destinées à l'enseignement. bestemd voor het onderwijs.
B.4.1. A l'appui de leur intérêt, les parties requérantes font valoir B.4.1. Ter staving van hun belang voeren de verzoekende partijen aan
que l'article 83 attaqué de la loi du 22 décembre 2008, en prévoyant dat het bestreden artikel 83 van de wet van 22 december 2008, door te
que les partitions peuvent être intégralement reproduites « à des fins bepalen dat bladmuziek integraal mag worden gereproduceerd ter
d'illustration de l'enseignement », place les éditeurs de partitions illustratie bij onderwijs, de uitgeverijen van bladmuziek bestemd voor
destinées à l'enseignement devant des difficultés financières et het onderwijs in financiële moeilijkheden brengt en het door de cvba «
contrecarre le système des licences mis en place par la SCRL « SEMU ». SEMU » opgezette licentiesysteem doorkruist.
B.4.2. Les parties requérantes peuvent être affectées directement et B.4.2. De verzoekende partijen kunnen rechtstreeks en ongunstig worden
défavorablement par la disposition attaquée et justifient dès lors de geraakt door de bestreden bepaling en doen bijgevolg blijken van het
l'intérêt requis. rechtens vereiste belang.
Quant au premier moyen Ten aanzien van het eerste middel
B.5. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 B.5. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
de la Constitution, en ce que l'article 83 attaqué de la loi du 22 10 en 11 van de Grondwet, doordat het bestreden artikel 83 van de wet
décembre 2008 établit une différence de traitement entre, d'une part, van 22 december 2008 een verschil in behandeling in het leven roept
les éditeurs de partitions, qui peuvent être reproduites intégralement tussen de uitgevers van, enerzijds, bladmuziek, die ter illustratie
afin d'illustrer un enseignement, et, d'autre part, les éditeurs bij onderwijs integraal mag worden gereproduceerd, en, anderzijds,
d'autres oeuvres comparables qui sont fixées sur un support graphique andere vergelijkbare werken die op grafische of soortgelijke drager
ou analogue, comme les livres, dont seuls de courts fragments peuvent zijn vastgelegd, zoals boeken, waarvan slechts korte fragmenten mogen
être reproduits. worden gereproduceerd.
B.6. Contrairement à ce qu'allèguent le Conseil des ministres, le B.6. In tegenstelling tot wat de Ministerraad, de Franse
Gouvernement de la Communauté française et le Gouvernement flamand, Gemeenschapsregering en de Vlaamse Regering aanvoeren, zijn de
les catégories en question sont suffisamment comparables, au regard de desbetreffende categorieën, ten aanzien van de in de bestreden
la règle contenue dans la disposition attaquée, relative à la bepaling vervatte regeling betreffende de reproductie van werken die
reproduction des oeuvres qui sont fixées sur un support graphique ou op een grafische of soortgelijke drager zijn vastgesteld, voldoende
analogue. Dans les deux cas, il s'agit d'oeuvres qui sont vergelijkbaar. In beide gevallen gaat het om werken die op zichzelf
indépendantes, qui sont commercialisées séparément, et dont le revenu staan, afzonderlijk worden gecommercialiseerd, en waarvan de opbrengst
dépend en principe du nombre d'exemplaires vendus. in beginsel afhankelijk is van het aantal verkochte exemplaren.
B.7.1. Avant sa modification par l'article 83 de la loi du 22 décembre B.7.1. Vóór de wijziging ervan bij het bestreden artikel 83 van de wet
2008, l'article 22, § 1er, 4°bis, de la loi relative au droit d'auteur van 22 december 2008, werd in artikel 22, § 1, 4°bis, van de
établissait une distinction entre, d'une part, la reproduction d'« Auteurswet een onderscheid gemaakt tussen, enerzijds, de reproductie
articles » et d'« oeuvres plastiques » et, d'autre part, la van « artikelen » en van « werken van beeldende kunst » en,
reproduction d'autres « oeuvres qui sont fixées sur un support anderzijds, de reproductie van andere « werken die op een grafische of
graphique ou analogue ». Les oeuvres de la première catégorie soortgelijke drager zijn vastgelegd ». De werken van de eerste
pouvaient être intégralement reproduites « à des fins d'illustration categorie konden, zonder dat de auteur ervan zich ertegen kon
de l'enseignement », sans que l'auteur puisse s'y opposer. Pour les verzetten, integraal worden gereproduceerd « ter illustratie bij
oeuvres de la seconde catégorie, à laquelle appartenaient les onderwijs ». Voor de werken van de tweede categorie, waartoe
partitions, la reproduction n'était possible que dans la mesure où il bladmuziek behoorde, was dit slechts mogelijk in zoverre het ging om «
s'agissait de « courts fragments ». korte fragmenten ».
B.7.2. La distinction en question remonte à la version originaire de B.7.2. Het desbetreffende onderscheid gaat terug op de oorspronkelijke
la loi du 30 juin 1994 relative au droit d'auteur. versie van de Auteurswet van 30 juni 1994.
B.7.3. Il peut être déduit des travaux préparatoires de cette loi que B.7.3. Uit de parlementaire voorbereiding van die wet kan worden
le législateur a voulu instaurer une interdiction de principe pour la afgeleid dat de wetgever een principieel verbod heeft willen invoeren
reproduction intégrale d'oeuvres, parce qu'une telle reproduction a « op het integraal reproduceren van werken, omdat zulk een reproduceren
une incidence directe sur le pourcentage de vente des oeuvres « een rechtstreekse weerslag [heeft] op het aantal verkochte
protégées, qui diminue proportionnellement au nombre de reproductions beschermde werken, dat zakt in verhouding tot het aantal gemaakte
réalisées » (Doc. parl., Sénat, S.E. 1991-1992, n° 145-1, p. 12). Dans reprodukties » (Parl. St., Senaat, B.Z. 1991-1992, nr. 145-1, p. 12).
ce cadre, il a été relevé que « les problèmes qui se posent en la In dat kader werd erop gewezen dat « de problemen die ter zake rijzen
matière deviennent particulièrement aigus pour les auteurs, les [...] buitengewoon scherp [worden] aangevoeld door de makers, de
artistes et les éditeurs ou producteurs, en raison des conséquences kunstenaars en de uitgevers of producenten », die de « gevolgen van de
qui résultent pour eux du coût de plus en plus dérisoire des moyens de belachelijk lage kostprijs van de reproduktiemiddelen en van het
reproduction, et du nombre de reproductions » (ibid., pp. 11-12). aantal reprodukties » ondervinden (ibid., pp. 11-12). Daarom is de
C'est pourquoi le législateur est parti du principe que « seule la wetgever ervan uitgegaan dat « enkel de reproduktie van korte
reproduction de courts fragments est autorisée » (ibid., p. 12). fragmenten is toegestaan » (ibid., p. 12).
B.7.4. La proposition originaire a toutefois été amendée, au cours des B.7.4. Het oorspronkelijke voorstel werd echter in de loop van de
travaux préparatoires, afin d'autoriser la reproduction intégrale parlementaire voorbereiding geamendeerd om de integrale reproductie
d'articles et d'oeuvres plastiques (Doc. parl., Chambre, 1991-1992, n° van artikelen en van werken van beeldende kunst toe te staan (Parl.
473/33, pp. 193-195). Pour ce qui est des oeuvres plastiques, St., Kamer, 1991-1992, nr. 473/33, pp. 193-195). Wat de werken van
l'exception était dictée par le fait que les reproductions des oeuvres beeldende kunst betreft, was de uitzondering ingegeven door het feit
en question n'ont en principe de sens que lorsqu'elles reproduisent dat reproducties van de desbetreffende werken in beginsel maar zinvol
intégralement l'oeuvre (ibid., p. 24). En ce qui concerne les zijn wanneer ze het werk integraal weergeven (ibid., p. 24). Wat de
articles, le législateur a voulu autoriser notamment la réalisation, à artikelen betreft, heeft de wetgever onder meer het aanmaken, ter
des fins d'illustration d'un enseignement, d'une « revue de presse qui illustratie bij onderwijs, van « een persoverzicht dat uit de
est constituée de la reproduction en entier d'articles de journaux ou volledige reproduktie van artikelen uit kranten of tijdschriften
de revues » (ibid. ). bestaat » mogelijk willen maken (ibid. ).
B.8. Il peut être déduit de ce qui précède que l'interdiction de B.8. Uit het voorgaande kan worden afgeleid dat het principiële verbod
principe de reproduire des oeuvres intégralement est dictée par le om werken integraal te reproduceren is ingegeven door de zorg te
souci d'éviter qu'il soit porté atteinte à l'exploitation normale de voorkomen dat afbreuk wordt gedaan aan de normale exploitatie van die
ces oeuvres, ce qui constitue par ailleurs l'un des critères au regard werken, wat overigens één van de criteria vormt waaraan volgens
desquels il convient d'exercer un contrôle, selon des normes internationale normen moet worden getoetst bij het invoeren van
internationales, lors de l'introduction d'exceptions au droit d'auteur
(entre autres l'article 5, paragraphe 5, de la directive 2001/29/CE du uitzonderingen op het auteursrecht (onder meer artikel 5, lid 5, van
Parlement européen et du Conseil du 22 mai 2001 sur l'harmonisation de de richtlijn 2001/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22
certains aspects du droit d'auteur et des droits voisins dans la mei 2001 betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het
société de l'information et l'article 9, paragraphe 2, de la auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij en
Convention de Berne du 9 septembre 1886 pour la protection des oeuvres artikel 9, lid 2, van de Berner Conventie van 9 september 1886 voor de
littéraires et artistiques). Etant donné que l'exploitation normale bescherming van werken van letterkunde en kunst). Vermits de normale
d'« articles » et d'« oeuvres plastiques » diffère de celle d'autres exploitatie van « artikelen » en van « werken van beeldende kunst »
oeuvres qui sont fixées sur un support graphique ou analogue, comme van een andere aard is dan die van andere werken die op grafische of
les livres, le législateur a raisonnablement pu considérer que la soortgelijke drager zijn vastgelegd, zoals boeken, kon de wetgever
reproduction intégrale de ces oeuvres, à des fins d'illustration d'un redelijkerwijze oordelen dat de integrale reproductie van die werken,
enseignement, ne fait en principe pas obstacle à son exploitation ter illustratie bij onderwijs, de normale exploitatie ervan in
normale. beginsel niet in de weg staat.
B.9. L'article 83 attaqué de la loi du 22 décembre 2008 modifie la B.9. Met het bestreden artikel 83 van de wet van 22 december 2008
réglementation en ce sens que la reproduction intégrale de partitions, wordt de regeling gewijzigd in die zin dat de integrale reproductie
à des fins d'illustration d'un enseignement ou de recherche van bladmuziek, ter illustratie bij onderwijs of voor wetenschappelijk
scientifique, est autorisée. Il est de ce fait établi une différence onderzoek, wordt toegestaan. Daardoor ontstaat een verschil in
de traitement entre les auteurs et éditeurs de partitions, d'une part, behandeling tussen de auteurs en de uitgevers van, enerzijds,
et les auteurs et éditeurs d'oeuvres comparables qui sont fixées sur bladmuziek, en, anderzijds, andere vergelijkbare werken die op
un support graphique ou analogue, comme les livres, d'autre part : grafische of soortgelijke drager zijn vastgelegd, zoals boeken : in
contrairement à ces derniers, les premiers ne peuvent s'opposer à la tegenstelling tot de laatsten, kunnen de eersten zich niet verzetten
reproduction intégrale de leurs oeuvres à des fins d'illustration d'un tegen de integrale reproductie van hun werken ter illustratie bij
enseignement ou de recherche scientifique. onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek.
B.10. Cette différence de traitement est fondée sur un critère B.10. Dat verschil in behandeling is gebaseerd op een objectief
objectif, à savoir la nature de l'oeuvre qui est reproduite afin criterium, namelijk de aard van het werk dat ter illustratie bij
d'illustrer un enseignement ou pour la recherche scientifique. onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek wordt gereproduceerd.
B.11.1. Au cours des travaux préparatoires, la mesure attaquée a été B.11.1. Tijdens de parlementaire voorbereiding werd de bestreden
justifiée comme suit : maatregel als volgt verantwoord :
« L'actuel article 22, § 1er, 4°bis, de la loi du 30 juin 1994 permet « Het huidige artikel 22, § 1, 4°bis, van de wet van 30 juni 1994
la reproduction de courts fragments de partitions à des fins staat de reproductie toe van korte fragmenten van bladmuziek, ter
d'illustration de l'enseignement ou de recherche scientifique. illustratie bij onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek. Evenwel
Cependant, la notion de ' courts fragments ' n'a pas été définie dans werd het begrip ' korte fragmenten ' niet gedefinieerd in de wet, noch
la loi ni dans les travaux préparatoires de celle-ci. C'est donc aux in de voorbereidende werken ervan. Het komt derhalve aan de hoven en
cours et tribunaux qu'il appartient, le cas échéant, de déterminer au rechtbanken toe om desgevallend, geval per geval, te bepalen of een
cas par cas si un extrait de partition constitue ou non un ' court uittreksel uit een bladmuziek al dan niet een ' kort fragment '
fragment ' d'une oeuvre musicale individuelle. Il en résulte une uitmaakt van een individueel muziekwerk. Hieruit volgt een grote
grande insécurité juridique pour les établissements d'enseignement ou rechtsonzekerheid voor de onderwijsinstellingen en instellingen van
wetenschappelijk onderzoek.
de recherche scientifique. Bovendien voorziet het actuele artikel 22, § 1, 4°bis van de wet van
En outre, l'actuel article 22, § 1er, 4°bis, de la loi du 30 juin 1994 30 juni 1994 een verschillende behandeling tussen de reproductie van
prévoit un traitement différent entre la reproduction d'oeuvres
plastiques telles que les photos et la reproduction de partitions. En werken van beeldende kunst, zoals bijvoorbeeld foto's, en de
effet, actuellement les oeuvres plastiques peuvent être reproduites de reproductie van bladmuziek. Momenteel kunnen werken van beeldende
manière intégrale ou partielle tandis que les partitions ne peuvent kunst immers volledig of gedeeltelijk gereproduceerd worden, terwijl
être reproduites que par de courts fragments » (Doc. parl., Chambre, van bladmuziek slechts korte fragmenten mogen gereproduceerd worden »
2008-2009, DOC 52-1608/001, p. 61). (Parl. St., Kamer, 2008-2009, DOC 52-1608/001, p. 61).
Bien que les travaux préparatoires semblent réserver la mesure aux Hoewel de parlementaire voorbereiding de maatregel lijkt voor te
partitions d'oeuvres musicales « individuelles », à la différence des behouden voor bladmuziek van « individuele » muziekstukken, en dus
« recueils composés de différentes partitions d'oeuvres musicales niet voor « bundels die samengesteld zijn uit verschillende bladmuziek
individuelles » (ibid., pp. 60-61) ou des « suites », « arrangements » van individuele muziekwerken » (ibid., pp. 60-61), noch voor « suites
et « anthologies » (Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC 52-1608/009, », « arrangementen » en « verzamelbundels » (Parl. St., Kamer,
p. 9), la disposition attaquée vise, sans distinction, la reproduction 2008-2009, DOC 52-1608/009, p. 9), beoogt de bestreden bepaling,
« de partitions ». zonder onderscheid, de reproductie « van bladmuziek ».
B.11.2. Il apparaît de ce qui précède que, par l'article 83 de la loi B.11.2. Daaruit blijkt dat de wetgever met het bestreden artikel 83
du 22 décembre 2008, le législateur a, d'une part, entendu remédier à van de wet van 22 december 2008, enerzijds, de rechtsonzekerheid heeft
l'insécurité juridique qui découlerait, pour les établissements willen verhelpen die voor de onderwijsinstellingen en de instellingen
d'enseignement et les institutions de recherche scientifique, de la van wetenschappelijk onderzoek zou voortvloeien uit het begrip « korte
notion de « courts fragments » et, d'autre part, voulu mettre fin à la fragmenten », en, anderzijds, een einde heeft willen maken aan het
différence de traitement qui existait entre les partitions et les verschil in behandeling dat bestond tussen bladmuziek en werken van
oeuvres plastiques. beeldende kunst.
B.12. Lorsqu'il entend remédier à l'imprécision qui découlerait, pour B.12. Wanneer de wetgever beoogt de onduidelijkheid te verhelpen die
les établissements d'enseignement et les institutions de recherche voor de onderwijsinstellingen en de instellingen van wetenschappelijk
scientifique, de la notion de « courts fragments », le législateur ne onderzoek zou voortvloeien uit het begrip « korte fragmenten », vermag
peut établir une différence de traitement qui ne soit pas hij geen verschil in behandeling in het leven te roepen dat niet
raisonnablement justifiée. L'objectif consistant à remédier à une redelijk kan worden verantwoord. De doelstelling te verhelpen aan
insécurité juridique ne peut, en soi, justifier en l'espèce la rechtsonzekerheid kan op zich te dezen geen verantwoording vormen voor
différence de traitement critiquée entre, d'une part, les partitions, het bekritiseerde verschil in behandeling tussen, enerzijds,
qui peuvent être reproduites intégralement, et, d'autre part, des bladmuziek, die integraal kan worden gereproduceerd, en anderzijds,
oeuvres comparables qui sont fixées sur un support graphique ou andere vergelijkbare werken die op grafische of soortgelijke drager
analogue, tels les livres, dont seuls de « courts fragments » peuvent, zijn vastgelegd, zoals boeken, waarvan nog steeds slechts « korte
comme auparavant, être reproduits. fragmenten » kunnen worden gereproduceerd.
B.13.1. Il est exact que l'article 22, § 1er, 4°bis, de la loi B.13.1. Het is juist dat artikel 22, § 1, 4°bis, van de Auteurswet,
relative au droit d'auteur, avant sa modification par la disposition
attaquée, soumettait les partitions et les oeuvres plastiques à un vóór de wijziging ervan bij de bestreden bepaling, bladmuziek en
régime distinct : seuls de courts fragments de partitions pouvaient werken van beeldende kunst aan een verschillende regeling onderwierp :
être reproduits, alors que les reproductions intégrales d'oeuvres terwijl van bladmuziek slechts korte fragmenten konden worden
plastiques étaient autorisées. Ainsi qu'il a déjà été mentionné en gereproduceerd, waren integrale reproducties van werken van beeldende
B.8, cette différence de traitement pouvait, compte tenu des objectifs kunst toegestaan. Zoals reeds vermeld in B.8, kon dat verschil in
poursuivis par le législateur lors de l'adoption de la version behandeling, rekening houdend met de door de wetgever bij het aannemen
originaire de la loi relative au droit d'auteur, être considérée comme van de oorspronkelijke Auteurswet nagestreefde doelstellingen, in
raisonnablement justifiée, étant donné que l'exploitation normale redelijkheid verantwoord worden geacht, vermits de normale exploitatie
d'oeuvres plastiques diffère de celle d'autres oeuvres qui sont fixées van werken van beeldende kunst van een andere aard is dan die van
sur un support graphique ou analogue. Par ailleurs, le législateur andere werken die op grafische of soortgelijke drager zijn vastgelegd.
pouvait raisonnablement considérer que la reproduction d'une oeuvre Bovendien kon de wetgever redelijkerwijze oordelen dat de reproductie
plastique, à des fins d'illustration d'un enseignement ou de recherche van een werk van beeldende kunst, ter illustratie bij onderwijs of
scientifique, n'a de sens que lorsqu'il s'agit de sa reproduction voor wetenschappelijk onderzoek, slechts zinvol is wanneer het gaat om
intégrale. een integrale reproductie ervan.
B.13.2. La reproduction intégrale d'oeuvres plastiques, à des fins B.13.2. Terwijl de integrale reproductie van werken van beeldende
d'illustration d'un enseignement ou de recherche scientifique, ne kunst, ter illustratie bij onderwijs en voor wetenschappelijk
compromet en principe pas l'exploitation normale de ces oeuvres, onderzoek, de normale exploitatie van die werken in beginsel niet in
tandis que tel est le cas pour la reproduction intégrale de het gedrang brengt, is dat wel het geval voor de integrale reproductie
partitions, qui sont généralement éditées sur des feuillets ou sous van bladmuziek, die doorgaans wordt uitgegeven op bladen of in de vorm
forme de brochures ou de livres et peuvent être reproduites de façon van een brochure of een boek en op een heel eenvoudige en goedkope
très simple et peu coûteuse. Si la reproduction d'une oeuvre wijze kan worden gereproduceerd. Terwijl de reproductie van een werk
plastique, à des fins d'illustration d'un enseignement ou de recherche van beeldende kunst, ter illustratie bij onderwijs of voor
scientifique, n'a de sens que lorsqu'il s'agit d'une reproduction wetenschappelijk onderzoek, slechts zinvol is wanneer het gaat om een
intégrale, ce n'est pas le cas pour les partitions, dont de courts integrale reproductie, is dat niet het geval voor bladmuziek, waarvan
fragments peuvent être utilisés à des fins d'illustration. korte fragmenten ter illustratie kunnen worden aangewend.
B.13.3. L'objectif consistant à mettre fin à la différence de B.13.3. De doelstelling een einde te maken aan het verschil in
traitement selon qu'il s'agit de partitions ou d'oeuvres plastiques ne behandeling naargelang het gaat om bladmuziek of werken van beeldende
peut, compte tenu des objectifs plus généraux que le législateur a kunst, kan, rekening houdend met de meer algemene doelstellingen die
poursuivis lors de l'adoption de la loi originaire relative au droit de wetgever bij het aannemen van de oorspronkelijke Auteurswet heeft
d'auteur, justifier la différence de traitement critiquée. nagestreefd, het te dezen bekritiseerde verschil in behandeling niet
verantwoorden.
B.14. Le premier moyen est fondé. B.14. Het eerste middel is gegrond.
B.15. Etant donné que les autres moyens ne pourraient conduire à une B.15. Vermits de overige middelen niet zouden kunnen leiden tot een
annulation plus étendue, il n'y a pas lieu de les examiner. ruimere vernietiging, dienen ze niet te worden onderzocht.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
annule les articles 83 et 84 de la loi du 22 décembre 2008 « portant vernietigt de artikelen 83 en 84 van de wet van 22 december 2008 «
des dispositions diverses (I) ». houdende diverse bepalingen (I) ».
Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op
janvier 1989, à l'audience publique du 16 juillet 2009. de openbare terechtzitting van 16 juli 2009.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux. M. Bossuyt. P.-Y. Dutilleux. M. Bossuyt.
^