Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 79/2009 du 14 mai 2009 Numéro du rôle : 4472 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 71 de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'action sociale, posée par le Tribunal du travail de La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...)"
Extrait de l'arrêt n° 79/2009 du 14 mai 2009 Numéro du rôle : 4472 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 71 de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'action sociale, posée par le Tribunal du travail de La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...) Uittreksel uit arrest nr. 79/2009 van 14 mei 2009 Rolnummer 4472 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 71 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, gesteld door de Arbeidsrechtb Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 79/2009 du 14 mai 2009 Uittreksel uit arrest nr. 79/2009 van 14 mei 2009
Numéro du rôle : 4472 Rolnummer 4472
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 71 de la loi In zake : de prejudiciële vraag over artikel 71 van de organieke wet
du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'action sociale, van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk
posée par le Tribunal du travail de Bruxelles. welzijn, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
Henneuse, E. De Groot, A. Alen, J.-P. Snappe et J. Spreutels, assistée rechters R. Henneuse, E. De Groot, A. Alen, J.-P. Snappe en J.
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, Spreutels, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 23 mai 2008 en cause de Patrick Lubaki Balumeso contre Bij vonnis van 23 mei 2008 in zake Patrick Lubaki Balumeso tegen het
le centre public d'action sociale de Saint-Gilles, dont l'expédition openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn van Sint-Gillis, waarvan
est parvenue au greffe de la Cour le 2 juin 2008, le Tribunal du de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 2 juni 2008,
travail de Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : heeft de Arbeidsrechtbank te Brussel de volgende prejudiciële vraag
« L'article 71 de la loi du 8 juillet 1976 [organique des centres gesteld : « Schendt artikel 71 van de wet van 8 juli 1976 [betreffende de
publics d'action sociale] viole-t-il les articles 10 et 11 de la openbare centra voor maatschappelijk welzijn] de artikelen 10 en 11
Constitution en ce qu'il ne prévoit pas que le recours judiciaire van de Grondwet, in zoverre het niet bepaalt dat het gerechtelijk
beroep dat laattijdig wordt ingesteld als een nieuwe aanvraag tot
introduit tardivement vaut comme nouvelle demande de prestations alors prestaties geldt, terwijl voor de begunstigden van de tegemoetkomingen
que cette règle est prévue pour les bénéficiaires des allocations aux aan personen met een handicap in die regel wordt voorzien bij artikel
personnes handicapées par l'article 8 de la loi du 27 février 1987 8 van de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen aan
relative aux allocations aux personnes handicapées et pour les personen met een handicap en voor de begunstigden van de
bénéficiaires de la garantie de revenu aux personnes âgées par inkomensgarantie voor ouderen bij artikel 12, § 2, van het koninklijk
l'article 12, § 2, de l'arrêté royal du 23 mai 2001 portant règlement besluit van 23 mei 2001 tot instelling van een algemeen reglement
général en matière de garantie de revenus aux personnes âgées, betreffende de inkomensgarantie voor ouderen, waarbij aldus
traitant ainsi de manière différente des catégories de personnes qui categorieën van personen die zich in een soortgelijke situatie
se trouvent dans une situation similaire ? ». bevinden op verschillende wijze worden behandeld ? »
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. L'article 71 de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres B.1.1. Artikel 71 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de
publics d'action sociale - tel qu'il a été modifié par l'article 9, 1° openbare centra voor maatschappelijk welzijn - zoals het werd
et 3°, de la loi du 12 janvier 1993 contenant un programme d'urgence gewijzigd bij artikel 9, 1° en 3°, van de wet van 12 januari 1993
houdende een urgentieprogramma voor een meer solidaire samenleving,
pour une société plus solidaire, par l'article 3 de la loi du 7 bij artikel 3 van de wet van 7 januari 2002 tot wijziging van de
janvier 2002 modifiant la loi du 8 juillet 1976 organique des centres organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor
publics d'aide sociale en vue de modifier la dénomination des centres publics d'aide sociale, par l'article 487 de la loi-programme du 22 décembre 2003 et par l'article 191 de la loi du 20 juillet 2006 portant des dispositions diverses - disposait : « Toute personne peut former un recours auprès du tribunal du travail contre une décision en matière d'aide individuelle prise à son égard par le conseil du centre public d'action sociale ou l'un des organes auxquels le conseil a délégué des attributions. Il en est de même lorsqu'un des organes du centre a laissé s'écouler, sans prendre de décision, un délai d'un mois à compter de la réception de la demande. Ce délai d'un mois prend cours, dans le cas visé à maatschappelijk welzijn met het oog op een wijziging van de Franse benaming van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, bij artikel 487 van de programmawet van 22 december 2003 en bij artikel 191 van de wet van 20 juli 2006 houdende diverse bepalingen - bepaalde : « Eenieder kan bij de arbeidsrechtbank in beroep gaan tegen een beslissing inzake individuele dienstverlening te zijnen opzichte genomen door de raad van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn of door één van de organen aan wie de raad bevoegdheden heeft overgedragen. Hetzelfde geldt wanneer één der organen van het centrum één maand, te rekenen van de ontvangst van het verzoek, heeft laten verstrijken zonder een beslissing te nemen. Deze termijn van één maand loopt, in
l'article 58, § 3, alinéa 1er, le jour de la transmission. het geval bedoeld in artikel 58, § 3, eerste lid, vanaf de dag van de
overzending.
Le recours doit être introduit dans les trois mois soit de la Het beroep moet, op straffe van verval, worden ingesteld binnen de
notification de la décision, soit de la date de l'accusé de réception, drie maanden na hetzij de kennisgeving van de beslissing, hetzij de
soit de la date d'expiration du délai prévu à l'alinéa précédent. datum van het ontvangstbewijs, hetzij de datum van het verstrijken van
de in het vorige lid vermelde termijn.
Le recours n'est pas suspensif. Het beroep werkt niet schorsend.
Lorsque ledit recours est introduit par une personne sans abri, le Wanneer het beroep aanhangig is gemaakt door een dakloze persoon,
tribunal du travail détermine, au besoin, le centre public d'action wijst de arbeidsrechtbank, zo nodig, het bevoegde openbaar centrum
sociale compétent, après avoir appelé à la cause le centre et sous voor maatschappelijk welzijn aan, na dit centrum in de zaak te hebben
réserve de la prise en charge ultérieure de cette aide par un autre geroepen en onder voorbehoud van de uiteindelijke tenlasteneming van
de verstrekte dienstverlening door een ander centrum of door de Staat
centre ou par l'Etat conformément aux dispositions de la loi du 2 overeenkomstig de bepalingen van de wet van 2 april 1965 betreffende
avril 1965 relative à la prise en charge des secours accordés par les het ten laste nemen van de steun verleend door de openbare centra voor
centres publics d'action sociale ». maatschappelijk welzijn ».
B.1.2. L'article 8 de la loi du 27 février 1987 relative aux B.1.2. Artikel 8 van de wet van 27 februari 1987 betreffende de
allocations aux personnes handicapées, tel qu'il a été remplacé par tegemoetkomingen aan personen met een handicap, zoals het werd
l'article 122 de la loi-programme (I) du 24 décembre 2002, dispose : « § 1er. Les allocations visées à l'article 1er sont accordées sur demande. Le Roi détermine comment, par qui, à partir de quand et de quelle manière la demande est introduite, ainsi que la date de prise de cours de la décision. Chaque demande d'allocation de remplacement de revenus vaut comme demande d'allocation d'intégration et inversement. La demande d'allocation d'intégration ou d'allocation de remplacement vervangen bij artikel 122 van de programmawet (I) van 24 december 2002, bepaalt : « § 1. De tegemoetkomingen bedoeld in artikel 1 worden toegekend op aanvraag. De Koning bepaalt hoe, door wie, vanaf wanneer en op welke wijze de aanvraag wordt ingediend, alsook de ingangsdatum van de beslissing. Elke aanvraag tot een inkomensvervangende tegemoetkoming geldt als aanvraag tot een integratietegemoetkoming en omgekeerd. De aanvraag tot een integratietegemoetkoming of tot een inkomensvervangende tegemoetkoming ingediend door een persoon die op
de revenus introduite par une personne qui a atteint l'âge de 65 ans het ogenblik van de indiening van de aanvraag de leeftijd van 65 jaar
au moment de l'introduction de la demande, est considérée comme une heeft bereikt, wordt beschouwd als een aanvraag tot een tegemoetkoming
demande d'allocation pour l'aide aux personnes âgées. voor hulp aan bejaarden.
Le Roi peut déterminer les cas dans lesquels une demande introduite en De Koning kan bepalen in welke gevallen de aanvraag ingediend met het
vue d'obtenir une prestation sociale du régime de la sécurité sociale oog op het verkrijgen van een sociale uitkering die onder een stelsel
ou de l'assistance sociale vaut comme demande d'obtention d'une van sociale zekerheid of sociale bijstand valt, geldt als aanvraag tot
allocation visée à l'article 1er. het verkrijgen van een tegemoetkoming bedoeld in artikel 1.
§ 2. Le Roi détermine dans quels cas une nouvelle demande peut être § 2. De Koning bepaalt in welke gevallen een nieuwe aanvraag kan
introduite. worden ingediend.
Le Roi détermine comment, par qui et de quelle manière la nouvelle De Koning bepaalt hoe, door wie en op welke wijze de nieuwe aanvraag
demande est introduite, ainsi que la date de prise de cours de la wordt ingediend, alsook de ingangsdatum van de beslissing.
décision. § 3. Le recours auprès du tribunal compétent contre une décision § 3. Het beroep bij de bevoegde rechtbank tegen een beslissing tot
d'octroi, de révision ou de refus d'une allocation visée à l'article 1er toekenning, herziening of weigering van een tegemoetkoming bedoeld in
vaut comme nouvelle demande au sens du § 2 s'il est déclaré artikel 1 geldt als nieuwe aanvraag in de zin van § 2 zo het
irrecevable. onontvankelijk wordt verklaard.
§ 4. Le Roi détermine dans quels cas une nouvelle décision peut être § 4. De Koning bepaalt in welke gevallen een nieuwe beslissing kan
prise. Il détermine également la date de prise de cours de la nouvelle worden genomen. Hij bepaalt eveneens de ingangsdatum van de nieuwe
décision. beslissing.
§ 5. Le Roi détermine dans quels cas une décision peut être rapportée § 5. De Koning bepaalt in welke gevallen een beslissing kan worden
». ingetrokken ».
Tel qu'il a été modifié par l'article 164 de la loi du 26 juin 1992 Zoals het werd gewijzigd bij artikel 164 van de wet van 26 juni 1992
portant des dispositions sociales et diverses, par l'article 265 de la houdende sociale en diverse bepalingen, bij artikel 265 van de wet van
loi du 22 février 1998 portant des dispositions sociales et par 22 februari 1998 houdende sociale bepalingen en bij artikel 2 van het
l'article 2 de l'arrêté royal du 5 juillet 1998 « portant exécution de koninklijk besluit van 5 juli 1998 « houdende uitvoering van sommige
certaines dispositions de la loi du 11 avril 1995 visant à instituer ' bepalingen van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het '
la charte ' de l'assuré social, en matière d'allocations aux handvest ' van de sociaal verzekerde wat de tegemoetkomingen aan
handicapés », l'article 19 de la loi du 27 février 1987 dispose : gehandicapten betreft », bepaalt artikel 19 van de wet van 27 februari 1987 :
« Les litiges portant sur les droits résultant de la présente loi sont « De geschillen over de rechten, ontstaan uit deze wet, behoren tot de
de la compétence des juridictions du travail. bevoegdheid van de arbeidsgerechten.
Le recours contre une décision du Ministre ou de son délégué doit être formé dans les trois mois de sa notification. Aucun recours n'est possible contre une décision de renoncer ou non à une récupération. L'action engagée devant les juridictions du travail n'est pas suspensive. Dans les affaires pour lesquelles un expert médical est désigné, les provisions, les honoraires et les frais de cet expert, contenus dans le relevé qu'il établit conformément aux dispositions du Code judiciaire, sont indiqués en appliquant le tarif fixé par le Roi ». Beroep tegen een beslissing van de Minister of diens gemachtigde moet ingesteld worden binnen drie maanden na de kennisgeving ervan. Tegen een beslissing inzake al of niet verzaken aan een terugvordering is geen beroep mogelijk. De vordering ingeleid voor arbeidsgerechten werkt niet schorsend. In de zaken waarin een medisch expert wordt toegewezen, worden de voorschotten, de erelonen en de kosten van deze expert, die vervat zijn in de nota die wordt opgesteld overeenkomstig de bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek, aangeduid met toepassing van het door de Koning vastgestelde tarief. »
B.1.3. L'article 12 de l'arrêté royal du 23 mai 2001 portant règlement B.1.3. Artikel 12 van het koninklijk besluit van 23 mei 2001 tot
général en matière de garantie de revenus aux personnes âgées, adopté instelling van een algemeen reglement betreffende de inkomensgarantie
en exécution de l'article 5, § 1er, alinéa 4, de la loi du 22 mars voor ouderen, aangenomen ter uitvoering van artikel 5, § 1, vierde
2001 instituant la garantie de revenus aux personnes âgées, dispose : lid, van de wet van 22 maart 2001 tot instelling van een inkomensgarantie voor ouderen, bepaalt :
« § 1er. Le bénéficiaire de la garantie de revenus accordée en vertu « § 1. De gerechtigde op een inkomensgarantie die op grond van een
d'une décision définitive ou d'une décision juridictionnelle ayant definitieve beslissing of van een rechterlijke beslissing die kracht
force de chose jugée a la faculté d'introduire une nouvelle demande van gewijsde heeft is toegekend, kan een nieuwe aanvraag indienen in
dans les formes prévues aux sections 2 et 3 de ce chapitre. de vormen bepaald in de afdelingen 2 en 3 van dit hoofdstuk.
Une nouvelle demande ne peut être déclarée fondée qu'au vu d'éléments Een nieuwe aanvraag kan slechts gegrond worden verklaard op basis van
de preuve nouveaux qui n'avaient pas été soumis antérieurement à nieuwe bewijselementen die vroeger niet aan de administratieve
l'autorité administrative ou à la juridiction compétente ou en raison overheid of aan het bevoegde rechtscollege werden voorgelegd of op
d'une modification d'une disposition légale ou réglementaire. grond van een wijziging van een wettelijke of reglementaire bepaling.
Cette faculté est reconnue, aux mêmes conditions, aux personnes De personen aan wie het recht op inkomensgarantie werd geweigerd,
auxquelles le bénéfice de la garantie de revenus a été refusé. beschikken, onder dezelfde voorwaarden, over die mogelijkheid.
La nouvelle décision prend cours le premier jour du mois qui suit De nieuwe beslissing gaat in de eerste dag van de maand volgend op die
celui au cours duquel la nouvelle demande a été introduite. waarin de nieuwe aanvraag werd ingediend.
§ 2. La requête devant le tribunal du travail ou l'appel devant la § 2. Het verzoekschrift bij de arbeidsrechtbank of het hoger beroep
cour du travail portant sur une décision relative à la garantie de bij het arbeidshof inzake een beslissing over een inkomensgarantie
revenus valent nouvelle demande de la garantie de revenus s'ils sont geldt als nieuwe aanvraag om inkomensgarantie indien het wegens
déclarés irrecevables pour cause de forclusion ». laattijdigheid onontvankelijk wordt verklaard. »
L'article 2 de la loi du 22 mars 2001 relative aux contestations sur Artikel 2 van de wet van 22 maart 2001 betreffende de betwistingen
la garantie de revenus aux personnes âgées dispose : over de inkomensgarantie voor de ouderen bepaalt :
« A peine d'irrecevabilité, les contestations des décisions « De betwistingen over de definitieve beslissingen moeten, op straffe
définitives doivent être soumises au tribunal du travail compétent van niet-ontvankelijkheid, binnen drie maanden na de kennisgeving
dans les trois mois de leur notification. ervan aan de bevoegde arbeidsrechtbank voorgelegd worden.
L'action introduite devant le tribunal du travail n'est pas suspensive De vordering ingeleid voor de arbeidsrechtbank werkt niet schorsend ».
». B.2. La Cour est invitée à statuer sur la compatibilité avec les B.2. Het Hof wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid
articles 10 et 11 de la Constitution de l'article 71 précité de la loi met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van het voormelde artikel 71
du 8 juillet 1976, en ce qu'il ne prévoit pas que, lorsque le recours van de wet van 8 juli 1976, in zoverre het niet bepaalt dat, wanneer
qu'il instaure est déclaré irrecevable parce que tardif, ce recours het erbij ingevoerde beroep onontvankelijk wordt verklaard omdat het
te laat werd ingesteld, dat beroep als een nieuwe aanvraag tot
équivaut à une nouvelle demande d'aide sociale. maatschappelijke dienstverlening geldt.
Il ressort des faits de la cause et de la motivation de la décision de Uit de feiten van de zaak en uit de motivering van de
renvoi que cette disposition introduirait, de la sorte, une différence de traitement entre deux catégories de personnes qui ont porté, devant le tribunal du travail, un recours tardif contre une décision refusant de leur octroyer une prestation sociale, sans avoir, simultanément ou postérieurement à ce recours judiciaire, introduit une nouvelle demande d'octroi de cette prestation : d'une part, la personne qui a introduit un recours sur la base de la disposition en cause et, d'autre part, les personnes qui ont introduit un recours contre un refus d'allocations aux personnes handicapées ou contre un refus de garantie de revenus aux personnes âgées. Seul le recours judiciaire introduit par cette seconde catégorie de personnes équivaut à une nouvelle demande de prestation, lorsque ce recours est déclaré irrecevable. verwijzingsbeslissing blijkt dat die bepaling zodoende een verschil in behandeling zou invoeren tussen twee categorieën van personen die voor de arbeidsrechtbank te laat beroep hebben ingesteld tegen een beslissing waarbij werd geweigerd hun een sociale prestatie toe te kennen, zonder tegelijkertijd of na dat gerechtelijke beroep een nieuwe aanvraag tot toekenning van die prestatie te hebben ingediend : enerzijds, de personen die een beroep hebben ingesteld op grond van de in het geding zijnde bepaling en, anderzijds, de personen die een beroep hebben ingesteld tegen een weigering van tegemoetkomingen aan personen met een handicap of tegen een weigering van inkomensgarantie voor ouderen. Enkel het door die tweede categorie van personen ingestelde gerechtelijke beroep geldt als een nieuwe aanvraag tot tegemoetkoming, wanneer dat beroep onontvankelijk wordt verklaard.
B.3. Il ressort des motifs de la décision de renvoi que le juge a quo B.3. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt dat de
interprète l'article 8, § 3, de la loi du 27 février 1987 et l'article verwijzende rechter artikel 8, § 3, van de wet van 27 februari 1987 en
12, § 2, de l'arrêté royal du 23 mai 2001 comme signifiant que la date artikel 12, § 2, van het koninklijk besluit van 23 mei 2001 zo
de la « nouvelle demande » est celle du dépôt du recours déclaré interpreteert dat de datum van de « nieuwe aanvraag » de datum is van
tardif par le tribunal du travail, et non celle du prononcé du indiening van het beroep dat door de arbeidsrechtbank als zijnde te
jugement de ce tribunal déclarant ce recours irrecevable. laat ingediend wordt verklaard, en niet de datum van de uitspraak van
het vonnis van die rechtbank waarbij dat beroep onontvankelijk wordt
La question préjudicielle sera examinée en tenant compte de cette verklaard. De prejudiciële vraag zal worden onderzocht rekening houdend met die
interprétation. interpretatie.
B.4.1. L'article 19 de la loi du 11 avril 1995 « visant à instituer ' B.4.1. Artikel 19 van de wet van 11 april 1995 « tot invoering van het
la charte ' de l'assuré social », modifié par l'article 22 de la loi ' handvest ' van de sociaal verzekerde », gewijzigd bij artikel 22 van
du 25 juin 1997 « modifiant la loi du 11 avril 1995 visant à instituer de wet van 25 juni 1997 « tot wijziging van de wet van 11 april 1995
la charte de l'assuré social », dispose : « Après une décision administrative ou une décision judiciaire ayant force de chose jugée concernant une demande d'octroi d'une prestation sociale, une nouvelle demande peut être introduite dans les formes prévues pour la demande originaire. Une nouvelle demande ne peut être déclarée fondée qu'au vu d'éléments de preuve nouveaux qui n'avaient pas été soumis antérieurement à l'autorité administrative ou à la juridiction compétente ou en raison d'une modification d'une disposition légale ou réglementaire. Sans préjudice des dispositions légales ou réglementaires particulières, la nouvelle décision prend cours le premier jour du mois qui suit celui au cours duquel la nouvelle demande a été introduite. Le Roi peut, par arrêté délibéré en Conseil des ministres et après avis du Conseil national du travail, déterminer que cet article n'est pas d'application aux branches de la sécurité sociale qui connaissent tot invoering van een handvest van de sociaal verzekerde », bepaalt : « Na een administratieve beslissing of een in kracht van gewijsde gegane rechterlijke beslissing over een verzoek tot toekenning van een sociale prestatie, kan in de voor het oorspronkelijke verzoek bepaalde vormen een nieuw verzoek worden ingediend. Een nieuw verzoek kan slechts gegrond worden verklaard op voorlegging van nieuw bewijsmateriaal dat niet eerder aan de administratieve overheid of aan het bevoegde rechtscollege is voorgelegd, of ten gevolge van een wijziging in een wettelijke of reglementaire bepaling. Onverminderd specifieke wettelijke of reglementaire bepalingen, gaat de nieuwe beslissing in op de eerste dag van de maand, volgend op die tijdens welke het nieuwe verzoek is ingediend. De Koning kan, bij een in Ministerraad overlegd besluit en na advies van de Nationale Arbeidsraad, bepalen dat dit artikel niet van toepassing is op de regelingen van sociale zekerheid die een
une procédure de révision spécifique ». specifieke herzieningsprocedure kennen ».
B.4.2. La règle selon laquelle une décision d'octroi d'une prestation B.4.2. De regel volgens welke een beslissing van toekenning van een
sociale adoptée à la suite d'une nouvelle demande produit ses effets à sociale prestatie genomen naar aanleiding van een nieuwe aanvraag,
compter du premier jour du mois qui suit celui de l'introduction de gevolg heeft vanaf de eerste dag van de maand die volgt op die van de
cette nouvelle demande est confirmée, en ce qui concerne la garantie indiening van die nieuwe aanvraag wordt, wat de inkomensgarantie voor
de revenus aux personnes âgées, par l'article 12, § 1er, alinéa 4, de ouderen betreft, bevestigd door artikel 12, § 1, vierde lid, van het
l'arrêté royal du 23 mai 2001 reproduit en B.1.3 et, en ce qui koninklijk besluit van 23 mei 2001 weergegeven in B.1.3 en, wat de
concerne les allocations aux personnes handicapées, par l'article 17 tegemoetkomingen aan personen met een handicap betreft, door artikel
de l'arrêté royal du 22 mai 2003 « relatif à la procédure concernant 17 van het koninklijk besluit van 22 mei 2003 « betreffende de
le traitement des dossiers en matière des allocations aux personnes procedure voor de behandeling van de dossiers inzake tegemoetkomingen
handicapées » qui, depuis sa modification par l'article 5 de l'arrêté aan personen met een handicap » dat, sinds de wijziging ervan bij
royal du 13 septembre 2004 « modifiant l'arrêté royal du 22 mai 2003 artikel 5 van het koninklijk besluit van 13 september 2004 « tot
wijziging van het koninklijk besluit van 22 mei 2003 betreffende de
relatif à la procédure concernant le traitement des dossiers en procedure voor de behandeling van de dossiers inzake tegemoetkomingen
matière des allocations aux personnes handicapées », dispose : aan personen met een handicap », bepaalt :
« § 1er. Une nouvelle demande peut être introduite lorsque, selon le « § 1. Een nieuwe aanvraag mag worden ingediend wanneer zich volgens
demandeur, des modifications sont intervenues qui justifient l'octroi de aanvrager wijzigingen voordoen die de toekenning of verhoging van
ou l'augmentation des allocations. de tegemoetkomingen rechtvaardigen.
Les nouvelles demandes peuvent tendre à une révision de l'appréciation De nieuwe aanvragen kunnen strekken tot herziening ofwel van de
de la capacité de gain ou du degré d'autonomie de la personne beoordeling van het verdienvermogen of van de graad van
handicapée, en raison d'un changement de son état physique ou zelfredzaamheid van de persoon met een handicap, wegens een wijziging
psychique, ou du fait de satisfaire aux autres conditions d'octroi. van zijn lichamelijke of psychische toestand, ofwel van het voldoen aan de andere toekenningsvoorwaarden.
Une nouvelle demande d'allocation de remplacement de revenus ou Vanaf de 65ste verjaardag kan een nieuwe aanvraag voor de
d'allocation d'intégration ne peut être introduite à partir du 65ème inkomensvervangende tegemoetkoming of de integratietegemoetkoming
anniversaire que pour l'allocation qui était payable à la personne slechts worden ingediend wanneer deze tegemoetkoming betaalbaar was op
handicapée à son 65ème anniversaire et pour autant qu'elle restait de 65ste verjaardag van de persoon met een handicap en voor zover ze
payable après cette date. na die datum betaalbaar bleef.
[...] [...]
§ 3. La décision prise suite à la nouvelle demande produit ses effets § 3. De beslissing die ten gevolge van de nieuwe aanvraag genomen
le premier jour du mois suivant celui au cours duquel la nouvelle wordt, heeft uitwerking op de eerste van de maand die volgt op die
demande a été introduite. tijdens welke de nieuwe aanvraag werd ingediend.
Toutefois, lorsque la nouvelle demande est introduite dans les trois Zo de nieuwe aanvraag evenwel wordt ingediend binnen drie maanden
mois suivant la date de survenance d'un fait justifiant l'octroi ou la volgend op de datum waarop zich een feit heeft voorgedaan dat de
majoration de l'allocation ou la date à laquelle le demandeur en a eu toekenning of de verhoging van de uitkering rechtvaardigt of de datum
connaissance, la nouvelle décision peut produire ses effets le premier waarop de aanvrager hiervan kennis gekregen heeft, kan de nieuwe
jour du mois suivant la date visée en premier lieu et au plus tôt au beslissing uitwerking hebben op de eerste van de maand die op
premier jour du mois suivant la même date que celle de la décision à eerstgenoemde datum volgt en ten vroegste op dezelfde datum als de te
modifier ». wijzigen beslissing ».
B.4.3. In die context stellen artikel 8, § 3, van de wet van 27
B.4.3. Dans ce contexte, en assimilant l'introduction d'un recours februari 1987 en artikel 12, § 2, van het koninklijk besluit van 23
tardif au tribunal du travail à une nouvelle demande de prestation mei 2001, door de niet-tijdige indiening van een beroep bij de
sociale, l'article 8, § 3, de la loi du 27 février 1987 et l'article arbeidsrechtbank gelijk te stellen met een nieuwe aanvraag tot
12, § 2, de l'arrêté royal du 23 mai 2001 permettent au demandeur toekenning van een sociale prestatie, de aanvrager van een
d'une allocation aux personnes handicapées ou au demandeur d'une tegemoetkoming aan personen met een handicap of de aanvrager van een
garantie de revenus aux personnes âgées d'espérer que l'institution de inkomensgarantie voor ouderen in staat te hopen dat de bevoegde
sécurité sociale compétente prendra une nouvelle décision leur socialezekerheidsinstelling een nieuwe beslissing zal nemen waarbij
octroyant la prestation sociale demandée à partir du premier jour du hun de gevraagde sociale prestatie wordt toegekend vanaf de eerste dag
mois suivant celui de l'introduction du recours judiciaire déclaré van de maand die volgt op die van de indiening van het gerechtelijke
ultérieurement irrecevable. beroep dat nadien onontvankelijk wordt verklaard.
B.5. La règle inscrite à l'article 8, § 3, de la loi du 27 février B.5. De regel vervat in artikel 8, § 3, van de wet van 27 februari
1987 est considérée comme l'une des « dispositions essentielles qui 1987 wordt beschouwd als een van de « essentiële bepalingen die de
doivent servir de fondement aux dispositions » procédurales des basis moeten vormen voor » de procedurele bepalingen van de
arrêtés d'exécution (Doc. parl., Chambre, 2002-2003, DOC 50-2124/001 uitvoeringsbesluiten (Parl. St., Kamer, 2002-2003, DOC 50-2124/001 en
et 2125/001, p. 88). Elle est aussi présentée comme une « modification 2125/001, p. 88). Die regel wordt ook voorgesteld als een «
de taille » (ibid., p. 95). belangrijke wijziging » (ibid., p. 95).
B.6. Une fois que le tribunal du travail a déclaré que le recours B.6. Wanneer de arbeidsrechtbank heeft verklaard dat het beroep dat is
introduit par le demandeur d'aide sociale visé en B.2 est irrecevable parce que tardif, celui-ci n'a pas automatiquement droit, comme le demandeur d'une allocation aux personnes handicapées ou comme le demandeur d'une garantie de revenus aux personnes âgées, placés dans la même situation, à une nouvelle décision de l'institution compétente. Si ce demandeur d'aide sociale souhaite obtenir une nouvelle décision du centre public d'action sociale lui octroyant l'aide sociale demandée, il doit introduire une nouvelle demande auprès de cette institution dans les formes prévues pour la première demande (article ingesteld door de in B.2 bedoelde aanvrager van maatschappelijke dienstverlening, onontvankelijk is omdat het te laat is ingediend, heeft die niet automatisch het recht, zoals de aanvrager van een tegemoetkoming aan personen met een handicap of de aanvrager van een inkomensgarantie voor ouderen, die zich in dezelfde situatie bevinden, op een nieuwe beslissing van de bevoegde instelling. Indien die aanvrager van maatschappelijke dienstverlening een nieuwe beslissing van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn wenst te verkrijgen waarbij hem de gevraagde maatschappelijke dienstverlening wordt toegekend, moet hij bij die instelling een nieuwe aanvraag indienen in de voor het eerste verzoek bepaalde vormen
19, alinéa 1er, première phrase, de la loi du 11 avril 1995). En outre, ni la loi du 8 juillet 1976 ni ses arrêtés d'exécution ne garantissent explicitement à ce demandeur d'aide sociale que l'éventuelle nouvelle décision positive du centre public d'action sociale accordera l'aide demandée pour la période comprise entre le premier jour du mois suivant celui de l'introduction du recours tardif auprès du tribunal du travail contre la première décision et le jour de cette nouvelle décision. B.7. La différence de traitement précitée n'en est pas moins raisonnablement justifiée. Les conditions formelles de l'introduction d'une nouvelle demande d'aide sociale auprès du centre public d'action sociale sont relativement simples. La demande peut être écrite ou orale. Dans le premier cas, elle doit seulement être « signée par l'intéressé ou par la personne qu'il a désignée par écrit ». Dans le second cas, « (artikel 19, eerste lid, eerste zin, van de wet van 11 april 1995). Bovendien waarborgen noch de wet van 8 juli 1976, noch de uitvoeringsbesluiten ervan uitdrukkelijk aan die aanvrager van maatschappelijke dienstverlening dat de eventuele nieuwe positieve beslissing van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn de gevraagde dienstverlening zal toekennen voor de periode tussen de eerste dag van de maand volgend op die waarop het beroep tegen de eerste beslissing te laat werd ingediend bij de arbeidsrechtbank en de dag van die nieuwe beslissing. B.7. Het voormelde verschil in behandeling is evenwel redelijk verantwoord. De vormvoorwaarden voor de indiening van een nieuwe aanvraag van maatschappelijke dienstverlening bij het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn zijn vrij eenvoudig. De aanvraag mag schriftelijk of mondeling worden ingediend. In het eerste geval moet ze enkel worden « ondertekend door de belanghebbende of de persoon die hij schriftelijk heeft aangewezen ». In het tweede geval « ondertekent de belanghebbende of de schriftelijk aangewezen persoon [...] het
l'intéressé ou la personne désignée par écrit signe [le] registre » register » van de aanvragen van maatschappelijke dienstverlening
des demandes d'aide sociale (article 58, § 1er, de la loi du 8 juillet (artikel 58, § 1, van de wet van 8 juli 1976, ingevoegd bij artikel
1976, inséré par l'article 486 de la loi-programme du 22 décembre 486 van de programmawet van 22 december 2003).
2003). En outre, il ressort de l'article 1er, alinéa 1er, de la loi du 8 Bovendien blijkt uit artikel 1, eerste lid, van de wet van 8 juli 1976
juillet 1976 - aux termes duquel « l'aide sociale [...] a pour but de permettre à chacun de mener une vie conforme à la dignité humaine » - que le droit à l'aide sociale naît dès qu'une personne se trouve dans une situation qui ne lui permet pas de vivre conformément à la dignité humaine, de sorte que rien n'empêche le centre public d'action sociale, par sa nouvelle décision, d'accorder cette aide à la personne qui y a droit pour la période prenant cours le jour de l'introduction du recours tardif auprès du tribunal du travail dirigé contre la première décision. B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour - volgens hetwelk « de maatschappelijke dienstverlening [...] tot doel [heeft] eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid » - dat het recht op maatschappelijke dienstverlening ontstaat zodra een persoon zich in een situatie bevindt die hem niet in staat stelt een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid, zodat niets het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn belet om, op grond van zijn nieuwe beslissing, die dienstverlening toe te kennen aan de persoon die daarop recht heeft, voor de periode die ingaat op de dag waarop het beroep, dat is gericht tegen de eerste beslissing, te laat wordt ingediend bij de arbeidsrechtbank. B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 71 de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics Artikel 71 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de
d'action sociale ne viole pas les articles 10 et 11 de la openbare centra voor maatschappelijk welzijn schendt de artikelen 10
Constitution. en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 14 mai 2009. terechtzitting van 14 mei 2009.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux. M. Melchior. P.-Y. Dutilleux. M. Melchior.
^