Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 71/2009 du 5 mai 2009 Numéro du rôle : 4468 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 112 et 114 de la Nouvelle loi communale, posée par le Conseil d'Etat. La Cour constitutionnelle, composée des après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : Par arrêt n° 182.754 du 8 mai 2008 en cause de (...)"
Extrait de l'arrêt n° 71/2009 du 5 mai 2009 Numéro du rôle : 4468 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 112 et 114 de la Nouvelle loi communale, posée par le Conseil d'Etat. La Cour constitutionnelle, composée des après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : Par arrêt n° 182.754 du 8 mai 2008 en cause de (...) Uittreksel uit arrest nr. 71/2009 van 5 mei 2009 Rolnummer 4468 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 112 en 114 van de Nieuwe Gemeentewet, gesteld door de Raad van State. Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 71/2009 du 5 mai 2009 Uittreksel uit arrest nr. 71/2009 van 5 mei 2009
Numéro du rôle : 4468 Rolnummer 4468
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 112 et 114 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 112 en 114
de la Nouvelle loi communale, posée par le Conseil d'Etat. van de Nieuwe Gemeentewet, gesteld door de Raad van State.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de
Martens, J.-P. Snappe, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, rechters P. Martens, J.-P. Snappe, E. Derycke, J. Spreutels en T.
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Merckx-Van Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Bossuyt, voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt n° 182.754 du 8 mai 2008 en cause de la commune de Bij arrest nr. 182.754 van 8 mei 2008 in zake de gemeente Keerbergen
Keerbergen (A. I.130.588/XII-3722), de la commune de Haacht (A. (A. I.130.588/XII-3722), de gemeente Haacht (A. II.130.589/XII-3723)
II.130.589/XII-3723) et de la commune de Boortmeerbeek (A. en de gemeente Boortmeerbeek (A. III.130.591/XII-3724) tegen de
III.130.591/XII-3724) contre la commune de Bonheiden et l'Etat belge, gemeente Bonheiden en de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter
dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 22 mai 2008, le griffie van het Hof is ingekomen op 22 mei 2008, heeft de Raad van
Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle suivante : State de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« Les articles 112 et 114 de la nouvelle loi communale, en ce qu'ils « Doen de artikelen 112 en 114 van de nieuwe gemeentewet, inzoverre
instaurent un mode de publication des règlements et ordonnances des zij een wijze van bekendmaking door aanplakking invoeren van de
autorités communales par voie d'affiche, opposable à quiconque, y reglementen en verordeningen van de gemeentelijke overheden die
compris aux personnes étrangères à la commune qui n'ont pas d'intérêts ingeroepen kan worden tegen eender wie, met inbegrip van de personen
directs sur le territoire de la commune qui procède à la publication, van buiten de gemeente dewelke geen rechtstreekse belangen hebben op
ne font-ils pas naître entre les personnes précitées et les habitants het grondgebied van de bekendmakende gemeente, inzonderheid voor de
de la commune une discrimination contraire aux articles 10 et 11 de la berekening van de verjaringstermijn van de beroepen tot
nietigverklaring voor de Raad van State, geen discriminatie ontstaan
Constitution, en particulier pour ce qui concerne le calcul des délais tussen de genoemde personen en de bewoners van de gemeente, die in
de prescription des recours en annulation devant le Conseil d'Etat ? ». strijd is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. L'article 112 de la Nouvelle loi communale, coordonnée par B.1.1. Artikel 112 van de Nieuwe Gemeentewet, gecoördineerd bij
l'arrêté royal du 24 juillet 1988 (ci-après : la Nouvelle loi koninklijk besluit van 24 juni 1988 (hierna : de Nieuwe Gemeentewet)
communale) disposait : bepaalde :
« Les règlements et ordonnances du conseil communal, du collège des « De reglementen en verordeningen van de gemeenteraad, van het college
van burgemeester en schepenen en van de burgemeester worden door
bourgmestre et échevins et du bourgmestre sont publiés par ce dernier laatstgenoemde bekendgemaakt door middel van een aanplakbrief die het
par la voie d'une affiche indiquant l'objet du règlement ou de onderwerp van het reglement of de verordening vermeldt, de datum van
l'ordonnance, la date de la décision par laquelle il a été adopté, et, de beslissing waarbij het reglement of de verordening werd aangenomen
le cas échéant, la décision de l'autorité de tutelle. en, in voorkomend geval, de beslissing van de toezichthoudende
L'affiche mentionne également le ou les lieux où le texte du règlement overheid. De aanplakbrief vermeldt tevens de plaats of plaatsen waar de tekst
ou de l'ordonnance peut être consulté par le public ». van het reglement of de verordening ter inzage ligt van het publiek ».
L'article 114 de la Nouvelle loi communale disposait : Artikel 114 van de Nieuwe Gemeentewet bepaalde :
« Les règlements et ordonnances visés à l'article 112 deviennent « De reglementen en verordeningen bedoeld in artikel 112 zijn
obligatoires le cinquième jour qui suit le jour de leur publication verbindend de vijfde dag volgend op de dag van bekendmaking door
par la voie de l'affichage, sauf s'ils en disposent autrement. aanplakbrief, behalve wanneer zij het anders bepalen.
Le fait et la date de la publication de ces règlements et ordonnances De bekendmaking en de datum van de bekendmaking van deze reglementen
sont constatés par une annotation dans un registre spécialement tenu à en verordeningen moeten blijken uit de aantekening in een speciaal
cet effet, dans la forme qui sera déterminée par arrêté royal ». daartoe gehouden register op de bij koninklijk besluit bepaalde wijze
B.1.2. Ces dispositions ont été remplacées, en ce qui concerne la ». B.1.2. Die bepalingen werden, voor wat het Vlaamse Gewest betreft, met
Région flamande, à partir du 1er janvier 2007, par les articles 186 et ingang van 1 januari 2007 vervangen door de artikelen 186 en 187 van
187 du décret communal du 15 juillet 2005, mais elles sont cependant het Gemeentedecreet van 15 juli 2005, maar zijn niettemin van
applicables au litige a quo, qui a été porté devant le juge a quo le toepassing in het bodemgeschil, dat op 16 december 2002 bij de
16 décembre 2002. verwijzende rechter aanhangig werd gemaakt.
B.2. Dans l'arrêt de renvoi, le Conseil d'Etat estime que l'affichage B.2. In het verwijzingsarrest oordeelt de Raad van State dat de
d'un règlement communal conformément aux dispositions en cause fait aanplakking van een gemeentereglement conform de in het geding zijnde
courir à l'égard de chacun le délai visé à l'article 4, alinéa 3 de bepalingen ten aanzien van eenieder de termijn bedoeld in artikel 4,
l'arrêté du Régent du 23 août 1948 déterminant la procédure devant la derde lid, van het besluit van de Regent van 23 augustus 1948 tot
section du contentieux administratif du Conseil d'Etat. regeling van de rechtspleging voor de afdeling bestuursrechtspraak van
de Raad van State doet ingaan.
B.3.1. Les dispositions en cause n'établissent aucune distinction B.3.1. De in het geding zijnde bepalingen maken geen onderscheid
entre les habitants de la commune qui a adopté le règlement, les tussen inwoners van de gemeente die het reglement heeft aangenomen,
personnes qui - sans y habiter - ont des intérêts dans cette commune personen die - zonder er te wonen - belangen hebben in die gemeente,
et les personnes qui n'ont aucun intérêt direct dans cette commune, en personen die geen rechtstreekse belangen hebben in die gemeente,
parmi lesquelles les communes voisines. waaronder buurgemeenten.
B.3.2. Dans son arrêt n° 67/2001 du 17 mai 2001, la Cour a jugé que B.3.2. In zijn arrest nr. 67/2001 van 17 mei 2001 heeft het Hof
les dispositions en cause ne violaient pas le principe d'égalité et de geoordeeld dat de in het geding zijnde bepalingen het beginsel van
non-discrimination en ce qu'elles sont également applicables à des personnes qui ont un intérêt dans la commune qui a adopté les règlements attaqués. Le Conseil d'Etat souhaite cependant savoir, en posant la présente question préjudicielle, si l'application des dispositions en cause à des tiers qui n'ont aucun intérêt dans cette commune est compatible avec le principe d'égalité et de non-discrimination. B.4. Le législateur peut raisonnablement estimer que les autorités communales ne sauraient être tenues d'assurer à leurs règlements et à leurs ordonnances une publicité équivalente à celle prévue pour les dispositions intéressant l'ensemble des habitants du Royaume, ces ordonnances et règlements ne présentant normalement qu'un intérêt local. B.5. Toutefois, lorsque ces règlements et ordonnances règlent une matière qui ne se limite pas à l'intérêt de la commune concernée mais a également une influence sur des tiers qui n'ont, en principe, pas d'intérêt direct dans cette commune, une publication par affichage telle qu'elle est prévue par les dispositions en cause impose un devoir de vigilance rigoureux qui est disproportionné, notamment parce que cet affichage fait courir le délai de soixante jours visé à gelijkheid en niet-discriminatie niet schenden in zoverre ze ook van toepassing zijn op personen die een belang hebben in de gemeente die de bestreden reglementen heeft aangenomen. Met de onderhavige prejudiciële vraag wenst de Raad van State evenwel te vernemen of de toepassing van de in het geding zijnde bepalingen op derden die geen belangen hebben in die gemeente, in overeenstemming is met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. B.4. De wetgever vermag redelijkerwijze te oordelen dat de gemeentelijke overheden niet ertoe zouden kunnen worden verplicht voor hun reglementen en verordeningen eenzelfde bekendmaking te verzekeren als die waarin is voorzien voor de bepalingen die alle inwoners van het Rijk aanbelangen, vermits die reglementen en verordeningen normalerwijze slechts een lokaal belang hebben. B.5. In zoverre echter die reglementen en verordeningen een materie regelen die niet beperkt blijft tot het belang van de betrokken gemeente, maar tevens een invloed hebben op derden die in die gemeente in beginsel geen rechtstreekse belangen hebben, legt een bekendmaking door aanplakking, zoals bedoeld in de in het geding zijnde bepalingen, een onevenredig strenge verplichting tot waakzaamheid op, met name omdat die aanplakking de termijn van zestig dagen bedoeld in artikel
l'article 4, alinéa 3, de l'arrêté du Régent du 23 août 1948 4, derde lid, van het besluit van de Regent van 23 augustus 1948 tot
déterminant la procédure devant la section du contentieux regeling van de rechtspleging voor de afdeling bestuursrechtspraak van
administratif du Conseil d'Etat. de Raad van State doet ingaan.
B.6. En ce que le délai visé à l'article 4, alinéa 3, de l'arrêté du B.6. In zoverre de termijn bedoeld in artikel 4, derde lid, van het
Régent du 23 août 1948 déterminant la procédure devant la section du besluit van de Regent van 23 augustus 1948 tot regeling van de
contentieux administratif du Conseil d'Etat commence à courir, à rechtspleging voor de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van
l'égard des tiers qui n'ont pas d'intérêt direct dans la commune State ten aanzien van derden die geen rechtstreekse belangen hebben in
concernée, à dater de l'affichage prévu par les dispositions en cause de betrokken gemeente begint te lopen vanaf de aanplakking bedoeld in
et non à dater du jour où ces tiers en ont eu connaissance, la de in het geding zijnde bepalingen, en niet vanaf de dag waarop die
question préjudicielle appelle une réponse positive. derden kennis ervan hebben gehad, dient de prejudiciële vraag
bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 112 et 114 de la Nouvelle loi communale violent les De artikelen 112 en 114 van de Nieuwe Gemeentewet schenden de
articles 10 et 11 de la Constitution dans la mesure indiquée en B.6. artikelen 10 en 11 van de Grondwet in de in B.6 aangegeven mate.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 5 mai 2009. terechtzitting van 5 mei 2009.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^