← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 70/2009 du 23 avril 2009 Numéros du rôle : 4432, 4433 et 4446 En
cause : les questions préjudicielles concernant l'article 162bis du Code d'instruction criminelle,
tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la loi du 2 La Cour constitutionnelle, composée
des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)"
| Extrait de l'arrêt n° 70/2009 du 23 avril 2009 Numéros du rôle : 4432, 4433 et 4446 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la loi du 2 La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...) | Uittreksel uit arrest nr. 70/2009 van 23 april 2009 Rolnummers 4432, 4433 en 4446 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21 april 2007 betreffen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 70/2009 du 23 avril 2009 | Uittreksel uit arrest nr. 70/2009 van 23 april 2009 |
| Numéros du rôle : 4432, 4433 et 4446 | Rolnummers 4432, 4433 en 4446 |
| En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 162bis du | In zake : de prejudiciële vragen over artikel 162bis van het Wetboek |
| Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 | van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21 |
| de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires | april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten |
| et des frais d'avocat, posées par le Tribunal de police de Bruges. | verbonden aan de bijstand van een advocaat, gesteld door de |
| La Cour constitutionnelle, | Politierechtbank te Brugge. |
| Het Grondwettelijk Hof, | |
| composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de |
| Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, | rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, |
| J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, | J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van |
| assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. | Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder |
| Bossuyt, | voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
| a. Par deux jugements du 12 février 2008 en cause de Diane Vanhoecke | a. Bij twee vonnissen van 12 februari 2008 in zake Diane Vanhoecke en |
| et Roland Coessens contre Eugeen Deschuytter et la SA « APRA | Roland Coessens tegen Eugeen Deschuytter en de nv « APRA Ongevallen », |
| Ongevallen » et en cause du ministère public contre Christof Mortier, | en in zake het openbaar ministerie tegen Christof Mortier, in |
| en présence de la SA « Winterthur-Europe Assurances », partie | aanwezigheid van de nv « Winterthur-Europe Verzekeringen », vrijwillig |
| intervenante volontaire, et de Nani Ratiani et Nikoloz Kipiani, | tussenkomende partij, en Nani Ratiani en Nikoloz Kipiani, burgerlijke |
| parties civiles, dont les expéditions sont parvenues au greffe de la | partijen, waarvan de expedities ter griffie van het Hof zijn ingekomen |
| Cour le 18 février 2008, le Tribunal de police de Bruges a posé la | op 18 februari 2008, heeft de Politierechtbank te Brugge de volgende |
| question préjudicielle suivante : | prejudiciële vraag gesteld : |
| « L'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été | « Schendt artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals |
| inséré par la loi du 21 avril 2007 [relative à la répétibilité des | ingevoegd door de wet van 21 april 2007 [betreffende de |
| honoraires et des frais d'avocat], viole-t-il le principe d'égalité | verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand |
| van een advocaat], het gelijkheidsbeginsel, zoals vastgelegd in de | |
| inscrit dans les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'il | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat het voorziet dat (in een |
| prévoit que (dans un jugement prononcé par un tribunal pénal) seuls le | vonnis uitgesproken door een strafrechtbank) enkel de beklaagde en de |
| prévenu et les personnes civilement responsables de l'infraction sont | personen die voor het misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijk zijn |
| condamnés à payer à la partie civile l'indemnité de procédure, à | veroordeeld worden tot het betalen aan de burgerlijke partij van de |
| l'exclusion donc de la partie intervenante volontaire ou forcée | rechtsplegingsvergoeding en dus niet de vrijwillig of gedwongen |
| (compagnie d'assurance), alors que dans un jugement prononcé par un | tussenkomende partij (verzekeringsmaatschappij), terwijl deze laatste |
| tribunal civil, cette dernière doit (ou tout au moins peut) être | in een vonnis uitgesproken door een burgerlijke rechtbank wel moet |
| condamnée à payer l'indemnité de procédure dès qu'elle est considérée | (minstens kan) veroordeeld worden tot het betalen van de |
| rechtsplegingsvergoeding zodra ze aanzien wordt als ' in het ongelijk | |
| comme ' la partie ayant succombé ' ? ». | gestelde partij ' ? ». |
| b. Par jugement du 11 mars 2008 en cause de Caroline Van Middel contre | b. Bij vonnis van 11 maart 2008 in zake Caroline Van Middel tegen Noël |
| Noël Clarie et la SA « AXA Royale Belge », dont l'expédition est | Clarie en de nv « AXA Royale Belge », waarvan de expeditie ter griffie |
| parvenue au greffe de la Cour le 26 mars 2008, le Tribunal de police | van het Hof is ingekomen op 26 maart 2008, heeft de Politierechtbank |
| de Bruges a posé la même question préjudicielle. | te Brugge dezelfde prejudiciële vraag gesteld. |
| Ces affaires, inscrites sous les numéros 4432, 4433 et 4446 du rôle de | Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4432, 4433 en 4446 van de rol |
| la Cour, ont été jointes. | van het Hof, werden samengevoegd. |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 162bis du | B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 162bis van |
| Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 | het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de |
| de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires | wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen |
| et des frais d'avocat. Cet article 9 modifie, tout comme les articles | en de kosten verbonden aan de bijstand van een advocaat. Artikel 9 van |
| 8, 10, 11 et 12 de la même loi, plusieurs dispositions du Code | de voormelde wet wijzigt, samen met de artikelen 8, 10, 11 en 12, |
| d'instruction criminelle, en vue d'étendre partiellement le principe | verschillende bepalingen van het Wetboek van strafvordering, teneinde |
| de la répétibilité aux affaires tranchées par des juridictions | het beginsel van de verhaalbaarheid gedeeltelijk uit te breiden tot de |
| répressives. | door de strafgerechten berechte zaken. |
| B.1.2. L'article 162bis du Code d'instruction criminelle dispose : | B.1.2. Artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering bepaalt : |
| « Tout jugement de condamnation rendu contre le prévenu et les | « Ieder veroordelend vonnis, uitgesproken tegen de beklaagde en tegen |
| personnes civilement responsables de l'infraction les condamnera | de personen die voor het misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijk zijn, |
| envers la partie civile à l'indemnité de procédure visée à l'article | veroordeelt hen tot het betalen aan de burgerlijke partij van de |
| 1022 du Code judiciaire. | rechtsplegingsvergoeding bedoeld in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek. |
| La partie civile qui aura lancé une citation directe et qui succombera | De burgerlijke partij die rechtstreeks heeft gedagvaard en die in het |
| ongelijk wordt gesteld, zal veroordeeld worden tot het aan de | |
| sera condamnée envers le prévenu à l'indemnité visée à l'article 1022 | beklaagde betalen van de vergoeding bedoeld in artikel 1022 van het |
| du Code judiciaire. L'indemnité sera liquidée par le jugement ». | Gerechtelijk Wetboek. De vergoeding wordt bepaald door het vonnis ». |
| B.2. Il ressort des jugements qui interrogent la Cour que, dans chaque | B.2. Uit de vonnissen waarbij het Hof wordt ondervraagd, blijkt dat de |
| verwijzende rechter, in elke zaak, de beklaagde en diens verzekeraar, | |
| affaire, le juge a quo a condamné in solidum le prévenu et son | vrijwillig tussenkomende partij, in solidum heeft veroordeeld tot het |
| assureur, partie intervenante volontaire, à indemniser les parties civiles. | vergoeden van de burgerlijke partijen. |
| B.3. La Cour limite son examen à l'hypothèse où une juridiction | B.3. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de hypothese waarin een |
| pénale, qui a condamné in solidum le prévenu et son assureur au | strafgerecht, dat de beklaagde en diens verzekeraar in solidum heeft |
| paiement de dommages et intérêts, ne pourrait les condamner également | veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding, hen niet |
| in solidum au paiement de l'indemnité de procédure visée à l'article | eveneens in solidum zou kunnen veroordelen tot betaling van de |
| 1022 du Code judiciaire. | rechtsplegingsvergoeding van artikel 1022 van het Gerechtelijk |
| B.4. L'article 82, alinéa 3, de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat | Wetboek. B.4. Artikel 82, derde lid, van de wet van 25 juni 1992 op de |
| d'assurance terrestre dispose : | landverzekeringsovereenkomst bepaalt : |
| « L'assureur paie, même au-delà des limites de la garantie, les frais | « De verzekeraar betaalt, zelfs boven de dekkingsgrenzen, de kosten |
| afférents aux actions civiles ainsi que les honoraires et les frais | betreffende burgerlijke rechtsvorderingen, alsook de honoraria en de |
| des avocats et des experts, mais seulement dans la mesure où ces frais | kosten van de advocaten en de deskundigen, maar alleen in zover die |
| ont été exposés par lui ou avec son accord ou, en cas de conflit | kosten door hem of met zijn toestemming zijn gemaakt of, in geval van |
| d'intérêts qui ne soit pas imputable à l'assuré, pour autant que ces | belangenconflict dat niet te wijten is aan de verzekerde, voor zover |
| frais n'aient pas été engagés de manière déraisonnable ». | die kosten niet onredelijk zijn gemaakt ». |
| B.5. L'article 89, § 5, de la même loi dispose : | B.5. Artikel 89, § 5, van dezelfde wet bepaalt : |
| « Lorsque le procès contre l'assuré est porté devant la juridiction | « Wanneer het geding tegen de verzekerde is ingesteld voor het |
| répressive, l'assureur peut être mis en cause par la personne lésée ou | strafgerecht, kan de verzekeraar door de benadeelde of door de |
| par l'assuré et peut intervenir volontairement, dans les mêmes | verzekerde in de zaak worden betrokken en kan hij vrijwillig |
| conditions que si le procès était porté devant la juridiction civile, | tussenkomen, onder dezelfde voorwaarden als zou de vordering voor het |
| sans cependant que la juridiction répressive puisse statuer sur les | burgerlijk gerecht gebracht zijn, maar het strafgerecht kan geen |
| droits que l'assureur peut faire valoir contre l'assuré ou le preneur | uitspraak doen over de rechten die de verzekeraar kan doen gelden |
| d'assurance ». | tegenover de verzekerde of de verzekeringnemer ». |
| B.6. En vertu de l'article 601bis du Code judiciaire, le tribunal de | B.6. Krachtens artikel 601bis van het Gerechtelijk Wetboek neemt de |
| police connaît de toute demande relative à la réparation d'un dommage | politierechtbank kennis van alle vorderingen tot vergoeding van schade |
| résultant d'un accident de la circulation. | ontstaan uit een verkeersongeval. |
| B.7. Dès lors que le Tribunal de police considère que, s'il siégeait | B.7. Aangezien de Politierechtbank oordeelt dat zij, indien zij |
| en matière civile, il pourrait condamner in solidum le prévenu et son | zitting zou houden in burgerlijke zaken, de beklaagde en diens |
| assureur à des dommages et intérêts ainsi qu'à l'indemnité de | verzekeraar in solidum zou kunnen veroordelen tot een schadevergoeding |
| procédure prévue par l'article 1022 du Code judiciaire, il peut, | en tot de rechtsplegingsvergoeding van artikel 1022 van het |
| lorsqu'il statue sur l'action civile alors qu'il siège en matière | Gerechtelijk Wetboek, kan zij, wanneer zij uitspraak doet over de |
| burgerlijke rechtsvordering terwijl zij zitting houdt in strafzaken, | |
| pénale, prononcer les mêmes condamnations, en application de l'article | dezelfde veroordelingen uitspreken met toepassing van artikel 89, § 5, |
| 89, § 5, de la loi du 25 juin 1992, même si l'article 162bis du Code | van de wet van 25 juni 1992, ook al voorziet artikel 162bis van het |
| d'instruction criminelle n'a pas prévu explicitement cette hypothèse. | Wetboek van strafvordering niet expliciet in die hypothese. |
| B.8. Il découle de ce qui précède que la différence de traitement | B.8. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat het in de prejudiciële vragen |
| mentionnée dans les questions préjudicielles n'existe pas. | vermelde verschil in behandeling niet bestaat. |
| B.9. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. | B.9. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| L'article 162bis du Code d'instruction criminelle, inséré par | Artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, ingevoegd bij |
| l'article 9 de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des | artikel 9 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid |
| van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand van een | |
| honoraires et des frais d'avocat, ne viole pas les articles 10 et 11 | advocaat, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
| de la Constitution. Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare |
| l'audience publique du 23 avril 2009. | terechtzitting van 23 april 2009. |
| Le greffier, | De griffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| Le président, | De voorzitter, |
| M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |