Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 8/2009 du 15 janvier 2009 Numéro du rôle : 4406 En cause : le recours en annulation de la section 4 du chapitre VI de la loi du 15 mai 2007 relative à l'indemnisation des dommages (...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)"
Extrait de l'arrêt n° 8/2009 du 15 janvier 2009 Numéro du rôle : 4406 En cause : le recours en annulation de la section 4 du chapitre VI de la loi du 15 mai 2007 relative à l'indemnisation des dommages (...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...) Uittreksel uit arrest nr. 8/2009 van 15 januari 2009 Rolnummer 4406 In zake : het beroep tot vernietiging van afdeling 4 van hoofdstuk VI van de wet van 15 mei 2007 betreffende de vergoeding van schade als g(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 8/2009 du 15 janvier 2009 Uittreksel uit arrest nr. 8/2009 van 15 januari 2009
Numéro du rôle : 4406 Rolnummer 4406
En cause : le recours en annulation de la section 4 (« Paiement et In zake : het beroep tot vernietiging van afdeling 4 (« Betaling en
clef de répartition ») du chapitre VI de la loi du 15 mai 2007 verdeelsleutel ») van hoofdstuk VI van de wet van 15 mei 2007
relative à l'indemnisation des dommages résultant de soins de santé, betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg,
et de la loi du 15 mai 2007 concernant le règlement des différends en van de wet van 15 mei 2007 met betrekking tot de regeling van de
dans le cadre de la loi du 15 mai 2007 relative à l'indemnisation des geschillen in het kader van de wet van 15 mei 2007 betreffende de
vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg, ingesteld door
dommages résultant de soins de santé, introduit par l'entreprise de onderlinge verzekeringsonderneming « Algemene Mutualiteit voor
mutuelle d'assurances « Association Mutuelle Médicale d'Assurances ». Medische Assuranties ».
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Bossuyt, voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 3 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 3 januari
janvier 2008 et parvenue au greffe le 4 janvier 2008, l'Association 2008 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 4
januari 2008, heeft de « Algemene Mutualiteit voor Medische
Mutuelle Médicale d'Assurances, dont le siège est établi à 1000 Assuranties », met zetel te 1000 Brussel, Renaissancelaan 12/1, beroep
Bruxelles, avenue de la Renaissance 12/1, a introduit un recours en
annulation de la section 4 (« Paiement et clef de répartition ») du tot vernietiging ingesteld van afdeling 4 (« Betaling en
chapitre VI de la loi du 15 mai 2007 relative à l'indemnisation des verdeelsleutel ») van hoofdstuk VI van de wet van 15 mei 2007
betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg,
dommages résultant de soins de santé, et de la loi du 15 mai 2007 en van de wet van 15 mei 2007 met betrekking tot de regeling van de
concernant le règlement des différends dans le cadre de la loi du 15 geschillen in het kader van de wet van 15 mei 2007 betreffende de
mai 2007 relative à l'indemnisation des dommages résultant de soins de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg (bekendgemaakt in
santé (publiées au Moniteur belge du 6 juillet 2007). het Belgisch Staatsblad van 6 juli 2007).
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
B.1.1. Le recours en annulation est dirigé, d'une part, contre B.1.1. Het beroep tot vernietiging is ingesteld tegen, enerzijds,
l'article 26, §§ 1er, 2 et 4, l'article 28, §§ 1er et 3, et l'article artikel 26, §§ 1, 2 en 4, artikel 28, §§ 1 en 3, en artikel 29, § 3,
29, § 3, alinéa 1er, de la loi du 15 mai 2007 relative à eerste lid, van de wet van 15 mei 2007 betreffende de vergoeding van
l'indemnisation des dommages résultant de soins de santé (ci-après : schade als gevolg van gezondheidszorg (hierna : de eerste wet van 15
la première loi du 15 mai 2007) et, d'autre part, contre la loi du 15
mai 2007 concernant le règlement des différends dans le cadre de la mei 2007) en, anderzijds, de wet van 15 mei 2007 met betrekking tot de
loi du 15 mai 2007 relative à l'indemnisation des dommages résultant regeling van de geschillen in het kader van de wet van 15 mei 2007
betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg
de soins de santé (ci-après : la deuxième loi du 15 mai 2007). (hierna : de tweede wet van 15 mei 2007).
B.1.2. Les articles attaqués de la première loi du 15 mai 2007, B.1.2. De bestreden artikelen van de eerste wet van 15 mei 2007,
figurant dans la section 4 (« Paiement et clef de répartition) du opgenomen in afdeling 4 (« Betaling en verdeelsleutel ») van hoofdstuk
chapitre VI, disposent : VI, bepalen :
«

Art. 26.§ 1er. Les indemnités allouées sont dues par l'entreprise

«

Art. 26.§ 1. De toegekende vergoedingen dienen betaald te worden

d'assurance et le Fonds [des accidents soins de santé], chacun pour door de verzekeringsonderneming en het Fonds [voor de vergoeding van
leur part, conformément à la clef de répartition établie au § 2. ongevallen bij gezondheidszorg], elk voor hun deel, overeenkomstig de verdeelsleutel vastgelegd in § 2.
§ 2. Le montant des réparations est réparti entre le Fonds et § 2. Het bedrag van de vergoedingen wordt verdeeld tussen het Fonds en
l'entreprise d'assurances concernée selon des modalités déterminées de betrokken verzekeringsonderneming volgens de nadere regels bepaald
par le Roi par arrêté délibéré en Conseil des Ministres après avis du door de Koning bij een besluit vastgesteld na overleg in de
Fonds. Ministerraad na advies van het Fonds.
[...] [...]
§ 4. Lorsque le prestataire n'a pas conclu de convention avec une § 4. Wanneer de zorgverlener geen overeenkomst heeft gesloten met een
entreprise d'assurances en vue de l'application de la présente loi, le verzekeringsonderneming met het oog op de toepassing van deze wet,
Fonds commun de Garantie visé à l'article 28 alloue lui-même keert het Gemeenschappelijk Waarborgfonds bedoeld in artikel 28 zelf
l'intégralité de l'indemnité, sans préjudice des droits visés à de volledige vergoeding uit, onverminderd de rechten bedoeld in
l'article 30 ». artikel 30 ».
«

Art. 28.§ 1er. Le Roi crée et agrée, aux conditions qu'Il

«

Art. 28.§ 1. De Koning creëert en erkent een Gemeenschappelijk

détermine, un Fonds commun de Garantie, qui a pour mission de réparer Waarborgfonds, onder de door Hem bepaalde voorwaarden en met als
les dommages causés par un prestataire de soins non assuré en opdracht de schade te vergoeden die werd veroorzaakt door een
zorgverlener die geen overeenkomst heeft gesloten met een
application des dispositions de la présente loi. verzekeringsonderneming in overeenstemming met de bepalingen van deze wet.
[...] [...]
§ 3. Les entreprises d'assurances qui pratiquent l'assurance § 3. De verzekeringsondernemingen die de verplichte verzekering
obligatoire en application de la présente loi sont solidairement beoefenen in uitvoering van deze wet zijn hoofdelijk gehouden om aan
tenues d'effectuer au Fonds commun de Garantie les versements het Gemeenschappelijk Waarborgfonds de stortingen te doen die nodig
nécessaires pour l'accomplissement de ses missions et pour supporter zijn voor het volbrengen van haar opdrachten en om haar werkingskosten te dragen.
ses frais de fonctionnement. De Koning legt, bij een besluit vastgesteld na overleg in de
Le Roi fixe chaque année, par arrêté royal délibéré en Conseil des Ministerraad, jaarlijks de regels vast voor het berekenen van de
Ministres, la règle de calcul des versements à effectuer par les stortingen die door de verzekeringsondernemingen moeten worden gedaan
entreprises d'assurances ». ».
«

Art. 29.[...]

«

Art. 29.[...]

§ 3. Le Fonds commun de Garantie assure le secrétariat et la gestion § 3. Het Gemeenschappelijk Waarborgfonds verzekert het secretariaat en
journalière du Bureau de tarification ». het Dagelijks beheer van het Tariferingsbureau ».
B.1.3. Le texte de la deuxième loi du 15 mai 2007, dont l'annulation B.1.3. De tekst van de tweede wet van 15 mei 2007, waarvan de gehele
intégrale est demandée, est reproduit en B.23. vernietiging wordt gevorderd, is in B.23 weergegeven.
Quant au contexte des lois attaquées Ten aanzien van de context van de bestreden wetten
B.2.1. Lors des travaux préparatoires, les lignes de force des lois B.2.1. Tijdens de parlementaire voorbereiding werden de krachtlijnen
attaquées ont fait l'objet du commentaire suivant : van de bestreden wetten als volgt toegelicht :
« L'indemnisation de la victime sera accordée pour tout accident lié à « De vergoeding van het slachtoffer zal kunnen worden toegekend voor
une prestation de soins. La victime ne devra donc plus démontrer la elk ongeval dat een gevolg is van de verlening van zorgen. Het
faute du professionnel de la santé. slachtoffer zal dus niet meer de fout van de zorgverlener moeten
Elle devra uniquement démontrer qu'elle a subi un dommage et que aantonen. Het zal enkel moeten aantonen dat het schade heeft
celui-ci est lié à une prestation de soins. Il est en effet nécessaire ondervonden ingevolge een zorgverstrekking.
de retirer l'indemnisation des dommages médicaux de la sphère de droit Het is immers noodzakelijk de vergoeding van de medische schade uit de
commun afin d'une part, de pouvoir garantir suffisamment que les gemeenrechtelijke sfeer te halen, teneinde enerzijds voldoende te
autorités, en vue d'une prévention effective, et les victimes kunnen garanderen dat de overheid, met het oog op een effectieve
obtiennent toutes les informations pertinentes en ce qui concerne les preventie, én de slachtoffers alle relevante informatie inzake
accidents médicaux dans les institutions et les pratiques, et d'autre medische ongevallen in de instellingen en de praktijken zouden bekomen
part de pouvoir rompre la tendance actuelle qui conduit à une médecine en anderzijds de bestaande tendens die leidt tot defensieve
défensive. geneeskunde, te kunnen doorbreken.
Le fait que l'indemnisation des dommages soit retirée de la sphère de Het feit dat de schadevergoeding uit de gemeenrechtelijke sfeer wordt
droit commun ne signifie pas que le prestataire est immunisé gehaald, betekent niet dat de verstrekker volledig wordt geïmmuniseerd
complètement » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-3012/001, pp. 8-9). « Concrètement, la procédure proposée par le nouveau système peut se résumer de la façon suivante. L'indemnisation des accidents thérapeutiques sera confiée aux entreprises d'assurance, sous le contrôle et la tutelle d'un Fonds qui serait créé à cet effet. Concrètement, on peut schématiser le système proposé comme suit : - Le patient qui s'estime victime d'un dommage indemnisable en vertu de ce projet de loi s'adresse au Fonds. » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-3012/001, pp. 8-9). « Concreet kan de procedure voorgesteld door het nieuwe systeem als volgt worden samengevat. De schadevergoeding voor medische fouten zal worden toevertrouwd aan verzekeringsondernemingen, onder controle en toezicht van een Fonds dat met dit doel wordt opgericht. Concreet kan het voorgestelde systeem als volgt schematisch worden voorgesteld : - De patiënt die meent slachtoffer te zijn van vergoedbare schade krachtens dit wetsontwerp, richt zich tot het Fonds.
- Celui-ci examine la demande et la renvoie à l'assureur qu'il estime - Dit onderzoekt de aanvraag en stuurt deze door naar de verzekeraar
compétent en fonction du ou des prestataires de soins concernés. En die het bevoegd acht in functie van de betrokken zorgverlener(s). In
tout état de cause, l'assureur désigné par le Fonds sur base des ieder geval behandelt de verzekeraar die door het Fonds wordt
règles de concours traite le dossier mais il lui est loisible de aangeduid op basis van de regels inzake samenloop het dossier, maar
récupérer ultérieurement auprès d'un autre assureur en tout ou en het staat hem vrij de eventueel betaalde schadevergoeding later geheel
partie l'éventuelle indemnité payée. of gedeeltelijk te recupereren bij een andere verzekeraar.
- L'assureur prend une décision de prise en charge ou refuse son - De verzekeraar beslist tussen te komen of weigert zijn tussenkomst
intervention au motif qu'il n'y a pas de dommage. met als reden dat er geen schade is.
- Il soumet sa décision, au titre de proposition, au demandeur, qui - Hij legt zijn beslissing, onder de vorm van voorstel, voor aan de
dispose d'un délai pour communiquer à l'assureur et au Fonds ses eiser, die over een termijn beschikt om aan de verzekeraar en het
remarques sur cette proposition. Fonds zijn opmerkingen over dit voorstel kenbaar te maken.
- La proposition de l'assureur, accompagnée des remarques du - Het voorstel van de verzekeraar, samen met de opmerkingen van de
demandeur, est communiquée au Fonds. eiser, wordt overgemaakt aan het Fonds.
- Celui-ci se prononce sur le dossier et, en cas de désaccord avec - Het Fonds spreekt zich uit over het dossier en, in geval van
l'assureur, une procédure d'arbitrage entre ces deux instances, ainsi onenigheid met de verzekeraar, zijn tussen deze twee instellingen
qu'un recours contre la décision du collège d'arbitres, sont prévus. zowel een arbitrageprocedure als een beroep tegen de beslissing van
Dans ces deux dernières hypothèses, le demandeur perçoit het college van arbiters mogelijk. In deze twee laatste hypotheses,
l'incontestablement dû en attendant la décision du collège d'arbitres [ontvangt] de eiser het bedrag dat zonder betwisting verschuldigd is,
in afwachting van de beslissing van het college van arbiters of van de
ou du tribunal. rechtbank.
- La victime peut introduire un recours contre la décision commune de - Het slachtoffer kan beroep aantekenen tegen de gemeenschappelijke
l'assureur et du Fonds. Le Tribunal se prononce alors sur l'existence beslissing van de verzekeraar en het Fonds. In dat geval spreekt de
du dommage et, le cas échéant, sur le montant de l'indemnité à payer. Rechtbank zich uit over het bestaan van de schade en, desgevallend,
Pour les cas où le prestataire de soins ne serait pas assuré, un Fonds over het bedrag van de te betalen schadevergoeding.
commun de garantie est créé, à l'instar de ce qui existe pour le In de gevallen waar de zorgverlener niet verzekerd is, zal een
gemeenschappelijk waarborgfonds gecreëerd worden, naar analogie met
secteur automobile » (ibid., p. 11). wat er reeds bestaat binnen de automobielsector » (ibid., p. 11).
B.2.2. Pour ce qui concerne les objectifs poursuivis par le B.2.2. Wat de door de wetgever nagestreefde doelstellingen betreft,
législateur, le Conseil d'Etat observe : merkt de Raad van State op :
« En poursuivant la mise en place du régime de réparation des dommages « Met het in het ontwerp bedoelde systeem van vergoeding van de schade
résultant de soins de santé, visé dans le projet, les auteurs du als gevolg van medische verzorging, beogen de stellers van het ontwerp
projet entendent incontestablement réaliser un objectif d'intérêt ongetwijfeld een doelstelling van algemeen belang te realiseren. In de
général. En effet, l'exposé des motifs invoque comme motifs de memorie van toelichting worden immers als de motieven ter
justification du régime en projet, le caractère peu satisfaisant, pour verantwoording van het ontworpen stelsel ingeroepen, het voor alle
toutes les parties concernées, du régime traditionnel de la betrokken partijen onbevredigende karakter van het traditionele
responsabilité civile sur le plan médical, résultant notamment des stelsel van de burgerlijke aansprakelijkheid op medisch vlak mede
difficultés à démontrer la faute, de la lenteur de la procédure, de la omwille van de moeilijkheden verbonden aan het bewijs van fout, de
non-indemnisation de 75 % des victimes, du sentiment d'un traitement traagheid van de procedure, het onvergoed blijven van 75 % van de
slachtoffers, het gevoel van onrechtvaardige en repressieve
behandeling bij hen die beroepshalve tewerkgesteld zijn in de
injuste et répressif chez les professionnels de la santé, des risques gezondheidszorg, de gevaren van het ontstaan van een defensieve
de voir naître une médecine défensive, de l'augmentation des actions geneeskunde, de toename van de rechtszaken en de verhoging van de
en justice et de la majoration des primes d'assurance, des problèmes verzekeringspremies, de problemen verbonden aan de geheimhouding, en
liés au secret, et de la nécessité de rendre le niveau d'indemnisation de noodzaak om het niveau van de schadevergoeding onder het nieuwe
dans le nouveau régime à la fois crédible, juste et néanmoins stelsel tegelijk geloofwaardig, rechtvaardig en niettemin betaalbaar
abordable » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-3012/001, p. 50). te maken » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-3012/001, p. 50).
B.2.3. La première loi du 15 mai 2007 prévoit un double régime B.2.3. De eerste wet van 15 mei 2007 voorziet in een tweeledig
d'indemnisation : vergoedingsstelsel :
a) Lorsque le prestataire de soins est assuré, les indemnités allouées a) Wanneer de zorgverlener is verzekerd, dienen de toegekende
doivent être payées par l'entreprise d'assurances et par le Fonds des vergoedingen door de verzekeringsonderneming en het Fonds voor de
accidents soins de santé (ci-après : le Fonds) (article 26, § 1er). vergoeding van ongevallen bij gezondheidszorg (hierna : het Fonds) te worden betaald (artikel 26, § 1).
Pour l'exécution de ses tâches, le Fonds est, conformément à l'article Voor de uitvoering van zijn taken wordt het Fonds overeenkomstig
31, financé par : artikel 31 gefinancierd door :
« 1° une dotation annuelle à charge de l'Etat; « 1° een jaarlijkse toelage ten laste van de Staat;
2° une dotation annuelle à charge du Budget de l'Institut national 2° een jaarlijkse toelage ten laste van de begroting van het
d'Assurance Maladie Invalidité; Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering;
3° le revenu de l'action subrogatoire exercée conformément à l'article 7; 3° de opbrengst van de subrogatievordering, bedoeld in artikel 7;
4° les produits financiers recueillis sur les sommes dont le Fonds 4° de financiële opbrengsten van de bedragen waarover het Fonds
dispose » (article 31, § 1er, alinéa 1er). beschikt » (artikel 31, § 1, eerste lid).
« § 2. Nonobstant les dispositions de l'article 28, le financement des « § 2. Niettegenstaande de bepalingen van artikel 28, wordt de
indemnités allouées en application de la présente loi est assuré, financiering van de overeenkomstig deze wet toegewezen
schadevergoedingen, naast het Fonds, dat gevoed wordt overeenkomstig
outre par le Fonds alimenté conformément aux dispositions du § 1er, de bepalingen van § 1, verzekerd door de door de zorgverstrekkers aan
par les primes payées par les prestataires de soins aux entreprises de verzekeringsondernemingen betaalde premies in toepassing van deze
d'assurance en application de la présente loi » (article 31, § 2, wet » (artikel 31, § 2, eerste lid).
alinéa 1er). b) Wanneer de zorgverlener niet is verzekerd, keert het
b ) Lorsque le prestataire de soins n'est pas assuré, le Fonds commun Gemeenschappelijk Waarborgfonds de volledige vergoeding uit (artikel
de garantie alloue l'intégralité de l'indemnité (article 26, § 4). 26, § 4).
Les entreprises d'assurances qui pratiquent l'assurance obligatoire en De verzekeringsondernemingen die de verplichte verzekering ter
application de cette loi sont solidairement tenues d'effectuer au uitvoering van die wet beoefenen, zijn hoofdelijk gehouden om aan het
Fonds commun de garantie les versements nécessaires pour Gemeenschappelijk Waarborgfonds de stortingen te doen die nodig zijn
l'accomplissement de ses missions et pour supporter ses frais de voor het volbrengen van zijn opdrachten en om zijn werkingskosten te
fonctionnement (article 28, § 3, alinéa 1er). dragen (artikel 28, § 3, eerste lid).
B.2.4. L'entrée en vigueur de ces deux lois du 15 mai 2007, fixée au 1er B.2.4. De inwerkingtreding van de beide wetten van 15 mei 2007, op 1
janvier 2008, a été reportée par les lois du 21 décembre 2007 januari 2008 vastgesteld, werd bij de wetten van 21 december 2007
(Moniteur belge , 31 décembre 2007, quatrième édition) « à une date à (Belgisch Staatsblad, 31 december 2007, vierde uitgave) uitgesteld tot
fixer par le Roi et au plus tard [au] 1er janvier 2009 ». Dans les développements de la proposition de loi qui est devenue la op « een door de Koning te bepalen datum, en uiterlijk op 1 januari 2009 ».
première loi du 21 décembre 2007, il est dit à ce sujet : In de toelichting bij het wetsvoorstel dat tot de eerste wet van 21
december 2007 heeft geleid, wordt daaromtrent uiteengezet :
« La loi du 15 mai 2007 prévoit la responsabilité sans faute et une « De wet van 15 mei 2007 voorziet in de foutloze aansprakelijkheid en
indemnisation forfaitaire des dommages résultant de soins de santé. forfaitaire vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg. Deze
Cette loi a été publiée au Moniteur belge du 6 juillet 2007. Son wet werd op 6 juli 2007 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad . De
entrée en vigueur est prévue le 1er janvier 2008. inwerkingtreding ervan is voorzien op 1 januari 2008.
Il n'est pas réaliste de faire entrer cette loi en vigueur dans le Het is niet realistisch om deze wet binnen de vooropgestelde termijn
délai prévu. Pour pouvoir fonctionner, toutes les structures prévues in werking te laten treden. Om werkbaar te zijn moeten alle voorziene
(Fonds des accidents soins de santé, Fonds commun de garantie, Bureau de tarification) doivent être opérationnelles, ce qui est encore loin d'être le cas. Par ailleurs, différents arrêtés royaux doivent encore être pris. La part du financement qui sera prise en charge par les pouvoirs publics (Santé publique, INAMI) n'a pas encore été budgétisée. L'entrée en vigueur de la loi le 1er janvier 2008 débouchera sur une immunité des médecins sur le plan civil. Ils ne pourront dès lors plus être tenus pour responsables et être attaqués sur la base du Code civil. Le risque existe donc de se trouver face à un vide juridique, dont le citoyen pourrait imputer la responsabilité au gouvernement. En outre, le texte actuel de la loi devrait idéalement subir une série de modifications afin d'éviter des procédures s'étendant sur plusieurs structuren (fonds voor de vergoeding van ongevallen bij gezondheidszorg, gemeenschappelijk waarborgfonds, tariferingsbureau) operationeel zijn, wat nog lang niet het geval is. Ook moeten er nog verschillende koninklijke besluiten worden genomen. Het gedeelte van de financiering dat door de overheid zal gebeuren (Volksgezondheid, RIZIV) is nog niet gebudgetteerd. De inwerkingtreding van de wet op 1 januari 2008 zal leiden tot een burgerrechtelijke immuniteit van de geneesheren. Zij kunnen dan niet meer verantwoordelijk worden gesteld en worden aangesproken op basis van het Burgerlijk Wetboek. Men loopt dus het gevaar om terecht te komen in een juridisch vacuüm, waarvoor de burger de regering verantwoordelijk zou kunnen stellen. Bovendien zou de huidige wettekst idealiter een aantal wijzigingen
années et de prévenir les incohérences en ce qui concerne le champ moeten ondergaan teneinde jarenlange procedures te vermijden en
d'application, qui sont la conséquence d'une mauvaise rédaction de incoherenties in het toepassingsgebied, die het gevolg zijn van een
différents articles de la loi. De nombreux observateurs soulignent de slechte redactie van verschillende artikels van de wet, te voorkomen.
plus en plus souvent le caractère ' confus ' de l'actuel texte de la loi. Talrijke waarnemers onderstrepen steeds meer het ' warrige ' karakter
Il s'indique dès lors que le Roi fixe la date d'entrée en vigueur de van de huidige wettekst.
la loi dès que les structures seront au point et que les améliorations Het is dus aangewezen dat de Koning de datum van inwerkingtreding
auront été apportées au texte » (Doc. parl., Chambre, 2007-2008, DOC bepaalt van zodra de structuren en de tekstuele verbeteringen op punt
52-0407/001, p. 3). zijn gesteld » (Parl. St., Kamer, 2007-2008, DOC 52-0407/001, p. 3).
Les développements de la proposition de loi qui est devenue la De toelichting bij het wetsvoorstel dat tot de tweede wet van 21
deuxième loi du 21 décembre 2007 sont libellés dans des termes december 2007 heeft geleid, is in soortgelijke bewoordingen gesteld
similaires (Doc. parl., Chambre, 2007-2008, DOC 52-0476/001, p. 3). (Parl. St., Kamer, 2007-2008, DOC 52-0476/001, p. 3).
B.2.5. L'article 97 de la loi du 22 décembre 2008 portant des B.2.5. Bij artikel 97 van de wet van 22 december 2008 houdende diverse
dispositions diverses (I) (Moniteur belge , 29 décembre 2008), entré bepalingen (I) (Belgisch Staatsblad , 29 december 2008), dat in
en vigueur le 31 décembre 2008 (article 98), a supprimé, dans werking is getreden op 31 december 2008 (artikel 98), werden in
l'article 35, § 1er, de la première loi du 15 mai 2007, modifié par la artikel 35, § 1, van de eerste wet van 15 mei 2007, gewijzigd bij de
première loi du 21 décembre 2007, les mots « et au plus tard le 1er eerste wet van 21 december 2007, de woorden « , en uiterlijk op 1
janvier 2009 ». januari 2009 » geschrapt.
L'article 2 de la loi du 22 décembre 2008 portant des dispositions Bij artikel 2 van de wet van 22 december 2008 houdende diverse
diverses (II) (Moniteur belge , 29 décembre 2008), entré en vigueur le bepalingen (II) (Belgisch Staatsblad , 29 december 2008), dat in
31 décembre 2008 (article 3), a supprimé, dans l'article 5 de la werking is getreden op 31 december 2008 (artikel 3), werden in artikel
deuxième loi du 15 mai 2007, modifié par la deuxième loi du 21 5 van de tweede wet van 15 mei 2007, gewijzigd bij de tweede wet van
décembre 2007, les mots « et au plus tard le 1er janvier 2009 ». 21 december 2007, de woorden « , en uiterlijk op 1 januari 2009 »
Quant au fond geschrapt.
En ce qui concerne la première loi du 15 mai 2007 Ten gronde Wat de eerste wet van 15 mei 2007 betreft
Premier moyen Eerste middel
B.3. Le premier moyen, dirigé contre l'article 26, § 2, de la première B.3. Het eerste middel, gericht tegen artikel 26, § 2, van de eerste
loi du 15 mai 2007, est pris de la violation des articles 10 et 11 de wet van 15 mei 2007, is afgeleid uit de schending van de artikelen 10
la Constitution. en 11 van de Grondwet.
B.4.1. Sur la base de l'article 26, § 2, attaqué, le montant des B.4.1. Op grond van het bestreden artikel 26, § 2, wordt het bedrag
indemnités est « réparti entre le Fonds et l'entreprise d'assurances van de vergoedingen « verdeeld tussen het Fonds en de betrokken
concernée ». verzekeringsonderneming ».
Cette disposition violerait le principe d'égalité et de Die bepaling zou het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie
non-discrimination, en ce qu'elle instaurerait une différence de schenden, doordat zij een verschil in behandeling zou invoeren tussen,
traitement entre, d'une part, le Fonds des accidents soins de santé enerzijds, het Fonds voor de vergoeding van ongevallen bij
et, d'autre part, l'entreprise d'assurances concernée, parce que le gezondheidszorg en, anderzijds, de betrokken verzekeringsonderneming,
Fonds - contrairement à l'entreprise d'assurances concernée - doordat het Fonds - in tegenstelling tot de betrokken
disposerait de moyens financiers illimités. verzekeringsonderneming - over onbeperkte financiële middelen zou
B.4.2. Pour satisfaire aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale kunnen beschikken. B.4.2. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 6 van de bijzondere
du 6 janvier 1989, les moyens de la requête doivent indiquer, parmi wet van 6 januari 1989 moeten de middelen van het verzoekschrift
les règles dont la Cour garantit le respect, celles qui seraient aangeven welke regels waarvan de naleving door het Hof wordt
violées ainsi que les dispositions qui violeraient ces règles et gewaarborgd, zouden zijn geschonden, alsook welke bepalingen die
exposer comment ces règles auraient été transgressées par ces regels zouden schenden, en uiteenzetten hoe die regels door die
dispositions. bepalingen zouden zijn geschonden.
Dès lors que la partie requérante se limite à critiquer une différence Aangezien de verzoekende partij zich ertoe beperkt een verschil in
de traitement entre le Fonds et l'entreprise d'assurances concernée, behandeling tussen het Fonds en de betrokken verzekeringsonderneming
sans exposer in concreto comment le principe d'égalité et de te bekritiseren, zonder in concreto uiteen te zetten hoe daardoor het
non-discrimination pourrait s'en trouver violé, le moyen ne satisfait beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie zou kunnen worden
pas à ces exigences. geschonden, voldoet het middel niet aan die vereisten.
B.5.1. Dans son mémoire en réponse, la partie requérante invoque une différence de traitement discriminatoire entre, d'une part, la catégorie des grands groupes financiers d'assurance et, d'autre part, la catégorie des entreprises d'assurances spécialisées en responsabilité médicale, alors que ces deux catégories ne disposeraient pas des mêmes moyens financiers. B.5.2. Une partie requérante ne peut modifier, dans son mémoire en réponse, la portée d'un moyen invoqué dans la requête en désignant dans ce mémoire d'autres catégories de personnes à comparer que celles mentionnées dans la requête. B.5.1. In haar memorie van antwoord voert de verzoekende partij een discriminerend verschil in behandeling aan tussen, enerzijds, de categorie van de grote financiële verzekeringsgroepen en, anderzijds, de categorie van de in medische aansprakelijkheid gespecialiseerde verzekeringsondernemingen, terwijl beide categorieën niet over dezelfde financiële middelen zouden beschikken. B.5.2. Een verzoekende partij vermag niet de draagwijdte van een middel dat in het verzoekschrift werd aangevoerd, in haar memorie van antwoord te wijzigen door in die memorie andere te vergelijken categorieën van personen aan te voeren dan diegene die in het verzoekschrift waren vermeld.
B.6.1. Sur la base de l'article 26, § 2, attaqué, le montant des B.6.1. Op grond van het bestreden artikel 26, § 2, wordt het bedrag
réparations est réparti « selon des modalités déterminées par le Roi van de vergoeding verdeeld « volgens de nadere regels bepaald door de
par arrêté délibéré en Conseil des ministres ». Koning bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad ».
Cette disposition violerait le principe d'égalité et de Die bepaling zou het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, in
non-discrimination, combiné avec le principe de la sécurité juridique, samenhang gelezen met het rechtszekerheidsbeginsel, schenden doordat
en ce qu'un pouvoir d'appréciation trop large serait accordé au Roi, aan de Koning een te ruime beoordelingsbevoegdheid zou worden
en ce qui concerne la fixation de la clef de répartition. toegekend, wat het bepalen van de verdeelsleutel betreft.
B.6.2. Par l'article 26, § 2, le législateur habilite le Roi à fixer B.6.2. Met artikel 26, § 2, machtigt de wetgever de Koning de
la clef selon laquelle le montant des indemnités est réparti entre le verdeelsleutel vast te leggen volgens welke het bedrag van de
Fonds et l'entreprise d'assurances concernée. Ceci ne concerne vergoedingen tussen het Fonds en de betrokken verzekeringsonderneming
toutefois pas une matière réservée à la loi par la Constitution, de wordt verdeeld. Dit betreft evenwel geen aangelegenheid die door de
sorte que l'habilitation critiquée n'est pas inconstitutionnelle. Grondwet aan de wet is voorbehouden, zodat de bekritiseerde machtiging
Par ailleurs, la Cour ne peut se prononcer sur le caractère justifié niet ongrondwettig is. Overigens vermag het Hof zich enkel uit te spreken over het ten
ou non d'une différence de traitement au regard des articles 10 et 11 aanzien van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet al dan niet
verantwoorde karakter van een verschil in behandeling als dat verschil
de la Constitution que si cette différence est imputable à une norme aan een norm met wetgevend karakter kan worden toegeschreven. In dat
verband moet worden opgemerkt dat wanneer een wetgever een machtiging
législative. A cet égard, il y a lieu de relever que lorsqu'un verleent, aangenomen dient te worden - behoudens aanwijzingen in de
législateur délègue, il faut supposer, sauf indications contraires, tegenovergestelde zin - dat hij de gemachtigde enkel de bevoegdheid
qu'il entend exclusivement habiliter le délégué à faire de son pouvoir verleent om die machtiging aan te wenden in overeenstemming met de
un usage conforme aux articles 10 et 11 de la Constitution. C'est au artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Het staat aan de administratieve
juge administratif et au juge judiciaire qu'il appartient de contrôler en aan de justitiële rechter na te gaan in welke mate de gemachtigde
dans quelle mesure le délégué aurait excédé les termes de de hem toegekende machtiging te buiten zou zijn gegaan.
l'habilitation qui lui a été conférée.
B.7.1. En vertu de l'article 26, § 2, attaqué, l'arrêté royal visé B.7.1. Op grond van het bestreden artikel 26, § 2, wordt het daarin
dans cette disposition est pris « après avis du Fonds ». bedoelde koninklijk besluit genomen « na advies van het Fonds ».
Cette disposition violerait le principe d'égalité et de Die bepaling zou het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie
non-discrimination, en ce que seul le Fonds - à l'exclusion des schenden, doordat enkel het Fonds met uitsluiting van de
entreprises d'assurances - sera consulté avant que soit pris l'arrêté verzekeringsondernemingen - bij het nemen van het desbetreffende
royal en question et en ce que les entreprises d'assurances ne koninklijk besluit zal worden geraadpleegd en doordat de
comptent dans ce Fonds que trois représentants sur un total de 17 verzekeringsondernemingen in dat Fonds slechts drie vertegenwoordigers
membres. op een totaal van zeventien leden hebben.
B.7.2. Il appartient au législateur, s'il décide de créer un Fonds, de B.7.2. Het staat aan de wetgever te oordelen om, indien hij tot de
fixer la composition de son comité de gestion, comme il l'a fait à oprichting van een Fonds beslist, de samenstelling van het
l'article 13, § 2. beheerscomité ervan te bepalen, zoals hij in artikel 13, § 2, heeft
Cette disposition n'est toutefois pas attaquée par la partie gedaan. Die bepaling wordt door de verzoekende partij evenwel niet bestreden,
requérante, de sorte que le moyen est irrecevable en tant qu'il zodat het middel niet-ontvankelijk is in zoverre het de samenstelling
critique la composition du Fonds. van het Fonds bekritiseert.
En outre, parmi les droits reconnus aux Belges et qui doivent par Bovendien behoort tot de rechten en vrijheden die aan de Belgen zijn
conséquent, en vertu des articles 10 et 11 de la Constitution, être toegekend en die bijgevolg krachtens de artikelen 10 en 11 van de
assurés sans discrimination, ne figure pas un droit d'être associé à Grondwet zonder discriminatie dienen te worden gewaarborgd, niet een
la remise d'avis non contraignants à l'autorité. recht om te worden betrokken bij het verstrekken van niet bindende
adviezen aan de overheid.
B.8. Le premier moyen n'est pas fondé. B.8. Het eerste middel is niet gegrond.
Deuxième moyen Tweede middel
B.9. Le deuxième moyen, dirigé contre l'article 26, § 4, l'article 28, B.9. Het tweede middel, gericht tegen artikel 26, § 4, artikel 28, §
§ 3, et l'article 29, § 3, alinéa 1er, de la première loi du 15 mai 3, en artikel 29, § 3, eerste lid, van de eerste wet van 15 mei 2007,
2007, est pris de la violation des articles 10, 11, 16 et 170 de la is afgeleid uit de schending van de artikelen 10, 11, 16 en 170 van de
Constitution. Il comprend trois branches. Grondwet. Het omvat drie onderdelen.
B.10. Dans la mesure où le moyen est dirigé contre l'article 29, § 3, B.10. In zoverre het middel tegen artikel 29, § 3, eerste lid, is
alinéa 1er, il est irrecevable puisque la partie requérante n'expose gericht, is het niet ontvankelijk, vermits de verzoekende partij niet
pas de quelle manière cette disposition, selon laquelle le Fonds uiteenzet op welke wijze die bepaling volgens welke het
commun de garantie se charge du secrétariat et de la gestion Gemeenschappelijk Waarborgfonds instaat voor het secretariaat en het
journalière du Bureau de tarification, violerait les dispositions dagelijks beheer van het Tariferingsbureau, de in het middel
citées au moyen. aangehaalde bepalingen zou schenden.
Première branche Eerste onderdeel
B.11. L'article 26, § 4, et l'article 28, § 3, alinéa 1er, violeraient B.11. Artikel 26, § 4, en artikel 28, § 3, eerste lid, zouden het
le principe d'égalité et de non-discrimination, en ce que, sur la base beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie schenden, doordat op
de ces dispositions, lorsque le prestataire de soins n'a pas conclu grond van die bepalingen, wanneer de zorgverlener geen verzekering
d'assurance, le Fonds commun de garantie paierait l'intégralité de heeft gesloten, de volledige vergoeding door het Gemeenschappelijk
l'indemnité, sans intervention du Fonds des accidents soins de santé. Waarborgfonds zou worden betaald, zonder tegemoetkoming van het Fonds
Le financement du Fonds commun de garantie serait toutefois totalement voor de vergoeding van ongevallen bij gezondheidszorg. De financiering
van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds zou evenwel volledig ten laste
à charge des entreprises d'assurances. van de verzekeringsondernemingen zijn.
B.12.1. Au cours des travaux préparatoires, il a été observé ce qui B.12.1. Tijdens de parlementaire voorbereiding werd omtrent het
suit au sujet du Fonds commun de garantie : Gemeenschappelijk Waarborgfonds opgemerkt :
« Cet article [28] prévoit la création d'un Fonds commun de garantie, conformément à ce qui existe en matière d'assurance automobile. Ce Fonds prend ainsi en charge le traitement des dossiers impliquant les prestataires non assurés en violation des dispositions de la présente loi, comme le ferait l'entreprise d'assurance si le prestataire était assuré. Il prend également en charge l'intégralité du paiement des indemnités dues aux demandeurs. Il est alimenté, comme le Fonds de garantie automobile, par des versements à effectuer par les entreprises d'assurance qui pratiquent l'assurance obligatoire conformément à la présente loi. « Dit artikel [28] voorziet de oprichting van een Gemeenschappelijk Waarborgfonds, overeenkomstig hetgeen bestaat inzake autoverzekeringen. Dit Fonds staat aldus in voor het behandelen van dossiers van niet verzekerde zorgverleners in overtreding van de bepalingen van deze wet, zoals de verzekeringsonderneming zou doen indien de zorgverlener verzekerd was. Het neemt ook de volledige betaling van de schadevergoedingen verschuldigd aan de aanvragers op zich. Het wordt net als het Gemeenschappelijk Motorwaarborgfonds gevoed door stortingen door de verzekeringsondernemingen die de verplichte verzekering beoefenen overeenkomstig deze wet.
Le § 4 de l'article [30] permet à ce Fonds commun de garantie de § 4 van artikel [30] staat dit Gemeenschappelijk waarborgfonds toe de
récupérer rétroactivement les primes non versées par le prestataire, door de zorgverlener niet betaalde premies retroactief terug te
ainsi que de lui imposer une amende administrative » (Doc. parl., vorderen alsook hem een administratieve boete op te leggen » (Parl.
Chambre, 2006-2007, DOC 51-3012/001, pp. 21-22). St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-3012/001, pp. 21-22).
B.12.2. Par la création d'un Fonds commun de garantie, le législateur vise à prévoir l'indemnisation de la victime d'un dommage résultant de soins de santé donnés par un prestataire de soins non assuré. Cette réglementation s'inscrit dans les objectifs du législateur rappelés en B.2.2. B.12.3. La différence en matière de financement du Fonds, d'une part, et du Fonds commun de garantie, d'autre part, est fondée sur un critère objectif, à savoir l'intervention en vue d'indemniser un dommage causé par un prestataire de soins assuré ou non. B.12.4. Lorsqu'un prestataire de soins assuré a causé un dommage, l'entreprise d'assurances concernée est assistée par le Fonds dans son obligation de payer une indemnité. Cette entreprise d'assurances a B.12.2. Met de oprichting van een Gemeenschappelijk Waarborgfonds beoogt de wetgever in een regeling te voorzien waarbij het slachtoffer van schade als gevolg van gezondheidszorg, verleend door een niet verzekerde zorgverlener, wordt vergoed. Die regeling past in de in B.2.2 in herinnering gebrachte doelstellingen van de wetgever. B.12.3. Het verschil in financiering van, enerzijds, het Fonds en, anderzijds, het Gemeenschappelijk Waarborgfonds, berust op een objectief criterium, namelijk het optreden ter vergoeding van schade, veroorzaakt door een al dan niet verzekerde zorgverlener. B.12.4. Wanneer een verzekerde zorgverlener schade heeft veroorzaakt, wordt de betrokken verzekeringsonderneming in haar verplichting tot het betalen van een vergoeding bijgestaan door het Fonds. Die
perçu les primes d'assurance des prestataires de soins qu'elle assure. verzekeringsonderneming heeft de verzekeringspremies van de door haar
Lorsqu'un prestataire de soins non assuré a causé un dommage, verzekerde zorgverleners geïnd.
l'entreprise d'assurances concernée est assistée, dans son obligation Wanneer een niet verzekerde zorgverlener schade heeft veroorzaakt,
de payer une indemnité, par les autres entreprises d'assurances qui wordt de betrokken verzekeringsonderneming in haar verplichting tot
pratiquent l'assurance obligatoire, via le mécanisme de solidarité prévu à l'article 28, § 3, alinéa 1er, attaqué. En outre, l'article 30, § 4, prévoit la possibilité pour le Fonds commun de garantie de récupérer avec effet rétroactif les primes dues et non payées auprès de chaque prestataire de soins et de chaque établissement de soins non assurés et d'imposer une amende administrative. Il s'ensuit que les dispositions attaquées sont raisonnablement justifiées. B.13. Le deuxième moyen n'est pas fondé en sa première branche. Deuxième branche het betalen van een vergoeding, via het solidariteitsmechanisme waarin het bestreden artikel 28, § 3, eerste lid, voorziet, bijgestaan door de andere verzekeringsondernemingen die de verplichte verzekering beoefenen. Bovendien voorziet artikel 30, § 4, in de mogelijkheid voor het Gemeenschappelijk Waarborgfonds om met terugwerkende kracht de verschuldigde en niet betaalde premies aan elke niet verzekerde zorgverlener en verzorgingsinstelling te verrekenen en kan het Gemeenschappelijk Waarborgfonds een administratieve boete opleggen. Daaruit volgt dat de bestreden bepalingen redelijkerwijze verantwoord zijn. B.13. Het eerste onderdeel van het tweede middel is niet gegrond. Tweede onderdeel
B.14. L'article 28, § 3, alinéa 1er, combiné avec l'article 28, § 1er, B.14. Artikel 28, § 3, eerste lid, in samenhang gelezen met artikel
violerait l'article 16 de la Constitution, en ce que l'obligation, 28, § 1, zou artikel 16 van de Grondwet schenden, doordat de
pour les entreprises d'assurances concernées, d'assumer solidairement verplichting voor de betrokken verzekeringsondernemingen om solidair
le financement du Fonds commun de garantie constituerait une in te staan voor de financiering van het Gemeenschappelijk
expropriation sans juste et préalable indemnité. Waarborgfonds een onteigening zonder billijke en voorafgaande
schadeloosstelling zou vormen.
B.15. A supposer que la disposition attaquée constitue une ingérence B.15. In de veronderstelling dat de bestreden bepaling een inmenging
dans le droit de propriété garanti par l'article 16 de la Constitution et par l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme, le législateur doit réaliser un juste équilibre entre les impératifs de l'intérêt général et ceux de la protection du droit au respect des biens. Il doit exister un rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but poursuivi. La mesure attaquée s'inscrit dans l'objectif d'intérêt général poursuivi par le législateur et rappelé en B.2.2, qui est d'instaurer un système de réparation des dommages résultant de soins de santé. La mesure attaquée ne porte pas atteinte de manière disproportionnée au droit de propriété de la partie requérante dès lors que les entreprises d'assurance concernées disposent de moyens financiers par in het recht op eigendom, gewaarborgd bij artikel 16 van de Grondwet en artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, zou inhouden, dient de wetgever een billijk evenwicht tot stand te brengen tussen de vereisten van het algemeen belang en van de bescherming van het recht van eenieder op het ongestoorde genot van de eigendom. Er moet een redelijk verband van evenredigheid bestaan tussen de aangewende middelen en het nagestreefde doel. De bestreden maatregel past in het streefdoel van de wetgever, zoals in B.2.2 in herinnering gebracht, dat erin bestaat een doelstelling van algemeen belang te realiseren, namelijk het invoeren van een systeem van vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg. De bestreden maatregel doet niet op buitensporige wijze afbreuk aan het eigendomsrecht van de verzoekende partij, aangezien de betrokken verzekeringsondernemingen over financiële middelen beschikken via de
le biais des primes d'assurances versées par les prestataires de verzekeringspremies die door de zorgverleners worden gestort.
soins. B.16. Le deuxième moyen n'est pas fondé en sa deuxième branche. B.16. Het tweede onderdeel van het tweede middel is niet gegrond.
Troisième branche Derde onderdeel
B.17. L'article 28, § 3, alinéa 2, violerait le principe de légalité B.17. Artikel 28, § 3, tweede lid, zou het wettigheidsbeginsel,
contenu dans l'article 170 de la Constitution, en ce que l'obligation neergelegd in artikel 170 van de Grondwet, schenden, doordat de
de cotisation prévue par la mesure attaquée serait un impôt dont les bijdrageplicht waarin de bestreden maatregel voorziet, een belasting
éléments essentiels devraient être fixés par le législateur et non par le Roi. zou zijn waarvan de essentiële elementen door de wetgever - en niet
B.18. Comme l'a observé la section de législation du Conseil d'Etat, door de Koning - zouden dienen te worden vastgesteld.
les cotisations obligatoires dues par les entreprises d'assurances en B.18. Zoals de afdeling wetgeving van de Raad van State heeft
vue de financer le Fonds commun de garantie sont des impôts au sens de opgemerkt, zijn verplichte bijdragen door de verzekeringsondernemingen
ter financiering van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds, belastingen
l'article 170 de la Constitution (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC in de zin van artikel 170 van de Grondwet (Parl. St., Kamer,
51-3012/001, p. 61). 2006-2007, DOC 51-3012/001, p. 61).
B.19. Il se déduit des articles 170, § 1er, et 172, alinéa 2, de la B.19. Uit de artikelen 170, § 1, en 172, tweede lid, van de Grondwet
Constitution qu'aucun impôt ne peut être levé et qu'aucune exemption kan worden afgeleid dat geen enkele belasting kan worden geheven en
d'impôt ne peut être accordée sans qu'ait été recueilli le dat geen enkele vrijstelling van belasting kan worden verleend zonder
consentement des contribuables, exprimé par leurs représentants. Il instemming van de belastingplichtigen, uitgedrukt door hun
s'ensuit que la matière fiscale est une compétence que la Constitution vertegenwoordigers. Daaruit volgt dat de fiscale aangelegenheid een
réserve à la loi et que toute délégation qui porte sur la bevoegdheid is die door de Grondwet aan de wet wordt voorbehouden en
détermination de l'un des éléments essentiels de l'impôt est, en dat elke delegatie die betrekking heeft op het bepalen van een van de
principe, inconstitutionnelle. essentiële elementen van de belasting, in beginsel ongrondwettig is.
B.20. L'article 28, § 3, alinéa 2, attaqué, habilite le Roi à fixer B.20. Het bestreden artikel 28, § 3, tweede lid, machtigt de Koning om
chaque année la règle de calcul des versements à effectuer par les jaarlijks de regels vast te leggen voor het berekenen van de
entreprises d'assurances. Cette disposition revient à habiliter le Roi stortingen die door de verzekeringsondernemingen moeten worden gedaan.
à fixer un élément essentiel de l'impôt, à savoir le taux Die bepaling komt erop neer dat de Koning wordt gemachtigd een
d'imposition. En outre, la loi ne prévoit pas de confirmation dans un essentieel element van de belasting, namelijk het belastingtarief,
vast te stellen. Bovendien voorziet de wet niet in een bekrachtiging
délai relativement bref. binnen een relatief korte termijn.
Dès lors, l'impôt instauré par la disposition attaquée viole l'article Bijgevolg schendt de door de bestreden bepaling ingevoerde belasting
170, § 1er, de la Constitution. artikel 170, § 1, van de Grondwet.
B.21. Le deuxième moyen est fondé en sa troisième branche. B.21. Het derde onderdeel van het tweede middel is gegrond.
En ce qui concerne la deuxième loi du 15 mai 2007 Wat de tweede wet van 15 mei 2007 betreft
B.22. Selon le moyen unique, la deuxième loi du 15 mai 2007 violerait B.22. De tweede wet van 15 mei 2007 zou volgens het enige middel de
les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 144 artikelen 10 en 11, in samenhang gelezen met artikel 144, van de
de la Constitution, en ce que, sur la base du règlement particulier Grondwet, schenden, doordat op grond van de bijzondere regeling van de
geschillen waarin zij voorziet, een bepaalde categorie van burgers,
des différends qu'elle prévoit, une catégorie de citoyens, à savoir namelijk de slachtoffers van schade als gevolg van gezondheidszorg en
les victimes d'un dommage résultant de soins de santé et les assureurs de verzekeraars van de zorgverleners, zou worden uitgesloten van het
des prestataires de soins, serait privée du droit de soumettre à la recht om geschillen over burgerlijke rechten aan de uitsluitende
compétence exclusive des tribunaux de l'ordre judiciaire des litiges bevoegdheid van de rechtbanken van de rechterlijke orde voor te leggen
portant sur des droits civils, et ce dès le premier degré d'instance. en zulks vanaf de eerste aanleg.
B.23. La deuxième loi du 15 mai 2007 dispose : B.23. De tweede wet van 15 mei 2007 bepaalt :
« CHAPITRE Ier. - Disposition générale « HOOFDSTUK I. - Algemene bepaling

Article 1er.La présente loi règle une matière visée à l'article 77 de la Constitution.

Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet.

CHAPITRE II. - Arbitrage HOOFDSTUK II. - Arbitrage

Art. 2.§ 1er. En cas de désaccord entre le Fonds visé à l'article 12

Art. 2.§ 1. In geval van onenigheid tussen het Fonds bedoeld in

de la loi du 15 mai 2007 relative à l'indemnisation des dommages artikel 12 van de wet van 15 mei 2007 betreffende de vergoeding van
résultant de soins de santé et l'entreprise d'assurances, le Fonds et schade als gevolg van gezondheidszorg en de verzekeringsonderneming
l'entreprise d'assurance désignent chacun un arbitre qui en désignent stellen het Fonds en de verzekeringsonderneming elk een arbiter aan
un troisième de commun accord. Ceux-ci forment un collège. die er in onderlinge overeenstemming een derde aanwijzen. Deze vormen
samen een college.
§ 2. Ce collège a pour mission de concilier les points de vue du Fonds § 2. Dit college heeft als opdracht de standpunten van het Fonds en de
verzekeringsonderneming te verzoenen en, in voorkomend geval, een
et de l'entreprise d'assurances et, le cas échéant, de formuler une beslissing te nemen die wordt beschouwd als de gemeenschappelijke
décision qui sera réputée commune entre le Fonds et l'entreprise beslissing van het Fonds en de verzekeringsonderneming.
d'assurance. Il dispose pour ce faire d'un délai de 80 jours après l'expiration du Hiertoe beschikt het over een termijn van 80 dagen nadat de termijn
délai fixé à l'article 25 de la loi du 15 mai 2007 relative à vastgelegd in artikel 25 van de wet van 15 mei 2007 betreffende de
l'indemnisation des dommages résultant de soins de santé, compte tenu vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg is verstreken,
des périodes de suspension. Il peut faire organiser une
contre-expertise dont le coût est supporté pour moitié par rekening houdend met periodes van opschorting. Het kan een
l'entreprise d'assurance concernée et pour moitié par le Fonds. tegenexpertise laten uitvoeren, waarvan de kost voor de helft door de
Le collège entend le demandeur ou son représentant avant de rendre sa betrokken verzekeringsonderneming en voor de helft door het Fonds
décision. gedekt wordt.
Le collège notifie sa décision au Fonds et à l'entreprise d'assurances Het college hoort de verzoeker of zijn vertegenwoordiger alvorens zijn
beslissing te nemen.
par courrier recommandé à la poste dans le délai de 80 jours. Het college deelt zijn beslissing mee binnen een termijn van 80 dagen
bij ter post aangetekende brief aan het Fonds en aan de
§ 3. La décision du collège est réputée former la volonté commune du verzekeringsonderneming. § 3. De beslissing van het college wordt beschouwd als de
Fonds et de l'entreprise d'assurances, qui se l'approprient. gemeenschappelijke wil van het Fonds en de verzekeringsonderneming,
die zich ernaar schikken.
L'entreprise d'assurances notifie la décision au demandeur dans le De verzekeringsonderneming deelt de beslissing mee aan de verzoeker
délai fixé à l'article 25 de la loi du 15 mai 2007 relative à binnen de termijn vastgelegd in artikel 25 van de wet van 15 mei 2007
l'indemnisation des dommages résultant de soins de santé. betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg.
CHAPITRE III. HOOFDSTUK III.

Art. 3.§ 1er. Le Tribunal du Travail connaît des recours des

Art. 3.§ 1. De Arbeidsrechtbank is bevoegd om zich uit te spreken

demandeurs contre les décisions visées à l'article 25, § 1er, de la over beroepen van verzoekers tegen de beslissingen bedoeld in artikel
loi du 15 mai 2007 relative à l'indemnisation des dommages résultant 25, § 1, van de wet van 15 mei 2007 betreffende de vergoeding van
de soins de santé et contre les décisions du Fonds commun de Garantie schade als gevolg van gezondheidszorg en tegen de beslissingen van het
visé à l'article 28 de la même loi. A peine de déchéance, le recours est introduit par requête déposée au greffe du Tribunal du Travail du domicile du demandeur dans les nonante jours suivant la date de réception de cette décision. Ce même recours est ouvert aux demandeurs dont la demande n'a pas donné lieu à une décision dans le délai visé à l'article 25. Le Tribunal statue en première instance des décisions du Fonds et de l'entreprise d'assurances. Il jouit d'une compétence de pleine Gemeenschappelijk Waarborgfonds bedoeld in artikel 28 van dezelfde wet. Op straffe van verval wordt het beroep ingediend via een verzoekschrift dat binnen de negentig dagen volgend op de datum van ontvangst van deze beslissing wordt neergelegd ter Griffie van de Arbeidsrechtbank van de woonplaats van de verzoeker. Hetzelfde beroep kan worden ingesteld door verzoekers van wie het verzoek geen aanleiding heeft gegeven tot een beslissing binnen de termijn bedoeld in artikel 25. De Rechtbank doet in beroep uitspraak over de beslissingen van het Fonds en van de verzekeringsonderneming. Deze is bevoegd in volle
juridiction, en appliquant les critères et les conditions prévus par rechtsmacht en past de criteria en de voorwaarden toe waarin de wet
la loi du 15 mai 2007 relative à l'indemnisation des dommages van 15 mei 2007 betreffende de vergoeding van de schade als gevolg van
résultant de soins de santé. gezondheidszorg voorziet.
§ 2. L'entreprise d'assurance ou le Fonds qui conteste la décision du § 2. De verzekeringsonderneming of het Fonds dat de beslissing van het
collège d'arbitres visée à l'article 2 introduit, à peine [de college van arbiters vermeld in artikel 2 betwist, dient, op straffe
déchéance], un recours par voie de requête contre cette décision dans van verval, een beroep in tegen deze beslissing binnen een maand na de
le mois qui suit sa notification. bekendmaking ervan.
En attendant la décision du Tribunal du Travail, la décision In afwachting van de beslissing van de Arbeidsrechtbank, blijft de
provisionnelle visée à l'article 24, § 4, de la loi du 15 mai 2007 voorlopige beslissing bedoeld in artikel 24, § 4, van de wet van 15
mei 2007 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van
relative à l'indemnisation des dommages résultant de soins de santé gezondheidszorg van toepassing en wordt de eiser op de hoogte gesteld
van het beroep.
continue à s'appliquer et le demandeur est informé du recours. Het eventuele aan de eiser te betalen saldo in toepassing van de
Le solde éventuel dû au demandeur en application de la décision du beslissing van de Rechtbank wordt hem betaald, samen met de intresten
Tribunal lui est payé accompagné d'intérêts au taux légal à la charge aan de wettelijke rentevoet, exclusief ten koste van de partij die het
exclusive de la partie qui introduit le recours contre la décision du beroep heeft ingediend tegen de beslissing van het college van
collège d'arbitres. arbiters.

Art. 4.Un recours peut être déposé contre les décisions visées à

Art. 4.Er kan een beroep worden ingediend tegen de beslissingen

l'article 30, § 4, alinéa 2, de la loi du 15 mai 2007 relative à bedoeld in artikel 30, § 4, tweede lid, van de wet van 15 mei 2007
l'indemnisation des dommages résultant de soins de santé; il peut être betreffende schade als gevolg van gezondheidszorg; bij de
interjeté appel auprès du Tribunal du Travail de l'arrondissement dans Arbeidsrechtbank van het arrondissement waar het Gemeenschappelijk
lequel le Fonds commun de garantie a son siège contre les décisions Waarborgfonds zijn zetel heeft, kan in hoger beroep worden gegaan
visées à l'article 30, § 4, alinéa 3, de la même loi 3, dans les tegen de beslissingen bedoeld in artikel 30, § 4, derde lid, van
formes et les délais fixés par le Roi. dezelfde wet, op de wijze en binnen de termijnen bepaald door de Koning.
CHAPITRE IV. - Entrée en vigueur HOOFDSTUK IV. - Inwerkingtreding

Art. 5.La présente loi entre en vigueur à la date fixée par le Roi et

Art. 5.Deze wet treedt in werking op een door de Koning te bepalen

au plus tard le 1er janvier 2009 ». datum, en uiterlijk op 1 januari 2009 ».
B.24.1. Selon le Conseil d'Etat, le projet originaire ne faisait pas B.24.1. Uit het oorspronkelijk ontwerp bleek volgens de Raad van State
apparaître si un recours en annulation pouvait être introduit contre niet of tegen de beslissing van de arbiter(s) een vordering tot
la décision du (des) arbitre(s) : vernietiging kan worden ingesteld :
« Le projet n'indique pas clairement si les dispositions des articles « In het ontwerp wordt niet duidelijk gemaakt of de bepalingen van de
1676 et suivants du Code judiciaire sont applicables. La question se artikelen 1676 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek van toepassing
pose notamment de savoir si la décision de l'arbitre (ou des arbitres zijn. Met name rijst onder meer de vraag of tegen de in artikel 25, §
3, van het ontwerp bedoelde beslissing van de arbiter (of van de
- voir observation 80) visée à l'article 25, § 3, du projet peut faire arbiters - zie opmerking 80) de vordering tot vernietiging kan worden
l'objet d'une demande d'annulation. Même si cela était possible, le ingesteld. Zelfs indien dit mogelijk ware, zou het verplichte karakter
caractère obligatoire du recours à l'arbitrage entraînerait à van het beroep op arbitrage neerkomen op een uitsluiting van een
l'exclusion d'un recours au juge ordinaire et serait dès lors beroep op de gewone rechter, en derhalve strijdig zijn zowel met de
contraire tant aux articles 144 et 146, seconde phrase, de la artikelen 144 en 146, tweede volzin, van de Grondwet als met artikel 6
Constitution qu'à l'article 6 de la Convention européenne de van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en
sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales. de fundamentele vrijheden.
En soi, le caractère obligatoire du recours à une procédure arbitrale Het verplichte karakter van het beroep op een arbitrale procedure zou
ne serait pas problématique si la décision pouvait faire l'objet d'un op zichzelf beschouwd niet problematisch zijn indien een justitieel
recours judiciaire au fond. Il est toutefois requis que le droit beroep ten gronde tegen de beslissing mogelijk zou zijn. Maar wel is
d'accès au juge ne soit pas entravé de manière telle par la procédure vereist dat het recht op toegang tot de rechter niet op een zodanige
d'arbitrage préalable obligatoire qu'il ne puisse plus être exercé de wijze door de verplichte voorafgaande arbitrageprocedure gehinderd
wordt dat het niet meer op effectieve wijze kan worden uitgeoefend »
façon effective » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-3012/001, p. 64). (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-3012/001, p. 64).
B.24.2. Il ressort de l'article 3 précité de la deuxième loi du 15 mai B.24.2. Uit het voormelde artikel 3 van de tweede wet van 15 mei 2007
2007 que le législateur a prévu un recours auprès du tribunal du blijkt dat de wetgever in een beroep bij de arbeidsrechtbank tegen de
travail notamment contre les décisions du collège des arbitres. beslissingen van onder meer het college van arbiters heeft voorzien.
Selon les travaux préparatoires : De parlementaire voorbereiding vermeldt dienaangaande :
« - Celui-ci se prononce sur le dossier et, en cas de désaccord avec l'assureur, une procédure d'arbitrage entre ces deux instances, ainsi qu'un recours contre la décision du collège d'arbitres, sont prévus. Dans ces deux dernières hypothèses, le demandeur perçoit l'incontestablement dû en attendant la décision du collège d'arbitres ou du tribunal. - La victime peut introduire un recours contre la décision commune de l'assureur et du Fonds. Le Tribunal se prononce alors sur l'existence du dommage et, le cas échéant, sur le montant de l'indemnité à payer » « - Het Fonds spreekt zich uit over het dossier en, in geval van onenigheid met de verzekeraar, zijn tussen deze twee instellingen zowel een arbitrageprocedure als een beroep tegen de beslissing van het college van arbiters mogelijk. In deze twee laatste hypotheses, [ontvangt] de eiser het bedrag dat zonder betwisting verschuldigd is, in afwachting van de beslissing van het college van arbiters of van de rechtbank. - Het slachtoffer kan beroep aantekenen tegen de gemeenschappelijke beslissing van de verzekeraar en het Fonds. In dat geval spreekt de Rechtbank zich uit over het bestaan van de schade en, desgevallend, over het bedrag van de te betalen schadevergoeding » (Parl. St.,
(Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-3012/001, p. 11). Kamer, 2006-2007, DOC 51-3012/001, p. 11).
B.25.1. En disposant que les contestations qui ont pour objet des B.25.1. Door te bepalen dat geschillen over burgerlijke rechten bij
droits civils sont exclusivement du ressort des tribunaux, l'article uitsluiting tot de bevoegdheid van de rechtbanken behoren, verleent
144 de la Constitution accorde à tous une garantie qui ne peut être artikel 144 van de Grondwet aan eenieder een waarborg die niet aan
retirée à certains. S'il apparaissait qu'une catégorie de personnes sommigen kan worden ontnomen. Indien zou blijken dat aan een categorie
est privée du droit de saisir les tribunaux à propos d'une van personen het recht wordt ontzegd om een betwisting over een
contestation portant sur un droit civil, cette différence de burgerlijk recht bij de rechtbanken aanhangig te maken, dan zou dat
traitement ne pourrait être justifiée puisqu'elle se heurterait à verschil in behandeling niet kunnen worden verantwoord, aangezien het
l'article 144 précité. Elle violerait donc les articles 10 et 11 de la op het voormelde artikel 144 zou stuiten. Het zou de artikelen 10 en
Constitution. 11 van de Grondwet dan ook schenden.
B.25.2. L'article 144 de la Constitution n'interdit cependant pas que B.25.2. Artikel 144 van de Grondwet verbiedt evenwel niet dat
des contestations doivent d'abord être soumises à un collège arbitral geschillen eerst aan een arbitraal college dienen te worden
avant de pouvoir être portées devant les cours et tribunaux, à voorgelegd, alvorens voor de hoven en rechtbanken te kunnen worden
condition toutefois que le droit d'accès à un juge puisse encore être exercé de manière effective. gebracht, op voorwaarde evenwel dat het recht op toegang tot de
La loi attaquée prévoit explicitement la possibilité d'introduire un rechter nog op een daadwerkelijke wijze kan worden uitgeoefend.
recours contre les décisions de ce collège auprès du tribunal du De bestreden wet voorziet uitdrukkelijk in de mogelijkheid om beroep
travail qui « jouit d'une compétence de pleine juridiction » (article tegen de beslissingen van dat college bij de arbeidsrechtbank «
3, § 1er, alinéa 4, deuxième phrase). bevoegd in volle rechtsmacht » in te stellen (artikel 3, § 1, vierde
lid, tweede zin).
B.26. Le moyen n'est pas fondé. B.26. Het middel is niet gegrond.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
- annule l'article 28, § 3, alinéa 2, de la loi du 15 mai 2007 - vernietigt artikel 28, § 3, tweede lid, van de wet van 15 mei 2007
relative à l'indemnisation des dommages résultant de soins de santé; betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg;
- rejette le recours pour le surplus. - verwerpt het beroep voor het overige.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op
janvier 1989, à l'audience publique du 15 janvier 2009. de openbare terechtzitting van 15 januari 2009.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^